Замимаи 1
ба қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 26 декабри соли 2024,
№ 689Барномаи давлатӣ оид ба пешгирии зӯроварӣ дар оила дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2025-2030
1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
1. Барномаи давлатӣ оид ба пешгирии зӯроварӣ дар оила дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2025-2030 (минбаъд - Барнома) мақсад, вазифаҳо ва самтҳои асосии сиёсати давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар самти пешгирии зӯроварӣ дар оила муайян намуда, тадбирҳои мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ ва созмонҳои байналмилалиро дар ин самт ҳамоҳанг месозад.
2. Барнома дар доираи афзалиятҳои муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 1 декабри соли 2016, №636 тасдиқ гардидааст, Стратегияи миллии фаъолгардонии нақши занон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2030, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30 апрели соли 2020, №167 тасдиқ гардидааст, Консепсияи рушди оила дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30 декабри соли 2015, № 801 тасдиқ гардидааст, таҳия шудааст.
2. ТАҲЛИЛИ ВАЗЪИ ҶОРИИ ЗӮРОВАРӢ ДАР ОИЛА
3. Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун узви комилҳуқуқи ҷомеаи ҷаҳонӣ як қатор санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ, аз ҷумла Эъломияи умумии ҳуқуқи башар ва Конвенсия дар бораи барҳам додани тамоми шаклҳои табъиз нисбати занонро эътироф намудааст, ки иҷрои онҳо барои беҳдошти вазъи занон дар ҷомеа равона шудааст.
4. Бо мақсади такмили қонунгузории амалкунанда дар самти ҳифзи ҳуқуқҳои занон, пешгирии зӯроварӣ нисбати занон ва бартараф намудани қолабҳои гендерӣ соли 2017 дар назди Дастгоҳи иҷроияи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон гурӯҳи корӣ таъсис дода шуд.
5. Бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 3 майи соли 2014, №294 Барномаи давлатӣ оид ба пешгирии зӯроварӣ дар оила дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2014-2023 тасдиқ гардид, ки мақсади асосии Барномаи мазкур фаъолгардонии кӯшишҳо дар самти пешгирии зӯроварӣ дар оила, таъмини сиёсати самараноки гендерӣ дар кишвар, роҳ надодан ба зӯроварию табъиз дар муносибатҳои оилавӣ, ташаккули низоми созандаи муносибатҳо дар он, ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои ҳар як шахс ва боло бурдани маърифати ҳуқуқии аъзои ҷомеа маҳсуб меёбад.
6. Дар натиҷаи тадбирҳои дар доираи амалисозии Барномаи давлатӣ оид ба пешгирии зӯроварӣ дар оила дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2014-2023 андешидашуда натиҷаҳои зерин ба даст омаданд:
- ҳамкорӣ байни тамоми шохаҳои ҳокимияти давлатӣ, иштироки фаъоли мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии шаҳраку деҳот дар самти пешгирии зӯроварӣ дар оила таъмин гардид;
- заминаи ҳуқуқии ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти давлатӣ ва ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ дар ин самт ташаккул дода шуд;
- таъминоти иттилоотии фаъолият доир ба пешгирии зӯроварӣ дар оила беҳтар карда шуда, дар байни аҳолӣ чорабиниҳои тарғиботию фаҳмондадиҳӣ роҳандозӣ ва маводди иттилоотию раҳнамоикунанда дар ин самт ба табъ расонида шуданд;
- аз тарафи субъектҳои пешгирикунандаи зӯроварӣ дар оила гурӯҳҳои корӣ таъсис дода шуданд;
- бо мақсади ба танзим даровардани муносибатҳои ҷамъиятӣ дар самти расонидани ёрии ҳуқуқӣ, муайян намудани роҳҳои амалишавии ҳуқуқ ва уҳдадориҳои шахсони воқеӣ ҳангоми расонидани ёрии ройгони ҳуқуқӣ Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи ёрии ҳуқуқӣ» аз 4 июли соли 2020, №1694 қабул гардид;
- дар сохторҳои Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон 17 воҳиди кории нозири минтақавӣ оид ба пешгирии зӯроварӣ дар оила таъсис дода шуд;
- ҷиҳати расонидани ёрии аввалияи тиббӣ, ҳамчунин расонидани ёрии равонӣ, равонпизишкӣ, наркологӣ ва пешгирию табобатӣ ба ҷабрдида ва шахсоне, ки ба зӯроварӣ дучор шудаанд, дар назди Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ 22 ҳуҷраи тавонбахшии тиббию иҷтимоӣ барои ҷабрдидагони зӯроварӣ дар оила таъсис дода шуд;
- дар доираи амалисозии фармоиши иҷтимоии давлатӣ аз соли 2015 бо ҷалби ташкилотҳои ҷамъиятӣ 2 маркази хизматрасонии иҷтимоии будубоши рӯзона дар шаҳрҳои Душанбе ва Кӯлоб таъсис дода шуд;
- аз соли 2021 Муассисаи давлатии «Маркази ҷумҳуриявии хизматрасонии иҷтимоӣ ба қурбониёни савдои одамон ва ҷабрдидагони зӯроварӣ дар оила»-и Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ бо 30 ҷойи хоб таъсис гардид, ки дар он то нимсолаи якуми соли 2024 ба 228 зану кӯдаки ҷабрдидаи зӯроварӣ хизматрасонии ройгони тиббӣ, равонӣ ва иҷтимоӣ расонида шуд;
- бо дарназардошти афзоиши аҳолии шаҳру ноҳияҳо тибқи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 29 декабри соли 2022, №622 дар Муассисаи давлатии «Маркази ёрии ҳуқуқӣ»-и Вазорати адлия то соли 2024 54 воҳиди кории ҳуқуқшиноси давлатӣ дар шаҳру ноҳияҳо таъсис дода шуд;
- бо мақсади пурзӯр намудани воситаҳои пешгирии зӯроварӣ дар оила ва тасҳеҳи рафтори шахси зӯровар дар ҳамкорӣ бо шарикони рушд дар шаҳрҳои Хуҷанд ва Левакант ҳуҷраҳои машваратии кор бо зӯроварон таъсис ёфта, фаъолият доранд;
- сабабу омилҳои ба зӯроварӣ дар оила мусоидаткунанда аз ҷониби ниҳодҳои миллӣ ва созмонҳои байналмилалӣ мавриди таҳқиқ қарор дода шуданд;
- бо мақсади расонидани ёрии саривақтӣ, пешгирии зӯроварӣ дар оила, ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои шаҳрвандон телефонҳои боварӣ дар Вазорати корҳои дохилӣ бо рақами 19-19, 221-21-21, дар Вазорати адлия бо рақами 30-40, дар Кумитаи кор бо занон ва оила бо рақами 13-13 ва дар Муассисаи давлатии «Маркази ҷумҳуриявии хизматрасонии иҷтимоӣ ба қурбониёни савдои одамон ва ҷабрдидагони зӯроварӣ дар оила»-и Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ бо рақами 11-13 ташкил карда шуданд;
- бо мақсади ба таври ройгон расонидани ёрии зарурии тиббӣ, равонӣ, ҳуқуқӣ ва иҷтимоӣ ба ҷабрдидагон 9 ташкилоти ҷамъиятӣ дар самти пешгирии зӯроварӣ дар оила, 14 маркази захиравии занон ва 4 паноҳгоҳ дар назди ташкилотҳои ҷамъиятӣ фаъолият доранд;
- ҷиҳати баланд бардоштани тахассуси кормандони вазорату идораҳое, ки дар самти пешгирии зӯроварӣ дар оила фаъолият мебаранд, маводди ёрирасон, дастурамалу роҳнамо ва унсурҳои таълимӣ таҳия ва нашр гардиданд;
- дар воситаҳои ахбори омма нашри пайвастаи мавод доир ба пешгирии зӯроварӣ дар оила ва хатари он ба ҷомеа ба роҳ монда шуд;
- ҷиҳати тағйир додани рафтор ва муносибати ҷавонон ба зӯроварӣ дар оила наворҳои видеоӣ таҳти унвони «Қувваи ман барои зӯроварӣ нест», «Мардҳои Тоҷикистон ҷонибдори сулҳ дар оила», «Занонро эҳтиром бояд кард», «Таъсири зӯроварӣ ба фарзандон», «Корҳои хонагии бемузд» таҳия гардиданд;
- оид ба масъалаҳои пешгирии зӯроварӣ дар оила ва баробарҳуқуқии мардону занон дар театрҳои касбию халқии ҷумҳурӣ намоишномаҳои тарбиявию ахлоқӣ омода гардида, ба тамошобинон пешкаш шуданд.
7. Сарфи назар аз корҳои анҷомдодашуда дар масъалаҳои зӯроварӣ дар оила, ноил шудан ба баробарии воқеии гендерӣ, инчунин рафъи монеаҳое, ки барои ба даст овардани натиҷаҳо дар ин самт халал мерасонанд, мушкилоти зерин мушоҳида мешаванд:
- ҷой доштани қолабҳои шахшудаи хурофотӣ дар мафкураи ҷомеа;
- вобастагии иқтисодии занон аз мардон ё баръакс дар оила;
- мавҷуд будани мушкилот барои ба кору таҳсил фаро гирифтани занону духтарон;
- сатҳи пасти фарҳангу одоби муносибатҳои оиладорӣ, маърифати ҳуқуқӣ ва савияи дониши аъзои оила;
- гирифтории бемории руҳӣ, нашъамандӣ ва майзадагӣ;
- таъсири филмҳои дорои саҳнаҳои муноқишаҳои оилавӣ, истифодаи ғайримақсадноки телефони мобилӣ ва шабакаҳои иҷтимоӣ;
- сатҳи нокифояи ҳамкориҳои мақомоти давлатӣ ва ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ, марказҳои ёрирасон ва бахшҳои тавонбахшӣ ба ҷабрдидагони зӯроварӣ дар ҳамаи шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ;
- номукаммалии заминаи қонунгузорӣ оид ба масъалаҳои пешгирии зӯроварӣ дар оила.
3. ҲАДАФ ВА ВАЗИФАҲОИ АСОСИИ БАРНОМА
8. Ҳадафи Барномаи мазкур ҳифзи ҳуқуқҳои оила ҳамчун асоси ҷамъият, пешгирии зӯроварии ҷисмонӣ, равонӣ, иқтисодӣ ва шаҳвонӣ аз ҷониби як узви оила нисбат ба узви дигари оила, пешгирӣ ва бартарафсозии сабаб ва шароитҳои ба зӯроварӣ дар оила мусоидаткунанда, баланд бардоштани масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак, густариши ҳамкории вазорату идораҳо ва ҷомеаи шаҳрвандӣ дар ин самт мебошад.
9. Вазифаҳои асосии Барнома аз инҳо иборатанд:
- такмили заминаи меъёрии ҳуқуқӣ дар самти пешгирии зӯроварӣ дар оила, баробарии гендерӣ, ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои аъзои оила ва баланд бардоштани масъулияти падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) дар иҷрои вазифаҳо дар оила;
- таъсиси Шурои байниидоравӣ оид ба пешгирии зӯроварӣ дар оила дар назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва тасдиқи Низомномаи он;
- дастгирии марказҳои ёрирасон, ташкили ҳуҷраҳои ҷойгиркунии муваққатӣ, додани паноҳгоҳ барои будубоши муваққатӣ ба ҷабрддидагони зӯроварӣ;
- ҷоннок кардани фаъолияти телефонҳои боварӣ дар назди субъектҳои пешгирикунандаи зӯроварӣ дар оила;
- дар сохторҳои Вазорати корҳои дохилӣ зиёд намудани воҳидҳои кории минтақавӣ оид ба пешгирии зӯроварӣ дар оила дар шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ;
- баррасии масъалаи ташаккули заминаи ҳуқуқии кор бо зӯроварон;
- баррасии масъалаи шомил намудани ҷабрдидагони зӯроварӣ дар оила ба рӯйхати гирандагони ёрии ҳуқуқии ройгони дуюмдараҷа;
- ташкили чорабиниҳои дахлдор барои баланд бардоштани тахассуси кормандони вазорату идораҳое, ки бо масъалаҳои пешгирии зӯроварӣ дар оила машғуланд.
4. САМТҲОИ АСОСИИ АМАЛӢ НАМУДАНИ БАРНОМА
10. Бо мақсади таъмини амалишавии ҳадаф ва вазифаҳои дар Барнома пешбинишуда самтҳои афзалиятноки зерин муайян карда мешаванд:
- таҳияи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ вобаста ба пешгирии зӯроварӣ дар оила, баробарии гендерӣ, ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои аъзои оила;
- такмили қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти пешгирии зӯроварӣ дар оила, ақдҳои никоҳи бармаҳал, ҳифзи манфиатҳои занон ва кӯдакон ҳангоми бекор кардани ақди никоҳ, тартиби таъмини дастрасии ройгон ба хизматрасониҳои муассисаҳои тиббии давлатӣ;
- тақвияти корҳои тарғиботӣ бо мақсади тағйир додани афкори омма оид ба зӯроварӣ дар оила ва аз байн бурдани қолабҳои гендерӣ;
- ба роҳ мондани фаъолияти ҳамоҳангсозии вазорату идораҳо, ҷомеаи шаҳрвандӣ дар самти пешгирӣ, ошкор, бартарафсозии омилҳои зӯроварӣ дар оила ва расонидани ёрии тиббӣ, равонӣ, ҳуқуқӣ ва иҷтимоӣ ба шахсоне, ки ба зӯроварӣ дар оила гирифтор шуданд;
- баланд бардоштани масъулияти падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) дар таълиму тарбияи кӯдак;
- тибқи тартиби муқарраршуда таҳияи дастурамал, низомнома, роҳнамо ва унсурҳои таълимӣ ҷиҳати баланд бардоштани иқтидори кормандони субъектҳои пешгирикунандаи зӯроварӣ дар оила ва роҳандозии фаъолияти самараноки онҳо;
- таҳияи маводди иттилоотӣ дар бораи пешгирии зӯроварӣ дар оила;
- гузаронидани таҳқиқоти илмӣ ва амалӣ оид ба масъалаи пешгирии зӯроварӣ дар оила ва роҳҳои ҳалли он;
- баррасии масъалаи таъсиси маркази дастгирии ҷабрдидагони зӯроварӣ барои ноболиғон;
- баррасии масъалаи таъсиси махзани ягонаи маълумоти оморӣ оид ба бақайдгирии ҳолатҳои зӯроварӣ дар оила;
- омӯзиши таҷрибаи давлатҳои хориҷӣ дар самти пешгирии зӯроварӣ дар оила;
- истифодаи васеи воситаҳои ахбори омма ва шабакаҳои интернетӣ баҳри ба ҷомеа расонидани моҳияти оқибатҳои зӯроварӣ дар оила ва бисёрникоҳӣ;
- мониторинги доимии амалисозии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба масъалаҳои зӯроварӣ дар оила ва дар ин замина андешидани чораҳои дахлдор.
5. НАТИҶАҲОИ ЧАШМДОШТ АЗ АМАЛИШАВИИ БАРНОМА
11. Натиҷаҳои чашмдошт аз амалишавии Барнома:
- муносибати ҷомеа ба зӯроварӣ дар оила тағйир ёфта, қишрҳои гуногуни ҷомеа баҳри бартараф кардани он тадбирандешӣ менамоянд;
- баробарҳуқуқии аъзои оила ва риояи ҳуқуқҳои онҳо таъмин карда мешавад;
- механизми шарикии иҷтимоии сохторҳои дахлдор оид ба пешгирӣ ва ошкор кардани зӯроварӣ дар оила муайян ва татбиқ мегардад;
- қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои пешгирии зӯроварӣ дар оила такмил дода мешавад;
- сатҳи зӯроварӣ дар оила дар миқёси ҷумҳурӣ коҳиш меёбад;
- омори зӯроварӣ дар оила дақиқ карда мешавад;
- марказҳои ёрирасон, ҳуҷраҳои муваққатӣ, паноҳгоҳ барои будубоши муваққатии ҷабрдида дар сатҳи ҷумҳурӣ зиёд карда мешаванд;
- муносибатҳои равонӣ дар оилаҳо беҳтар гашта, сатҳи иҷтимоии онҳо баланд бардошта мешавад;
- масъулияти падару модар (шахсони онҳоро ивазкунанда) дар таълим ва тарбияи кӯдак баланд бардошта шуда, ҳимояи ҳуқуқи кӯдакон таъмин карда мешавад.
6. МАНБАЪҲОИ МАБЛАҒГУЗОРИИ БАРНОМА
12. Барнома дар ду марҳила мутобиқи нақшаҳои амали он барои солҳои 2025-2027, солҳои 2028-2030, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ мегардад.
13. Амалигардонии Барнома аз ҷониби вазорату идораҳои дахлдор ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳои Суғд ва Хатлон, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ анҷом дода мешавад.
14. Маблағгузории умумии Барнома 10806600 сомониро ташкил медиҳад, ки аз он 4867900 сомонӣ маблағҳои дар буҷети давлатӣ пешбинигардида ва 5938700 сомонӣ маблағҳои шарикони рушдро ташкил медиҳад. Аз маблағи умумӣ барои амалисозии чорабиниҳои Барнома дар се соли аввал 1851620 сомонӣ аз буҷети давлатӣ ва 2925500 сомонӣ аз ҳисоби маблағҳои шарикони рушд равона карда мешавад.
7. МОНИТОРИНГ ВА АРЗЁБИИ АМАЛИСОЗИИ БАРНОМА
15. Мониторинг ва арзёбии амалисозии Барнома аз ҷониби Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешавад. Мақсади асосии мониторинг ва арзёбӣ таъмини самарабахшии иҷрои Барнома ва беҳтар намудани фаъолият дар самти ноил шудан ба ҳадафҳои он мебошад.
16. Мониторинг ва арзёбии амалисозии Барнома мутобиқи талаботи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 29 декабри соли 2018, №615 «Дар бораи Қоидаҳои гузаронидани мониторинг ва арзёбии амалишавии ҳуҷҷатҳои стратегии сатҳи миллӣ, барномаҳои соҳаваӣ ва минтақавии рушд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» гузаронида мешавад.
8. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ
17. Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамоҳангсози амалигардонии Барнома мебошад.
18. Вазорату идораҳои дахлдор, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳои Суғд ва Хатлон, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо барои таъмини иҷрои самараноки Барнома масъулият доранд.
Замимаи 2
ба қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 26 декабри соли 2024,
№ 689
Нақшаи амали солҳои 2025-2027 Барномаи давлатӣ оид ба пешгирии зӯроварӣ дар оила дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2025-2030
Ниг. ба замима
Приложение 1
к постановлению Правительства
Республики Таджикистан
от «26» декабря 2024 года,
№689Государственная программа по предупреждению насилия в семье в Республике Таджикистан на 2025-2030 годы
1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
1. Государственная программа по предупреждению насилия в семье в Республике Таджикистан на 2025-2030 годы (далее - Программа) определяет цели, задачи и основные направления государственной политики Республики Таджикистан в области предотвращения насилия в семье и координирует усилия государственных органов, органов местного самоуправления, посёлок и дехотов структур гражданского общества и международных организаций в этом направлении.
2. Программа разработана в рамках приоритетов, определенных Правительством Республики Таджикистан, Национальной стратегией развития Республики Таджикистан на период до 2030 года, утвержденной постановлением Правительства Республики Таджикистан от 1 декабря 2016 года, №636, Национальной стратегией активизации роли женщин в Республике Таджикистан на 2021-2030 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Таджикистан от 30 апреля 2020 года, №167 и Концепцией развития семьи в Республике Таджикистан, утвержденной постановлением Правительства Республики Таджикистан от 30 декабря 2015 года, № 801.
2. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕЙ СИТУАЦИИ НАСИЛИЯ В СЕМЬЕ
3. Республика Таджикистан как полноправный член международного сообщества признала ряд международных правовых актов, в том числе Всеобщую декларацию прав человека и Конвенцию о предотвращении всех форм дискриминации в отношении женщин, выполнение которых направлена на улучшение положений женщин в обществе.
4. С целью совершенствования действующего законодательства в области защиты прав женщин, предотвращения насилия в отношении женщин и устранения гендерных стереотипов в 2017 году при Исполнительном аппарате Президента Республики Таджикистан была создана рабочая группа.
5. Постановлением Правительства Республики Таджикистан от 3 мая 2024 года, №294 утверждена Государственная программа по предупреждению насилия в семье в Республике Таджикистан на 2014-2023 годы, основной целью которого является активизация усилий в предотвращении насилия в семье, обеспечение эффективной гендерной политики в стране, недопущение насилия и дискриминации в семейных отношениях, формирования в ней конструктивной системы отношений, защиты прав и свобод каждого человека и повышения правового просвещения членов общества.
6. В результате мероприятий, предпринятых в рамках реализации Государственной программы по предупреждению насилия в семье в Республике Таджикистан на 2014-2023 годы, были достигнуты следующие результаты:
- обеспечено сотрудничество между всеми ветвями государственной власти, активное участие местных исполнительных органов государственной власти и органов самоуправления посёлок и дехотов предупреждения насилия в семье;
- сформирована правовая база для координации деятельности государственных органов и структура гражданского общества в этом направлении;
- улучшено информационное обеспечение деятельности по предупреждению насилия в семье, проведены агитационно-разъяснительные мероприятия среди населения и опубликованы информационные материалы и руководства по данной теме;
- созданы рабочие группы субъектами по предотвращению насилия в семье;
- с целью регулирования общественных отношений в части предоставления правовой помощи, определения путей реализации прав и обязанностей физических лиц при предоставлении бесплатной правовой помощи принят Закон Республики Таджикистан «О правовой помощи» от 4 июля 2020 года, №1694;
- в структурах Министерства внутренних дел Республики Таджикистан созданы 17 штатных единиц участковых инспекторов по предупреждению насилия в семье;
- для оказания первой медицинской помощи, а также психологической, психиатрической, наркологической и профилактико - лечебной помощи жертвам пострадавшим и лицам, столкнувшимся с насилием, при Министерстве здравоохранения и социальной защиты населения созданы 22 кабинетов медицико-социальной реабилитации для пострадавших от насилия в семье;
- в рамках реализации государственного социального заказа с 2015 года с привлечением общественных организаций созданы 2 центра дневного социального обслуживания в городах Душанбе и Куляб;
- с 2021 года создано Государственное учреждение «Республиканский центр социального обслуживания жертв торговли людьми и пострадавших от насилия в семье» Министерства здравоохранения и социальной защиты населения с 30 койками, где до первого полугодия 2024 года 228 женщинам и детям, пострадавшим от насилия, были предоставлены бесплатные медицинские, психологические и социальные услуги;
- с учетом прироста населения городов и районов согласно постановлению Правительства Республики Таджикистан от 29 декабря 2022 года, №622, в Государственном учреждении «Центр правовой помощи» Министерства юстиции Республики Таджикистан до 2024 года в городах и районах созданы 54 штатных единиц государственных юристов;
- с целью усиления механизмов предупреждения насилия в семье и коррекции поведения насильников в сотрудничестве с партнерами по развитию в городах Худжанд и Левакант созданы и действуют консультационные комнаты по работе с насильниками;
- были исследованы причины и факторы, способствующие насилию в семье национальными институтами и международным организациями;
- с целью оказания своевременной помощи, предупреждения насилия в семье, защиты прав и свобод граждан организованы телефоны доверия: при Министерстве внутренних дел – 19-19, 221-21-21, при Министерстве юстиции - 3040, при Комитете по делам женщин и семьи – 13-13 и при Государственном учреждении «Республиканский центр социального обслуживания жертв торговли людьми и посттрадавщих от насилия в семье» Министерства здравоохранения и социальной защиты населения – 11-13;
- с целью предоставления бесплатной необходимой медицинской, психологической, правовой и социальной помощи пострадавшим действуют 9 общественных организаций в области предупреждения насилия в семье, 14 ресурсных центров для женщин и 4 шелтера при общественных организациях;
- для повышения квалификации сотрудников министерств и ведомств, работающих в области предупреждения насилия в семье, разработаны и изданы пособия, инструкции, руководства и учебные модули;
- в средствах массовой информации налажена регулярная публикация материалы по предупреждению насилия в семье и его опасности для общества;
- для изменения отношения и поведения молодежи к насилию в семье были подготовлены видеоролики под названиями «Моя сила не для насилия», «Мужчины Таджикистана за мир в семье», «Женщин необходимо уважать», «Влияние насилия на детей», «Неоплаченный домашний труд»;
- по вопросам предупреждению насилия в семье и равноправия мужчин и женщин в народных и профессиональных театрах республики подготовлены и представлены зрителям воспитательные и нравственные спектакли.
7. Несмотря на проделанную работу в вопросах насилия в семье и достижение реального гендерного равенства, а также устранения препятствий для достижения результатов в этой области, наблюдаются следующие проблемы:
- наличие устоявшихся стереотипных суеверий в общественном сознании;
- экономическая зависимость женщин от мужчин в семье или наоборот;
- наличие трудностей для вовлечения женщин и девушек трудоустройством и образованием;
- низкий уровень культуры и этиики семейных отношений, правового просвещения и знаний членов семьи;
- страдание психическими заболеваниями, наркоманией и алкоголизмом;
- влияние фильмов со сценами семейных конфликтов, нецелевого использования мобильных телефонов и социальных сетей;
- недостаточный уровень сотрудничества государственных органов и структур гражданского общества, центров помощи и реабилитационных отделений для жертв насилия во всех городах и районах страны;
- несовершенство законодательной базы по вопросам предупреждения насилия в семье.
3. ОСНОВНЫЕ ЦЕЛИ И ЗАДАЧИ ПРОГРАММЫ
8. Целью настоящей Программы является защита прав семьи, как основа общества, предотвращение физического, психического, экономического и сексуального насилия со стороны одного члена семьи в отношении другого члена семьи, предотвращение и устранение причин и условий, способствующих насилию в семье, повышение ответственности за образование и воспитание ребенка, расширение сотрудничества министерств и ведомств и гражданского общества в этом направлении.
9. Основные задачи Программы состоят из следующего:
- совершенствование нормативной правовой базы в области предупреждение насилия в семье, гендерного равенства, защиты прав и интересов членов семьи и повышения ответственности родителей (лиц, их заменяющих) за выполнение обязанностей в семье;
- создание Межведомственного совета по предупреждению насилия в семье при Правительстве Республики Таджикистан и утверждение его Положения;
- поддержка центров помощи, создание комнат для временного размещения и предоставление убежища для временного пребывания жертвам насилия;
- активизация деятельности телефонов доверия при субъектах предупреждения насилия в семье;
- увеличение в структурах Министерства внутренних дел штатных единиц участковых инспекторов по предупреждению насилия в городах и районах республики;
- рассмотрение вопроса формирования правовой базы работы с насильниками;
- рассмотрение вопроса включения жертв насилия в семье в список получателей бесплатной правовой помощи второго уровня;
- организация соответствующих мероприятий для повышения квалификации сотрудников министерств и ведомств, занимающихся вопросами предупреждения насилия в семье.
4. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ
10. В целях обеспечения реализации целей и задач, предусмотренных в Программе, определяются следующие приоритетные направления:
- разработка нормативных правовых актов, связанных с предупреждением насилия в семье, гендерного равенства, защиты прав и интересов членов семьи;
- совершенствование законодательства Республики Таджикистан по предупреждению насилия в семье, ранних браков, защиты прав женщин и детей при расторжении брака, порядка обеспечения бесплатного доступа к услугам государственных медицинских учреждений;
- усиление пропагандистской работы с целью изменения общественного мнения о насилии в семье и устранения гендерных стереотипов;
- организация координационной деятельности министерств, ведомств и гражданского общества в предотвращении, выявлении и устранении факторов насилия в семье и предоставлении медицинской, психологической, правовой и социальной помощи лицам, пострадавшим от насилия в семье;
- повышение ответственности родителей (лиц, их заменяющих) в обучении и воспитании детей;
- согласно установленному порядку разработка инструкций, положений, руководств и учебных модулей для повышения потенциала сотрудников субъектов предотвращения насилия в семье и налаживания их эффективной деятельности.
- разработка информационных материалов о предупреждению насилия в семье;
- проведение научных и практических исследований по вопросам предупреждению насилия в семье и путей его решения;
- рассмотрение вопроса о создании центра поддержки жертв насилия для несовершеннолетних;
- рассмотрение вопроса о создании единой статистической базы данных по регистрации случаев насилия в семье;
- изучение опыта зарубежных стран в области предупреждения насилия в семье;
- широкое использование средств массовой информации и социальных сетей для информирования общества о сущности последствий насилия в семье и многобрачия;
- постоянный мониторинг реализации нормативных правовых актов по вопросам насилия в семье, и на этой основе принятие соответствующих мер.
5. ОЖИДАЕМЫЕ РЕЗУЛЬТАТЫ ОТ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ
11. Ожидаемые результаты от реализации Программы:
- изменится отношение общества к насилию в семье, разные слои общества принимают меры по его искоренению;
- обеспечится равноправия членов семьи и соблюдение их прав;
- определится и реализуется механизм социального партнерства соответствующих структур по предуотврашению и выявлению насилия в семье;
- совершенствуется законодательство Республики Таджикистан по вопросам предупреждению насилия в семье;
- снизится уровень семейного насилия в республике;
- уточнится статистика насилия в семье;
- по всей республике увеличатся центры помощи, комнаты для временного пребывания пострадавших;
- улучшатся психологические отношения в семьях и повысится их социальный уровень;
- повысится ответственность родителей (лиц, их заменяющих) в обучении и воспитании детей и обеспечится защита прав детей.
6. ИСТОЧНИКИ ФИНАНСИРОВАНИЯ ПРОГРАММЫ
12. Программа будет реализована в два этапа в соответствии с планами действий на 2025-2027 годы, 2028-2030 годы, утвержденными Правительством Республики Таджикистан.
13. Реализация Программы будет осуществляться министерствами и ведомствами, а также исполнительными органами государственной власти Горно-Бадахшанской автономной области, Согдийской и Хатлонской областей, города Душанбе, городов и районов республики.
14. Общий объем финансирования Программы составляет 10806600 сомони, из которых 4867900 сомони составляют средства, предусмотренны в государственном бюджете и 5938700 сомони средства от партнеров по развитию. Из общей суммы на реализацию мероприятий Программы в первые три года будет направлено 1851620 сомони из государственного бюджета и 2925500 сомони из средств партнеров по развитию.
7. МОНИТОРИНГ И ОЦЕНКА РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ
15. Мониторинг и оценка реализации Программы будут проводиться Комитетом по делам женщин и семьи при Правительстве Республики Таджикистан. Основной целью мониторинга и оценки является обеспечение эффективности реализации настоящей Программы и улучшение деятельности по достижению его целей.
16. Мониторинг и оценка реализации настоящей Программы будут проводиться в соответствии с требованиями постановления Правительства Республики Таджикистан от 29 декабря 2018 года, №615 «О Правилах проведения мониторинга и оценки реализации стратегических документов на национальном уровне, Программ в отдельных областях и регионального развития в Республике Таджикистан».
8. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
17. Комитет по делам с женщин и семьи при Правительстве Республики Таджикистан является координатором реализации Программы.
18. Соответствующие министерства и ведомства, исполнительные органы государственной власти Горно-Бадахшанской автономной области, Хатлонской и Согдийской областей, города Душанбе, городов и районов несут ответственность за эффективное выполнение настоящей Программы.
Приложение 2
к постановлению Правительства
Республики Таджикистан
от 26 декабря 2024 года №689
План действий на 2025- 2027 годы Государственной программы по предупреждению насилия в семье в Республики Таджикистан на 2025-2030 годы
Приложение
