ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ҲАРАКАТ ДАР РОҲ
(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.1995, №22, мод.336; с.1997, №23-24, мод.333; с.2000, №11, мод.527; с.2008, №3, мод.189; с.2009, №12, мод.822; с.2010, №1, мод.4; с.2015, №11, мод.974)
Мақсади Қонуни мазкур муайян намудани асосҳои ҳуқуқии ҳаракат дар роҳ ҷиҳати ҳифзи ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон, системаи таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ, тартиби банақшагирӣ ва маблағгузории чорабиниҳо оид ба таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ мебошад .
БОБИ 1. ҚОИДАҲОИ УМУМИ
Моддаи 1. Вазифаҳои Қонуни мазкур
Қонуни мазкур муносибатҳои ҷамъиятиро дар соҳаи ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он танзим намуда, ҳуқуқу вазифаҳо ва масъулияти субъектҳо - иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ, вазоратҳо, идораҳо, иттиҳодияҳо корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳоро, сарфи назар аз шакли моликият ва хоҷагидори (минбаъд вазоратҳо, идораҳо ва ташкилотҳо) муайян мекунад .
Вазифаҳои Қонуни мазкур аз ҳифз намудани ҳаёт, саломати ва амволи шаҳрвандон, ҳимояи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии онҳо, инчунин ҳифзи манфиатҳои ҷамъият ва давлат ба воситаи пешгирии ҳодисаҳои роҳу нақлиёт, сабук гардонидани оқибатҳои вазнини онҳо иборатанд (.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳаракат дар роҳ
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳаракат дар роҳ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат аст .
Моддаи 3. Мафҳумҳои асосӣ
Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода шудаанд :
Иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ - шахсоне, ки аз роҳҳои автомобилгард ва ҷойҳои дигар, ки барои аз як ҷой ба ҷои дигар расонидани мусофирон ва кашондани борҳо тавассути воситаҳои нақлиёт пешбинӣ шудаанд, истифода бурда, дар раванди ҳаракат ҳамчун ронанда, пиёдагард, мусофир, велосипедрон, чорворон, аробакаш ва ғайра бевосита иштирок менамоянд .
Роҳи автомобилгард - маҷмӯи иншооти муҳандисӣ мебошад, ки барои ҳаракати воситаҳои нақлиёт ва пиёдагардҳо пешбини шудааст .
Воситаи нақлиёт - механизме, ки барои бо роҳҳо интиқол намудани одамон, бор ё таҷҳизоти дар болои он васлшуда, таъин шудааст .
Ҳаракати роҳ - маҷмӯи муносибатҳое мебошанд, ки дар раванди ҳаракати одамон ва борҳо бо ёрии воситаҳои нақлиёт ё бе онҳо дар ҳудуди роҳҳои автомобилгард ба вуҷуд меоянд , ;
Бехатарии ҳаракати роҳ - ҳолати раванди мазкур буда, инъикоскунандаи дараҷаи муҳофизати иштирокчиёни он аз ҳодисаҳои роҳу нақлиёт ва оқибатҳои онҳо аст , ;
Таъмини бехатарии ҳаракати роҳ - фаъолияте мебошад, ки барои пешгирии сабабҳои ба амал омадани ҳодисаҳои роҳу нақлиёт, сабук гардонидани оқибатҳои вазнини он нигаронида шудааст .
Моддаи 4. Қоидаҳои ҳаракат дар роҳ
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои воситаҳои нақлиёт ҳаракат ва аз тарафи дасти рост муқаррар карда шудааст.
Тартиби оғози ҳаракат, тағйири самти ҳаракат, ҷойгирии воситаҳои нақлиёт ва пиёдагардҳо, интихоби суръати ҳаракат ва фосила, гузаштани чорраҳаҳо, гузаргоҳҳои пиёдагардҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан, истгоҳҳои воситаҳои нақлиёти истифодаи умуми, истифодаи асбобҳои нурафшони беруни, қоидаҳои ҳаракати пиёдагардҳо, ҳаракати велосипедсаворон, инчунин масъалаҳои ташкили ҳаракат ва бехатарии он тавассути Қоидаҳои ҳаракат дар роҳ, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, танзим карда мешаванд .
БОБИ 2. СИСТЕМАИ ИДОРАКУНИИ ҲАРАКАТ ДАР РОҲ ВА ТАЪМИНИ БЕХАТАРИИ ОН
Моддаи 5. Идоракунии давлати дар соҳаи ҳаракат дар роҳ
Идоракунии давлатӣ дар соҳаи ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва дигар мақомоти ваколатдор сурат мегирад .
Моддаи 6. Иштироки вазоратҳо, идораҳо ва иттиҳодияҳо дар таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ
Вазоратҳо, идораҳо ва иттиҳодияҳо дар доираи салоҳияти худ бехатарии ҳаракати роҳро таъмин менамоянд, барои иҷрои барномаҳои давлати ва соҳавии ҳаракат дар роҳ масъулият доранд, доир ба ҳаракат дар роҳ санадҳое мебароранд, ки хилофи қонунгузори намебошанд, иҷрои тадбирҳои таъмини бехатарии ҳаракати роҳро аз тарафи корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳое, ки ба ҳайати онҳо дохиланд, таъмин мекунанд .
Вазоратҳо, идораҳо ва иттиҳодияҳо бо супориши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баъзе вазифаҳои идоракунии байнисоҳавиро вобаста ба ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он иҷро карда метавонанд .
Дар вазоратҳо, идораҳо ва иттиҳодияҳо, дар корхонаҳо ва ташкилотҳое, ки воситаҳои нақлиёт доранд, вазифаи мутахассис оид ба бехатарии ҳаракат дар роҳ ё хадамоти бехатарии ҳаракат дар роҳ ташкил карда мешавад .
Низомнома оид ба хадамоти бехатарии ҳаракат дар роҳ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад .
Моддаи 7. Иштироки корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо дар таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ
Корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, сарфи назар аз шакли моликият ва хоҷагидориашон, барои таъмини бехатарии ҳаракати роҳ чорабиниҳо таҳия намуда, онҳоро амали месозанд. Дар коллективҳои меҳнати оид ба риояи талаботи қонун дар бораи ҳаракати роҳ тадбирҳои пешгириву фаҳмондадиҳиро ба амал мебароранд .
Моддаи 8. Иштироки иттиҳодияҳои ҷамъияти ва шаҳрвандон дар амали гардонидани чорабиниҳои таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ
Иттиҳодияҳои ҷамъияти ва шаҳрвандон бояд ба мақомоти давлати дар амали гардонидани чорабиниҳои бехатарии ҳаракат дар роҳ мусоидат намоянд. Вазоратҳо, идораҳо ва иттиҳодияҳо вазифадор ҳастанд, ки таклифҳои иттиҳодияҳои ҷамъияти ва шаҳрвандонро оиди масъалаҳои бехатарии ҳаракат дар роҳ ба назар гиранд .
Давлат сиёсати андози имтиёзнокро нисбати иттиҳодияҳои ҷамъияти, ки мақсади асосиашон амали гардонидани чорабиниҳои таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ мебошад, татбиқ менамояд.
БОБИ 3. САЛОҲИЯТИ МАҚОМОТИ ИДОРАКУНИИ ДАВЛАТИ ДАР СОҲАИ ҲАРАКАТ ДАР РОҲ
Моддаи 9. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳаракат дар роҳ
Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳаракат дар роҳ аз инҳо иборатанд :
муайян кардан ва гузаронидани сиёсати ягонаи давлати дар соҳаи таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон , ;
муқаррар намудани низоми ягонаи қоидаҳо, стандартҳо, меъёрҳои техники ва дигар санадҳои меъёри оид ба масъалаҳои таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ , ;
таҳияи лоиҳаи қонунҳо, санадҳои меъёри оид ба масъалаҳои ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он, инчунин ҷавобгари барои риоя накардани онҳо дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ;
муайян кардани ваколатҳои мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти ваколатдори давлатӣ оид ба ҳаракат дар роҳ ;
ташкил додани мақомоти давлатии ваколатдор дар соҳаи ҳаракат дар роҳ, роҳбари ба фаъолияти онҳо ;
таҳия ва тасдиқ намудани барномаҳои давлатии тараққии ҳаракати роҳ ва бехатари дар роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан;
бо маблағ таъмин, роҳбари ва назорат кардан ба иҷрои барномаҳои давлатии тараққии ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он ;
ташкил додани фондҳои ҷумҳуриявии таъминоти модди ва молиявии тараққии ҳаракат дар роҳ ва мустаҳкам намудани бехатарии он дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ;
ҳамоҳангсозии фаъолияти вазоратҳо, идораҳо ва иттиҳодияҳо, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи ҳаракат дар роҳ ;
назорати давлати ба иҷрои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, қоидаҳо, стандартҳо, меъёрҳои техники ва дигар санадҳои меъёри дар соҳаи ҳаракат дар роҳ ва таъмини бехатарии он ,;
муайян намудани тартиботи ягонаи ташкили ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он ;
муқаррар намудани талаботи ягона оид ба лоиҳакаши, сохтмон, тармим, таъмир, нигоҳубин ва ҳифзи роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан, тасдиқ кардани барномаҳои сохтмони онҳо ;
муқаррар намудани талаботи ягонаи таҳия ва ҷори намудани нақшаҳои умуми, лоиҳаҳои банақшагирии тафсили ва хонасози дар маҳала аҳолинишин, нақшаҳои комплексии нақлиёт ва планҳои хонасозии алоҳида ;
муқаррар намудани талаботи ягона оид ба тармим ва ҳолати техникии воситаҳои нақлиёте, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда мешаванд ;
муайян намудани тартиби додани иҷозатномаҳо (литсензияҳо) ва сертификатҳо барои фаъолияти вобаста бо сохтмон, таъмир ва истифода кардани воситаҳои нақлиёт, боркашони ва мусофиркашони, тайёр намудани ронандаҳо, сохтмон, тармим, таъмир ва нигоҳубини роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан ва дигар навъҳои фаъолият, ки ба бехатарии ҳаракат таъсир мерасонад ;
муайяи намудани принсипҳои умумии суғуртакунии ҳатмии воситаҳои нақлиёт, ронандаҳо ва мусофирон ;
барпо намудани системаи ягонаи баҳисобгирии нишондиҳандаҳои асосии омории ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он ;
ташкили корҳои тадқиқоти илми ва конструктории технологи дар соҳаи ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он ;
таъсиси системаи ягонаи иттилоотию кофтукови ва бонки маълумоти баҳисобгирии ронандаҳо, воситаҳои нақлиёт, ҳуқуқвайронкуниҳои маъмури, ҳодисаҳои нақлиёти роҳ ва оқибатҳои онҳо, инчунин нишондиҳандаҳои дигар ;
иштирок дар фаъолияти байниҳукумати ва ташкилотҳои байналмилалӣ оид ба масъалаҳои ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он .
Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар масъалаҳои дорои аҳамияти давлати оид ба соҳаи ҳаракат дар роҳ, ки дар қонун пешбини шудааст, низ дохил мешаванд .
Моддаи 10. Салоҳияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ
Ба салоҳияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ дохил мешавад:
- таҳия ва татбиқи барномаҳои минтақавии таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ, танзим ва назорати иҷрои онҳо;
- таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ дар ҳудуди минтақаи дахлдор;
- ташкили иҷрои корҳо оид ба сохтмон, тармим, таъмир ва таъмини воситаҳои техникӣ дар роҳҳои автомобилгарди истифодаи умуми таъиноти маҳаллӣ, кӯчаҳо ва маҳалҳои аҳолинишин;
- дигар ваколатҳое, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудаанд .
Моддаи 11. Салоҳияти соҳибони роҳҳои автамобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан
Салоҳияти соҳибони роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан ё мақомоти ваколатдори онҳо дар соҳаи ҳаракат дар роҳ аз инҳо иборат аст :
таҳияи барномаҳо ва андешидани тадбирҳо оид ба тараққи, такмил, таъмир ва барои ҳаракат дар ҳолати бехатар нигоҳ доштани роҳҳо, кӯчаҳо, гузаргоҳҳои роҳи оҳан ва қитъаҳои барои онҳо ҷудокардашуда;
муайян кардани сохтори идора, лоиҳакаши, сохтан ва нигоҳубин кардани роҳҳо, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан;
иштирок дар таҳияи низомномаҳо дар бораи сохторҳои махсуси идоракунии ҳаракат дар роҳ ;
ҷуброни ҳароҷоти соҳибони воситаҳои нақлиёт, инчунин пардохти кӯмакпулии якдафъагй ба осебдидагон, агар ҳодисаҳои наклиёти роҳ аз сабаби нигоҳубини ғайриқаноатбахши роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо гузаргоҳҳои роҳи оҳан рӯй дода бошад;
таъмини шароити бехатар, босарфа ва ҳаловатбахши ҳаракат дар роҳ ;
ташкили чорабнниҳо ва амали намудани онҳо барои ҳифзи муҳити табиат;
таъмини иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ бо ахбор дар бораи масъалаҳои ҳолати садамаовар ва пӯшиши роҳ ва шароити дигар ;
ҳалли масъалаҳои истифодаи роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан дар вазъиятҳои фавқулодда;
муайян кардани меъёрҳо ва ҷудо намудани маблағи лозима барои сохтмон, тармим, таъмир ва нигоҳубини роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан ;
вогузор кардани ҳуқуқ барои сохгмони иншооти коммунали ва иншооти дигар, кашидани хатти алоқа, барои корҳои муҳофизати ва иншоот, иншооти хизматрасони ва таҷҳизонидани онҳо мувофиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ;
ташкили корҳо оид ба аҳолшинони ва нигоҳубини ниҳолҳои назди роҳҳо ва ғайра;
фавран бартараф намудани харобиҳои роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан;
таъмини кори хадамоти махсус оид ба амали намудани чорабиниҳои ташкили ҳаракат дар роҳ ;
сари вақт ошкор намудани монеаҳои ҳаракат дар роҳ ва бартарафкунии онҳо ва дар сурати ғайриимкон будани ин кор фавран бо аломатҳои роҳ воситаҳои манъкунанда ва роҳнишондиҳанда нишонагузори намудани он ҷойҳо ;
ташкили иҷрои талаботи муқарраршуда оид ба таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ ;
ҳалли дигар масъалахои ҳаракат дар роҳ мувофики санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон .
Моддаи 12. Салоҳияти соҳибони воситаҳои нақлиёт
Салоҳияти соҳибони воситаҳои нақлиёт (ба истиснои шахсони воқеи) аз инҳо иборат аст:
дидани чораҳо оид ба ривоҷу равнақи истифодабари ва нигоҳубини воситаҳои нақлиёт;
васеъ намудани шабакаи муассисаҳои таълими оид ба тайёр намудани ронандагони воситаҳои нақлиёт ва такмили ихтисоси онҳо;
ташкил ва татбиқи чораҳои таъмини тиббии бехатарии ҳаракат дар роҳ ;
ташкил ва татбиқи чораҳои муҳит аз таъсири бади нақлиёт;
баҳисобгирии ҳодисаҳои нақлиёти роҳ ва риоя накардани Қоидаҳои ҳаракат дар роҳ таҳлили сабабҳо ва шароити ба амал омадани онҳо ;
ташкил ва бо маблағтаъминкунии чораҳои пешгири намудани маъюбшавии вобаста бо нақлиёти роҳ;
ҷуброни зарари дар натиҷаи ҳодисаи ҳодисаҳои садамавӣ дар роҳ бо айби онҳо расонидашуда, инчунин пардохти ёрдампулии яквақта ба шахсони дар ин гуна ҳодисаҳо зарардида бо қарори мақомоти суди ;
ҳалли масъалаҳои истифодаи нақлиёт дар вазъияти фавқулодда.
БОБИ 4. ҲУҚУҚУ ВАЗИФАҲОИ ИШТИРОКЧИЁНИ ҲАРАКАТ ДАР РОҲ
Моддаи 13. Ҳуқуқу вазифаҳои асосии иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ
Иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ дорои ҳуқуқи зайл мебошанд :
ба шароити бехатарии ҳаракат дар роҳ, ҷуброни зиёне, ки бинобар ба талаботи бехатарии ҳаракат мутобиқат накардани ҳолати роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан расонида шудааст ;
ба ҷуброни зиён ва додани ёрдампулии яквақта аз ҳисоби онҳое, ки ба ҳодисаи нақлиёти роҳ айбдоранд;
ба суд шикоят кардан нисбати амалҳои шахсони мансабдор ва мақомоти ҳокимияти иҷроияи давлати дар сурати аз тарафи онҳо вайрон намудани қонуни мавҷуда;
омӯхтани меъёрҳо ва қоидаҳои ҳаракат дар роҳ ;
гирифтани ахбор аз ташкилотҳои роҳ, коммунали ва ғайра дар бораи шароити ҳаракат дар роҳ .
Иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ вазифадоранд :
талаботи Қонуни мазкур, Қоидаҳои ҳаракат дар роҳ ва дигар санадҳои меъёриро оид ба масъалаҳои бехатарии ҳаракат дар роҳ то ҷое, ки барояшон дахл дорад, донанд ;
барои ҳаракат дар роҳ шароити бехатар муҳайё кунанд, бо амалҳо ё беамалии худ ба дигар иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ зиён нарасонанд ;
товони зиёнеро, ки бо айби онҳо бинобар риоя накардани талаботи қонун дар бораи ҳаракат дар роҳ расонида шудааст, ҷуброн кунанд ;
амри мақомоти назорат ва бозрасии давлатиро оид ба риояи қонунгузори дар бораи ҳаракат дар роҳ иҷро намоянд .
Ҳуқуқу вазифаҳои ронандаи воситаи нақлиёт, пиёдагард, мусофир (пассажир), велосипедрон ва чорворон бо Қоидаҳои ҳаракати роҳ, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад, танзим карда мешаванд.
Моддаи 14. Қоидаҳои асоси барои додани иҷозати идоракунии воситаҳои нақлиёт
Агар синну соли шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба синну соли муқарраркардаи ҳамин Қонун мувофиқ буда, камбудии ҷисмони ё беморие надошта бошад, ки монеи идоракунии бехатари воситаҳои нақлиёт ва ҳосил кардани малакаи кофии идоракунии воситаҳои нақлиёт гардад ӯ ҳуқуқ дорад барои идоракунии воситаҳои нақлиёт иҷозат гирад .
Тартиби ба идоракунии воситаҳои нақлиёт иҷозат доданро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.
Номгӯи ноқисиҳои ҷисмонӣ ва ё бемориҳое, ки дар сурати мавҷуд будани онҳо ба шахс бобати гирифтани шаҳодатнома барои идораи воситаҳои нақлиёт иҷозат дода мешавад, аз тарафи Вазорати тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад .
Ҳуқуқи идора намудани воситаҳои нақлиёти категори ё хелҳои дахлдор бо шаҳодатномае, ки аз тарафи Бозрасии давлатии автомобили дода мешавад тасдиқ карда мешавад, ки онро Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон медиҳад.
Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчунин шаҳодатномаҳои ронандагии милли ва байналмилалие амал мекунанд, ки ба Конвенсияи ҳаракат дар роҳ мувофиқанд .
Моддаи 15. Асосҳо барои қатъи ҳуқуқи идоракунии воситаҳои нақлиёт
Қатъи истифодаи ҳуқуқи идоракунии воситаҳои нақлиёт (маҳрум сохтан аз ҳуқуқи идоракунии воситаҳои нақлиёт) ба сабаби бад шудани саломатии ронанда, ки барои идоракунии бехатарии воситаҳои нақлиёт монеь мешавад, ҳамчунин барои иҷро накардани вазифаҳои тавассути Қонуни мазкур муқарраргардида дар мавридҳое, ки қонун пешбини намудааст, сурат мегирад .
Қатъи истифодаи ҳуқуқи идоракунии воситаҳои нақлиёт бинобар бад шудани саломати дар асоси хулосаи муассисаи тибби, ки ба идоракунии воситаҳои нақлиёт қобил буданро муайян мекунад, сурат мегирад.
Маҳрум сохтан аз ҳуқуқи идоракунии воситаҳои нақлиёт бинобар ӯҳдадориҳои бо қонунгузори муқарраргардидаро ба ҷо наовардани ронанда дар асоси материалҳои парвандаи қонунвайронкунии маъмурии Қоидаҳои ҳаракат дар роҳ ва дигар мавридҳое, ки Қонуни мазкур пешбини намуааст, қатъ мегардад .
Аз ҳуқуқи идора кардани воситаи нақлиёт маҳрум намудани ронанда то замони пурра аз байн рафтани сабабҳое, ки барои бехавфу хатар идора кардани воситаи нақлиёт монеъ мегарданд, идома меёбад ва дар мавриди ӯҳдадориҳои муқарраргардидаро ба ҷо наоварданаш ба мӯҳлате, ки дар Қонуни мазкур муайян шудааст, давом мекунад .
Агар ронанда Қоидаҳои ҳаракати роҳро, ки рӯйхати онҳо дар қонунгузори муқаррар карда мешавад, риоя накунад, ӯро шахсони мансабдори боваколати Бозрасии давлатии автомобилии (БДА) Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои санҷиши донишаш ба комиссия мефиристанд.
Моддаи 16. Омӯзиши қоидаҳои ҳаракат дар роҳ ба аҳолӣ
Корхонаю муассиса ва ташкилотҳо сарфи назар аз шаклҳои моликият барои таълим додани Қоидаҳои ҳаракати роҳ ба шаҳрвандоне, ки ба тариқи кироя кор мекунанд, тадбирҳо андешида, амали мегардонанд .
Мақомоти маориф таълими Қоидаҳои ҳаракати роҳро дар ҳамаи кӯдакистонҳо, мактабҳои миёнаи маълумоти умуми ва оли, дар омӯзишгоҳҳои касбию техники, ҳамчунин таълими мутахассисони даркориро ба роҳ мемонанд.
Ба бачагон омӯхтани малакаҳои дар роҳ бехавфу хатар рафтор кардан дар кӯдакистонҳо аз якунимсолаги оғоз мешавад. Қоидаҳои ҳаракати роҳ ба талабагон аз рӯи барномае таълим дода мешавад, ки онҳо дар давраи хонданашон дар мактабу омӯзишгоҳ барои идора кардани мотосикл ҳуқуқдор гашта, шаҳодатнома мегиранд.
Мақомоти ҳифзи иҷтимоии аҳоли тадбирҳое меандешанд, ки мақсад аз онҳо ба мӯйсафедон ва маъюбон таълим додани ҳаракати бехавфу хатар дар роҳ, инчунин муҳофизати онҳо ҳангоми ҳаракат дар роҳ аст.
Қоидаҳои ҳаракати роҳ ба аҳоли мувофиқи барномаҳое, ки мақомоти дахлдори давлати оид ба бехатарии ҳаракат дар роҳ тасдиқ намудаанд, бо пешниҳоди мақомоти маориф ва ҳифзи иҷтимоии аҳоли таълим дода мешаванд .
Қоидаҳои ҳаракат дар роҳ ба шаҳрвандон дар муассисаҳои давлати, ва ғайридавлатӣ таълим дода мешаванд. ҳамчунин шаҳрвандон ин Қоидаҳоро мустақилона меомӯзанд. Шаҳрвандон имтиҳоноти давлатиро барои соҳиб гаштан ба ҳуқуқи идоракунии воситаҳои нақлиёт танҳо дар мақомоти Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон месупоранд .
Мақомоти Бозрасии давлатии автомобили, воситаҳои ахбори омма ба мақомоти дахлдор барои амали намудани чораҳои профилактики ва ба гурӯҳҳои иҷтимоии аз ҷиҳати синну сол гуногуни аҳоли таълим додани Қоидаҳои ҳаракат дар роҳ ёри мерасонанд .
БОБИ 5. РОҲҲОИ (КӯЧАҲОИ) АВТОМОБИЛГАРД
Моддаи 17. Роҳҳои (кӯчаҳои) автомобилгард, тақсиму тафриқа ва истифодаи онҳо
Тартиби тақсиму тафриқа ва истифодаи роҳҳои (кӯчаҳои) автомобилгардро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.
Моддаи 18. Талаботи асоси оиди кашидани лоиҳаи роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан
Ташкилоту корхонаҳо ва муассисаҳое, ки лоиҳаҳои типи ё инфиродии сохтмон, тармим ва таъмири роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳанро мекашанд, бояд маҷмӯи тадбирҳои таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ, талабҳои экологиро бо назардошти эҳтиёҷоти хос маъюбон пешбини намоянд .
Аз ҳисоби ихтисори тадбирҳое, ки ба бехатарии ҳаракат дар роҳ таъсир мерасонанд, кам кардани ҳарҷи маблағ манъ аст. Лоиҳаҳои сохтмони, тармим ва таъмири роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан бояд мавриди экспертиза қарор дода шаванд. Мувофиқаи назорати давлати оид ба риояи қонунгузори, қоидаҳо, меъёру стандартҳои бехатарии ҳаракати роҳро роҷеъ ба мутобиқати ин лоиҳаҳо ба талабҳои қоида, меъёру стандартҳои бехатарии ҳаракати роҳ ва экспертизаи экологи гирифта, бояд ба ҳеҷ гуна каҷрави аз талаботи онҳо роҳ дода нашавад .
Моддаи 19. Талаботи асоси оид ба сохтмон, тармим ва таъмири роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан
Тамоми корҳои сохтан, тармим ва таъмири роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан бояд мувофиқи лоиҳа ва талабҳои қоидаю меъёрҳо ва стандартҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба бехатарии ҳаракат дар роҳ ба ҷо оварда шаванд .
Агар барои амали сохтани баъзе лоиҳаҳо шароит имкон надиҳад иҷрокунандаи кор бояд аз ин ба лоиҳакаш ва фармоишгар бо мақсади андешидани чораи бехатарии ҳаракат дар роҳ хабар диҳад .
Сохтмон, тармим ва таъмири роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан бо иштироки мақомоти назорати давлати оид бо риояи қонунгузори, қоидаю меъёр ва стандартҳои бехатарии ҳаракат дар роҳ баъд аз иҷрои чорабиниҳои таъмини бехатарии ҳаракати роҳ қабул карда мешаванд .
Қоидаҳои ягонаи таъмир ва нигоҳубини роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан, Қоидаҳои истифодаи онҳо ва муҳофизати онҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.
Моддаи 20. Бо иншоотҳои хизматрасони таҷҳизонидани роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан
Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ вазифадоранд ҳамроҳи мақомоти роҳсозию роҳдори барои ҷиҳозонидани роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан бо иншооти хизматрасонии автомобили мувофиқи меъёрҳои тасдиқкардаи лоиҳакаши, нақшаҳои сохтмон ва схемаҳое генералии ҷойгиронии чунин иншоотҳо тадбирҳо андешанд. ҳамчунин кори онҳоро бо мақсади пурратар қонеъ гардонидани талаботи иштироккунандагони ҳаракат дар роҳ ташкил кунанд. Роҳҳою кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан, ки серҳаракатанд, барои даъвати мошини ёрии таъҷилии тибби, кормандони мақомоти корҳои дохили ва ташкилотҳои роҳсози ва истифодаи он бо воситаҳои кӯмакрасонии алоқа таҷҳизонида мешаванд .
Моддаи 21. Маҳдуд ва манъ кардани ҳаракат ҳангоми иҷрои кор дар роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан
Ҳаракат дар роҳҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан ба мақсади пешгирии фалокати нақлиёт ба тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муваққатан маҳдуд ё қатъ шуда метавонад.
Моддаи 22. Ташкили ҳаракат дар роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан
Ташкили ҳаракат дар роҳ аз тарафи хадамоти махсус сурат мегирад, ки низомномаҳои онҳоро мақомоти дахлдори давлати оид ба бехатарии ҳаракат дар роҳ тасдиқ менамояд .
Дар мавриди ба амал омадани таҳдид ба бехатарии ҳаракати роҳ шахсони мансабдори Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, хадамоти роҳсозию роҳдори ва коммунали ҳуқуқ доранд ба ташкили ҳаракат дар роҳ фаври тағйирот дохил намоянд .
Моддаи 23. Вазифаҳои шахсони мансабдоре, ки ба сохтмон, тармим, таъмиру истифода ва ободонии роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан масъуланд
Шахсони мансабдоре, ки барои сохтмон, тармим, таъмиру истифода ва ободонии роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан кӯпрукҳо ва иншоотҳои дигар масъул мебошанд, вазифадоранд, ки :
Иншоотҳои мазкурро тавре нигоҳубин намоянд, ки ба талабҳои муқарраркардаи таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ мувофиқ ва ҷавобгӯ бошанд;
агар ҳолате пеш ояд, ки ба бехатарии ҳаракат дар роҳ хавф таҳдид набояд, барои сари вақт манъ ё маҳдуд кардани ҳаракат, ҳамчунин барои муҳайё намудани шароити бехатарии ҳаракат тадбирҳо андешида, амали гардонанд ;
ҳангоми сохтмон, тармим ва таъмири роҳҳо, кӯчаҳои автомобилгард ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан оиди бехатарии ҳаракат ҳаматарафа чора бинанд;
ҷойҳои иҷрои кор, ҷойҳоеро, ки он ҷо дар роҳ, кӯча, гузаргоҳи роҳи оҳан мошину механизмҳо масолеҳи бинокори ва ғайра монда шудаанд, бо аломатҳои махсуси роҳ, панҷараҳо ва воситаҳои роҳнишондиҳанда ва дар торики ва туман - бо чароғҳои огоҳкунанда, ки меъёрҳои мавҷуда пешбини менамоянд, аломатгузари кунанд;
ҳангоми ба анҷом расонидани кор дар роҳ, кӯча ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан бояд ҷойҳоро фавран ба ҳолате биёранд, ки ҳаракати бемонеа ва бехатари воситаҳои нақлиёт ва пиёдагардҳо таъмин гардад ва минтақаҳои ба ин мақсад ҷудокардашударо бехатар созанд;
дар сурати ифлос шудани қисми мошингарди роҳҳо, кӯчаҳо, гузаргоҳҳои роҳи оҳан барои тоза кардани онҳо ва сари вақт хабардор кардани иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ аз пайдо шудани хатари ҳаракат дар роҳ чораҳои таъхирнопазир андешанд ;
онҳоро бо воситаҳои техникии танзимкунандаи ҳаракат дар роҳ таҷҳизонанд ;
қитъаҳои харобу хатарнок ва ҷойҳои зиёд шудани ҳодисаҳои нақлиёти роҳро ошкор намоянд ва дар чунин ҷойҳо ҷиҳати бехатар сохтани шароит ва ташкили ҳаракат дар роҳ барои таъмини бехатарии он тадбирҳои дахлдор андешанд ;
монеаҳои ҳаракати роҳоро сари вақт ошкор намуда, бартарафшавии онро таъмин намоянд, дар сурате ки ин кор ғайриимкон бошад, бо аломатҳои роҳ, панҷараҳо ва воситаҳои роҳнишондиҳанда фавран нишонагузори кунанд;
ҳар моҳ фалокатҳои роҳро таҳлил намоянд;
ба имкони ҳодисаҳои тавассути воситаҳои нақлиёт дар роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо, гузаргоҳҳои роҳи оҳан рехтани хок, санг ва ё дигар мавод роҳ надиҳанд;
хароҷоти соҳибони воситаҳои нақлиётро ҷуброн кунанд, агар мувофиқи қарори мақомоти суди ҳодисаҳо бо айби ғайриқаноатбахш будани истифодабарии роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан рӯй дода бошанд.
Соҳибони роҳҳо, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан, мансабдорони ташкилотҳои истифодабарии роҳ, дар сурати бо айби онҳо рӯй додани ҳодисахои нақлиёти, мувофиқи тартиби муқарраркардаи қонун ба ҷавобгари кашида мешаванд.
БОБИ 6. ВОСИТАҲОИ НАҚЛИЁТ
Моддаи 24. Иҷозат додани воситаҳои нақлиёт барои иштирок дар ҳаракат дар роҳ
Барои иштирок дар ҳаракат дар роҳ ба ҳамон воситаҳои нақлиёт иҷозат дода мешавад, ки конструксия (сохт) ва ҳолати техникиашон ба Қоидаҳои муқарраршудаи байнидавлатии соҳави, меъёрҳо ва стандартҳо ҷавоб диҳад ва аз санҷиш, қайд ва муоинаи техникии давлати гузашта, мувофиқи тартиби муқарраршуда суғурта шуда бошанд .
Барои иштирок дар ҳаракат дар роҳ ба воситаҳои нақлиёти маҷмӯи идоракуниашон аз тарафи рост иҷозат дода намешавад .
Моддаи 25. Талаботи асоси оид ба истеҳсоли воситаҳои нақлиёт
Конструксияи (сохти) воситаҳои нақлиёт бояд ба талаботи қоидаҳо, меъёру стандартҳои муосир, ки барои дараҷаи партови маводи ифлоскунандаи ҳаво муқаррар гардидааст, ҷавоб дода тавонад ва ҳуҷҷатҳои меъёрии техникии онҳо бояд бо мақомоти ваколатдори давлати мувофиқа шуда бошанд.
Моддаи 26. Талабҳои асоси оид ба дигар кардани таҷҳизоти воситаҳои нақлиёт
Дигар кардани таҷҳизоти воситаҳои нақлиёт, яъне тағйир додани навъ ё марка (тамға), таъинот ё андозаҳои сохти воситаҳои нақлиёте, ки мавриди истифода қарор доранд, тавассути насби кабина, кузов ва ё қисмҳои онҳо, таҷҳизоти махсус ва рақамҳои агрегатҳо, ки тибқи ҳуҷҷатҳо барои ҳамин воситаи нақлиёт пешбини нашудаанд, бояд ба қоидаҳо ва меъёрҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқ бошад.
Дигар кардани таҷҳизоти воситаҳои нақлиёт, ки ба тағйири маълумотҳои тавсифии воситаҳои нақлиёт боис гаштааст, бояд дар ҳуҷҷатҳои қайди он сабт гардад.
Моддаи 27. Талабҳои асоси оид ба ҳолати техникии воситаҳои нақлиёт, ки мавриди истифода қарор доранд
Ҳолати техникии воситаҳои нақлиёт, ки мавриди истифода қарор доранд, дар бобате, ки ба бехатарии ҳаракат дар роҳ ва ҳифзи муҳити зист дахл дорад, бояд ба қоидаҳо, меъёрҳо ва стандартҳое мувофиқ бошанд, ки аз рӯй тартиби муқарраргардида тасдиқ шудаанд .
Барои таъмини ҳолати лозимаи техникии воситаҳои нақлиёт соҳибони онҳо ё дигар шахсони мувофиқи қонуни мавҷуда аз онҳо истифодакунанда вазифадор мебошанд.
Моддаи 28. Ба қайд ва ба ҳисоб гирифтани воситаҳои нақлиёт
Ҳамаи воситаҳои нақлиёти механики, ки дар ҳаракат дар роҳ иштирок мекунанд, ҳамчунин ядакҳояшон бояд ба қайд ва ба ҳисоб гирифта шаванд .
Соҳибони воситаҳои нақлиёт вазифадоранд, ки воситаҳои нақлиёти ба худашон тааллуқдоштаро дар давоми даҳ шабонарӯз, аз лаҳзаи харидан (гирифтан), сарфи назар аз ҳолати техникии онҳо ё сар задани ҳолатҳое, ки дар натиҷаашон бояд воситаҳои нақлиёт дубора аз қайд гузаранд (дохил кардани тағйирот дар маълумотҳои баҳисобгири), аз қайд гузаронанд.
Тартиби ба қайд ва ба ҳисоб гирифтани воситаҳои нақлиёт, ба онҳо додани ҳуҷҷатҳои бақайдгири ва рақамҳои бақайдгирии давлати аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад .
Моддаи 29. Муоинаи техникии давлатии воситаҳои нақлиёт
Воситаҳои нақлиёти механикие, ки дар ҳаракат дар роҳ иштирок доранд, ҳамчунин ядакҳои (нимядакҳои) онҳо аз рӯи тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, бояд ҳатман аз муоинаи техники гузаранд .
Ба воситаҳои механикии нақлиёте, ки аз муоинаи ҳатмии навбатии техники нагузаштаанд, минбаъд барои истифода иҷозат дода намешад.
Моддаи 30. Талабҳои асоси оид ба хизматрасонии техникии воситаҳои нақлиёт
Соҳибони воситаҳои нақлиёт ё шахсоне, ки аз онҳо истифода мебаранд, барои сари вақт ва дар ҳаҷми пурра, мутобиқи меъёрҳои аз тарафи истеҳсолкунандагони воситаҳои дахлдори нақлиёт муқарраршуда гузаронидани корҳои хизматрасонии техники ва таъмир вазифадор мебонанд.
Корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо новобаста аз шакли моликият ва хоҷагидори, ҳамчунин шаҳрвандоне, ки ҷиҳати хизматрасони ва таъмири воситаҳои нақлиёт кӯмак мерасонанд, бояд барои гузаронидани чунин корҳо иҷозатнома дошта бошанд .
Мақомоти ҳокимияти давлатӣ дар маҳалҳо бояд корро ба роҳ монда, баҳри ташкили шабакаи хадомоти ёрии фаврии техники ба иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ мустақиман дар роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва дар гузаргоҳҳои роҳи оҳан аз ҳар ҷиҳат кӯмак намоянд .
Моддаи 31. Манъи истифодабарии воситаҳои нақлиёт
Истифодабарии воситаҳои нақлиёт манъ карда мешавад:
а) бо кушода гирифтани рақамҳои бақайдгирии давлати дар чунин ҳолатҳо :
дар сурати ҷой доштани носозиҳо ва шартҳое, ки феҳристи онҳо дар қоидаҳои ҳаракат дар роҳ муқаррар карда шудааст ;
аз нав таҷҳизонидани воситаҳои нақлиёт бе иҷозати дахлдор;
нагузаштани муоинаи техникии давлати;
надоштани санади суғуртаи масъулияти граждании соҳиби нақлиёт;
б) бо боздошт намудани воситаи нақлиёт бо нигоҳдории он дар истгоҳи махсус дар мавридҳои:
идора кардани воситаҳои нақлиёт аз тарафи шахсон дар ҳолати масти, ҳамчунин надоштани ҳуҷҷатҳо оиди ҳуқуқи идоракуни ё истифодабарии воситаи нақлиёт ё гузаштани мӯҳлати амали онҳо ;
идоракунии воситаҳои нақлиёт бо пардаҳои паҳлӯӣ ва яклухти ақиб, ки дар сохтори воситаҳои нақлиёт аз тарафи заводи истеҳсолкунанда пешбинӣ нашудаанд, бо шишаҳои сиёҳу хира, ки нургузарониашон ба меъёрҳои муқарраршудаи стандартҳои давлатӣ (ГОСТ) мутобиқат намекунад, идоракунии воситаҳои нақлиёт бо шишаҳои ойинагӣ, ба истиснои пардачаҳо дар шишаҳои автобусҳо, инчунин мавҷуд будани иҷозати махсуси мақомоти ваколатдори давлатӣ ва воситаҳои нақлиёти хизматии шахсони мансабдоре, ки рӯйхати онҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад ;
идоракунии воситаҳои нақлиёте, ки рақамҳои қисму агрегатҳояшон ё рақамҳои бақайдгирии давлатиашон пинҳон, сохтакори ё бо ягон усул тағйир дода шудаанд, ҳамчунин бо навиштаҳои дар ҳуҷҷати бақайдгири зикргардида мувофиқат накардани рақамҳои қисму агрегатҳои воситаҳои нақлиёт ;
идоракунии воситаҳои нақлиёт, ки ба тартиби муқарраргардида ба қайд гирифта нашудаанд ё рақамҳои бақайдгири надоранд
халалдор кардани ҳаракат дар роҳ тавассути вайрон кардани қоидаҳои бозистӣ ё таваққуфи воситаҳои нақлиёт .
Моддаи 32. Суғуртаи ҳатмии давлатии воситаҳои нақлиёт
Ҳамаи воситаҳои нақлиёте, ки дар ҳаракати роҳ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок мекунанду дар мақомоти Бозрасии давлатии автомобили ба қайд гирифта мешаванд, бояд аз бобати масъулияти шаҳрванди барои расонидани осеб ба ҳаёт ва саломатии шаҳрвандон ё расонидани зиёни модди дар рафти истифодаи ин воситаҳои нақлиёт, суғурта карда шаванд .
Тартиби суғуртаи ҳатми ва андозаи пардохтҳои суғуртавиро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад.
Суғуртапулй аз рӯи суғуртаи ҳатмии давлати новобаста из маблағи суғуртаи иҷтимоии давлати, таъминоти иҷтимои ва аз рӯи тартиби ҷуброни зарар, пардохта мешавад.
Моддаи 33. Вазифаҳои шахсони мансабдоре, ки барои истифода ва ҳолати техникии воситаҳои нақлиёт масъуланд
Шахсони мансабдоре, ки барои истифода ва ҳолати техникии воситаҳои нақлиёт масъул мебошанд, вазифадоранд:
хостагири, такмили ихтисос ва маҳорати касбии ронандагонро таъмин карда, вазъи саломатии онҳо ва риоя шудани низоми кор ва истироҳатро таҳти назорат қарор диҳанд;
ба идоракунии воситаҳои нақлиёт шахсонеро роҳ надиҳанд, ки шаҳодатномаи идора кардани ин ё он навъи нақлиётро надоранд, дар мӯҳлати муқарраршуда аз муоинаи тибби нагузаштаанд, дар ҳолати масти, заҳролуд ё нашъаманди, ҳолати бемори ё таҳти таъсири доруҳое қарор доранд, ки хушёри ё диққати онҳоро суст менамояд ;
бе роҳҳати ҳаракат ба роҳ баромадани воситаҳои нақлиётеро иҷозат надиҳанд, ки ҳолати техники ва таҷҳизоташон ба талаботи Қоидҳои ҳаракати роҳ ҷавобгӯ нест, ҳамчунин аз рӯи тартиби муқарраршуда ба қайд гирифта нашудаанд, ё аз муоинаи техникии давлати нагузаштаанд;
ҳолати зарурии техникии воситаҳои нақлиётро таъмин намоянд ;
ҳодисаҳои нақлиёти роҳ ва вайронкуниҳои Қоидаҳои ҳаракати роҳро ба ҳисоб гиранд, сабабу ҳолатҳои рӯй додани онҳоро таҳлил кунанд, барои аз байн бурдани онҳо чораҳо андешанд;
бо Бозрасии давлатии автомобили хатҳои ҳаракати воситаҳои нақлиёти истифодаи умум, хатҳои ҳаракати воситаҳои нақлиёте, ки борҳои хатарнок мекашонанд, кашондани борҳои вазнин ва калонҳаҷм, тартиби кашида бурдани ду ва беш аз воситаҳои нақлиёти механикӣ ва тағйир додани таҷҳизоти воситаи нақлиётро мувофиқа намоянд .
БОБИ 7. БАНАҚШАГИРӢ ВА МАБЛАҒГУЗОРИИ ТАДБИРҲОИ ТАЪМИНИ БЕХАТАРИИ ҲАРАКАТ ДАР РОҲ
Моддаи 34. Банақшагирии тадбирҳои таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ
Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ барномаҳои давлати, вилояти, шаҳри ва ноҳиявии таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳро таҳия, тасдиқ ва иҷро менамоянд. Таҳияи ин барномаҳо дар асоси мутобиқати дурусти онҳо бо Банақшагирии минтақави ва соҳави, ташкили нишондиҳандаҳои ба ҳамдигар алоқаманду ҳамоҳанг бо назардошти шароити иҷтимоию иқтисоди ва экологии минтақаи мушаххас, дараҷаи тараққии шабаки роҳҳо, ҳодисаҳои роҳ ва дигар нишондиҳандаҳои системаи ягонаи баҳисобгирии давлатии ҳаракат дар роҳ сурат мегирад .
Моддаи 35. Маблағгузорӣ барои тадбирҳои таъмини бехатарии ҳаракати роҳ
Маблағгузорӣ барои тадбирҳои дар барномахо пешбинишуда, хачунин дигар тадбирҳои таъмини бехатарии ҳаракати роҳ аз хисоби буҷети ҷумҳурияви ва маҳалли маблағҷудокунии вазоратҳо, идораҳо ва иттиҳодияҳо, сурат мегирад .
Ба мақсади маблағгузорӣ барои корҳои лоиҳасози, сохтмон, тармим ва нигаҳдории роҳҳои автомобилгард фондҳои ҷумҳурияви ва вилоятии роҳ ташкил карда мешаванд .
Принсипҳои ташкилдиҳи ва истифодаи фондҳои роҳро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.
Моддаи 36. Принсипҳои умумии ташкили системаи давлатии баҳисобгирии нишондиҳандаҳои ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон системаи ягонаи баҳисобгирии давлатии нишондиҳандаҳои ҳаракат дар роҳ ва бехатарии он барои воситаҳои нақлиёт, ронандагон, роҳҳои автомобилгард, кӯчаҳо ва гузаргоҳҳои роҳи оҳан, маъюбшавии вобаста ба нақлиёти рох, ҳуқуқвайронкунии маъмури дар соҳаи ҳаракат дар роҳ ва ғайра муқаррар карда мешавад .
Феҳристи нишондиҳандаҳои омории ҳаракат дар роҳ, тартиби баҳисобгирй ва ҳисоботдиҳи аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад .
БОБИ 8. ТАЪМИНИ ТИББИИ БЕХАТАРИИ ҲАРАКАТ ДАР РОҲ
Моддаи 37. Таъмини тиббии бехатарии ҳаракат дар роҳ
Таъмини тиббии бехатарии ҳаракат дар роҳ инҳоро дарбар мегирад :
ҳатман аз муоинаи тибби ва муоинаи такрории тибби гузаштани ронандашавандаҳо ва ронандагони воситаҳои нақлиёт, пеш аз сафар гузаронидани муоинаи тиббии ронандагон, расонидани ёрии тиббии аввали ва осебдидагони ҳодисаҳои нақлиёти роҳ ба иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ, шахсони мансабдори мақомоти корҳои дохили ва дигар воҳидҳои махсус, инчунин ба аҳоли ёд додани тарзу усулҳои расонидани ёрии пешакии тибби ба осебдидагони ҳодисаҳои нақлиёти роҳ то расидани духтурон .
Давраҳои муоинаи тибби ва тартиби ташкили ёрии тибби ба осебдидагони ҳодисаҳои нақлиёти роҳ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикисто муайян карда мешавад.
БОБИ 9. НАЗОРАТ ДАР СОҲАИ ҲАРАКАТ ДАР РОҲ ВА ТАЪМИНИ БЕХАТАРИИ ОН
Моддаи 38. Вазифаҳои назорат дар соҳаи ҳаракат дар роҳ
Назорат дар соҳаи ҳаракат дар роҳ барои аз тарафи вазоратҳо, дигар мақомоти марказии ҳокимияти иҷроияи давлати ва иттиҳодияҳо, ҳамчунин шаҳрвандон риоя намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳаракат дар роҳ ташкил карда мешавад .
Моддаи 39. Мақомоте, ки дар соҳаи ҳаракат дар роҳ назорат мекунанд
Назорат дар соҳаи ҳаракат дар роҳ аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар мақомоти давлатии ба ин кор махсус ваколатдоршуда (Назорати давлати), ҳамчунин аз тарафи вазорату идораҳо ва иттиҳодияҳо (назорати идорави) сурат мегирад .
Бозрасии давлатии автомобилии Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифаҳои махсуси контроли, назорати ва иҷозатдиҳиро дар соҳаи бехатарии ҳаракат дар роҳ иҷро менамояд , .
Ба системаи Бозрасии давлатии автомобили мақоми ҷумҳуриявии идоракунии Бозрасии давлатии автомобили, мақомоти идоракунии Бозрасии давлатии автомобилии вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо дохил мешаванд .
Ба Бозрасии давлатии автомобили Сарбозраси давлатии автомобилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо бошад, сарбозрасҳои давлатии автомобилии вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо роҳбари мекунанд .
Моддаи 40. Ҳифзи муҳити зист
Вазорату кумитаҳои давлати, идораю иттиҳодияҳо, корхонаю муассисаҳо ва ташкилотҳое, ки машғули лоиҳасози, истеҳсол ва истифодаи воситаи нақлиёт мебошанд, вазифадор ҳастанд, ки маҷмӯи тадбирҳоро оид ба пешгири ва кам кардани таъсири зараровари воситаҳои нақлиёт ба муҳит таҳия намуда, риояи қонунҳои ҳифзи табиатро таъмин кунанд .
БОБИ 10. ҶАВОБГАРӢ БАРОИ ВАЙРОН КАРДАНИ ҚОНУНИ МАЗКУР
Моддаи 41. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд .
Моддаи 42. Масъулияти сохибони воситаҳои нақлиёт барои зарар расонидашуда
Соҳибони воситаҳои нақлиёт бояд зарареро, ки воситаҳои нақлиёти онҳо расонидаанд, мувофиқи қарори мақомоти суд ҷуброн намоянд.
Дар сурати ҳалокати иштирокчиёни ҳаракат дар роҳ соҳибони воситаҳои нақлиёт, ки бо айби онҳо ҳодисаи нақлиёти роҳ рӯй додааст, ба оилаи шахси ҳалокшуда ё нонхӯрони ӯ ба андозаи маоши сесолаи шахси ҳалокшуда ёрдампулии яквақта мепардозанд, ки ин маблағ аз шахсони гунаҳкор ситонда мешавад .
Дар ҳолати маҷрӯҳ шудани иштирокчии ҳаракати роҳ соҳибони воситаҳои нақлиёт ба вай аз маоши яксола то дусола ёрдампулии яквақта мепардозанд, ки ин маблағ аз шахсони гунаҳкор ситонда мешавад.
БОБИ 11. ШАРТНОМАҲОИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ
Моддаи 43. Шартномаҳои байналмилалӣ
Агар дар шартномаҳои байналмилали Ҷумҳурии Тоҷикистон қоидаҳое муқаррар шуда бошанд, ки аз қоидаҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳаракати роҳ фарқ кунанд, қоидаҳои шартномаҳои байналмилалӣ татбиқ мегарданд .
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. РАҲМОНОВ
ш. Душанбе
4 ноябри соли 1995 № 196
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О дорожном движении
(в редакции Законов РТ N 498 от 12 декабря 1997 г., N 28 от 29 ноября 2000 г., от 20 марта 2008г.№370, от 3 декабря 2009г.№570, от 9 января 2010г.№579, от 23.11.2015 года, №1253, от 18.07.2017г.№1458)
Целью настоящего Закона является определение правовых основ дорожного движения для защиты жизни и здоровья граждан, системы обеспечения безопасности дорожного движения, порядка планирования и финансирования мероприятий по обеспечению безопасности дорожного движения
ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 1. Задачи настоящего Закона
Закон регулирует общественные отношения в сфере дорожного движения и его безопасности, определяет права, обязанности и ответственность субъектов-участников дорожного движения, министерств, ведомств, объединений, предприятий, учреждений и организаций, независимо от форм собственности хозяйствования, (далее министерств, ведомств и организаций).
Задачами настоящего Закона являются: охрана жизни, здоровья и имущества граждан, защита их прав и законных интересов, а также защита интересов общества и государства путем предупреждения дорожно-транспортных происшествий, снижения тяжести их последствий
Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о дорожном движении
Законодательство Республики Таджикистан о дорожном движении основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан и международных правовых актов, признанных Таджикистаном
Статья 3. Основные понятия
В настоящем Законе использованы следующие основные понятия:
Участники дорожного движения - лица, использующие автомобильные дороги или иные места, предназначенные для перемещения людей и перевозки грузов с помощью транспортных средств, и принимающие непосредственное участие в процессе движения как водитель, пешеход, пассажир, велосипедисты, погонщики животных, возчики и другие
Автомобильная дорога - комплекс инженерных сооружений, предназначенных для движения транспортных средств и пешеходов.
Транспортное средство - устройство, предназначенное для перевозки по дорогам людей, грузов или оборудования, установленного на нем
Дорожное движение - совокупность отношений, возникающих в процессе перемещения людей и грузов с помощью транспортных средств или без таковых в пределах автомобильных дорог
Безопасность дорожного движения - состояние данного процесса, отражающее степень защищенности его участников от дорожно-транспортных происшествий и их последствий
Обеспечение безопасности дорожного движения - деятельность, направленная на предупреждение причин возникновения дорожно-транспортных происшествий, снижения тяжести их последствий
Статья 4. Правила дорожного движения
В Республике Таджикистан установлено правостороннее движение транспортных средств.
Порядок начала движения, изменения по направлению, расположения транспортных средств и пешеходов, выбора скорости движения и дистанции, проезда перекрестков, пешеходных переходов и железнодорожных переездов, остановок транспортных средств общего пользования внешними световыми приборами, правили переезда велосипедистов, а также вопросы организации движения и его безопасности регулируется Правилами дорожного движения, утверженными Правительством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 2. СИСТЕМА УПРАВЛЕНИЯ ДОРОЖНЫМ ДВИЖЕНИЕМ И ОБЕСПЕЧЕНИЕ ЕГО БЕЗОПАСНОСТИ
Статья 5. Государственное управление в сфере дорожного движения
Государственное управление в сфере дорожного движения и его безопасности осуществляется Правительством Республики Таджикистан, местными исполнительными органами государственной власти и другими компетентными органами(
Статья 6. Участие министерств, ведомств и объединений в обеспечение безопасности дорожного движения
Министерства, ведомства и объединения в предал своей компетенции обеспечивают безопасность дорожного движения, несут ответственность за выполнение государственных и отраслевых программ в сфере дорожного движения, издают акты о дорожном движении, которые не противоречат законодательству, обеспечивают осуществление мер, направленных на обеспечение безопасности дорожного движения, входящими в их состав предприятиями, учреждениями и организациями.
Министерства, ведомства и объединения по поручению Правительства Республики Таджикистан могут выполнять отдельные функции межатраслевого управления в сфере дорожного движения и его безопасности.
В министерствах, ведомствах и объединениях, на предприятиях и в организациях, имеющих транспортные средства, вводится служба безопасности дорожного движения или создается служба безопасности дорожного движения. Положение о службе безопасности дорожного движения утверждает Правительство Республики Таджикистан.
Статья 7. Участие предприятий, учреждений, организаций в обеспечении безопасности дорожного движения
Предприятия, учреждения и организации, независимо от форм собственности и хозяйствования разрабатывают и осуществляют меры для обеспечения безопасности дорожного движения, проводят в трудовых коллективах профилактическую и разъяснительную работу по соблюдению требований законодательства о дорожном движении(
Статья 8. Участие общественных объединений и граждан в осуществлении мер по безопасности дорожного движения
Общественные объединения и граждане обязаны содействовать государственным органам в осуществлении мер по безопасности дорожного движения. Министерства, ведомства и объединения обязаны учитывать предложения общественных объединений и граждан по вопросам безопасности дорожного движения.
Государство обеспечивает проведение льготной налоговой политики в отношении общественных объединений, главной целью которых является проведение мероприятий по безопасности дорожного движения.
ГЛАВА 3. КОМПЕТЕНЦИЯ ОРГАНОВ ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ
Статья 9. Компетенция Правительства Республики Таджикистан в сфере дорожного движения
К компетенции Правительства Республики Таджикистан в сфере дорожного движения относится:
формирование и проведение на территории Республики Таджикистан единой государственной политики в области обеспечения безопасности дорожного движения
установление единой системы правил, стандартов, технических норм и других нормативных документов по вопросам обеспечения безопасности дорожного движения
подготовка проектов законов, нормативных актов по вопросам дорожного движения и его безопасности, а также ответственности за их нарушение на территории Республики Таджикистан;
определение полномочий местных исполнительных органов государственной власти и уполномоченных государственных органов в сфере дорожного движения
разработка и утверждение государственных программ развития дорожного движения и его безопасности на автомобильных дорогах, улицах и железнодорожных переездах,
финансирование, руководство и контроль за выполнение государственных программ развития дорожного движения и его безопасности,
формирование республиканских фондов материального и финансового обеспечения развития дорожного движения и укрепление его безопасности на территории Республики Таджикистан,
координация деятельности министерств, ведомств и объединений местных исполнительных органов государственной власти на местах в сфере дорожного движения
государственный надзор и контроль за исполнением законодательства Республики Таджикистан, правил, стандартов, технических норм и других нормативных документов в сфере дорожного движения и обеспечения его безопасности
разработка и утверждение мероприятий по охране окружающей среды от вредного влияния автомототранспорта,
определение единого порядка организации дорожного движения и его безопасности,
установление единых требований по проектированию, стротельству, реконструкции, ремонту, содержанию и охране автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов, утверждение программ их строительтва,
установление единых требований разработки и внедрения генеральных планов, проектов детального планирования и застройки населенных пунктов, комплексных транспортных схем и планов отдельных застроек,
установление единых требований по реконструкции и техническому состоянию транспортных средств, эксплуатируемых в Республики Таджикистан,
определение порядка выдачи лицензий и сертификатов на осуществление деятельности, связанной с изготовлением, ремонтом и эксплуатацией транспортных средств, перевозками грузов и пассажиров, подготовкой водителей, строительством, реконструкцией, ремонтом и содержанием автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов, иными видами деятельности, влияющими на безопасность движения,
определение общих принципов обязательного страхования транспортных средств, водителей и пассажиров,
создание единой системы учета основных статистических показателей дорожного движения и его безопасности,
организация научно-исследовательских и конструкторско-технологических работ в сфере дорожного движения и его безопасности,
создание единой информационно-поисковой системы и банка данных учета водителей, транспортных средств, административных правонарушений, дорожно-транспортных происшествий, и их последствий, а также других показателей,
участие в деятельности межправительственных и международных организаций по вопросам дорожного движения и его безопасности.
Ведению Правительства Республики Таджикистан подлежат и другие вопросы в сфере дорожного движения, предусмотренных действующим законодательством, имеющие государственное значение.
Статья 10. Компетенция местных исполнительных органов государственной власти в сфере обеспечения безопасности дорожного движения
К компетенции местных исполнительных органов государственной власти в сфере дорожного движения относится следующее:
- подготовка и реализация региональных программ обеспечения безопасности дорожного движения, регулирование и контроль над их исполнением;
- обеспечение безопасности дорожного движения в пределах соответствующего региона;
- организация выполнения работ по строительству, реконструкции, ремонту и обеспечению технических средств на автомобильных дорогах общего пользования местного назначения, улицах и населенных местностях;
- другие полномочия, установленные нормативными правовыми актами Республики Таджикистан
Статья 11. Компетенция владельцев автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов
К компетенции владельцев автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов или уполномоченных ими органов в сфере дорожного движения относится:
разработка программ и осуществление мер по развитию, совершенствованию, ремонту и содержанию в безопасном для дорожного движения состоянии дорог, улиц и железнодорожных переездов, зон отчуждения;
определение структур управления, проектирования, строительства и содержания дорог, улиц и железнодорожных переездов;
участие в разработке положений о специальных структурах управления дорожным движением;
компенсация расходов владельцам транспортных средств, а также выплата единовременного пособия пострадавшим, если дорожно-транспортные происшествия произошли по причине неудовлетворительного эксплуатационного содержания автомобильных дорог, улиц железнодорожных переездов, по решениям судебных органов;
обеспечение безопасных, экономических и комфортных условий дорожного движения;
организация и осуществление мер, направленных на защиту окружающей природной среды;
обеспечение участников дорожного движения информацией по вопросам состояния аварийности и дорожного покрытия, других условий;
решение вопросов эксплуатации автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов в чрезвычайных ситуациях;
определение нормативов и выделение необходимых средств на строительство, реконструкцию, ремонт и содержание автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов.
Передача права на строительство коммунальных и других сооружений, прокладку коммуникаций, на защитные работы и сооружение, сервисные сооружения, и оборудование в соответствии с нормативными правовыми актами Республики Таджикистан();
проведение работ по созданию и содержанию придорожных насаждений и прочее;
срочное устранение повреждений на автомобильных дорогах, улицах и железнодорожных переездах;
устройство мест для остановки транспортных средств, стоянок и отдыха участников дорожного движения и создание других объектов дорожного сервиса;
разработка и обустройство автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов системами срочной связи для вызова Госавтоинспекции, скорой медицинской и технической помощи;
оборудование дорог, улиц и железнодорожных переездов техническими средствами регулирования дорожного движения и их содержание;
проведение линейного анализа аварийности на подведомственных автомобильных дорогах, улицах и железнодорожных переездах;
выявление аварийно-опасных участков и мест концентрации дорожно-транспортных происшествий и принятие в таких местах соответствующих мер по совершенствованию организации дорожного движения;
согласование маршрутов перевозки опасных, крупногабаритных и тяжеловесных грузов;
обеспечение работы специализированных служб по осуществлению мер по организации дорожного движения;
своевременное выявление препятствий дорожному движению и их устранение, а в случае невозможности - безотлагательное обозначение дорожными знаками, оградительными и направляющими средствами;
организация выполнения установленных требований по обеспечению безопасности дорожного движения;
решение других вопрос дорожного движения согласно нормативным правовым актам Республики Таджикистан
Статья 12. Компетенция владельцев транспортных средств
К компетенции владельцев транспортных средств (за исключением физических лиц) относится:
осуществление мер по развитию эксплуатации и содержанию транспортных средств;
развитие сети учебных заведений по подготовке и повышению квалификации водителей транспортных средств;
организация и осуществление мер по медицинскому обеспечению безопасности дорожного движения;
организация и осуществление мер по защите окружающей среды от вредного воздействия транспорта;
учет дорожно-транспортных происшествий и нарушений Правил дорожного движения, анализ причин и условий их возникновения;
организация и финансирование мер, связанных с профилактикой дорожно-транспортных проишествий
возмещение вреда в результате дорожно-транспортного происшествия, причиненного по их вине принадлежащих им транспортных средств, а также выплата единовременного пособия пострадавшим в таких происшествиях по решению судебных органов;
решение вопросов эксплуатации транспорта в чрезвычайных ситуациях.
ГЛАВА 4. ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ УЧАСТНИКОВ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ
Статья 13. Основные права и обязанности участников дорожного движения
Участники дорожного движения имеют право на:
безопасные условия дорожного движения, на возмещение убытков, причиненных вследствии несоответствия состояния автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов требованиям безопасности движения:
возмещение вреда за счет виновного в совершении дорожно-транспортного происшествия и получение единовременного пособия;
обжалование в суде действий должностных лиц и органов государственной власти в случае нарушения ими действующего законодательства;
изучение норм и правил дорожного движения;
получение от дорожных, коммунальных и других организаций информации об условиях дорожного движения,
получение от дорожных, коммунальных и других организаций информа
ции об условиях дорожного движения.
Участники дорожного движения обязаны:
Знать и неукоснительно соблюдать требования настоящего Закона, Правил дорожного движения и иных нормативных актов по вопросам безопасности дорожного движения в части их касающейся;
создавать безопасные условия для дорожного движения не причинять своими действиями или бездействиями вреда другим участникам дорожного движения;
возмещять вред, причиненный по их вине вследствии несоблюдения требований законодательства о дорожном движении;
выполнять распоряжения органов государственного надзора и контроля по соблюдению законодательства о дорожном движении.
Основные права и обязанности водителя транспортного средства, пешехода, пассажира, велосипедиста и погонщика животных регулируются Правилами дорожного движения, утверждаемыми Правительством Республики Таджикистан.
Статья 14. Основные положения по допуску к управлению транспортными средствами
Гражданин Республики Таджикистан имеет право на получение разрешения управлять транспортными средствами при условии достижения установленного настоящим Законом возраста, отсутствия физических недостатков или заболеваний, препятствующих безопасному управлению транспортными средствами и приобретения достаточных навыков вождения транспортных средств.
Порядок допуска к управлению транспортными средствами определяется Правительством Республики Таджикистан.
Перечень физических недостатков или заболеваний, при которых лицо получает разрешение на получение свидетельства о праве вождения транспортных средств, устанавливается Министерством здравоохранения Республики Таджикистан
Право на управление транспортным средством соответствующей категории или типа подтверждается удостоверением, выдаваемым государственной автомобильной испекцией МВД Республики Таджикистан. Порядок выдачи водительских удостоверений устанавливается Правительством Республики Таджикистан
На территории Республики Таджикистан действуют также национальные и международные водительские удостоверения, соответствующие Конвенции о дорожном движении.
Статья 15. Основания прекращения права управления транспортными средствами
Прекращение пользования правом управления транспортными средствами (лишение права управления транспортными средствами) производится вследствие ухудшения здоровья водителя, препятствующего безопасному управлению транспортными средствами, а также за невыполнение установленных настоящим Законом обязанностей в предусмотренных законодательством случаях.
Прекращение пользования транспортным средством вследствии ухудшения здоровья производится на основании заключения медицинского учреждения, определяющего годность к управлению транспортными средствами.
Лишение права управления транспортными средствами вследствие невыполнения им установленных законодательством обязанностей проводится на основании материалов дела административного нарушения Правил дорожного движения и в других случаях предусмотренных законодательством.
Лишение права на управление транспортным средством производится до полного устранения причин, препятствующих водителю безопасно управлять транспортным средством, а в случае невыполнения им установленных обязанностей - на срок, определенных действующим законодательством.
В случае нарушения водителем Правил дорожного движения, перечень которых устанавливается законодательством, он может направлен уполномоченными должностными лицами Госавтоинспекции Министерства внутренних дел Республики Таджикистан для проверки знаний этих Правил.
Статья 16. Обучение населения Правилам дорожного движения
Предприятия, учреждения и организации независимо от форм собственности осуществляют меры по обучению населения и работающих по найму граждан Правилам дорожного движения
Органы образования обеспечивают изучение Правил дорожного движения, во все дошкольных, средних общеобразовательных высших учебных заведениях, профессионально-технических училищах, а также подготовку соответствующих специалистов.
Привитие детям навыков безопасного поведения на дорогах начинается в дошкольных учреждениях с полуторагодичного возраста. Обучение учащихся Правилам дорожного движения проводится по программам, обеспечивающим получение удостоверения на право управления мотоциклом в период обучения в школе, училище.
Органы социальной защиты населения проводят мероприятия, направленные на подготовку к безопасному дорожному движению людей преклонного возраста и инвалидов, а также на их защиту во время дорожного движения.
Обучение населения Правилам дорожного движения осуществляется согласно программам, утверждаемым соответствующими государственными органами по безопасности дорожного движения, по представлению органов образования и социальной защиты населения.
Обучение граждан Правилам дорожного движения осуществляется в государственных, и негосударственных учреждениях, а также самостоятельно. Государственные экзамены на получение права пользования транспортными средствами сдают только в органах Госавтоинспекции Министерства внутренних дел Республики Таджикистан(
Органы Госавтоинспекции, средства массовой информации оказывают помощь соответствующим органам в проведении профилактических мероприятий и в обучении различных социально-возрастных групп населения Правилам дорожного движения.
ГЛАВА 5. АВТОМОБИЛЬНЫЕ ДОРОГИ (УЛИЦЫ)
Статья 17. Автомобильные дороги (улицы), их деление, пользование ими
Порядок деления и пользования автомобильными дорогами (улицами) определяется Правительством Республики Таджикистан.
Статья 18. Основные требования по проектированию автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов
Организации, предприятия и учреждения, осуществляющие разработку типовых или индивидуальных проектов на строительство, реконструкцию и ремонт автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов, обязаны предусматривать весь комплекс мероприятий, связанных с обеспечением безопасности дорожного движения, экологических требований с учетом специфических нужд инвалидов.
Уменьшение капитальных расходов за счет сокращения мероприятий, влияющих на безопасность дорожного движения, запрещаются. Проекты на строительство, реконструкции и ремонт автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов подлежат экспертизе, согласованию государственного надзора за соблюдением законодательства, правил, норм и стандартов по безопасности дорожного движения на соответствие требованиям правил, нормативов и стандартов по безопасности дорожного движения и экологической экспертизе, а обнаруженные отклонения от их требованийустранению.
Статья 19. Основные требования по строительству, реконструкции и ремонту автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов
Все работы по строительству, реконструкции и ремонту автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов должны осуществляться согласно проектам и требованиям правил, нормативов и стандартов Республики Таджикистан по безопасности дорожного движения.
В случае возникновения условий, при которых невозможно реализовать отдельные проектные решения, производитель работ обязан уведомить об этом проектировщика и заказчика с целью разработки дополнительных мероприятий по безопасности дорожного движения.
Приемка завершенных строительством, реконструкцией и ремонтом работ на автомобильных дорогах, улицах и железнодорожных переездах праводится при участии органов государственного надзора за соблюдением законодательства, правил, норм и стандартов по безопасности дорожного движения после выполнения мероприятий по обеспечению безопасности дорожного движения.
Единые правила ремонта и содержания автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов, правила пользования ими и их охраны утверждаются Правительством Республики Таджикистан.
Статья 20. Обустройство автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов объектами сервиса
Местные органы государственной власти обязаны совместно с дорожными органами осуществлять мероприятия по обустройству автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов объектами автомобильного сервиса согласно утвержденным нормативам проектирования, планам строительства и генеральным схемам размещения таких объектов, а также организовывать их работу в целях максимального удовлетворения потребностей участников дорожного движения. Автомобильные дороги, улицы железнодорожные переезды с интенсивным движением оборудуются средствами аварийной связи для вызова скорой медицинской помощи, работников органов внутренних дел и дорожно-эксплуатационных организаций
Статья 21. Ограничение или запрещение дорожного движения при выполнении работ на автомобильных дорогах, улицах и железнодорожных переездах
Временное ограничение или прекращение движения на автомобильных дорогах и железнодорожных переездах с целью предотвращения дорожно-транспортных происшествий может осуществляться в порядке устанавливаемом Правительством Республики Таджикистан.
Статья 22. Организация дорожного движения на автомобильных дорогах, улицах и железнодорожных переездах
Организация дорожного движения осуществляется специализированными службами, положения о которых утверждаются соответствующими государственными органами по безопасности дорожного движения.
При возникновении угрозы безопасности дорожного движения соответствующие должностные лица Госинспекции Министерства внутренних дел Республики Таджикистан, дорожных и коммунальных служб имеют право вносить оперативные изменения в организацию дорожного движения.
Статья 23. Обязанности должностных лиц, отвечающих за строительство, реконструкцию, ремонт, эксплуатацию и обустройство автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов
Должностные лица, отвечающие за строительство, реконструкцию и обустройство автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов, мостов, путепроводов, других сооружений, обязаны:
обеспечивать содержание их в состоянии, отвечающих установленным требованиям по обеспечению безопасности дорожного движения;
при возникновении условий, создающих угрозу безопасности дорожного движения, осуществлять меры для своевременного запрещения или ограничения движения, а также восстановления безопасных условий для движения;
внедрять в полном объеме меры по безопасности дорожного движения при осуществлении строительства, реконструкции и ремонта дорог, улиц, железнодорожных переездов;
обозначать места выполнения работ, места, где оставлены на дороге, улице, железнодорожном переезде машины и механизмы, строительные материалы и т.п., соответствующими дорожными знаками, оградительными и направляющими средствами, а в темное время суток и при тумане - сигнальными огнями, предусмотренными действующими нормами;
по окончанию работ на дороге, улице, железнодорожном переезде незамедлительно привести их в состояние, обеспечивающее беспрепятственное и безопасное движение транспортных средств и пешеходов и обезопасить зоны отчуждения;
в случае загрязнения проезжей части дорог, улиц, железнодорожных переездов безотлагательно осуществлять меры для их очищения и своевременного предупреждения участников дорожного движения о возникшей угрозе безопасности движения;
оборудовать их техническими средствами регулирования дорожного движения;
выявлять аварийно-опасные участки и места концентрации дорожно-транспортных происшествий и обеспечивать внедрение в таких местах соответствующих мер по совершению условий и организации дорожного движения для обеспечения его безопасности;
своевременно выявлять препятствия дорожному движению и обеспечивать их устранение, а в случае невозможности - безотлагательно обозначать дорожными знаками, оградительными, направляющими средствами;
ежемесячно проводить линейный анализ аварийности;
исключать возможность выброса транспортными средствами земли, камня или других материалов на автомобильные дороги, улицы, железнодорожные переезды;
компенсировать расходы владельцам транспортных средств, если дорожно-транспортные происшествия произошли по вине неудовлетворительно эксплуатационного содержания автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов, по решениям судебных органов.
Владельцы дорог, улиц и железнодорожных переездов, должностные лица дорожно-эксплуатационных организаций несут ответственность в установленном законом порядке, если дорожно-транспортное происшествие произошло по их вине.
ГЛАВА 6. ТРАНСПОРТНЫЕ СРЕДСТВА
Статья 24. Допуск транспортных средств к участию в дорожном движении
К участию в дорожном движении допускаются транспортные средства, конструкция и техническое состояние которых отвечают требованиям установленных межгосударственных отраслевых правил, нормативов и стандартов, прошедших испытания, регистрацию, государственный технический осмотр, застрахованные в установленном законом порядке.
Участие в дорожном движении транспортных средств с правосторонним рулевым управлением не разрешается
Статья 25. Основные требования по производству транспортных средств
Конструкция транспортных средств должна отвечать требованиям современных правил, нормативов и стандартов, установленным уровням выбросов загрязняющих веществ в атмосферу, а нормативно-техническая документация должна быть согласована с соответствующими уполномоченными государственными органами.
Статья 26. Основные требования по переоборудованию транспортных средств
Переоборудование транспортных средств, то есть изменение типа или марки (модели), назначения либо параметров конструкции транспортных средств, находящихся в эксплуатации, путем установки кабины, кузова или их деталей, специального оборудования и номерных агрегатов, не предусмотренных нормативно-технической документацией на данное транспортное средство, должно отвечать правилам и стандартам Республики Таджикистан.
Переоборудование, которое повлекло к изменению учетных данных транспортного средства, должно быть отражено в его регистрационных документах.
Статья 27. Основные требования по техническому состоянию транспортных средств, находящихся в эксплуатации
Техническое состояние транспортных средств, находящихся в эксплуатации, в части, касающейся безопасности дорожного движения и охраны окружающей среды, должно соответствовать правилам, нормативам и стандартам, утвержденным в установленном порядке.
Обязанность по обеспечению надлежащего технического состояния транспортных средств возлагается на их владельцев или других лиц, их эксплуатирующих, согласно действующему законодательству.
Статья 28. Регистрация и учет транспортных средств
Все механические транспортные средства, участвующие в дорожном движении, а также прицепы к ним, подлежат обязательной регистрации и учету.
Владельцы транспортных средств обязаны зарегистрировать (перерегистрировать) принадлежащие им транспортные средства независимо от их технического состояния, в течении десяти суток с момента приобретения (получения) или возникновения обстоятельств, влекущих перерегистрацию (внесение изменений в учетные данные) транспортных средств.
Порядок регистрации и учета транспортных средств, выдача на них регистрационных документов и государственных регистрационных номеров устанавливается Правительством Республики Таджикистан
Статья 29. Государственный технический осмотр транспортных средств
Механические транспортные средства, участвующие в дорожном движении, а также прицепы (полуприцепы) к ним, подлежат обязательному государственному осмотру в порядке, установленном Правительством Республики Таджикистан.
Механические транспортные средства, не прошедшие обязательный технический осмотр, к дальнейшей эксплуатации не допускаются.
Статья 30. Основные требования по техническому обслуживанию транспортных средств
Владельцы транспортных средств или лица, их эксплуатирующие, обязаны обеспечивать своевременное и в полном объеме проведение работ по техническому обслуживанию и ремонту согласно нормативам, установленным производителями соответствующих транспортных средств.
Предприятия, учреждения и организации, независимо от форм собственности и хозяйствования, а также граждане, оказывающие услуги по обслуживанию и ремонту транспортных средств, должны иметь лицензию на выполнение этих работ.
Органы государственной власти на местах должны организовывать работу и всячески содействовать созданию сети служб скорой технической помощи участникам дорожного движения непосредственно на автомобильных дорогах, улицах и железнодорожных переездах
Статья 31. Запрещение эксплуатации транспортных средств
Эксплуатация транспортных средств запрещается
а) с изъятием государственных регистрационных номеров в случаях :
наличия неисправностей и условий, перечень которых установлен правилами дорожного движения;
переоборудования транспортных средств без соответствующего разрешения;
не прохождения государственного технического осмотра;
отсутствия документа о страховании гражданской ответственности владельца;
б) с задержанием транспортного средства с помещением на специальную стоянку в случаях:
- управления им лицами, находящимися в состоянии опьянения, а равно не имеющими документов на право управления или пользования транспортным средством, или истечения срока их действия
- управления транспортными средствами с боковыми и задними сплошными шторами, которые не предусмотрены в конструкции транспортных средств со стороны завода-производителя, с затемненными, тонированными стеклами, светопропускаемость которых не соответствует установленным нормативам государственных стандартов (ГОСТ), управления транспортными средствами с зеркальными стеклами, за исключением шторок на стеклах автобусов, а также наличия специального разрешения уполномоченного государственного органа и служебных транспортных средств должностных лиц, список которых утверждается Правительством Республики Таджикистан
- управления транспортными средствами со скрытыми, поддельными или измененными каким-либо иным способом номерами узлов, агрегатов или государственных регистрационных номеров, а равно несоответствия номеров узлов и агрегатов записям в регистрационных документах ;
- управления транспортными средствами, незарегистрированных в установленном порядке, либо без регистрационных номеров ;
- создания помех для дорожного движения путем нарушения правил остановки и стоянки транспортных средств
Статья 32. Государственное обязательное страхование транспортных средств
Все транспортные средства, участвующие в дорожном движении на территории Республики Таджикистан и подлежащие регистрации в органах Государственной автомобильной инспекции, подлежат страхованию гражданской ответственности за причинение вреда жизни и здоровья гражданам или материального ущерба в процессе эксплуатации этих транспортных средств.
Порядок обязательного страхования и размеры страховых платежей определяются Правительством Республики Таджикистан.
Страховая сумма по государственному обязательному страхованию выплачивается независимо от сумму по государственному социальному страхованию, социальному обеспечению и в порядке возмещения вреда.
Статья 33. Обязанности должностных лиц, отвечающих за эксплуатацию и техническое состояние транспортных средств
Должностные лица, отвечающие за эксплуатацию и техническое состояние транспортных средств, обязаны:
обеспечивать подбор, повышение квалификации и профессионального уровня водителей, осуществлять контроль за состоянием их здоровья и соблюдением режима труда и отдыха;
не допускать к управлению транспортными средствами лиц, не имеющих права управления транспортными средствами данной категории, не прошедших в установленный срок медицинского освидетельствования, находящихся в состоянии алкогольного, токсического или наркотического опьянения, в болезненном состоянии или под воздействием лекарственных препаратов, снижающих их реакцию и внимание
не выпускать на линию транспортные средства, техническое состояние и оборудование которых не отвечает требованиям Правил дорожного движения, а также не зарегистрированные в установленном порядке или не прошедшие государственного технического осмотра;
обеспечивать надлежащее техническое состояние транспортных средств
вести учет дорожно-транспортных происшествий и нарушений Правил дорожного движения, анализ причин и условий их возникновения, принимать меры по их устранению;
согласовывать с Госавтоинспекцией маршруты движения транспортных средств общего пользования, маршруты следования транспортных средств, перевозящих опасные грузы, перевозку тяжеловесных и крупногабаритных грузов, порядок буксировки двух и более механических транспортных средств, переоборудование транспортных средств.
ГЛАВА 7. ПЛАНИРОВАНИЕ И ФИНАНСИРОВАНИЕ МЕРОПРИЯТИЙ ПО ОБЕСПЕЧЕНИЮ БЕЗОПАСНОСТИ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ
Статья 34. Планирование мероприятий по обеспечению безопасности дорожного движения
Исполнительными органами государственной власти разрабатываются, утверждаются и реализуются государственные, областные, городские и районные программы обеспечения безопасности дорожного движения. Разработка их осуществляется на основе рационального сочетания территориального и отраслевого планирования, формирования взаимосвязанных сбалансированных показателей с учетом социально-экономических и экологических условий конкретного региона, уровня развития дорожной сети, состояния аварийности и других показателей единой системы государственного учета дорожного движения
Статья 35. Финансирование мероприятий по обеспечению безопасности дорожного движения
Финансирование мероприятий, предусмотренных программами, а также других мероприятий по обеспечению безопасности дорожного движения, осуществляется за счет средств республиканского и местного бюджета, отчислений министерств, ведомств и объединений
В целях финансирования работ по проектированию, строительству, реконструкции и содержанию автомобильных дорог образуется республиканский и областной дорожные фонды.
Принципы формирования и использования дорожных фондов устанавливаются Правительством Республики Таджикистан.
Статья 36. Общие принципы организации государственной системы учета показателей дорожного движения и его безопасности
В Республики Таджикистан устанавливается единая система государственного учета показателей дорожного движения и его безопасности: транспортных средств, водителей, автомобильных дорог, улиц и железнодорожных переездов, аварийности и дорожно-транспортного травматизма, административных правонарушений в сфере дорожного движения и т.п.
Перечень статистических показателей дорожного движения, порядок учета и отчетности устанавливаются Правительством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 8. МЕДИЦИНСКОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ БЕЗОПАСНОСТИ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ
Статья 37. Медицинское обеспечение безопасности дорожного движения
Медицинское обеспечение безопасности дорожного движения включает обязательное медицинское освидетельствование и переосвидетельствование кандидатов в водители и водителей транспортных средств, проведение прирейсовых и текущих медицинских осмотров водителей, оказание первой медицинской помощи пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях, обучение участников дорожного движения, должностных лиц органов внутренних дел и других специализированных подразделений, а также населения приемам оказания доврачебной помощи пострадавшим в дорожно-транспортных происшествиях.
Периодичность медицинских освидетельствований, порядок организации медицинской помощи пострадавшим в дорожно-транспортных происществиях определяется Правительством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 9. НАДЗОР И КОНТРОЛЬ В СФЕРЕ ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ И ОБЕСПЕЧЕНИЯ ЕГО БЕЗОПАСНОСТИ
Статья 38. Задачи контроля в сфере дорожного движения
Контроль в сфере дорожного движения направлен на обеспечение соблюдения министерствами, другими центральными органами государственной исполнительной власти и объединениями, а также гражданами требований законодательства Республики Таджикистан о дорожном движении.
Статья 39. Органы, осуществляющие контроль в сфере дорожного движения
Контроль в сфере дорожного движения осуществляется Правительством Республики Таджикистан, местными исполнительными органами государственной власти, Госавтоинспекцией Министерства внутренних дел Республики Таджикистан, другими специально уполномоченными на это государственными органами (Государственный контроль), а также министерствами, ведомствами и объединениями (ведомственный контроль)(
Государственная автомобильная инспекция Министерства внутренних дел Республики Таджикистан осуществляет специальные контрольные, надзорные и разрешительные функции в области безопасности дорожного движения.
В систему Госавтоинспекции входят республиканский орган управления Госавтоинспекцией, органы управления Госавтоинспекциями областей, городов и районов.
Государственной автомобильной инспекцией руководит главный государственный автомобильный инспектор Республики Таджикистан, в областях, городах и районах главные государственные автомобильные инспектора областей, городов и районов.
Статья 40. Охрана окружающей среды
Министерства, государственные комитеты, ведомства и объединения, предприятия, учреждения и организации, осуществляющие проектирование, производство и эксплуатацию транспортных средств, обязаны разрабатывать и осуществлять комплекс мероприятий по предотвращению и сокращению вредного влияния транспортных средств на окружающую среду, обеспечивать соблюдение законодательства об охране природы.
ГЛАВА 10. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА О ДОРОЖНОМ ДВИЖЕНИИ
Статья 41. Ответственность за нарушение настоящего Закона
Физические и юридические лица, привлекаются к ответственности за нарушение настоящего Закона в соответствии с законодательством Республики Таджикистан
Статья 42. Ответственность владельцев транспортных средств за причиненный вред
Владельцы транспортных средств обязаны возместить вред, причиненный принадлежащим им транспортным средством, в соответствии с решением судебных органов.
В случае гибели участника дорожного движения владельцы транспортных средств, по вине которых произошло дорожно-транспортное происшествие, выплачивают семье погибшего и находящимся на его иждивении лицам единовременную помощь в размере трехлетний заработной платы погибшего лица, данная сумма взимается с виновных лиц.
В случае получения участником дорожного движения травмы, владельцы транспортных средств выплачивают ему единовременное пособие в размере от годовой до двухлетней заработной платы, данная сумма взимается с виновных лиц.
ГЛАВА 11. МЕЖДУНАРОДНЫЕ СОГЛАШЕНИЯ
Статья 43. Международные соглашения
Если международным соглашениям Республики Таджикистан установлены другие правила, противоречащие законодательству Республики Таджикистан о дорожном движении, применяются правила международного соглашения.
Президент
Республики Таджикистан Э.РАХМОНОВ
г.Душанбе,
4 ноября 1995 года № 196
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О порядке введения в действие Закона Республики Таджикистан "О дорожном движении"
Маджлиси Оли Республики Таджикитан постановляет:
1.Ввести в действие Закон Республики Таджикистан "О доржном движении" со дня его официального опубликования.
2.Правительству Республики Таджикистан обеспечить приведение подзаконных актов, изданных Правительством Республики Таджикистан, министерствами, государственными комитетами и водомствами Республики Таджикистан "О дорожном движении".
Председатель
Маджлиси Оли
Республики Таджикистан С. РАДЖАБОВ
г. Душанбе,4 ноября 1995 года, 197.