×

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 29 ноябри соли 2000 № 30 "Дар бораи ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ"

Санаи амалкуни: 02.01.2018

Ҳолати ҳуҷҷат: Бе эътибор дониста шуд

 

Бо Қонуни ҶТ аз 29.01.2021 № 1753 аз эътибор соқит дониста шуд.

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ДАР БОРАИ ӯҲДАДОРИИ УМУМИИ ҲАРБӢ ВА ХИЗМАТИ ҲАРБӢ

(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2000, №11, мод. 539; с. 2003, №4, мод. 146, №8, мод. 461; с. 2004, №2, мод. 50, №7, мод. 464; с. 2005, №3, мод. 117; с. 2006, №11, мод. 467; с. 2007, №7, мод. 659; с. 2010, №7, мод. 542, мод. 553; с. 2012, №12, қ. 1, мод. 1014; с. 2017, №5, қ. 1, мод. 296)

Қонуни ҶТ аз 22.04.2003 № 16, аз 1.08.2003 № 38, аз 28.02.2004 № 18, аз 15.07.2004 № 57, аз 1.03.2005 № 78, 15.11.2006 № 206, аз 30.07.2007 № 295, аз 21.07.2010 № 609, аз 21.07.2010 № 620, аз 28.12.2012 № 920, аз 30.05.2017 № 1439, аз 2.01.2018 № 1478)

Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятии ба иҷрои ӯҳдадориҳои умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ алоқамандбудаи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистонро танзим намуда, асосҳои ташкилӣ ва ҳуқуқии қайди ҳарбӣ, ба хизмати ҳарбӣ тайёр кардан, даъват намудан, дохил шудан, тартиби адо ва рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ, бақайдгирии эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ваколатҳои мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳотро дар ин соҳа муқаррар менамояд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Моддаи 1. ӯҳдадории умумии ҳарбӣ

Мутобиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифзи Ватан - вазифаи муқаддаси шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439).

ӯҳдадории умумии ҳарбии шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд шаҳрванд, агар дар Қонуни мазкур ба маънои дигар зикр нашуда бошад) инҳоро пешбинӣ менамояд:

- қайди ҳарбӣ;

- тайёрии ҳатмӣ ба хизмати ҳарбӣ;

- даъват (дохил) шудан ба хизмати ҳарбӣ;

- адои хизмати ҳарбӣ;

- дар эҳтиёт будан, аз ҷумла даъват ба ҷамъомади ҳарбӣ ва гузаштани ҷамъомади ҳарбӣ дар давраи дар эҳтиёт будан;

- таълими ҳарбӣ дар давраи ҷанг.

Шаҳрванд ҳуқуқ дорад мутобиқи қонун ба ҷои адои хизмати ҳарбӣ хизмати алтернативӣ адо намояд. Тартиби адои хизмати алтернативиро Қонун муайян мекунад.

Аз ӯҳдадории ҳарбӣ шаҳрвандони зерин озод карда мешаванд:

- мардони аз 16 - сола хурд ва аз 60 сола калон;

- занони аз 18 - сола хурд ва аз 50 - сола калон;

- онҳое, ки бинобар вазъи саломатӣ ғайри қобили хизмати ҳарбӣ дониста шудаанд.

Аз тарафи шаҳрвандон иҷро намудани ӯҳдадории умумии ҳарбиро мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони мансабдори корхонаҳо, ташкилоту муассисаҳо дар доираи ваколатҳояшон, сарфи назар аз шакли моликият таъмин мекунанд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Бо ҳамин Қонун хизмати ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар қӯшунҳои мудофиаи граждании Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, (аз он ҷумла мақомоти идоракунии он) Қӯшунҳои дохилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Полки посбоникунандаи Раёсати корҳои ислоҳии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии таъминоти амволи махсуси назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар қӯшуну сохторҳои ҳарбии мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мудофиа" ташкилшаванда (минбаъд Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ) пешбинӣ карда шудааст (Қонун аз 22.04.03с. № 16, Қонун аз 1.03.05с. № 78, аз 21.07.2010 № 609).

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мудофиа", Қонуни мазкур ва дигар санадҳои қонунгузорӣ, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, иборат аст (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439).

Моддаи 3. ӯҳдадориҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони мансабдори корхона, ташкилоту муассисаҳо нисбати аз тарафи шаҳрвандон иҷро намудани ӯҳдадории умумии ҳарбӣ

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони мансабдори корхонаҳо, муассисаҳо, дигар ташкилотҳо ӯҳдадоранд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920):

- шаҳрвандонро аз даъватҳои комиссариати ҳарбӣ хабардор созанд;

- ба шаҳрвандон имконияти ба даъвати комиссариати ҳарбӣ сари вақт ҳозир шуданро таъмин намоянд;

- бо дархости комиссариати ҳарбӣ маълумотҳои дар бораи шаҳрвандони ба қайди ҳарбӣ дохилшаванда ва дар қайди ҳарбӣ бударо, ки барои ба ҳуҷҷатҳои қайди ҳарбӣ дохил кардан заруранд, фиристонанд.

Роҳбарони корхонаҳо, ташкилоту муассисаҳои истифодаи хонаҳои истиқоматӣ, инчунин соҳибони хонаҳо ӯҳдадоранд дар мӯҳлати як моҳ ба мақомоти бақайдгирии ҳарбӣ дар бораи тағйироти ҳайати шаҳрвандони доимӣ истиқоматкунандае, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё онҳое, ки ӯҳдадоранд ба қайди ҳарбӣ дохил шаванд, маълумот пешниҳод кунанд.

Мақомоти корҳои дохилӣ дар доираи ваколатҳои худ ӯҳдадоранд:

- дар асоси дархости комиссари ҳарбии шаҳр ё ноҳия дар мӯҳлати ҳафт рӯз дар бораи шаҳрвандони дар қайди ҳарбӣ буда маълумотҳоеро, ки барои ба ҳуҷҷатҳои қайди ҳарбӣ дохил кардан зарур мебошанд, фиристонанд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920);

- кофтуков гузаронанд ва дар сурати мавҷуд будани асоси қонунӣ шаҳрвандонеро, ки аз қайди ҳарбӣ, даъват ба хизмати ҳарбӣ ё ҷамъомадҳои ҳарбӣ, адои хизмати ҳарбию ҷамъомадҳои ҳарбӣ, хизмати алтернативӣ саркашӣ намудаанд, инчунин шахсонеро, ки худсарона қисми ҳарбиро тарк намудаанд, боздошт намоянд;

- дар бораи ҳодисаҳои ошкор намудани шаҳрвандонеро, ки ӯҳдадоранд ба қайди ҳарбӣ дохил шаванд, инчунин дар бораи шахсоне, ки шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро қабул кардаанд, вале дар қайди ҳарбӣ нестанд, дар мӯҳлати ҳафт рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд.

Мақомоти сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ ӯҳдадоранд дар бораи ворид намудани тағйирот ба сабти асноди ҳолати шаҳрвандии шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд, ё ӯҳдадоранд ба қайди ҳарбӣ дохил шаванд, дар мӯҳлати ҳафт рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Мақомоти давлатии шуғли аҳолӣ ӯҳдадоранд дар бораи аз ҷониби онҳо ба қайд гирифтани шаҳрвандони 16-27 - сола, ки дар қайди ибтидоии ҳарбӣ нестанд ё хизмати ҳарбиро (алтернативиро) адо накардаанд, дар мӯҳлати ҳафт рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд (Қонуни ҶТ аз 1.08.03с. № 38, аз 28.12.2012 № 920).

Мақомоти таҳқиқ, тафтишоти пешакӣ ӯҳдадоранд дар бораи оғоз намудани парвандаҳои ҷиноятӣ нисбати шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё ӯҳдадоранд ба қайди ҳарбӣ дохил шаванд дар мӯҳлати ҳафт рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд.

Судҳо ӯҳдадоранд дар мӯҳлати ҳафт рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд:

- дар бораи аз ҷониби онҳо оғоз намудан ё қать намудани парвандаҳои ҷиноятӣ нисбати шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё онҳое, ки ӯҳдадоранд ба қайди ҳарбӣ дохил шаванд;

- дар бораи ба қувваи қонунӣ даромадани ҳукмҳо нисбати шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё ӯҳдадоранд ба қайди ҳарбӣ дохил шаванд.

Хадамоти давлатии ташхиси тиббию иҷтимоӣ ӯҳдадоранд дар бораи маъюб донистани шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё ӯҳдадоранд ба қайди ҳарбӣ дохил шаванд дар мӯҳлати ҳафт рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Моддаи 4. Таъминоти чорабиниҳои вобаста ба иҷро намудани ӯҳдадории умумии ҳарбӣ

Барои муоинаи тиббӣ ва азназаргузаронии тиббии шаҳрвандон ҳангоми ба қайди ҳарбӣ гузоштан, даъват ё дохил шудан ба хизмати ҳарбӣ, даъват ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ, аз муоинаи тиббии такрорӣ гузаронидани шаҳрвандоне, ки пешакӣ бо вазъи саломатӣ қобили маҳдуд ба хизмати ҳарбӣ дониста шуда буданд, инчунин барои иҷро намудани чорабиниҳои бо даъват ё дохил шудани шаҳрванд ба хизмати ҳарбӣ ва даъват ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ вобастабуда мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ӯҳдадоранд нуқтаи муҷаҳазшуда ва биноҳо, дорувор, таҷҳизоти тиббӣ, асбобҳо, амвол, нақлиёт пешниҳод ва таъмин намуда, барои гузаронидани чорабиниҳои номбаршуда духтурон - мутахассисон, ҳайати миёнаи тиббӣ, дигар мутахассисон ва кормандони техникии заруриро ҷалб намоянд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Зараре, ки бинобар иҷрои Қонуни мазкур ба корхонаҳо, ташкилоту муассисаҳо ва шаҳрвандон расонда шудааст, аз ҳисоби буҷети ҷумҳурӣ мувофиқи тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад, ҷуброн карда мешавад.

Моддаи 5. Таъминоти молиявӣ ва моддии чорабиниҳои вобаста ба иҷрои ӯҳдадории умумии ҳарбӣ

Таъминоти молиявӣ ва моддии чорабиниҳои вобаста ба иҷрои ӯҳдадории умумии ҳарбӣ аз ҳисоби воситаҳои буҷети дахлдор бо тартибе, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, анҷом дода мешавад.

Ҷои кор, вазифаи ишғолнамуда ва музди миёнаи меҳнати аъзои комиссияи ба қайди ҳарбӣ гирифтани шаҳрвандон, комиссияҳои даъват, духтурон ва ҳайати миёнаи тиббӣ, кормандони техникӣ ва шахсони дар ҳайати хизматрасонӣ будае, ки барои кор дар қитъаҳои бақайдгирии ибтидоии ҳарбӣ, нуқтаҳои даъват ва ҷамъомад дар давраи ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гирифтани шаҳрвандон ва даъват (дохилшавӣ) ба хизмати ҳарбӣ ё ҷамъомадҳои ҳарбӣ барои гузаронидани муоинаи тиббӣ, инчунин ба нуқтаҳои ҷамъомад ва қӯшунҳо фиристодани даъватшудагон ҷалб шудаанд, дар тамоми давраи иҷрои ин вазифаҳо нигоҳ дошта мешавад.

Шаҳрванд дар давраи муоинаи тиббӣ, ташхис ё табобати вобаста ба қайди ҳарбӣ, тайёрии ҳатмӣ ва хизмати ҳарбӣ ва даъват (дохилшавӣ) ба хизмати ҳарбӣ, инчунин дар давраи иҷрои дигар ӯҳдадориҳои вобаста бо қайдгирии ҳарбӣ ва тайёрии ҳатмӣ ба хизмати ҳарбӣ ва даъват (дохилшавӣ) ба хизмати ҳарбӣ аз кор (таҳсил) озод кардашуда, ҷои кораш (таҳсилаш) нигоҳ дошта мешавад ва музди миёнаи меҳнаташ (стипендияаш) дар ҷои кор (таҳсил), сафархарҷии давраи дар роҳ буданаш мутобиқи тартиби муайянкардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохта мешавад.

Шаҳрванде, ки ба хизмати ҳарбӣ даъват (дохил) шудааст ё ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъват шудааст, то ба ҷои хизмат расидан ва аз хизмат баргаштан мутобиқи тартиб ва меъёрҳое, ки барои хизматчиёни ҳарбии хизмати ҳатмии ҳарбиро адокунанда муқаррар гардидаанд, бо озуқа таъмин карда мешавад ё ба тартиб ва андозаи муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо маблағи дахлдор таъмин мешавад.

Моддаи 6. Ҷавобгарии шаҳрванд ва шахси мансабдор оид ба вайронкунии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ

Шаҳрванде, ки тибқи даъвати (даъватномаи) комиссариати ҳарбӣ дар мӯҳлати муайянгардида бе сабабҳои узрнок ҳозир нашудааст, ҳамчун шахси аз хизмати ҳарбӣ саркашӣ карда ҳисоб мешавад ва ӯ бояд:

- дар ҳолатҳои ҳаллу фасли масъалаи даъват ба хизмати ҳарбӣ ё ҷамъомадҳои ҳарбӣ, ҳамчунин дар ҳолатҳои ғайриқонунӣ озод шудан ё ба хизмати ҳарбӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои саркашӣ кардан аз даъват ба хизмати ҳарбӣ ба ҷавобгарии ҷиноятӣ;

- дар ҳолатҳои дигар мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии маъмурӣ кашида шавад.

Сабабҳои узрнок ҳозир нашудан тибқи даъвати (даъватномаи) комиссариати ҳарбӣ ба шарти тасдиқи ҳуҷҷатноки сабаби ҳозир нашудан инҳоянд:

- беморӣ ё маъюбии шаҳрванд, ки боиси корношоямии ӯ гардидааст;

- бемории сахт ё вафоти (ҳалоки) хешовандони наздик ё падархонди ҳамин шаҳрванд;

- монеаи офати табиӣ ё дигар ҳолатҳои ба иродаи шаҳрванд новобаста, ки имконият надодааст ӯ ба ҷои ва дар мӯҳлати муайянкардаи комиссариати ҳарбӣ дар вақташ ҳозир шавад;

- дигар ҳолатҳое, ки комиссияи даъватӣ ё суд онҳоро сабабҳои узрнок донистааст.

Шахсоне, ки барои саркашӣ кардани шаҳрванд аз иҷрои ӯҳдадории умумии ҳарбӣ мусоидат мекунанд, ҳамчунин барои ӯҳдадории умумии ҳарбиро иҷро кардани шаҳрванд монеъ мешаванд, ё ки ӯҳдадориҳои муайяннамудаи Қонуни мазкурро иҷро намекунанд, мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

БОБИ 2. ҚАЙДИ ҲАРБӢ

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Моддаи 7. Ташкили қайди ҳарбӣ

Шаҳрвандон ӯҳдадоранд дар қайди ҳарбӣ бошанд, ба истиснои:

- онҳое, ки Қонуни мазкур аз ӯхдадории умумии ҳарбӣ озод намудааст;

- занҳое, ки ихтисоси қайди ҳарбӣ надоранд;

- онҳое, ки хизмати ҳарбӣ (алтернативӣ) адо карда истодаанд;

- онҳое, ки ҷазои ҷиноятиро дар шакли маҳрумият аз озодӣ адо мекунанд;

- онҳое, ки ба синни ниҳоии дар эҳтиёт будан расидаанд;

- занҳои ихтисоси қайди ҳарбӣ доштаи дорои се ва ё зиёда фарзанд.

Қайди ҳарбии шаҳрвандон аз ҷониби комиссариатҳои ҳарбии маҳалли истиқомат анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Дар маҳалҳое, ки комиссариатҳои ҳарбӣ вуҷуд надоранд, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот бақайдгирии ҳарбии ибтидоиро анҷом медиҳанд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Қайди ҳарбии шаҳрвандоне, ки рутбаҳои ҳарбии афсарӣ дошта, дар эҳтиёти Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, аз ҷониби Кумитаи давлатии мазкур мутобиқи тартибе, ки Қонуни мазкур муқаррар намудааст, анҷом дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 609).

Ҳуҷҷатҳои ба қайдгирии ҳарбӣ дар бораи шаҳрвандоне бояд чунин маълумоти ҳатмиро дошта бошанд:

- насаб, ном, номи падар;

- сана ва ҷои таваллуд;

- ҷои истиқомат ва кор;

- аҳволи оилавӣ;

- таҳсилот ва донистани забонҳои хориҷӣ (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620);

- аз рӯи саломатӣ қобили хизмати ҳарбӣ будан;

- қобилияти касбӣ дар тайёрӣ аз рӯи ихтисоси қайди ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ дар вазифаҳои ҳарбӣ;

- адои хизмати ҳарбӣ ё алтернативӣ;

- адои ҷамъомадҳои ҳарбӣ;

- маълумоти антропометрӣ;

- соҳиби ихтисоси қайди ҳарбӣ ва мулкӣ будан;

- соҳиб будан ба дараҷаи якуми варзишӣ ё унвони варзишӣ;

- нисбати ӯ оғоз (қатъ) карда шудани парвандаи ҷиноятӣ;

- доғи судӣ доштан ё надоштан;

- дар давраи сафарбарӣ ва замони ҷанг барои корхона, ташкилот ва муассисаҳо ҷудо (брон) карда монда шудан.

Дар ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ дар бораи диндорӣ, ақидаҳои сиёсӣ ва мансубият ба ҳизбҳои сиёсӣ ва дигар иттиҳодияҳо, ҷунбишҳои ҷамъиятӣ, ҳамчунин маълумоти дигаре набояд бошанд, ки боиси поймол шудани ҳуқуқи шаҳрванд гарданд, ба истиснои мавридҳое, ки худи шаҳрванд ба дохил кардани чунин маълумотҳо ба ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ исрор намояд.

Тартиби қайди ҳарбии шаҳрвандонро Қонуни мазкур ва Низомномаи қайди ҳарбӣ, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, муайян менамоянд.

Дар давраи сафарбарӣ ва замони ҷанг ҷудо (брон) карда мондани шаҳрвандони дар эҳтиёт қарордошта бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

Тартиб ва хусусиятҳои дар давраи осоишта ва замони ҷанг дар қайди ҳарбӣ будани шаҳрвандоне, ки дар мақомоти корҳои дохилӣ, муассиса ва мақомоти системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ, мақомоти гумрук, мақомоти Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон хизмат мекунанд, мутобиқи ҳамин Қонун аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад. Зимнан қайди ҳарбии барои ин шаҳрвандон аз тарафи Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофиқаи роҳбарони мақомоти зикршуда муайян карда мешавад (Қонун аз 22.04.03с. № 16, аз 21.07.2010 № 609).

Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шахсони мансабдори корхонаҳо, ташкилоту муассисаҳо ӯҳдадориҳои ташкил ва ба қайди ҳарбӣ гирифтани шаҳрвандонро мутобиқи Низомномаи қайди ҳарбӣ иҷро менамоянд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Моддаи 8. Ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон

Ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандони ҷинси мард аз ҷониби комиссияи шаҳрӣ ё ноҳиявии ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон дар давраи аз 1 январ то 31 март дар соли ба синни 16 расидан сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 1.08.03 № 38, аз 28.12.2012 № 920).

Ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандони ҷинси зан аз ҷониби комиссариати ҳарбии шаҳр ё ноҳия пас аз соҳиб шудани онҳо ба ихтисоси қайди ҳарбӣ сурат мегирад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Комиссияи ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон бо қарори раиси шаҳр ё ноҳия дар ҳайати зерин тасдиқ карда мешавад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920):

- комиссари ҳарбии шаҳр (ноҳия) ё муовини он - раиси комиссия (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920);

- котиби комиссия;

- духтуроне, ки шаҳрвандонро бинобар ба қайди ҳарбӣ гирифта шуданашон муоинаи тиббӣ менамоянд.

Комиссияи ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон ӯҳдадор аст:

- муоинаи тиббии шаҳрвандонро ташкил намуда, қобили хизмати ҳарбӣ будани онҳоро муайян кунад;

- дар хусуси ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрванд ё бинобар вазъи саломатӣ ғайри қобили хизмати ҳарбӣ будан аз ӯҳдадории умумии ҳарбӣ озод намудани ӯ қарор қабул кунад;

- барои муайян намудани истифодаи имконпазири шаҳрванд дар хизмати ҳарбӣ муоинаи касбии психологӣ гузаронад.

Раис ё котиби комиссияи ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрванд ӯҳдадоранд қарори комиссияро ба шаҳрванд эълон намуда, вазифаҳои ӯро дар бобати қайди ҳарбӣ фаҳмонда диҳанд.

Ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузоштани онҳое, ки шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро қабул кардаанд, бо тартиби зайл сурат мегирад:

- мардони аз 16 то 27 сола - мувофиқи тартибе, ки дар қисми якуми моддаи мазкур муқаррар гардидааст (Қонун аз 1.08.03с. № 38);

- дигарон - аз ҷониби комиссариатҳои ҳарбии шаҳр ё ноҳия (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Моддаи 9. ӯҳдадории шаҳрванд дар бобати қайди ҳарбӣ

Бо мақсади таъмини қайди ҳарбӣ шаҳрвандон ӯҳдадоранд:

- дар комиссариати ҳарбии маҳалли истиқоматӣ, дар нуқтаҳои аҳолинишине, ки комиссариатҳои ҳарбӣ мавҷуд нест - дар мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, шаҳрвандоне, ки рутбаи ҳарбии афсарӣ доранду дар эҳтиёти Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доранд, - дар мақомоти Кумитаи давлатии номбурда дар қайди ҳарбӣ бошанд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 609, аз 28.12.2012 № 920);

- дар вақт ва маҳалли муқарраршуда бо даъват (даъватнома) ба комиссариати ҳарбӣ ё мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳоти маҳалли истиқомат ё маҳалли истиқомати муваққатӣ ҳозир шаванд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920);

- ҳангоми аз хизмати ҳарбӣ ба эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон озод шудан дар мӯҳлати ду ҳафта аз рӯзи аз рӯйхати ҳайати шахсии қисми ҳарбӣ хориҷ шудан ба комиссариатҳои ҳарбии маҳалли зист барои ба қайди ҳарбӣ гузоштан ҳозир шаванд;

- дар бораи тағйироти вазъи оилавӣ, маълумот, ҷои кор ё вазифа, маҳалли истиқомат дар ҳудуди шаҳр ё ноҳия дар мӯҳлати ду ҳафта ба комиссариати ҳарбӣ ё мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот хабар расонанд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920);

- ҳангоми рафтан ба маҳалли нави истиқомат ё маҳалли муваққатан қарордошта (ба мӯҳлати зиёда аз се моҳ), инчунин ҳангоми рафтан аз Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мӯҳлати зиёда аз 6 моҳ аз қайди ҳарбӣ бароварда ва дар мӯҳлати ду ҳафтаи расидан ба маҳалли нави истиқомат, маҳалли муваққатан қарор доштан ё бозгашт ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайди ҳарбӣ гузоранд;

- билети ҳарбӣ, шаҳодатномаи муваққатие, ки дар ивази билети ҳарбӣ дода шудааст, инчунин шаҳодатномаи бақайдгирии ибтидоии шаҳрванди ба хизмати ҳарбӣ даъватшавандаро эҳтиёткорона нигоҳ доранд. Дар ҳолати гум кардани ҳуҷҷатҳо дар мӯҳлати ду ҳафта ба комиссариати ҳарбии маҳалли истиқомат барои ҳалли масъалаи гирифтани ҳуҷҷатҳо ба ҷои ҳуҷҷатҳои гумшуда муроҷиат намоянд.

Шаҳрвандоне, ки бояд ба хизмати ҳарбӣ даъват шаванду дар давраи гузаронидани даъват ба мӯҳлати зиёда аз се моҳ, аз маҳалли истиқомат мераванд, бояд дар ин бора ба комиссариати ҳарбӣ ё мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳоти маҳалли истиқомат шахсан хабар расонанд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Шаҳрвандон ҳамчунин дигар ӯҳдадориҳои муқаррарнамудаи Низомномаи қайди ҳарбиро иҷро менамоянд.

БОБИ 3. БА ХИЗМАТИ ҲАРБӢ ТАЙЁР КАРДАНИ ШАҲРВАНД

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Моддаи 10. Ба хизмати ҳарбӣ тайёр кардани шаҳрванд

Ба таври ҳатмӣ ба хизмати ҳарбӣ тайёр кардани шаҳрванд инҳоро пешбинӣ менамояд:

- гирифтани дониши зарурӣ дар соҳаи мудофиа;

- ташхис ва муоинаи тиббӣ, дар сурати зарурат бошад, бо розигии шаҳрванд - чорабиниҳои табобатию тандурустӣ;

- тайёрии ҳарбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ ва дар муассисаҳои таълимии маълумоти умумии ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620);

- тарбияи ҳарбӣ-ватандӯстӣ;

- аз рӯи ихтисосҳои дар қайди ҳарбӣ буда тайёр намудани аскарон, сержантҳо ва старшинаҳо мувофиқи роҳхатҳои дахлдори комиссариатҳои ҳарбӣ.

Ба таври ҳатмӣ ба хизмати ҳарбӣ тайёр кардани шаҳрванд метавонад дар ҷараёни ҷамъомадҳои ҳарбӣ сурат гирад.

Ба таври ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ тайёр кардани шаҳрванд инҳоро пешбинӣ менамояд:

- машғул шудан ба навъҳои варзиши ҳарбии амалӣ;

- аз худ кардани ихтисоси қайди ҳарбӣ;

- таҳсил дар муассисаҳои таълимии маълумоти умумии миёна бо барномаи иловагии таълимие, ки мақсади он аз тайёрии ҳарбии шаҳрвандони ноболиғ иборат мебошад;

- таҳсили донишҷӯён аз рӯи барномаи тарбияи афсарони эҳтиёт дар кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии маълумоти олии касбӣ.

Тайёрии ҳарбӣ ва ихтиёрии шаҳрванд ба хизмати ҳарбӣ мутобиқи ҳамин Қонун ва бо тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, анҷом дода мешавад.

Моддаи 11. Гирифтани дониши зарурӣ дар соҳаи мудофиа

Стандартҳои (меъёрҳои) давлатии таҳсилоти умумӣ ва миёнаи касбӣ оид ба мудофиаи давлат, ӯҳдадории умумии ҳарбии шаҳрвандон, инчунин мудофиаи гражданӣ донишу малакаи зарурӣ гирифтани таълимгирандагонро (тарбиягирандагонро) пешбинӣ менамоянд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Моддаи 12. Ташхис ва муоинаи тиббӣ, гузаронидани чорабиниҳои табобатию тандурустӣ

Шаҳрванд ҳангоми ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузошта шудан, ҳангоми даъват (дохил) шудан ба хизмати ҳарбӣ аз муоинаи тиббии духтурон-мутахассисони зерин гузарад:

- терапевт (духтури бемориҳои дарунӣ), ҷарроҳ, неврапатолог (духтури бемориҳои асаб), психиатр (духтури бемориҳои рӯҳӣ), окулист (духтури бемориҳои чашм), оториноларинголог (духтури касалиҳои гӯшу гулӯю бинӣ), стоматолог (духтури дандон), духтурони соҳаҳои дигар. Аз рӯи натиҷаҳои муоинаи тиббӣ хулоса бароварда мешавад:

- дар бораи қобили хизмати ҳарбӣ будан;

- қобили хизмати ҳарбӣ будан бо маҳдудияти ҷузъӣ;

- муваққатан қобил набудан ё пурра қобил набудан ба хизмати ҳарбӣ.

Агар комиссияи тиббии назди комиссариати ҳарбӣ дар бобати қобилияти хизмати ҳарбӣ будани шаҳрванд хулосаи тиббӣ бароварда натавонад, комиссияи ба қайди ҳарбӣ гирифтани шаҳрванд бояд ӯpo барои муоинаи амбулаторӣ ё статсионарӣ ба муассисаи тиббии воқеъ дар ҳудуди вилоят, шаҳр, ноҳияи маҳалли истиқомати ин шаҳрванд равон кунад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439).

Маблағгузории муоинаи тиббии шаҳрвандон вобаста ба иҷрои ӯҳдадории умумии ҳарбӣ аз ҷониби онҳо, мутобиқи тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳурӣ сурат мегирад.

Моддаи 13. Тарбияи ҳарбӣ-ватандӯстӣ. Машғул шудан ба навъҳои варзиши ҳарбии амалӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазорату идораҳо, мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот якҷоя бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, инчунин шахсони мансабдори корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо сарфи назар аз шакли моликият ва шароитҳои хоҷагидорӣ ӯҳдадоранд, ки доир ба тарбияи ҳарбӣватандӯстии шаҳрвандон мунтазам кор баранд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда (дохилшаванда) ҳуқуқ доранд дар иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, муассисаҳои таълимӣ, толорҳои варзишӣ ва сексияҳо сарфи назар аз тобеияти идоравии онҳо бо намудҳои гуногуни варзиши ҳарбии амалӣ машғул шаванд.

Шаҳрвандоне, ки мувофиқи тартиби муқарраргардида дараҷаи якуми варзишӣ ё аз рӯи навъи варзиши амалии ҳарбй унвони варзишӣ доранд, дар ҳолати даъват (дохил) шудан ба хизмати ҳарбӣ дар интихоби навъу намуди қӯшун аз рӯи тайёрии варзишии худ ва талаботи воқеӣ ба он ҳуқуқи афзалиятнок доранд.

Бо маблағ таъмин намудани чорабиниҳои тарбияи ҳарбӣ-ватандӯстӣ ва машғулиятҳо аз рӯи навъҳои варзиши ҳарбии амалӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳурӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

Моддаи 14. Аз худ кардани ихтисоси қайди ҳарбӣ

Аз худ кардани ихтисосҳои ҳарбӣ тайёр намудани шаҳрвандони ба синни 17 солагӣ расидаро аз рӯи ихтисосҳои аскар ва сержант дар назар дорад.

Шаҳрванде, ки ихтисоси мураккаби қайди ҳарбиро аз худ кардааст, ҳуқуқ дорад ҳангоми даъват (дохил) шудан ба хизмати ҳарбӣ намуди қӯшунро барои адои хизмат мувофиқи ихтисоси азхудкардааш интихоб намояд.

Феҳристи ихтисосҳои қайди ҳарбӣ, аз ҷумла ихтисосҳои мураккаб, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад ба он дохил намудани чунин ихтисосҳоеро, ки ба шаҳрвандон барои ишғол намудани мансабҳои ҳарбӣ имкон медиҳанд, дар назар дорад.

Дар таълимгоҳҳои ташкилоти мададгори мудофиа таҳсил намудани шаҳрвандоне, ки онҳоро комиссариатҳои ҳарбии шаҳр ва ноҳия барои тайёрии мутахассисон равон кардаанд, ҳатмист (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Бо маблағ таъмин намудани чорабиниҳои тайёр намудани шаҳрвандон барои аз худ кардани ихтисосҳои қайди ҳарбӣ аз ҳисоби буҷети ҷумҳурӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

Моддаи 15. Тайёрии ҳарбӣ дар муассисаҳои таълимии маълумоти умумии миёна ва муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбӣ

(Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620)

Тайёрии ҳарбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ ва муассисаҳои таълимии маълумоти касбӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи маориф" бо хонандагони ҷинси мард ҳатман дар давоми ду соли охири таҳсил бо на камтар аз як маротиба дар анҷоми соли охирини таҳсил гузаронидани ҷамъомади таълимии ҳарбӣ сурат мегирад (Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 620).

Тайёрии ҳарбии хонандагон аз тарафи роҳбарони ҳарбии (муаллимони штатии) ин муассисаҳои таълимӣ гузаронида мешавад.

Барномаи тайёрии хонандагон, ҳамчунин Низомнома дар бораи роҳбарони ҳарбии муассисаҳои таълимӣ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

Бо маблағ таъмин намудани тайёрии ҳарбии хонандагон аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳурӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

Моддаи 16. Таҳсил дар муассисаҳои таълимии маълумоти умумии миёнаи дорои барномаи иловагии таълимие, ки мақсад аз он тайёрии ҳарбии шаҳрвандони ноболиғ аст

Бо мақсади тарбияи ҳамаҷониба ва ба хизмати ҳарбӣ тайёр кардани шаҳрвандони ноболиғи ҷинси мард Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар системаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ дорои барномаи таълимие, ки мақсад аз онҳо тайёрии ҳарбии шаҳрвандони ноболиғи ҷинси мард мебошанд, - литсейҳои ҳарбӣ таъсис медиҳад (Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 620).

Шаҳрванди ноболиғи ҷинси мард - ятим ё бе сарпарастии волидайн мондае, ки ба муассисаи зикргардида дохил шуданист, ба он бе имтиҳон, аз рӯи натиҷаҳои сӯҳбат ва муоинаи тиббӣ дохил карда мешавад.

Низомномаи литсейҳои ҳарбиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.

Шаҳрванде, ки таҳсилро дар литсеи ҳарбӣ бомуваффақият хатм кардааст, ҳуқуқи бе имтиҳон ба муассисаҳои таълимии ҳарбии маълумоти касбӣ дохил шуданро дорад.

Моддаи 17. Таҳсили шаҳрвандон аз рӯи барномаҳои тарбияи афсарони эҳтиёт дар кафедраҳои назди муассисаҳои давлатии таҳсилоти олии касбӣ

(Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 620)

Шаҳрванде, ки дар шӯъбаи рӯзонаи муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ таҳсил намуда, бинобар вазъи саломатӣ қобили хизмати ҳарбӣ аст ва ба талаботи муқарраргардида ҷавоб медиҳад, ҳуқуқ дорад таҳсили ҳарбиро аз рӯи барномаи тарбияи афсарони эҳтиёт дар кафедраи ҳарбии ин муассисаи таълимӣ гузарад, ба шарте ки то лаҳзаи хатми муассисаи мазкури таълимӣ шаҳрванд ба синни 27 солагӣ нарасад (Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 620).

Ба донишҷӯе (курсанте), ки аз рӯи барномаи тарбияи афсарони эҳтиёт таҳсил мекунад, аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳурӣ ба андозае, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд, стипендияи иловагӣ пардохта мешавад.

Таҳсили шаҳрвандон аз рӯи барномаҳои тарбияи афсарони эҳтиёт дар кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии маълумоти олии касбӣ мутобиқи тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд, ташкил карда мешавад.

Барномаҳои тарбияи афсарони эҳтиёт метавонанд таълими ҳарбии шаҳрвандони ҷинси занро пешбинӣ намоянд.

Муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ кафедраи ҳарбиро бо бинои зарурӣ таъмин намуда, инчунин бо мусоидати Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон заминаи зарурии таълимию моддӣ фароҳам меорад (Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 609).

Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёрии ҳарбии донишҷӯёнро назорат менамояд.

Ҷамъомадҳои таълимие, ки барномаи тарбияи афсарони эҳтиёт пешбинӣ намудааст, ҷамъомадҳои ҳарбӣ ҳисобида мешаванд.

Моддаи 18. Иштироки Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорату идораҳое, ки Қонуни мазкур дар онҳо хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудааст, дар тайёр кардани шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ

Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазорату идораҳое, ки дар онҳо Қонуни мазкур хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудааст, дар тайёр кардани шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ:

- номгӯи ихтисосҳои қайди ҳарбӣ ва навъҳои варзиши ҳарбии амалиро таҳия мекунад;

- якҷоя бо Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон талабот ба вазъи саломатии шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда (дохилшаванда) ва дар хизмати ҳарбӣ бударо таҳия менамояд;

- дар таҳияи стандартҳои (меъёрҳои) таълимии давлатӣ, барнома ва методикаи тайёркунии шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ иштирок мекунанд;

- дар таъсис, маблағгузорӣ ва ҷиҳозонии моддию техникии кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии маълумоти олии касбӣ, инчунин ташкилоту муассисаҳое, ки шаҳрвандонрр дар асоси шартнома ба хизмати ҳарбӣ тайёр мекунанд, иштирок менамоянд.

БОБИ 4. ДАЪВАТИ ШАҲРВАНДОН БА ХИЗМАТИ ҲАРБӢ

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Моддаи 19. Шаҳрвандоне, ки бояд ба хизмати ҳарбӣ даъват карда шаванд

Шаҳрванди ҷинси марди аз 18 то 27 - солаи дар қайд буда ё шаҳрванде, ки ӯҳдадор аст дар қайди ҳарбӣ бошад ва барои ба таъхир андохтани мӯҳлати даъват ё озод шудан аз даъват ба хизмати ҳарбӣ ҳуқуқ надорад, бояд ба хизмати ҳарбӣ ба Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ дар вазифаҳои ҳайати аскарон ва сержантҳо даъват карда шавад.

Хизматчии ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро аз рӯи даъват адо менамояд, ҳуқуқ дорад, баъди ба итмом расидани 12 моҳи хизмати ҳарбӣ аз рӯи даъват, ба муассисаи таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ дохил шавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Шаҳрвандони ҷинси марди то 30 соларо, ки хизмати ҳарбӣ адо накардаанду муассисаи таълимии давлатии маълумоти олии касбиро хатм намудаанд ва ба эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун афсар дохил карда шудаанд, танҳо аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хизмати ҳарбӣ даъват карда мешаванд. ҳамзамон, мӯҳлати таҳсил дар муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ ба мӯҳлати хизмати ҳарбии онҳо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешавад (Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 620).

Шаҳрванде, ки мутобиқи қисми сеюми моддаи мазкур ба хизмати ҳарбӣ давъат шудааст, хизмати ҳарбиро тибқи тартибе, ки ҳамин Қонун ва Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбии тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд, адо менамояд.

Шаҳрвандоне, ки дар кафедраҳои ҳарбӣ таҳсил накардаанд, пас аз хатми муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ мутобиқи ҳамин Қонун ба хизмати ҳарбӣ дар вазифаҳои ҳайати аскарон ва сержантҳо даъват карда мешаванд (Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 620).

Моддая 20. Озод кардан аз даъват ба хизмати ҳарбӣ

Аз даъват ба хизмати ҳарбӣ шаҳрвандони зерин озод карда мешаванд:

а) онҳое, ки бинобар вазъи саломатӣ ғайриқобили хизмати ҳарбӣ ё ба таври маҳдуд ба хизмати ҳарбӣ қобил дониста шудаанд;

б) онҳое, ки хизмати ҳарбӣ ё алтернативӣ адо мекунанд ё адо кардаанд;

в) онҳое, ки дар давлати дигар хизмати ҳарбиро адо намудаанд;

г) онҳое, ки унвони илмии номзади илм ё доктори илм доранд.

Шаҳрванде, ки барои содир кардани ҷинояти махсусан вазнин ё вазнин доғи судии бардоштанашуда дорад, наметавонад ба хизмати ҳарбӣ даъват карда шавад.

Шаҳрвандони зерин барои озод шудан аз даъват ба хизмати ҳарбӣ ҳуқуқ доранд:

а) онҳое, ки падар (модар) ё бародарашон (хоҳар) ҳангоми адои хизмати ҳарбӣ дар асоси даъват ва бо тартиби ихтиёрӣ дар вазифаҳои сержантҳо, прапоршикҳо ва афсарон ё дар давраи гузаштани ҷамъомадҳои ҳарбӣ ҳалок шудааст ё вафот кардааст (Қонун аз 1.08.03с. № 38);

б) онҳое, ки дар оила писари (писархонди) ягона мебошанд.

Моддаи 21. Ба таъхир андохтани мӯҳлати даъват ба хизмати ҳарбӣ

Ба таъхир андохтани мӯҳлати даъват ба хизмати ҳарбӣ ба шаҳрвандони зерин иҷозат дода мешавад:

а) онҳое, ки бинобар вазъи саломатӣ муваққатан ғайри қобили хизмати ҳарбӣ дониста шудаанд, - ба мӯҳлати то як сол;

б) онҳое, ки ба нигоҳубини узви оилае, ки ба кӯмаки дигар кас эҳтиёҷ дошта, таҳти таъминоти пурраи давлат қарор надорад, машғул мебошанд, дар сурати набудани дигар шахсоне, ки дар асоси қонун ӯҳдадоранд ба узви зикргардидаи оила ғамхорӣ намуда, онро таъмин кунанд (ба кӯмак ва нигоҳубини каси дигар эҳтиёҷдошта он аъзои оила ҳисобида мешаванд, ки ба синни нафақа расидаанд ё маъюби гурӯҳи якум ё дуюм мебошанд, инчунин он аъзои оила, ки ба синни 18-солагӣ нарасидаанд);

в) онҳое, ки кӯдаки бемодар мондаашонро тарбия менамоянд;

г) онҳое, ки ду ва зиёда фарзанд доранд;

д) онҳое, ки модарашон ғайр аз онҳо ду ва зиёда аз он фарзанди ноболиғ дошта, онҳоро бе шавҳар тарбия менамояд;

е) онҳое, ки нисбаташон парвандаи ҷиноятӣ кушода шудааст, ё ин ки мувофиқи ҳукми суд мӯҳлати ҷазоро адо карда истодааст.

Ғайр аз шаҳрвандоне, ки дар қисми якуми моддаи мазкур зикр гардидаанд, шаҳрвандони зерин барои ба таъхир андохтани мӯҳлати даъват ба хизмати ҳарбӣ ҳуқуқ доранд:

а) онҳое, ки вакили халқ интихоб шудаанд, - дар давраи ваколатҳои депутатӣ;

б) талабаҳои муассисаҳои таълимии маълумоти миёнаи умумӣ ва миёнаи касбӣ - то гирифтани таҳсилоти пурра, вале на калонтар аз синни 21-сола (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620);

в) донишҷӯёне, ки дар шӯъбаҳои рӯзонаи муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ таҳсил мекунанд - дар давраи таҳсил (Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 620);

г) онҳое, ки дар аспирантура таҳсил мекунанд,-дар давраи таҳсил;

д) онҳое, ки таҳсилоти олии омӯзгорӣ доранд ва доимӣ дар вазифаи омӯзгорӣ дар муассисаҳои таълимоти умумӣ кор мекунанд, дар давраи иҷроиши кор, инчунин духтуроне, ки маълумоти олии тиббӣ доранд, вазифаи духтурӣ дар муассисаҳои давлатии таълимӣ ё тиббии воқеъ дар деҳот кор мекунанд, - дар давраи иҷрои ин кор (Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 620);

е) онҳое, ки дар мақомоти корҳои дохилӣ, мақомоти гумрук хизмат мекунанд ва унвони махсус доранд, ки қонунгузорӣ барои кормандони ин мақомот муқаррар намудааст, - дар давраи хизмати онҳо дар ин мақомот (Қонуни ҶТ  аз 21.07.2010 № 609);

ж) онҳое, ки кормандони прокурорӣ - тафтишотии мақомоти прокуратура ё судя мебошанд дар давраи кор дар ин мақомот;

з) онҳое, ки пас аз хатми муассисаҳои таълимии маълумоти олии касбӣ дар дастгоҳҳои Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мансабҳое, ки номгӯи онҳо аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ шудааст кор мекунанд, - дар давраи кори онҳо дар ин мансабҳо.

Моддаи 22. Мӯҳлатҳои даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ

Даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ ду маротиба дар як сол - аз 1 апрел то 31 май ва аз 1 октябр то 30 ноябр дар асоси Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки он дар воситаҳои ахбори умум на камтар аз як моҳи пеш аз даъват чоп мешавад, анҷом дода мешавад.

Даъвати шаҳрвандоне, ки бо додани рутбаи ҳарбии афсарӣ ба эҳтиёт гузаронида шудаанд, ҳамчун қоида пас аз хатми муассисаи давлатии маълумоти олии касбӣ ба тартиби инфиродӣ аз ҷониби Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.

Моддаи 23. Ташкил намудани даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ

Даъвати шаҳрвандонро ба хизмати ҳарбӣ раиси шаҳр ё ноҳия якҷоя бо комиссари ҳарбии шаҳр ё ноҳия ташкил менамояд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Барои ташкил намудани даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ раиси шаҳр ё ноҳия масъул аст (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Тартиби даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ бо Қонуни мазкур ва Низомномаи даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд, муайян карда мешавад.

Моддаи 24. Комиссияи даъват

Барои ташкил ва гузаронидани даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ дар ҳар як шаҳр ё ноҳия бо қарори раиси шаҳр ё ноҳия комиссияи даъват таъсис дода мешавад, ки ба ҳайати онҳо бояд дохил шаванд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920):

- муовини раиси шаҳр ё ноҳия - раиси комиссия (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920);

- комиссари ҳарбии шаҳр ё ноҳия - муовини раиси комиссия (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920);

- котиби комиссияи даъват;

- духтуре, ки ба кори муоинаи тиббии шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда роҳбарӣ мекунад;

- намояндаи мақомоти корҳои дохилии шаҳр ё ноҳия (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920);

- намояндаи мақомоти идораи маорифи шаҳр ё ноҳия (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Ба ҳайати комиссияи даъват метавонанд намояндагони дигар корхонаҳо, ташкилоту муассисаҳо дохил шаванд.

Моддаи 25. ӯҳдадорӣ ва тартиби кори комиссияи даъват

Ба зиммаи комиссияи даъват ӯҳдадории ташкили муоинаи тиббии шаҳрванди ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда ва нисбати он қабул намудани яке аз қарорҳои зерин гузошта мешавад:

- дар бораи даъват ба хизмати ҳарбӣ;

- дар бораи фиристодан ба хизмати алтернативӣ;

- дар бораи додани иҷозат барои ба таъхир андохтани мӯҳлати даъват ба хизмати ҳарбӣ;

- дар бораи озод намудан аз даъват ба хизмати ҳарбӣ;

- дар бораи гузаронидан ба эҳтиёт ё озод намудан аз иҷрои ӯҳдадории ҳарбӣ.

Ҳангоми ба хизмати ҳарбӣ даъват кардани шаҳрванде, ки бо додани рутбаи афсарӣ ба эҳтиёт гузаронида шудааст, вазифаҳои номбаршудаи комиссияи даъват ба ӯҳдаи комиссари ҳарбӣ вогузор мегардад.

Дар сурати аз даъват ба хизмати ҳарбӣ саркашӣ намудани шаҳрванд комиссияи даъват ба прокурори шаҳр ё ноҳияи маҳалли истиқомати шаҳрванд ҳуҷҷатҳои дахлдорро равон мекунад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Ҳангоми қабули қарор дар бораи ба хизмати ҳарбӣ фиристодани шаҳрванд комиссияи даъват навъи қӯшуни Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшун ё сохторҳои ҳарбиро, ки ин шаҳрванд дар он бояд хизмати ҳарбиро адо намояд, муайян мекунад.

Комиссияи даъват қарорҳои худро танҳо дар асоси Қонун қабул менамояд. Қарори он набояд хилофи хулосаи духтур-мутахассисе, ки муоинаи тиббии шаҳрвандонро оид ба масъалаи бинобар вазъи саломатӣ қобили хизмати ҳарбӣ будани ӯ анҷом додааст, бошад.

Раиси комиссияи даъват ё муовини ӯ қарори комиссияи даъватро ба шаҳрванде, ки нисбати ӯ он қабул шудааст, эълон мекунад. Бо талаби шаҳрванд раиси комиссияи даъват ба ӯ нусхаи қарори комиссияи даъватро, ки нисбати ин шаҳрванд қабул гардидааст, медиҳад.

Қарори комиссияи даъватро шаҳрванд метавонад дар мӯҳлати 10 рӯз ба комиссияи даъвати болоӣ ё ба суд шикоят намояд.

Дар ин ҳолат иҷрои қарори комиссияи даъват то эълон гардидани қарори комиссияи даъвати болоӣ ё суд боздошта мешавад.

Моддаи 26. Комиссияи даъвати ҷумҳурӣ, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятхо ва шахри Душанбе

(Қонун аз 15.07.04с. № 57)

Бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятхо ва шахри Душанбе комиссияи марбутаи даъват таъсис дода мешавад, ки ба он мутобиқаи инҳо бояд дохил шаванд:

- муовини Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, муовинони раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятхо ва шахри Душанбе - раиси комиссия (Қонун аз 15.07.04с. № 57);

- сардори Раёсати ташкилӣ ва сафарбаркунии Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, комиссари ҳарбии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятхо ва шахри Душанбе - муовини раиси комиссия (Қонун аз 15.07.04с. № 57);

- вакили Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятхо ва шахри Душанбе (Қонун аз 15.07.04с. № 57);

- котиби комиссияи даъвати ҷумҳурӣ, Вилояти Мухтори Кухистони Бадахшон, вилоятхо ва шахри Душанбе (Қонун аз 15.07.04с. № 57);

- духтуре, ки ба кори ташхис ва муоинаи тиббии шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда роҳбарӣ менамояд;

- муовини Вазири корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, сардори корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, сардори раёсати корҳои дохилии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе (Қонуни ҶТ аз 15.07.04с. № 57, аз 28.12.2012 № 920);

- намояндаи мақомоти давлатии маорифи ҷумҳурӣ, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятхо ва шахри Душанбе (Қонун аз 15.07.04с. № 57).

Ба ҳайати комиссияи даъвати ҷумҳурӣ, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе шахсони дигар низ дохил шуда метавонанд (Қонун аз 15.07.04с. № 57).

Комиссияи даъвати ҷумҳурӣ, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе (Қонун аз 15.07.04с. № 57):

- муоинаи тиббии шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшударо пеш аз ба маҳалли хизмат равон карданашон, ташхиси назоратии тиббии шаҳрвандони барои ба таъхир андохтани мӯҳлати даъват иҷозат гирифта ё шаҳрвандони бинобар вазъи саломатӣ аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озодшуда, инчунин шаҳрвандони бо қарори комиссияҳои даъват дар бораи бинобар вазъи саломатӣ қобили хизмати ҳарбӣ будан норозигӣ изҳорнамударо ташкил менамояд;

- дурустии ба таъхир андохтани мӯҳлати даъвати шаҳрвандон ва аз даъвати ҳарбӣ озод кардани шаҳрвандонро тафтиш менамояд;

- асоснокии ба навъҳои қӯшунҳои Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ барои хизмати ҳарбӣ фиристодани шаҳрвандонро назорат мекунад;

- арзу шикоятҳои шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшавандаро нисбати амалҳои комиссияҳои даъват баррасӣ менамояд;

- ҳолати даъват ба хизмати ҳарбиро баррасӣ намуда, пешниҳодоти худро ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва шаҳри Душанбе арз менамояд (Қонун аз 15.07.04с. № 57);

Комиссияи даъвати Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ҳуқуқ доранд қарорҳои комиссияҳои даъватии шаҳрию ноҳиявиро, комиссияи даъвати ҷумҳурӣ бошад, қарори комиссияи даъвати вилоятӣ, шаҳрӣ ва ноҳиявиро аз нав бинад ва бекор кунад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Қарори комиссияи даъвати ҷумҳурӣ, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят мумкин аст дар суд шикоят карда шавад.

Ҷамъкуни ва ба Куввахои Мусаллахи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар кушунхо ва вохидхои харби таксим намудани шахрвандони аз шахру нохияхои тобеи чумхури ба хизмати харби даъватшуда, инчунин аз муоинаи назоратии тибби гузаронидани онхоро дар заминаи Нуктаи чамъоварии чумхурияви Раёсати ташкили-сафарбаркунии Сарситоди Куввахои Мусаллахи Ғумхурии Точикистон анчом медихад (Қонун аз 15.07.04с. № 57).

Моддаи 27. ӯҳдадории шаҳрвандоне, ки бояд ба хизмати ҳарбӣ даъват шаванд

Шаҳрвандони дар эҳтиёт қарорнадоштаи ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда ӯҳдадоранд бо даъвати комиссариати ҳарбӣ ба муоинаи тиббӣ, маҷлиси комиссияи даъват ё барои фиристондан ба қисми ҳарбӣ барои адои хизмати ҳарбӣ ҳозир шаванд, инчунин то фиристодан ба маҳалли адои хизмати ҳарбӣ дар комиссариати ҳарбӣ қарор гиранд.

Шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда ӯҳдадоранд даъватномаи комиссариати ҳарбиро бо забонхат қабул намоянд. Даъватномаро ба шаҳрвандон кормандони комиссариати ҳарбӣ ё дар ҷои кори (таҳсили) шаҳрванд роҳбарон, дигар шахсони (кормандони) вазифадори ба кори ба ҳисобгирии ҳарбӣ масъули ташкилотҳо, инчунин шахсони вазифадори ба кори ба ҳисобгирии ҳарбӣ масъули мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот месупоранд. Дар даъватнома бояд оқибати ҳуқуқии аз тарафи шаҳрвандон иҷро нагардидани талаботҳои ба зиммаи онҳо гузошташуда зикр шуда бошад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Дар сурати имконнопазирии аз ҷониби кормандон, роҳбарон ё шахсони вазифадор супоридани даъватнома ба шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда таъмини ҳозир шудани онҳо ба чорабиниҳои бо даъват ба хизмати ҳарбӣ вобастабуда ба зиммаи мақомоти корҳои дохилӣ дар асоси муроҷиати хаттии комиссари ҳарбӣ гузошта мешавад.

Шаҳрвандони ҷинси мард, ки ба эҳтиёт бо додани рутбаи ҳарбии афсар дохил шудаанд, ӯҳдадоранд мувофиқи даъватномаи комиссариати ҳарбӣ ба муоинаи тиббӣ, инчунин ба назди комиссари ҳарбӣ барои қабули қарор оид ба даъват ба хизмати ҳарбӣ ва гирифтани амрнома барои рафтан ба маҳалли хизмати ҳарбӣ ҳозир шаванд.

Дар сурати бе сабабҳои узрнок мувофиқи даъватномаи комиссариати ҳарбӣ ҳозир нашудани шаҳрванд ба чорабиниҳои бо даъват ба хизмати ҳарбӣ вобастабуда, шаҳрванди номбурда аз хизмати ҳарбӣ саркашӣ карда ҳисоб карда мешавад ва мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

Моддаи 28. Даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ дар асоси сафарбаркунӣ ва дар давраи ҷанг. Таълими умумии ҳарбии шаҳрвандон

Тартиби даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ дар асоси сафарбаркунӣ ва дар давраи ҷанг бо Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Бо мақсади тайёр намудани контингенти зарурӣ барои пурра намудани Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ дар давраи ҷанг бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таълими умумии ҳатмии ҳарбӣ барои ҳамаи шаҳрвандон:

а) мардҳо - аз синни 16 то 55-сола;

б) занҳо - аз 18 то 45-солаи бекӯдак ё онҳое, ки кӯдакони аз 8 сола калон доранд, ҷорӣ карда мешавад.

Таълими умумии ҳатмии ҳарбии шахрвандон дар ҷои кор ё истиқомат бе ҷудошавӣ аз истеҳсолот ё таҳсил анҷом дода мешавад.

БОБИ 5. БА ХИЗМАТИ ҲАРБӢ ДОХИЛ ШУДАНИ ШАҲРВАНДОН

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Моддаи 29. Бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил шудани шаҳрвандон

Шаҳрвандони ҷинси марди аз 18 то 40 сола ва шаҳрвандони ҷинси зани аз 20 то 40 сола метавонанд бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил шаванд ва хизмати ҳарбиро то расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будани онҳо, ки моддаи 43 Қонуни мазкур муқаррар намудааст, адо намоянд, ба ғайр аз ҳолатҳое, ки онҳо мутобиқи ҳамин Қонун ва Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати ҳарбӣ пеш аз мӯҳлат аз хизмати ҳарбӣ озод мешаванд.

Тартиби интихоби номзадҳоро барои ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил шудан Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарони вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи Қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст, муайян менамоянд.

Ҳолат, монеаи бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил шудан ё дар хизмати ҳарбӣ будан инҳоянд:

- дар қисмҳои ҳарбӣ, муассисаю ташкилотҳои Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ё сохторҳои ҳарбӣ (минбаъд - қисмҳои ҳарбӣ, агар ҳамин Қонун қоидаи дигарро пешбинӣ накарда бошад) набудани вазифаҳои ҳарбии холӣ;

- мутобиқати нопурраи шаҳрванд ба талаботҳое, ки мутобиқи ҳамин Қонун ба шаҳрвандони бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохилшаванда, пешниҳод шудаанд;

- доғи судӣ доштани шаҳрванд (аз он ҷумла, бо санади авф бардошташуда, барҳам додашуда ё озодшуда);

- наздик будани хешовандон (волидайн, ҳамсар, бародарон, хоҳарон, писарон, духтарон, инчунин бародарон, хоҳарон, волидайн ва фарзандони ҳамсарон) бо хизматчиёни ҳарбӣ, агар хизмати ҳарбии онҳо бо тобеъияти бевоситаи онҳо вобаста бошад, ё дар зери назорати яке аз онҳо бошад;

- дидаю дониста пешниҳод намудани маълумотҳои бардурӯғ ё ҳуҷҷатҳои қалбакӣ дар бораи худ ё хешовандони худ;

- ба шаҳрванд додани рухсати сирри давлатиро рад кардани мақомоти дахлдор;

- кӯдаки то синни 8-сола доштани шаҳрванди ҷинси зан, ё ки шаҳрванди ҷинси марди дар қайди никоҳ набуда.

Хизматчиёни ҳарбие, ки тибқи бандҳои "г", "д", "е", "и", "к" қисми якуми моддаи 45 Қонуни мазкур аз хизмати ҳарбӣ озод шудаанд, дар замони осоишта такроран наметавонанд ба хизмати ҳарбӣ дохил шаванд (Қонуни ҶТ аз 2.01.2018 № 1478).

Моддаи 30. Ба муассисаҳои таълимии ҳарбии маълумоти олии касбӣ дохил шудани шаҳрвандон

Шаҳрванде, ки хизмати ҳарбиро адо накардааст, ҳуқуқ дорад ба муассисаи таълимии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ аз соле, ки дар он ӯ ба синни 17-солагӣ мерасад ва то соле, ки ӯ 21 сола мешавад, дохил шавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Шаҳрванде, ки хизмати ҳарбиро адо мекунад ё адо кардааст, ҳуқуқ дорад ба муассисаи таълимии номбурда то соле, ки ба синни 23-солагӣ медарояд, дохил шавад.

Хизматчии ҳарбие (курсанте), ки рутбаи ҳарбии афсарӣ надорад ва ба муассисаи таълимии ҳарбии маълумоти касбии дар қисми якуми моддаи мазкур зикргардида дохил шудааст, ҳуқуқи хизматчии ҳарбии мувофиқи даъват хизмати ҳарбӣ адокунандаро дорад.

Курсанте (ҷинси мард), ки аз муассисаҳои таълимии харбии таҳсилоти касбӣ ё аз муассисаҳои таълимии маълумоти касбии мақомоти корхои дохилӣ бинобар аз худ накардани таълим ё риоя накардани интизом хориҷ шудааст, мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбари вазорат ё идораҳое, ки Қонуни мазкур дар онҳо хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудааст) ба мӯҳлате, ки пас аз хатми он давомнокии хизмати ҳарбии ин хизматчии ҳарбӣ ба мӯҳлати Қонуни мазкур муқаррарнамудаи хизмати ҳарбӣ дар асоси даъват баробар мегардад, агар то лаҳзаи хориҷ карда шудан ӯ мӯҳлати хизмати ҳарбии дар асоси даъват муқарраргардидаро адо накарда бошад ва барои аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озод шудан ё ба таъхир андохтани мӯҳлати даъват ба хизмати ҳарбӣ ҳуқуқ надошта бошад, барои адои хизмати ҳарбӣ дар асоси даъват фиристода мешавад. ҳамзамон давомнокии хизмати ҳарбии тибқи даъват то дохил шудан ба муассисаҳои таълимии таҳсилоти касбӣ дар ҳаҷми пурра ҳисоб карда мешавад. Давраи таҳсил дар муассисаҳои мазкур аз рӯи ҳисоби ду моҳи хизмати ҳарбӣ ҳангоми таҳсил баробари як моҳи хизмати ҳарбӣ тибқи даъват ҳисоб карда мешавад. Дар ҳолати хориҷ намудани курсантҳои ҷинси зан бо асосҳои номбаршуда, онҳо бояд бе ба қайди ҳарбӣ гирифтан аз хизмати ҳарбӣ озод карда шаванд ё вобаста аз ихтисоси қайди ҳарбии гирифтаашон ба эҳтиёт ворид карда шаванд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Хизматчии ҳарбие, ки дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми чаҳоруми моддаи мазкур аз муассисаи таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ хориҷ карда шудааст, ё муассисаи таълимии номбурдаро хатм намудаасту ба маҳалли хизмати ҳарбӣ нарафтааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарии ҷиноятӣ ва моддӣ кашида мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Барномаҳои таълимии муассисаҳои таълимии ҳарбии маълумоти касбӣ бояд ба курсантҳо омӯзонидани ихтисосҳои ғайринизомиеро, ки номгӯи онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, пешбинӣ намоянд.

Моддаи 31. Талаботе, ки ба шаҳрвандони бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохилшаванда пешниҳод карда мешавад.

Шаҳрванде, ки бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил мешавад, бояд мутобиқи Низомномаи ташхиси тиббии ҳарбӣ, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ намудааст, таҳти муоинаи тиббӣ қарор гирад. Дар асоси натиҷаҳои муоинаи тиббӣ дар хусуси қобили хизмати ҳарбӣ будани шаҳрванд қарор қабул карда мешавад.

Шаҳрванде, ки ба хизмати ҳарбӣ дохил мешавад, бояд ба талаботи муқарраргардидаи зайл мутобиқ бошад:

- аз рӯи меъёри таҳсилоти умумӣ (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620);

- аз рӯи сатҳи тайёрии касбӣ;

- аз рӯи сифатҳои ахлоқию психологӣ;

- аз рӯи меъёрҳои тайёрии ҷисмонӣ.

Талабот ва меъёрҳои зикргардидаро Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбари вазорат, идорае, ки Қонуни мазкур дар он хизмати ҳарбӣ пешбинӣ намудааст) муқаррар мекунад.

Мутобиқати шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ дохилшаванда ва онро дар асоси талаботи муқарраргардида адокунандаро Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян менамояд.

БОБИ 6. ХИЗМАТИ ҲАРБӢ

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Моддаи 32. Хизмати ҳарбӣ

Хизмати ҳарбӣ-навъи махсус ва афзалиятноки хизмати давлатӣ буда, иҷрои бевоситаи ӯҳдадориҳои конститутсионии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳайати Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ дар бар гирифта, иборат аст:

а) аз хизмати ҳарбии мувофиқи даъват дар вазифаҳои аскар ва сержантҳо;

б) аз хизмати ҳарбӣ бо тартиби ихтиёрӣ дар вазифаҳои прапоршикҳо;

в) аз хизмати ҳарбии мувофиқи даъват ва бо тартиби ихтиёрӣ дар вазифаҳои ҳайати афсарон;

г) аз хизмати ҳарбии ихтиёрӣ дар вазифаҳои ҳайати аскарон, сержантҳо, прапоршикҳо ва афсарон;

д) аз хизмати ҳарбии курсантҳо ва шунавандагони муассисаҳои таълимии ҳарбии таҳсилоти касбӣ (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620);

е) аз хизмати ҳарбӣ бо тартиби ихтиёрӣ дар мақомоти амнияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар вазифаҳои сержантҳо (Қонун аз 1.08.03с. № 38).

Шахсе, ки шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон нест, наметавонад дар Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон хизмати ҳарбиро адо намояд.

Шаҳрванде, ки хизмати ҳарбиро адо карда истодааст, хизматчии ҳарбӣ буда, мақоми ҳуқуқиеро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд, дорад.

Мазмун ва тартиби адои хизмати ҳарбӣ дар давраи осоишта бо Қонуни мазкур, оинномаҳои ҳарбӣ ва Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян мегардад.

Хусусиятҳои адои хизмати ҳарбӣ дар дигар воҳидҳои ҳарбӣ бо қонунҳо, ки фаъолияти онҳоро танзим менамояд, муайян мегардад.

Хусусиятҳои адои хизмати ҳарбӣ дар давраи сафарбаркунӣ, ҳолатҳои фавқулодда ё вазъияти ҷанг, инчунин дар шароити муноқишаҳои мусаллаҳона бо қонунҳо, санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян мегарданд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Моддаи 33. Иҷрои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ

Бо мақсади танзими муносибатҳои ҳуқуқии вобаста ба иҷрои ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва адои хизмати ҳарбӣ аз ҷониби шаҳрвандон, таҳти мафҳуми иҷрои ӯҳдадориҳои ҳарбӣ инҳо фаҳмида мешаванд:

а) иштирок дар амалиёти ҳарбӣ, иҷрои супоришҳо дар шароитҳои вазъияти фавқулодда ё дар ҳолати ҷанг, ё ин ки дар шароитҳои муноқишаҳои мусаллаҳона;

б) иҷрои ӯҳдадориҳои вазифавӣ, ки мутобиқи қонунгузорӣ муқаррар карда шудаанд;

в) адо намудани навбатдории ҷангӣ (хизмати ҷангӣ), инчунин хизмат дар дастаи (наряди) гарнизонӣ ва дар ҳайати дастаи (наряди) шабонарӯзӣ;

г) иштирок дар машқҳо ва юришҳо;

д) иҷрои фармон, амр ё супоришҳое, ки командир (сардор) додааст;

е) дар ҳудуди қисми ҳарбӣ будан дар тӯли вақти хизматии мувофиқи тартиби рӯз муқарраргардида ё агар инро зарурати хизматӣ талаб намояд;

ж) дар сафари хизматӣ ё дар табобат будан;

з) ба маҳалли хизмат, табобат рафтан ва аз он ҷо баргаштан;

и) иштирок дар ҷамъомадҳои ҳарбӣ;

к) дар асирӣ будан (ғайр аз ҳолатҳои ихтиёрӣ асир шудан), дар вазъияти гаравгон ё назарбанд қарор доштан;

л) номаълум ҳозир набудан - то бедарак ғоибшуда эътироф намудани хизматчии ҳарбӣ ё вафоткарда эълон шудани ӯ мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи қонун;

м) ҳифзи ҳаёт, саломатӣ ва шаъну шарафи шахсият;

н) расонидани кӯмак ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини қонуният ва тартиби ҳуқуқӣ;

о) дигар амалҳои хизматчии ҳарбӣ, ки аз ҷониби суд ба манфиати ҷамъият ва давлат содиршуда ҳисобида шудаанд.

Хизматчии ҳарбӣ, инчунин шаҳрванде, ки ҷамъомади ҳарбиро гузашта истодааст, ҳангоми адои ӯҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ ҳалокшуда (фавтида), маъюбшуда (ярадор, контузия, маъюбшуда) ё беморшуда ҳисоб карда намешавад, агар ӯ:

- берун аз ҳудуди қисмҳои ҳарбӣ дар истироҳат, ҷавобшавӣ ё рухсатӣ бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки бандҳои "з", "к", "м", "н", "о", қисми якуми моддаи мазкур пешбинӣ намудаанд;

- худсарона аз ҳудуди қисми ҳарбӣ ё аз ҷои хизмати берун аз ҳудуди қисми ҳарбӣ муқарраргардида баромадааст, ба истиснои ҳолатҳое, ки бандҳои "л", "м", "н", "о" қисми якуми моддаи мазкур пешбинӣ намудаанд;

- худро ихтиёран ба воситаи истеъмоли нӯшокиҳои спиртӣ, нашъа ё моддаҳои заҳролуд ба ҳолати мастӣ овардааст;

- кирдори хатарноки ҷамъиятии дар қонуни ҷиноятӣ пешбинигардидаро содир менамоянд;

- худкушӣ ё қасди худкушӣ намояд, агар амалҳои зикргардида ба ҳолати беморӣ ё расонидан ба худкушӣ вобаста набошанд;

Ба хизматчии ҳарбӣ фармон, амр ва супоришҳое, ки ба хизмати ҳарбӣ дахл надоранд ё ба вайрон кардани қонун равона гардидаанд, наметавонанд дода шаванд.

Моддаи 34. Мӯҳлатҳои хизмати ҳарбӣ

Мӯҳлатҳои хизмати ҳарбии хизматчиёни ҳарбӣ ба тариқи зайл муқаррар карда мешаванд:

- барои онҳое, ки дар асоси даъват дар вазифаҳои аскарон ва сержантҳо хизмати ҳарбӣ адо мекунанд - 24 моҳ, барои шахсони маълумоти олӣ дошта - 12 моҳ (Қонун аз 28.02.04с. № 18);

- барои онҳое, ки дар асоси даъват дар вазифаҳои ҳайати афсарон хизмати ҳарбӣ адо мекунанд - 24 моҳ;

- барои сержантҳо, прапоршикҳо ва занон-хизматчиёни ҳарбӣ, ки бо тартиби ихтиёрӣ хизмат мекунанд аз 3 то 5 сол мувофиқи тартибе, ки Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян кардааст (Қонуни ҶТ аз 1.08.03с. № 38);

- барои афсароне, ки муассисаи таълимии ҳарбии таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбиро хатм намудаанд, - на камтар аз 10 сол (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620);

- барои афсароне, ки аз эҳтиёт бо тариқи ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил шудаанд, - 5 сол;

- барои хизматчиёни ҳарбие, ки бо тариқи ихтиёрӣ хизмати ҳарбиро дар шароитҳои баландкӯҳ ва маҳалҳои шароити номусоиди иқлимию экологӣ адо мекунанд, мӯҳлати кӯтоҳкардашудаи адои хизмати ҳарбӣ дар ин маҳалҳо, ки Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян менамояд, муқаррар карда мешавад.

Мӯҳлати хизмати ҳарбиро барои хизматчиёни ҳарбӣ, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон адо мекунанд, ҳуқумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439).

Оғози хизмати ҳарбӣ ҳисоб карда мешавад:

- барои шаҳрвандоне, ки ба хизмати ҳарбӣ даъват шудаанд, - аз рӯзи ба комиссариати ҳарбӣ барои фиристодан ба маҳалли адои хизмати ҳарбӣ ҳозир шудан;

- барои шаҳрвандоне, ки ба хизмати ҳарбӣ ба тариқи ихтиёрӣ дохил мешаванд, - аз рӯзи ба рӯйхати шахсии қисми ҳарбӣ дохил шудани онҳо;

- барои шаҳрвандоне, ки ба муассисаи таълимии ҳарбии маълумоти касбӣ дохил мешаванд, - аз рӯзи ба муассисаи таълимӣ дохил шудан.

Ба итмом расидани хизмати ҳарбӣ аз таърихи аз рӯйхати ҳайати шахсӣ хориҷ гардидани хизматчии ҳарбӣ, бо тартиби муайяннамудаи Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ ҳисоб карда мешаванд.

Мӯҳлати хизмати ҳарбии шаҳрванде, ки аз рӯи даъват хизмати ҳарбӣ адо намудааст, дар ҳолатҳои мустасное, ки Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян менамояд, метавонад то ду моҳ дароз карда шавад.

Мӯҳлати хизмати ҳарбиро, ки дар қисмҳои якуми ҳамин модда муқаррар шудааст, дароз кардан мумкин нест ба истиснои:

- хизматчиёни ҳарбие, ки дар беморхона мебошанд;

- хизматчиёне, ки дар юришҳо иштирок мекунанд, дар асоратанд ва дар дигар ҳолатҳои пешбининамудаи Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ.

Вақти иштироки хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро тибқи даъват адо мекунанд дар амалиёти ҷангӣ ё иҷрои супоришҳо дар шароити задухӯрдҳои мусаллаҳона, инчунин вақти дар муолиҷа будани онҳо дар муассисаҳои табобатӣ дар натиҷаи ярадоршавӣ, контузиягирӣ, маъюбшавӣ ё бемориҳое, ки ҳангоми амалиёти номбаршуда гирифтор шудаанд, як рӯзаш баробари ду рӯзи хизмати ҳарбии тибқи даъват ба ҳисоб гирифта мешавад.

Мӯҳлати худсарона баромадани хизматчиёни ҳарбӣ аз қисми ҳарбӣ ё маҳалли хизмати ҳарбӣ сарфи назар аз сабабҳои он, саривақт дар мӯҳлати дар амрномаҳо нишон додашуда наомадан ба қисми ҳарбӣ ё маҳалли хизмати ҳарбӣ ва инчунин мӯҳлати адои ҷазо дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ё мӯҳлати адои ҷазои интизомӣ дар шакли ҳабс ба мӯҳлати хизмати ҳарбӣ ҳисоб карда намешаванд.

Давраи гузаштани ҷамъомадҳои ҳарбӣ ба мӯҳлати умумии хизматии ҳарбии шаҳрвандон дохил карда мешавад.

Моддаи 35. Либоси ҳарбӣ

Барои хизматчиёни ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ навъҳои зарурии либос муқаррар карда мешаванд.

Либоси ҳарбӣ ва нишонаҳои фарқкунандаро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, қоидаҳои пӯшида гаштани онҳоро Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбари вазорату идорае, ки Қонуни мазкур дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ намудааст) тасдиқ менамоянд.

Намуди либос ва нишонаҳои фарқкунандаи кормандони вазоратҳо ва идораҳо, корхонаҳо, ташкилоту муассисаҳо ва иттиҳодияи ҷамъиятӣ ба либоси расмӣ ва нишонаҳои фарқкунандаи хизматчиёни ҳарбӣ монанд буда наметавонанд.

Вазорату идораҳо ҳангоми тағйир додани либос ва нишонаҳои фарқкунандаи дахлдор ё ҷорӣ намудани либоси нав ва нишонаҳои фарқкунандаи кормандони худ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таклифҳои дахлдорро пас аз мувофиқа бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд.

Пӯшида гаштани либоси ҳарбӣ бо нишонаҳои фарқкунанда аз тарафи шаҳрвандоне, ки ба ин ҳуқуқ надоранд, манъ аст ва боиси ба ҷавобгарии қонунӣ кашидан мегардад.

Моддаи 36. Савганди ҳарбӣ

Шаҳрванди бори аввал ба хизмати ҳарбӣ дохилшуда ё хизмати ҳарбиро адо накарда ва бори аввал ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъватшуда, дар назди Парҷами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Байрақи ҷангии қисми ҳарбӣ Савганди ҳарбӣ ёд мекунад.

Матни Савганди ҳарбиро Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.

Ёд кардани Савганди ҳарбӣ бо тартибе, ки оинномаҳои умумиҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, анҷом дода мешавад.

То ёд кардани Савганди ҳарбӣ ҷалб кардани хизматчиёни ҳарбӣ ба иҷрои супоришҳои ҷангӣ (иштирок дар амалиёти ҷангӣ, навбатдории ҷангии ҳарбӣ, хизмати ҷангӣ, гарнизонӣ, посбонӣ) ва иҷрои супоришҳо ҳангоми ҷорӣ кардани вазъияти фавқулодда ва дар шароити задухӯрдҳои мусаллаҳона, ба онҳо аслиҳа ва техникаи ҳарбиро вобаста намудан, инчунин ба тариқи ҷазои интизомӣ дар шакли ба ҳабс гирифтан, манъ аст.

Хизматчиёни ҳарбӣ барои садоқат ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон - Сарфармондеҳи Олии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон савганди тантанавӣ ёд мекунанд. (Қонуни ҶТ аз 15.11.06с. № 206).

Моддаи 37. Муваққатан ба ихтиёри мақомоти дигар фиристодан ва гузаронидани хизматчиёни ҳарбӣ

Хизматчиёни ҳарбӣ метавонанд ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ, ташкилотҳои байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон узви онҳо мебошанд, инчунин корхонаҳои саноати ҳарбӣ дар доираи лимитҳои муқарраркунандаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муваққатан фиристода шаванд. Тартиб ва хусусиятҳои адои хизмати ҳарбии онҳоро ҳамин Қонун ва Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян мекунанд.

Хизматчиёни ҳарбӣ метавонанд барои минбаъд адо намудани хизмати ҳарбӣ аз Қувваҳои Мусаллаҳ ба дигар вазоратҳо ва идораҳо, ки ҳамин Қонун дар онҳо хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудааст, инчунин аз ин вазорату идораҳо ба Қувваҳои Мусаллаҳ, ё ки байни вазорату идораҳое, ки дар онҳо тибқи ҳамин Қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, бо тартиби муқаррарнамудаи Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати ҳарбӣ гузаронида шаванд. Хизматчиёни ҳарбӣ метавонанд мутобиқи созишномаҳои байнидавлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои минбаъд гузаштани хизмати ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбии дигар давлатҳо, вазоратҳо ва идораҳое, ки қонунгузории ин давлатҳо дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ намудааст, гузаронида шаванд.

Моддаи 38. Ҳайати хизматчиёни ҳарбӣ ва рутбаҳои ҳарбӣ

Дар Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохтори ҳарбӣ чунин ҳайати хизматчиёни ҳарбӣ муайян карда шуда, мувофиқан рутбаҳои ҳарбии зерин аз тарафи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад:

Ҳайати хизматчиёни харбӣ Рутбаҳои ҳарбӣ

Аскарҳо - қаторӣ (курсант), ефрейтор

Сержантҳо - сержанти хурд сержант сержанти калон старшина

Прапоршикҳо - прапоршик прапорщики калон

Афсарҳо:

Хурд - лейтенанти хурд лейтенант лейтенанти калон капитан

Калон - майор подполковник полковник

Олӣ генерал-майор генерал-лейтенант генерал-полковник генерали артиш

Пас аз рутбаи ҳарбии хизматчии ҳарбие, ки дар қисми ҳарбии гвардия ё ҷузъу томи гвардиявӣ хизмат мекунанд, калимаи "гвардия" илова карда мешавад.

Ба рутбаи ҳарбии хизматчии ҳарбие, ки ихтисоси қайди ҳарбии ҳуқуқӣ, тиббӣ дорад, мутобиқан калимаҳои "адлия", "хизмати тиббӣ", илова карда мешавад.

Ба рутбаи ҳарбии шаҳрванде, ки дар эҳтиёт ё дар истеъфо мебошад, мутобиқан калимаи "эҳтиёт" ё "мустаъфӣ" илова карда мешавад.

Ҷорӣ намудани рутбаҳои хизматӣ, махсус ё дараҷаи ихтисосии ба рутбаҳои ҳарбӣ монанд барои шахсони мансабдор, кормандон ва хизматчиёни вазорату идораҳо, корхонаҳо, ташкилоту муассисаҳо ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ манъ аст.

Моддаи 39. Додани рутбаҳои ҳарбӣ

Барои адои хизмати ҳарбӣ дар ҳар як рутбаи ҳарбӣ муддати муайян муқаррар карда мешавад.

Рутбаи навбатии ҳарбӣ ба хизматчии ҳарбӣ бо баохиррасии мӯҳлати хизмати ӯ дар рутбаи пешинаи ҳарбӣ, агар ӯ вазифаи ҳарбиеро ишғол намояд, ки дар штат барои он рутбаи ҳарбии баробар ё нисбатан болотар аз рутбаи ба хизматчии ҳарбӣ додашаванда пешбинӣ гардида бошад, дода мешавад.

Рутбаи навбатии ҳарбӣ ба хизматчии ҳарбие, ки рутбаи афсарии то худи подполковник дораду ҳамзамон бомуваффақият дар шӯъбаи рӯзонаи муассисаи ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ таҳсил мекунад, бо баитмомрасии хизмати ӯ дар рутбаи ҳарбии пешина, новобаста аз вазифаи ҳарбии то дохилшавӣ ба муассисаи таълимии ишғолкардааш, дода мешавад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Рутбаи навбатӣ ба хизматчии ҳарбӣ пеш аз мӯҳлат барои хизматҳои шоёни шахсӣ, вале на баландтар аз рутбаи ҳарбие, ки штат барои вазифаи ишғолкардаи ӯ пешбинӣ намудааст, баъди гузаштани на камтар аз нисфи мӯҳлати муқарраркардаи хизмат дар рутбаи ҳарбии пешина ва на зиёда аз як маротиба дар тамоми давраи хизматии ҳарбӣ дода мешавад (Қонун аз 1.08.03с. № 38).

Ба хизматчии ҳарбие, ки мӯҳлати хизмати ҳарбии ӯ дар рутбаи ҳарбии гирифтааш ба охир расидааст, барои хизматҳои шоёни шахсияш як зина боло рутбаи ҳарбие додан мумкин аст, ки он барои мансаби ишғолкунандаи ин хизматчии ҳарбӣ мувофиқи штат пешбинӣ гардидааст, аммо на зиёда аз як маротиба дар тамоми давраи хизмати ҳарбӣ (Қонун аз 1.08.03с. № 38).

Рутбаи ҳарбӣ ба хизматчиёни ҳарбӣ:

- афсарони олирутба - аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- ба хизматчиёни ҳарбии рутбаҳои то худи полковник - мувофиқи тартиби муқарраргардидаи Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ дода мешавад.

Рутбаи ҳарбӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷаласаҳои якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

Ба шахсони дорои рутбаи махсуси ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилӣ, муассиса ва мақомоти системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ, рутбаҳои махсуси мақомоти гумрук, мақомоти Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, дараҷаҳои тахассусии мақомоти прокуратура, дараҷаҳои тахассуси мақомоти суд, ки барои ишғоли вазифаҳои ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ мегарданд, дар асоси аттестатсия рутбаҳои ҳарбии ҳайати афсари баробар ба рутба, дараҷаи тахассус, категорияи онҳо дода мешаванд, вале на баландтар аз он рутбае, ки штат пешбинӣ намудааст. Зимнан мӯҳлати хизмати ҳарбӣ дар мансабҳои ҳарбӣ аз рӯзи ба мақомоти мазкур ба хизмат (кор) дохил шудани ин шахсон, ки додани рутбаи махсус, дараҷаҳои тахассуси пешбинӣ мешаванд, ҳисоб карда мешавад (Қонун аз 22.04.03с. № 16, аз 21.07.2010 № 609).

Тартиби додани рутбаҳои ҳарбӣ ва мӯҳлати хизмати ҳарбиро дар рутбаҳои ҳарбӣ ҳамин Қонун ва Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян менамоянд.

Моддаи 40. Маҳрум кардан аз рутбаи ҳарбӣ, паст кардан, барқарор кардани рутбаи ҳарбӣ

Хизматчии ҳарбӣ, инчунин шаҳрванде, ки дар эҳтиёт ё дар истеъфо мебошад, дар ҳолатҳои зерин мумкин аст аз рутбаҳои ҳарбӣ маҳрум карда шавад:

а) бо ҳукми суд - новобаста ба рутбаи ҳарбии додашуда аз вазифаи ишғолкарда;

б) бо фармони шахси мансабдоре, ки мутобиқи Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ ҳуқуқи додани рутбаҳои ҳарбии сержант ва прапоршикро нисбати ин хизматчиёни ҳарбӣ дорад;

в) бо фармони Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин роҳбарони вазоратҳо ва идораҳое, ки ҳамин Қонун дар онҳо хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудааст - нисбати ҳайати афсари хурд дар ҳолати аз хизмати ҳарбӣ барои паст задани шарафи баланди рутбаи ҳарбӣ рухсат шудани хизматчии ҳарбӣ;

г) бо фармони Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарони вазоратҳо ва идораҳое, ки ҳамин Қонун дар онҳо хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудааст, - нисбати ҳайати афсари калон дар ҳолати аз хизмати ҳарбӣ барои паст задани шарафи баланди рутбаи ҳарбӣ рухсат шудани хизматчии ҳарбӣ бо ба ҳисоб гирифтани қарори ҷаласаи афсарон ё суди шаъни ҳайати афсарӣ;

д) бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон - нисбати ҳайати афсарони олӣ. Паст кардани рутбаи ҳарбӣ ба як-ду зина ба амал бароварда мешавад:

а) нисбати ҳайати хурд ва калони афсарӣ - фақат аз тарафи Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарони вазоратҳо ва идораҳое, ки ҳамин Қонун дар онҳо хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудааст, - бо назардошти қарори ҷаласаи афсарон ё суди шаъни ҳайати афсарӣ;

б) нисбати хизматчиёни ҳарбии ҳайати сержантӣ ва прапоршикҳо бо фармони шахси мансабдоре, ки ҳуқуқи додани ин унвонҳои ҳарбиро дорад.

Тартиби ба рутбаи ҳарбӣ барқарор намудани хизматчии ҳарбӣ ё шаҳрвандеро, ки аз рутбаи ҳарбӣ маҳрум ё рутбаи ҳарбияш паст карда шудааст, Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян менамояд.

Моддаи 41. Вазифаҳои ҳарбӣ

Хизматчиёни ҳарбӣ хизмати ҳарбиро дар вазифаҳои ҳарбӣ аз рӯи штатҳои пешбинишудаи қисмҳои ҳарбӣ, ба истиснои ҳолатҳои дар қисми шашуми моддаи мазкур нишондодашуда, адо мекунанд.

Ба хизматчии ҳарбӣ ҳамеша вогузор намудани иҷрои вазифае, ки вай машғули он нест, мумкин нест.

Ҳар як вазифаи ҳарбӣ бояд ба як рутбаи ҳарбӣ мувофиқат кунад.

Номгӯи ягонаи вазифаҳои ҳарбии дар Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ афсарҳои олирутба ишғолкунанда ва номгӯи вазифаи ҳарбии полковникҳо ишғолкунандаро Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.

Номгӯи дигар вазифаҳои ҳарбӣ ва рутбаи ҳарбии дахлдори онҳоро Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбари вазорат ё идорае, ки дар он Қонуни мазкур хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудааст) тасдиқ мекунад.

Хизматчиёни ҳарбӣ метавонанд дар ҳолатҳои зерин хизмати ҳарбиро на дар мансабҳои ҳарбӣ адо намоянд:

- дар давраи тайёрии ибтидоии ҳарбӣ то замони ёд кардани Савганди ҳарбӣ;

- дар давраи на зиёда аз се моҳ дар ихтиёри командир (сардор) будан;

- дар давраи бо сабаби чорабиниҳои ташкилию штатӣ ба мӯҳлати на бештар аз шаш моҳ дар ихтиёри командир (сардор) будан;

- дар дигар ҳолатҳое, ки Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян мекунад.

Моддаи 42. Таъин кардан ба мансабҳои ҳарбӣ ва озод кардан аз мансабҳои ҳарбӣ

Таъин ва озод намудани хизматчиёни ҳарбӣ ба мансабҳои ҳарбӣ бо тартиби зайл сурат мегирад,

- онҳое, ки дар Номгӯи Президент ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, - аз ҷониби Президент ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- дигар хизматчиёни ҳарбӣ, - бо тартиби муқаррарнамудаи Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ.

Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сардори Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон - муовини аввали Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармондеҳони навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳ бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд.

Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи таъин намудани Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз ин вазифа озод намудани ӯ дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

Ҷобаҷогузории хизматии афсарон ва прапоршикҳо, аз рӯи нақша иваз кардани онҳо, бо маҳалҳое, ки мӯҳлати мушаххаси хизмат муқаррар гардидааст, бо тартиби муқаррарнамудаи Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ анҷом дода мешавад.

Моддаи 43. Синни ниҳоӣ дар адои хизмати ҳарбӣ

Барои хизматчиёни ҳарбӣ синни зайли ниҳоӣ дар адои хизмати ҳарбӣ муқаррар карда мешавад:

- дорои унвони ҳарбии генерал-полковник - 63 сол (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439);

- дорои унвони ҳарбии генерал-лейтенант, генерал-майор - 58 сол (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439);

- дорои унвони ҳарбии полковник - 53 сол (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439);

- дорои унвонҳои дигари ҳарбӣ - 48 сол (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439).

Синни ниҳоии дар адои хизмати ҳарбӣ будани хизматчиёни ҳарбии ҷинси зан мувофиқи қисми якуми моддаи мазкур муқаррар карда мешавад, вале набояд аз 53 сол боло бошад (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439).

Бо хизматчии ҳарбии алоҳидаи синнаш ниҳоӣ, ки адои хизмати ҳарбӣ карда, дар яке аз ихтисосҳои қайди ҳарбӣ, ки феҳристи онҳо дар Низомномаи адои хизмати ҳарбӣ зикр шудааст, таҷрибаи калон дорад, метавонад мӯҳлати дар хизмати ҳарбӣ будан то ба синни 60-солагӣ расидани онҳо дароз карда шавад.

БОБИ 7. РУХСАТ ШУДАН АЗ ХИЗМАТИ ҲАРБӢ

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Моддаи 44. Рухсат шудан аз хизмати ҳарбӣ

Хизматчии ҳарбӣ пас аз ба охир расидани мӯҳлати хизмати ҳарбии Қонуни мазкур муқаррарнамуда аз хизмати ҳарбӣ рухсат мешавад.

Хизматчии ҳарбӣ аз хизмати ҳарбӣ рухсат шуда, ба эҳтиёт дохил карда мешавад.

Хизматчии ҳарбие, ки то лаҳзаи рухсат аз хизмати ҳарбӣ ба синни ниҳоии дар эҳтиёт будан расидааст ё аз ҷониби комиссияи тиббии ҳарбӣ ғайри қобили хизмати ҳарбӣ дониста шудааст, аз хизмати ҳарбӣ ба истеъфо бароварда мешавад.

Рухсат намудани хизматчиёни ҳарбиро аз хизмати ҳарбӣ Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарони вазорату идораҳое, ки дар онҳо Қонуни мазкур хизмати ҳарбиро пешбинӣ мекунанд ва инчунин шахсони мансабдори мақомоти ҳарбӣ муайян мекунад, анҷом медиҳанд.

Моддаи 45. Асосҳои рухсат кардан аз хизмати ҳарбӣ

Хизматчии ҳарбӣ (ба ғайр аз аскар ва сержантҳое, ки хизмати ҳарбиро тибқи даъват адо мекунанд) аз хизмати ҳарбӣ рухсат карда мешавад:

а) аз рӯи синну сол дар сурати расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан;

б) аз рӯи вазъи саломатӣ бо сабаби аз комиссияи тиббии ҳарбӣ ба хизмати ҳарбӣ ғайриқобил дониста шудани ӯ;

в) бо сабаби аз ҷониби комиссияи тиббии ҳарбӣ қобили маҳдуд донистани хизматчии ҳарбии рутбаи ҳарбии то прапоршики калондошта;

г) бо сабаби маҳрум шудани ӯ аз рутбаи ҳарбии афсарӣ ва рутбаи прапоршикӣ;

д) бо сабаби ба қувваи қонунӣ даромадани ҳукми суд дар бораи таъини ҷазо дар шакли маҳрум кардан аз озодӣ;

е) бо сабаби вайрон кардани тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба танзими анъана ва ҷашиу маросимҳо (Қонуни ҶТ аз 30.07.07с. № 295);

ж) бо сабаби маҳрум шудан аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

з) бо сабаби чорабиниҳои ташкилию штатӣ;

и) бинобар ба хизмати ҳарбӣ номувофиқ будан аз рӯи аттестатсия;

к) барои паст задани шаъни баланди рутбаи ҳарбӣ;

л) бо сабаби маҳрум шудани ӯ аз иҷозат ба сирри давлатӣ ё рад шудани додани иҷозат ба ӯ;

м) бо сабаби гузаштан ба хизмат дар мақомоти корҳои дохилӣ, ё дигар сохторҳои ҳарбикунонидашуда, агар хизматчии ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳ ва дигар сохторҳои ҳарбӣ на кам аз 10 сол хизмат карда бошад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 609);

н) бо сабаби оилавӣ ва дигар асосҳо бо тартибе, ки Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муқаррар намудааст.

Хизматчии ҳарбие, ки рутбаи ҳарбии афсарӣ дошта, дар асоси даъват адои хизмати ҳарбӣ мекунад, баъд аз анҷоми адои хизмати ҳарбӣ ё мувофиқи асосҳои дар қисми сеюми моддаи 20 ҳамин Қонун пешбинишуда, инчунин мувофиқи бандҳои "б", "в", "д", "е", "л" қисми якуми ҳамин модда аз хизмати ҳарбӣ рухсат мешавад.

Аскарон ва сержантҳое, ки хизмати ҳарбиро тибқи даъват адо мекунанд, аз хизмати ҳарбӣ рухсат мешаванд:

а) пас аз анҷоми хизмати ҳарбӣ;

б) аз рӯи саломатӣ - бо сабаби комиссияи тиббии ҳарбӣ ғайриқобил маҳдуд дониста шудани ӯ ба хизмати ҳарбӣ;

в) бо сабаби ба қувваи конунӣ даромадани ҳукми суд оид ба таъини ҷазо дар шакли маҳрум кардан аз озодӣ;

г) бо сабаби маҳрум шудан аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

д) дар ҳолати мавҷуд будани асосҳои дар қисми сеюми моддаи 20 ва бандҳои "б", "г" ва "д" қисми якуми моддаи 21 ҳамин Қонун пешбинишуда (Қонуни ҶТ аз 1.08.03с. № 38).

БОБИ 8. ЭҲТИЁТИ ҚУВВАҲОИ МУСАЛЛАҲИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ВА МАҚОМОТИ АМНИЯТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Моддаи 46. Дохилкунӣ ба эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти амнияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Барои такмил намудани Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси сафарбаркунӣ ва дар давраи ҷанг аз ҷумлаи шаҳрвандони зерин эҳтиёт таъсис дода мешавад:

- онҳо, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шуда, ба эҳтиёт дохил карда шудаанд;

- онхое, ки аз рӯи барномаи тарбияи афсарони эҳтиёт дар кафедраҳои ҳарбии назди муасисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ таҳсил намудаанд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620);

- онҳое, ки бо сабаби ба онҳо додани иҷозати ба таъхир андохтани мӯҳлати даъват хизмати ҳарбӣ адо накардаанд ё аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озод шудаанд;

- онҳое, ки хизмати алтернативиро адо кардаанд ё аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озод шудаанд;

- заноне, ки ихтисоси қайди ҳарбӣ доранд.

Таъсиси эҳтиёти мақомоти давлатии амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи тартибе, ки Қонуни мазкур муқаррар намудааст, анҷом дода шавад.

Ба шаҳрванде, ки таҳсилро дар кафедраи ҳарбии назди муассисаи давлатии таҳсилоти олии касбӣ аз рӯи барномаи тарбияи афсарони эҳтиёт бомуваффақият хатм намудааст, пас аз хатми муассисаи таълимӣ, ҳамзамон бо дохил намудан ба эҳтиёт Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон рутбаи ҳарбии афсари медиҳад (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Ба шаҳрванде, ки бо сабаби ба ӯ додани иҷозати ба таъхир андохтани мӯҳлати даъват хизмати ҳарбиро адо накардааст ё хизмати алтернативӣ адо кардааст, инчунин ба шаҳрванде, ки аз рутбаи ҳарбӣ маҳрум шудааст, ҳамзамон бо дохил намудан ба эҳтиёт комиссари ҳарбии шаҳр ё ноҳия рутбаи ҳарбии аскари қаторӣ медиҳад (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Шаҳрванде, ки дар эҳтиёт аст, мутобиқи Низомномаи ташхиси тиббии ҳарбӣ барои муайян намудани қобили хизмати ҳарбӣ буданаш аз муоинаи тиббӣ мегузарад.

Моддаи 47. ҳайати эҳтиёт

Шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт мебошанд, мувофиқи сифатҳои синну сол ба се гурӯҳ тақсим мешаванд:

Ҳайати эҳтиёт

Синну соли дар эҳтиёт будан (рутбаҳои ҳарбӣ)

гурӯҳи 1 гурӯҳи 2 гурӯҳи 3

- Аскарон, сержантҳо, старшинаҳо, прапоршикҳо то 35-солагӣ то 48-солагӣ то 53-солагӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439)

- Афсарони хурд то 48-солагӣ то 53-солагӣ то 58-солагӣ Афсарони калон (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439):

- майорҳо ва подполковникҳо то 53-солагӣ то 58-солагӣ то 60-солагӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439)

- Полковникҳо то 58-солагӣ то 63-солагӣ (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439)

- Афсарони олӣ то 63-солагӣ -

Шаҳрвандони ҷинси зане, ки дар эҳтиёт мебошанд, ба гурӯҳи сеюм тааллуқ доранд, зимнан шахсони ҳайати афсарӣ - то ба синни 53-солагӣ расидан, шахсони дигари ҳайат бошанд, то ба синни 48-солагӣ расидан (Қонуни ҶТ аз 30.05.2017 № 1439).

Шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт буда, ба синни ниҳоии дар эҳтиёт будан расидаанд ё бинобар вазъи саломатӣ ғайри қобили хизмати ҳарбӣ дониста шудаанд, аз ҷониби комиссари ҳарбии шаҳр ё ноҳия ба истеъфо гузаронида шуда, аз қайди ҳарбӣ бароварда мешаванд (Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920).

Моддаи 48. Ҷамъомадҳои ҳарбӣ

Шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт мебошанд, метавонанд барои тайёрӣ ё тайёрии такрорӣ ба хизмати ҳарбӣ ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъват карда шаванд. Гузаронидани ҷамъомадҳои ҳарбӣ бо мақсадҳои дигар манъ аст.

Мӯҳлати ҷамъомадҳои ҳарбӣ, маҳал ва вақти гузаронидани онҳоро Вазири мудофиа ё роҳбарони вазорату идораҳое, ки дар онҳо бо ҳамин Қонун хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, муайян менамояд.

Давомнокии ҳар як ҷамъомади ҳарбӣ аз ду моҳ, зиёд буда наметавонад.

Давомнокии умумии ҷамъомадҳои ҳарбие, ки шаҳрванд дар давраи дар эҳтиёт будан ба онҳо ҷалб карда мешаванд, аз 12 моҳ зиёд буда наметавонад.

Фосилаи байни ҷамъомадҳои ҳарбие, ки шаҳрвандони дар эҳтиёт буда ба онҳо даъват карда мешаванд, бояд на камтар аз 3 сол бошад.

Мӯҳлати ҷамъомадҳои ҳарбӣ ба мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии шаҳрвандон дохил карда мешавад.

Тартиби гузаштани ҷамъомадҳои ҳарбӣ аз ҷониби шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт мебошанд ва таъминоти моддии онҳо бо Қонуни мазкур ва Низомномаи тартиби гузаронидани ҷамъомадҳо, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ намудааст, муайян карда мешавад.

Моддаи 49. Озодкунӣ аз ҷамъомадҳои ҳарбӣ

Аз ҷамъомадҳои ҳарбӣ шаҳрвандони ҷинси зан озод карда мешаванд. Аз ҷамъомадҳои ҳарбӣ шаҳрвандони зерини дар эҳтиёт буда озод карда мешаванд:

а) онҳое, ки дар корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо дар давраи сафарбаркунӣ ва давраи ҷанг ҷудо (брон) карда шудаанд;

б) кормандон ва ҳайати ғайриҳарбии мақомоти корҳои дохилӣ, мақомоти гумрук, инчунин кормандони ғайриҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ, вазоратҳо ва идораҳое, ки ҳамин Қонун дар онҳо хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудааст (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 609);

в) ҳайати парвозу техникӣ, инчунин коргарон ва хизматчиёни нақлиёти ҳавоӣ ва роҳи оҳан, ки бевосита ба ҳамлу нақл ё хизматрасонӣ ва таъмири ҳавопаймоҳо (чархболҳо), техникаи аэродромҳо, нақлиёт ва таҷҳизоти роҳи оҳан машғул мебошанд;

г) онҳое, ки бевосита ба корҳои кишту кор ва ҳосилгундорӣ машғуланд, - дар давраи адои ҳамин кор;

д) донишҷӯён (курсантҳо) ва талабагони шӯъбаҳои рӯзона ва шабонаи муассисаҳои таълимӣ;

е) донишҷӯён (курсантҳо) ва талабагони шӯъбаҳои ғоибонаи муассисаҳои таълимӣ - дар давраи имтиҳонҳо ва навиштани кори дипломӣ;

ж) онҳое, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд, -дар тӯли ду сол пас аз ба эҳтиёт рухсат шудан;

з) онҳое, ки чор ва зиёда фарзанди ноболиғ доранд;

и) онҳое, ки бо асосҳои дар моддаи 21 Қонуни мазкур пешбинигардида даъват ба хизматашонро ба таъхир андохтаанд, ба истиснои банди "г" қисми якуми ҳамин модда;

к) онҳое, ки дар хориҷаанд.

Комиссари ҳарбӣ метавонад дар хусуси озод намудани шаҳрванд аз даъват ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ ҳамчунин бо сабабҳои дигар дар ҳолати мавҷуд будани сабабҳои узрноке, ки бо ҳуҷҷатҳои дахлдор тасдиқ гардидаанд, қарор қабул намояд.

Моддаи 50. Ба шаҳрвандони дар эҳтиётбуда додани унвонҳои ҳарбӣ

Ба шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт мебошанд, рутбаҳои навбатии ҳарбии ҳайати афсарӣ аз тарафи Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчун қоида баъди гузаштани ҷамъомадҳои ҳарбӣ ва супоридани санҷишҳо бо пешниҳоди сардори ҷамъомадҳои ҳарбӣ, аммо на бештар аз 3 бор дар тамоми давраи дар эҳтиёт будани онҳо дода мешаванд.

Ба шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт мебошанд рутбаҳои навбатии ҳарбӣ то прапоршики калони эҳтиёт мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи Низомнома дар бораи тартиби адои хизмати ҳарбӣ дода мешаванд.

Унвони якуми ҳарбии афсари эҳтиёт аз тарафи Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷиикистон дода мешавад:

а) ба шаҳрвандоне, ки муассисаҳои таълимии давлатиро бо барномаи тайёр намудани афсарони эҳтиёт хатм кардаанд, - баъди гузаштани онҳо аз ҷамъомадҳои ҳарбӣ (коромӯзӣ);

б) ба аскарон, сержантҳо, старшинаҳо, прапоршикҳои эҳтиёт, ки маълумоти олии касбиро бо ихтисоси ғайриҳарбӣ, бо тайёрии дахлдори ихтисоси наздики қайди ҳарбӣ гирифтаанд, баъди аз аттестатсия гузаштани онҳо мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи Низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ;

в) ба шаҳрвандоне, ки таҳсилоти олӣ доранд, вале дар муассисаҳои таълими давлатӣ барномаи тайёр намудани афсарони эҳтиётро нагузаштаанд, аммо ихтисоси ғайриҳарбии онҳо аз рӯи соҳа ба ихтисоси қайди ҳарбӣ монанд мебошанд, - фақат ҳангоми муайян намудан ба хизмати ҳарбӣ (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Ба кормандони мақомоти корҳои дохилӣ, муассиса ва мақомоти системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ, мақомоти гумрук, мақомоти Агенти назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз мақомоти номбаршуда ба эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳ рухсат шудаанд, рутбаи ҳарбии эҳтиёт бо назардошти ихтисоси қайди ҳарбӣ ва рутбаҳои махсусе, ки онҳо доранд, аз тарафи Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад (Қонун аз 22.04.03с. № 16, аз 21.07.2010 № 609).

Ба шаҳрвандоне, ки аз мақомоти амнияти давлатӣ ба эҳтиёт рафтаанд, унвонҳои ҳарбӣ бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрӣ-ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд.

БОБИ 9. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

(Қонуни ҶТ аз 28.12.2012 № 920)

Моддаи 51. Амали санадҳои меъёрии қаблан қабулшуда

Санадҳои меъёрию ҳуқуқие, ки Сарфармондеҳони Қувваҳои Мусаллаҳи Муттаҳидаи Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил то таъсисёбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарфармондеҳони Қӯшунҳои сарҳадии Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил то таъсисёбии Кумитаи ҳифзи сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон доир ба масъалаҳое, ки ҳамин Қонун танзим мекунад қабул намуда буданд, дар қисмате, ки хилофи ҳамин Қонун намебошанд, қувваи қонунии худро нигоҳ медоранд.

Моддаи 52. Амали қарордодҳои адои хизмати ҳарбии қаблан басташуда

Амали қарордодҳои адои хизмати ҳарбии қаблан бо аскарон, сержантҳо ва старшинаҳо (ба ғайр аз занон-хизматчиёни ҳарбӣ) баста шуда қатъ карда мешаванд ва онҳо то 1 августи соли 2000 аз хизмати ҳарбӣ мувофиқи чорабиниҳои ташкилию штатӣ рухсат мешаванд.

Афсарон, прапоршикҳо ва занон-хизматчиёни ҳарбӣ, ки хизмати ҳарбиро тибқи қарордод адо мекунанд, ба ғайр аз афсароне, ки муассисаи таълимии ҳарбии таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбиро хатм намудаанду хоҳиши давом додани хизмати ҳарбиро надоранд, бо хоҳиши худ пас аз 1 моҳи қувваи қонунӣ пайдо намудани ҳамин Қонун ба эҳтиёт рухсат мешаванд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Афсарон, прапоршикҳо ва занон-хизматчиёни ҳарбӣ, ки хизмати ҳарбиро тибқи қарордод адо мекунанду хоҳиши давом додани хизмати ҳарбиро доранд, аз 1 августи соли 2000 статуси хизматчиёни ҳарбии бо тариқи ихтиёрӣ адокунандаи хизмати ҳарбиро пайдо мекунанд.

Афсароне, ки то 15 майи соли 2000 муассисаҳои таълими ҳарбии таҳсилоти касбиро хатм кардаанд, адои хизмати ҳарбиро то ба охир расонидани 5-соли мӯҳлати пас аз хатми муассисаи таълимии ҳарбӣ давом медиҳанд ва статуси хизматчии ҳарбии бо тариқи ихтиёрӣ адокунандаи хизмати ҳарбиро мегиранд (Қонуни ҶТ аз 21.07.2010 № 620).

Курсантҳо ва шунавандагони муассисаҳои таълимии ҳарбии маълумоти касбӣ, ки дар ин муассисаҳои таълимӣ таҳсил мекунанд, аз рӯзи қувваи қонунӣ пайдо кардани ҳамин Қонун статуси хизматчии ҳарбии бо тариқи ихтиёрӣ адокунандаи хизмати ҳарбиро пайдо мекунанд.

Моддаи 53. ҳисоб намудани мӯҳлати умумии хизмати ҳарбии хизматчии ҳарбӣ

Ба мӯҳлати умумии хизматии ҳарбии хизматчии ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳ, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон мӯҳлати хизмати ҳатмии ҳарбӣ то амалӣ гардидани Қонуни мазкур дохил мешаванд.

Моддаи 54. Рутбаҳои ҳарбие, ки Қонуни мазкур пешбинӣ накардааст

Рутбаи ҳарбие, ки то мавриди амал қарор гирифтани Қонуни мазкур ба шаҳрванди дар эҳтиёт ё дар истеъфобуда дода шудаасту ҳамин Қонун пешбинӣ накардааст, нигоҳ дошта мешавад.

Моддаи 55. Дар бораи беэътибор донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ"

Вобаста ба қабул гардидани Қонуни мазкур Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ" (Ахбори Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1993, №14, мод.287; Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1997, №15-16, мод.256; Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1999, №5, мод. 92; № 12, мод. 361) беэътибор дониста шавад.

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон                   Э. Раҳмонов

ш.Душанбе,

 аз 29 ноябри соли 2000 № 30

Утратил силу в Законе РТ от 29.01.2021г.№1753

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

О ВСЕОБЩЕЙ ВОИНСКОЙ ОБЯЗАННОСТИ И ВОЕННОЙ СЛУЖБЕ

(в редакции Закона РТ от 22 апреля 2003 г.№ 16, от 1 августа 2003г. № 38, от 28 февраля 2004г.N18, от 15 июля 2004 г.N 57, от 1 марта 2005г.N78, от 15 ноября 2006г.№206,от 30 июля 2007г. №295, от 21 июля 2010 г. №609,№ 620, от 28.12.2012г. №920, от 30.05.2017г.№1439, от 02.01.2018г.№1478)

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, связанные с исполнением гражданами Республики Таджикистан всеобщей воинской обязанности и военной службы, устанавливает организационные и правовые основы воинского учета, подготовки, призыва и поступления граждан на военную службу, порядок прохождения военной службы и увольнения с нее, учета запаса Вооруженных сил Республики Таджикистан и органов безопасности Республики Таджикистан, полномочия органов государственной власти, местных исполнительных органов государственной власти и органов самоуправления поселков и сел в этой сфере (в редакции Закона РТ от 28.12.2012г. №920).

ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Всеобщая воинская обязанность

В соответствии с Конституцией Республики Таджикистан защита Родины является священным долгом гражданина Республики Таджикистан.

Всеобщая воинская обязанность гражданина Республики Таджикистан (далее гражданин, если настоящим Законом не оговорено иное) предусматривает:

- воинский учет;

- обязательную подготовку к военной службе;

- призыв (поступление) на военную службу;

- прохождение военной службы;

- пребывание в запасе, в том числе призыв на военные сборы и прохождение военных сборов в период пребывания в запасе;

- военное обучение в военное время.

Гражданин вправе в соответствии с Законом вместо прохождения военной службы проходить альтернативную службу. Порядок прохождения альтернативной службы определяется Законом.

От воинской обязанности освобождаются граждане:

- мужского пола моложе 16 лет и старше 60 лет;

- женского пола моложе 18 лет и старше 50 лет;

- негодные к военной службе по состоянию здоровья.

Исполнение всеобщей воинской обязанности гражданами обеспечивают в пределах своей компетенции органы государственной власти, местные исполнительные органы государственной власти и органы самоуправления поселков и сел , должностные лица предприятий, учреждений, организаций, независимо от форм собственности (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Настоящим Законом военная служба предусматривается в Вооруженных Силах Республики Таджикистан, в войсках гражданской обороны Комитета по чрезвычайным ситуациям и гражданской обороне при Правительстве Республики Таджикистан, (включая органы его управления) , внутренних войсках Министерства внутренних дел Республики Таджикистан, Конвойном полку Управления по исправительным делам Министерства Республики Таджикистан, Национальной Гвардии Республики Таджикистан, Государственном комитете национальной безопасности Республики Таджикистан, Агентстве по обеспечению специальным имуществом при Правительстве Республики Таджикистан и других, создаваемых в соответствии с Законом Республики Таджикистан "Об обороне", войсках и воинских формированиях (далее Вооруженные Силы, другие войска, воинские формирования и органы)(в редакции в редакции Закона РТ от 22.04.2003г.№ 16, от 1.03.2005г.N78, от 21.07.2010г.№609).

Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о всеобщей воинской обязанности и военной службе

Законодательство Республики Таджикистан о всеобщей воинской обязанности и военной службе основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из Закона Республики Таджикистан "Об обороне", настоящего Закона и иных законодательных актов, а также международно-правовых актов, признанных Республикой Таджикистан.

Статья 3. Обязанности местных исполнительных органов государственной власти и органов самоуправления поселков и сел , должностных лиц предприятий, учреждений и организаций, связанных с исполнением гражданами всеобщей воинской обязанности

(в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920)

Местные исполнительные органы государственной власти и органы самоуправления поселков и сел, должностные лица предприятий, учреждений и иных организаций обязаны (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года,  №920):

- оповещать граждан о вызовах военного комиссариата;

- обеспечивать гражданам возможность своевременной явки по вызовам военного комиссариата;

- направлять по запросам военного комиссариата необходимые для занесения в документы воинского учета сведения о гражданах, поступающих на воинский учет и состоящих на воинском учете.

Руководители предприятий, учреждений и организаций, осуществляющих эксплуатацию жилых домов, а также домовладельцы обязаны в месячный срок сообщать в органы, осуществляющие воинский учет, сведения об изменении состава постоянно проживающих граждан, состоящих или обязанных состоять на воинском учете.

Органы внутренних дел в пределах своей компетенции обязаны:

- направлять в семидневный срок по запросам городского или районного военного комиссара необходимые для занесения в документы воинского учета сведения о гражданах, состоящих на воинском учете (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920);

- производить розыск и при наличии законных оснований задержание граждан, уклоняющихся от воинского учета, призыва на военную службу или на военные сборы, прохождения военной службы, военных сборов, альтернативной службы, а также лиц, самовольно оставивших воинские части; сообщать в семидневный срок в соответствующие военные комиссариаты о случаях выявления граждан, обязанных состоять, но не состоящих на воинском учете, а также о лицах, получивших гражданство Республики Таджикистан и подлежащих постановке на воинский учет.

Органы записи актов гражданского состояния обязаны в семидневный срок сообщать в соответствующие военные комиссариаты о внесении изменений в записи актов гражданского состояния граждан, состоящих или обязанных состоять на воинском учете.

Государственные органы занятости населения обязаны в семидневный срок сообщать в соответствующие военные комиссариаты о принятии на учет граждан 16-27 -летнего возраста, не состоящих на первоначальном воинском учете или не проходивших военную (альтернативную) службу(в редакции Закона РТ от 01.08.2003г. № 38 , от 28 декабря 2012 года, №920).

Органы дознания, предварительного следствия обязаны в семидневный срок сообщать в соответствующие военные комиссариаты о возбуждении уголовных дел в отношении граждан, состоящих или обязанных состоять на воинском учете.

Суды обязаны в семидневный срок сообщать в соответствующие военные комиссариаты:

о возбуждении или прекращении ими уголовных дел в отношении граждан, состоящих или обязанных состоять на воинском учете;

о вступивших в законную силу приговорах в отношении граждан, состоящих или обязанных состоять на воинском учете.

Государственная служба врачебно-социальной экспертизы обязана в семидневный срок сообщать в соответствующие военные комиссариаты о признании граждан, состоящих или обязанных состоять на воинском учете, инвалидами (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Статья 4. Обеспечение мероприятий, связанных с исполнением всеобщей воинской обязанности

Для проведения медицинского освидетельствования, медицинского обследования и медицинского осмотра граждан при постановке на воинский учет, призыве или поступлении на военную службу, призыве на военные сборы, медицинского переосвидетельствования граждан, ранее признанных ограниченно годными к военной службе по состоянию здоровья, а также для осуществления иных мероприятий, связанных с призывом или поступлением граждан на военную службу и призывом на военные сборы, местные исполнительные органы государственной власти обязаны обеспечивать предоставление оборудованных территорий и помещений, медикаментов, медицинского оборудования, инструментария, имущества, транспорта, привлекать для проведения указанных мероприятий необходимых врачей - специалистов, средний медицинский персонал, других специалистов и технических работников (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Компенсация убытков, понесенных предприятием, учреждением, организацией и гражданами в связи с исполнением настоящего Закона, осуществляется за счет республиканского бюджета в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Таджикистан.

Статья 5. Финансовое и материальное обеспечение мероприятий, связанных с исполнением всеобщей воинской обязанности

Финансовое и материальное обеспечение мероприятий, связанных с исполнением всеобщей воинской обязанности, осуществляется за счет средств соответствующего бюджета в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.

За членами комиссии по первичной постановке граждан на воинский учет, призывных комиссий, врачами и средним медицинским персоналом, техническими работниками и лицами обслуживающего персонала, выделяемыми для работы во время первичной постановки граждан на воинский учет и призыва (поступления) на военную службу или военные сборы для проведения медицинского осмотра, а также отправки призванных на сборные пункты и в войска на все время исполнения этих обязанностей сохраняется место работы, занимаемая должность, средняя заработная плата.

Гражданин на время медицинского освидетельствования, обследования или лечения, связанного с воинским учетом, обязательной подготовкой к военной службе и призывом (поступлением) на военную службу, а также на время выполнения других обязанностей, связанных с воинским учетом, обязательной подготовкой к военной службе и призывом (поступлением) на военную службу, освобождается от работы (учебы) с сохранением за ним места работы (учебы), средней заработной платы (стипендии) по месту работы (учебы) и ему выплачиваются командировочные расходы за время нахождения в пути в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.

Гражданин, призванный (поступивший) на военную службу или призванный на военные сборы, обеспечивается питанием в пути следования к месту службы и обратно в порядке и по нормам, установленным для военнослужащих, проходящих военную службу по призыву, или соответствующей денежной компенсацией в порядке и размерах, определяемых Правительством Республики Таджикистан.

Статья 6. Ответственность гражданина и должностного лица за нарушение законодательства Республики Таджикистан о всеобщей воинской обязанности и военной службе

Гражданин, не являющийся по вызову (повестке) военного комиссариата в указанный срок без уважительной причины, считается уклоняющимся от военной службы и подлежит:

в случаях, связанных с решением вопроса о призыве на военную службу или военные сборы, а также получением незаконного освобождения или отсрочки от призыва на военную службу, - уголовной ответственности за уклонение от призыва на военную службу в соответствии с законодательством Республики Таджикистан;

в других случаях - административной ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Уважительными причинами неявки по вызову (повестке) военного комиссариата при условии документального подтверждения причины неявки являются:

- заболевание или увечье гражданина, связанное с утратой трудоспособности; тяжелое состояние здоровья или смерть (гибель) близкого родственника или усыновителя этого гражданина;

- препятствие стихийного характера или иные, не зависящие от воли гражданина обстоятельства, лишившие его возможности явиться в указанное военным комиссариатом место и срок; иные обстоятельства, признанные призывной комиссией или судом уважительными причинами. Лица, содействующие уклонению гражданина от исполнения всеобщей воинской обязанности, а также препятствующие исполнению гражданином всеобщей воинской обязанности или не выполняющие установленные настоящим Законом обязанности, привлекаются к ответственности, в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

ГЛАВА 2. ВОИНСКИЙ УЧЕТ

Статья 7. Организация воинского учета

Граждане обязаны состоять на воинском учете, за исключением:

- освобожденных настоящим Законом от всеобщей воинской обязанности;

- граждан женского пола, не имеющих военно-учетную специальность;

- проходящих военную (альтернативную) службу;

- отбывающих уголовное наказание в виде лишения свободы;

- достигших предельного возраста пребывания в запасе;

- женского пола, имеющих военно-учетную специальность, но имеющих 3-х и более детей.

Воинский учет граждан осуществляется военными комиссариатами по месту их жительства.

В населенных пунктах, где нет военных комиссариатов, первичный воинский учет осуществляют органы самоуправления поселков и сел (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920) .

Воинский учет граждан, имеющих воинские звания офицеров, пребывающих в запасе Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан, осуществляется указанным Государственным комитетом в порядке, аналогичном установленному настоящим Законом(в редакции Закона РТ от 21.07.2010г.№609).

Документы воинского учета о гражданине должны содержать следующие обязательные сведения:

- фамилия, имя, отчество;

- дата и место рождения;

- место жительства и работы;

- семейное положение;

- образование и владение иностранными языками;

- годность к военной службе по состоянию здоровья;

- профессиональная пригодность к подготовке по военно-учетным специальностям и к военной службе на воинских должностях;

- прохождение военной или альтернативной службы;

- прохождение военных сборов;

- антропометрические данные;

- наличие военно-учетных и гражданских специальностей;

- наличие первого спортивного разряда или спортивного звания;

- возбуждение (прекращение) в отношении его уголовного дела;

- наличие либо отсутствие судимости;

- бронирование за органами государственной власти, за предприятиями, организациями и учреждениями на период мобилизации и военного времени.

Документы воинского учета не должны содержать сведений о вероисповедании, политических взглядах и принадлежности к политическим партиям, другим общественным объединениям и движениям, а также иные сведения, которые могут стать причиной дискриминации гражданина, за исключением случаев, когда гражданин сам настаивает на включение таких сведений в документы воинского учета.

Порядок воинского учета граждан определяется настоящим Законом и Положением о воинском учете, утверждаемым Правительством Республики Таджикистан.

Бронирование граждан, пребывающих в запасе, на период мобилизации и на военное время проводится в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.

Порядок и особенности воинского учета в мирное и военное время граждан, проходящих службу в органах внутренних дел, учреждениях и органах системы исполнения уголовных наказаний(в редакции Закона РТ от 22.04.2003 г.№ 16)

 таможенных органах, органах Агентства по контролю за наркотиками при Президенте Республики Таджикистан , определяются Правительством Республики Таджикистан в соответствии с настоящим Законом. При этом военно-учетная специальность этим гражданам устанавливается Министром обороны Республики Таджикистан по согласованию с руководителями указанных органов(в редакции Закона РТ от 21.07.2010г. №609).

Местные исполнительные органы государственной власти, органы самоуправления посёлков и сёл , должностные лица предприятий, учреждений и организаций исполняют обязанности по организации и ведению воинского учета граждан в соответствии с Положением о воинском учете (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920) .

Статья 8. Первоначальная постановка граждан на воинский учет

Первоначальная постановка граждан мужского пола на воинский учет осуществляется городской или районной комиссией по постановке на воинский учет в период с 1 января по 31 марта в год достижения 16-летнего возраста (в редакции Закона РТ от 01.08.2003г.№ 38, от 28 декабря 2012 года, №920).

Первоначальная постановка граждан женского пола на воинский учет осуществляется городским или районным военным комиссариатом после приобретения ими военно-учетной специальности (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Комиссия по постановке граждан на воинский учет утверждается решением председателя города или района в следующем составе (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года,№920):

- городской (районный) военный комиссар или его заместительпредседатель комиссии (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920);

- секретарь комиссии;

- врачи, проводящие медицинское освидетельствование граждан в связи с их постановкой на воинский учет.

Комиссия по постановке граждан на воинский учет обязана:

- организовать медицинское освидетельствование граждан и определить их годность к военной службе;

- принять решение о постановке гражданина на воинский учет или освобождении его от всеобщей воинской обязанности в связи с негодностью к военной службе по состоянию здоровья;

- провести профессионально-психологическое обследование для определения возможного его использования на военной службе.

Председатель или секретарь комиссии по постановке граждан на воинский учет обязаны объявить гражданину решение комиссии и разъяснить его обязанности по воинскому учету.

Первоначальная постановка на воинский учет лиц, приобретших гражданство Республики Таджикистан осуществляется в следующем порядке:

- лиц мужского пола от 16 до 27 лет включительно - в порядке, установленном частью первой настоящей статьи(в редакции Закона РТ от 01.08.2003г. № 38);

- остальных - городским или районным военным комиссаром (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Статья 9. Обязанность гражданина по воинскому учету

В целях обеспечения воинского учета граждане обязаны:

- состоять на воинском учете по месту жительства в военном комиссариате, в населенном пункте, где нет военных комиссариатов, - в органах самоуправления посёлков и сёл , а граждане, имеющие воинские звания офицеров и пребывающие в запасе Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан, - в органах указанного Государственного комитета (в редакции Закона РТ от 21.07.2010г.№609, от 28 декабря 2012 года, №920);

- явиться в установленное время и место по вызову (повестке) в военный комиссариат или орган самоуправления посёлка и сёла по месту жительства или месту временного проживания (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920);

- при увольнении с военной службы в запас Вооруженных Сил Республики Таджикистан явиться в двухнедельный срок со дня исключения из списков личного состава воинской части в военный комиссариат по месту жительства для постановки на воинский учет;

- сообщить в двухнедельный срок в военный комиссариат или органах самоуправления посёлков и сёла по месту жительства об изменении семейного положения, образования, места работы или должности, места жительства в пределах города или района (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920);

- сняться с воинского учета при переезде на новое место жительства или место временного пребывания (на срок более 3 месяцев), а также при выезде из Республики Таджикистан на срок свыше 6 месяцев и встать на воинский учет в двухнедельный срок по прибытии на новое место жительства, место временного пребывания или возвращения в Республику Таджикистан;

- бережно хранить военный билет, временное удостоверение, выданное взамен военного билета, а также удостоверение о первоначальной постановке гражданина, подлежащего призыву на военную службу, на воинский учет.

В случае утраты указанных документов в двухнедельный срок обратиться в военный комиссариат по месту жительства для решения вопроса о получении документов взамен утраченных. Граждане, подлежащие призыву на военную службу, выезжающие в период проведения призыва на срок более 3 месяцев с места жительства, должны лично сообщить об этом в военный комиссариат или орган самоупоавления посёлка и сёла по месту жительства (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Граждане также исполняют и другие обязанности, установленные Положением о воинском учете.

ГЛАВА 3. ПОДГОТОВКА ГРАЖДАНИНА К ВОЕННОЙ СЛУЖБЕ

Статья 10. Подготовка гражданина к военной службе

Обязательная подготовка гражданина к военной службе предусматривает:

- получение необходимых знаний в области обороны;

- медицинское обследование и освидетельствование, а при необходимости с согласия гражданина - лечебно-оздоровительные мероприятия;

- военную подготовку в образовательных учреждениях среднего общего образования и в общеобразовательных учреждениях начального и среднего профессионального образования; военно-патриотическое воспитание;

- подготовку по военно-учетным специальностям солдат, сержантов и старшин по соответствующим направлениям военных комиссариатов.

Обязательная подготовка гражданина к военной службе может осуществляться в ходе военных сборов.

Добровольная подготовка гражданина к военной службе предусматривает:

- занятия военно-прикладными видами спорта;

- овладение военно-учетной специальностью;

- обучение в образовательных учреждениях общего среднего образования с дополнительной образовательной программой, имеющую цель военной подготовки несовершеннолетних граждан;

- обучение студентов по программе подготовки офицеров запаса на военных кафедрах при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования.

Обязательная и добровольная подготовка граждан к военной службе осуществляется в соответствии с настоящим Законом в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.

Статья 11. Получение необходимых знаний в области обороны

Государственные образовательные стандарты общего и среднего профессионального образования предусматривают получение обучающимися (воспитанниками) необходимых знаний об обороне государства, о всеобщей воинской обязанности граждан, а также приобретение навыков по гражданской обороне.

Статья 12. Медицинское обследование и освидетельствование, проведение лечебно-оздоровительных мероприятий

Гражданин при первоначальной постановке на воинский учет, при призыве (поступлении) на военную службу подлежит медицинскому освидетельствованию врачами - специалистами: терапевтом, хирургом, невропатологом, психиатром, окулистом, отоларингологом, стоматологом, врачами других специальностей. По результатам медицинского освидетельствования выносится заключение:

- о годности к военной службе;

- годности к военной службе с незначительными ограничениями;

временной негодности или негодности к военной службе.

В случае невозможности на месте получить медицинское заключение о годности гражданина к военной службе комиссия по постановке граждан на воинский учет может направить его на амбулаторное или стационарное медицинское обследование в медицинское учреждение, расположенное в пределах области, города, района, на территории которой (которого) этот гражданин проживает. Финансирование медицинского освидетельствования граждан, связанного с исполнением ими всеобщей воинской обязанности, осуществляется за счет средств республиканского бюджета, в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.

Статья 13. Военно-патриотическое воспитание

Занятие военно-прикладными видами спорта Правительство Республики Таджикистан, министерства и ведомства, органы государственной власти, местные исполнительные органы государственной власти, органы самоуправления посёлков и сёл совместно с Министерством обороны Республики Таджикистан, министерствами и ведомствами, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба, а также должностные лица предприятий, учреждений и организаций, независимо от форм собственности и условий хозяйствования, обязаны постоянно вести работу по военно-патриотическому воспитанию граждан. Граждане, подлежащие призыву (поступлению) на военную службу, имеют право заниматься военно-прикладными видами спорта в общественных объединениях, образовательных учреждениях, спортивных клубах и секциях, независимо от их ведомственной принадлежности (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Граждане, которым в установленном порядке присвоен первый спортивный разряд или спортивное звание по военно-прикладному виду спорта, пользуются преимущественным правом при призыве (поступлении) на военную службу в выборе вида и рода войск в соответствии с его спортивной подготовкой и реальной потребностью в них.

Финансирование мероприятий по военно-патриотическому воспитанию и занятий военноприкладными видами спорта осуществляется за счет республиканского бюджета, в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.

Статья 14. Овладение военно-учетными специальностями

Овладение военно-учетными специальностями предполагает подготовку граждан, достигших возраста 17 лет, по специальностям солдат и сержантов.

Гражданин, овладевший сложной военно-учетной специальностью, при призыве (поступлении) на военную службу вправе выбрать род войск в соответствии с полученной специальностью.

Перечень военно-учетных специальностей, в том числе сложных, утверждаемый Правительством Республики Таджикистан, предполагает включение в него таких специальностей, владение которыми позволяет гражданам замещать воинские должности.

Обучение в учебных заведениях организации содействия обороне граждан, направленных городскими и районными военными комиссариатами для подготовки специалистов, является обязательным (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Финансирование мероприятий по подготовке граждан по овладению военно-учетными специальностями осуществляется за счет республиканского бюджета, в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.

Статья 15. Военная подготовка в образовательных учреждениях среднего общего образования и образовательных учреждениях профессионального образования

Военная подготовка в образовательных учреждениях среднего общего образования и образовательных учреждениях начального и среднего профессионального образования проводится в соответствии с Законом Республики Таджикистан "Об образовании" с обязательным проведением с учащимися мужского пола в течение двух последних лет их учебы не менее одного учебного сбора в конце последнего года обучения.

Военная подготовка учащихся проводится военными руководителями (штатными преподавателями) указанных образовательных учреждений.

Программа подготовки учащихся, а равно Положение о военных руководителях образовательных учреждений утверждаются Правительством Республики Таджикистан.

Финансирование военной подготовки учащихся осуществляется за счет средств республиканского бюджета, в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.

Статья 16. Обучение в образовательных учреждениях среднего общего образования с дополнительной образовательной программой, имеющей целью военную подготовку несовершеннолетних граждан

С целью всестороннего воспитания и подготовки к военной службе несовершеннолетних граждан мужского пола Правительство Республики Таджикистан создает в системе Министерства обороны Республики Таджикистан образовательные учреждения среднего общего образования с дополнительными образовательными программами, имеющими целью подготовку несовершеннолетних граждан мужского пола, - военные лицеи.

Несовершеннолетний гражданин мужского пола - сирота или оставшийся без попечения родителей, поступающий в указанное образовательное учреждение, зачисляется в него без экзаменов, по результатам собеседования и медицинского обследования.

Положение о военных лицеях утверждается Правительством Республики Таджикистан.

Гражданин, успешно завершивший обучение в военном лицее, пользуется правом поступления в военные образовательные учреждения профессионального образования без экзаменов.

Статья 17. Обучение граждан по программам подготовки офицеров запаса на военных кафедрах при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования

Гражданин, обучающийся на дневном отделении государственного образовательного учреждения высшего профессионального образования, годный к военной службе по состоянию здоровья и отвечающий установленным требованиям, вправе проходить обучение по программе подготовки офицеров запаса на военной кафедре при этом образовательном учреждении при условии, что к моменту окончания указанного образовательного учреждения гражданин не достигнет 27-летнего возраста.

Студенту (курсанту), проходящему обучение по программе подготовки офицеров запаса, выплачивается дополнительная стипендия за счет средств республиканского бюджета в размере, устанавливаемом Правительством Республики Таджикистан.

Обучение граждан по программам подготовки офицеров запаса на военных кафедрах при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования организуется в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.

Программы подготовки офицеров запаса могут предусматривать военное обучение граждан женского пола.

Государственное образовательное учреждение высшего профессионального образования обеспечивает военную кафедру необходимыми помещениями, а также при содействии Министерства обороны Республики Таджикистан создает необходимую учебно-материальную базу.

Министерство обороны Республики Таджикистан осуществляет контроль за военной подготовкой студентов.

Учебные сборы (стажировки), предусмотренные программой подготовки офицеров запаса, считаются военными сборами.

Статья 18. Участие Министерства обороны Республики Таджикистан, министерств и ведомств, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба, в подготовке граждан к военной службе

Министерство обороны Республики Таджикистан, министерства и ведомства, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба, в подготовке граждан к военной службе:

- разрабатывают перечни военно-учетных специальностей и военно-прикладных видов спорта;

- разрабатывают совместно с Министерством здравоохранения Республики Таджикистан требования к состоянию здоровья граждан, призываемых (поступающих) на военную службу и состоящих на военной службе;

- участвуют в разработке государственных образовательных стандартов, программ и методик подготовки граждан к военной службе;

- участвуют в создании, финансировании и материально-техническом оснащении военных кафедр при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования, а также учреждений и организаций, которые осуществляют подготовку граждан к военной службе на договорной основе.

ГЛАВА 4.ПРИЗЫВ ГРАЖДАН НА ВОЕННУЮ СЛУЖБУ

Статья 19. Граждане, подлежащие призыву на военную службу

Гражданин мужского пола в возрасте от 18 до 27 лет, состоящий или обязанный состоять на воинском учете, не имеющий права на отсрочку или освобождение от призыва на военную службу, подлежит призыву на военную службу в Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования на должности солдатского и сержантского состава.

Военнослужащий, проходящий военную службу по призыву, по истечении 12-ти месяцев военной службы по призыву имеет право поступить в военно-образовательные учреждения профессионального образования.

Призыв на военную службу граждан мужского пола в возрасте до 30 лет, не прошедших военную службу, окончивших государственные образовательные учреждения высшего профессионального образования и зачисленных в запас Вооруженных Сил Республики Таджикистан с присвоением офицерского звания, осуществляется исключительно Министерством обороны Республики Таджикистан.

При этом учеба в государственном образовательном учреждении высшего профессионального образования засчитывается им в срок военной службы в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.

Гражданин, призванный на военную службу в соответствии с частью третьей настоящей статьи, проходит военную службу в порядке, определенном настоящим Законом и Положением о порядке прохождения военной службы, утвержденным Правительством Республики Таджикистан.

Граждане, не прошедшие обучение на военной кафедре после окончания государственного образовательного учреждения высшего профессионального образования, призываются на военную службу на должности солдатского и сержантского состава в соответствии с настоящим Законом.

Статья 20. Освобождение от призыва на военную службу

От призыва на военную службу освобождаются граждане:

а) признанные негодным или ограниченно годным к военной службе по состоянию здоровья;

б) проходящие или прошедшие военную или альтернативную службу;

в) прошедшие военную службу в другом государстве;

г) имеющие ученую степень кандидата наук или доктора наук.

Не может быть призван на военную службу гражданин, имеющий неснятую или непогашенную судимость за совершение особо тяжкого или тяжкого преступления.

Право на освобождение от призыва на военную службу имеет гражданин:

а) родной отец (мать) или брат (сестра) которого погиб (погибла) или умер (умерла) во время прохождения военной службы по призыву и в добровольном порядке на должностях сержантов, прапорщиков и офицеров или во время прохождения военных сборов (в редакции Закона РТ от 01.08.2003г. № 38);

б) являющийся в семье единственным сыном (усыновленным).

Статья 21. Отсрочка от призыва на военную службу

Отсрочка от призыва на военную службу предоставляется гражданам:

а) признанным временно негодным к военной службе по состоянию здоровья, - на срок до одного года;

б) занятым уходом за членом семьи, нуждающимся в посторонней помощи и не находящимся на полном государственном содержании при отсутствии других лиц, обязанных по закону доставлять указанному члену семьи содержание и заботиться о нем (нуждающимися в посторонней помощи и уходе считаются члены семьи, достигшие пенсионного возраста или являющиеся инвалидами первой или второй групп, а также члены семьи, не достигшие 18-летнего возраста);

в) имеющим ребенка, воспитываемого без матери;

г) имеющим двух и более детей;

д) мать которых, кроме них, имеет двух и более несовершеннолетних детей и воспитывает их без мужа;

е) в отношении которых возбуждено уголовное дело, либо отбывающим наказание по приговору суда.

Помимо граждан, указанных в части первой настоящей статьи, право на получение отсрочки от призыва на военную службу имеют граждане:

а) избранные депутатом, - на срок депутатских полномочий;

б) учащиеся образовательных учреждений среднего общего и среднего профессионального образования-до получения полного общего образования, но не старше 21 года.

в) обучающиеся на дневных отделениях учреждений высшего профессионального образования, - на время их обучения(в редакции Закона РТ от 21.07.2010г.№ 620);

г) обучающиеся в аспирантуре, - на время обучения;

д) имеющие высшее педагогическое образование и постоянно работающие на педагогических должностях в средних общеобразовательных школах, - на время такой работы, а также имеющие высшее медицинское образование, - на период работы в государственных образовательных или медицинских учреждениях, расположенных в сельской местности, - на время такой работы;

е) проходящие службу в органах внутренних дел, таможенных органах и имеющие специальное звание, установленное законодательством для сотрудников указанных органов, - на время их службы в этих органах(в редакции Закона РТ от 21.07.2010г.№609);

ж) являющиеся прокурорско-следственными работниками органов прокуратуры или работающие судьёй,- на время работы в этих органах;

з) работающие по окончании образовательных учреждений высшего профессионального образования в Аппаратах Маджлиси милли, Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан и Исполнительном аппарате Президента Республики Таджикистан на должностях, перечень которых утверждается Президентом Республики Таджикистан, - на время работы в этих должностях.

Статья 22. Сроки призыва граждан на военную службу

Призыв граждан на военную службу осуществляется два раза в годс 1 апреля по 31 мая и с 1 октября по 30 ноября на основании указов Президента Республики Таджикистан, которые публикуются в средствах массовой информации не позднее, чем за один месяц до начала призыва.

Призыв на военную службу граждан, зачисленных в запас с присвоением воинского звания офицера запаса, производится, как правило, по окончании государственного образовательного учреждения высшего профессионального образования в персональном порядке Министром обороны Республики Таджикистан.

Статья 23. Организация призыва граждан на военную службу

Призыв граждан на военную службу организует председатель города или района совместно с городским или районным военным комиссаром (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

За организацию призыва граждан на военную службу ответственен председатель города или района (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года,№920).

Порядок призыва граждан на военную службу определяется настоящим Законом и Положением о призыве граждан на военную службу, утверждаемым Правительством Республики Таджикистан.

Статья 24. Призывная комиссия

Для организации и проведения призыва граждан на военную службу в каждом городе или районе решением председателя города или района создается призывная комиссия, в которую должны входить (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920):

- заместитель председателя города или района - председатель комиссии (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920);

- городской или районный военный комиссар - заместитель председателя комиссии (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920);

- секретарь призывной комиссии;

- врач, руководящий работой по медицинскому освидетельствованию граждан, подлежащих призыву на военную службу;

- представитель городского или районного органа внутренних дел (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920);

- представитель городского или районного органа управления образованием (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

В состав призывной комиссии могут входить представители других предприятий, учреждений, организаций.

Статья 25. Обязанности и порядок работы призывной комиссии

На призывную комиссию возлагаются обязанности организации медицинского освидетельствования гражданина, подлежащего призыву на военную службу и принятия в отношении него одного из следующих решений:

- о призыве на военную службу;

- о направлении на альтернативную службу;

- о предоставлении отсрочки от призыва на военную службу;

- об освобождении от призыва на военную службу;

- о зачислении в запас или об освобождении от исполнения воинской обязанности.

При призыве на военную службу гражданина, зачисленного в запас с присвоением воинского звания офицера запаса, перечисленные обязанности призывной комиссии возлагаются на военного комиссара.

В случае уклонения гражданина от призыва на военную службу призывная комиссия направляет соответствующие материалы прокурору города или района по месту жительства гражданина (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

При принятии решения о направлении гражданина на военную службу призывная комиссия определяет вид, род войск Вооруженных Сил, других войск или воинских формирований, в которых данный гражданин будет проходить военную службу.

Призывная комиссия принимает свои решения только на основании Закона. Ее решение не должно противоречить заключению врача - специалиста, проводившего медицинское освидетельствование гражданина по вопросу его годности к военной службе по состоянию здоровья.

Председатель призывной комиссии или его заместитель объявляют решение призывной комиссии гражданину, в отношении которого оно принято. По требованию гражданина председатель призывной комиссии выдает ему копию решения призывной комиссии, принятого в отношении этого гражданина.

Решение призывной комиссии может быть обжаловано гражданином в десятидневный срок в вышестоящую призывную комиссию или в суд.

В этом случае выполнение решения призывной комиссии приостанавливается до объявления решения вышестоящей призывной комиссии или суда.

Статья 26. Призывная комиссия республики, Горно- Бадахшанской автономной области, областей города Душанбе

(в редакции Закона РТ от 15.07.2004г.N 57)

Решением Правительства Республики Таджикистан, председателей Горно-Бадахшанской автономной области,областей и города Душанбе создается соответствующая призывная комиссия, в которую должны входить соответственно:

- заместитель Премьер-министра Республики Таджикистан, заместители председателей Горно-Бадахшанской автономной области,областей и города Душанбе - председатель комиссии;

- начальник Организационно-мобилизационного управления Главного штаба Вооруженных Сил Республики Таджикистан, военный комиссар Горно-Бадахшанской автономной области,областей и города Душанбезаместитель председателя комиссии;

- депутат Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан, Маджлиса народных депутатов Горно-Бадахшанской автономной области, областей и города Душанбе;

- секретарь призывной комиссии республики, Горно-Бадахшанской автономной области,областей и города Душанбе;

- врач, руководящий работой по медицинскому осмотру и освидетельствованию граждан, подлежащих призыву на военную службу;

- заместитель Министра внутренних дел Республики Таджикистан, начальник управления внутренних дел Горно-Бадахшанской автономной области, областей и города Душанбе (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920);

- представитель государственного органа народного образования республики, Горно-Бадахшанской автономной области,областей и города Душанбе.

В состав призывной комиссии республики, Горно-Бадахшанской автономной области, областей и города Душанбе могут входить и другие лица.

Призывная комиссия республики, Горно-Бадахшанской автономной области,областей и города Душанбе:

- организует медицинский осмотр граждан, призванных на военную службу, перед направлением их к месту службы, контрольное медицинское освидетельствование граждан, получивших отсрочку или освобожденных от призыва на военную службу по состоянию здоровья, а также граждан, заявивших о несогласии с решением призывных комиссий о годности к военной службе по состоянию здоровья;

- проверяет правильность предоставления гражданам отсрочек и освобождения от призыва на военную службу;

- контролирует обоснованность направления граждан для прохождения военной службы в видах, родах войск Вооруженных Сил , других войск и воинских формированиях;

- рассматривает жалобы и обращения граждан, призываемых на военную службу, на действия призывных комиссий;

- рассматривает состояние призыва на военную службу и докладывает свои предложения Правительству Республики Таджикистан, председателям Горно-Бадахшанской автономной области, областей и города Душанбе.

Призывная комиссия Горно-Бадахшанской автономной области и областей имеет право пересматривать и отменять решения городских и районных призывных комиссий, а республиканская призывная комиссия - решения областных, городских и районных призывных комиссий.

Решение призывной комиссии республики, Горно-Бадахшанской автономной области,областей и города Душанбе может быть обжаловано в суде.

Сбор и распределение граждан, призванных на военную службу из городов и районов республиканского подчинения в Вооруженные Силы Республики Таджикистан, другие войска и воинские формирования, а также проведение их контрольно-медицинского освидетельствования на базе Республиканского сборного пункта, осуществляет Организационно-мобилизационное Управление Главного штаба Вооруженных Сил Республики Таджикистан(в редакции Закона РТ от 15.07.2004г.N 57).

Статья 27. Обязанности граждан, подлежащих призыву на военную службу

Граждане, не пребывающие в запасе, подлежащие призыву на военную службу, обязаны явиться по повестке военного комиссариата на медицинское освидетельствование, заседание призывной комиссии или для отправки в воинскую часть для прохождения военной службы, а также находиться в военном комиссариате до отправки к месту прохождения военной службы.

Граждане, подлежащие призыву на военную службу, обязаны получать повестки военного комиссариата под расписку. Повестки вручаются гражданам работниками военного комиссариата или по месту работы (учебы) гражданина руководителями, другими ответственными за военно-учетную работу должностными лицами (работниками) организаций, а также ответственными за военно-учетную работу должностными лицами органов самоуправления посёлков и сёл. В повестках должны быть указаны правовые последствия невыполнения гражданами изложенных в них требований (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

В случае невозможности вручения повесток гражданам, подлежащим призыву на военную службу, указанными работниками, руководителями или должностными лицами обеспечение их прибытия на мероприятия , связанные с призывом на военную службу, возлагается на соответствующие органы внутренних дел на основании письменного обращения военного комиссара.

Граждане мужского пола, зачисленные в запас с присвоением воинского звания офицера, обязаны явиться по повестке военного комиссариата на медицинское освидетельствование, а также к военному комиссару для принятия решения о призыве на военную службу и получения предписания для убытия к месту военной службы.

В случае неявки без уважительных причин гражданина по повестке военного комиссариата на мероприятия, связанные с призывом на военную службу, указанный гражданин считается уклоняющимся от военной службы и привлекается к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Статья 28. Призыв граждан на военную службу по мобилизации и в военное время, увольнение по демобилизации, общее военное обучение граждан

Порядок призыва граждан на военную службу по мобилизации и в военное время определяется законами Республики Таджикистан.

С целью подготовки необходимого контингента для комплектования Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований в военное время по решению Правительства Республики Таджикистан вводится обязательное для всех граждан общее военное обучение:

а) мужчин - в возрасте от 16 до 55 лет;

б) женщин - от 18 до 45 лет, не имеющих детей или имеющих детей в возрасте старше 8 лет.

Общее военное обучение граждан осуществляется по месту работы или жительства без отрыва от производства или учебы.

ГЛАВА 5.ПОСТУПЛЕНИЕ ГРАЖДАН НА ВОЕННУЮ СЛУЖБУ

Статья 29. Поступление граждан на военную службу в добровольном порядке

Граждане мужского пола в возрасте от 18 до 40 лет и граждане женского пола в возрасте от 20 до 40 лет могут поступать на военную службу в добровольном порядке и проходить военную службу до достижения ими предельного возраста пребывания на военной службе, установленного статьей 43 настоящего Закона, кроме случаев, когда они подлежат досрочному увольнению с военной службы в соответствии с настоящим Законом и Положением о порядке прохождения военной службы.

Порядок отбора кандидатов для поступления на военную службу в добровольном порядке определяется Министром обороны Республики Таджикистан, руководителями министерств и ведомств, в которых законом предусмотрена военная служба.

Обстоятельства, препятствующие поступлению на военную службу в добровольном порядке или нахождению на военной службе:

- отсутствие в воинской части, учреждении или организации Вооруженных Сил, других войск или воинских формирований (далеевоинская часть, если настоящим Законом не оговорено иное) вакантных воинских должностей;

- неполное соответствие гражданина требованиям, предъявляемым в соответствии с настоящим Законом к гражданам, поступающим на военную службу в добровольном порядке;

- наличие у гражданина судимости (в том числе снятой, погашенной или освобожденной по акту амнистии);

- наличие близкого родства или свойства (родители, супруги, братья, сестры, сыновья, дочери, а также братья, сестры, родители и дети супругов) с военнослужащими, если их военная служба связана с непосредственной подчиненностью или подконтрольностью одного из них другому;

- представление заведомо ложных сведений или документов о себе или своих родственниках;

- отказ соответствующих органов в выдаче гражданину допуска к государственной тайне;

- наличие у граждан женского пола или у не состоящих в браке граждан мужского пола ребенка в возрасте до 8 лет.

Военнослужащие, уволенные с военной службы по пунктам "г", "д", "е", "и", "к" части первой статьи 45 настоящего Закона,  повторному поступлению на военную службу в мирное время не подлежат (в редакции Закона РТ от 02.01.2018г.№1478).

Статья 30. Поступление граждан на обучение в военные образовательные учреждения высшего профессионального образования

Гражданин, не прошедший военную службу, имеет право поступать в государственные образовательные учреждения высшего военного профессионального образования с того года, в котором ему исполнится 17 лет, и до года, в котором ему исполнится 21 год.

Гражданин, проходящий или прошедший военную службу, имеет право на поступление в указанные образовательные учреждения до того года, когда ему исполнится 23 года.

Военнослужащий (курсант), не имеющий офицерского воинского звания и поступивший в указанное в первом абзаце настоящей статьи военное образовательное учреждение профессионального образования, имеет правовой статус военнослужащего, проходящего военную службу по призыву.

Курсант (мужского пола), отчисленный из военного образовательного учреждения профессионального образования или из образовательного учреждения профессионального образования органов внутренних дел за неуспеваемость или недисциплинированность, направляется в установленном Министром обороны Республики Таджикистан (руководителем министерства или ведомства, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба) порядке для прохождения военной службы по призыву на срок, по окончании которого продолжительность военной службы этого военнослужащего станет равной установленному настоящим Законом сроку военной службы по призыву, если к моменту отчисления он не выслужил установленный срок военной службы по призыву и не имеет права на освобождение или отсрочку от призыва на военную службу. При этом продолжительность военной службы по призыву до поступления в военное образовательное учреждение профессионального образования засчитывается в полном объеме.

Время обучения в указанных учреждениях засчитывается из расчета два месяца военной службы во время учебы - за один месяц военной службы по призыву. В случае отчисления курсантов женского пола по перечисленным основаниям они подлежат увольнению с военной службы без постановки на воинский учет или зачислением в запас в зависимости от полученной ими военно-учетной специальности.

Военнослужащий, отчисленный из военного образовательного учреждения профессионального образования в случаях, предусмотренных частью четвертой настоящей статьи, или окончивший данное образовательное учреждение и не прибывший к месту военной службы, привлекается к уголовной и материальной ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

Учебные программы военных образовательных учреждений профессионального образования должны предусматривать обучение курсантов гражданским специальностям, перечень которых утверждается Правительством Республики Таджикистан.

Статья 31. Требования, предъявляемые к гражданам, поступающим на военную службу в добровольном порядке

Гражданин, поступающий на военную службу в добровольном порядке подлежит медицинскому освидетельствованию в соответствии с Положением о военно-врачебной экспертизе, утверждаемым Правительством Республики Таджикистан. По результатам медицинского освидетельствования принимается решение о годности гражданина к военной службе.

Гражданин, поступающий на военную службу, должен соответствовать следующим установленным требованиям:

- по общеобразовательному цензу;

- по уровню профессиональной - подготовки;

- по морально-психологическим качествам;

- по выполнению нормативов физической подготовки.

Указанные требования и нормативы устанавливаются Министром обороны Республики Таджикистан (руководителем министерства или ведомства, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба).

Соответствие граждан, поступающих на военную службу и проходящих ее, установленным требованиям определяется Положением о порядке прохождения военной службы.

ГЛАВА 6. ВОЕННАЯ СЛУЖБА

Статья 32. Военная служба

Военная служба - особый и приоритетный вид государственной службы, заключающийся в непосредственном исполнении гражданами Республики Таджикистан конституционных обязанностей в составе Вооруженных Сил, других войсках и воинских формированиях, и состоит:

а) из военной службы по призыву на должностях солдат и сержантов;

б) из военной службы в добровольном порядке на должностях прапорщиков;

в) из военной службы по призыву и в добровольном порядке на должностях офицерского состава;

г) из военной службы в добровольном порядке женщин на должностях солдат, сержантов, прапорщиков и офицерского состава;

д) из военной службы курсантов и слушателей военных образовательных учреждений профессионального образования;

е) из военной службы в добровольном порядке в органах государственной безопасности Республики Таджикистан на должностях сержантов (в редакции Закона РТ от 01.08.2003г. № 38)

Лицо, не являющееся гражданином Республики Таджикистан, не может проходить военную службу в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях Республики Таджикистан.

Гражданин, проходящий военную службу, является военнослужащим и имеет правовое положение, определяемое законодательством Республики Таджикистан.

Содержание и порядок прохождения военной службы в мирное время определяется настоящим Законом, воинскими уставами и Положением о порядке прохождения военной службы.

Особенности прохождения военной службы в других воинских формированиях определяется законами, регулирующими их деятельность.

Особенности прохождения военной службы в период мобилизации, чрезвычайного или военного положения, а также в условиях вооруженных конфликтов определяются законами, нормативно-правовыми актами Республики Таджикистан и Положением о порядке прохождения военной службы.

Статья 33. Исполнение обязанностей военной службы

В целях регулирования правоотношений, связанных с исполнением гражданами всеобщей воинской обязанности и прохождением военной службы, под исполнением обязанностей военной службы понимается:

а) участие в боевых действиях, выполнение задач в условиях чрезвычайного или военного положения либо в условиях вооруженных конфликтов;

б) исполнение должностных обязанностей, установленных в соответствии с законодательством;

в) несение боевого дежурства (боевой службы), а также служба в гарнизонном наряде и в составе суточного наряда;

г) участие в учениях и походах;

д) выполнение приказа, распоряжения или задач, отданных или поставленных командиром (начальником);

е) нахождение на территории воинской части в течение установленного распорядком дня служебного времени или, если это вызвано служебной необходимостью;

ж) нахождение в служебной командировке или на лечении;

з) следование к месту службы, лечения и обратно;

и) прохождение военных сборов;

к) нахождение в плену (кроме случаев добровольной сдачи в плен), в положении заложника или интернированного;

л) безвестное отсутствие - до признания военнослужащего без вести пропавшим или объявления умершим в установленном законом порядке;

м) защита жизни, здоровья и достоинства личности;

н) оказание помощи правоохранительным органам в обеспечении законности и правопорядка;

о) иные действия военнослужащего, признанные судом совершенными в интересах общества и государства.

Не признается погибшим (умершим), получившим увечье, ранение, контузию, травму или заболевание при исполнении обязанностей военной службы военнослужащий, а также гражданин, проходящий военные сборы:

- находящийся вне расположения воинской части на отдыхе, увольнении или отпуске, за исключением случаев, предусмотренных пунктами "з", "к", "м", "н", "о" части первой настоящей статьи;

- самовольно находящийся вне расположения воинской части или установленного за пределами воинской части места службы, за исключением случаев, предусмотренных пунктами "л", "м", "н" и "о" части первой настоящей статьи;

- добровольно приведший себя в состояние алкогольного, наркотического или токсического опьянения;

- совершающий предусмотренное уголовным законом общественно-опасное деяние;

- совершающий самоубийство или покушение на самоубийство, если указанные действия не были связаны с болезненным состоянием или доведением до самоубийства.

Военнослужащему не могут отдаваться приказы и распоряжения, ставиться задачи, не имеющие отношения к военной службе или направленные на нарушение законов.

Статья 34. Сроки военной службы

Сроки военной службы военнослужащих устанавливаются:

-для проходящих военную службу по призыву на должностях солдат и сержантов- 24 месяца, а лицам, имеющим высшее образование, - 12 месяцев(в редакции Закона РТ от 28.02.2004г.N18 );

-для проходящих военную службу по призыву на должностях офицерского состава - 24 месяца;

-для сержантов, прапорщиков и военнослужащих женщин проходящих военную службу в добровольном порядке от 3 до 5 лет в порядке,определяемом Положением о порядке прохождения военной службы (в редакции Закона РТ от 08.12.2003г.№ 38);

-для офицеров, окончивших военное высшее и среднее образовательное учреждение профессионального образования, - не менее 10 лет;

-для офицеров, поступивших из запаса на военную службу в добровольном порядке, - 5 лет;

-для военнослужащих, проходящих военную службу в добровольном порядке в высокогорных условиях и местностях с неблагоприятными климатическими и экологическими условиями, устанавливаются сокращенные сроки прохождения военной службы в этих местностях, определяемые Положением о порядке прохождения военной службы;

-для военнослужащих, проходящих военную службу за пределами Республики Таджикистан , сроки прохождения военной службы за пределами Республики Таджикистан устанавливаются Правительством Республики Таджикистан.

Началом военной службы считается:

-для граждан, призванных на военную службу, - день прибытия в военный комиссариат для отправки к месту службы;

-для граждан, поступающих на военную службу в добровольном порядке, - день зачисления их в списки личного состава воинской части;

-для граждан, поступающих в военно-образовательное учреждение профессионального образования, - день зачисления в учебное заведение.

Окончанием военной службы считается дата исключения военнослужащего из списка личного состава воинской части в порядке, определяемом Положением о порядке прохождения военной службы.

Гражданину, выслужившему срок военной службы по призыву, в исключительных случаях, определяемых Положением о порядке прохождении военной службы, может быть продлен срок его службы по призыву до 2 месяцев.

Сроки военной службы, установленные в части первой настоящей статьи, не могут быть увеличены, за исключением:

-военнослужащим, находящимся на стационарном лечении;

-военнослужащим, участвующим в походах, находящимся в плену, и в других случаях, предусмотренных Положением о порядке прохождения военной службы.

Время участия военнослужащих, проходящих военную службу по призыву, в боевых действиях или выполнении задач в условиях вооруженных конфликтов, а также время нахождения в лечебных учреждениях вследствие ранений, контузий, увечий или заболеваний, полученных во время указанных действий, засчитывается в срок военной службы из расчета один день за два дня военной службы по призыву.

Военнослужащим во время самовольного оставления воинской части или места военной службы независимо от причины их оставления, несвоевременного прибытия в сроки, указанные в предписаниях, в воинскую часть или на место военной службы, а также время отбытия наказания в дисциплинарных воинских частях или отбывания дисциплинарного взыскания в виде ареста в сроки военной службы не засчитываются.

Время прохождения военных сборов засчитывается в общую военную службу граждан.

Статья 35. Военная форма одежды

Для военнослужащих Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований устанавливаются необходимые виды формы одежды.

Военная форма одежды и знаки различия утверждаются Правительством Республики Таджикистан, а правила их ношения - Министром обороны Республики Таджикистан (руководителем министерства, ведомства, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба).

Форма одежды и знаки различия работников министерств и ведомств, предприятий, учреждений, организаций и общественных объединений не могут быть аналогичными форме одежды, знакам различия военнослужащих.

Министерства и ведомства при изменении соответствующих или введении новых форм одежды и знаков различия своих работников представляют соответствующее предложение в Правительство Республики Таджикистан после их согласования с Министерством обороны Республики Таджикистан.

Ношение военной формы одежды со знаками различия гражданам, не имеющим на это право, запрещается и преследуется законом.

Статья 36. Военная присяга

Гражданин, впервые поступивший на военную службу или не проходивший военной службы и впервые призванный на военные сборы, приносит Военную присягу перед Государственным флагом Республики Таджикистан и Боевым Знаменем воинской части.

Текст Военной присяги утверждается Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан.

Принятие военной присяги осуществляется в порядке, определяемом общевоинскими уставами Вооруженных Сил Республики Таджикистан.

Привлечение военнослужащих до принятия ими военной присяги к выполнению боевых задач (участию в боевых действиях, несению боевого дежурства, боевой, гарнизонной, караульной службы) и задач при введении режима чрезвычайного положения и в условиях вооруженных конфликтов, закрепление за ними оружия и военной техники, а также наложение дисциплинарного взыскания в виде ареста запрещается.

Военнослужащими принимается торжественная присяга на верность Президенту Республики Таджикистан - Верховному Главнокомандующему Вооруженными Силами Республики Таджикистан в соответствии с законодательством Республики Таджикистан (в редакции Закона РТ от 15.11.2006г.№206)

Статья 37. Прикомандирование и перевод военнослужащих

Военнослужащие могут быть прикомандированы к органам государственной власти, международным организациям, членом которых является Республика Таджикистан, а также предприятиям оборонной промышленности в пределах лимитов, установленных Президентом Республики Таджикистан. Порядок и особенности прохождения ими военной службы определяются настоящим Законом и Положением о порядке прохождения военной службы.

Военнослужащие могут быть переведены для дальнейшего прохождения военной службы из Вооруженных Сил в другие министерства и ведомства, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба, а также из этих министерств и ведомств в Вооруженные Силы либо между министерствами и ведомствами, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба, в порядке, определяемом Положением о порядке прохождения военной службы. Военнослужащие в соответствии с межгосударственными соглашениями Республики Таджикистан могут быть переведены для дальнейшего прохождения военной службы в Вооруженные Силы, другие войска и воинские формирования других государств, министерств и ведомств, в которых законодательством этих государств предусмотрена военная служба.

Статья 38. Составы военнослужащих и воинские звания

В Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях определяются следующие составы военнослужащих и соответственно воинские звания, устанавливаемые Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан:

Составы военнослужащих Воинские звания

Солдаты рядовой (курсант) ефрейтор

Сержанты младший сержант сержант старший сержант старшина

Прапорщики прапорщик старший прапорщик

Офицеры:

Младшие младший лейтенант лейтенант старший лейтенант капитан

Старшие майор подполковник полковник

Высшие генерал-майор генерал-лейтенант генерал-полковник генерал армии.

Перед воинскими званиями военнослужащего, проходящего военную службу в гвардейской воинской части или гвардейском соединении, добавляется слово "гвардия".

К воинскому званию гражданина, имеющего юридическую, медицинскую военно-учетные специальности, добавляются соответственно "юстиции", "медицинской службы".

К воинскому званию гражданина, пребывающего в запасе или находящегося в отставке, добавляется соответственно слово "запасе" или "отставке".

Запрещается вводить для должностных лиц, сотрудников и служащих министерств и ведомств, предприятий, организаций и общественных объединений служебные, специальные звания или классные чины, аналогичные воинским званиям.

Статья 39. Присвоение воинских званий

Для прохождения военной службы в каждом воинском звании устанавливается определенный срок.

Очередное воинское звание военнослужащему присваивается по истечении установленного срока его службы в предыдущем воинском звании, если он занимает воинскую должность, для которой штатом предусмотрено воинское звание, равное или более высокое, чем звание, присваиваемое военнослужащему.

Очередное воинское звание военнослужащему, имеющему офицерское воинское звание до подполковника включительно и успешно обучающемуся на дневном отделении в военно-образовательном учреждении высшего профессионального образования, присваивается по истечении срока его службы в предыдущем воинском звании независимо от воинской должности, которую занимал этот военнослужащий до поступления в указанное образовательное учреждение.

Очередное воинское звание военнослужащему может быть присвоено досрочно за особые заслуги, но не выше воинского звания, предусмотренного штатом для занимаемой им воинской должности, и после прохождения не менее половины установленного срока службы в предыдущем воинском звании, но не более чем один раз за все время прохождения службы (ЗРТ от 01.08.2003г. № 38).

Военнослужащему, срок прохождения военной службы которого в присвоенном воинском звании истек, за особые личные заслуги может быть присвоено воинское звание на одну ступень выше воинского звания, предусмотренного штатом для занимаемой этим военнослужащим воинской должности и не более одного раза за все время прохождения службы. Воинские звания военнослужащим присваивают (ЗРТ от 08.12.2003г. № 38):

высшим офицерам - Президент Республики Таджикистан;

до полковника включительно - в порядке, установленном Положением о порядке прохождения военной службы.

Воинское звание Президенту Республики Таджикистан присваивается на совместном заседании Маджлиси милли и Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан.

Лицам, имеющим звание рядового и начальствующего состава органов внутренних дел, учреждений и органов системы исполнения уголовного наказания (в редакции Закона РТ от 22.04.2003 г.№ 16)

специальные звания таможенных органов, органов Агентства по контролю за наркотиками при Президенте Республики Таджикистан, классный чин органов прокуратуры, квалификационный класс судебных органов, определяемые для замещения воинских должностей в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях, присваивается воинское звание офицерского состава равное званию, чину в порядке переаттестации, но не выше того воинского звания, которое предусмотрено штатом. При этом стаж военной службы на воинских должностях исчисляется с момента поступления указанных лиц на службу (работу) в перечисленных органах на должностях, предусматривающих присвоение специальных званий, классных чинов или квалификационных классов (в редакции Закона РТ от 21.07.2010г.№609).

Порядок присвоения воинских званий и сроки военной службы в воинских званиях определяются настоящим Законом и Положением о порядке прохождения военной службы.

Статья 40. Лишение, снижение воинских званий, восстановление в воинских званиях

Военнослужащий, а также гражданин, пребывающий в запасе или отставке, может быть лишен воинского звания:

а) по приговору суда - независимо от присвоенного воинского звания и занимаемой должности;

б) приказом должностного лица, которому в соответствии с Положением о порядке прохождения военной службы предоставлено право присвоения воинского звания сержантов и прапорщиков, в отношении этих военнослужащих;

в) приказом Министра обороны Республики Таджикистан, а также руководителей министерств и ведомств, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба, - в отношении младшего офицерского состава в случаях увольнения военнослужащего с военной службы за дискредитацию высокого воинского звания;

г) приказом Министра обороны Республики Таджикистан, руководителей министерств и ведомств, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба, - в отношении старшего офицерского состава - в случаях увольнения их с военной службы за дискредитацию высокого воинского звания с учетом решения офицерского собрания или суда чести офицерского состава;

д) Указом Президента Республики Таджикистан, - в отношении высшего офицерского состава. Снижение воинского звания на одну - две ступени производится:

а) в отношении младшего и старшего офицерского состава исключительно Министром обороны Республики Таджикистан, руководителями министерств и ведомств, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба, - с учетом решений офицерского собрания или суда чести офицерского состава;

б) в отношении военнослужащих сержантского состава и прапорщиков - приказом должностного лица, имеющего право присваивать эти воинские звания.

Порядок восстановления военнослужащему или гражданину, лишенному воинского звания и сниженному в воинском звании, определяется Положением о порядке прохождения военной службы.

Статья 41. Воинские должности

Военнослужащие проходят военную службу на воинских должностях, предусмотренных штатами воинских частей, за исключением случаев, указанных в части шестой настоящей статьи. На военнослужащего не может быть возложено постоянное исполнение должности, которую он не занимает.

Каждой воинской должности должно соответствовать одно воинское звание.

Единый перечень воинских должностей, замещаемых высшими офицерами, и единый перечень воинских должностей, замещаемых полковниками в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях, утверждается Президентом Республики Таджикистан.

Перечень иных воинских должностей и соответствующие им воинские звания утверждаются Министром обороны Республики Таджикистан (руководителем министерства или ведомства, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба).

Военнослужащие могут проходить военную службу не на воинских должностях в случаях:

-прохождения начальной военной подготовки - до приведения к военной присяге;

-нахождения в распоряжении командира (начальника) - не более трех месяцев;

- нахождения в распоряжении командира (начальника) в связи с организационно-штатными мероприятиями - не более шести месяцев;

-в других случаях, определяемых Положением о порядке прохождения военной службы.

Статья 42. Назначение на воинские должности и освобождение от воинских должностей

Военнослужащие назначаются на воинские должности, освобождаются от воинских должностей в следующем порядке:

-по номенклатуре Президента Республики Таджикистан и Правительства Республики Таджикистан - Президентом Республики Таджикистан и Правительством Республики Таджикистан;

-другие военнослужащие - в порядке, установленном Положением о порядке прохождения военной службы.

Министр обороны Республики Таджикистан, начальник Главного штаба Вооруженных Сил Республики Таджикистан - первый заместитель Министра обороны, командующие видами Вооруженных Сил назначаются на должность и освобождаются от должности Указом Президента Республики Таджикистан.

Указы Президента Республики Таджикистан о назначении Министра обороны Республики Таджикистан либо о его освобождении от этой должности утверждаются на совместном заседании Маджлиси милли и Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан.

Перемещение по службе офицеров и прапорщиков, проведение их плановой замены в местностях с установленными сроками военной службы осуществляется в порядке, определяемом Положением о порядке прохождения военной службы.

Статья 43. Предельный возраст пребывания на военной службе

Для военнослужащего устанавливается предельный возраст пребывания на военной службе:

-имеющего воинское звание генерал-полковника, - 63 лет; имеющего воинское звание генерал-лейтенанта, генерал-майора, - 58 лет;

-имеющего воинское звание полковника, - 53 лет;

-имеющего иное воинское звание, - 48 лет (в редакции Закона РТ от 30.05.2017г.№1439).

Предельный возраст пребывания на военной службе военнослужащего женского пола устанавливается в соответствии с частью первой настоящей статьи, но не более 53 лет (в редакции Закона РТ от 30.05.2017г.№1439).

Отдельным военнослужащим, достигшим предельного возраста пребывания на военной службе и имеющим большой опыт службы по одной из военно-учетных специальностей, перечень которых указан в Положении о порядке прохождения военной службы, может быть продлен срок пребывания на военной службе до достижения ими возраста 60 лет.

ГЛАВА 7. УВОЛЬНЕНИЕ С ВОЕННОЙ СЛУЖБЫ

Статья 44. Увольнение с военной службы

Военнослужащий увольняется с военной службы по истечении установленного настоящим Законом срока его военной службы.

Военнослужащий увольняется с военной службы с зачислением в запас.

Военнослужащий, достигший к моменту увольнения с военной службы предельного возраста пребывания в запасе или признанный военно-врачебной комиссией негодным к военной службе, увольняется с военной службы в отставку.

Увольнение военнослужащих с военной службы осуществляется Министром обороны Республики Таджикистан, руководителями министерств и ведомств, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба, а также должностными лицами указанных органов в порядке, определяемом Положением о порядке прохождения военной службы.

Статья 45. Основания увольнения с военной службы

Военнослужащий (кроме солдат и сержантов, проходящих военную службу по призыву) подлежит увольнению с военной службы:

а) по возрасту - при достижении предельного возраста пребывания на военной службе;

б) по состоянию здоровья - в связи с признанием его военно-врачебной комиссией негодным к военной службе;

в) в связи с признанием военно-врачебной комиссией ограниченно годным к военной службе военнослужащего в воинском звании до старшего прапорщика;

г) в связи с лишением его офицерского воинского звания и звания прапорщика;

д) в связи с вступлением в законную силу приговора суда о назначении наказания в виде лишения свободы;

е) в связи с нарушением установленного законодательством Республики Таджикистан порядка по упорядочению традиций,торжеств и обрядов(в редакции Закона РТ от 30.07.2007г.№295)

ж) в связи с лишением гражданства Республики Таджикистан;

з) в связи с организационно-штатными мероприятиями;

и) по служебному несоответствию в аттестационном порядке;

к) за дискредитацию высокого воинского звания;

л) в связи с лишением его допуска к государственной тайне или отказа в выдаче ему допуска;

м) в связи с переходом на службу в органы внутренних дел, или в другие военизированные формирования, если военнослужащий прослужил в Вооруженных Силах и других воинских формированиях не менее 10 лет(в редакции Закона РТ от 21.07.2010г.№609);

н) по семейным обстоятельствам и по другим основаниям в порядке, определяемом Положением о порядке прохождения военной службы.

Военнослужащие, имеющие воинское звание офицера и проходящие военную службу по призыву, увольняются с военной службы по окончании срока военной службы или по основаниям, предусмотренным частью третьей статьи 20 настоящего Закона, а также по пунктам "б", "в", "д", "е", "л" части первой настоящей статьи.

Солдаты и сержанты, проходящие военную службу по призыву, подлежат увольнению с военной службы:

а) по истечении срока военной службы;

б) по состоянию здоровья в связи с признанием его военно-врачебной комиссией негодным к военной службе или ограниченно годным к военной службе;

в) в связи с вступлением в законную силу приговора суда о назначении наказания в виде лишения свободы;

г) в связи с лишением гражданства Республики Таджикистан;

д) при наличии у них оснований, предусмотренных частью третьей статьи 20 и пунктов "б","г" и "д" части первой статьи 21 настоящего Закона(в редакции Закона РТ от 01.08.2003г. № 38).

ГЛАВА 8.ЗАПАС ВООРУЖЕННЫХ СИЛ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН, ОРГАНОВ БЕЗОПАСНОСТИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

Статья 46. Зачисление в запас Вооруженных Сил Республики Таджикистан, органов государственной безопасности Республики Таджикистан

Для доукомплектования Вооруженных Сил Республики Таджикистан по мобилизации и в военное время создается запас из числа граждан:

- уволенных с военной службы с зачислением в запас;

- прошедших обучение по программе подготовки офицеров запаса на военных кафедрах при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования;

- не прошедших военную службу в связи с предоставлением им отсрочек или освобождения от призыва на военную службу;

- прошедших альтернативную службу или освобожденных от призыва на военную службу;

- женского пола, имеющих военно-учетную специальность.

Создание запаса органов государственной безопасности осуществляется в порядке, аналогичном установленному настоящим Законом.

Гражданину, успешно завершившему обучение по программе подготовки офицеров запаса на военной кафедре при государственном учреждении высшего профессионального образования, по окончании образовательного учреждения одновременно с зачислением в запас Министром обороны Республики Таджикистан присваивается офицерское воинское звание.

Гражданину, не прошедшему военную службу в связи с предоставлением ему отсрочки или прошедшему альтернативную службу, а также лишенному воинского звания, одновременно с зачислением в запас военным комиссаром города или района присваивается воинское звание рядового (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Гражданин, пребывающий в запасе, проходит медицинское освидетельствование для определения его годности к военной службе в соответствии с Положением о военно-врачебной экспертизе.

Статья 47. Состав запаса

Граждане, пребывающие в запасе по возрастному признаку, подразделяются на три разряда.

Состав запаса

(воинское звание) I разряд II разряд III разряд

Солдаты, сержанты, старшины, прапорщики До 35 лет До 48 лет До 53 лет (в редакции Закона РТ от 30.05.2017г.№1439)

Младшие офицеры До 48 лет До 53 лет До 58 лет (в редакции Закона РТ от 30.05.2017г.№1439)

Старшие офицеры:

Майоры и подполковники До 53 лет До 58 лет До 60 лет (в редакции Закона РТ от 30.05.2017г.№1439)

Полковники До 58 лет До 63 лет (в редакции Закона РТ от 30.05.2017г.№1439)

Высшие офицеры До 63 лет -

Граждане женского пола, пребывающие в запасе, относятся к третьему разряду, причем лица офицерского состава - до достижения 53-летнего возраста, а лица другого состава - до достижения 48- летнего возраста (в редакции Закона РТ от 30.05.2017г.№1439).

Граждане, пребывающие в запасе и достигшие предельного возраста пребывания в запасе или признанные негодными к военной службе по состоянию здоровья, переводятся военным комиссаром города или района в отставку и снимаются с воинского учета в установленном порядке (в редакции Закона РТ от 28 декабря 2012 года, №920).

Статья 48. Военные сборы

Граждане, пребывающие в запасе, могут призываться на военные сборы для подготовки или переподготовки к военной службе. Проведение военных сборов в иных целях не допускается.

Продолжительность военных сборов, место и время их проведения определяется Министром обороны или руководителями министерств и ведомств, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба.

Продолжительность каждого военного сбора не может превышать 2-х месяцев.

Общая продолжительность военных сборов, к которым привлекается гражданин, пребывающий в запасе, не может превышать 12 месяцев.

Интервал между военными сборами, к которым привлекается гражданин, пребывающий в запасе, должен быть не менее 3-х лет.

Продолжительность военных сборов засчитывается в общую продолжительность военной службы граждан.

Порядок прохождения военных сборов гражданами, пребывающими в запасе, и материальное обеспечение их определяется настоящим Законом и Положением о порядке проведения сборов, утвержденным Правительством Республики Таджикистан.

Статья 49. Освобождения от военных сборов

От военных сборов освобождаются граждане женского пола.

От военных сборов освобождаются пребывающие в запасе граждане:

а) забронированные за предприятиями, учреждениями и организациями на период мобилизации и военного времени;

б) сотрудники и гражданский персонал органов внутренних дел, таможенных органов, а также гражданский персонал Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований, министерств и ведомств, в которых настоящим Законом предусмотрена военная служба(в редакции Закона РТ от 21.07.2010г.№609);

в) летно-технический состав, а также рабочие и служащие авиационного и железнодорожного транспорта, непосредственно осуществляющие перевозку или занятые обслуживанием и ремонтом самолетов (вертолетов), аэродромной техники, подвижного состава и устройств железнодорожного транспорта;

г) непосредственно занятые на посевных и уборочных работах в период проведения таких работ;

д) студенты (курсанты) и учащиеся дневных и вечерних отделений образовательных учреждений;

е) студенты (курсанты) и учащиеся заочных отделений образовательных учреждений - на период экзаменационных и зачетных сессий и написания дипломных работ;

ж) уволенные с военной службы - в течение 2-х лет со дня увольнения в запас;

з) имеющих 4-х и более несовершеннолетних детей;

и) имеющие отсрочки от призыва по основаниям, предусмотренным статьей 21 настоящего Закона, за исключением пункта "г" части первой указанной статьи;

к) пребывающие за границей.

Военный комиссар может принять решение об освобождении граждан от призыва на военные сборы и по другим причинам при наличии на то уважительных причин, подтвержденных соответствующими документами.

Статья 50. Присвоение воинских званий гражданам, пребывающим в запасе

Гражданам, пребывающим в запасе, очередное воинское звание офицерского состава присваивается Министром обороны Республики Таджикистан, как правило, после прохождения военных сборов и сдачи зачетов по представлению начальника военных сборов, но не более трех раз за весь период пребывания в запасе.

Гражданам, пребывающим в запасе, очередное воинское звание включительно до старшего прапорщика запаса присваивается в порядке, определяемом Положением о порядке прохождения военной службы.

Первое воинское звание офицера запаса присваивается Министром обороны Республики Таджикистан:

а) гражданам, окончившим программу подготовки офицеров запаса в государственных образовательных учреждениях, - после прохождения ими военных сборов (стажировок);

б) солдатам, сержантам, старшинам, прапорщикам запаса, получившим высшее профессиональное образование по гражданской специальности, родственное по профилю подготовки соответствующей военноучетной специальности, - после проведения аттестации в порядке, определяемом Положением о порядке прохождения военной службы;

в) гражданам, имеющим высшее образование, но не прошедшим военную подготовку по программе подготовки офицера запаса в государственных образовательных учреждениях, но имеющим гражданскую специальность, родственную по профилю военно-учетной специальности, - при определении на военную службу.

Сотрудникам органов внутренних дел, учреждений и органов системы исполнения уголовного наказания таможенных органов, органов Агентства по контролю за наркотиками при Президенте Республики Таджикистан, уволенным из указанных органов в запас Вооруженных Сил, воинское звание по запасу присваивается с учетом имеющихся у них военноучетной специальности и специальных званий - Министромобороны Республики Таджикистан. (в редакции Закона РТ от 22.04.2003 г. № 16, от 21.07.2010г.№609)

Гражданам, пребывающим в запасе органов государственной безопасности, воинские звания присваиваются в порядке, установленном нормативно-правовыми актами Республики Таджикистан.

ГЛАВА 9.ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 51. Действие ранее принятых нормативных актов

Нормативные и правовые акты, принятые Главным командованием Объединенных Вооруженных Сил Содружества Независимых Государств до образования Вооруженных Сил Республики Таджикистан, Главным командованием Пограничных войск Содружества Независимых Государств до образования Комитета по охране Государственной границы Республики Таджикистан по вопросам, регулируемым настоящим Законом, сохраняют свою законную силу в части, не противоречащей настоящему Закону.

Статья 52. Действие ранее заключенных контрактов о прохождении военной службы

Действие контрактов о прохождении военной службы, ранее заключенные с солдатами, сержантами и старшинами (кроме военнослужащих-женщин), прекращается, и они до 1 августа 2000 года подлежат увольнению с военной службы по организационно-штатным мероприятиям.

Офицеры, прапорщики и военнослужащие-женщины, проходящие военную службу по контракту, кроме офицеров, окончивших военные образовательные учреждения высшего и среднего профессионального образования, не изъявившие желание продолжать военную службу, подлежат увольнению в запас по собственному желанию в течение одного месяца со дня вступления настоящего Закона в силу.

Офицеры, прапорщики и военнослужащие-женщины, проходящие военную службу по контракту, изъявившие желание продолжать военную службу, с 1 августа 2000 года приобретают статус военнослужащего, проходящего военную службу в добровольном порядке.

Офицеры, окончившие до 15 мая 2000 года военные образовательные учреждения профессионального образования, продолжают проходить военную службу до истечения 5 летнего срока после окончания военных образовательных учреждений и приобретают статус военнослужащего, проходящего военную службу в добровольном порядке.

Курсанты и слушатели военных образовательных учреждений профессионального образования, обучающиеся в этих образовательных учреждениях, со дня вступления в силу настоящего Закона приобретают статус военнослужащего, поступившего на военную службу в добровольном порядке.

Статья 53. Исчисление общей продолжительности военной службы военнослужащего

В общую продолжительность военной службы военнослужащего Вооруженных Сил, других войск и воинских формирований Республики Таджикистан включается продолжительность его действительной военной службы до введения в действие настоящего Закона.

Статья 54. Воинские звания, не предусмотренные настоящим Законом

За гражданином, пребывающим в запасе или находящимся в отставке, которому до введения в действие настоящего Закона было присвоено воинское звание, не предусмотренное настоящим Законом, сохраняется это воинское звание.

Статья 55. О признании утратившим силу Закона Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной службе"

В связи с принятием настоящего Закона признать утратившим силу Закон Республики Таджикистан " О всеобщей воинской обязанности и военной службе" (Ведомости Верховного Совета Республики Таджикистан, 1993г., №14, ст. 287; Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1997г., № 15-16, ст. 156; Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1999 г., №5, ст.92; №12, ст. 361).

Президент

Республики Таджикистан                             Э. РАХМОНОВ

г.Душанбе,

29 ноября 2000 года, № 30

ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ МИЛЛИ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

О Законе Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной службе"

Рассмотрев Закон Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной службе", Маджлиси милли Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:

Одобрить Закон Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной службе".

Председатель

Маджлиси милли Маджлиси Оли

Республики Таджикистан                           М.УБАЙДУЛЛОЕВ

г.Душанбе, 10 ноября 2000 года, № 139