ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар бораи кооператсияи матлубот дар Ҷумҳурии Тоҷикистон
(Қонуни ҶТ аз 04.11.1995 № 126, аз 02.12.2002 № 73, аз 05.01.2008 № 348)
Ҳамин Қонун шароити ҳуқуқӣ, ташкилӣ, иқтисодию иҷтимоии фаъолияти кооператсияи матлуботро дар қаламрави Тоҷикистон муайян намуда, ба таҳкими асосҳои демократӣ ва таъмини мустақили кооператсияи матлубот, вусъати ташаббуси хоҷагӣ ва ибтикори ташкилоту корхонаҳои он, муҳофизати манфиатҳо ва дастгирии давлатии ҷамъиятҳои матлуботу иттифоқҳои онҳо равона карда шудааст ().
БОБИ I. ҚОИДАҲОИ УМУМӢ
Моддаи 1. Кооператсияи матлубот дар Ҷумҳурии Тоҷикистон
Кооператсияи матлуботи Тоҷикистон ташкилоти ғайридавлатии ҷамъиятию хоҷагии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки онҳо бо мақсади пурратар қонеъ намудани талаботи худ ба молҳо ва хизматрасонӣ дар асоси ихтиёрӣ муттаҳид мегарданд. Дар ҳайати он ба сифати аъзои коллективӣ корхонаҳо, ташкилотҳо, муассисаҳо, муассисаҳои таълимие, ки мақсаду манфиатҳои оинномавии онро тарафдорӣ мекунанд, дохил шуда метавонанд ().
Кооператсияи матлубот фаъолиятро оид ба қонеъ намудани манфиат ва талаботи саҳмдорон, муҳайё ва инкишофи инфраструктура вусъат додани кооператсияи матлубот, ҳимояи манфиатҳои истеъмолкунандагон, таъсиррасони ба сиёсати соҳаи истеъмол ва дигар масъалаҳоро дар асоси санадҳои меъёрию ҳуқуқи амали менамояд ().
Кооператсияи матлубот савдои чакана, яклухт ва комиссиони, хӯроки умуми, хариди маҳсулоти кишоварзи, ашёи хом ва дигар маҳсулот, инкишофи бозор ва хоҷагиҳои ёрирасон, истеҳсоли молҳои сермасриф, намудҳои гуногуни хизматрасони, гузаронидани чорабиниҳои мадани ва варзиши, таъсис, инкишоф ва нигоҳ доштани муассисаҳои таълимии кооператсияи матлубот, тайёр намудани кадрҳо ва такмили ихтисоси онҳо, фаъолияти иқтисодии хориҷиро ташкил менамояд. Ба ислоҳоти иҷтимоии деҳот, ташаккул ва инкишофи хоҷагиҳои деҳқони (фермери), хоҷагиҳои шахси, афзоиши захираҳои хӯроквори ва дигар молҳои истеъмолии халқ, беҳтар шудани хизматрасони ба аҳоли фаъолона мусоидат мекунад ().
Моддаи 2. Асосҳои фаъолияти кооператсияи матлубот
Фаъолияти кооператсияи матлубот мутобиқ бо асосҳои узвияти ихтиёрӣ, мустақилияти хоҷагӣ, ҳавасмандии моддӣ ва адолати иҷтимоӣ, иштироки мустақили аъзои кооператсия дар идораи корҳои он дар асоси демократия ва қонуният қарор мегирад ().
Ҳар гуна мудохилае, ки қодир аст ҳуқуқи кооператсияи матлуботро маҳдуд намояд ё монеи ба амал баровардани ин ҳуқуқ мегардад, манъ аст ().
Моддаи 3. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи кооператсияи матлубот
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи кооператсияи матлубот ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад ().
Моддаи 4. Системаи кооператсияи матлубот
Системаи кооператсияи матлуботро ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо, ки аз тарафи шаҳрвандон дар деҳот, ноҳияҳо, шаҳрҳо, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо ва ҷумҳурӣ таъсис меёбанд, ташкил медиҳанд ().
Хориҷ карда шуд ().
Ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ҳақ доранд ваколатҳои роҳбарии фаъолияти кооператсияи матлубот, эҷоди инфраструктураи умумии истеҳсолию иҷтимоӣ, муҳофизати манфиатҳои аъзои кооператсияи матлубот ва кормандони онро байни худ аз нав тақсим намоянд ().
Моддаи 5. Мақомоти роҳбарикунандаи кооператсияи матлубот
Мақоми олии роҳбарикунанда кооператсияи матлубот дар ҷумҳурӣ, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон ва вилоят анҷуманҳо мебошанд ().
Мақоми олии роҳбарикунанда кооператсияи матлубот дар ноҳия конференсияи иттифоқи ҷамъиятҳои матлубот мебошад ().
Мақоми олии роҳбарикунанда ҷамъияти матлубот маҷлиси умумии саҳмдорон, (маҷлиси намояндаҳо) мебошад ().
Анҷуманҳою конференсияҳо Шӯроро интихоб менамоянд, ки он дар давраи байни анҷуману конференсияҳо вазифаҳои онҳоро иҷро карда, ба онҳо ҳисоботдеҳ мебошад ().
Маҷлиси умумии саҳмдорон (маҷлиси намояндаҳо), конференсия ва анҷуман мақомоти идора ва мақомоти назоратро интихоб менамояд ().
Ташкилоти ибтидоии идораи корҳои кооператсияи матлубот участкаи кооперативӣ мебошад, ки аз рӯи аломати ҳудудӣ ё истеҳсолотӣ ташкил мегардад ().
Мақомоти иҷроияву амрдиҳандаи ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо раёсатҳои ҷамъияти матлубот, иттифоқҳои ноҳиявӣ, шаҳрӣ, Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятӣ ва ҷумҳуриявӣ мебошанд. Тартиби интихоби раёсат ва ваколатҳои он мувофиқи оинномаи ҷамъияти матлубот ва иттифоқи он ба амал бароварда мешавад ().
Моддаи 6. Иттифоқи ҷумҳуриявии ҷамъиятҳои матлуботи Тоҷикистон ва ваколатҳои он
Ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо Иттифоқи ҷумҳуриявии ҷамъиятҳои матлуботи Тоҷикистон - Иттифоқи Тоҷикматлуботро ташкил мекунанд ().
Ба ҳайати Иттифоқи Тоҷикматлубот ҳамчунин дигар ташкилотҳои кооперативӣ, ҷамъиятҳои саҳҳомӣ ва дигар ҷамъиятҳо (ширкатҳо) дар асоси комилан ихтиёрӣ дохил шуда метавонанд ().
Иттифоқи Тоҷикматлубот ваколатҳои зеринро амалӣ менамояд ():
- манфиатҳои иқтисодӣ, ҳуқуқӣ ва иҷтимоии ташкилоту корхонаҳои кооператсияи матлуботро дар суд ва дигар мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ муаррифӣ ва ҳимоя мекунад;
- стратегия ва барномаи рушди кооператсияи матлуботи ҷумҳурӣ, роҳҳои татбиқи қарорҳои қабулнамудаи анҷуманро таҳия ва амалӣ менамояд;
- бо максади татбиқи барномаҳои кӯтоҳмуддат ва дарозмуддати рушди иҷтимоӣ ва иқтисодии соҳа фаъолияти маблағгузориро дар ташкилоту корхонаҳои кооператсияи матлубот амалӣ месозад;
- иҷрои қонунҳо, санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, қарорҳои қабулкардаи худро аз ҷониби ҳамаи ташкилотҳои кооператсияи матлубот - аъзои Иттифоқи Тоҷикматлубот ташкил ва назорат менамояд;
- бо ташкилотҳои кооператсияи матлуботи дигар давлатҳо, инчунин ташкилотҳои байналмилалии кооператсияи матлубот тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон робита барқарор месозад;
- дар таҳияи лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ки ба фаъолияти кооператсияи матлубот дахл доранд, иштирок менамояд;
- барои ташкилотҳои кооператсияи матлубот - аъзои Иттифоқи Тоҷикматлубот оиди сохтори ташкилӣ, меъёрӣ, пардохти музди меҳнат, таъсис ва истифодаи фондҳо, ки хоси соҳаи кооператсияи матлубот мебошанд, дастуру тавсияҳо ба нашр мерасонад;
- назорати иқтисодӣ ва молиявиро амалӣ месозад, фаъолияти шахсони ҳуқуқиро дар доираи кооператсияи матлубот назорат карда, ба онҳо кӯмакҳои техникӣ, иқтисодӣ ва кӯмакҳои дигар мерасонад;
- дар дигар давлатҳо намояндагиҳои тиҷоратӣ таъсис медиҳад, ки онҳо манфиатҳои кооператсияи матлуботи Тоҷикистонро вобаста ба фаъолияти иқтисодии хориҷӣ ҳимоя менамоянд;
- омӯзиши тамоюлҳои рушди бозори дохилӣ ва хориҷиро ташкил намуда, тавсияҳо медиҳад;
- омӯзиш ва баланд бардоштани дараҷаи тахассусии ҳайати кормандони кооператсияи матлуботро ташкил ва ҳамоҳанг месозад ().
БОБИ II. ДАВЛАТ ВА КООПЕРАТСИЯИ МАТЛУБОТ
Моддаи 7. Кафолати ҳуқуқи кооператсияи матлубот
1. Давлат ба риояи ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии кооператсияи матлубот ва аъзои он кафолат медиҳад ().
Мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба инкишофу таҳкими мустақилияти иқтисодии ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо, афзоиши самаранокии фаъолият мусоидат намуда, ба ҳеҷ як маҳдудкунии фаъолияти хоҷагӣ ва ташаббуси кооператсияи матлубот, маҳдудкунии амали озод ва баробарҳуқуқи он дар бозори молҳо, корҳо ва хизматрасонӣ роҳ намедиҳанд ().
Давлат ҳимояи ҳуқуқи амволи кооператсияи матлуботро кафолат медиҳад. Моликияти он дахлнопазир аст ().
2. Давлат ба ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ҳуқуқ медиҳад, ки:
-барои иҷрои мақсад ва вазифаҳояшон корхонаҳо ва дигар субъектҳои хоҷагидориро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил намояд ().
амволи корхонаҳои давлатӣ ва корхонаҳое, ки ба шаклҳои дигари моликият асос ёфтаанд, дигар амвол ва ҳуқуқи амволӣ гиранд;
ба тартиби муқарраршуда қитъаҳои заминро ба ихтиёр, ба истифода гиранд;
бо истифодаи асъори хориҷӣ амалиёт гузаронанд ва ҳамчун иштироккунандаи муносибатҳои иқтисодии хориҷӣ баромад кунанд ();
бо масъулияти молумулкии худ фаъолияти соҳибкорӣ ва миёнаравии тиҷоратиро инкишоф диҳанд ();
дар ноҳияҳои наздисарҳадии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо роҳи таъсис додани бозорҳо, фурӯшгоҳҳо, ва иншоотҳои дигари савдо ва хӯроки умумӣ савдои наздисарҳадиро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил намояд ().
3. Ба маҳдудиятҳо дар ҷудо кардани молҳои истеъмоли халқ ва маҳсулоти таъиноти истеҳсолотӣ аз манбаҳои давлатӣ ба андозаи аз тарафи кооператсияи матлубот вусъат додани ҳаҷми захираҳое, ки аз ҳисоби харидорӣ ва истеҳсоли худ ба муомилот ҷалб мегарданд, роҳ дода намешавад ().
4. Давлат ба назорати фаъолияти истеҳсолию хоҷагӣ ва молиявии кооператсияи матлубот ва аз тарафи ташкилотҳои корхонаҳои он риоя шудани мавқеи оинномаҳояшон, қоидаҳои муқарраршудаи савдо ва аз адои хизмати аҳолӣ ҳақ доштани мақомоти назоратию тафтишотиро эътироф мекунад ().
Мақомоти давлатӣ мутобиқи вазифаҳои муқарраркардаи қонунгузории ҷорӣ ҳақ доранд ба фаъолияти кооператсияи матлубот назорат кунанд ().
5. Ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо тадбирҳои масъулияти интизомии шахсони интихобӣ ва дигар кормандонро мутобиқи Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаҳои худ мустақилона муқаррар мекунанд ().
Мақомоти давлатӣ дар мавриди зарурат ҳақ доранд ба раёсати ташкилоти болоӣ ариза дода, ба он таклиф намоянд, ки ба раисони раёсатҳо ва дигар кормандони интихобии ҷамъиятҳо ва иттифоқҳои матлубот ҷазои интизомӣ дода шавад.
Моддаи 8. Муносибатҳои кооператсияи матлубот бо Шӯроҳои маҳаллии депутатҳои халқ
1. Ташкилотҳо ва корхонаҳои кооператсияи матлубот дар фаъолияти худ бо Маҷлисҳои вакилони халқ дар масъалаҳои ташкили хизматрасонии савдо ба аҳолӣ, равнақи харидории маҳсулот ва ашёи хоми кишоварзӣ, истеҳсоли молҳои истеъмоли халқ, адои хизматҳои гуногуни аҳолӣ ҳамкорӣ мекунанд, ихтиёрӣ дар кори тараққии комплексии иқтисодию иҷтимоии минтақаҳо, ки Маҷлисҳои вакилони халқ аз ҳисоби маблағҳои буҷети маҳаллӣ анҷом медиҳанд, ширкат меварзанд ().
Мақомоти давлати ва мақомоти ҳокимияти иҷроия дар маҳалҳо дар фаъолияти хоҷаги, молияви ва дигар фаъолияти ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ба ғайр аз мавридҳое, ки дар қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар назар дошта шудааст, ҳуқуқи дахолат карданро надоранд. Муносибатҳои ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо бо мақомоти ҳокимияти иҷроия дар маҳалҳо дар асоси созишнома муайян карда мешаванд ().
Масъалаҳои бунёд кардани иншоотҳои иқтисодию иҷтимоӣ, ба кор бурдани захираҳои табиӣ дар минтақаи дахлдор аз тарафи ташкилотҳою корхонаҳои кооператсияи матлубот бо ризояти Маҷлисҳои вакилони халқ ҳал карда мешаванд ().
2. Давлат барои ӯҳдадориҳои ҷамъиятҳои матлуботу иттифоқҳои онҳо ва ҷамъиятҳои матлуботу иттифоқҳои онҳо барои ӯҳдадориҳои давлат масъулият надоранд.
Подоши зараре, ки мақомоти давлатӣ, дигар шахсони ҳуқуқӣ ба ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо дар натиҷаи дахолати ғайриқонуниашон ба фаъолияти хоҷагӣ ва дигар фаъолияти онҳо расонидаанд, аз ин мақомот ва шахсони ҳуқуқӣ ба воситаи суди иқтисодӣ ситонда мешавад ().
Моддаи 9. Ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ҳамчун иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ
1. Ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ҳамчун иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ҳуқуқ доранд:
хориҷ карда шуд ();
ҳуқуқ ва манфиатҳои корхонаҳои кооператсияи матлубот ва коркунони ин соҳаро дар мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, суд ва дигар ташкилоту муассисаҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон намояндагӣ ва ҳифз намояд ();
дар таҳияи қарорҳои мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идора иштирок намоянд;
дар бораи мақсадҳо ва фаъолияташон озодона хабар паҳн кунанд. Воситаҳои ахбори омма таъсис диҳанд ва фаъолияти табъу нашрро тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намоянд ();
аз рӯи масъалаҳои гуногуни иҷтимоию иқтисодӣ ва ҳаёти ҷамъиятӣ ташаббус нишон диҳанд, ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ пешниҳодҳо намоянд, ваколатҳои дигарро, ки Қонуни мазкур ва дигар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаҳои фаъолияти кооператсияи матлубот пешбинӣ кардаанд, татбиқ намоянд ();
ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ тибқи тартиби муқарраршуда маълумотеро, ки ба фаъолияти оинномавӣ алоқаманд мебошад, пешниҳод намоянд ().
БОБИ III. МОЛИКИЯТИ КООПЕРАТСИЯИ МАТЛУБОТ
Моддаи 10. Моликияти ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо
1. Моликияти кооператсияи матлубот аз моликияти ҷамъиятҳои матлубот, иттифоқҳои ҷамъиятҳои матлубот ва моликияти муштараки онҳо иборат аст ().
Моликияти (амволи) кооператсияи матлуботро мақомоти он мутобиқи салоҳияти муайянкардаи оинномаҳои ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо бо розигии иттифоқи ҷумҳуриявии онҳо бо ихтиёрдорӣ ва амалӣ мекунанд ().
2. Манбаъҳои амволи кооператсияи матлубот аз ҳисоби ҳаққи узвияти саҳмдорон, даромад аз фаъолияти соҳибкории ҷамъиятҳои матлубот, иттифоқҳои ҷамъиятҳои матлубот ва ташкилотҳои аз тарафи онҳо таъсис шуда, инчунин аз ҳисоби дигар манбаъҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ накардааст, ташаккул меёбанд ().
3. Мусодира ва интизоъ кардани иморатҳо, иншоот, биноҳои истиқоматӣ, молҳо, дигар амвол ва маблағҳои ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ҳамчун моликияти кооператсияи матлубот аз ҷониби Маҷлисҳои вакилони халқ, ҳукуматҳои вилоятҳо, шаҳрҳо ва ноҳияҳо мақомоти давлатӣ ва дигар мақомот манъ аст ().
Моликияти кооператсияи матлубот ба ташкилотҳо, корхонаҳо ва муассисаҳои аз тарафи ҷамъиятҳои матлубот, иттифоқҳои ҷамъиятҳои матлубот таъсис дода, вобаста карда мешавад ().
Моддаи 11. Ҳамкории тарафайни ташкилотҳои кооператсияи матлубот бо ташкилоту корхонаҳои шаклҳои дигари моликият
Ҷамъиятҳои матлубот, иттифоқҳои ҷамъиятҳои матлубот ва корхонаҳои онҳо ба сифати аъзо ё иштирокчӣ дар асоси саҳмдорӣ ба ассотсиатсияҳои хоҷагӣ, консернҳо, консорсиумҳо, ширкатҳои саҳҳомӣ, ширкатҳои дорои масъулияти маҳдуд ва дигар ҷамъиятҳои (ширкатҳои) хоҷагӣ метавонанд дохил шаванд, ки ин боиси тағйир ёфтани муносибатҳои ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо, ҳуқуқи онҳо чун шахсони ҳуқуқӣ намегардад ().
БОБИ IV. АСОСҲОИ ФАЪОЛИЯТИ ИҚТИСОДИЮ ИҶТИМОИИ КООПЕРАТСИЯИ МАТЛУБОТ
Моддаи 12. Фаъолияти кооператсияи матлубот дар деҳот
Реҷаи кории корхонаҳои кооператсияи матлубот, ки савдо ва дигар намудҳои хизматрасониро ба аҳолӣ амалӣ месозанд, дар мувофиқа бо мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ муайян карда мешавад ().
Ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ба тараққии соҳаи иҷтимоии деҳот мусоидат намуда, дар ҳамкории мутақобил бо ташкилоту корхонаҳои комплекси агросаноатӣ шабакаи васеи корхонаҳои таҳияю коркарди маҳсулоти ба маҳалли зисти аҳолӣ басо наздикро ташкил мекунанд. Ин корхонаҳо маҳсулот ва ашёи хоми кишоварзиро харида, коркарди оддӣ ва фурӯши он, ҳамчунин хизматрасониро анҷом медиҳанд ().
Ташкилотҳои кооператсияи матлубот фаъолияти хоҷагии худро дар деҳот дар ҳамкории наздик бо иттифоқҳою ассоциацияҳои хоҷагиҳои деҳқонӣ ва дигар истеҳсолкунандагони кишоварзӣ ба роҳ мемонанд, алоқаҳои ҷамъиятию хоҷагиро ба аъзояшон барои мусоидат ба муҳофизати манфиатҳои аҳолии деҳот, пурратар таъмин намудани он аз молҳои таъиноти истеҳсолию техникӣ ва истеъмоли халқ истифода мекунанд.
Ташкилотҳои кооператсияи матлубот якҷоя бо Маҷлисҳои вакилони халқ дар қаламрави ноҳияҳои деҳотӣ системаи комплексии хизматрасонӣ барпо мекунанд, ки он ба аҳолӣ имкон медиҳад, то ҳама чизи лозимаро дар маҳал пайдо намуда, барои буд кардани кори худ ба шаҳр наравад. Ташкилотҳо ва корхонаҳои кооператсияи матлубот дар мувофиқа бо мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ захираи маҳсулоти кишоварзӣ ва дигар молҳои мавсимиро ташкил намуда, барои таъминоти аҳолӣ дар давраи тирамоҳу зимистон нигаҳдорӣ менамоянд ().
Бо қарори маҷлисҳои умумӣ (маҷлисҳои намояндагон) ҷамъиятҳои матлубот дар ташкили марказҳои савдою маишӣ ва ҷамъиятию фарҳангӣ, сохтмони манзил, муассисаҳои томактабӣ, табобатию солимгардонӣ ва дигар иншоотҳои соҳаи иҷтимоӣ дар деҳот иштирок мекунанд ().
Моддаи 13. Фаъолияти кооператсияи матлубот дар шаҳрҳо
Кооператсияи матлубот фаъолияти худро дар шаҳрҳо бо роҳи ташкил намудани ҷамъиятҳои матлуботи шаҳрӣ, анборҳои фурӯши яклухти молу маҳсулот, таъминкунӣ аз маҳсулот ва маҳсулоттайёркунӣ, корхонаҳои истеҳсолӣ, сохтмонӣ, нақлиётӣ, таъмирӣ ва дигар корхонаҳо, шабакаи савдои чаканаи маҳсулоти кишоварзӣ дар шакли тару тоза ё коркардашудаи дигар молҳо, инчунии комплекси меҳмонхонаҳо, қароргоҳ барои хизматрасонӣ ба шаҳрвандон ривоҷ медиҳад ().
Моддаи 14. Ташкили захираҳои молӣ ва моддию техникӣ
1. Барои қонеъ намудани талаботи аъзои худ ва аҳолие, ки ба он хизмат расонида мешавад, ташкилотҳои кооператсияи матлубот аз ҳисоби харидории захираҳои молӣ дар асоси шартномавӣ аз корхонаҳои саноатӣ ва кишоварзӣ, дигар шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, истеҳсоли молҳои хӯрокворӣ ва ғайрихӯрокворӣ дар корхонаҳои шахсии худ, аз ҳисоби инчунин ворид намудан берун аз ҳудуди ҷумҳурӣ захираҳои молӣ ташкил мекунанд (, ).
2. Ташкилотҳо ва корхонаҳои кооператсияи матлубот дар бозорҳои мол мустақилона ва баробарҳуқуқона амал мекунанд, савдои яклухтро инкишоф медиҳанд, бидуни ҳеҷ як маҳдудият бо корхонаҳои саноат ва дигар таҳиякунандагони молу маҳсулот алоқаҳои мустақим барқарор мекунанд, дар кори биржаҳои молу ашёи хом иштирок менамоянд, ярмарка ва музоядаҳо (ауксионҳо) ташкил мекунанд (, ).
3. Ташкилотҳо ва корхонаҳои кооператсияи матлубот хариди захираҳои моддию техникиро бевосита аз истеҳсолкунандагон, дар савдои яклухт, дар биржаҳо, ярмаркаҳо, музоядаҳо, аз ташкилотҳои миёнарав ва дигар ташкилотҳо, инчунин бо роҳи гирифтан аз манбаъҳои марказонидаи давлатӣ дар таркиби комплекси агросаноатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил мекунанд ().
Моддаи 15. Даромадҳо, нархгузори, андозгирӣ, қарзҳо ва ҳисоббаробаркунӣ
1. Фоидаи ташкилотҳо ва корхонаҳои кооператсияи матлубот аз ҳисоби натиҷаҳои фаъолияти савдо, маҳсулоттайёркунӣ, истеҳсолӣ ва дигар фаъолияте, ки қонун манъ накардааст ташкил мегардад (, ).
2. Раёсати ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо мустақилона ё тавассути шартнома дар асоси нархгузорӣ бо назардошти арзиши воқеии ашёи хом ва материалҳо, масорифи муомилот ва истеҳсолот ва андозаи миёнаи фоидаоварии нархи (тарифи) молҳо, маҳсулот, ашёи хом, кору хизматҳоро, ки ташкилоту корхонаҳои кооператсияи матлубот ба аъзои худ, ба аҳолӣ ва дигар харидорон мефурӯшанд ва кору хизматҳои онҳоро иҷро менамоянд, муқаррар мекунад ().
3. Ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо дар ташкили буҷети давлатӣ бо роҳи пардохти андоз аз фоида мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок мекунанд.
Ба ташкилотҳою корхонаҳои кооператсияи матлубот дар бобати андоз мутобиқи қонуни ҷории ҷумҳурӣ имтиёзҳо дода мешаванд ().
Меъёри андоз аз даромад барои ташкилоту корхонаҳои кооператсияи матлубот дар асоси шартҳои имтиёзнок бо назардошти хислату хосияти фаъолияти кооператсияи матлубот муайян карда мешавад ().
4. Ташкилотҳо ва корхонаҳои кооператсияи матлубот, ҳамчун шахси ҳуқуқӣ, метавонанд дар ҳар як банк барои нигоҳ доштани пул ва иҷрои ҳама гуна амалиёти ҳисоббаробаркунӣ, қарзӣ ва хазинавӣ ҳисобҳои пардохт ва ҳисобҳои дигар кушоянд, аз кредитҳои банкӣ ба шартҳои барои ташкилотҳо ва корхонаҳои комплекси агросаноатӣ муқарраршуда истифода намоянд ().
Иттифоқҳои ҷамъиятҳои матлубот ҳақ доранд, ки банкҳои ҳисоби хоҷагии кооперативӣ ташкил намоянд. Ҷамъиятҳои матлубот ва корхонаҳои кооператсияи матлубот ба ин банкҳо ихтёран дохил мешаванд ().
Иттифоқҳои ҷамъиятҳои матлубот метавонанд ҳамчунин марказҳои молиявии ҳисоббаробаркунӣ ташкил кунанд, ки онҳо ба сифати қарздиҳандагони ягона, инчунин пардохткунандагони ӯҳдадориҳои пулии ҷамъиятҳои матлубот дар назди буҷет, банкҳо ва дигар корхонаҳою ташкилотҳо баромад кунанд. Дар муомилоти хоҷагии кооператсияи матлубот векселҳо истифода шуда метавонанд ().
Моддаи 16. Фаъолияти амонатгузорӣ ва суғурта
1. Банкҳои кооперативӣ ва марказҳои молиявии ҳисоббаробаркуние, ки дар кооператсияи матлубот амал мекунанд, метавонанд аз аъзои он ва дигар шаҳрвандон амонатҳоро қабул кунанд, мустақилона шартҳоеро муқаррар намоянд, ки мутобиқи онҳо амалиёти қабули амонатҳо сурат мегирад ().
Банкҳои кооперативӣ ва марказҳои молиявии ҳисоббаробаркунӣ ҳифзи маблағҳои ҷалбшуда, истифодаи самарабахши онҳо ва дар назди амонатгузорон дар вақташ иҷро шудани ӯҳдадориҳоро кафолат медиҳанд ().
2. Ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ҳақ доранд мустақилона бидуни иҷозатномаҳои мақомоти давлатӣ суғуртаи дохилисистемавии амвол ва манфиатҳои амволиро ба амал бароранд, дигар навъҳои суғуртаро ривоҷ диҳанд ҷамъиятҳои кооперативии суғурта таъсис кунанд, шароити суғуртапулиро муайян созанд.
Ҷамъиятҳои матлубот, иттифоқҳои ҷамъиятҳои матлубот, корхонаҳои онҳо метавонанд амволашон ва манфиатҳои амволиашонро дар мақомоти суғуртаи давлатӣ дар асоси ихтиёрӣ суғурта намоянд.
3. Ба мақсади сафарбар намудани маблағҳои озоде, ки аъзои ҷамъиятҳои матлубот ва шахсони дар ташкилотҳою муассисаҳои кооператсияи матлубот аз рӯи шартномаи меҳнатӣ коркунанда, дигар шаҳрвандон доранд, дар системаи кооператсияи матлубот метавонанд қабули иловагии аъзоҳаққиро дар ҳаҷми номаҳдуд дар асоси созишномаҳо бо саҳмдорон ташкил намоянд (, ).
Моддаи 17. Дастгирии иҷтимоии аъзо ва кормандони кооператсияи матлубот
1. Ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ба таъмини шуғли аҳолӣ бо роҳи ташкили мақсадноки ҷойҳои кор, васеъ намудани шабакаи корхонаҳои хурд, татбиқи реҷаи ӯҳдабароёнаи меҳнат, омӯзиш ва бозомӯзии касб ва такмили ихтисоси кормандоне, ки дар навбати аввал аъзои ҷамъиятҳои матлубот мебошанд, мусоидат мекунанд ().
2. Ба манфиати аъзо ва кормандон дар системаи кооператсияи матлубот муассисаҳои таълимоти кооперативӣ, оид ба тайёр намудани мутахасисони таҳсилоти олӣ ва миёнаи махсус, курсҳои кӯтоҳмуддати тайёр намудани кормандони касбҳои оммавӣ амал мекунанд.
Сохтори омӯзиши кадрҳо, навъҳои касбу ихтисос, хаҷми омӯзиш дар муассисаҳои таълимиро иттифоқи Тоҷикматлубот муайян мекунад ().
3. Ташкилотҳо ва корхонаҳои кооператсияи матлубот истифодаи самарабахшу дурусти қитъаҳои замини дар истифода ё дар ихтиёрашон бударо таъмин мекунанд, ҳангоми ҷо ба ҷо кардан ва сохтани иншоотҳои базаи моддию техникӣ тадбирҳои муҳофизати табиатро амалӣ менамоянд, ҳангоми анҷом додани фаъолияти истеҳсолӣ, маҳсулоттайёркунӣ ва дигар фаъолияти хоҷагӣ талаботи муҳофизати муҳити зистро ба назар мегиранд ().
БОБИ V. АЛОҚАҲОИ БАЙНАЛХАЛҚӢ ВА ФАЪОЛИЯТИ ИҚТИСОДИИ ХОРИҶИИ КООПЕРАТСИЯИ МАТЛУБОТ
Моддаи 18. Алоқаҳои байналмилалии кооператсияи матлубот
(, )
Иттифоқи Тоҷикматлубот кооператсияи матлуботи Тоҷикистонро дар Ассотсиатсияи Лигаи ташкилотҳои миллии (ҷумҳуриявии) кооператсияи матлуботи кишварҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ва дигар ташкилотҳои байналхалқӣ мустақилона намояндагӣ мекунад (, ).
Моддаи 19. Фаъолияти иқтисодии хориҷии кооператсияи матлубот
1. Ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ҳақ доранд мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти иқтисодии хориҷиро мустақилона татбиқ намоянд. Онҳо аз қарзҳои банкҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарзҳои тиҷоратӣ дар шакли асъори хориҷӣ ва пардохти ин қарзҳо аз ҳисоби маблағҳои асъории аз фурӯши молу маҳсулоти воридотӣ ба дастомада, ё дигар маблағҳои худӣ истифода мекунанд ().
Маблағҳо дар шакли асъори хориҷӣ, ки ташкилотҳою корхонаҳои кооператсияи матлубот аз содироти молу маҳсулот, молҳо (хизматрасонӣ) ба даст меоваранд, баъд аз пардохти боҷҳои гумрукӣ ба ихтиёри онҳо дохил мешаванд ва воҷиби ситондан намебошанд ().
2. Ба ҷамъиятҳои матлубот ва иттифоқҳои онҳо ҳуқуқ дода мешавад, то туризми байналхалқии кооперативиро равнақ диҳанд ва дар Тоҷикистон ба воситаи шабакаи савдои махсусгардонидашуда молҳоро ба асъори хориҷӣ фурӯшанд.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Р. НАБИЕВ
ш. Душанбе,
аз 13 марти соли 1992, № 583
ҚАРОРИ ШӯРОИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар хусуси амалӣ гардонидани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи кооператсияи матлуботи Ҷумҳурии Тоҷикистон"
Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:
1. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи кооператсияи матлуботи Ҷумҳурии Тоҷикистон" аз лаҳзаи чоп шуданаш амалӣ гардонда шавад.
2. Девони Вазирони Ҷумҳурии Тоҷикистон, Тоҷикматлубот қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои нормативии идоравиро бо Қонун "Дар бораи кооператсияи матлуботи Ҷумҳурии Тоҷикистон" мутобиқ кунонанд.
Раиси
Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон С. Кенҷаев
13 марти соли 1992, шаҳри Душанбе № 584
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
"О ПОТРЕБИТЕЛЬСКОЙ КООПЕРАЦИИ В РЕСПУБЛИКЕ ТАДЖИКИСТАН"
(в редакции Законов РТ от 4 ноября 1995 г.N126, от 2 декабря 2002 г.N 73, от 5 января 2008г. №348)
Настоящий Закон определяет правовые, организационные, экономические и социальные условия деятельности потребительской кооперации на территории Таджикистана, направлен на укрепление демократических начал и обеспечение самостоятельности потребительской кооперации, развитие хозяйственной инициативы и предприимчивости ее организаций и предприятий, защиту интересов и государственную поддержку потребительских обществ и их союзов.
ГЛАВА I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 1. Потребительская кооперация в Республике Таджикистан
Потребительская кооперация Таджикистана является негосударственной общественнохозяйственной организацией граждан Республики Таджикистан, объединяющихся на добровольных началах в целях наиболее полного удовлетворения своих потребностей в товарах и услугах. В ее состав могут входить в качестве коллективных членов предприятия, организации, учреждения, учебные заведения, разделяющие ее уставные цели и интересы
Потребительская кооперация осуществляет деятельность по удовлетворению интересов и потребностей пайщиков, созданию и развитию инфраструктуры,расширению потребительской кооперации, защите интересов потребителей, влиянию на политику в области потребления,решению других задач на основе нормативно-правовых актов
Статья 2. Основы деятельности потребительской кооперации
Деятельность потребительской кооперации основывается на принципах добровольности членства, хозяйственной самостоятельности, материальной заинтересованности и социальной справедливости, непосредственного участия членов в управлении ее делами на основе демократии и законности
Запрещается всякое вмешательство, способное ограничить права потребительской кооперации, воспрепятствовать их осуществлению.
Статья 3. Законодательство Республики Таджикистан о потребительской кооперации
Законодательство Республики Таджикистан о потребительской кооперации основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном
Статья 4. Система потребительской кооперации
Систему потребительской кооперации составляют создаваемые гражданами потребительские общества и их союзы в селах, районах, городах, Горно-Бадахшанской автномной области, областях и республике
исключена
Потребительские общества и их союзы вправе перераспределять между собой полномочия в управлении деятельностью потребительской кооперации, созданий общей производственной и социальной инфраструктуры, защите интересов членов потребительской кооперации и ее работников.
Статья 5. Органы потребительской кооперации
Высшим руководящим органом потребительской кооперации в республике, ГБАО и области являются съезды
Высшим руководящим органом потребительской кооперации в районе является конференция союза потребительских обществ
Высшим руководящим органом потребительского общества является общее собрание пайщиков (собрание представителей
Съезды и конференции избирают совет, который выполняет их функции в период между съездами и конференциями и подотчетен им.
Общее собрание пайщиков (собрание представителей),конференция и съезд избирают органы управления и контроля
Исполнительно-распорядительными органами потребительских обществ и их союзов являются правления потребительского общества, районного, городского, ГБАО, областного и республиканского союзов.Порядок избрания президиума и его полномочия регулируются в соответствии с уставом потребительских обществ и их союза
Статья 6. Таджикский республиканский союз потребительских обществ и его полномочия
Потребительские общества и их союзы образуют республиканский союз потребительских обществ Таджикистана - Союз Таджикматлубот
В состав Союз Таджикматлубота могут на строго добровольной основе входить также другие кооперативные организации, акционерные и иные общества (товарищества
Союз Таджикматлубот осуществляет следующие полномочия
- защищает и представляет экономические, правовые и социальные интересы организаций и предприятий потребительской кооперации в суде и других местных органах государственной власти;
- разрабатывает и осуществляет стратегию и программу развития потребительской кооперации республики, пути реализации принятых съездом решений;
- с целью реализации краткосрочных и долгосрочных программ социального и экономического развития отрасли осуществляет финансирование организаций и предприятий потребительской кооперации;
- организовывает и контролирует выполнение законов, нормативных правовых актов, принятых собственных решений всеми организациями потребительской кооперации - членами Союза Таджикматлубот;
- устанавливает связи с организациями потребительской кооперации других стран, а также организациями международной кооперации в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан;
- участвует в разработке проектов нормативных правовых актов, касающихся деятельности потребительской кооперации;
- издает инструкции и рекомендации, касающиеся сферы потребительской кооперации, по организационной структуре, нормированию, оплате труда, учреждению и использованию фондов для организаций потребительской кооперации - членов Союза Таджикматлубот;
- осуществляет экономический и финансовый контроль, контролирует деятельность юридических лиц в рамках потребительской кооперации, оказывает им техническую, экономическую и иную помощь;
- учреждает торговые представительства в других государствах, которые защищают права потребительской кооперации Таджикистана по вопросам внешнеэкономической деятельности;
- организовывает изучение тенденций развития внутренних и внешних рынков, дает рекомендации;
- организовывает и координирует обучение, изучение и повышение квалификации работников потребительской кооперации
ГЛАВА II. ГОСУДАРСТВО И ПОТРЕБИТЕЛЬСКАЯ КООПЕРАЦИЯ
Статья 7. Гарантии прав потребительской кооперации
Государство гарантирует соблюдение прав и законных интересов потребительской кооперации и ее членов.
Государство гарантирует защиту имущественных прав потребительской кооперации. Собственность ее неприкосновеннаГосударственные органы Республики Таджикистан содействуют развитию и укреплению экономической самостоятельности потребительских обществ и их союзов, повышению эффективности их деятельности, не допускают каких-либо ограничений хозяйственной активности и инициативы потребительской кооперации, ее свободного и равноправного выступления на рынке товаров, работ и услуг.
Государство предоставляет потребительским обществам и их союзам права:
создавать для осуществления своих целей и задач предприятия, и другие хозяйствующие субъекты,в соответствии с законодательством Республики Таджикистан
приобретать имущество государственных предприятий и предприятий, основанных на других формах собственности, иное имущество и имущественные права;
получать в установленном порядке земельные участки во владение, пользование;
осуществлять операции с использованием иностранной валюты и выступать участниками внешнеэкономических отношений;
развивать под свою имущественную ответственность предпринимательскую деятельность, включая коммерческое посредничество
организовывать в приграничных районах Республики Таджикистан путем открытия рынков, магазинов и других объектов торговли и общественного питания приграничную торговлю в соответствии с законодательством Республики Таджикистан
Не допускается ограничений в выделении товаров народного потребления и продуктов производственного назначения из государственных источников по мере наращивания потребительской кооперацией объемов ресурсов, вовлекаемых в оборот за счет собственных закупок и производства.
Государство признает за контрольно-ревизионными органами потребительских обществ и их союзов право осуществлять контроль за производственно-хозяйственной и финансовой деятельностью потребительской кооперации и соблюдением ее организациями и предприятиями положений их уставов, установленных правил торговли и обслуживания населения.
Право на контроль за деятельностью потребительской кооперации имеют государственные органы в соответствии с функциями, установленными действующим законодательством.
Потребительские общества и их союзы самостоятельно устанавливают меры дисциплинарной ответственности выборных лиц и других работников в соответствии с Трудовым кодексом Республики Таджикистан со своими уставами
Государственные органы имеют право в случае необходимости входить с ходатайством в правление вышестоящей организации с предложением о наложении дисциплинарного взыскания на председателей правлений и других выборных работников потребительских обществ и союзов.
Статья 8. Отношения потребительской кооперации с местными Советами народных депутатов
Организации и предприятия потребительской кооперации в своей деятельности тесно взаимодействуют с местными Маджлисами народных депутатов по вопросам организации торгового обслуживания населения, развития закупок сельскохозяйственной продукции и сырья, производства товаров народного потребления, предоставления населению различных услуг, участвуют на добровольной основе в работе по комплексному экономическому и социальному развитию территорий, проводимому Маджлисами народных депутатов за счет средств местного бюджета. Вопросы создания или преобразования экономических и социальных объектов, использования природных ресурсов на соответствующей территории решаются организациями и предприятиями потребительской кооперации по согласованию с местными Маджлисами народных депутатов
Государственные органы и органы исполнительной власти на местах не вправе вмешиваться в хозяйственную, финансовую и иную деятельность потребительских обществ и их союзов,кроме случаев,предусмотренных законами Республики Таджикистан. Взаимоотношение потребительских обществ и их союзов с органами исполнительной власти на местах определяются соглашением
Государство не несет ответственности по обязательствам потребительских обществ, и их союзов, а последние не несут ответственности по обязательствам государства.
Ущерб, причиненный государственными органами, другими юридическими актами потребительским обществам и их союзам в результате незаконного вмешательства в их хозяйственную и иную деятельность, взыскивается с этих органов и юридических лиц через экономический суд
Статья 9. Права и обязанности потребительских обществ и их союзов как общественных объединений
Потребительские общества и их союзы как общественные объединения пользуются правами:
исключен
представлять и защищать права и интересы предприятий потребительской кооперации и работников этой сферы в органах государственной власти, местных органах государственной власти, в суде и других организациях и учреждениях в соответствии с законодательством Республики Таджикистан
участвовать в выработке решения органов государственной власти и управления;
Учреждает средства массовой информации и осуществляет издательскую деятельность в соответствии с порядком , установленным законодательством
свободно распространять информацию о своих целях и деятельности. Учреждает средства массовой информации и осуществляет издательскую деятельность в соответствии с порядком, установленным законодательством;
проявляет инициативу по различным вопросам социальной, экономической и общественной жизни, представляет предложения в органы государственной власти, осуществляет другие полномочия, предусмотренные настоящим Законом и другими законами в сфере потребительской кооперации
представляет в установленном порядке органам государственной власти сведения, связанные с уставной деятельностью
ГЛАВА III. СОБСТВЕННОСТЬ ПОТРЕБИТЕЛЬСКОЙ КООПЕРАЦИИ
Статья 10. Собственность потребительских обществ и их союзов
Собственность потребительской кооперации состоит из собственности потребительских обществ, союзов потребительских обществ и их совместной собственности.
Распоряжение и управление собственностью (имуществом) потребительской кооперации осуществляют ее органы в соответствии с компетенцией, определенной уставами потребительских обществ и их союзов с согласия вышестоящего республиканского союза
Источниками формирования имущества потребительской кооперации являются паевые взносы пацщиков,доходы от предпринимательской деятельности потребительских обществ,союзов потребительских обществ и учрежденных ими организаций,а также иные виды источников,не запрещенных законодательством Республики Таджикистан
Не допускается изъятие и отчуждение Маджлисами народных депутатов, хукуматами областей, городов и районов, государственными и другими органами у потребительских обществ и их союзов зданий, сооружений, жилых помещений, товаров, другого имущества и денежных средств, являющихся собственностью потребительской кооперации.
Имущество организаций и предприятий,созданных потребительским обществом,потребительским союзом,закрепляется за ними
Статья 11. Взаимодействие организаций потребительской кооперации с организациями и предприятиями других форм собственности
Потребительские общества, союзы потребительских обществ и их предприятия могут вступать в качестве членов или участников на долевой основе в хозяйственные ассоциации, концерны, консорциумы, акционерные общества, общества с ограниченной ответственностью и другие хозяйственные общества (товарищества), что не влечет за собой изменения отношений собственности потребительских обществ и их союзов, их прав как юридических лиц.
ГЛАВА IV. ОСНОВЫ ЭКОНОМИЧЕСКОЙ И СОЦИАЛЬНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПОТРЕБИТЕЛЬСКОЙ КООПЕРАЦИИ
Статья 12. Деятельность потребительской кооперации на селе
Режим работы предприятий потребительской кооперации, осуществляющих торговые и другие виды обслуживания населения, устанавливается по согласованию с местными исполнительными органами государственной власти();
Потребительские общества и их союзы содействуют развитию социальной сферы села, создают во взаимодействии с предприятиями и организациями агропромышленного комплекса широкую сеть максимально приближенных к населению комплексных заготовительно-перерабатывающих предприятий, осуществляют закупку сельскохозяйственной продукции и сырья, простейшую их переработку и реализацию, а также предоставление услуг
Свою хозяйственную деятельность на селе организации потребительской кооперации осуществляют в тесном взаимодействии с союзами и ассоциациями дехканских хозяйств и других сельскохозяйственных производителей, используют общественные и хозяйственные связи со всеми членами для содействия защите интересов сельского населения, более полного обеспечения его товарами производственно-технического назначения и народного потребления.
Организации потребительской кооперации совместно с местными Маджлисами народных депутатов создают на территории сельских районов комплексную систему обслуживания, позволяющую населению приобретать все необходимое на месте и получать услуги, не выезжая из города. Организации и предприятия потребительской кооперации, по согласованию с местными исполнительными органами государственной власти, организовывают запасы и хранение сельскохозяйственной продукции и другой сезонной продукции для обеспечения населения в осенне-зимний период
По решению общих собраний (собраний уполномоченных) потребительские общества принимают участие в создании в сельской местности торгово-бытовых и общественно-культурных центров, строительстве жилья, дошкольных, лечебнооздоровительных учреждений и других объектов социальной сферы.
Статья 1З. Деятельность потребительской кооперации в городах
Потребительская кооперация развивает свою деятельность в городах путем создания городских потребительских обществ, оптовых, снабженческих и заготовительных баз, производственных, строительных, транспортных, ремонтных и иных предприятий, розничной торговой сети по продаже сельскохозяйственной продукции в свежем и переработанном виде, других товаров и продукции, а также гостиничных комплексов, кемпингов для обслуживания граждан
Статья 14. Формирование товарных и материально-технических ресурсов
Для удовлетворения потребностей своих членов и обслуживаемого населения организации потребительской кооперации формируют товарные ресурсы за счет закупок их на договорной основе у промышленных и сельскохозяйственных предприятий, других физических и юридических лиц, производства продовольственных и непродовольственных товаров на собственных предприятиях, а также ввоза из-за пределов республики
Организации и предприятия потребительской кооперации самостоятельно и равноправно выступают на товарных рынках, развивают оптовую торговлю, выступают без каких-либо ограничений в прямых связях с предприятиями промышленности и другими поставщиками, участвуют в работе товарных и сырьевых бирж, организуют ярмарки и аукционы
Организации и предприятия потребительской кооперации организуют приобретение материально-технических ресурсов непосредственно у производителей, в оптовой торговле, на биржах, ярмарках, аукционах, у посреднических и иных организаций, а также путем получения из централизованных государственных источников в составе агропромышленного комплекса Республики Таджикистан.
Статья 15. Доходы, ценообразование, налогообложение, кредиты и расчеты
Прибыль организаций и предприятий потребительской кооперации формируется за счет результатов торговой, заготовительной, производственной и иной деятельности, не запрещенной законом
Правления потребительских обществ и их союзов самостоятельно или на договорных условиях устанавливают на основе калькуляции с учетом фактической стоимости сырья и материалов, издержек обращения и производства и среднего размера рентабельности цены (тарифы) на товары, продукцию, сырье, работы и услуги, реализуемые организациями и предприятиями потребительской кооперации своим членам, обслуживаемому населению и другим покупателям.
Потребительские общества и их союзы участвуют в формировании государственного бюджета путем уплаты налогов с прибыли в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Организациям и предприятиям потребительской кооперации предоставляются льготы по налогу в соответствии с действующим законодательством республики. Ставка налога с прибыли для организаций и предприятий потребительской кооперации определяется на льготных условиях с учетом специфики и особенностей деятельности потребительской кооперации.
Организации и предприятия потребительской кооперации как юридические лица могут открывать расчетные и другие, счета в любом банке для хранения денежных средств и осуществлять все виды расчетных, кредитных и кассовых операций, пользоваться банковским кредитом на условиях, установленных для организаций и предприятий агропромышленного комплекса
Союзы потребительских обществ имеют право создавать хозрасчетные кооперативные банки. Потребительские общества и предприятия потребительской кооперации вступают в эти банки на добровольных началах.
Союзы потребительских обществ могут создавать также финансово-расчетные центры, выступающие едиными ссудозаемщиками, а также плательщиками по денежным обязательствам потребительских обществ перед бюджетом, банками и другими предприятиями и организациями. В хозяйственном обороте потребительской кооперации могут применяться векселя.
Статья 16. Сберегательное дело и страхование
Кооперативные банки и финансово-расчетные центры, действующие в потребительской кооперации, могут принимать сберегательные вклады от ее членов и других граждан, самостоятельно устанавливать условия, на которых осуществляются операции по приему вкладов
Кооперативные банка и финансово-расчетные центры гарантируют сохранность привлеченных средств, их эффективное использование и своевременное выполнение обязательств перед вкладчиками.
Потребительские общества и их союзы вправе самостоятельно, без лицензий от государственных органов осуществлять внутрисистемное страхование имущества и имущественных интересов, развивать другие виды страхования, создавать кооперативные страховые общества, определять условия страхования.
Потребительские общества, союзы потребительских обществ, их предприятия могут страховать свое имущество и имущественные интересы в органах государственного страхования на добровольной основе.
В целях мобилизации свободных денежных средств, имеющихся у членов потребительских обществ и лиц, работающих в организациях и на предприятиях потребительской кооперации по трудовому договору, других граждан, в системе потребительской кооперации могут организовывать дополнительный прием паевых взносов в неограниченном объеме и на основе договоров с пайщиками
Статья 17. Социальная поддержка членов и работников потребительской кооперации
Потребительские общества и и союзы содействуют обеспечению занятости населения путем целенаправленного создания рабочих мест, расширения сети малых предприятий, применения гибкого режима труда, профессиональной подготовки, переподготовки повышения квалификации работников, в первую очередь являющихся членами потребительских обществ.
В интересах членов и работников в системе потребительской кооперации функционируют учреждения по подготовке кадров с высшим и среднеспециальным образованием, краткосрочные курсы подготовки работников массовых профессий.
Структура подготовки кадров, виды специальностей и профессий, объем подготовки в учебных учреждениях определяются Союзом Таджикматлубот
Структура подготовки кадров, состав специальностей и профессий, объем, подготовка в учебные заведения определяются Таджикматлуботом. Организации и предприятия потребительской кооперации обеспечивают эффективное и рациональное использование находящихся в их пользовании или владении земельных участков, осуществляют природоохранные меры при размещении и строительстве объектов материально-технической базы, учитывают требования охраны окружающей среды и экологической безопасности при проведении производственной, заготовительной и иной хозяйственной деятельности
ГЛАВА V. МЕЖДУНАРОДНЫЕ СВЯЗИ И ВНЕШНЕЭКОНОМИЧЕСКАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ ПОТРЕБИТЕЛЬСКОЙ КООПЕРАЦИИ
Статья 18. Международные связи потребительской кооперации
Союз Таджикматлубот самостоятельно представляет потребительскую кооперацию Таджикистана в Ассоциацию Лиги организаций национальных (республиканских) потребительских коопераций государств-членов Содружества Независимых Государств и других международных организациях
Статья 19. Внешнеэкономическая деятельность потребительской кооперации
Потребительские общества и их союзы имеют право самостоятельно осуществлять внешнеэкономическую деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан. Они пользуются кредитами банков Таджикистана, коммерческими кредитами в иностранной валюте с погашением их за счет валютных средств, вырученных от реализации импортной продукции и товаров или других собственных средств(
Средства в иностранной валюте, вырученные организациями и предприятиями потребительской кооперации от экспорта товаров (оказания услуг) и продукции, после выплаты таможенных пошлин поступают в их распоряжение и изъятию не подлежат
Потребительским обществам и их союзам предоставляется право развивать международный кооперативный туризм, осуществлять в Таджикистане продажу товаров и продукции на иностранную валюту через специализированную торговую сеть
Президент
Республики Таджикистан Р.Набиев
г.Душанбе, 13 марта 1992 г.
ПОСТАНОВЛЕНИЕ ВЕРХОВНОГО СОВЕТА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О введения в действие Закона Республики Таджикистан "О потребительской кооперации в Республике Таджикистан"
Верховный Совет Республики Таджикистан п о с т а н о в л я е т:
1. Ввести в действие Закон Республики Таджикистан "О потребительской кооперация в Республике Таджикистан" с момента его опубликования.
2. Кабинету министров Республики Таджикистан, Таджикматлуботу привести решения правительства Республики Таджикистан и ведомственные нормативные акты в соответствие с законом "О потребительской кооперации в Республике Таджикистан.
Председатель
Верховного Совета Республики Таджикистан С.Кенджаев
г.Душанбе,
13 марта 1992 г.,№583
