ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
"ДАР БОРАИ УҲДАДОРИИ ҲАРБӢ ВА ХИЗМАТИ ҲАРБӢ"
Бо қарори Маҷлиси намояндагони
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
20 январи соли 2021, № 302
қабул карда шуд.
Бо қарори Маҷлиси миллии
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
25 январи соли 2021, № 113
ҷонибдорӣ карда шуд.
(Қонуни ҶТ аз 13.11.2023 № 1990)
Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро оид ба иҷрои уҳдадории ҳарбӣ ва хизмати ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим менамояд.
БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ
Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:
- уҳдадории ҳарбӣ - уҳдадории конститутсионии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи Ватан, ҳимояи манфиати давлат, таҳкими истиқлолият, амният ва иқтидори мудофиавии он;
- хизмати ҳарбӣ - намуди хизмати давлатӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ;
- хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок - намуди хизмати ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон (ҷинси мард), ки ба синни 18 расидаанд ва даъвати онҳо ба сафи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ дар мансаби ҳарбии қаторӣ, сержантон ва афсарон дар муҳлат ва бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур амалӣ мегардад;
- хизмати ҳарбии ихтиёрӣ - намуди хизмати ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста ба ҷинс, бо тартиб ва шартҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур;
- хизмати ҳарбӣ дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ - намуди хизмати ҳарбӣ, ки дар он шаҳрвандони синни даъватӣ ҳуқуқи ба таъхир гузоштани муҳлати даъват ё озод шудан аз даъватро надоранд, вале метавонанд ин намуди хизматро ба тариқи ихтиёрӣ адо намоянд;
- қайди ҳарбӣ - низоми баҳисобгирии уҳдадорони ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- билети ҳарбӣ - ҳуҷҷати шахсии ягонаи бемуҳлати бақайдгирии ҳарбии шаҳрванд, ки муносибат ва уҳдадории ҳарбии ӯро ба хизмати ҳарбӣ муайян менамояд;
- маълумотнома оид ба озод будан аз даъват ба хизмати ҳарбӣ - ҳуҷҷате, ки ба шаҳрвандони хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок ва хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адонакарда дода мешавад;
- уҳдадорони ҳарбӣ - шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар қайди ҳарбӣ қарор доранд;
- хизматчиёни ҳарбӣ - шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ хизмати ҳарбиро адо менамоянд;
- даъватшавандагон - шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон (ҷинси мард), ки ба синни 18 расидаанд ва дар комиссариатҳои ҳарбӣ (мақомоти маҳаллии идоракунии ҳарбии шаҳру ноҳияҳо) бо мақсади даъват барои адои хизмати ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ ба қайди ҳарбӣ гирифта шудаанд;
- мансаби ҳарбӣ - воҳиди корӣ дар мақомот ва ҷузъу томҳои ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ, ки бо мақсади амалӣ намудани ваколати онҳо дар соҳаи мудофиа ва амнияти давлат бо тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ таъсис дода мешавад;
- рутбаи ҳарбӣ - аломати фарқкунандаи ҳарбӣ, ки вобаста ба таҳсилот, мансаби ишғолкарда ва собиқаи хизмат ба хизматчиёни ҳарбӣ ва уҳдадорони ҳарбӣ дода мешавад;
- ба таъхир гузоштан - ба муҳлати дигар гузарондани даъвати шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хизмати ҳарбӣ аз рӯи асосҳои пешбининамудаи Қонуни мазкур;
- дар ҳайати эҳтиёт қарор доштан - аз ҷониби уҳдадорони ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро намудани уҳдадориҳои вобаста ба дар қайди ҳарбӣ қарор доштан ва адои хизмат дар ҷамъомадҳои ҳарбӣ;
- ҷамъомадҳои ҳарбӣ - чорабиниҳое, ки дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ оид ба тайёрии ҳарбӣ, такмил додани дониши ҳарбии хизматчиёни ҳарбӣ ва уҳдадорони ҳарбӣ бо мақсади баланд бардоштани омодагии ҷангӣ ва сафарбарӣ гузаронда мешаванд.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи уҳдадории ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи уҳдадории ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.
Моддаи 3. Доираи амали Қонуни мазкур
1. Қонуни мазкур асосҳои ташкилӣ ва ҳуқуқии қайди ҳарбӣ, омодасозӣ, даъват намудан, тартиби дохил шудан ба хизмати ҳарбӣ, адо кардан ва рухсат (озод) шудан аз хизмати ҳарбӣ, бақайдгирӣ дар ҳайати эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва уҳдадории ҳарбии шаҳрвандон, ваколатҳои мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳотро дар ин соҳа муайян менамояд.
2. Мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбии мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкилшаванда пешбинӣ карда мешавад.
3. Дар давраи сафарбарӣ ва ҳолати ҷангӣ уҳдадории ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
Моддаи 4. Принсипҳои уҳдадории ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ
Хизмати ҳарбӣ ба принсипҳои зерин асос меёбад:
1) қонуният;
2) эҳтироми ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;
3) садоқат ба Ватан ва халқи Тоҷикистон;
4) садоқат ба Президенти Ҷумҳурии ТоҷикистонСарфармондеҳи Олии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон;
5) риояи интизоми ҳарбӣ;
6) ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои хизматчиёни ҳарбӣ ва дахлнопазирии онҳо ҳангоми иҷрои уҳдадории хизмати ҳарбӣ;
7) яккасардорӣ ва риояи мартабот;
8) вобаста набудан ба фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва динӣ.
Моддаи 5. Уҳдадории ҳарбии шаҳрвандон
1. Уҳдадории ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳоро пешбинӣ менамояд:
1) қайди ҳарбӣ;
2) омодасозӣ ба хизмати ҳарбӣ;
3) даъват ба хизмати ҳарбӣ;
4) адои хизмати ҳарбӣ;
5) дар эҳтиёт будан;
6) даъват ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ ва махсус.
2. Уҳдадории ҳарбиро шаҳрвандони ҷинси марди Ҷумҳурии Тоҷикистон, қатъи назар аз миллат, нажод, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ, таҳсилот ва молу мулк, ки аз ҷиҳати саломатӣ ва инкишофи ҷисмонӣ қобили адои хизмат мебошанд, инчунин шаҳрвандони ҷинси зани Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба талаботи муқарраршуда ҷавобгӯ буда, аз рӯи ихтисосҳо барои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ ихтиёран тайёрии заруриро гирифтаанд, иҷро мекунанд.
3. Шаҳрвандон тибқи асосҳо ва шартҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озод карда мешаванд.
4. Аз тарафи шаҳрвандон иҷро гардидани уҳдадории ҳарбиро мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, роҳбарони корхона, муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқи, дар доираи ваколатҳояшон таъмин мекунанд.
5. Шаҳрванд метавонад мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адо намояд.
Моддаи 6. Афзалияти хизмати ҳарбӣ
Ба хизмати ҳарбӣ нисбат ба намудҳои дигари хизмати давлатӣ афзалият дода мешавад. Ин афзалият ба қатъ гардидани муносибатҳои меҳнатии муайян ё машғул шудан ба фаъолияти дигар ҳангоми даъват, ё бо хоҳиши худ дохил шудани шаҳрванд ба хизмати ҳарбӣ, ё ҷамъомадҳои ҳарбӣ ифода меёбад.
Моддаи 7. Кафолатҳо ва ҷубронпулиҳо барои шаҳрвандон ҳангоми иҷрои уҳдадории ҳарбӣ
1. Муҳлати дар хизмати ҳарбӣ будани шаҳрванде, ки ба хизмати давлатӣ дохил мешавад, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба собиқаи хизмати давлатӣ дохил карда мешавад.
2. Шаҳрванд дар давраи муоинаи тиббӣ, ташхис ё табобат вобаста ба қайди ҳарбӣ, тайёрии ҳатмӣ ба хизмати ҳарбӣ, даъват (дохилшавӣ) ба хизмати ҳарбӣ, инчунин дар давраи иҷрои уҳдадориҳои дигар вобаста ба бақайдгирии ҳарбӣ, тайёрии ҳатмӣ ба хизмати ҳарбӣ ва даъват (дохилшавӣ) ба хизмати ҳарбӣ аз иҷрои кор (таҳсил) озод карда шуда, ҷойи кор (таҳсил)-и ӯ нигоҳ дошта мешавад ва ба ӯ музди миёнаи меҳнат дар ҷойи кор (таҳсил), инчунин хароҷоти вобаста ба сафар дар давраи дар роҳ будан, бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пардохт карда мешавад.
3. Шаҳрванде, ки ба хизмати ҳарбӣ ё ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъват (дохил) шудааст, то ба ҷойи хизмат расидан ва аз хизмат баргаштан бо тартиб ва андозаи муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо озуқа ва маблағи дахлдор таъмин карда мешавад.
Моддаи 8. Таъмини иҷрои чораҳои вобаста ба уҳдадории ҳарбӣ
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ барои гузаронидани муоинаи тиббӣ ва азназаргузаронии тиббии шаҳрвандон ҳангоми ба қайди ҳарбӣ гузоштан, даъват шудан ба хизмати ҳарбӣ, ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ, аз муоинаи тиббии такрорӣ гузаронидани шаҳрвандоне, ки пешакӣ бинобар вазъи саломатӣ қобили маҳдуд ба хизмати ҳарбӣ дониста шуда буданд, инчунин барои иҷро намудани чораҳои бо даъват шудани шаҳрванд ба хизмати ҳарбӣ ва ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ алоқаманд, уҳдадоранд нуқтаи муҷаҳҳазшуда ва биноҳо, маводи доруворӣ, таҷҳизоти тиббӣ, асбобҳо, ашёи зарурӣ ва нақлиётро таъмин намуда, барои гузаронидани чорабиниҳои номбурда табибон, кормандони миёнаи тиб, мутахассисон, кормандони ҳайати техникӣ ва хизматрасони дигарро ҷалб намоянд.
Моддаи 9. Таъминоти молиявӣ ва моддии чорабиниҳо вобаста ба иҷрои уҳдадории ҳарбӣ
1. Таъминоти молиявӣ ва моддии чорабиниҳо вобаста ба иҷрои уҳдадории ҳарбӣ аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.
2. Ҷойи кор, вазифаи ишғолнамуда ва музди миёнаи меҳнати аъзои комиссияи ба қайди ҳарбӣ гирифтани шаҳрвандон, комиссияҳои даъватӣ, табибон ва кормандони миёнаи тиб, кормандони ҳайати техникӣ ва хизматрасон, ки дар нуқтаҳои бақайдгирии ибтидоии ҳарбии шаҳрвандон барои қайди ҳарбӣ ва даъват (дохилшавӣ) ба хизмати ҳарбӣ ё ҷамъомадҳои ҳарбӣ, гузаронидани муоинаи тиббӣ, инчунин ба нуқтаҳои ҷамъомад ва қӯшунҳо фиристодани даъватшавандагон ҷалб шудаанд, дар тамоми давраи иҷрои ин корҳо нигоҳ дошта мешаванд.
БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ ИҶРОИ УҲДАДОРИИ ҲАРБӢ ВА ХИЗМАТИ ҲАРБӢ
Моддаи 10. Уҳдадории мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, корхона, муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, оид ба таъмини иҷрои уҳдадории ҳарбии шаҳрвандон
1. Мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, дигар мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин дигар мақомоти давлатӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, уҳдадоранд:
1) даъватшавандагон ва шаҳрвандони дар эҳтиёт қарордоштаро ба ҳисоб гирифта, дар муҳлати 1 ҳафта ба комиссариатҳои ҳарбӣ хабар диҳанд;
2) бо дархости комиссариати ҳарбӣ маълумот оид ба шаҳрвандони ба қайди ҳарбӣ гузошташаванда ва дар қайди ҳарбӣ қарордоштаро, ки барои дохил кардан ба ҳуҷҷатҳои қайди ҳарбӣ заруранд, фиристанд;
3) шаҳрвандонро оид ба даъвати комиссариати ҳарбӣ хабардор намоянд;
4) ба шаҳрвандон имконияти сари вақт ба даъвати комиссариати ҳарбӣ ҳозир шуданро таъмин намоянд.
2. Роҳбарони мақомоти давлатӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ (шӯрои маҳалла, кумитаи маҳалла ва ба мисли инҳо) уҳдадоранд дар муҳлати 1 моҳ ба комиссариати ҳарбӣ дар бораи тағйироти ҳайати кормандон, шаҳрвандони ба таври доимӣ ё муваққатӣ истиқоматкунандае, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё онҳое, ки уҳдадоранд дар қайди ҳарбӣ бошанд, маълумот пешниҳод кунанд.
3. Мақомоти таҳқиқ ва тафтиши пешакӣ уҳдадоранд дар муҳлати 7 рӯз дар бораи оғоз намудани парвандаҳои ҷиноятӣ нисбати шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё уҳдадоранд дар қайди ҳарбӣ бошанд, ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд ва дар мавриди қатъ намудани парвандаи ҷиноятӣ, новобаста ба асосҳои қатъ, уҳдадоранд дар муҳлати 7 рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд.
4. Судҳо уҳдадоранд дар муҳлати 7 рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор оид ба масъалаҳои зерин хабар диҳанд:
1) дар бораи баррасӣ ва қатъ намудани парвандаҳои ҷиноятӣ нисбати шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё уҳдадоранд дар қайди ҳарбӣ бошанд;
2) дар бораи эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми суд нисбати шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё уҳдадоранд дар қайди ҳарбӣ бошанд.
5. Мақомоти корҳои дохилӣ уҳдадоранд:
1) дар асоси дархости комиссари ҳарбии ноҳия ва ё шаҳр дар муҳлати 7 рӯз ба комиссариати ҳарбӣ маълумоти заруриро дар бораи шаҳрвандон барои ба ҳуҷҷатҳои қайди ҳарбӣ дохил намудан фиристанд;
2) дар асоси дархости комиссари ҳарбии ноҳия ва шаҳр (командири қисми ҳарбӣ) шаҳрвандонеро, ки аз қайди ҳарбӣ, даъват ба хизмати ҳарбӣ ё ҷамъомадҳои ҳарбӣ, адои хизмати ҳарбию ҷамъомадҳои ҳарбӣ саркашӣ намудаанд, инчунин шахсонеро, ки худсарона қисми ҳарбиро тарк намудаанд, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷӯстуҷӯ ва боздошт намоянд;
3) дар бораи ошкор намудани шаҳрвандоне, ки уҳдадоранд ба қайди ҳарбӣ гирифта шаванд, инчунин дар бораи шахсоне, ки шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро қабул кардаанд, вале дар қайди ҳарбӣ намебошанд, дар муҳлати 7 рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд;
4) ҳангоми гирифтани шиноснома аз шаҳрвандони ҷинси мард ҳуҷҷати тасдиқкунандаи қайди ҳарбиро талаб намоянд;
5) тартиботи ҷамъиятиро ҳангоми даъвати шаҳрвандон дар нуқтаҳои даъватӣ ва сафарбаршавии даъватшавандагон ба хизмати ҳарбӣ таъмин намоянд.
6. Мақомоти амнияти миллӣ уҳдадоранд бо дархости комиссари ҳарбӣ дар муҳлати 7 рӯз нисбат ба шаҳрвандони дар қайди ҳарбӣ қарордошта ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор маълумот пешниҳод намоянд.
7. Мақомоти сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ уҳдадоранд дар бораи ворид намудани тағйирот ба сабти асноди ҳолати шаҳрвандӣ нисбати шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё уҳдадоранд дар қайди ҳарбӣ бошанд, дар муҳлати 7 рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд.
8. Мақомоти шуғли аҳолӣ уҳдадоранд дар бораи аз ҷониби онҳо ба қайд гирифтани шаҳрвандони аз 16 то 27-сола дар муҳлати 7 рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд.
9. Мақомоти ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ уҳдадоранд дар бораи маъюб донистани шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд ё уҳдадоранд дар қайди ҳарбӣ бошанд, дар муҳлати 7 рӯз ба комиссариатҳои ҳарбии дахлдор хабар диҳанд.
10. Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадор аст дар муҳлати 7 рӯз бо дархости Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба баромад ва воридшавии шаҳрвандони аз 18 то 27-сола ба/аз Тоҷикистон бо нишон додани ҷойи истиқомат маълумот пешниҳод намояд.
11. Роҳбарони мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин дигар мақомоти давлатӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, барои таъмини иҷрои уҳдадориҳои дар Қонуни мазкур пешбинигардида шахсан масъул мебошанд.
БОБИ 3. ҚАЙДИ ҲАРБӢ
Моддаи 11. Қайди ҳарбии шаҳрвандон
Шаҳрвандон уҳдадоранд дар қайди ҳарбӣ бошанд, ба истиснои:
1) онҳое, ки бо Қонуни мазкур аз уҳдадориҳои ҳарбӣ озод шудаанд;
2) заноне, ки аз рӯи қайди ҳарбӣ ихтисос надоранд;
3) онҳое, ки хизмати ҳарбӣ (дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ)-ро адо карда истодаанд;
4) онҳое, ки ҷазои ҷиноятиро дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ адо мекунанд;
5) онҳое, ки ба синни ниҳоии дар ҳайати эҳтиёт будан расидаанд;
6) заноне, ки аз рӯи қайди ҳарбӣ дорои ихтисосанд, вале се ва ё зиёда фарзанд доранд.
Моддаи 12. Ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ
1. Ба шаҳрвандони дар қайди ҳарбибуда ва хизматчиёни ҳарбие, ки дар ҳайати эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доранд, ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ дода мешаванд. Ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ инҳо мебошанд:
1) шаҳодатномаи бақайдгирии ҳарбӣ;
2) билети ҳарбӣ;
3) маълумотнома бар ивази билети ҳарбӣ.
2. Ба шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбии зерин дода мешаванд:
1) шаҳодатномаи бақайдгирии ҳарбӣ - ба шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ҳангоми бақайдгирии ибтидоии ҳарбӣ ба синни 16 расидааст;
2) билети ҳарбӣ:
а) ба шаҳрванде, ки хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок ё хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адо намудааст;
б) ба шаҳрванде, ки тибқи бандҳои 2), 3) қисми 1 ва банди 2) қисми 2 моддаи 30 Қонуни мазкур аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озод шудааст;
в) ба шаҳрванде, ки ба муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти миёна ва олии ҳарбӣ қабул гардидааст;
г) ба хизматчии ҳарбие, ки дар ҳайати эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошта мешавад.
3. Ба шаҳрванде, ки билети ҳарбиро гум кардааст, бар ивази билети ҳарбӣ бо тартиби муайяннамудаи низомномаи бақайдгирии ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, маълумотнома дода мешавад.
4. Ба шаҳрвандоне, ки тибқи банди 1) қисми 1, бандҳои 1) ва 3) қисми 2 моддаи 30 Қонуни мазкур аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озод карда шудаанд, маълумотнома оид ба озод будан аз даъват ба хизмати ҳарбӣ дода мешавад. Маълумотномаи мазкур билети ҳарбиро иваз намекунад.
5. Ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ аз ҷониби комиссариатҳои ҳарбии маҳалли истиқомат тибқи низомномаи бақайдгирии ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд.
Моддаи 13. Ташкили қайди ҳарбӣ
1. Қайди ҳарбии шаҳрвандон аз ҷониби комиссариатҳои ҳарбии маҳалли истиқомат бо додани ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ амалӣ карда мешавад.
2. Қайди ҳарбии шаҳрвандоне, ки дорои рутбаҳои ҳарбии афсарӣ буда, дар ҳайати эҳтиёти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доранд, аз ҷониби ҳамин мақомот бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
3. Ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбии шаҳрвандон бояд маълумоти ҳатмии зеринро дар бар гиранд:
1) насаб, ном, номи падар;
2) сана ва ҷойи таваллуд;
3) ҷойи истиқомат ва кор (таҳсил);
4) вазъи оилавӣ;
5) таҳсилот ва донистани забонҳои хориҷӣ;
6) аз рӯи вазъи саломатӣ қобил будан ба хизмати ҳарбӣ;
7) қобилияти касбӣ дар омодагӣ аз рӯи ихтисоси қайди ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ дар мансабҳои ҳарбӣ;
8) адои хизмати ҳарбӣ ё хизмат дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ;
9) адои ҷамъомадҳои ҳарбӣ;
10) маълумот оид ба қадду баст (антропометрӣ);
11) соҳиби ихтисоси қайди ҳарбӣ ва шаҳрвандӣ будан;
12) соҳиб будан ба дараҷаи якуми варзишӣ ё унвони варзишӣ;
13) оғоз (қатъ) карда шудани парвандаи ҷиноятӣ;
14) суд шудааст ё не;
15) будубош дар хориҷа, аз ҷумла бо зикри номи давлати хориҷӣ, муҳлати будубош ва мақсади сафар;
16) дар захира (брон) нигоҳ доштан дар давраи сафарбарӣ ва ҳолати ҷангӣ барои мақомоти давлатӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ.
4. Дар ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ маълумот дар бораи муносибат ба дин, ақидаҳои сиёсӣ, мансубият ба ҳизбҳои сиёсӣ ва иттиҳодияҳои дигари ҷамъиятӣ, ҳамчунин маълумоти дигаре, ки боиси вайрон шудани ҳуқуқи шаҳрванд мегарданд, ба истиснои мавридҳое, ки худи шаҳрванд дохил кардани чунин маълумотро ба ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ талаб менамояд, манъ аст.
5. Тартиби ба қайди ҳарбӣ гирифтан ва додани ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбӣ ба шаҳрвандон бо Қонуни мазкур ва низомномаи бақайдгирии ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
6. Дар давраи сафарбарӣ ва ҳолати ҷангӣ дар захира (брон) нигоҳ доштани шаҳрвандони дар ҳайати эҳтиёт қарордошта бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
7. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, инчунин дигар мақомоти давлатӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, уҳдадориҳо оид ба ташкили кор ва ба қайди ҳарбӣ гирифтани шаҳрвандонро мутобиқи низомномаи бақайдгирии ҳарбии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро менамоянд.
Моддаи 14. Ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон
1. Ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандони ҷинси мард аз ҷониби комиссияи шаҳрӣ ё ноҳиявии ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон дар давраи аз 1 январ то 31 март дар соли ба синни 16 расидан сурат мегирад.
2. Ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузоштани шахсоне, ки шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро қабул кардаанд, бо тартиби зерин сурат мегирад:
1) мардони аз 16 то 27-сола - бо тартибе, ки дар қисми 1 моддаи мазкур муқаррар гардидааст;
2) дигарон - аз ҷониби комиссариатҳои ҳарбии шаҳр ё ноҳия.
3. Ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандони ҷинси зан аз ҷониби комиссариати ҳарбии шаҳр ё ноҳия пас аз соҳиб шудани онҳо ба ихтисос аз рӯи қайди ҳарбӣ сурат мегирад.
Моддаи 15. Комиссияи ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон
1. Комиссияи ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон бо қарори раиси шаҳр ё ноҳия дар ҳайати зерин таъсис дода мешавад:
1) комиссари ҳарбии шаҳр, ноҳия ё муовини он - раиси комиссия;
2) корманди комиссариати ҳарбӣ - котиби комиссия;
3) табибоне, ки шаҳрвандонро бинобар ба қайди ҳарбӣ гирифтанашон аз муоинаи тиббӣ мегузаронанд;
4) намояндаи шуъбаи (раёсати) маорифи шаҳр ё ноҳия;
5) омӯзгор-равоншинос.
2. Падар, модар ё намояндаи қонунии шаҳрвандони то 18-сола ҳуқуқ доранд дар кори комиссияи ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон иштирок намоянд.
3. Комиссияи ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон уҳдадор аст:
1) муоинаи тиббии шаҳрвандонро ташкил намуда, қобили адои хизмати ҳарбӣ будани онҳоро муайян кунад;
2) дар хусуси ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрванд ё озод намудани ӯ аз уҳдадории ҳарбӣ бинобар вазъи саломатӣ ҳамчун ғайриқобили хизмати ҳарбӣ будан қарор қабул кунад;
3) барои муайян намудани ҳолати рӯҳию равонии шаҳрванд муоинаи касбии равоншиносӣ гузаронад.
4. Раис ё котиби комиссияи ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон уҳдадор аст, ки қарори комиссияро ба шаҳрвандон эълон намуда, уҳдадориҳои онҳоро доир ба қайди ҳарбӣ фаҳмонад.
5. Комиссияи ба қайди ҳарбӣ гузоштани шаҳрвандон ҳар сол аз натиҷаи кори комиссия ба раисони шаҳру ноҳияҳо дар бораи ҳолати ба қайди ҳарбӣ гузоштан, вазъи саломатӣ, ҳолати рӯҳию равонии шаҳрвандон ва андешидани чораҳои солимгардонии шаҳрвандони синни тодаъватӣ ҳисобот пешниҳод менамояд.
Моддаи 16. Ба қайди ҳарбӣ гузоштан ва аз қайди ҳарбӣ баровардан
1. Шаҳрвандоне, ки аз хизмати ҳарбӣ ба ҳайати эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон рухсат шудаанд, инчунин шаҳрвандони дигаре, ки бояд ба қайди ҳарбӣ гирифта шаванд, дар комиссариатҳои ҳарбӣ ё мақомоти амнияти миллӣ дар маҳалҳо ба қайди ҳарбӣ гузошта мешаванд.
2. Дар ҳолати иваз шудани ҷойи истиқомат, ба қайди ҳарбӣ гузоштани даъватшавандагон ва уҳдадорони ҳарбӣ дар комиссариатҳои ҳарбии маҳалли истиқомати нав амалӣ карда мешавад.
3. Аз қайди ҳарбӣ баровардани даъватшавандагон ва уҳдадорони ҳарбии дар қайди комиссариатҳои ҳарбии маҳалли истиқомати қаблӣ қарордошта тибқи дархост оид ба қабул ба қайди ҳарбӣ аз ҷониби комиссариати ҳарбии ҷойи истиқомати нав амалӣ карда мешавад.
4. Шаҳрвандоне, ки дорои рутбаи махсус буда, аз мақомоти суд, прокуратура, корҳои дохилӣ, адлия, назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия, назорати маводи нашъаовар, хадамоти гумрук ва хадамоти иҷро рухсат (озод) шудаанд, ба истиснои шаҳрвандони ҷинси марди синни даъватӣ, ки хизмати ҳарбии муҳлатнокро адо накардаанд, дар комиссариатҳои ҳарбӣ ба ҳайати эҳтиёт гирифта шуда, бо тартиби муқаррарнамудаи вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қайди ҳарбии уҳдадорони ҳарбӣ гузошта мешаванд.
5. Шаҳрвандони ҷинси марди синни даъватӣ, ки аз мақомоти дар қисми 4 моддаи мазкур пешбинигардида рухсат (озод) шудаанд (ба истиснои курсантҳо, шунавандагони муассисаи таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ) ва хизмати ҳарбии муҳлатнокро адо накардаанд, ба қайди ҳарбии даъватшавандагон гузошта мешаванд.
6. Шаҳрвандони зерин аз қайди ҳарбӣ бароварда мешаванд:
1) онҳое, ки хизмати ҳарбиро адо намуда истодаанд;
2) онҳое, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат мекунанд;
3) онҳое, ки ҷазои ҷиноятиро дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ адо мекунанд.
Моддаи 17. Хориҷ намудан аз қайди ҳарбӣ
Аз қайди ҳарбӣ шаҳрвандони зерин хориҷ карда мешаванд:
1) онҳое, ки бинобар вазъи саломатӣ ғайриқобили хизмати ҳарбӣ дониста шудаанд;
2) онҳое, ки ба синни ниҳоии дар ҳайати эҳтиёт қарор доштан расидаанд;
3) шахсоне, ки нисбаташон шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон қатъ гардидааст;
4) онҳое, ки ҷазои ҷиноятиро дар намуди якумра аз озодӣ маҳрум сохтан адо мекунанд;
5) шахсони фавтида;
6) шахсони бедарак ғоибшуда ё фавтида эълоншуда.
Моддаи 18. Уҳдадориҳои шаҳрванд доир ба қайди ҳарбӣ
1. Бо мақсади таъмини қайди ҳарбӣ шаҳрвандон уҳдадоранд:
1) дар комиссариати ҳарбии маҳалли истиқомат ё дар қайди ҳарбии ҳайати эҳтиёти мақомоти амнияти миллӣ дар қайди ҳарбӣ бошанд;
2) дар вақти муқарраршуда ва маҳалли муайян аз рӯи даъват (даъватнома) ба комиссариати ҳарбӣ (мақомоти амнияти миллӣ) ҳозир шуда, ҳуҷҷатҳои заруриро мувофиқи номгӯи дар даъватномаи комиссариати ҳарбӣ (мақомоти амнияти миллӣ) ё мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот нишондодашуда пешниҳод намоянд;
3) ҳангоми аз хизмати ҳарбӣ ба ҳайати эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ҳангоми аз мақомоти пешбининамудаи қисми 4 моддаи 16 Қонуни мазкур рухсат шудан дар муҳлати 14 рӯз аз рӯзи хориҷ шудан аз рӯйхати ҳайати шахсии қисми ҳарбӣ ба комиссариатҳои ҳарбии маҳалли истиқомат барои ба қайди ҳарбӣ гузоштан ҳозир шаванд;
4) дар муҳлати 7 рӯз ба комиссариати ҳарбӣ ё мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳоти маҳалли истиқомат дар бораи тағйир ёфтани вазъи оилавӣ, ҷойи кор ё мансаб, ҷойи истиқомат дар ҳудуди шаҳр ё ноҳия хабар расонанд;
5) ҳангоми ба ҷойи нави истиқомат, инчунин муваққатан ба муҳлати зиёда аз 45 рӯз аз ҷойи истиқомати доимӣ рафтан аз қайди ҳарбӣ баромада, дар муҳлати 20 рӯзи расидан ба ҷойи нави истиқомат, ҷойи қарордошти муваққатӣ ё бозгашт ба Ҷумҳурии Тоҷикистон худро ба қайди ҳарбӣ гузоранд;
6) ҳуҷҷатҳои бақайдгирии ҳарбиро эҳтиёткорона нигоҳ доранд. Дар ҳолати гум кардани ҳуҷҷатҳои мазкур дар муҳлати 14 рӯз ба комиссариати ҳарбии маҳалли истиқомат барои ҳалли масъалаи гирифтани ҳуҷҷатҳо ба ҷойи ҳуҷҷатҳои гумшуда муроҷиат намоянд;
7) уҳдадориҳои дигари бо санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба қайди ҳарбӣ муқаррарнамударо иҷро намоянд.
2. Шаҳрвандоне, ки бояд ба хизмати ҳарбӣ даъват шаванд ва дар давраи даъват ба муҳлати зиёда аз 15 рӯз аз ҷойи истиқомат мераванд, уҳдадоранд дар ин бора ба комиссариати ҳарбии маҳалли истиқомат шахсан хабар расонанд.
БОБИ 4. БА ХИЗМАТИ ҲАРБӢ ОМОДАСОЗИИ ШАҲРВАНД
Моддаи 19. Ба таври ҳатмӣ ё ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ омодасозии шаҳрванд
1. Ба таври ҳатмӣ ба хизмати ҳарбӣ омодасозии шаҳрванд инҳоро пешбинӣ менамояд:
1) гирифтани дониши зарурӣ дар соҳаи мудофиа;
2) муоина ва ташхиси тиббӣ, ҳангоми зарурат бо розигии шаҳрванд гузарондани чорабиниҳои табобатию солимгардонӣ;
3) тайёрии ҳарбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ;
4) тарбияи ҳарбию ватандӯстӣ;
5) аз рӯи ихтисосҳои дар қайди ҳарбибуда омода намудани сарбозон, сержантҳо ва старшинаҳо мувофиқи роҳхатҳои дахлдори комиссариатҳои ҳарбӣ.
2. Ба таври ҳатмӣ ба хизмати ҳарбӣ омода кардани шаҳрванд метавонад дар рафти ҷамъомадҳои ҳарбӣ сурат гирад.
3. Ба таври ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ омодасозии шаҳрванд инҳоро дар бар мегирад:
1) машғул шудан бо намудҳои варзиши ҳарбию амалӣ;
2) аз худ кардани ихтисос аз рӯи бақайдгирии ҳарбӣ;
3) таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ бо барномаи иловагии таълимие, ки мақсади он тайёрии ҳарбии шаҳрвандони ноболиғ мебошад;
4) таҳсили донишҷӯён аз рӯи барномаи омодасозии афсарони эҳтиёт дар кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ.
4. Ба таври ҳатмӣ ва ихтиёрӣ омодасозии шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ мутобиқи Қонуни мазкур анҷом дода мешавад.
Моддаи 20. Муоинаи тиббӣ, ташхис ва гузаронидани чорабиниҳои табобатию солимгардонӣ
1. Шаҳрванд ҳангоми ба қайди ибтидоии ҳарбӣ гузошта шудан, даъват (дохил) шудан ба хизмати ҳарбӣ ҳатман аз муоинаи тиббии табибони ҷарроҳ, бемориҳои дарунӣ, асаб, рӯҳӣ, чашм, гӯшу гулӯю бинӣ, дандон, сироятӣ, инчунин силшинос, нарколог ва ихтисосҳои дигар бо тартиби муқаррарнамудаи мақоми ваколатдор дар соҳаи тандурустӣ ва Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон мегузарад.
2. Аз рӯи натиҷаҳои муоинаи тиббӣ хулосаҳои зерин қабул карда мешаванд:
1) қобил будан ба хизмати ҳарбӣ;
2) қобил будан ба хизмати ҳарбӣ бо маҳдудиятҳои ҷузъӣ;
3) муваққатан ғайриқобил донистан ба хизмати ҳарбӣ;
4) ғайриқобил донистан ба хизмати ҳарбӣ.
3. Агар комиссияи тиббии даъватии назди комиссариати ҳарбӣ дар бораи қобил ба хизмати ҳарбӣ будани шаҳрванд хулоса бароварда натавонад, комиссияи мазкур ӯро ҳатман барои муоинаи тиббии амбулаторӣ ё статсионарӣ ба муассисаи тиббии воқеъ дар ҳудуди Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳияи ҷойи истиқомати ин шаҳрванд равон мекунад.
4. Маблағгузории муоинаи тиббии шаҳрвандон ва табобату солимгардонии онҳо вобаста ба иҷрои уҳдадориҳои ҳарбӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳисоби маблағҳои дар буҷети давлатӣ пешбинигардида сурат мегирад.
Моддаи 21. Тарбияи ҳарбию ватандӯстӣ
1. Мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот якҷоя бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, инчунин шахсони мансабдори мақомоти давлатӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, уҳдадоранд доир ба тарбияи ҳарбию ватандӯстии шаҳрвандон мунтазам кор баранд.
2. Шаҳрвандоне, ки бо тартиби муқарраргардида дараҷаи якуми варзишӣ ё аз рӯи навъи варзиш унвони варзишӣ доранд, ҳангоми даъват (дохил) шудан ба хизмати ҳарбӣ дар интихоби навъу намуди қӯшун аз рӯи омодагии варзишии худ ва талаботи воқеӣ ба он ҳуқуқи афзалиятнок доранд.
3. Маблағгузории чорабиниҳои тарбияи ҳарбию ватандӯстӣ ва машғулиятҳо аз рӯи навъҳои варзиш аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ ва маблағҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, анҷом дода мешавад.
Моддаи 22. Аз худ кардани ихтисоси қайди ҳарбӣ
1. Шаҳрвандон метавонанд ихтисосҳои қайди ҳарбиро ҳангоми ба синни 17 расидан аз рӯи ихтисосҳои сарбозон ва сержантон аз худ намоянд.
2. Шаҳрванде, ки ихтисоси мураккаби қайди ҳарбиро аз худ кардааст, ҳуқуқ дорад ҳангоми даъват (дохил) шудан ба хизмати ҳарбӣ навъи қӯшунро барои адои хизмат мувофиқи ихтисоси азхудкардааш интихоб намояд.
3. Номгӯйи ихтисосҳои қайди ҳарбӣ, аз ҷумла ихтисосҳои мураккаб, аз тарафи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.
4. Дар таълимгоҳҳои Ташкилоти ҷамъиятии мададгори мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳсил намудани шаҳрвандоне, ки онҳоро комиссариатҳои ҳарбии шаҳру ноҳияҳо барои омодасозии мутахассисон равон кардаанд, ҳатмӣ мебошад.
5. Маблағгузории чорабиниҳои омодасозии шаҳрвандон барои аз худ кардани ихтисосҳо аз рӯи қайди ҳарбӣ аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ ва маблағҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, анҷом дода мешавад.
Моддаи 23. Гирифтани дониши зарурӣ дар соҳаи мудофиа
Гирифтани дониши зарурӣ оид ба мудофиаи давлат, уҳдадориҳои ҳарбии шаҳрвандон, инчунин соҳиб шудани таълимгирандагон ба малакаи мудофиаи гражданӣ дар стандартҳои таълимии давлатии таҳсилоти умумӣ ва таҳсилоти миёнаи касбӣ пешбинӣ карда мешаванд.
Моддаи 24. Тайёрии ҳарбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ, муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ
1. Тайёрии ҳарбӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ, муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо хонандагону донишҷӯёни ҷинси мард дар давоми 2 соли охири таҳсил ҳатман бо гузаронидани ҷамъомади таълимии ҳарбӣ на камтар аз як маротиба дар анҷоми соли охири таҳсил сурат мегирад.
2. Тайёрии ҳарбии хонандагону донишҷӯён аз тарафи роҳбарони ҳарбӣ - омӯзгорони муассисаҳои таълимии зикршуда гузаронида мешавад.
3. Нақша ва барномаҳои таълимии тайёрии ҳарбиро Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия намуда, барои тасдиқ ба Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд.
4. Маблағгузории тайёрии ҳарбии хонандагону донишҷӯён аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатӣ ва маблағҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, анҷом дода мешавад.
Моддаи 25. Таҳсил дар муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ
1. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад дар сохтори Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти дигари давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст, муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти миёнаи касбии дорои барномаи таълимиеро, ки мақсади онҳо тайёрии ҳарбии шаҳрвандони ноболиғи ҷинси мард мебошад, таъсис диҳад.
2. Шаҳрванди ноболиғи ҷинси мард - ятим ё бепарасторе, ки дар муассисаҳои таълимии зикргардида хоҳиши таҳсил намуданро дорад, аз рӯи натиҷаҳои суҳбат ва муоинаи тиббӣ ба ин муассисаҳо бе имтиҳон қабул карда мешавад.
3. Шаҳрванде, ки муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти миёнаи касбиро хатм кардааст, ҳуқуқи аз рӯи натиҷаҳои суҳбат ва муоинаи тиббӣ ба муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ (ба истиснои мақомоти амнияти миллӣ) бе имтиҳон дохил шуданро дорад.
Моддаи 26. Таҳсили шаҳрвандон аз рӯи барномаҳои омодасозии афсарони эҳтиёт дар кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ
1. Шаҳрванде, ки дар шуъбаи рӯзонаи муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ таҳсил намуда, қобили хизмати ҳарбӣ буда, ба талаботи муқарраргардида ҷавобгӯ аст, ҳуқуқ дорад таҳсили ҳарбиро аз рӯи барномаи омодасозии афсарони эҳтиёт дар кафедраи ҳарбии ин муассисаи таълимӣ ба шарте гузарад, ки то лаҳзаи хатм намудани муассисаҳои таълимии мазкур ба синни 27 нарасад.
2. Таҳсили шаҳрванд аз рӯи барномаҳои омодасозии афсарони эҳтиёт дар кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ амалӣ карда мешавад.
3. Барномаи омодасозии афсарони эҳтиёт дар кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ аз ҷониби Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.
4. Номгӯи муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ, ки дар сохтори онҳо кафедраҳои (факултаҳои) ҳарбӣ амал менамоянд, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад. Низомномаи омодасозии афсарони эҳтиёт барои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистонро вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо вазири маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.
5. Дар барномаҳои омодасозии афсарони эҳтиёт таҳсилоти ҳарбии шаҳрвандони ҷинси зан пешбинӣ шуда метавонад.
6. Муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ кафедраи ҳарбиро бо бинои зарурӣ таъмин намуда, инчунин бо мусоидати Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон заминаи зарурии таълимию моддӣ фароҳам меоранд.
7. Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон кафедраҳои ҳарбиро бо омӯзгорон таъмин намуда, тайёрии ҳарбии донишҷӯёнро назорат менамояд.
Моддаи 27. Тартиби омодасозии шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ
Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, дар омодасозии шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ корҳои зеринро ба роҳ мемонанд:
1) номгӯи ихтисосҳо аз рӯи қайди ҳарбӣ ва навъҳои варзиши ҳарбию амалиро таҳия мекунанд;
2) якҷоя бо Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон талабот нисбат ба вазъи саломатии шаҳрвандони ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда (дохилшаванда) ва дар хизмати ҳарбибударо таҳия менамоянд;
3) дар таҳияи стандартҳои давлатии таълимӣ, барнома ва равиши омодасозии шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ иштирок мекунанд;
4) дар таъсис, маблағгузорӣ ва таъминоти моддию техникии кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ, инчунин муассисаю ташкилотҳое, ки шаҳрвандонро дар асоси шартнома ба хизмати ҳарбӣ омода мекунанд, иштирок менамоянд.
Моддаи 28. Гузаронидани омӯзиши пешаздаъватӣ ва омода намудани шаҳрвандони синни даъватӣ
1. Шаҳрвандони синни даъватӣ дар асоси қарори раисони шаҳру ноҳияҳо бо мақсади омӯзиш бо тартиби муқаррарнамудаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон то оғози даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ ба комиссариати ҳарбии маҳалли истиқомат даъват карда мешаванд.
2. Шаҳрванди синни даъватӣ дар ҳолати ҳозир нашудан тибқи даъватномаи комиссариати ҳарбӣ ба чорабиниҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.
БОБИ 5. ДАЪВАТИ ШАҲРВАНДОН БА ХИЗМАТИ ҲАРИИ ҲАТМИИ МУҲЛАТНОК
Моддаи 29. Шаҳрвандоне, ки ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок даъват карда мешаванд
1. Шаҳрвандони ҷинси марди аз 18 то 27-солаи дар қайди ҳарбӣ қарордошта ё шаҳрвандоне, ки уҳдадоранд дар қайди ҳарбӣ бошанд ва барои ба таъхир гузоштани муҳлати даъват ё озод шудан аз даъват ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок ҳуқуқ надоранд, ба хизмати ҳарбӣ ба Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ, ки мутобиқи Қонуни мазкур дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст, дар вазифаҳои сарбозон ва сержантҳо даъват карда мешаванд.
2. Шаҳрвандони ҷинси марди то 27-сола, ки хизмати ҳарбиро адо накардаанду кафедраҳои ҳарбиро дар назди муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ хатм намудаанд ва бо гирифтани рутбаи ҳарбии афсарӣ ба ҳайати эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон шомил карда шудаанд, аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок даъват карда мешаванд.
Моддаи 30. Асосҳо барои озод кардани шаҳрвандон аз даъват ба хизмати ҳарбӣ
1. Аз даъват ба хизмати ҳарбӣ шаҳрвандони зерин озод карда мешаванд:
1) онҳое, ки бинобар вазъи саломатӣ ғайриқобили хизмати ҳарбӣ дониста шудаанд;
2) онҳое, ки хизмати ҳарбӣ ё хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адо намуда истодаанд ё адо кардаанд;
3) онҳое, ки хизмати ҳарбӣ ё намуди дигари хизмати ба хизмати ҳарбӣ баробаркардашударо дар давлати дигар адо мекунанд ё адо кардаанд;
4) онҳое, ки барои содир кардани ҷиноят бо ҳукми суд ба ҷазои аз озодӣ маҳрум сохтан маҳкум шудаанд.
2. Шаҳрвандони зерин ҳуқуқ доранд аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озод карда шаванд:
1) онҳое, ки падар (модар) ё бародар (хоҳар)-ашон ҳангоми адои хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок ё ба таври ихтиёрӣ дар вазифаҳои сарбозон, сержантҳо, прапоршикҳо ва афсарон ва ё дар давраи гузаштани ҷамъомадҳои ҳарбӣ ҳалок шудаанд ё вафот кардаанд, ё ин ки маъюби гурӯҳҳои I ва II гардидаанд;
2) онҳое, ки дар оила писар (писархонд)-и ягона мебошанд;
3) онҳое, ки унвони илмии номзади илм, доктори фалсафа (PhD) - доктор аз рӯи ихтисос, доктори илм ё доктори ҳабилитатро доранд.
Моддаи 31. Асосҳо барои ба таъхир гузоштани муҳлати даъват ба хизмати ҳарбӣ
1. Даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ бо асосҳои зерин ба таъхир гузошта мешавад:
1) муваққатан ғайриқобили хизмати ҳарбӣ дониста шудан бинобар вазъи саломатӣ - ба муҳлати то 6 моҳ;
2) нигоҳубини узви оилаи ба кумаки дигар кас эҳтиёҷдошта, ки таҳти таъминоти пурраи давлат қарор надорад, дар сурати набудани шахсони дигаре, ки дар асоси қонун уҳдадоранд ба аъзои зикргардидаи оила ғамхорӣ намуда, онҳоро таъмин кунанд (ба кумак ва нигоҳубини каси дигар эҳтиёҷдошта он аъзои оила ҳисобида мешаванд, ки ба синни нафақа расидаанд ё маъюби гурӯҳи I ё II мебошанд, инчунин он аъзои оила, ки ба синни 18 нарасидаанд);
3) таҳсил дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ, ибтидоӣ ва миёнаи касбӣ - то хатми муассисаҳои таълимии мазкур;
4) тарбияи кӯдаки аз модар маҳруммонда;
5) оғоз карда шудани парвандаи ҷиноятӣ - то қабули қарори дахлдор;
6) адои ҷазои ҷиноятӣ дар намуди корҳои ҳатмӣ, корҳои ислоҳӣ ва ё махдуд кардани озодӣ.
2. Ба ғайр аз асосҳои дар қисми 1 моддаи мазкур зикргардида барои ба таъхир гузоштани муҳлати даъват ба хизмати ҳарбӣ шаҳрвандони зерин ҳуқуқ доранд:
1) даъватшавандае, ки модараш ғайр аз ӯ ду ва зиёда фарзанди ноболиғ дошта, онҳоро бе ҳамсар тарбия менамояд - то ба балоғат расидани фарзанди (писари) дигар;
2) онҳое, ки вакили Маҷлиси маҳаллии вакилони халқ интихоб шудаанд - дар давоми муҳлати ваколат;
3) онҳое, ки дар шуъбаҳои рӯзонаи муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ барои дарёфти тахассуси дараҷаи бакалавр ва мутахассис бори аввал таҳсил менамоянд - дар давраи таҳсил;
4) омӯзгороне, ки таҳсилоти олии омӯзгорӣ дошта, дар вазифаи омӯзгори муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумии деҳот кор мекунанд - дар давраи иҷрои ин кор;
5) онҳое, ки таҳсилоти олии тиббӣ дошта, дар муассисаҳои таълимӣ ё тиббии деҳот кор мекунанд - дар давраи иҷрои ин кор;
6) онҳое, ки ду ва зиёда фарзанд доранд.
Моддаи 32. Даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок
Даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок дар 1 сол ду маротиба аз 1 апрел то 31 май ва аз 1 октябр то 30 ноябр дар асоси Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки тавассути воситаҳои ахбори омма на дертар аз 1 моҳ пеш аз даъват эълон мегардад, анҷом дода мешавад.
Моддаи 33. Комиссияи даъватии ҷумҳуриявӣ, комиссияҳои даъватии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо
1. Барои ташкил ва гузаронидани даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ дар ҷумҳурӣ бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон комиссияи даъватии ҷумҳуриявӣ ва бо қарори раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо комиссияҳои даъватии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо таъсис дода мешаванд.
2. Ба ҳайати комиссияҳои даъватӣ мувофиқан намояндагони вазорату идораҳои дахлдор, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва комиссариатҳои ҳарбӣ дохил карда мешаванд.
3. Ваколатҳои раис ва ҳайати комиссияи даъвати ҷумҳуриявӣ, ҳуқуқу уҳдадорӣ ва тартиби кори онҳоро низомномаи комиссияи даъватии ҷумҳуриявии шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, муайян мекунад. Фаъолияти комиссияи даъватии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо дар асоси қарори раиси Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе ва шаҳру ноҳияҳо ба роҳ монда мешавад.
Моддаи 34. Ташкил намудан ва гузаронидани даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок
1. Даъвати шаҳрвандонро ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок раиси шаҳр ё ноҳия якҷоя бо комиссари ҳарбии шаҳр ё ноҳия ташкил мекунанд ва мегузаронанд.
2. Барои даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок чорабиниҳои зерин гузаронида мешаванд:
1) таъсис ва ташкили фаъолияти комиссияи даъватӣ;
2) таъмини ҳозиршавии даъватшавандагон барои гузаштан аз комиссияи даъватӣ;
3) гузаронидани муоинаи тиббӣ;
4) таъмини ҳозиршавии даъватшавандагон ба комиссариатҳои ҳарбӣ барои фиристодан ба нуқтаҳои ҷамъшавии даъватшавандагон;
5) фиристодан ба маҳалли адои хизмати ҳарбӣ.
3. Барои ташкил ва гузаронидани даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ раисони шаҳру ноҳияҳо, комиссарони ҳарбӣ ва аъзои комиссияи даъватӣ масъул мебошанд.
4. Тартиби даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ бо Қонуни мазкур ва низомномаи тартиби даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, муайян карда мешавад.
Моддаи 35. Уҳдадориҳои шаҳрвандоне, ки бояд ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок даъват шаванд
1. Даъватшаванда уҳдадор аст бо даъвати комиссариати ҳарбӣ ба муоинаи тиббӣ, комиссияи даъватӣ ё барои фиристодан ба қисми ҳарбӣ бо мақсади адои хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок ҳозир шавад ва дар комиссариати ҳарбӣ то сафарбар шудан ба маҳалли адои хизмати ҳарбӣ қарор гирад.
2. Падар ё модари шаҳрванде, ки бояд ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок даъват шавад ва ё шахсони онҳоро ивазкунанда уҳдадоранд даъватномаи комиссариати ҳарбиро бо гузоштани имзо қабул намоянд ва ба шаҳрванди ба хизмати ҳарбӣ даъватшаванда расонанд.
3. Даъватномаро ба шаҳрванд кормандони комиссариати ҳарбии ҷойи истиқомат, кор ё таҳсили шаҳрванд ба воситаи роҳбарон, шахсони масъули дигари корхона, муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, инчунин шахсони мансабдоре, ки барои кори баҳисобгирии ҳарбии мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, роҳбарони мақомоти худфаъолияти ҷамъиятӣ (шӯрои маҳалла, кумитаи маҳалла, кумитаи манзил ва ба мисли инҳо) масъуланд, месупоранд. Дар даъватнома бояд оқибатҳои ҳуқуқии аз тарафи шаҳрванд иҷро нагардидани талаботи ба зиммаи ӯ гузошташуда дарҷ шаванд.
4. Шаҳрванд уҳдадор аст барои иҷрои уҳдадории ҳарбӣ ва адои хизмати ҳарбӣ тибқи даъват (даъватнома)-и комиссариати ҳарбӣ дар муҳлати муайянгардида ба комиссариати ҳарбӣ ҳозир шавад.
5. Дар сурати саркашӣ кардани даъватшаванда аз гирифтани даъватнома ва ё бе сабабҳои узрнок ҳозир нашудани даъватшаванда дар муҳлати муайяннамудаи даъватнома, даъватшаванда тибқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.
6. Шаҳрвандони ҷинси мард, ки баъди хатми муассисаи таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ ба ҳайати эҳтиёт бо гирифтани рутбаи ҳарбии афсарӣ дохил шудаанд, уҳдадоранд аз рӯи даъватномаи комиссариати ҳарбӣ барои гузаштани муоинаи тиббӣ ҷиҳати қабули қарор оид ба даъват ба хизмати ҳарбӣ ва гирифтани амрномаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои рафтан ба маҳалли хизмати ҳарбӣ ҳозир шаванд.
7. Сабабҳои узрноки ҳозир нашудани даъватшаванда тибқи даъватнома ба комиссариати ҳарбӣ инҳоянд:
1) беморӣ ё маъюбии шаҳрванд, ки боиси корношоямии ӯ гардидааст;
2) бемории вазнин ё вафоти падар, модар, падархонд, модархонд, зан, фарзанд, бародар, хоҳар, бобо, бибии шаҳрванд;
3) офати табиӣ ё ҳолатҳои дигари ба иродаи даъватшаванда вобастанабуда, ки ба ӯ имконияти дар муҳлати муайянкардаи комиссариати ҳарбӣ ҳозир шуданро надодааст;
4) ҳолатҳои дигаре, ки аз ҷониби комиссияи даъватӣ ё суд сабабҳои узрнок эътироф шудаанд.
8. Дар сурати мувофиқи даъватномаи комиссариати ҳарбӣ бо сабабҳои узрнок ҳозир нашудани даъватшаванда ба чорабиниҳои алоқаманд бо даъват ба хизмати ҳарбӣ, ӯ бояд дар муддати 10 рӯз аз лаҳзаи гирифтани даъватнома ба комиссариати ҳарбӣ дар ин бора ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаро пешниҳод намояд.
Моддаи 36. Даъват ба хизмати ҳарбӣ ҳангоми сафарбарӣ, дар ҳолати ҷангӣ ва таълими умумии ҳарбии шаҳрвандон
1. Тартиби даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ ҳангоми сафарбарӣ ва ҳолати ҷангӣ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.
2. Бо мақсади омодасозии шумораи зарурии шаҳрвандон барои пурра намудани Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ дар ҳолати ҷангӣ бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таълими умумии ҳатмии ҳарбӣ ҷорӣ карда мешавад:
1) барои мардон - аз 16 то 55-сола;
2) барои занон - аз 18 то 45-солаи бекӯдак ё онҳое, ки кӯдаки аз 8-сола калон доранд.
3. Таълими умумии ҳатмии ҳарбии шаҳрвандон дар ҷойи кор ё таҳсил бе ҷудошавӣ ва озод шудан аз ҷойи кор ё таҳсил анҷом дода мешавад.
Моддаи 37. Хизмати ҳарбӣ дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ
1. Шаҳрванди қобил ба хизмати ҳатмии ҳарбӣ, ки ҳуқуқи озод шудан ё ба таъхир гузоштани муҳлати даъват ба хизмати ҳарбиро надорад, метавонад ба таври ихтиёрӣ бо супоридани маблағ ба суратҳисоби махсус хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адо намояд.
2. Хизмати ҳарбӣ дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ бо гузаштани ҷамъомади якмоҳа гузаронида мешавад. Шаҳрванд пас аз адои хизмати ҳарбӣ дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ ба хизмати ҳарбии ҳатмӣ даъват карда намешавад.
3. Шаҳрвандони аз 18 то 27-сола, ки дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил шудаанд, ба ҳайати эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида шуда, дар давраи сафарбарӣ ва ҳолати ҷангӣ ба хизмати ҳарбии ҳатмӣ даъват карда мешаванд.
4. Андозаи маблағ, тартиби супоридани он ва адои хизмати ҳарбӣ дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбариро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.
БОБИ 6. БА ХИЗМАТИ ҲАРБӢ ДОХИЛ ШУДАНИ ШАҲРВАНДОН
Моддаи 38. Бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил шудани шаҳрвандон
1. Шаҳрвандони ҷинси марди аз 18 то 35-сола ва шаҳрвандони ҷинси зани аз 20 то 35-сола метавонанд бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил шаванд ва хизмати ҳарбиро то расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будани онҳо, ки моддаи 52 Қонуни мазкур муқаррар намудааст, адо намоянд, ба истиснои ҳолатҳое, ки онҳо мутобиқи Қонуни мазкур ва низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ пеш аз муҳлат аз хизмати ҳарбӣ озод карда мешаванд.
2. Тартиби интихоби номзадҳо барои ихтиёран ба хизмати ҳарбӣ дохил шудан аз ҷониби вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарони мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ гардидааст, муайян карда мешавад.
3. Ҳолатҳое, ки барои бо тартиби ихтиёрӣ дохил шудан ба хизмати ҳарбӣ монеъ мегарданд, инҳоянд:
1) мавҷуд набудани вазифаҳои холии ҳарбӣ дар қисмҳои ҳарбӣ, муассисаю ташкилотҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ;
2) мутобиқати нопурраи шаҳрванд ба талаботе, ки мутобиқи Қонуни мазкур ба шаҳрвандони бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохилшаванда пешниҳод шудаанд;
3) бо ҳукми суд маҳкум шудани шаҳрванд;
4) мавҷудияти шаҳрвандии давлати дигар;
5) мавҷудияти беморие, ки барои иҷрои уҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ монеа мегардад;
6) пешниҳоди маълумоти ошкоро бардурӯғ ё ҳуҷҷатҳои қалбакӣ дар бораи худ ё хешовандони наздики худ;
7) аз ҷониби мақомоти дахлдор ба шаҳрванд надодани рухсат ба сирри давлатӣ;
8) адо накардани хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок (ба истиснои хатмкунандагони муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии ҳарбӣ, шаҳрвандони дар қисми 2 моддаи 29 Қонуни мазкур зикршуда ва онҳое, ки тибқи Қонуни мазкур аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озод мебошанд);
9) доштани кӯдаки то 3-сола барои шаҳрвандони ҷинси зан.
4. Хизматчиёни ҳарбие, ки тибқи бандҳои 4), 5), 6), 7), 8) ва 9) қисми 1 моддаи 54 Қонуни мазкур аз хизмати ҳарбӣ озод шудаанд, дар замони осоишта такроран ба хизмати ҳарбӣ дохил шуда наметавонанд.
Моддаи 39. Ба муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ дохил шудани шаҳрвандон
1. Шаҳрванде, ки хизмати ҳарбиро адо накардааст, ҳуқуқ дорад ба муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ пас аз гирифтани ҳуҷҷати тасдиқкунандаи таҳсилоти миёнаи умумӣ ё касбӣ то ба синни 21 расидан дохил шавад.
2. Шаҳрванде, ки хизмати ҳарбиро адо мекунад ё адо кардааст, ҳуқуқ дорад ба муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ то ба синни 25 расидан дохил шавад.
3. Хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро ба таври намунавӣ адо менамоянд, ҳуқуқ доранд пас аз ба итмом расидани 12 моҳи хизмати ҳарбӣ ба муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ дохил шаванд.
4. Хизматчии ҳарбӣ (курсанте), ки рутбаи ҳарбии афсарӣ надорад ва ба муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ дохил шудааст, дорои мақоми ҳуқуқии хизматчии ҳарбии адокунандаи хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок мебошад.
5. Курсанте (ҷинси мард), ки аз муассисаи таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбии сохторҳои ҳарбӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқи ҷумҳурӣ ва аз давлати хориҷӣ бинобар аз худ накардани нақшаи барномаҳои таълимӣ ё риоя накардани интизом хориҷ шудааст, бо тартиби муқаррарнамудаи вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбари мақомоти давлатие, ки мутобиқи Қонуни мазкур дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст) барои гузаштани хизмати ҳарбӣ аз рӯи даъват ба муҳлате, ки пас аз хатми он давомнокии хизмати ҳарбии ин хизматчии ҳарбӣ ба муҳлати бо Қонуни мазкур муқарраргаштаи хизмати ҳарбӣ аз рӯи даъват баробар мегардад, фиристода мешавад, агар то лаҳзаи хориҷшавӣ ӯ муҳлати муқарраргардидаи хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро адо накарда бошад ва ҳуқуқи озод шудан аз даъват ба хизмати ҳарбӣ ё ба таъхир гузоштани муҳлати даъват ба хизмати ҳарбиро надошта бошад. Ҳамзамон, давомнокии хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок то дохил шудан ба муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ дар ҳаҷми пурра ва давраи таҳсил дар муассисаҳои мазкур аз рӯи ҳисоби 2 моҳи таҳсил баробар ба 1 моҳи хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок ҳисоб карда мешавад. Дар сурати хориҷ намудани курсантҳои ҷинси зан бо асосҳои номбаршуда онҳо бе гузошта шудан ба қайди ҳарбӣ аз хизмати ҳарбӣ озод карда мешаванд ё вобаста ба ихтисос аз рӯи қайди ҳарбии гирифтаашон ба ҳайати эҳтиёт дохил карда мешаванд.
6. Хизматчии ҳарбие, ки дар ҳолатҳои пешбининамудаи қисми 5 моддаи мазкур аз муассисаи таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ хориҷ карда шудааст ё муассисаи таълимии номбурдаро хатм намуда, ба маҳалли хизмати ҳарбӣ ҳозир нашудааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.
7. Шаҳрванди хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро адонамуда ба муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ дар асоси имтиёзҳои пешбининамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда мешавад.
Моддаи 40. Талаботе, ки ба шаҳрвандони бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохилшаванда пешниҳод карда мешаванд
1. Шаҳрванде, ки бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил мешавад, мутобиқи низомномаи ташхиси тиббии ҳарбии тасдиқнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд аз муоинаи тиббӣ гузарад. Дар асоси натиҷаи муоинаи тиббӣ дар бораи қобил будани шаҳрванд ба хизмати ҳарбӣ қарор қабул карда мешавад.
2. Шаҳрванде, ки ба хизмати ҳарбӣ бо тартиби ихтиёрӣ дохил мешавад, бояд ба талаботи муқарраргардидаи зерин мутобиқ бошад:
1) аз рӯи сатҳи таҳсилот;
2) аз рӯи сатҳи омодагии касбӣ;
3) аз рӯи сифатҳои ахлоқию равонӣ;
4) аз рӯи меъёрҳои омодагии ҷисмонӣ.
3. Ба шаҳрванде, ки бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил мешавад, аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, нишони филизӣ (жетон) дода мешавад.
4. Мутобиқати шаҳрвандони бо тартиби ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохилшаванда ба талаботи қисми 2 моддаи мазкур бо низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян карда мешавад.
БОБИ 7. ХИЗМАТИ ҲАРБӢ
Моддаи 41. Намуд ва хусусиятҳои адои хизмати ҳарбӣ
1. Хизмати ҳарбӣ аз инҳо иборат аст:
1) хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок:
а) дар вазифаҳои сарбозон ва сержантҳо;
б) дар вазифаҳои афсарон;
2) хизмати ҳарбии ихтиёрӣ:
а) дар вазифаҳои прапоршикон;
б) дар вазифаҳои афсарон;
в) ҷинси зан - дар вазифаҳои сарбозон, сержантҳо, прапоршикон ва афсарон;
г) дар вазифаҳои сержантҳои мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
д) курсантҳо ва шунавандагони муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти миёна ва олии касбӣ;
3) хизмати ҳарбӣ дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ дар вазифаҳои сарбозон.
2. Тартиби адои хизмати ҳарбӣ дар замони осоишта бо Қонуни мазкур, низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ ва оинномаҳои ҳарбӣ муайян мегардад.
3. Хусусиятҳои адои хизмати ҳарбӣ дар мақомоти дигари давлатие, ки дар онҳо хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, бо санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки фаъолияти онҳоро танзим менамоянд, муайян мегарданд.
4. Хусусиятҳои адои хизмати ҳарбӣ дар давраи сафарбарӣ, ҳолатҳои фавқулода ё ҷангӣ, инчунин дар шароити низоъҳои мусаллаҳона, баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд .
5. Шаҳрвандоне, ки уҳдадоранд мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбиро адо намоянд, ба синни тодаъватӣ, даъватшавандагон, хизматчиёни ҳарбӣ ва уҳдадорони ҳарбӣ тақсим мешаванд.
Моддаи 42. Иҷрои уҳдадории хизмати ҳарбӣ
1. Бо мақсади танзими муносибатҳои ҳуқуқии вобаста ба иҷрои уҳдадории ҳарбӣ ва адои хизмати ҳарбӣ аз ҷониби шаҳрвандон мафҳуми иҷрои уҳдадории хизмати ҳарбӣ маънои зеринро дорад:
1) иштирок дар амалиёти ҳарбӣ, иҷрои супоришҳо дар шароити вазъияти фавқулода, ҳолати ҷангӣ ё дар шароити низоъҳои мусаллаҳона, инчунин баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ ;
2) иҷрои уҳдадориҳои вазифавӣ тибқи қонунгузорӣ;
3) адо намудани навбатдории ҷангӣ (хизмати ҷангӣ), инчунин хизмат дар дастаи (наряди) гарнизонӣ ва дар ҳайати дастаи (наряди) шабонарӯзӣ;
4) иштирок дар машқҳо ва сафарҳои ҷангӣ;
5) иҷрои фармон, амр ё супоришҳои аз ҷониби командир (сардор) додашуда;
6) дар ҳудуди қисми ҳарбӣ дар давоми вақти хизматии мувофиқи тартиби рӯз муқарраргардида қарор доштан ҳангоми зарурати хизматӣ;
7) дар сафари хизматӣ ё дар табобат будан;
8) ба маҳалҳои хизмат ва табобат сафарбар шудан ва бозгашт аз он ҷойҳо;
9) иштирок дар ҷамъомадҳои ҳарбӣ;
10) дар асирӣ будан (ба истиснои ҳолатҳои ихтиёран ба асорат афтодан), дар ҳолати гаравгон будан ё боздошт қарор доштан;
11) бедарак шудан - то бедарак ғоибшуда эътироф намудани хизматчии ҳарбӣ ё фавтида эълон шудани ӯ бо тартиби муқаррарнамудаи қонун;
12) ҳифзи ҳаёт, саломатӣ ва шаъну шарафи шахс;
13) расондани кумак ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар таъмини қонуният ва тартиботи ҳуқуқӣ;
14) амалҳои дигари хизматчии ҳарбӣ, ки аз ҷониби суд ба манфиати ҷамъият ва давлат содиршуда ҳисобида шудаанд.
2. Ҳангоми иҷрои уҳдадориҳои хизмати ҳарбӣ хизматчии ҳарбӣ, инчунин шаҳрванде, ки ҷамъомади ҳарбиро гузашта истодааст, ҳалокшуда (фавтида), маъюбшуда (захмдор), контузиягирифта ё беморшуда ҳисоб карда намешавад, агар ӯ:
1) берун аз ҳудуди қисми ҳарбӣ дар истироҳат, рухсатӣ ё ҷавоб гирифта бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар бандҳои 8), 10),
12), 13) ва 14) қисми 1 моддаи мазкур пешбинӣ шудаанд;
2) аз ҳудуди қисми ҳарбӣ ё аз ҷойи хизмат худсарона берун баромада бошад, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар бандҳои 11), 12), 13) ва
14) қисми 1 моддаи мазкур пешбинӣ шудаанд;
3) худро ихтиёран ба воситаи истеъмоли машруботи спиртӣ, маводи нашъаовар ё заҳролудкунанда ба ҳолати мастӣ оварда бошад;
4) кирдори ба ҷамъият хавфноки бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбининамударо содир карда бошад;
5) худкушӣ ё қасди худкушӣ карда бошад, агар амалҳои зикргардида ба ҳолати беморӣ ё ба худкушӣ расонидан вобаста набошанд.
3. Ба хизматчии ҳарбӣ додани фармон, амр ва супоришҳои ғайриқонунӣ ё ба хизмати ҳарбӣ дахлнадошта манъ аст.
Моддаи 43. Муҳлати хизмати ҳарбӣ
1. Муҳлати хизмати ҳарбии ҳатмии хизматчиёни ҳарбӣ бо тартиби зерин муқаррар карда мешавад:
1) барои онҳое, ки хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро дар вазифаҳои сарбозон ва сержантҳо адо мекунанд - 24 моҳ, барои шахсони дорои таҳсилоти олии касбӣ - 12 моҳ;
2) барои онҳое, ки хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ дар вазифаҳои сарбозҳо ва сержантҳо адо мекунанд - 1 моҳ;
3) барои онҳое, ки аз рӯи даъват дар вазифаҳои афсарон хизмати ҳарбиро адо мекунанд - 24 моҳ;
4) барои сержантҳо, прапоршикон, инчунин хизматчиёни ҳарбии ҷинси зан, ки бо тартиби ихтиёрӣ хизмат мекунанд - 3 сол, пас аз адои муҳлат ин гурӯҳи хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқ доранд хизмати ҳарбиро бо тартиби муайяннамудаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ тамдид намоянд;
5) барои афсароне, ки муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбиро хатм намудаанд - 10 сол;
6) барои афсароне, ки муассисаҳои таълимии мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дар асоси роҳхати мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон муассисаҳои таълимии амниятӣ ё хадамоти махсуси давлатҳои хориҷиро хатм намудаанд - на камтар аз 15 сол;
7) барои афсароне, ки аз ҳайати эҳтиёт ба тариқи ихтиёрӣ ба хизмати ҳарбӣ дохил шудаанд - 5 сол;
8) барои хизматчиёни ҳарбие, ки ба тариқи ихтиёрӣ хизмати ҳарбиро дар шароити баландкӯҳ ва маҳалҳои дорои шароити номусоиди иқлимию экологӣ адо мекунанд - муҳлати кӯтоҳкардашудаи адои хизмати ҳарбӣ дар ин маҳалҳо, ки бо низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян шудааст, муқаррар мегардад.
2. Муҳлат ва тартиби адо намудани хизмати ҳарбӣ барои хизматчиёни ҳарбӣ берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.
3. Оғози хизмати ҳарбӣ чунин ҳисоб карда мешавад:
1) барои шаҳрвандоне, ки ба хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок даъват шудаанд - аз рӯзи ҳозиршавӣ ба комиссариати ҳарбӣ барои сафарбар шудан ба маҳалли адои хизмати ҳарбӣ;
2) барои шаҳрвандоне, ки ба хизмати ҳарбӣ ба таври ихтиёрӣ дохил мешаванд - аз рӯзи ба рӯйхати ҳайати шахсии қисми ҳарбӣ дохил шудани онҳо;
3) барои шаҳрвандоне, ки ба муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ дохил мешаванд - аз рӯзи ба рӯйхати курсантони муассисаи таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ шомил намудан.
4. Анҷоми хизмати ҳарбӣ бо тартиби муайяннамудаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ санаи аз рӯйхати ҳайати шахсӣ хориҷ гардидани хизматчии ҳарбӣ ҳисобида мешавад.
5. Муҳлати хизмати ҳарбии ҳатмии хизматчиёни ҳарбиро, ки дар қисми 1 моддаи мазкур муқаррар шудааст, тамдид кардан мумкин нест, ба истиснои:
1) хизматчиёни ҳарбие, ки дар беморхона табобат мегиранд;
2) хизматчиёне, ки дар сафарҳои ҷангӣ иштирок мекунанд, дар асорат ва ҳолатҳои дигари пешбининамудаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ қарор доранд.
6. Вақти иштироки хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро адо мекунанд, дар амалиёти ҷангӣ ё иҷрои супоришҳо дар шароити низоъҳои мусаллаҳона, баамалбарории фаъолияти сулҳоварона берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ, инчунин вақти муолиҷаи онҳо дар муассисаҳои табобатӣ дар натиҷаи захмдоршавӣ, контузиягирӣ, маъюбшавӣ ё ба бемориҳое, ки ҳангоми амалиёти зикршуда гирифтор шудаанд, аз ҳисоби 1 рӯзи он баробар ба 2 рӯзи хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок ба ҳисоб гирифта мешавад .
7. Муҳлати худсарона қисми ҳарбӣ ё маҳалли хизмати ҳарбиро тарк намудани хизматчии ҳарбӣ, сари вақт ба қисми ҳарбӣ ё маҳалли хизмати ҳарбӣ ҳозир нашудан дар муҳлати дар амрномаҳо нишондодашуда, сарфи назар аз сабабҳои он, инчунин муҳлати адои ҷазои ҷиноятӣ дар намуди нигоҳ доштан дар қисмҳои ҳарбии интизомӣ ё муҳлати адои ҷазои интизомӣ дар намуди ҳабс ба муҳлати хизмати ҳарбӣ дохил карда намешаванд.
8. Давраи гузаштани ҷамъомадҳои ҳарбӣ ба муҳлати умумии хизмати ҳарбии шаҳрванд дохил карда мешавад.
Моддаи 44. Либоси ҳарбӣ
1. Барои хизматчиёни ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ намудҳои зарурии либоси ҳарбӣ муқаррар карда мешаванд.
2. Либоси ҳарбӣ ва нишонаҳои фарқкунандаи онро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қоидаҳои пӯшида гаштани онро вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамоянд.
3. Намуди либос ва нишонаҳои фарқкунандаи кормандони мақомоти давлатӣ, корхона, муассиса, ташкилотҳо ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ набояд шабеҳи либоси ҳарбӣ ва нишонаҳои фарқкунандаи хизматчиёни ҳарбӣ бошанд.
4. Мақомоти давлатӣ ҳангоми тағйир додани намуди либос ва нишонаҳои фарқкунандаи он ё ҷорӣ намудани намуди нави либос ва нишонаҳои фарқкунандаи кормандони худ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таклифҳои дахлдорро пас аз мувофиқа бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд.
5. Пӯшида гаштани либоси ҳарбӣ бо нишонаҳои фарқкунанда аз тарафи шаҳрванде, ки ба ин ҳуқуқ надорад, манъ аст.
Моддаи 45. Савганди ҳарбӣ
1. Шаҳрванди бори аввал ба хизмати ҳарбӣ дохилшуда ё хизмати ҳарбиро адонакарда ва бори аввал ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъватшуда дар назди Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Парчами ҷангии қисми ҳарбӣ ё Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мазмуни зерин савганди ҳарбӣ ёд мекунад:
"Ман, (насаб, ном ва номи падар) ба хизмати ҳарбӣ дохил шуда, ботантана савганд ёд мекунам, ки ба халқи Тоҷикистон ва Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон - Сарфармондеҳи Олии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон содиқ мемонам, талаботи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳо ва оинномаҳои ҳарбиро қатъиян риоя карда, фармонҳои командирону сардоронро ҳатман иҷро менамоям.
Қавл медиҳам, ки боинтизом, далер ва зирак бошам, ба душворию маҳрумиятҳои хизмати ҳарбӣ устуворона тоб оварда, сирри давлатиро нигоҳ дорам.
Бо дарки масъулият уҳдадориҳои хизматиамро иҷро намуда, барои ҳифзи истиқлолият, тамомияти арзӣ ва сохтори конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон неру ва ҳаёти худро дареғ намедорам.
Агар ман ин савганди худро шиканам, бигузор, ба ҷазои сахти қонун ва нафрати халқ гирифтор шавам".
2. Ёд кардани савганди ҳарбӣ бо тартибе, ки оинномаҳои ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд, анҷом дода мешавад.
3. Хизматчиёни ҳарбӣ барои садоқат ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон - Сарфармондеҳи Олии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон савганд ёд мекунанд.
4. То ёд кардани савганди ҳарбӣ ҷалб кардани хизматчии ҳарбӣ ба иҷрои супоришҳои ҷангӣ (иштирок дар амалиёти ҷангӣ, навбатдории ҷангӣ, хизмати ҷангӣ, гарнизонӣ, посбонӣ), супоришҳо ҳангоми ҷорӣ кардани вазъияти фавқулода, вобаста намудани аслиҳа ва техникаи ҳарбӣ ба онҳо дар шароити низоъҳои мусаллаҳона, инчунин татбиқи ҷазои интизомӣ дар намуди ба ҳабс гирифтан манъ аст.
Моддаи 46. Муваққатан ба ихтиёри мақомоти дигар фиристодан ва гузаронидани хизматчиёни ҳарбӣ
1. Хизматчиёни ҳарбӣ метавонанд муваққатан ба мақомоти давлатӣ, ташкилотҳои байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон узви онҳо мебошад, инчунин корхонаҳои саноати мудофиавӣ, корхона ва муассисаҳои дигар дар доираи меъёри муқаррарнамудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристода шаванд.
2. Хизматчиёни ҳарбӣ метавонанд барои минбаъд адо намудани хизмати ҳарбӣ аз Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти давлатии дигар, инчунин аз ин мақомоти давлатӣ ба Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ба мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, бо тартиби муайянамудаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ гузаронида шаванд. Хизматчиёни ҳарбӣ метавонанд мутобиқи созишномаҳои байнидавлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба қувваҳои мусаллаҳ, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбии давлатҳои дигар, мақомоти давлатие, ки қонунгузории ин давлатҳо дар онҳо хизмати ҳарбиро пешбинӣ намудаанд, барои минбаъд адо намудани хизмати ҳарбӣ гузаронида шаванд.
3. Хизматчиёни ҳарбии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон (қӯшунҳои дохилӣ ва хадамоти оташнишонӣ), Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Коллегияи ҳарбии Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, судҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарпрокуратураи ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии таъминоти амволи махсуси назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарраёсати иҷрои ҷазои ҷиноятии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо тартиби гузариш ба мансаб дар Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин мешаванд, дар захираи кадрҳои ҳайати роҳбарикунандаи болоии мақомоте, ки аз он ҷо онҳо сафарбар шудаанд, гузошта шуда, ҳамаи ҳуқуқу имтиёзҳо ва таъминоту кафолатҳои дигари иҷтимоии барои хизматчиёни ҳарбӣ пешбинишуда, инчунин пардохти ҷубронпулӣ бар ивази озуқа, молу мулки шайъӣ, маош аз рӯи рутбаи ҳарбӣ нигоҳ дошта мешаванд. Тартиби таъмини ин ҳуқуқу кафолатҳо ва пардохти онҳо аз ҳисоби вазорату идорае, ки хизматчии ҳарбӣ аз он барои идомаи хизмат сафарбар карда шудааст, анҷом дода мешавад.
4. Уҳдадориҳои мансабӣ, кафолатҳои иҷтимоӣ, тартиби сарфароз гардонидан бо рутбаҳои олии ҳарбӣ ва таъини нафақаи хизматчиёни ҳарбиеро, ки аз мақомоти дар қисми 3 моддаи мазкур пешбинишуда ба Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон сафарбар шудаанд, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад.
Моддаи 47. Ҳайати хизматчиёни ҳарбӣ ва рутбаҳои ҳарбӣ
1. Дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ ҳайати хизматчиёни ҳарбии зерин муайян карда мешаванд:
1) сарбозон;
2) сержантҳо;
3) прапоршикон;
4) афсарони хурд;
5) афсарони калон;
6) афсарони олӣ.
2. Рутбаҳои ҳарбӣ барои хизматчиёни ҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ аз тарафи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.
3. Ҷорӣ намудани рутбаҳои махсуси шабеҳ ба рутбаҳои ҳарбӣ барои шахсони мансабдор, кормандон ва хизматчиёни мақомоти давлатӣ, корхона, муассиса ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, ба истиснои ҳолатҳои муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, манъ аст.
Моддаи 48. Додани рутбаҳои ҳарбӣ
1. Барои гузаштани хизмати ҳарбӣ дар ҳар як рутбаи ҳарбӣ муҳлати муайян муқаррар карда мешавад.
2. Рутбаи ҳарбии навбатӣ ба хизматчии ҳарбие, ки дорои ихтисос аз рӯи қайди ҳарбӣ ва наздик ба он аст, бо гузашти муҳлати хизмати ҳарбии ӯ дар рутбаи пешинаи ҳарбӣ, агар ӯ мансаби ҳарбиеро ишғол намояд, ки бо воҳиди корӣ барои он рутбаи ҳарбии баробар ё нисбатан болотар аз рутбаи ҳарбии ба хизматчии ҳарбӣ додашаванда пешбинӣ гардида бошад, дода мешавад.
3. Рутбаи ҳарбии навбатӣ ба хизматчии ҳарбие, ки рутбаи ҳарбии афсарии то подполковникро дорад ва муваффақона дар шуъбаи рӯзонаи муассисаҳои таълимии давлатии ҳарбии таҳсилоти олии касбӣ таҳсил мекунад, бо гузашти муҳлати хизмати ӯ дар рутбаи ҳарбии пешина, новобаста ба мансаби ҳарбии ишғолкардаи ӯ то дохилшавӣ ба муассисаи таълимии зикргардида дода мешавад.
4. Рутбаи ҳарбии навбатӣ метавонад ба хизматчии ҳарбӣ пеш аз муҳлат барои хизматҳои шоёни шахсӣ, вале на баландтар аз рутбаи ҳарбии бо воҳиди корӣ, ки барои мансаби ҳарбии ишғолкардаи ӯ пешбинӣ шудааст ва баъди гузаштани на камтар аз нисфи муҳлати муқарраркардаи хизмат дар рутбаи ҳарбии пешина, вале на зиёда аз як маротиба дар тамоми давраи хизмати ҳарбӣ дода шавад.
5. Ба хизматчии ҳарбие, ки муҳлати адои хизмати ҳарбиаш дар рутбаи ҳарбии ба ӯ додашуда якуним баробар ба охир расидааст, метавонад барои хизматҳои шоёни шахсӣ як зина боло аз рутбаи ҳарбии бо воҳиди кории дар мансаби ишғолкарда пешбинигардида дода шавад, аммо на бештар аз як маротиба дар давраи гузаштани хизмати ҳарбӣ.
6. Рутбаҳои ҳарбӣ ба хизматчиёни ҳарбӣ бо тартиби зерин дода мешаванд:
1) рутбаҳои олии ҳарбӣ - аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон;
2) то рутбаҳои олии ҳарбӣ - бо тартиби муқарраркардаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ.
7. Ба шахсони дорои рутбаҳои махсуси ҳайати қаторӣ ва роҳбарикунандаи мақомоти корҳои дохилӣ, адлия, назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия, назорати маводи нашъаовар, хадамоти гумрук, рутбаҳои дараҷавии мақомоти прокуратура, дараҷаҳои тахассусии судяҳо ва рутбаҳои дараҷавии хадамоти иҷро ҳангоми гузаронидан барои ишғоли мансабҳои ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ дар натиҷаи гузаронидани аттестатсия рутбаҳои ҳарбии ҳайати афсарӣ баробар ба рутба, дараҷаи тахассусии онҳо дода мешаванд, вале на баландтар аз он рутбае, ки бо воҳиди корӣ пешбинӣ шудааст, ба истиснои рутбаҳои ҳарбие, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд. Муҳлати рутбаи ҳарбӣ дар мансабҳои ҳарбӣ аз рӯзи додани рутбаи махсус, рутбаи дараҷавӣ, дараҷаҳои тахассусӣ ҳисоб карда мешавад.
8. Тартиби додани рутбаҳои ҳарбӣ ва муҳлати хизмати ҳарбӣ дар рутбаҳои ҳарбиро низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян менамояд.
Моддаи 49. Маҳрум кардан аз рутбаи ҳарбӣ, паст ва барқарор кардан дар рутбаи ҳарбӣ
1. Хизматчии ҳарбӣ, инчунин шаҳрванде, ки дар ҳайати эҳтиёт ё дар истеъфо қарор дорад, мумкин аст аз рутбаи ҳарбӣ дар ҳолатҳои зерин маҳрум карда шавад:
1) бо ҳукми эътибори қонунӣ пайдокардаи суд - новобаста ба рутбаи ҳарбии додашуда;
2) бо фармоиши шахси мансабдоре, ки мутобиқи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ ба ӯ ҳуқуқи додани рутбаҳои ҳарбии сержантҳо ва прапоршикон нисбати чунин ҳайати хизматчиёни ҳарбӣ дода шудааст, барои паст задани шаъни рутбаи ҳарбӣ;
3) бо фармоиши фармондеҳони намуди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва роҳбарони мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст - нисбати прапоршикон дар ҳолати рухсат шуданашон аз хизмати ҳарбӣ барои паст задани шаъни рутбаи ҳарбӣ;
4) бо фармоиши вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин роҳбарони мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст - нисбати ҳайати афсарони хурд ва калон дар ҳолати рухсат шуданашон аз хизмати ҳарбӣ барои паст задани шаъни баланди рутбаи ҳарбӣ бо назардошти қарорҳои ҷаласаҳои афсарон ё суди рафиқонаи шарафи афсарӣ;
5) бо фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон - нисбати ҳайати афсарони олӣ.
2. Як ё ду зина паст кардани рутбаи ҳарбӣ аз ҷониби шахсони зерин ба амал бароварда мешавад:
1) нисбати ҳайати афсарони хурд ва калон танҳо аз тарафи вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарони мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст - бо назардошти қарорҳои ҷаласаҳои афсарон ё суди рафиқонаи шарафи афсарӣ;
2) нисбати хизматчиёни ҳарбии ҳайати сержантҳо ва прапоршикон бо фармони шахси мансабдоре, ки ҳуқуқи додани ин рутбаҳои ҳарбиро дорад.
3. Тартиби барқарор намудани рутбаи ҳарбии хизматчии ҳарби ё шаҳрвандеро, ки аз рутбаи ҳарбӣ маҳрум ё рутбаи ҳарбиаш паст карда шудааст, низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян менамояд.
Моддаи 50. Мансабҳои ҳарбӣ
1. Хизматчиёни ҳарбӣ хизмати ҳарбиро дар мансабҳои ҳарбӣ аз рӯи воҳиди кории пешбинишудаи қисмҳои ҳарбӣ, ба истиснои ҳолатҳои дар қисми 6 моддаи мазкур нишондодашуда, адо мекунанд.
2. Ба зиммаи хизматчии ҳарбӣ вогузор намудани иҷрои уҳдадориҳое, ки тибқи қонунгузорӣ муқаррар нагардидаанд, манъ аст.
3. Ҳар як мансаби ҳарбӣ бояд ба як рутбаи ҳарбӣ мувофиқат кунад.
4. Номгӯи мансабҳои ҳарбии аз ҷониби полковникҳо ва ҳайати олии афсарӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ ишғолкунанда аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад.
5. Номгӯи мансабҳои дигари ҳарбӣ ва рутбаҳои ҳарбии ба онҳо мувофиқро вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (роҳбари мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст) тасдиқ мекунад.
6. Хизматчиёни ҳарбӣ дар ҳолатҳои зерин наметавонанд хизмати ҳарбиро дар мансабҳои ҳарбӣ адо намоянд:
1) то ёд кардани савганди ҳарбӣ;
2) дар давраи дар ихтиёри командир (сардор) будан - на зиёдтар аз 3 моҳ;
3) дар давраи бо сабаби чорабиниҳои ташкилию штатӣ дар ихтиёри командир (сардор) будан - на бештар аз 4 моҳ;
4) дар ҳолатҳои дигар, ки низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муайян мекунад.
Моддаи 51. Таъин кардан ба мансаби ҳарбӣ ва озод кардан аз мансаби ҳарбӣ
1. Ба мансаби ҳарбӣ таъин ва аз мансаби ҳарбӣ озод кардани хизматчии ҳарбӣ мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ бо тартиби зерин сурат мегиранд:
1) онҳое, ки дар салоҳияти Президент ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд - аз ҷониби Президент ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
2) хизматчиёни дигари ҳарбӣ - бо тартиби муқаррарнамудаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ.
2. Ҷобаҷогузории хизматии афсарон ва прапоршикон, ҷобаҷокунии онҳо аз рӯи нақша дар маҳалҳое, ки муҳлати мушаххаси хизмат дар онҳо муқаррар гардидааст, бо тартиби муқаррарнамудаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ анҷом дода мешаванд.
Моддаи 52. Синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан
1. Синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан барои хизматчиёни ҳарбӣ чунин муқаррар карда мешавад:
1) дорои рутбаи ҳарбии генерал-полковник - 63 сол;
2) дорои рутбаи ҳарбии генерал-лейтенант, генерал-майор - 58 сол;
3) дорои рутбаи ҳарбии полковник - 53 сол;
4) дорои рутбаҳои дигари ҳарбӣ - 48 сол.
2. Синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будани хизматчиёни ҳарбии ҷинси зан мувофиқи қисми 1 моддаи мазкур муқаррар карда мешавад, вале он набояд аз 53 сол боло бошад.
3. Ба хизматчиёни ҳарбии алоҳида, ки ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан расидаанд ва дорои собиқаи зиёди хизматӣ дар яке аз ихтисосҳо аз рӯи қайди ҳарбӣ мебошанд, ки номгӯи онҳо дар низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ зикр шудааст, метавонад муҳлати дар хизмати ҳарбӣ буданашон то ба синни 60 расидан тамдид карда шавад.
4. Синни ниҳоии дар қисмҳои 1, 2 ва 3 моддаи мазкур муқарраргардида нисбати хизматчиёни ҳарбие, ки аз ҷониби Президент ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мансабҳои ҳарбӣ таъин мешаванд, татбиқ намегардад.
БОБИ 8. РУХСАТ НАМУДАН АЗ ХИЗМАТИ ҲАРБӢ
Моддаи 53. Рухсат намудан аз хизмати ҳарбӣ
1. Хизматчии ҳарбӣ пас аз ба охир расидани муҳлати муқаррарнамудаи Қонуни мазкур аз хизмати ҳарбӣ рухсат карда мешавад.
2. Хизматчии ҳарбии аз хизмати ҳарбӣ рухсатшуда ба ҳайати эҳтиёт дохил карда мешавад.
3. Хизматчии ҳарбие, ки ба синни ниҳоии дар ҳайати эҳтиёт будан расидааст ё аз ҷониби комиссияи тиббию ҳарбӣ ғайриқобили хизмати ҳарбӣ дониста шудааст, аз хизмати ҳарбӣ ба истеъфо бароварда мешавад.
4. Рухсат намудани хизматчиёни ҳарбиро аз хизмати ҳарбӣ вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарони мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, инчунин шахсони мансабдори мақомоти номбурда бо тартиби муайяннамудаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ анҷом медиҳанд.
Моддаи 54. Асосҳо барои рухсат намудан аз хизмати ҳарбӣ
1. Хизматчии ҳарбӣ (ғайр аз сарбозон ва сержантҳое, ки хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро адо мекунанд) аз хизмати ҳарбӣ бо асосҳои зерин рухсат карда мешавад:
1) аз рӯи синну сол - дар сурати расидан ба синни ниҳоии дар хизмати ҳарбӣ будан;
2) аз рӯи вазъи саломатӣ - бо сабаби аз ҷониби комиссияи тиббию ҳарбӣ ғайриқобили хизмати ҳарбӣ донистан;
3) вобаста ба вазъи саломатӣ қобили маҳдуди хизмати ҳарбӣ донистани хизматчии ҳарбии рутбаи ҳарбии то прапоршики калондошта аз ҷониби комиссияи тиббии ҳарбӣ;
4) ҳангоми маҳрум шудан аз рутбаи ҳарбии афсарӣ ё прапоршикӣ;
5) ҳангоми эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми суд дар бораи таъини ҷазо дар шакли маҳрум сохтан аз озодӣ;
6) ҳангоми риоя накардани тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба танзими анъана ва ҷашну маросим;
7) ҳангоми қатъ гардидани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё доштани шаҳрвандии давлати дигар;
8) аз рӯи аттестатсия ба хизмати ҳарбӣ номувофиқ будан;
9) барои паст задани шаъни баланди рутбаи ҳарбӣ;
10) вобаста ба маҳрум шудан аз иҷозат ба сирри давлатӣ ё рад шудани додани чунин иҷозат;
11) пешниҳод намудани маълумоти ошкоро бардурӯғ ё ҳуҷҷатҳои қалбакӣ дар бораи худ ё хешовандони наздики худ;
12) вобаста ба гузаштан ба хизмат дар мақомоти корҳои дохилӣ ё сохторҳои дигари ҳарбишуда, агар хизматчии ҳарбӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ на кам аз 10 сол хизмат карда бошад;
13) бо сабабҳои оилавӣ ва асосҳои дигаре, ки низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ муқаррар намудааст.
2. Хизматчии ҳарбие, ки рутбаи ҳарбии афсарӣ дошта, хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро адо мекунад, пас аз анҷоми адои хизмати ҳарбӣ ё бо асосҳои дар бандҳои 1) ва 2) қисми 2 моддаи 30 Қонуни мазкур пешбинишуда, инчунин мувофиқи бандҳои 2), 3), 5), 6) ва 10 қисми 1 моддаи мазкур аз хизмати ҳарбӣ рухсат мешавад.
3. Сарбозон ва сержантҳое, ки хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнокро адо мекунанд, аз хизмати ҳарбӣ ба тариқи зерин рухсат мешаванд:
1) пас аз анҷоми муҳлати хизмати ҳарбӣ;
2) аз рӯи вазъи саломатӣ - бо сабаби аз ҷониби комиссияи тиббию ҳарбӣ ғайриқобили хизмати ҳарбӣ ё қобили маҳдуд ба хизмати ҳарбӣ донистани онҳо;
3) ҳангоми эътибори қонунӣ пайдо кардани ҳукми суд дар бораи таъини ҷазо дар шакли маҳрум сохтан аз озодӣ;
4) бо сабаби қатъ гардидани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
5) дар ҳолати мавҷуд будани яке аз асосҳои дар бандҳои 1) ва
2) қисми 2 моддаи 30, бандҳои 2) ва 4) қисми 1, бандҳои 1) ва 6) қисми 2 моддаи 31 Қонуни мазкур пешбинишуда.
БОБИ 9. ҲАЙАТИ ЭҲТИЁТИ ҚУВВАҲОИ МУСАЛЛАҲИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ВА МАҚОМОТИ АМНИЯТИ МИЛЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Моддаи 55. Дохил кардан ба ҳайати эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Барои пуррагардонии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми сафарбарӣ дар ҳолати ҷангӣ аз ҳисоби шаҳрвандони зерин ҳайати эҳтиёт таъсис дода мешавад:
1) онҳое, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шуда, ба ҳайати эҳтиёт дохил карда шудаанд;
2) онҳое, ки аз рӯи барномаи омодасозии афсарони эҳтиёт дар кафедраҳои ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбӣ таҳсил намудаанд;
3) онҳое, ки хизмати ҳарбии ҳатмиро бо сабаби ба онҳо додани иҷозат барои ба таъхир гузоштани муҳлати даъват адо накардаанд ё аз даъват ба хизмати ҳарбӣ озод шудаанд;
4) онҳое, ки хизмати ҳарбиро дар ҳайати захираҳои даъвати сафарбарӣ адо кардаанд;
5) заноне, ки дорои ихтисоси қайди ҳарбӣ мебошанд.
2. Ташкили ҳайати эҳтиёти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.
3. Ба шаҳрванде, ки бо сабаби ба ӯ додани иҷозат барои ба таъхир гузоштани муҳлати даъват хизмати ҳарбиро адо накардааст, аз ҷониби комиссари ҳарбии шаҳр ё ноҳия рутбаи ҳарбии қаторӣ бо дохил намудан ба ҳайати эҳтиёт дода мешавад.
4. Шаҳрванде, ки дар ҳайати эҳтиёт қарор дорад, мутобиқи низомномаи ташхиси тиббию ҳарбӣ ҷиҳати муайян намудани қобил будан ба хизмати ҳарбӣ аз муоинаи тиббӣ мегузарад.
Моддаи 56. Ҳайати эҳтиёт
1. Шаҳрвандоне, ки дар ҳайати эҳтиёт мебошанд, вобаста ба рутбаҳои ҳарбӣ мувофиқи синну сол ба се гурӯҳ тақсим мешаванд:
1) сарбозон, сержантҳо, старшинаҳо, прапоршикон - гурӯҳи 1 то 38-солагӣ, гурӯҳи 2 то 48-солагӣ ва гурӯҳи 3 то 53-солагӣ;
2) афсарони хурд: лейтенанти хурд, лейтенант, лейтенанти калон, капитан - гурӯҳи 1 то 48-солагӣ, гурӯҳи 2 то 53-солагӣ ва гурӯҳи 3 то 58-солагӣ;
3) афсарони калон: майор ва подполковник - гурӯҳи 1 то 53солагӣ, гурӯҳи 2 то 58-солагӣ ва гурӯҳи 3 то 60-солагӣ;
4) полковник - гурӯҳи 1 то 60-солагӣ, гурӯҳи 2 то 63-солагӣ;
5) афсарони олӣ то 63-солагӣ.
2. Шаҳрвандони ҷинси зан, ки дар ҳайати эҳтиёт мебошанд, ба гурӯҳи 3 мансубанд. Шахсони ҳайати афсарӣ - то ба синни 53 расидан ва шахсони ҳайати дигар - то ба синни 48 расидан.
3. Шаҳрвандоне, ки дар ҳайати эҳтиёт буда, ба синни ниҳоии дар ҳайати эҳтиёт будан расидаанд ё бинобар вазъи саломатӣ ғайриқобили хизмати ҳарбӣ дониста шудаанд, аз ҷониби комиссари ҳарбии шаҳр ё ноҳия аз қайди ҳарбӣ хориҷ карда мешаванд.
Моддаи 57. Ҷамъомадҳои ҳарбӣ ва махсус
1. Шаҳрвандоне, ки дар ҳайати эҳтиёт қарор доранд, мумкин аст барои омодагӣ ё омодагии такрорӣ ба хизмати ҳарбӣ ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ даъват карда шаванд. Гузаронидани ҷамъомадҳои ҳарбӣ бо мақсадҳои дигар манъ аст.
2. Муҳлат, давомнокии ҷамъомадҳои ҳарбӣ, маҳал ва вақти гузаронидани онҳоро вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё роҳбарони мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст, муайян менамоянд.
3. Давомнокии ҳар як ҷамъомади ҳарбӣ наметавонад аз 2 моҳ зиёд бошад.
4. Давомнокии умумии ҷамъомадҳои ҳарбӣ, ки шаҳрванд дар давраи дар ҳайати эҳтиёт будан ба онҳо ҷалб карда мешавад, аз 12 моҳ зиёд буда наметавонад.
5. Фосилаи байни ҷамъомадҳои ҳарбӣ, ки шаҳрвандони дар ҳайати эҳтиёт қарордошта ба онҳо даъват карда мешаванд, бояд на камтар аз 3 сол бошад.
6. Тартиби аз ҷамъомадҳои ҳарбӣ гузаштани шаҳрвандоне, ки дар ҳайати эҳтиёт қарор доранд ва таъминоти моддии онҳо бо Қонуни мазкур ва низомномаи тартиби гузаронидани ҷамъомадҳои ҳарбӣ, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд, муайян карда мешавад.
7. Шаҳрвандоне, ки дар ҳайати эҳтиёт қарор доранд, бо мақсади амалисозии чорабиниҳо дар самти пешгирӣ, бартараф намудани ҳолатҳои фавқулода ва оқибатҳои он ё дар ҳолатҳои дигар бо супориши Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ба ҷамъомадҳои махсус даъват карда шаванд.
8. Муҳлати ҷамъомадҳои ҳарбӣ ва махсус ба муҳлати умумии хизмати ҳарбии шаҳрвандон дохил карда мешавад.
Моддаи 58. Озод кардан аз ҷамъомадҳои ҳарбӣ
1. Аз ҷамъомадҳои ҳарбӣ шаҳрвандони зерини дар ҳайати эҳтиёт қарордошта озод карда мешаванд:
1) занҳо;
2) онҳое, ки дар муассиса, корхона ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва ташкилию ҳуқуқӣ, дар давраи сафарбарӣ ва ҳолати ҷангӣ захира (брон) шудаанд;
3) кормандон ва ҳайати ғайринизомии мақомоти корҳои дохилӣ, мақомоти гумрук, инчунин ҳайати ғайринизомии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, қӯшунҳо ва воҳидҳои дигари ҳарбӣ, мақомоти давлатие, ки дар онҳо мутобиқи Қонуни мазкур хизмати ҳарбӣ пешбинӣ шудааст;
4) кормандони нақлиёти ҳавоӣ ва роҳи оҳан, ки бевосита ба ҳамлу нақд ё хизматрасонӣ ва таъмири ҳавопаймоҳо (чархболҳо), техникаи аэродромҳо, нақлиёт ва таҷҳизоти роҳи оҳан машғул мебошанд;
5) онҳое, ки дар ҳамин давра бевосита ба корҳои киштукор ва ҳосилғундорӣ машғуланд;
6) донишҷӯён (курсантҳо) ва талабагони шакли рӯзона ва шабонаи таҳсил дар муассисаҳои таълимӣ;
7) донишҷӯён (курсантҳо) ва хонандагони шакли таҳсилоти ғоибона ва фосилавии муассисаҳои таълимӣ - дар давраи имтиҳонҳо ва навиштани кори дипломӣ;
8) онҳое, ки аз хизмати ҳарбӣ рухсат шудаанд - дар тӯли 3 сол пас аз ба ҳайати эҳтиёт рухсат шудан;
9) онҳое, ки чор ва зиёда фарзанди ноболиғ доранд;
10) онҳое, ки мутобиқи моддаи 31 Қонуни мазкур даъваташон ба хизмат ба таъхир гузошта шудааст (ба истиснои банди 6) қисми 2 моддаи 31);
11) онҳое, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор доранд.
2. Комиссари ҳарбӣ метавонад дар хусуси озод намудани шаҳрванд аз даъват ба ҷамъомадҳои ҳарбӣ дар ҳолати мавҷуд будани сабабҳои узрноке, ки бо ҳуҷҷатҳои дахлдор тасдиқ гардидаанд, қарор қабул намояд.
Моддаи 59. Додани рутбаҳои ҳарбӣ ба шаҳрвандоне, ки дар ҳайати эҳтиёт мебошанд
1. Ба шаҳрвандоне, ки дар ҳайати эҳтиёт мебошанд, рутбаҳои навбатии ҳарбии ҳайати афсарӣ аз тарафи вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон баъди гузаштани ҷамъомадҳои ҳарбӣ ва супоридани санҷишҳо бо пешниҳоди сардори ҷамъомадҳои ҳарбӣ, аммо на бештар аз се маротиба дар тамоми давраи дар ҳайати эҳтиёт будани онҳо дода мешаванд.
2. Ба шаҳрванде, ки дар ҳайати эҳтиёт мебошад, рутбаҳои навбатии ҳарбӣ то прапоршики калони эҳтиёт бо тартиби муқаррарнамудаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ дода мешавад.
3. Рутбаи якуми ҳарбии афсари эҳтиёт аз тарафи вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад:
1) ба шаҳрвандоне, ки кафедраи ҳарбии назди муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти олии касбиро аз рӯи барномаи омодасозии афсарони эҳтиёт хатм кардаанд - пас аз 12 моҳи адои хизмати ҳарбии ҳатмии муҳлатнок;
2) ба сарбозон, сержантҳо, старшинаҳо, прапоршикони эҳтиёт, ки таҳсилоти олии касбиро аз рӯи ихтисоси ғайринизомӣ, баробар ба тахассуси омодагии дахлдори ихтисос аз рӯи қайди ҳарбӣ гирифтаанд - пас аз гузаштани аттестатсия бо тартиби муқаррарнамудаи низомномаи тартиби адои хизмати ҳарбӣ;
3) ба шаҳрвандоне, ки таҳсилоти олии касбӣ доранд, вале дар муассисаҳои таълимии давлатӣ барномаи омодасозии афсарони эҳтиётро нагузаштаанд, аммо ихтисоси ғайринизомии онҳо аз рӯи тахассус ба ихтисоси қайди ҳарбӣ монанд мебошад - танҳо ҳангоми ба хизмати ҳарбӣ қабул шудан.
4. Ба кормандони мақомоти судӣ, прокуратура, корҳои дохилӣ, адлия, назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсия, назорати маводи нашъаовар, хадамоти гумрук ва хадамоти иҷро, ки аз мақомоти номбаршуда ба ҳайати эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон рухсат карда шудаанд, рутбаи ҳарбӣ бо назардошти ихтисос аз рӯи қайди ҳарбӣ ва рутбаҳои махсусе, ки онҳо доранд, аз тарафи вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.
5. Ба шаҳрванде, ки ба ҳайати эҳтиёти мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон рухсат шудааст, рутбаи ҳарбӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни мазкур аз ҷониби роҳбари ҳамин мақомот дода мешавад.
БОБИ 10. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ
Моддаи 60. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.
Моддаи 61. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ"
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ" аз 29 ноябри соли 2000, № 30 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2000, №11, мод. 539; с. 2003, №4, мод. 146, №8, мод. 461; с. 2004, №2, мод. 50, №7, мод. 464; с. 2005, №3, мод. 117; с. 2006, №11, мод. 467; с. 2007, №7, мод. 659; с. 2010, №7, мод. 542, мод. 553; с. 2012, №12, қ. 1, мод. 1014; с. 2017, №5, қ. 1, мод. 296; с. 2018, №1, мод. 10) аз эътибор соқит дониста шавад.
Моддаи 62. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш. Душанбе
29 январи соли 2021, № 1753
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
"О ВОИНСКОЙ ОБЯЗАННОСТИ И ВОЕННОЙ СЛУЖБЕ"
(в редакции Закона РТ от 13.11.2023 №1990)
Принят постановлением МН МОРТ
от 20 января 2021 года, №302
Одобрен постановлением ММ МОРТ
от 25 января 2021 года, №113
Настоящий Закон регулирует общественные отношения, связанные с исполнением гражданами Республики Таджикистан воинской обязанности и военной службы.
ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 1. Основные понятия
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
- воинская обязанность - конституционная обязанность граждан Республики Таджикистан по защите Родины, защите интересов государства, укреплению его независимости, безопасности и оборонной мощи;
- военная служба - вид государственной службы в Вооруженных Силах Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях;
- обязательная срочная военная служба - вид военной службы граждан Республики Таджикистан, достигших 18-летнего возраста (мужского пола), призыв которых в ряды Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск и воинских формирований на воинских должностях рядовых, сержантов и офицеров осуществляется в сроки и порядке, установленные настоящим Законом;
- добровольная военная служба - вид военной службы граждан Республики Таджикистан, независимо от пола, в порядке и условиях, установленных настоящим Законом;
- военная служба в составе мобилизационного призывного резерва - вид военной службы, в котором граждане призывного возраста не имеют права на отсрочку или освобождение от призыва, но могут проходить службу в добровольном порядке;
- воинский учёт - система учёта военнообязанных Республики Таджикистан;
- военный билет - единый бессрочный личный учётно-воинский документ гражданина, определяющий его принадлежность к воинской службе и отношение к воинской обязанности;
- справка об освобождении от призыва на военную службу - документ, выдаваемый гражданам, не прошедшим обязательную срочную военную службу и военную службу в составе мобилизационного призывного резерва;
- военнообязанные - граждане Республики Таджикистан, состоящие на воинском учёте;
- военнослужащие - граждане Республики Таджикистан, проходящие военную службу в Вооруженных Силах Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях;
- призывники - граждане Республики Таджикистан (мужского пола), достигшие 18-летнего возраста, принятые на учёт в военных комиссариатах (местных органах военного управления городов и районов), в целях призыва для прохождения военной службы в Вооруженных Силах Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях;
- воинская должность - штатная должность в органах, воинских подразделениях Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях, создаваемая с целью осуществления их полномочий в области обороны и безопасности государства в порядке, установленном нормативными правовыми актами;
- воинское звание - отличительный военный знак, присваиваемый военнослужащим и военнообязанным, в зависимости от образования, занимаемой должности и выслуги лет;
- отсрочка - перенос призыва граждан Республики Таджикистан на другой срок военной службы по основаниям, предусмотренным настоящим Законом;
- пребывание в составе запаса - исполнение военнообязанными Республики Таджикистан обязанностей, связанных с состоянием на воинском учёте и прохождением службы в военных сборах;
- военные сборы - мероприятия, проводимые в Вооруженных Силах Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях по военной подготовке, совершенствованию военных знаний военнослужащих и военнообязанных, с целью повышения боевой готовности и мобилизации.
Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о воинской обязанности и военной службе
Законодательство Республики Таджикистан о воинской обязанности и военной службе основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.
Статья 3. Сфера действия настоящего Закона
1. Настоящий Закон устанавливает организационные и правовые основы воинского учёта, подготовки, призыва и поступления граждан на военную службу, порядок прохождения и увольнения с военной службы, учёт в составе запаса Вооруженных Сил Республики Таджикистан, воинской обязанности граждан и полномочия центральных исполнительных органов государственной власти, местных исполнительных органов государственной власти и органов самоуправления посёлков и сёл в этой сфере.
2. В соответствии с настоящим Законом предусматривается военная служба в Вооруженных Силах Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях, создаваемых в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
3. В период мобилизации и в военное положение воинские обязанности граждан Республики Таджикистан определяются законами и другими нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.
Статья 4. Принципы воинской обязанности и военной службы
Военная служба основывается на следующих принципах:
1) законность;
2) уважение прав и свобод человека и гражданина;
3) преданность Родине и народу Таджикистана;
4) преданность Президенту Республики Таджикистан - Верховному Главнокомандующему Вооруженными Силами Республики Таджикистан;
5) соблюдение воинской дисциплины;
6) защита прав и свобод военнослужащих, их неприкосновенность во время исполнения ими воинских обязанностей;
7) единоначалие и соблюдение субординации;
8) независимость от деятельности политических партий, общественных и религиозных объединений.
Статья 5. Воинская обязанность граждан
1. Воинская обязанность граждан Республики Таджикистан предусматривает:
1) воинский учёт;
2) подготовку к военной службе;
3) призыв на военную службу;
4) прохождение военной службы;
5) пребывание в запасе;
6) призыв на военные и специальные сборы.
2. Воинскую обязанность исполняют граждане Республики Таджикистан мужского пола, независимо от национальности, расы, языка, вероисповедания, политического убеждения, социального положения, образования и имущества, годные по состоянию здоровья и физического развития проходить военную службу, а также граждане Республики Таджикистан женского пола, отвечающие установленным требованиям, добровольно получившие необходимую подготовку по специальностям для Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск и воинских формирований.
3. Граждане освобождаются от призыва на военную службу в соответствии с основаниями и условиями, установленными настоящим Законом.
4. Центральные органы государственной власти, местные исполнительные органы государственной власти, органы самоуправления посёлков и сёл, руководители предприятий, учреждений и организаций, независимо от форм собственности и организационно-правовой формы, в рамках своих полномочий обеспечивают исполнение гражданами воинских обязанностей.
5. Гражданин может в соответствии с настоящим Законом пройти военную службу в составе мобилизационного призывного резерва.
Статья 6. Приоритетность военной службы
По сравнению с другими видами государственной службы военная служба считается приоритетной. Эта приоритетность выражается в прекращении определенных трудовых отношений и другой деятельности граждан во время призыва или добровольного поступления на военную службу, или военных сборов.
Статья 7. Гарантии и компенсации гражданам при исполнении воинской обязанности
1. Срок военной службы гражданина, поступающего на государственную службу, входит в стаж государственной службы в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
2. В период медицинского освидетельствования, диагностики или лечения в связи с воинским учётом, обязательной подготовкой к военной службе, призывом (поступлением) на военную службу, а также в период выполнения других обязанностей, связанных с принятием на воинский учёт, обязательной подготовкой к военной службе и призывом (поступлением) на военную службу гражданин освобождается от работы (учебы) с сохранением места работы (учёбы) и средняя заработная плата по месту работы (учёбы), а также расходы, связанные с поездками за период нахождения в пути выплачиваются ему в порядке, установленном Правительством Республики Таджикистан.
3. Гражданин, призванный (поступивший) на военную службу или на военные сборы, до прибытия к месту службы и возвращения из места службы, обеспечивается продовольствием и соответствующей суммой денег в порядке и размерах, установленных Правительством Республики Таджикистан.
Статья 8. Обеспечение выполнения мер, связанных с воинской обязанностью
Местные исполнительные органы государственной власти для проведения медицинского освидетельствования и медицинского осмотра граждан при постановке на воинский учёт, призыве на военную службу, военные сборы, медицинском переосвидетельствовании граждан, ранее признанных ограниченно годными к военной службе по состоянию здоровья, а также для выполнения иных мер, связанных с призывом граждан на военную службу и на военные сборы, обязаны обеспечить предоставление оборудованных точек и помещений, медикаментов, медицинского оборудования, инструментария, необходимого имущества, транспорта и привлекать для проведения указанных мероприятий необходимых врачей, средний медицинский персонал, других специалистов, технический и обслуживающий персонал.
Статья 9. Финансовое и материальное обеспечение мероприятий, связанных с исполнением воинской обязанности
1. Финансовое и материальное обеспечение мероприятий, связанных с исполнением воинской обязанности, осуществляется за счет средств государственного бюджета в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
2. За членами комиссии по постановке граждан на воинский учёт, призывных комиссий, врачами и средним медицинским персоналом, техническим и обслуживающим персоналом, привлекаемым для работы на участках по первоначальной постановке граждан на воинский учёт и призыва (поступления) на военную службу или военные сборы для проведения медицинского освидетельствования, а также отправки призывников на сборные пункты и в войска на все время исполнения этих обязанностей, сохраняется место работы, занимаемая должность и средняя заработная плата.
ГЛАВА 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ИСПОЛНЕНИЯ ВОИНСКОЙ ОБЯЗАННОСТИ И ВОЕННОЙ СЛУЖБЫ
Статья 10. Обязанность центральных исполнительных органов государственной власти, местных исполнительных органов государственной власти, других государственных органов, органов самоуправления посёлков и сёл, предприятий, учреждений и организаций, независимо от форм собственности и организационно-правовой формы, по обеспечению исполнения воинской обязанности гражданами
1. Центральные исполнительные органы государственной власти, местные исполнительные органы государственной власти, а также другие государственные органы, органы самоуправления посёлков и сёл, предприятия, учреждения и организации, независимо от форм собственности и организационно-правовой формы, обязаны:
1) поставить на учёт призывников и граждан, находящихся в запасе, и сообщить в военные комиссариаты в срок 1 недели;
2) направить по запросу военного комиссариата данные о гражданах, поставленных на воинский учёт и находящихся на воинском учёте, необходимые для внесения в военно-учётные документы;
3) сообщить гражданам о призыве военного комиссариата;
4) обеспечить возможность своевременного прибытия граждан по повестке военного комиссариата.
2. Руководители государственных органов, предприятий, учреждений и организаций, независимо от форм собственности и организационно - правовой формы, органов общественной самодеятельности (махаллинского совета, махаллинского комитета и тому подобных) обязаны в срок 1 месяца представить в военный комиссариат информацию об изменениях в составе работников, постоянно или временно проживающих граждан, состоящих на воинском учёте, или обязанных состоять на воинском учёте.
3. Органы дознания и предварительного следствия обязаны в течение 7 дней сообщить в соответствующие военные комиссариаты о возбуждении уголовных дел в отношении граждан, состоящих на воинском учёте, или обязанных состоять на воинском учёте, и в случае прекращения уголовного дела, независимо от оснований их прекращения, обязаны в течение 7 дней сообщить в соответствующие военные комиссариаты.
4. Суды обязаны в течение 7 дней сообщить в соответствующие военные комиссариаты о нижеследующем:
1) рассмотрении и прекращении ими уголовных дел в отношении граждан, состоящих или обязанных состоять на воинском учёте;
2) вступлении в законную силу приговора суда в отношении граждан, состоящих или обязанных состоять на воинском учёте.
5. Органы внутренних дел обязаны:
1) по запросу военного комиссара района или города в течение 7 дней направить в военный комиссариат необходимые сведения о гражданах для внесения в военно-учётные документы;
2) на основании запроса военного комиссара района или города (командира воинской части) в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан, разыскивать и задерживать граждан, уклоняющихся от воинского учёта, призыва на военную службу или военные сборы, отказывающихся проходить военную службу и военные сборы, а также лиц, самовольно оставивших воинскую часть;
3) сообщать в течение 7 дней в соответствующие военные комиссариаты о выявлении граждан, обязанных состоять на воинском учёте, а также о лицах, принявших гражданство Республики Таджикистан, но не состоящих на воинском учёте;
4) требовать при получении паспорта у граждан мужского пола документ, удостоверяющий воинский учёт;
5) обеспечивать общественный порядок в призывных пунктах при призыве граждан и мобилизации призывников на военную службу.
6. Органы национальной безопасности обязаны по требованию военных комиссаров в течение 7 дней предоставить сведения в соответствующие военные комиссариаты в отношении граждан, состоящих на воинском учёте.
7. Органы записи актов гражданского состояния обязаны в течение 7 дней сообщить в соответствующие военные комиссариаты о внесении изменений в запись актов гражданского состояния граждан, состоящих на воинском учёте или обязанных состоять на воинском учёте.
8. Органы занятости населения обязаны в течение 7 дней сообщить в соответствующие военные комиссариаты о регистрации ими граждан от 16 до 27 лет.
9. Органы социальной защиты населения обязаны сообщать в соответствующие военные комиссариаты в течение 7 дней о признании инвалидами граждан, состоящих на воинском учёте или обязанных состоять на воинском учёте.
10. Министерство иностранных дел Республики Таджикистан обязано в течение 7 дней предоставить по запросу Министерства обороны Республики Таджикистан сведения относительно выезда и въезда граждан от 18 до 27 лет, из/в Таджикистан с указанием места жительства.
11. Руководители местных исполнительных органов государственной власти, органов самоуправления посёлков и сёл, а также других государственных органов, учреждений, предприятий и организаций, независимо от форм собственности и организационноправовой формы, несут личную ответственность за обеспечение исполнения обязанностей, предусмотренных настоящим Законом.
ГЛАВА 3. ВОИНСКИЙ УЧЁТ
Статья 11. Воинский учёт граждан
Граждане обязаны состоять на воинском учёте, за исключением:
1) освобожденных настоящим Законом от воинских обязанностей;
2) женщин, не имеющих военно-учётную специальность;
3) проходящих военную службу (в составе мобилизационного призывного резерва);
4) отбывающих уголовное наказание в виде лишения свободы;
5) достигших предельного возраста пребывания в составе запаса;
6) женщин с военно-учётной специальностью, имеющих трёх и более детей.
Статья 12. Документы воинского учёта
1. Гражданам Республики Таджикистан, состоящим на воинском учёте, и военнослужащим, состоящим в составе запаса Вооруженных Сил Республики Таджикистан, выдаются документы воинского учёта. Документами воинского учёта являются:
1) свидетельство о военной регистрации;
2) военный билет;
3) справка взамен военного билета.
2. Гражданам Республики Таджикистан выдаются следующие документы воинского учёта:
1) свидетельство о военной регистрации - гражданину Республики Таджикистан, достигшему 16-летнего возраста при первоначальном военном учёте;
2) военный билет:
а) гражданину, прошедшему срочную обязательную военную службу или военную службу в составе мобилизационного призывного резерва;
б) гражданину, освобожденному от призыва на военную службу согласно пунктам 2), 3) части 1 и пункту 2) части 2 статьи 30 настоящего Закона;
в) гражданину, принятому в государственное военное образовательное учреждение среднего и высшего образования;
г) военнослужащим, зачисляемым в состав запаса Вооруженных Сил Республики Таджикистан.
3. Гражданину, утратившему военный билет, выдается справка взамен утраченного военного билета в порядке, определённом положением о воинском учёте граждан Республики Таджикистан, утверждаемым Правительством Республики Таджикистан.
4. Гражданам, освобожденным от призыва на военную службу в соответствии с пунктом 1) части 1, пунктами 1) и 3) части 2 статьи 30 настоящего Закона, выдается справка об освобождении от призыва на военную службу. Данная справка не заменяет военный билет.
5. Военные учётные документы выдаются военными комиссариатами по месту проживания в соответствии с положением о воинском учёте граждан Республики Таджикистан.
Статья 13. Организация воинского учёта
1. Воинский учёт граждан осуществляется военными комиссариатами по месту жительства с выдачей военно-учётных документов.
2. Воинский учёт граждан, имеющих офицерские воинские звания и состоящих в составе запаса органов национальной безопасности Республики Таджикистан, осуществляется этими органами в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
3. Военно-учётные документы граждан должны содержать следующие обязательные сведения:
1) фамилия, имя, отчество;
2) дата и место рождения;
3) место жительства и работы (учёбы);
4) семейное положение;
5) образование и владение иностранными языками;
6) годность к военной службе по состоянию здоровья;
7) профессиональная способность в подготовке по военно-учётной специальности и военной службе на военных должностях;
8) прохождение военной службы или службы в составе мобилизационного призывного резерва;
9) прохождение военных сборов;
10) антропометрические данные;
11) наличие военно-учётной и гражданской специальности;
12) наличие первого спортивного разряда или спортивного звания;
13) возбуждение (прекращение) в отношении него уголовного дела;
14) осуждён или нет;
15) пребывание за границей, в том числе с указанием названия иностранного государства, срока пребывания и цели поездки;
16) бронирование для государственных органов, предприятий, учреждений и организаций, независимо от форм собственности и организационно-правовой формы, в период мобилизации и военного положения.
4. В документы воинского учёта запрещается вносить сведения об отношении к религии, политических убеждениях и принадлежности к политическим партиям, другим общественным объединениям, а также иные сведения, которые могут стать причиной нарушения прав гражданина, за исключением случаев, когда гражданин сам настаивает на включении таких сведений в документы воинского учёта.
5. Порядок воинского учёта и выдачи военно-учётных документов гражданам определяется настоящим Законом и положением о воинском учёте граждан Республики Таджикистан.
6. Бронирование граждан, находящихся в составе запаса, в период мобилизации и в военное положение осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
7. Местные исполнительные органы государственной власти, органы самоуправления посёлков и сёл, а также другие государственные органы, предприятия, учреждения и организации, независимо от форм собственности и организационно-правовой формы, исполняют обязанности по организации работы и постановки на воинский учёт граждан в соответствии с положением о воинском учёте граждан Республики Таджикистан.
Статья 14. Постановка граждан на первоначальный воинский учёт
1. Постановка граждан мужского пола на первоначальный воинский учёт осуществляется городской или районной комиссией по постановке граждан на воинский учёт с 1 января по 31 марта в год достижения ими 16 - летнего возраста.
2. Постановка на первоначальный воинский учёт лиц, приобретших гражданство Республики Таджикистан, осуществляется в следующем порядке:
1) мужчин от 16 до 27 лет - в порядке, установленном в части 1 настоящей статьи;
2) остальных - военными комиссариатами города или района.
3. Постановка на первоначальный воинский учёт граждан женского пола осуществляется военными комиссариатами города или района после приобретения ими военно-учётной специальности.
Статья 15. Комиссия по постановке граждан на воинский учёт
1. Комиссия по постановке граждан на воинский учёт создается решением председателя города или района в следующем составе:
1) военный комиссар города, района или его заместитель-председатель комиссии;
2) сотрудник военного комиссариата - секретарь комиссии;
3) врачи, осуществляющие медицинское освидетельствование граждан в связи с постановкой на воинский учёт;
4) представитель отдела (управления) образования города или района;
5) педагог-психолог.
2. Отец, мать или законный представитель граждан до 18 лет вправе участвовать в работе комиссии по постановке граждан на воинский учёт.
3. Комиссия по постановке граждан на воинский учёт обязана:
1) организовать медицинское освидетельствование граждан и определить их годность к прохождению военной службы;
2) принимать решение о постановке гражданина на воинский учёт или освобождении его от воинской обязанности по состоянию здоровья как негодного к военной службе;
3) проводить для определения душевно-психического состояния гражданина профессиональное психологическое обследование.
4. Председатель или секретарь комиссии по постановке граждан на воинский учёт обязаны довести до граждан решение комиссии и объяснить им обязанности по воинскому учёту.
5. Комиссия по постановке граждан на воинский учёт ежегодно представляет отчёты председателям городов и районов о результатах работы комиссии, о состоянии постановки на воинский учёт, состоянии здоровья и психики граждан и принятии мер по оздоровлению граждан допризывного возраста.
Статья 16. Постановка на воинский учёт и снятие с воинского учёта
1. Граждане, уволенные с военной службы в состав запаса Вооруженных Сил Республики Таджикистан и органов национальной безопасности Республики Таджикистан, а также другие граждане, подлежащие постановке на воинский учёт, ставятся на учёт в военных комиссариатах или органах национальной безопасности на местах.
2. В случае изменения места жительства, воинский учёт призывников и военнообязанных осуществляется в военных комиссариатах по новому месту жительства.
3. Снятие с воинского учёта призывников и военнообязанных, состоящих на учёте военных комиссариатов по предыдущему месту жительства, производится по запросу военного комиссариата нового места жительства, для постановки на воинский учёт.
4. Граждане, имеющие специальное звание, уволенные из судебных органов, органов прокуратуры, внутренних дел, юстиции, по государственному финансовому контролю и борьбе с коррупцией, по контролю за наркотиками, таможенной службы и службы исполнения, за исключением граждан мужского пола призывного возраста, ранее не проходивших срочную военную службу, зачисляются в состав запаса в военных комиссариатах и ставятся на воинский учёт военнообязанных в порядке, установленном министром обороны Республики Таджикистан.
5. Граждане мужского пола призывного возраста, уволенные из органов, предусмотренных в части 4 настоящей статьи (за исключением курсантов, слушателей государственных военных образовательных учреждений высшего профессионального образования), и не проходившие срочную военную службу, ставятся на воинский учёт призывников.
6. С воинского учёта снимаются следующие граждане:
1) проходящие военную службу;
2) проживающие за пределами Республики Таджикистан;
3) отбывающие уголовное наказание в виде лишения свободы.
Статья 17. Исключение с воинского учёта
С воинского учёта исключаются следующие граждане:
1) признанные негодными к военной службе по состоянию здоровья;
2) достигшие предельного возраста пребывания в составе запаса;
3) в отношении которых прекращено гражданство Республики Таджикистан;
4) отбывающие уголовное наказание в виде пожизненного лишения свободы;
5) умершие;
6) безвестно отсутствующие или объявленные умершими.
Статья 18. Обязанности гражданина по воинскому учёту
1. В целях обеспечения воинского учёта граждане обязаны:
1) состоять на воинском учёте в военном комиссариате по месту жительства или на воинском учёте в составе запаса органов национальной безопасности;
2) явиться в установленное время и место по призыву (повестке) в военный комиссариат (орган национальной безопасности) и предъявить необходимые документы по перечню, указанному в повестке военного комиссариата (органа национальной безопасности) или органов самоуправления посёлков и сёл;
3) при увольнении с военной службы в состав запаса Вооруженных Сил Республики Таджикистан, а также из органов, предусмотренных в части 4 статьи 16 настоящего Закона, в течение 14 дней со дня исключения из списков личного состава воинской части, явиться в военный комиссариат по месту жительства для постановки на воинский учёт;
4) сообщить в течение 7 дней в военный комиссариат или органы самоуправления посёлков и сёл по месту жительства об изменении семейного положения, места работы или должности, места жительства в пределах города или района;
5) сняться с воинского учёта при переезде на новое место жительства, а также при временном отъезде с постоянного места жительства на срок более 45 дней и встать на воинский учёт в течение 20 дней по прибытии на новое место жительства, место временного пребывания или возвращении в Республику Таджикистан;
6) бережно хранить военно-учётные документы. В случае утери указанных документов в течение 14 дней обратиться в военный комиссариат по месту жительства для решения вопроса о получении документов взамен утерянных;
7) исполнять другие обязанности, установленные нормативными правовыми актами по воинскому учёту.
2. Граждане, подлежащие призыву на военную службу, и выезжающие в период проведения призыва на срок более 15 дней с места жительства, обязаны лично сообщить об этом в военный комиссариат по месту жительства.
ГЛАВА 4. ПОДГОТОВКА ГРАЖДАНИНА К ВОЕННОЙ СЛУЖБЕ
Статья 19. Обязательная или добровольная подготовка гражданина к военной службе
1. Обязательная подготовка гражданина к военной службе предусматривает:
1) получение необходимых знаний в области обороны;
2) диагностирование и медицинское освидетельствование, а при необходимости, с согласия гражданина проведение лечебноо-здоровительных мероприятий;
3) военную подготовку в учреждениях начального, среднего и высшего профессионального образования;
4) военно-патриотическое воспитание;
5) подготовку по военно-учётным специальностям солдат, сержантов и старшин по соответствующим направлениям военных комиссариатов.
2. Обязательная подготовка гражданина к военной службе может осуществляться в ходе военных сборов.
3. Добровольная подготовка гражданина к военной службе предусматривает:
1) занятая по различным военно-практическим видам спорта;
2) овладение военно-учётной специальностью;
3) обучение в образовательных учреждениях среднего общего образования с дополнительной учебной программой, имеющей цель военной подготовки несовершеннолетних граждан;
4) обучение студентов по программе подготовки офицеров запаса на военных кафедрах при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования.
4. Обязательная и добровольная подготовка граждан к военной службе осуществляется в соответствии с настоящим Законом.
Статья 20. Медицинское освидетельствование, диагностирование и проведение лечебно-оздоровительных мероприятий
1. Гражданин при первоначальной постановке на воинский учёт, при призыве (поступлении) на военную службу подлежит обязательному медицинскому освидетельствованию терапевтом, хирургом, невропатологом, психиатром, окулистом, отоларингологом, стоматологом, а также инфекционистом, фтизиатром, наркологом и врачами других специальностей в порядке, установленном уполномоченным органом в сфере здравоохранения и Министерством обороны Республики Таджикистан.
2. По результатам медицинского освидетельствования выносятся следующие заключения:
1) годен к военной службе;
2) годен к военной службе с незначительными ограничениями;
3) временно негоден к военной службе;
4) негоден к военной службе.
3. Если призывная медицинская комиссия при военном комиссариате не может вынести заключение о годности гражданина к военной службе, то данная комиссия в обязательном порядке направляет его на амбулаторное или стационарное медицинское обследование в медицинское учреждение, расположенное в пределах Горно-Бадахшанской автономной области, областей, города Душанбе, городов и районов, на территории которой гражданин проживает.
4. Финансирование медицинского освидетельствования граждан, их лечение и оздоровление, связанное с исполнением ими воинских обязанностей, осуществляется за счёт средств, предусмотренных государственным бюджетом, в порядке, установленном Правительством Республики Таджикистан.
Статья 21. Военно-патриотическое воспитание
1. Центральные исполнительные органы государственной власти, местные исполнительные органы государственной власти, органы самоуправления посёлков и сёл, совместно с Министерством обороны Республики Таджикистан, государственными органами, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба, а также должностные лица государственных органов, предприятий, учреждений и организаций, независимо от форм собственности и организационно-правовой формы, обязаны постоянно вести работу по военно-патриотическому воспитанию граждан.
2. Граждане, которым в установленном порядке присвоен первый спортивный разряд или спортивное звание по виду спорта, пользуются преимущественным правом при призыве (поступлении) на военную службу в выборе вида и рода войск в соответствии с его спортивной подготовкой и реальной потребностью в них.
3. Финансирование мероприятий по военно-патриотическому воспитанию и занятий по различным видам спорта осуществляется за счёт средств государственного бюджета и других средств, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан.
Статья 22. Овладение военно-учётными специальностями
1. Граждане могут овладеть военно-учётными специальностями при достижении 17 лет по специальностям солдат и сержантов.
2. Гражданин, овладевший сложной военно-учётной специальностью при призыве (поступлении) на военную службу, вправе выбрать вид войск для прохождения службы в соответствии с освоенной специальностью.
3. Перечень военно-учётных специальностей, в том числе сложных специальностей, утверждается Министерством обороны Республики Таджикистан.
4. Обучение граждан в образовательных учреждениях Общественной организации содействия обороне Республики Таджикистан, направленных городскими и районными военными комиссариатами для подготовки специалистов, является обязательным.
5. Финансирование мероприятий по подготовке граждан по овладению военно-учётными специальностями осуществляется за счет средств государственного бюджета и других средств, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан.
Статья 23. Получение необходимых знаний в области обороны
Получение обучающимися необходимых знаний об обороне государства, воинских обязанностях граждан, а также приобретение навыков по гражданской обороне предусматриваются государственным образовательным стандартам общего образования и среднего профессионального образования.
Статья 24. Военная подготовка в образовательных учреждениях общего среднего образования, образовательных учреждениях начального и среднего профессионального образования
1. Военная подготовка в образовательных учреждениях общего среднего образования и образовательных учреждениях начального и среднего профессионального образования проводится в соответствии с законодательством Республики Таджикистан с учащимися и студентами мужского пола, с обязательным проведением в течение 2 последних лет их учёбы не менее одного учебного сбора в конце последнего года обучения.
2. Военная подготовка учащихся и студентов проводится военными руководителями-преподавателями указанных образовательных учреждений.
3. План и учебные программы военной подготовки разрабатываются Министерством образования и науки Республики Таджикистан и представляются Министерству обороны Республики Таджикистан на утверждение.
4. Финансирование военной подготовки учащихся и студентов осуществляется за счёт средств государственного бюджета и других средств, не запрещенных законодательством Республики Таджикистан.
Статья 25. Обучение в государственных военных образовательных учреждениях среднего и высшего профессионального образования
1. Правительством Республики Таджикистан в структуре Министерства обороны Республики Таджикистан и других государственных органах, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба, могут создаваться государственные военные образовательные учреждения среднего профессионального образования, имеющие учебную программу, целью которой является военная подготовка несовершеннолетних граждан мужского пола.
2. Несовершеннолетний гражданин мужского пола - сирота или оставшийся без попечения родителей, желающий учиться в указанных образовательных учреждениях, зачисляется в эти учреждения без экзаменов по результатам собеседования и медицинского освидетельствования.
3. Гражданин, окончивший государственное военное образовательное учреждение среднего профессионального образования, вправе поступить в государственные военные образовательные учреждения высшего профессионального образования без экзаменов, по результатам собеседования и медицинского освидетельствования (за исключением органов национальной безопасности).
Статья 26. Обучение граждан по программам подготовки офицеров запаса на военных кафедрах при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования
1. Гражданин, обучающийся на дневном отделении государственного образовательного учреждения высшего профессионального образования, годный к военной службе по состоянию здоровья и отвечающий установленным требованиям, вправе проходить обучение по программе подготовки офицеров запаса на военной кафедре этого образовательного учреждения, при условии, что к моменту окончания указанного образовательного учреждения не достигнет 27летнего возраста.
2. Обучение граждан по программам подготовки офицеров запаса осуществляется на военных кафедрах при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования.
3. Программа подготовки офицеров на военных кафедрах при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования утверждается Министерством образования и науки Республики Таджикистан по согласованию с Министерством обороны Республики Таджикистан.
4. Перечень государственных образовательных учреждений высшего профессионального образования, в структуре которых действуют военные кафедры (факультеты), утверждается Правительством Республики Таджикистан. Положение о подготовке офицеров запаса для Вооруженных Сил Республики Таджикистан утверждается министром обороны Республики Таджикистан по согласованию с министром образования и науки Республики Таджикистан.
5. Программы подготовки офицеров запаса могут предусмотреть военное обучение граждан женского пола.
6. Государственное образовательное учреждение высшего профессионального образования обеспечивает военную кафедру необходимыми помещениями, а также при содействии Министерства обороны Республики Таджикистан, создаёт необходимую учебноматериальную базу.
7. Министерство обороны Республики Таджикистан обеспечивает военные кафедры преподавателями и осуществляет контроль военной подготовки студентов.
Статья 27. Порядок подготовки граждан к военной службе
Министерство обороны Республики Таджикистан и государственные органы, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба, выполняют следующие работы по подготовке граждан к военной службе:
1) разрабатывают перечни военно-учётных специальностей и военно-прикладных видов спорта;
2) разрабатывают совместно с Министерством здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан требования к состоянию здоровья граждан, призываемых (поступающих) на военную службу и состоящих на военной службе;
3) участвуют в разработке государственных образовательных стандартов, программы и методологии подготовки граждан к военной службе;
4) участвуют в образовании, финансировании и материально-техническом обеспечении военных кафедр при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования, а также учреждений и организаций, осуществляющих подготовку граждан к военной службе на основе договора.
Статья 28. Проведение допризывного изучения и подготовка граждан призывного возраста
1. Граждане призывного возраста на основании решений председателей городов и районов, с целью обучения до призыва граждан к военной службе, приглашаются в военный комиссариат по месту жительства, в порядке, установленном Министерством обороны Республики Таджикистан.
2. В случае неявки гражданина призывного возраста по повестке в военный комиссариат на мероприятия, предусмотренные частью 1 настоящей статьи, он привлекается к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 5. ПРИЗЫВ ГРАЖДАН НА ОБЯЗАТЕЛЬНУЮ СРОЧНУЮ ВОЕННУЮ СЛУЖБУ
Статья 29. Граждане, подлежащие призыву на обязательную срочную военную службу
1. Граждане мужского пола от 18 до 27 лет, состоящие на воинском учёте, или граждане, обязанные состоять на воинском учёте и не имеющие права на отсрочку или освобождение от призыва на обязательную срочную военную службу, подлежат призыву на военную службу в Вооруженные Силы Республики Таджикистан, другие войска и воинские формирования, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба, на должности солдат и сержантов.
2. Призыв на обязательную срочную военную службу граждан мужского пола до 27 лет, не прошедших военную службу, окончивших военные кафедры при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования и зачисленных с присвоением офицерского звания в состав запаса Вооруженных Сил Республики Таджикистан, осуществляется Министерством обороны Республики Таджикистан.
Статья 30. Основания для освобождения граждан от призыва на военную службу
1. От призыва на военную службу освобождаются следующие граждане:
1) признанные негодными к военной службе по состоянию здоровья;
2) проходящие или прошедшие военную службу, или военную службу в составе мобилизационного призывного резерва;
3) проходящие или прошедшие военную службу в другом государстве, или другой вид службы, приравненной к военной службе;
4) осужденные приговором суда за совершение преступления с применением наказания в виде лишение свободы.
2. Право на освобождение от призыва на военную службу имеют следующие граждане:
1) отец (мать) или брат (сестра) которых погиб (погибла) или умер (умерла), либо стал (стала) инвалидом I или II групп при прохождении обязательной срочной военной службы, или в добровольном порядке на должностях сержантов, прапорщиков и офицеров, или во время прохождения военных сборов;
2) являющиеся в семье единственным сыном (усыновленным);
3) имеющие учёную степень кандидата наук, доктора философии (PhD) - доктора по специальности, доктора наук или доктора хабилитат.
Статья 31. Основания для отсрочки от призыва на военную службу
1. Отсрочка от призыва на военную службу предоставляется гражданам по следующим основаниям:
1) признание временно негодным к военной службе по состоянию здоровья - на срок до 6 месяцев;
2) уход за членом семьи, нуждающимся в посторонней помощи и не находящимся на полном государственном содержании, при отсутствии других лиц, обязанных по закону заботиться о нем и содержать его (нуждающимися в посторонней помощи и уходе считаются члены семьи, достигшие пенсионного возраста или являющиеся инвалидами I или II групп, а также члены семьи, не достигшие 18-летнего возраста);
3) учёба в образовательных учреждениях общего, начального и среднего профессионального образования - до получения полного общего образования;
4) воспитание ребёнка, оставшегося без матери;
5) возбуждение уголовного дела - до принятия законного решения;
6) отбывание уголовного наказания в виде обязательных работ, исправительных работ или ограничения свободы.
2. Кроме оснований, указанных в части 1 данной статьи, право на отсрочку от призыва на военную службу имеют следующие граждане:
1) призывник, мать которого кроме него имеет двух или более несовершеннолетних детей и воспитывает их без супруга - до совершеннолетия другого ребёнка (сына);
2) избранные депутатами в местные Маджлиси народных депутатов - на срок осуществления полномочий;
3) обучающиеся впервые на дневном отделении образовательных учреждений высшего профессионального образования для получения квалификационной степени бакалавра и специалиста - на время их обучения;
4) педагоги, имеющие высшее педагогическое образование и работающие в образовательных учреждениях общего образования в сельской местности - на время такой работы;
5) имеющие высшее медицинское образование и работающие в образовательных или в медицинских учреждениях, расположенных в сельской местности - на время такой работы;
6) имеющие двух и более детей.
Статья 32. Призыв граждан на обязательную срочную военную службу
Призыв граждан на обязательную срочную военную службу осуществляется два раза в год - с 1 апреля по 31 мая и с 1 октября по 30 ноября на основании Указа Президента Республики Таджикистан, объявляемого в средствах массовой информации не позднее чем за 1 месяц до начала призыва.
Статья 33. Республиканская призывная комиссия, призывные комиссии Горно-Бадахшанской автономной области, областей, города Душанбе, городов и районов
1. Для организации и проведения призыва граждан на военную службу в республике постановлением Правительства Республики Таджикистан создаётся республиканская призывная комиссия, а решением председателей Горно-Бадахшанской автономной области, областей, города Душанбе, городов и районов создаются призывные комиссии Горно-Бадахшанской автономной области, областей, города Душанбе, городов и районов.
2. В состав призывных комиссий соответственно входят представители соответствующих министерств и ведомств, местных исполнительных органов государственной власти и военных комиссариатов.
3. Полномочия председателя и членов республиканской призывной комиссии, права и обязанности, порядок их работы определяются положением о республиканской призывной комиссии граждан на военную службу, утверждаемым постановлением Правительства Республики Таджикистан. Деятельность призывных комиссий Горно-Бадахшанской автономной области, областей, города Душанбе, городов и районов осуществляется решением председателя Горно-Бадахшанской автономной области, областей, города Душанбе, городов и районов.
Статья 34. Организация и проведение призыва граждан на обязательную срочную военную службу
1. Призыв граждан на обязательную срочную военную службу организует и проводит председатель города или района совместно с городским или районным военным комиссаром.
2. Для призыва граждан на обязательную срочную военную службу проводятся следующие мероприятия:
1) создание и организация деятельности призывной комиссии;
2) обеспечение явки призывников для прохождения призывной комиссии;
3) проведение медицинского освидетельствования;
4) обеспечение прибытия призывников в военные комиссариаты для отправки в сборные пункты;
5) отправка к месту прохождения военной службы.
3. Председатели городов и районов, военные комиссары и члены призывной комиссии несут ответственность за организацию и проведение призыва граждан на военную службу.
4. Порядок призыва граждан на военную службу определяется настоящим Законом и положением о порядке призыва граждан на военную службу, утверждаемым Правительством Республики Таджикистан.
Статья 35. Обязанности граждан, подлежащих по призыву на обязательную срочную военную службу
1. Призывник обязан явиться по повестке военного комиссариата на медицинское освидетельствование в призывную комиссию или для отправки в воинскую часть для прохождения обязательной срочной военной службы и находиться в военном комиссариате до отправки к месту прохождения военной службы.
2. Отец или мать гражданина, подлежащего призыву на обязательную срочную военную службу, или заменяющие их лица, обязаны получить повестку военного комиссариата под расписку и доставить гражданину, призываемому на военную службу.
3. Повестка вручается гражданину работниками военного комиссариата по месту жительства или по месту работы, либо учёбы гражданина через руководителей, других ответственных должностных лиц предприятий, учреждений и организаций, независимо от форм собственности и организационно-правовой формы, а также ответственными за военно-учётную работу, должностными лицами органов самоуправления посёлков и сёл, руководителями органов общественной самодеятельности (махаллинского совета, махаллинского комитета, жилищного комитета и тому подобное). В повестке должны быть указаны правовые последствия невыполнения гражданином возложенных на него требований.
4. Гражданин обязан в указанное время явиться для выполнения воинских обязанностей и прохождения военной службы согласно призыву (повестке) в военный комиссариат.
5. В случае уклонения от получения повестки призывником или неявки призывника в срок, указанный в повестке, без уважительных причин, призывник привлекается к ответственности в соответствии с требованиями законодательства Республики Таджикистан.
6. Граждане мужского пола, зачисленные в состав запаса с присвоением воинского звания офицера, после окончания государственных образовательных учреждений высшего профессионального образования обязаны явиться по повестке военного комиссариата на медицинское освидетельствование для принятия решения о призыве на военную службу и получения предписания Министерства обороны Республики Таджикистан для убытия к месту военной службы.
7. Уважительными причинами неявки призывника по повестке в военный комиссариат считаются:
1) болезнь или увечье гражданина, послужившее причиной его нетрудоспособности;
2) тяжелая болезнь или смерть отца, матери, приёмного отца, приёмной матери, жены, детей, брата, сестры, дедушки, бабушки гражданина;
3) стихийное бедствие или другие случаи, не связанные с волей призывника, не позволяющие ему явиться в указанный военным комиссариатом срок;
4) другие случаи, признанные призывной комиссией или судом уважительными причинами.
8. В случае неявки по уважительным причинам по повестке военного комиссариата на мероприятия, связанные с призывом на военную службу, призывник должен в течение 10 дней с момента получения повестки, представить в военный комиссариат подтверждающие документы об этом.
Статья 36. Призыв на военную службу при мобилизации, в военное положение и общее воинское обучение граждан
1. Порядок призыва граждан на военную службу при мобилизации и в военное положение устанавливается законодательством Республики Таджикистан.
2. С целью подготовки необходимого контингента для комплектования Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск и воинских формирований в военное положение постановлением Правительства Республики Таджикистан вводится обязательное общее воинское обучение:
1) для мужчин - от 16 до 55 лет;
2) для женщин - от 18 до 45 лет, не имеющих детей или имеющих детей старше 8 лет.
3. Общее воинское обучение граждан осуществляется по месту работы или учёбы без отрыва и освобождения от места работы или учебы.
Статья 37. Военная служба в составе мобилизационного призывного резерва
1. Гражданин, годный к обязательной военной службе, не имеющий право на освобождение или отсрочку от призыва, может с перечислением средств на специальный счёт, пройти военную службу в добровольном порядке в составе мобилизационного призывного резерва.
2. Военная служба в составе мобилизационного призывного резерва организуется и проводится с прохождением месячного сбора. Гражданин после прохождения военной службы в составе мобилизационного призывного резерва не подлежит призыву на обязательную военную службу.
3. Граждане, от 18 до 27 лет, поступившие на военную службу в составе мобилизационного призывного резерва, зачисляются в состав запаса Вооружённых Сил Республики Таджикистан, во время мобилизации и военного положения призываются на обязательную военную службу.
4. Размер средств, порядок их передачи и прохождение военной службы в составе мобилизационного призывного резерва устанавливаются Правительством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 6. ПОСТУПЛЕНИЕ ГРАЖДАН НА ВОЕННУЮ СЛУЖБУ
Статья 38. Поступление граждан на военную службу в добровольном порядке
1. Граждане мужского пола от 18 до 35 лет и граждане женского пола от 20 до 35 лет могут поступить на военную службу в добровольном порядке и проходить военную службу до достижения ими предельного возраста пребывания на военной службе, установленного статьёй 52 настоящего Закона, за исключением случаев, когда они подлежат досрочному увольнению с военной службы в соответствии с настоящим Законом и положением о порядке прохождения военной службы.
2. Порядок отбора кандидатов для поступления на военную службу в добровольном порядке определяет министр обороны Республики Таджикистан, руководители государственных органов, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба.
3. Обстоятельствами, препятствующими поступлению на военную службу в добровольном порядке, являются:
1) отсутствие в воинской части, учреждениях и организациях Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войсках или воинских формированиях вакантных воинских должностей;
2) неполное соответствие гражданина требованиям, предъявляемым в соответствии с настоящим Законом к гражданам, поступающим на военную службу в добровольном порядке;
3) осуждение гражданина по приговору суда;
4) наличие гражданства другого государства;
5) наличие заболевания, препятствующего исполнению обязанностей военной службы;
6) предоставление заведомо ложных сведений или фальшивых документов о себе или своих близких родственниках;
7) отказ соответствующих органов в допуске гражданина к государственным секретам;
8) непрохождение обязательной срочной военной службы (за исключением выпускников государственных образовательных учреждений высшего военного образования, граждан, указанных в части 2 статьи 29 настоящего Закона и освобождаемых от призыва на военную службу в соответствии с настоящим Законом);
9) наличие у граждан женского пола ребёнка до 3 лет.
4. Военнослужащие, уволенные с военной службы в соответствии с пунктами 4), 5), 6), 7), 8) и 9) части 1 статьи 54 настоящего Закона, повторному поступлению на военную службу в мирное время не подлежат.
Статья 39. Поступление граждан в государственные военные образовательные учреждения высшего профессионального образования
1. Гражданин, не прошедший военную службу, имеет право на поступление в государственные военные образовательные учреждения высшего профессионального образования после получения подтверждающего документа об общем среднем или профессиональном образовании до достижения им 21 - летнего возраста.
2. Гражданин, проходящий или прошедший военную службу, имеет право на поступление в государственные военные образовательные учреждения высшего профессионального образования до достижения им 25 - летнего возраста.
3. Военнослужащие, образцово проходящие обязательную срочную военную службу, по истечении 12 месяцев военной службы, имеют право поступить в государственные военные образовательные учреждения высшего профессионального образования.
4. Военнослужащий (курсант), не имеющий офицерского воинского звания и поступивший в государственные военные образовательные учреждения высшего профессионального образования, имеет правовой статус военнослужащего, проходящего обязательную срочную военную службу.
5. Курсант (мужского пола), отчисленный из государственного военного образовательного учреждения высшего профессионального образования военных структур и правоохранительных органов республики и иностранного государства за неуспеваемость или недисциплинированность, направляется в установленном министром обороны Республики Таджикистан (руководителем государственных органов, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба) порядке для прохождения военной службы по призыву на срок, по окончании которого продолжительность военной службы этого военнослужащего станет равной установленному настоящим Законом сроку военной службы по призыву, если до момента отчисления он не выслужил установленный срок обязательной срочной военной службы по призыву и не имеет права на освобождение или отсрочку от призыва на военную службу. При этом, продолжительность обязательной срочной военной службы по призыву до поступления в государственное военное образовательное учреждение высшего профессионального образования засчитывается в полном объеме и период обучения в указанных учреждениях рассчитывается из расчёта 2 месяца учёбы равного 1 месяцу обязательной срочной военной службы. В случае отчисления курсантов женского пола по перечисленным основаниям, они подлежат увольнению с военной службы без постановки на воинский учёт или зачислению в состав запаса в зависимости от полученной ими военно-учётной специальности.
6. Военнослужащий, отчисленный из государственного военного образовательного учреждения высшего профессионального образования в случаях, предусмотренных частью 5 настоящей статьи, или окончивший данное образовательное учреждение и не прибывший к месту военной службы, привлекается к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
7. Гражданин, прошедший обязательную срочную военную службу, принимается в государственные военные образовательные учреждения высшего профессионального образования на основании льгот, предусмотренных нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.
Статья 40. Требования, предъявляемые к гражданам, поступающим на военную службу в добровольном порядке
1. Граждане, поступающие на военную службу в добровольном порядке, подлежат медицинскому освидетельствованию согласно положению о военно-врачебной экспертизе, утверждаемому Правительством Республики Таджикистан. По результатам медицинского освидетельствования принимается решение о годности гражданина к военной службе.
2. Гражданин, поступающий на военную службу в добровольном порядке, должен соответствовать следующим установленным требованиям:
1) по уровню образования;
2) по уровню профессиональной подготовки;
3) по морально-психологическим качествам;
4) по нормативам физической подготовки.
3. Гражданину, поступившему на военную службу в добровольном порядке, Министерством обороны Республики Таджикистан, государственными органами, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба, выдается жетон.
4. Соответствие граждан, поступающих на военную службу в добровольном порядке, требованиям части 2 настоящей статьи, определяется положением о порядке прохождения военной службы.
ГЛАВА 7. ВОЕННАЯ СЛУЖБА
Статья 41. Вид и особенности прохождения военной службы
1. Военная служба состоит из:
1) обязательной срочной военной службы:
а) на должностях солдат и сержантов;
б) на должностях офицеров;
2) добровольной военной службы:
а) на должностях прапорщиков;
б) на должностях офицеров;
в) женский пол - на должностях солдат, сержантов, прапорщиков и офицеров;
г) на должностях сержантов органов национальной безопасности Республики Таджикистан;
д) курсантов и слушателей государственных военных образовательных учреждений высшего и среднего профессионального образования;
3) военная служба в составе мобилизационного призывного резерва на должностях солдат.
2. Порядок прохождения военной службы в мирное время определяется настоящим Законом, положением о порядке прохождения военной службы и воинскими уставами.
3. Особенности прохождения военной службы в других государственных органах, в которых предусматривается военная служба, определяются нормативными правовыми актами, регулирующими их деятельность.
4. Особенности прохождения военной службы в период мобилизации, чрезвычайного или военного положения, а также в условиях вооруженных конфликтов, осуществления миротворческой деятельности за пределами республики определяются законодательством Республики Таджикистан
5. Граждане, обязанные в соответствии с настоящим Законом проходить военную службу, делятся на допризывников, призывников, военнослужащих и военнообязанных.
Статья 42. Исполнение обязанностей военной службы
1. В целях регулирования правоотношений, связанных с исполнением гражданами воинской обязанности и прохождением военной службы, под исполнением обязанностей военной службы понимается:
1) участие в боевых действиях, выполнение задач в условиях чрезвычайных ситуаций, военного положения, либо в условиях вооруженных конфликтов, а также осуществления миротворческой деятельности за пределами республики
2) исполнение должностных обязанностей, в соответствии с законодательством;
3) несение боевого дежурства (боевой службы), а также служба в гарнизонном наряде и в составе суточного наряда;
4) участие в учениях и боевых походах;
5) выполнение приказа, распоряжения или задач, данных командиром (начальником);
6) нахождение на территории воинской части в течение установленного распорядком дня служебного времени или при служебной необходимости;
7) нахождение в служебной командировке или на лечении;
8) следование к месту службы, лечения и обратно;
9) участие в военных сборах;
10) нахождение в плену (за исключением случаев добровольной сдачи в плен) в качестве заложника или интернированного;
11) безвестное отсутствие - до признания военнослужащего без вести пропавшим или объявления умершим в установленном законом порядке;
12) защита жизни, здоровья и достоинства личности;
13) оказание помощи правоохранительным органам в обеспечении законности и правопорядка;
14) иные действия военнослужащего, признанные судом совершёнными в интересах общества и государства.
2. Не признается погибшим (умершим), получившим увечье, ранение, контузию или заболевшим при исполнении обязанностей военной службы военнослужащий, а также гражданин, проходящий военные сборы:
1) находящийся вне расположения воинской части на отдыхе, увольнении или отпуске, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 8), 10), 12), 13) и 14) части 1 настоящей статьи;
2) самовольно находящийся вне расположения воинской части или места службы, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 11),
12), 13) и 14) части 1 настоящей статьи;
3) добровольно приведший себя в состояние алкогольного, наркотического или токсического опьянения;
4) совершивший, предусмотренное законодательством Республики Таджикистан общественно-опасное деяние;
5) совершивший самоубийство или покушение на самоубийство, если указанные действия не были связаны с болезненным состоянием или доведением до самоубийства.
3. Запрещается отдавать военнослужащему незаконные приказы, распоряжения, ставить задачи, не относящиеся к военной службе.
Статья 43. Сроки военной службы
1. Сроки военной службы военнослужащих устанавливаются следующим образом:
1) для проходящих обязательную срочную военную службу на должностях солдат и сержантов - 24 месяца, а лицам, имеющим высшее образование - 12 месяцев;
2) для проходящих военную службу в составе мобилизационного призывного резерва на должностях солдат и сержантов - 1 месяц;
3) для проходящих военную службу по призыву на должностях офицерского состава - 24 месяца;
4) для сержантов, прапорщиков, а также военнослужащих женского пола, проходящих военную службу в добровольном порядке - 3 года, эта категория военнослужащих после окончания срока имеет право продлить срок военной службы в порядке, определяемом положением о порядке прохождения военной службы;
5) для офицеров, окончивших государственные военные образовательные учреждения высшего профессионального образования10 лет;
6) для офицеров, окончивших образовательные учреждения органов национальной безопасности Республики Таджикистан или на основании направления органа национальной безопасности Республики Таджикистан образовательные учреждения по безопасности или специальные службы в иностранных государствах - не менее 15 лет;
7) для офицеров, поступивших из состава запаса на военную службу в добровольном порядке - 5 лет;
8) для военнослужащих, проходящих военную службу в добровольном порядке в высокогорных условиях и местностях с неблагоприятными климатическими и экологическими условиями, устанавливаются сокращенные сроки прохождения военной службы в этих местностях, определяемые положением о порядке прохождения военной службы.
2. Сроки и порядок военной службы для военнослужащих, проходящих военную службу за пределами Республики Таджикистан, устанавливаются законодательством Республики Таджикистан.
3. Началом военной службы считается:
1) для граждан, призванных на обязательную срочную военную службу - в день прибытия в военный комиссариат для отправки к месту прохождения военной службы;
2) для граждан, поступающих на военную службу в добровольном порядке - в день зачисления их в списки личного состава воинской части;
3) для граждан, поступающих в государственные военные образовательные учреждения высшего профессионального образования в день зачисления в список курсантов государственных военных образовательных учреждений высшего профессионального образования.
4. Окончанием военной службы считается дата исключения военнослужащего из списка личного состава в порядке, определяемом положением о порядке прохождения военной службы.
5. Сроки обязательной военной службы для военнослужащих, установленных в части 1 настоящей статьи, не подлежат продлению, за исключением:
1) военнослужащим, находящимся на стационарном лечении;
2) военнослужащим, участвующим в боевых походах, находящихся в плену, и в других случаях, предусмотренных положением о порядке прохождения военной службы.
6. Время участия военнослужащих, проходящих обязательную срочную военную службу, в боевых действиях или выполнении задач в условиях вооруженных конфликтов, осуществления миротворческой деятельности за пределами республики, а также время нахождения в лечебных учреждениях вследствие получения ранений, контузий, увечий или при заболеваниях во время указанных действий, засчитывается в срок военной службы из расчета 1 день за 2 дня обязательной срочной военной службы
7. Время самовольного оставления воинской части или места военной службы военнослужащим, независимо от причины их оставления, несвоевременного прибытия в сроки, указанные в предписаниях, в воинскую часть или на место военной службы, а также время отбытия уголовного наказания в виде содержания в дисциплинарных воинских частях или отбывания дисциплинарного взыскания в виде ареста в сроки военной службы не засчитываются.
8. Время прохождения военных сборов засчитывается в общую военную службу граждан.
Статья 44. Военная форма одежды
1. Для военнослужащих Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск и воинских формирований устанавливаются необходимые виды военной формы одежды.
2. Военная форма одежды и знаки различия утверждаются Правительством Республики Таджикистан, а правила их ношения-министром обороны Республики Таджикистан.
3. Форма одежды и знаки различия работников государственных органов, предприятий, учреждений, организаций и общественных объединений не должны быть аналогичными форме одежды и знакам различия военнослужащих.
4. Государственные органы при изменении соответствующих или введении новых форм одежды и знаков различия своих работников представляют соответствующее предложение в Правительство Республики Таджикистан после согласования с Министерством обороны Республики Таджикистан.
5. Ношение военной формы одежды со знаками различия гражданам, не имеющим на это право, запрещается.
Статья 45. Военная присяга
1. Гражданин, впервые поступивший на военную службу, или не проходивший военную службу и впервые призванный на военные сборы, у Государственного флага Республики Таджикистан и Боевого знамени воинской части или Государственного флага принимает следующую военную присягу:
"Я, (фамилия, имя, отчество), поступая на военную службу, торжественно принимаю присягу на верность народу Таджикистана и Президенту Республики Таджикистан, Верховному Главнокомандующему Вооруженными Силами Республики Таджикистан, клянусь строго соблюдать требования Конституции Республики Таджикистан, законов, воинских уставов и выполнять приказы командиров и начальников.
Клянусь быть дисциплинированным, храбрым и бдительным, стойко переносить все тяготы и лишения военной службы, строго хранить государственную тайну.
Осознавая ответственность за выполнение служебных обязанностей, не пожалею сил и жизни для защиты независимости, территориальной целостности и конституционного строя Республики Таджикистан.
Если же я нарушу свою клятву, то пусть меня постигнет суровая кара закона и презрение народа".
2. Принятие военной присяги осуществляется в порядке, определяемом общевоинскими уставами Вооруженных Сил Республики Таджикистан.
3. Военнослужащими принимается присяга на верность Президенту Республики Таджикистан - Верховному Главнокомандующему Вооруженными Силами Республики Таджикистан в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
4. Привлечение военнослужащих до принятия ими военной присяги к выполнению боевых задач (участию в боевых действиях, несению боевого дежурства, боевой, гарнизонной, караульной службы), задач при введении режима чрезвычайного положения, закрепление за ними оружия и военной техники в условиях вооруженного конфликта, а также применение дисциплинарного взыскания в виде ареста, запрещается.
Статья 46. Временное прикомандирование в распоряжение других органов и перевод военнослужащих
1. Военнослужащие могут быть временно прикомандированы к государственным органам, международным организациям, членом которых является Республика Таджикистан, а также предприятиям оборонной промышленности, другим предприятиям и учреждениям в пределах лимитов, установленных Президентом Республики Таджикистан.
2. Военнослужащие могут быть переведены для дальнейшего прохождения военной службы из Вооруженных Сил Республики Таджикистан в другие государственные органы, а также из этих государственных органов в Вооруженные Силы Республики Таджикистан, либо государственные органы, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба, в порядке, определяемом положением о порядке прохождения военной службы. В соответствии с межгосударственными соглашениями Республики Таджикистан военнослужащие могут быть переведены для дальнейшего прохождения военной службы в вооруженные силы, войска и воинские формирования других государств, государственных органов, в которых законодательством этих государств предусмотрена военная служба.
3. Военнослужащие Министерства обороны Республики Таджикистан, Министерства внутренних дел Республики Таджикистан (внутренние войска и пожарная служба), Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан, Национальной гвардии Республики Таджикистан, Военной коллегии Верховного Суда Республики Таджикистан, военных судов Республики Таджикистан, Главной военной прокуратуры Республики Таджикистан, Комитета по чрезвычайным ситуациям и гражданской обороне при Правительстве Республики Таджикистан, Агентства по обеспечению специальным имуществом при Правительстве Республики Таджикистан, Главного управления исполнения уголовных наказаний Министерства юстиции Республики Таджикистан, назначаемые на должность в Исполнительный аппарат Президента Республики Таджикистан в порядке перевода, оставляются в резерве кадров высшего начальствующего состава органа, откомандировавшего их, с сохранением за ними всех прав, льгот, других довольствий и социальных гарантий, предусмотренных для военнослужащих, а также выплаты денежной компенсации взамен продовольственного пайка, вещевого имущества, оклада по воинскому званию. Порядок обеспечения этих прав, гарантий и их выплата осуществляется за счет министерств и ведомств, из которых военнослужащий прикомандирован для прохождения дальнейшей службы.
4. Должностные обязанности, социальные гарантии, порядок присвоения высших воинских званий и назначения пенсии военнослужащим, откомандированным в Исполнительный аппарат Президента Республики Таджикистан из органов, указанных в части 3 настоящей статьи, устанавливаются Президентом Республики Таджикистан.
Статья 47. Составы военнослужащих и воинские звания
1. В Вооруженных Силах Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях определяются следующие составы военнослужащих:
1) солдаты;
2) сержанты;
3) прапорщики;
4) младшие офицеры;
5) старшие офицеры;
6) высшие офицеры.
2. Воинские звания для военнослужащих Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск и воинских формирований устанавливаются Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан.
3. Запрещается вводить специальные звания для должностных лиц, работников и служащих государственных органов, предприятий, учреждений и организаций, независимо от форм собственности и организационно-правовой формы, аналогичные воинским званиям, за исключением случаев, установленных законодательством Республики Таджикистан.
Статья 48. Присвоение воинских званий
1. Для прохождения военной службы в каждом воинском звании устанавливается определенный срок.
2. Очередное воинское звание военнослужащему, имеющему военно-учётную специальность или равное ему, присваивается по истечении установленного срока его службы в предыдущем воинском звании, если он занимает воинскую должность, для которой штатом предусмотрено воинское звание, равное или более высокое, чем воинское звание, присваиваемое военнослужащему.
3. Очередное воинское звание военнослужащему, имеющему офицерское воинское звание до подполковника включительно, и успешно обучающемуся на дневном отделении в государственном военном образовательном учреждении высшего профессионального образования, присваивается по истечении срока его службы в предыдущем воинском звании, независимо от воинской должности, которую занимал до поступления в указанное образовательное учреждение.
4. Очередное воинское звание военнослужащему может быть присвоено досрочно за особые личные заслуги, но не выше воинского звания, предусмотренного штатом для занимаемой им воинской должности, и после прохождения не менее половины установленного срока службы в предыдущем воинском звании, но не более чем один раз за все время прохождения службы.
5. Военнослужащему, срок прохождения военной службы которого в присвоенном воинском звании истек в полтора раза, за особые личные заслуги может быть присвоено воинское звание на одну ступень выше воинского звания, предусмотренного штатом для занимаемой этим военнослужащим воинской должности, но не более одного раза за период прохождения военной службы.
6. Воинские звания военнослужащим присваивают в следующем порядке:
1) высшие воинские звания - Президентом Республики Таджикистан;
2) до высших воинских званий - в порядке, установленном положением о порядке прохождения военной службы.
7. Лицам, имеющим специальные звания рядового и начальствующего состава органов внутренних дел, юстиции, по государственному финансовому контролю и борьбе с коррупцией, по контролю за наркотиками, таможенной службы, классный чин органов прокуратуры, квалификационный класс судей и квалификационные звания службы исполнения определяемые для замещения воинских должностей в Вооруженных Силах Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях присваивается воинское звание офицерского состава равное званию, чину по результатам аттестации, но не выше того воинского звания, которое предусмотрено штатом, за исключением воинских званий, присваиваемых Президентом Республики Таджикистан. Срок воинского звания на воинских должностях исчисляется с даты присвоения специального звания, классного чина, квалификационных классов.
8. Порядок присвоения воинских званий и сроки военной службы в воинских званиях определяются положением о порядке прохождения военной службы.
Статья 49. Лишение, снижение воинского звания и восстановление в воинских званиях
1. Военнослужащий, а также гражданин, пребывающий в составе запаса или отставке, может быть лишен воинского звания в следующих случаях:
1) с вступлением в законную силу обвинительного приговора суда-независимо от присвоенного воинского звания;
2) распоряжением должностного лица, которому в соответствии с положением о порядке прохождения военной службы предоставлено право присвоения воинского звания сержанта и прапорщика, в отношении этих категорий военнослужащих, за дискредитацию воинского звания;
3) распоряжением командующих видами Вооруженных Сил Республики Таджикистан, а также руководителей государственных органов, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба - в отношении прапорщиков в случаях увольнения их с военной службы за дискредитацию воинского звания;
4) распоряжением министра обороны Республики Таджикистан, а также руководителей государственных органов, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба - в отношении младшего и старшего офицерского состава в случаях увольнения с военной службы за дискредитацию высокого воинского звания с учётом решения собрания офицеров или товарищеского суда чести офицеров;
5) указом Президента Республики Таджикистан - в отношении высшего офицерского состава.
2. Снижение воинского звания на одну или две ступени осуществляется следующими лицами:
1) в отношении младшего и старшего офицерского состава-исключительно министром обороны Республики Таджикистан, руководителями государственных органов, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба - с учётом решений собрания офицеров или товарищеского суда чести офицеров;
2) в отношении военнослужащих сержантского состава и прапорщиков - приказом должностного лица, имеющего право присваивать эти воинские звания.
3. Порядок восстановления военнослужащему или гражданину, лишенному воинского звания и сниженному в воинском звании, определяется положением о порядке прохождения военной службы.
Статья 50. Воинские должности
1. Военнослужащие проходят военную службу на воинских должностях, предусмотренных штатами воинских частей, за исключением случаев, указанных в части 6 настоящей статьи.
2. На военнослужащего запрещается возлагать исполнение обязанностей, не установленных соответствующим законодательством.
3. Каждой воинской должности должно соответствовать одно воинское звание.
4. Перечень воинских должностей, замещаемых полковниками и высшими офицерами в Вооруженных Силах Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях, утверждается Президентом Республики Таджикистан.
5. Перечень иных воинских должностей и соответствующие им воинские звания утверждаются министром обороны Республики Таджикистан (руководителем государственных органов, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба).
6. Военнослужащие не могут проходить военную службу на воинских должностях в следующих случаях:
1) до принятия военной присяги;
2) нахождения в распоряжении командира (начальника) - не более 3 месяцев;
3) нахождения в распоряжении командира (начальника) в связи с организационно-штатными мероприятиями - не более 4 месяцев;
4) в других случаях, определяемых положением о порядке прохождения военной службы.
Статья 51. Назначение на воинскую должность и освобождение от воинской должности
1. Военнослужащий назначается на воинскую должность и освобождается от воинской должности в соответствии с нормативными правовыми актами в следующем порядке:
1) по номенклатуре Президента и Правительства Республики Таджикистан - Президентом и Правительством Республики Таджикистан;
2) другие военнослужащие - в порядке, установленном положением о порядке прохождения военной службы.
2. Перемещение по службе офицеров и прапорщиков, проведение их плановой расстановки в местностях с установленными сроками военной службы осуществляются в порядке, установленном положением 0 порядке прохождения военной службы.
Статья 52. Предельный возраст пребывания на военной службе
1. Предельный возраст пребывания на военной службе устанавливается для военнослужащих:
1) имеющих воинское звание генерал-полковника - 63 года;
2) имеющих воинское звание генерал-лейтенанта, генерал-майора58 лет;
3) имеющего воинское звание полковника - 53 года;
4) имеющего иное воинское звание - 48 лет.
2. Предельный возраст пребывания на военной службе военнослужащих женского пола устанавливается в соответствии с частью 1 настоящей статьи, но он не должен превышать 53 года.
3. Отдельным военнослужащим, достигшим предельного возраста пребывания на военной службе и имеющим большой опыт службы по одной из военно-учётных специальностей, перечень которых указан в положении о порядке прохождения военной службы, срок пребывания на военной службе может быть продлен до достижения ими возраста 60 лет.
4. Предельный возраст, установленный в частях 1, 2 и 3 настоящей статьи, не применяется в отношении военнослужащих, назначенных на воинские должности Президентом и Правительством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 8. УВОЛЬНЕНИЕ С ВОЕННОЙ СЛУЖБЫ
Статья 53. Увольнение с военной службы
1. Военнослужащий увольняется с военной службы по истечении установленного настоящим Законом срока военной службы.
2. Военнослужащий, уволенный с военной службы, зачисляется в состав запаса.
3. Военнослужащий, достигший к моменту увольнения с военной службы предельного возраста пребывания в составе запаса, или признанный военно-врачебной комиссией негодным к военной службе, увольняется с военной службы в отставку.
4. Увольнение военнослужащих с военной службы осуществляется министром обороны Республики Таджикистан, руководителями государственных органов, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба, а также должностными лицами указанных органов в порядке, определяемом положением о порядке прохождения военной службы.
Статья 54. Основания для увольнения с военной службы
1. Военнослужащий (кроме солдат и сержантов, проходящих обязательную срочную военную службу) подлежит увольнению с военной службы по нижеследующим основаниям:
1) по возрасту - по достижении предельного возраста пребывания на военной службе;
2) по состоянию здоровья - в связи с признанием военно-врачебной комиссией негодным к военной службе;
3) в связи с признанием военно-врачебной комиссией ограниченно годным к военной службе военнослужащего в воинском звании до старшего прапорщика;
4) при лишении его офицерского воинского звания и звания прапорщика;
5) при вступлении в законную силу приговора суда и назначении наказания в виде лишения свободы;
6) при нарушении установленного законодательством Республики Таджикистан порядка по упорядочению традиций, торжеств и обрядов;
7) при прекращении гражданства Республики Таджикистан или наличии гражданства другого государства;
8) по служебному несоответствию в аттестационном порядке;
9) за дискредитацию высокого воинского звания;
10) в связи с лишением допуска к государственному секрету или отказа в выдаче допуска;
11) по предоставлению заведомо ложной информации или фальшивых документов о себе или своих близких родственниках;
12) в связи с переходом на службу в органы внутренних дел или в другие военизированные формирования, если военнослужащий прослужил в Вооруженных Силах Республики Таджикистан, других войсках и воинских формированиях не менее 10 лет;
13) по семейным обстоятельствам и по другим основаниям в порядке, определяемом положением о порядке прохождения военной службы.
2. Военнослужащий, имеющий воинское звание офицера и проходящий обязательную срочную военную службу, увольняется с военной службы по окончании срока военной службы или по основаниям, предусмотренным в пунктах 1) и 2) части 2 статьи 30 настоящего Закона, а также согласно пунктам 2), 3), 5), 6) и 10) части 1 настоящей статьи.
3. Солдаты и сержанты, проходящие обязательную срочную военную службу, подлежат увольнению с военной службы в следующем порядке:
1) по истечении срока военной службы;
2) по состоянию здоровья - в связи с признанием военно-врачебной комиссией негодным к военной службе или ограниченно годным к военной службе;
3) при вступлении в законную силу приговора суда о назначении наказания в виде лишения свободы;
4) в связи с прекращением гражданства Республики Таджикистан;
5) при наличии оснований, предусмотренных пунктами 1) и 2) части 2 статьи 30, пунктами 2) и 4) части 1, пунктами 1) и 6) части 2 статьи 31 настоящего Закона.
ГЛАВА 9. СОСТАВ ЗАПАСА ВООРУЖЕННЫХ СИЛ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН И ОРГАНОВ НАЦИОНАЛЬНОЙ БЕЗОПАСНОСТИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
Статья 55. Зачисление в состав запаса Вооруженных Сил Республики Таджикистан и органов национальной безопасности Республики Таджикистан
1. Для укомплектования Вооруженных Сил Республики Таджикистан по мобилизации в военное положение создаётся состав запаса из числа следующих граждан:
1) уволенных с военной службы с зачислением в состав запаса;
2) прошедших обучение по программе подготовки офицеров запаса на военных кафедрах при государственных образовательных учреждениях высшего профессионального образования;
3) не прошедших обязательную срочную военную службу в связи с предоставлением им отсрочек или освобождения от призыва на военную службу;
4) прошедших военную службу в составе мобилизационного призывного резерва;
5) женщин, имеющих военно-учётную специальность.
2. Создание состава запаса органов национальной безопасности Республики Таджикистан осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
3. Гражданину, не прошедшему военную службу в связи с предоставлением ему отсрочки, с зачислением в состав запаса военным комиссаром города или района присваивается воинское звание рядового.
4. Гражданин, пребывающий в составе запаса, проходит медицинское освидетельствование для определения его годности к военной службе в соответствии с положением о военно-врачебной экспертизе.
Статья 56. Состав запаса
1. Граждане, пребывающие в составе запаса, в зависимости от воинских званий и возраста, подразделяются на три группы:
1) солдаты, сержанты, старшины, прапорщики - 1 группа до 38 лет, 2 группа до 48 лет и 3 группа до 53 лет;
2) младшие офицеры: младший лейтенант, лейтенант, старший лейтенант, капитан - 1 группа до 48 лет, 2 группа до 53 лет и 3 группа до 58 лет;
3) старшие офицеры: майор и подполковник - 1 группа до 53 лет, 2 группа до 58 лет и 3 группа до 60 лет;
4) полковник - 1 группа до 60 лет и 2 группа до 63 лет;
5) высшие офицеры до 63 лет.
2. Граждане женского пола, пребывающие в составе запаса, относятся к 3 группе. Лица офицерского состава - до достижения 53летнего возраста, а лица другого состава - до достижения 48-летнего возраста.
3. Граждане, пребывающие в составе запаса и достигшие предельного возраста пребывания в составе запаса, или признанные негодными к военной службе по состоянию здоровья военным комиссаром города или района, снимаются с воинского учёта.
Статья 57. Военные и специальные сборы
1. Граждане, пребывающие в составе запаса, могут призываться на военные сборы для подготовки или переподготовки к военной службе. Проведение военных сборов в иных целях запрещается.
2. Срок, продолжительность военных сборов, место и время их проведения определяется министром обороны Республики Таджикистан или руководителями государственных органов, в которых согласно настоящему Закону предусмотрена военная служба.
3. Продолжительность каждого военного сбора не может превышать 2 месяцев.
4. Общая продолжительность военных сборов, к которым привлекается гражданин, пребывающий в запасе, не может превышать 12 месяцев.
5. Интервал между военными сборами, к которым привлекаются граждане, пребывающие в составе запаса, должен быть не менее 3 лет.
6. Порядок прохождения военных сборов гражданами, пребывающими в составе запаса, и их материальное обеспечение определяются настоящим Законом и положением о порядке проведения военных сборов, утвержденным Правительством Республики Таджикистан.
7. Граждане, пребывающие в составе запаса, могут быть приглашены на специальные сборы по поручению Президента Республики Таджикистан, с целью осуществления мероприятий в сфере предотвращения и ликвидации последствий чрезвычайных ситуаций или в иных случаях.
8. Сроки военных и специальных сборов засчитываются в общий срок военной службы граждан.
Статья 58. Освобождение от военных сборов
1. От военных сборов освобождаются следующие граждане, пребывающие в составе запаса:
1) женщины;
2) забронированные за предприятиями, учреждениями и организациями, независимо от форм собственности и организационно-правовой формы, на период мобилизации и военного положения;
3) работники и гражданский персонал органов внутренних дел, таможенных органов, а также гражданский персонал Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск и воинских формирований, государственных органов, в которых в соответствии с настоящим Законом предусмотрена военная служба;
4) работники авиационного и железнодорожного транспорта, непосредственно осуществляющие перевозку, или занятые обслуживанием и ремонтом самолетов (вертолетов), аэродромной техники, транспорта и устройств железнодорожного транспорта;
5) непосредственно занятые на посевных и уборочных работах в период проведения таких работ;
6) студенты (курсанты) и учащиеся дневных и вечерних форм обучения образовательных учреждений;
7) студенты (курсанты) и учащиеся заочных и дистанционных форм обучения образовательных учреждений - на период экзаменов и написания дипломных работ;
8) уволенные с военной службы - в течение 3 лет со дня увольнения в состав запаса;
9) имеющие четырёх и более несовершеннолетних детей;
10) имеющие отсрочку от призыва в соответствии со статьёй 31 настоящего Закона (за исключением пункта 6) части 2 статьи 31);
11) пребывающие за пределами Республики Таджикистан.
2. Военный комиссар может принять решение об освобождении граждан от призыва на военные сборы и по другим уважительным причинам, подтвержденным соответствующими документами.
Статья 59. Присвоение воинских званий гражданам, пребывающим в составе запаса
1. Гражданам, пребывающим в составе запаса, очередное воинское звание офицерского состава присваивается министром обороны Республики Таджикистан, после прохождения военных сборов и сдачи зачетов по представлению начальника военных сборов, но не более трёх раз за весь период пребывания в запасе.
2. Гражданам, пребывающим в составе запаса, очередное воинское звание включительно до старшего прапорщика запаса присваивается в порядке, определяемом положением о порядке прохождения военной службы.
3. Первое воинское звание офицера запаса присваивается министром обороны Республики Таджикистан:
1) гражданам, окончившим обучение по программе подготовки офицеров запаса на военной кафедре при государственном образовательном учреждении высшего профессионального образования после 12 месяцев прохождения обязательной срочной военной службы;
2) солдатам, сержантам, старшинам, прапорщикам запаса, получившим высшее профессиональное образование по гражданской специальности, равнозначной по профилю подготовки соответствующей военно-учётной специальности - после проведения аттестации в порядке, определяемом положением о порядке прохождения военной службы;
3) гражданам, имеющим высшее образование, но не прошедшим военную подготовку по программе подготовки офицера запаса в государственных учебных заведениях, но имеющим гражданскую специальность, равнозначную по профилю военно-учётной специальности - только при принятии на военную службу.
4. Сотрудникам судебных органов, органов прокуратуры, внутренних дел, юстиции, по государственному финансовому контролю и борьбе с коррупцией, по контролю за наркотиками, таможенной службы и службы исполнения уволенным из указанных органов в состав запаса Вооруженных Сил Республики Таджикистан, воинское звание присваивается министром обороны Республики Таджикистан с учётом имеющихся у них военно-учётной специальности и специальных званий.
5. Гражданам, уволенным в состав запаса из состава органов национальной безопасности Республики Таджикистан, воинские звания присваиваются в порядке, установленном настоящим Законом, руководителем данного органа.
ГЛАВА 10. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 60. Ответственность за несоблюдение требований настоящего Закона
Физические и юридические лица за несоблюдение требований настоящего Закона привлекаются к ответственности в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
Статья 61. О признании утратившим силу Закона Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной службе"
Признать утратившим силу Закон Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и военной службе" от 29 ноября 2000 года, №30 (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 2000 г., №11, ст. 539; 2003 г., №4, ст. 146, №8, ст. 461; 2004 г., №2, ст. 50, №7, ст. 464; 2005 г., №3, ст. 117; 2006 г., №11, ст. 467; 2007 г., №7, ст. 659; 2010 г., №7, ст. 542, ст. 553; 2012 г., №12, ч. 1, ст. 1014; 2017 г., №5, ч. 1, ст. 296; 2018 г., №1, ст. 10).
Статья 62. Порядок введения в действие настоящего Закона
Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
г. Душанбе,
от 29 января 2021 года, №1753