ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар бораи Қӯшунҳои сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон
(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2005, №3, мод. 121; с. 2008, №3, мод. 186; с. 2014, №11, мод. 657; с. 2016, №3, мод.140)
Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, принсипҳои ташкил ва фаъолият, таъинот, вазифа, сохтор, салоҳияти Қӯшунҳои сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, намудҳои санҷиш ва назорати фаъолияти онҳоро муайян менамояд .
Моддаи 1. Қӯшунҳои сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Қӯшунҳои сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - Қӯшунҳои сарҳадӣ) намуди махсуси қӯшунҳоянд, ки барои ҳимоя ва муҳофизати Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - Сарҳади давлатӣ), тамомияти арзӣ, соҳибихтиёрӣ ва амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъин шудаанд .
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Қӯшунҳои сарҳадӣ
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Қӯшунҳои сарҳадӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф кардааст, иборат мебошад .
Моддаи 3. Принсипҳои фаъолияти Қӯшунҳои сарҳадӣ
Фаъолияти Қушӯнҳои сарҳадӣ дар асоси принсипҳои зерин сурат мегирад:
- қонуният;
- эҳтиром ва риояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;
- таъмини амнияти давлат;
- эҳтироми мутақобилаи соҳибихтиёрӣ, тамомияти арзии дигар давлатҳо ва мустаҳкамии сарҳадҳои давлатӣ;
- ҳамкории мутақобилаи ҳамаҷониба ва судманд бо мақомоти сарҳадии давлатҳои ҳамҳудуд;
- ҳалли осоиштаи масъалаҳои сарҳад;
- ягонагии системаи Қӯшунҳои сарҳадӣ ва мутамарказонии идоракунии онҳо;
- яккасардорӣ;
- мувофиқати шакл, усул ва воситаҳои ошкоро ва ғайриошкорои фаъолият;
- ҳамкорӣ бо мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидораи маҳаллӣ, иттиҳодияҳои ҷамъяитӣ ва шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Моддаи 4. Вазифаҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ
Вазифаҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ инҳоянд:
- ҳифз ва ҳимояи Сарҳади давлатӣ, тамомияти арзӣ ва манфиатҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Сарҳади давлатӣ ;
- таъмини риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи Сарҳади давлатӣ ва иҷрои ӯҳдадориҳое, ки аз санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон доир ба масъалаҳои низоми Сарҳади давлатӣ бармеоянд ;
- иштирок дар ҳалли масъалаҳои мудофиа ва таъмини амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Сарҳади давлатӣ;
- ёрирасонӣ ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ҳифзи табиати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳимояи ҳуқуқ ва манфиатҳои шаҳрвандон, боигарии табиӣ ва муҳити зист дар хатти сарҳадӣ.
Моддаи 5. Роҳбарӣ ва идоракунии Қӯшунҳои сарҳадӣ
Роҳбарии умумӣ ва назорати фаъолияти Қӯшунҳои сарҳадиро Раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.
Роҳбарии бевосита ва идоракунии оперативии фаъолияти Кӯшунҳои сарҳадиро муовини якуми Раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистои - Фармондеҳи Қӯшунҳои сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистои амалӣ менамояд, ки бо Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешавад.
Муовини якуми Фармондеҳи Қӯшунҳои сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллӣ ҳамзамон сардори Сарситоди Қӯшунҳои сарҳадӣ мебошад.
Муовини якум ва муовинони Фармондеҳи Кӯшунҳои сарҳадӣ бо Фармони Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин ва аз вазифа озод карда мешаванд .
Моддаи 6. Ваколатҳои раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба роҳбарии Қӯшунҳои сарҳадӣ
Раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон:
- тибқи тартиби муқарраргардида роҳбарии умумӣ ва назорати фаъолияти Қӯшунҳои сарҳадиро амалӣ намуда, дар он Шӯрои ҳарбиро ташкил ва ҳайати онро тасдиқ менамояд, ваколатҳои шахсони мансабдори Қӯшунҳои сарҳадиро дар ҳалли масъалаҳои оперативӣ, ташкилӣ-штатӣ, кадрӣ, молиявӣ ва дигар масъалаҳо муқаррар менамояд ;
- ситодҳои (гурӯҳҳои) оперативиро оид ба ҳамоҳангсозӣ ва роҳбарии амалиётҳои муштарак ҳангоми гузаронидани чорабиниҳо дар Сарҳади давлатӣ, бо ҷалби қувва ва воситаҳои дигар мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ ташкил менамояд;
- Қӯшунҳои сарҳадиро дар муносибат бо мақомоти қонунгузорӣ, иҷроия ва судии ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин идораҳои сарҳадии давлатҳои хориҷӣ намояндагӣ менамояд;
- оид ба сохтор ва шумораи Қӯшунҳои сарҳадӣ, андозаи маблағгузории буҷетӣ барои Кӯшунҳои сарҳадӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон таклифҳо пешниҳод менамояд;
- ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон лоиҳаҳои фармонҳо ва қарорҳоро оид ба таъсис, азнавташкилдиҳӣ, барҳамдиҳӣ, ҷойгиркунонӣ, азнавҷойгиркунонии қисмҳои ҳарбӣ ва воҳидҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ, консепсия, нақшаи такмил ва рушди Қӯшунҳои сарҳадиро пешниҳод менамояд;
- сохтор ва штати қисмҳои ҳарбӣ ва воҳидҳои Қӯшунҳои сарҳадиро тасдиқ намуда, ба онҳо дар доираи шумораи муқаррар гардида, фондҳои таъминоти пулӣ, музди меҳнат, инчунин штати воситаҳои нақлиёт, техникаи ҷангӣ ва махсус тағйироти зарурӣ ворид менамояд;
- оинномаи Қӯшунҳои сарҳадиро барои тасдиқ ба Сарфармондеҳи Олии Қувваҳои Мусаллаҳи Тоҷикистон пешниҳод менамояд;
- ба хизматчиёни ҳарбии Кӯшунҳои сарҳадӣ бо тартиби муқарраргардида рутбаи аввалини афсарӣ, рутбаи ҳарбии пеш аз мӯҳлати афсар, рутбаи як зина баландтар аз рутбаи ҳарбии дар штат барои мансаби ҳарбии ишғолкарда пешбинишударо медиҳад ;
- бо тартиби муқарраргардида афсарон ва хизматчиёни Қӯшунҳои сарҳадиро ба вазифаҳои ҳарбие, ки аз ҷониби афсарони калон ишғол карда мешаванд, таъин ва озод менамояд, рутбаи афсарии калонро то полковник медиҳад;
- ба баррасии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба дохил намудани вазифаҳои ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ ба номгӯи вазифаҳое, ки аз ҷониби афсарони олирутба ишғол карда мешаванд, таклифҳо пешниҳод менамояд;
- ба баррасии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хусуси ба хизматчиёни ҳарбӣ додани рутбаҳои олии афсарӣ, инчунин озод намудани онҳо аз хизмати ҳарбӣ таклифҳо пешниҳод менамояд;
- намояндагони расмии Қӯшунҳои сарҳадиро дар давлатҳои ҳамҳудуд дар мувофиқа бо Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба вазифа таъин менамояд;
- ба баррасии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи бо мукофотҳои давлатӣ ва унвонҳои фахрӣ сарфароз кардани хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони ғайриҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ, инчунин дигар шахсоне, ки барои иҷрои вазифаҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ ёрӣ мерасонанд, таклифҳо пешниҳод менамояд;
- нисбати хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ аз ҳуқуқҳое, ки дар Оинномаи интизомии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудааст, истифода мебарад;
- тартиби аз ҷониби Қӯшунҳои сарҳадӣ додани ахбороти оперативӣ, маҳсулоти махсуси техникӣ ва дигар воситаҳоро ба идораҳои сарҳадии давлатҳои хориҷӣ муқаррар менамояд;
- мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадани хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дархост пешниҳод менамояд;
- маблағҳоеро, ки барои нигоҳдории Қӯшунҳои сарҳадӣ ҷудо гардидаанд, тақсим менамояд;
- меъёр ва тартиби хароҷоти воситаҳои молиявиро барои гузаронидани чорабиниҳои оперативӣ вобаста ба анҷом додани фаъолияти разведкавӣ ва оперативӣ-ҷустуҷӯӣ, инчунин вобаста ба ҳифзи Сарҳади давлатӣ, ки Қӯшунҳои сарҳадӣ амалӣ мегардонанд, муқаррар менамояд;
- дар мувофиқа бо Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хусуси қабули намояндагони идораҳои сарҳадии давлатҳои хориҷӣ, инчунин фиристонидани намояндагони Қӯшунҳои сарҳадӣ ба давлатҳои хориҷӣ қарор қабул намуда, бо ин мақсад дар доираи маблағгузорӣ аз ҳисоби буҷети давлатӣ хароҷоти молиявиро муайян менамояд;
- дигар ваколатҳоро мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд .
Моддаи 6(1). Ваколатҳои Фармондеҳи Қӯшунҳои сарҳадӣ
Фармондеҳи Қӯшунҳои сарҳадӣ :
- роҳбарии бевосита ва идоракунии оперативии фаъолияти Қӯшунҳои сарҳадиро таъмин намуда, барои омодагии хизматӣ-ҷангӣ ва тарбияи хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ шахсан масъул мебошад;
- доир ба ташкили ситодҳои (гурӯҳҳои) оперативӣ оид ба ҳамоҳангсозӣ ва роҳбарии амалиёти муштарак ҳангоми гузаронидани чорабиниҳо дар Сарҳади давлатӣ, бо ҷалби қувва ва воситаҳои дигар мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ ба раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - раиси Кумита) таклифҳо пешниҳод менамояд;
- доир ба сохтор, шумораи Қӯшунҳои сарҳадӣ, штатҳои қисмҳои ҳарбӣ ва воҳидҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ дар ҳаҷми маблағгузории буҷетӣ барои Кӯшунҳои сарҳадӣ ба раиси Кумита таклифҳо пешниҳод менамояд;
- оид ба таъсис, азнавташкилдиҳӣ, барҳамдиҳӣ, ҷойгиркунонӣ ва азнавҷойгиркунонии қисмҳои ҳарбӣ ва воҳидҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ, консепсия, нақшаи такмил ва рушди Қӯшунҳои сарҳадӣ ба раиси Кумита таклифҳо пешниҳод менамояд;
- гузаронидани фаъолияти разведкавӣ, оперативӣ-ҷустуҷӯӣ ва таҳқиқиро дар системаи Қӯшунҳои сарҳадӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон назорат менамояд;
- афсарон ва прапоршикҳоро бо тартиби муқарраргардида ба вазифаҳои ҳарбӣ таъин ва аз вазифаҳои ҳарбӣ озод менамояд,рутбаи ҳарбии прапоршик, прапоршики калон ва рутбаҳои ҳарбии афсариро то рутбаи ҳарбии капитан медиҳад ;
- дар бораи бо мукофотҳои давлатӣ ва унвонҳои фахрӣ сарфароз кардани хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони ғайриҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ, инчунин дигар шахсоне, ки барои иҷрои вазифаҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ ёрӣ мерасонанд, ба раиси Кумита таклифҳо пешниҳод менамояд;
- дар доираи салоҳияти худ дигар ваколатҳоро амалӣ менамояд .
Моддаи 7. Сохтори Кӯшунҳои сарҳадӣ
Қӯшунҳои сарҳадӣ аз Дастгоҳи марказӣ, раёсатҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ дар вилоятҳо, отрядҳои сарҳадӣ, қисмҳои ҳарбӣ, комендатураҳо, дидбонгоҳҳо (заставаҳо), нуқтаи гузаргоҳҳои сарҳадӣ, Донишкадаи сарҳадӣ, муассисаҳои ҳарбӣ-тиббӣ, таълимӣ, воҳидҳои махсус ва воҳидҳои таъминоти ақибгоҳӣ иборат мебошанд .
Шумораи штатӣ ва сохтори Қӯшунҳои сарҳадӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад .
Моддаи 8. Ҳимояи маълумот дар бораи Қӯшунҳои сарҳадӣ
Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба Қӯшунҳои сарҳадӣ ба хизмати ҳарбӣ бо тарзи ихтиёрӣ шомил шудаанд ва ба онҳо барои шиносоӣ бо маълумоти дорои сирри давлатӣ рухсат дода мешавад, аз расмиёти иҷозат ба маълумоти дорои сирри давлатӣ мегузаранд. Вайрон намудани ӯҳдадории ошкор накардани сирри давлатӣ боиси ҷавобгарии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.
Моддаи 9. Қувва ва воситаҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ
Ба мафҳуми қувва ва воситаҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ Қӯшунҳои сарҳадӣ ва мақомоти Қӯшунҳои сарҳадӣ дохил мешаванд.
Қӯшунҳои сарҳадӣ фаъолияти хизматӣ-ҷангиро дар ҳимоя ва ҳифзи Сарҳади давлатӣ амалӣ менамоянд. Ба фаъолияти хизматӣ-ҷангии Қӯшунҳои сарҳадӣ амалҳои пайваста, фаъол, аз рӯи вақту макон ба ҳам мувофиқашуда, ки барои таъмини фаъолияти ҳарбӣ, оперативӣ (разведкавӣ, оперативӣ-ҷустуҷӯӣ), ҳарбии техникӣ, намояндагии сарҳадӣ, иттилоотию таҳлилӣ, маъмурӣ ва дигар намудҳои фаъолият, ки дар Сарҳади давлатӣ, дар доираи ҳудуди наздисарҳадӣ, ноҳияҳои наздисарҳадӣ, минтақаҳои масъул ва гузаргоҳҳои Сарҳади давлатӣ гузаронида мешаванд, тааллуқ доранд .
Мақомоти Қӯшунҳои сарҳадӣ аз мақомоти разведка ва мақомоти назорати сарҳадӣ иборат мебошанд.
Мақомоти разведка фаъолияти разведкавӣ ва оперативӣ-ҷустуҷӯиро бо мақсади ба даст овардани маълумот дар бораи душмани эҳтимолӣ, дигар маълумоти ҷолиби диққат, барои ошкор сохтан, пешбинӣ намудан ва барҳам додани фаъолияти разведкавӣ-тахрибӣ ва дигар амалҳои ғайриқонунӣ дар Сарҳади давлатӣ ва ҳудуди наздисарҳадиро бо воситаҳо ва усулҳои махсус (оперативӣ) амалӣ менамояд.
Мақомоти назорати сарҳадӣ чунин фаъолиятро амалӣ менамоянд:
- назорати давлатии риояи низоми Сарҳади давлатӣ, низоми сарҳадӣ, низоми гузаргоҳҳо ба воситаи Сарҳади давлатӣ;
- ошкоркунӣ, огоҳкунӣ ва пешгирии ҷиноятҳо, ҳуқуқвайронкуниҳои маъмурӣ, ки ба низоми муқарраргардидаи Сарҳади давлатӣ, низоми сарҳадӣ ва низоми гузаргоҳҳои Сарҳади давлатӣ таҳдид мекунанд;
- якҷоя бо дигар мақомоти махсуси ваколатдори назорати давлатӣ ба воситаи Сарҳади давлатӣ гузаронидани шахсон, воситаҳои нақлиёт, бор, мол ва ҳайвонот;
- дигар вазифаҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ, ки дар қонунгузорӣ муқаррар гардидаанд .
Моддаи 10. Ҳамкории Қӯшунҳои сарҳадӣ бо дигар мақомот
Қӯшунҳои сарҳадӣ фаъолияти худро дар якҷоягӣ бо мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии маҳаллӣ, дигар ташкилотҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, сарфи назар аз шакли моликият, дар мувофиқа бо раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд.
Бо мақсади таъмини амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қӯшунҳои сарҳадӣ дар мувофиқа бо раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон саривақт ба Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳодисаҳои вайронкунии Сарҳади давлатӣ, ки аз рӯи онҳо таҳқиқ мегузаронад, инчунин оид ба ворид гардидан ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз ҳудуди он баромадани шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд иттилоъ медиҳад.
Кӯшунҳои сарҳадӣ дар мувофиқа бо раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақомоти ҳокимияти давлатӣ, идораҳои сарҳадии давлатҳои хориҷӣ, ташкилотҳои байналмилалӣ оид ба масъалаҳои сарҳадӣ дар асоси санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки аз ҷониби Тоҷикистон эътироф гардидаанд, ҳамкорӣ менамояд .
Моддаи 11. Фаъолияти намояндаҳои расмии Қӯшунҳои сарҳадӣ
Намояндагони расмии Қӯшунҳои сарҳадӣ дар давлатҳои ҳамҳудуд фаъолияти худро дар асоси созишномаҳои дутарафа иҷро менамоянд.
Моддаи 12. Риояи ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд дар фаъолияти Қӯшунҳои сарҳадӣ
Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми аз ҷониби Қӯшунҳои сарҳадӣ иҷро намудани фаъолияти худ риоя намудани ҳуқуқ ва озодиҳои инсонро кафолат медиҳад.
Ҳама гуна маҳдудкунии ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд аз ҷониби Қӯшунҳои сарҳадӣ ва шахсони мансабдори онҳо фақат тибқи асос, доира ва тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки аз ҷониби Тоҷикистон эътироф гардидаанд, мумкин аст. Ҳамзамон ба хизматчиёни ҳарбӣ ва ҳайати ғайриҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ амалҳои паст задани шаъну шарафи шаҳрвандон манъ аст .
Шахсони мансабдори Қӯшунҳои сарҳадӣ вазифадоранд, ки ба шаҳрвандон аз рӯи дархости онҳо оид ба сабаби аз тарафи Қӯшунҳои сарҳадӣ маҳдуд карда шудани ҳуқуқ ва озодиҳои онҳо ахборот ва тавзеҳот диҳанд.
Маълумоти дар рафти фаъолияти Қӯшунҳои сарҳадӣ дар бораи ҳаёти шахсии шаҳрванд ба даст омада, ки ба шаъну шарафи ӯ алоқамандӣ доранд ё ба манфиатҳои қонунии ӯ зарар расонида метавонанд, бо розигии шаҳрванд ба ҳеҷ кас, ба истиснои ҳолатҳои дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинишуда, хабар дода намешаванд.
Шаҳрванде, ки амал ва ё беамалии шахсони мансабдори Қӯшунҳои сарҳадиро боиси поймол шудани ҳуқуқу озодӣ ва манфиатҳои қонунии худ меҳисобад, ҳуқуқ дорад, ки ба мақомоти болоии Қӯшунҳои сарҳадӣ, прокуратура ё суд шикоят намояд.
Моддаи 13. Ҳуқуқ ва вазифаҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ
Қӯшунҳои сарҳадӣ ӯҳдадоранд:
- тавассути тамоми имкониятҳои мавҷуда ба таври ғайриқонунӣ тағйир додан ва убури Сарҳади давлатиро дар маҳал роҳ надиҳанд;
- ҳуҷуми мусаллаҳонаро ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон зада гардонида, моҷароҳои мусаллаҳона ва дигар моҷароҳоро дар Сарҳади давлатӣ пешгирӣ намоянд, аз ин қасдҳои ҷинояткорона аҳолӣ, моликияти давлатӣ ва дигар шаклҳои моликиятро ҳимоя намоянд ;
- вайронкунандагони Сарҳади давлатиро ошкор ва дастгир намоянд;
- аз тарафи шахсон ва воситаҳои нақлиёт берун аз гузаргоҳҳо ё бо тарзи ғайриқонунӣ гузаштани Сарҳади давлатиро пешгирӣ намоянд ва ба онҳо роҳ надиҳанд;
- иҷрои ӯҳдадориҳоеро, ки аз санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон оид ба масъалаҳои низоми Сарҳади давлатӣ бармеоянд, таъмин намоянд ;
- риояи қоидаҳои низоми Сарҳади давлатиро, ки хусусияти иҷозатӣ ё огоҳкунӣ доранд, низоми сарҳадӣ ва низоми гузаргоҳҳои Сарҳади давлатиро назорат намоянд;
- фаъолияти қӯшунӣ, разведкавӣ, оперативию қӯшунӣ, ҳарбӣ-техникӣ ва низомӣ - гузариро анҷом диҳанд ;
- пешбарии парвандаҳоро оид ба қонуншиканиҳои маъмурие, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ихтиёри онҳо вогузор намудааст, анҷом диҳанд, дар доираи салоҳияти худ ин парвандаҳоро баррасӣ намоянд ва қарорҳои оиди онҳоро иҷро кунанд;
- аз рӯи парвандаҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ихтиёри онҳо гузоштааст, таҳқиқи пешакӣ баранд;
- қонуншиканиҳоеро, ки бо таъмини ҳифзи Сарҳади давлатӣ вобастаанд пешгирӣ намоянд ;
- дар мавриди зарурат ҷустуҷӯ ва амалиёти сарҳадӣ гузаронанд;
- назорати муҳоҷиратиро дар гузаргоҳҳои Сарҳади давлатӣ амалӣ намоянд.
Қӯшунҳои сарҳадӣ ҳуқуқҳои зеринро доранд:
- дар заминхое, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи меъёрҳои муқарраршуда ба истифодаи бемӯҳлат (доимӣ) дода мешаванд, иншооти заруриии муҳандисию техникӣ бунёд намоянд, сохтмони хатҳои алоқа ва коммуникатсияро анҷом диҳанд, техника ва силоҳро ҷойгир ва истифода кунанд ;
- ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ дар ҳар қитъаи маҳал қарор дошта бошанд ва дар он озодона рафту омад кунанд, аз моликон ва истифодабарандагони қитъаҳои замин дар минтақаи сарҳад ҷудо намудани ҷойро барои рафту омади нарядҳои сарҳадӣ, таҷҳизонидан ва дар ҳолати дуруст нигоҳ доштани гузаргоҳҳои миёни панҷараҳо, гузаргоҳҳои миёни дигар монеъаҳо талаб намоянд;
- бо мақсади пешгирӣ ва рафъи вайронкунии низоми Сарҳади давлатӣ, низоми сарҳадӣ, низоми гузаргоҳҳои Сарҳади давлатӣ ҳуҷҷатҳои зарурии шахсон, ҳуҷҷатҳои воситаҳои нақлиётро санҷанд, воситаҳои нақлиёт ва борҳои дар онҳо бударо аз назар гузаронанд;
- тавассути нарядҳои сарҳадӣ шахсонеро, ки барои вайронкунии Сарҳади давлатӣ, низоми сарҳадӣ, низоми гузаргоҳҳои Сарҳади давлатӣ гумонбар шудаанд, нигоҳ доранд ва шахсан аз назар гузаронанд, чунин шахсонро ба ихтиёри ҷузъу томҳо, қисмҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ ё ҷойҳои дигар барои ошкор намудани ҳолатҳои сарҳадшиканӣ баранд;
- шахсонеро, ки низоми Сарҳади давлатӣ, низоми сарҳадӣ ё низоми гузаргоҳҳои Сарҳади давлатиро вайрон кардаанд, ҷиҳати тартиб додани протокол ба мӯҳлати то 3 соат ва дар ҳолатҳои зарурӣ барои муқаррар кардани шахсият ва муайян намудани ҳолатҳои қонуншиканӣ то 3 шабонарӯз ба таври маъмурӣ дастгир намоянд ва аз ин ҳолат ба таври хаттӣ ба прокурор дар муддати 24 соат аз лаҳзаи дастгир кардан хабар расонанд;
- дастгиршудагонро аз назар гузаронанд, ҳамчунин азназаргузаронии шахсӣ ва дар мавриди зарурат гирифтани чизу чораи ҳамроҳи онҳо буда, дигар чизу чорае, ки онҳо молик мебошанд ё дар ихтиёр доранд ва ҳуҷҷатҳои онҳоро анҷом диҳанд. Дар хусуси ҳар як ҳолати ба таври маъмурӣ дастгир кардан, азназаргузаронии шахсии дастгиршуда, азназаргузаронӣ ва гирифтани дигар чизу чорае, ки онҳо молик мебошанд ё дар ихтиёр доранд протокол тартиб дода мешавад ;
- бо иҷозати прокурор шаҳрвандони хоричӣ ва шахсони бешаҳрвандиеро, ки Сарҳади давлатиро ғайриқонунӣ убур кардаанд, ва дар асосҳои пешбининамудаи қонунгузории ҷумҳурии Тоҷикистон оиди онҳо дар бораи ба мақомоти сарҳади давлатҳои ҳамҳудуд супоридан ё аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба тариқи маъмурӣ берун кардан карор ва ҳалномаи зарурӣ қабул шудааст, то вақти барои иҷрои қарор ва ҳалномаи зарурӣ боздоранд;
- шахсонеро, ки ба таври маъмурӣ боздошта шудаанд, дар биноҳои махсуси барои ин мақсадҳо таҷҳизонидашудаи Қӯшунҳои сарҳадӣ нигоҳ доранд;
- ҳаракати шахсон ва воситаи нақлиётро дар доираи ҳудуди наздисарҳадӣ ё манъ намоянд, ҳамчунин шаҳрвандонро ба нуқтаҳои алоҳидаи маҳал роҳ надиҳанд ;
- дигар ҳуқуқҳоро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, амалӣ намоянд.
Дар сурати ҷорӣ намудани низоми вазъияти фавқуллода дар ҳудуди наздисарҳадӣ ба Қӯшунҳои сарҳадӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мумкин аст, ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои иловагӣ танҳо дар доираи ҳимояи Сарҳади давлатӣ вогузор шаванд .
Моддаи 14. Ҳайати шахсии Қӯшунҳои сарҳадӣ
Ҳайати шахсии Қӯшунҳои сарҳадӣ аз хизматчиёни ҳарбӣ ва кормандони ғайриҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ иборат мебошад. Таъмини Қӯшунҳои сарҳадӣ бо ҳайати шахсӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби зерин ба роҳ монда мешавад:
- бо хизматчиёни ҳарбӣ - ба таври ихтиёрӣ дохил гардидан ва даъват намудани шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хизмати ҳарбӣ;
- бо кормандони ғайриҳарбӣ - ба таври ихтиёрӣ ба кор даромадан.
Ба хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ (ғайр аз хизматчиёни ҳарбие, ки хизмати ҳарбиро ба тариқи даъват адо мекунанд) шаҳодатномаҳои хизматие, ки намунааш аз ҷониби раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидааст, дода мешавад.
Хизмати ҳарбӣ дар Қӯшунҳои сарҳадӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.
Фаъолияти меҳнатии кормандони ғайриҳарбӣ дар Қӯшунҳои сарҳадӣ мутобиқи қонунгузории меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад. Тайёр кардан, азнавтайёркунӣ, такмили ихтисоси кадрҳо ва мутахассисони Қӯшунҳои сарҳадӣ дар мактабҳои таълимии ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, марказҳои таълимӣ (мактабҳо), инчунин дар асоси шартномаҳои байналмилалӣ дар мактабҳои таълимии ҳарбии дигар давлатҳо ба роҳ монда мешавад .
Моддаи 15. Хориҷ карда шуд
Моддаи 16. Истифодаи қувваи ҷисмонӣ, воситаҳои махсус, силоҳ ва техникаи ҳарбӣ дар фаъолияти Қӯшунҳои сарҳадӣ
Қӯшунҳои сарҳадӣ ҳимояи Сарҳади давлатиро дар доираи ҳудуди наздисарҳадӣ анҷом дода, ҷиҳати зада гардонидани ҳуҷуми мусаллаҳона ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, пешгирӣ кардани кӯшиши рабуда ба хориҷа бурдани ҳавопаймоҳо, киштиҳои дарёӣ ва дигар воситаҳои налиётӣ, силоҳ ва техникаи ҳарбиро истифода мебаранд .
Силоҳ ва техникаи ҳарбиро ҳамчунин дар ин мавридҳо истифода бурдан мумкин аст :
- бар зидди шахсон, ҳайвопаймоҳо, киштиҳои дарёӣ ва воситаҳои наклиётие, ки Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Точикистонро бо вайрон кардани тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" мегузаранд (гузаштаанд), дар ҷавоби қувваи истифодабурдаи онҳо ё дар ҳолатҳое, ки пешгирии сарҳадшиканӣ ё дастгир намудани сарҳадшиканон бо усулҳои дигар имкон надорад ;
- барои ҳифзи шаҳрвандон аз ҳамлае, ки ба ҳаёт ва саломатии онҳо таҳдид мекунад;
- барои озод кардани гаравгонон;
- барои зада гардонидани ҳуҷум ба хизматчиёни ҳарбӣ, шахсоне ки оид ба муҳофизати Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро вазифаи хизматӣ ё қарзи ҷамъиятиро адо мекунанд, аъзои оилаи онҳо дар сурате, ки ба ҳаёти онҳо хатар таҳдид мекунад ;
- барои зада гардонидани ҳамла ба ҷузъу томҳо ва объектҳои Қӯшунҳои сарҳадӣ, Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо ва сохторҳои ҳарбӣ, ки дар ҳимояи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро иштирок менамоянд, аз ҷумла барои расонидани кӯмак ба киштиҳои дарёӣ, ҳавопаймоҳо ва чархболҳо дар вақти баргардонидани ҳуҷум ба онҳо .
Силоҳ ва техникаи ҳарбӣ ҳангоми зада гардонидани ҳуҷуми мусаллаҳона ба каламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамлаи ногаҳонӣ ё мусаллаҳона ба хизматчиёни ҳарбӣ ва дигар шаҳрвандон, ҳуҷум бо истифодаи техникаи ҳарбӣ, ҳавопаймоҳо, киштиҳои дарёӣ ва дигар воситаҳои нақлиёт, муқобилияти мусаллаҳона, бо силоҳ гурехтани шахсони дастгиршуда, барои озод кардани гаравгонон бе огоҳӣ ба кор бурда мешавад .
Хизматчиёни ҳарбӣ ҳуқуқ доранд, барои безарар сохтани ҳайвононе, ки ба ҳаёт ва саломатии хизматчиёни ҳарбӣ ва дигар шаҳрвандон таҳдид мекунанд, ҳамчунин барои додани бонги хатар ва ё даъват намудани ёрӣ силоҳро истифода баранд .
Ба кор бурдани силоҳ ва техникаи ҳарбӣ манъ аст :
- ба муқобили занон ва ноболиғон, ба истиснои ҳолатҳои ҳуҷуми мусаллаҳона аз тарафи онҳо ё муқобилияти мусаллаҳона ва ё ҳуҷуми гурӯҳие, ки ба ҳаёт таҳдид мекунанд;
- ба муқобили ҳавопаймоҳо, киштиҳои дарёӣ ва дигар воситаҳои нақлиёте, ки мусофир доранд;
- ба муқобили шахсоне, ки Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ғайриқонунӣ убур кардаанд ё қасди убури онро доранд, агар амал аниқ тасодуфӣ бошад ё бо сабаби фалокат, таҳти таъсири омилҳои бартарафнашавандаи табиӣ ба амал омада бошад .
Пеш аз истифодаи силоҳ ва техникаи ҳарбӣ дар бораи истифодаи онҳо бояд огоҳии аниқ дода шавад ва тирпарронии огоҳкунанда сурат гирад .
Ҳангоми иҷрои вазифаҳои марбут ба ҳимояи Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар доираи ҳудуди наздисарҳадӣ хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ воситаҳои махсус (дастбанд ё воситаи дигар барои дастбандӣ, калтаки резинӣ, моддаҳои ашковар, воситаҳои садо ва рӯшноидиҳандае, ки таъсири ба тарафи дигар ҷалб кардани диққатро доранд, асбобҳо барои манъи маҷбурии нақлиёт), қувваи ҷисмонӣ, аз ҷумла усулҳои ҷангии муҳориба ва сагҳои хизматиро ба кор мебаранд .
Моддаи 17. Ҳимояи ҳуқуқӣ ва иҷтимоии хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ ва аъзои оилаи онҳо
Хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ аз ҳуқуқҳо, имтиёзҳо, кафолатҳо ва ҷуброни давлатӣ, инчунин аз вазъи ҳуқуқие, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои хизматчиёни ҳарбӣ ва аъзои оилаи онҳо муқаррар кардаанд, истифода мебаранд.
Хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ ҳамчун намояндагони ҳокимият баромад мекунанд ва таҳти ҳимояи давлат мебошанд.
Иҷрои талаботи хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ ҳангоми адои вазифаҳои хизматӣ аз тарафи шаҳрвандон ва шахсони мансабдор ҳатмӣ мебошад. Дар сурати ғайриқонунӣ будани чунин талабот нисбати амалҳои хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шикоят карда мешавад.
Амалҳои ғайриқонунӣ нисбати хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ ва шаҳрвандоне, ки ба онҳо дар муҳофизати Сарҳади давлатӣ ёрӣ мерасонанд, ки дар итоат накардан, таҳқир кардан, муқобилият нишон додан, таҳдид намудан, расонидани зарари ҷисмонӣ ва ё сӯиқасд намудан ба ҳаёт, саломатӣ ва молу мулки онҳо зуҳур ёфтаанд, инчунин дигар амалҳое, ки ба хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ барои иҷрои вазифаҳояшон халал мерасонанд, ҷавобгарии дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршударо пешбинӣ мекунад .
Кормандони ғайринизомии Қӯшунҳои сарҳадӣ дар ҳолати ҷалб намудани онҳо ба чорабиниҳои ба муҳофизат ва ҳимояи Сарҳади давлатӣ дахлдошта, ки ба ӯҳдадориҳои хизматии онҳо алоқамандии бевосита надоранд, аз ҳуқуқҳои ба хизматчиёни ҳарбӣ додашуда истифода мебаранд.
Таъминоти пулии хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ аз маоши моҳонаи вазифавӣ ва маоши моҳона барои рутбаи ҳарбӣ, ки маоши моҳонаи таъминоти пулии хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадиро ташкил медиҳад, иловапулӣ барои собиқаи хизмат ва дигар иловапулиҳо иборат мебошад. Андоза ва тартиби пардохти таъминоти пулии хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ аз тарафи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад .
Моддаи 18. Масъулияти хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ
Хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ дар ҳадди салоҳияти худ, ки Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян кардаанд, мустақилона қарор қабул менамоянд. Барои амалҳои ғайриқонунии худ онҳо мувофиқи қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба чавобгарӣ кашида мешаванд. Хизматчиёни ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ барои вайрон намудани тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим аз мансаб озод карда мешаванд .
Дар ҳолати аз тарафи хизматчии ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ иҷро намудани фармони (фармоиши) ғайриқонунӣ шахси мансабдоре, ки ин фармонро (фармоишро) баровардааст, ҷавобгар аст.
Моддаи 19. Силоҳу аслиҳа ва воситаҳои таҷҳизотии Қӯшунҳои сарҳадӣ
Қӯшунҳои сарҳадӣ бо силоҳу аслиҳа, техникаи ҳарбӣ ва махсус, молу мулки ҳарбӣ-техникӣ, ки барои иҷро намудани вазифаҳои ба зиммаи онҳо гузошташуда заруранд, таъмин карда мешаванд .
Таъмири яроқу аслиҳа ва техникаи Қӯшунҳои сарҳадӣ дар корхонаҳои таъмирии Қӯшунҳои сарҳадӣ ва дар корхонаҳои дар ихтиёри мақомоти ҳокимияти давлатӣ оид ба мудофиа ва дигар мақомоти ҳокимияти иҷроия буда бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дар корхонаҳои давлатҳои хориҷа бо тартиби дар санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст муайянгардида гузаронида мешавад .
Назорати сифати силоҳу аслиҳа, техникаи ҳарбӣ ва махсус, молу мулки ҳарбӣ-техникӣ ва дигар амвол, корҳо ва хизматрасониҳоро, ки аз тарафи корхонаҳо иҷро мешаванд, намояндагони ҳарбии Қӯшунҳои сарҳадӣ, бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардонанд .
Моддаи 20. Таъминоти молиявӣ ва моддӣ-техникии Қӯшунҳои сарҳадӣ
Таъминоти молиявӣ ва моддию техникии Қӯшунҳои сарҳадӣ аз ҳисоби маблағҳои буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.
Меъёр ва тартиби таъминоти моддию техникии Қӯшунҳои сарҳадӣ бо пешниҳоди раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад .
Моддаи 21. Назорати прокурорӣ
Назорати риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳоро дар фаъолияти Қӯшунҳои сарҳадӣ Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва прокурорҳои тобеи он дар доираи ваколати худ татбиқ менамоянд .
Моддаи 22. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Раҳмонов
ш. Душанбе
1 марти соли 2005 № 82
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О Пограничных войсках Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан
(в редакции Закона РТ от 20.03.2008г №365, от 15.03.2016г. №1287, от 17.05.2018г.№1524)
Настоящий Закон определяет правовые основы, принципы организации и деятельности, назначение, задачи, структуру, компетенцию Пограничных войск Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан, виды контроля и надзора за их деятельностью
Статья 1. Пограничные войска Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан
Пограничные войска Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан (далее - Пограничные войска)особый вид войск, предназначенный для защиты и охраны Государственной границы Республики Таджикистан (далее - Государственная граница), территориальной целостности, независимости и безопасности Республики Таджикистан
Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о Пограничных войсках
Законодательство Республики Таджикистан о Пограничных войсках основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов, а также международных правовых актов, признанных Республикой Таджикистан.
Статья 3. Принципы деятельности Пограничных войск
Деятельность Пограничных войск осуществляется на основе следующих принципов:
- законности;
- уважения и соблюдения прав и свобод человека и гражданина;
- обеспечения безопасности государства;
- взаимного уважения суверенитета, территориальной целостности других государств и нерушимости государственных границ;
- всестороннего взаимовыгодного сотрудничества с пограничными ведомствами сопредельных государств;
- мирного разрешения пограничных вопросов;
- единства системы Пограничных войск и централизации управления ими;
- единоначалия;
- сочетания гласных и негласных форм, методов и средств деятельности;
- взаимодействия с органами государственной власти, местными органами самоуправления, общественными объединениями и гражданами Республики Таджикистан.
Статья 4. Задачи Пограничных войск
Задачами Пограничных войск являются:
- охрана и защита Государственной границы, территориальной целостности и экономических интересов Республики Таджикистан на Государственной границе
- обеспечение соблюдения законодательства Республики Таджикистан о Государственной границе и выполнения обязательств, вытекающих из международных правовых актов, признанных Таджикистаном по вопросам режима Государственной границы();
- участие в решении задач обороны и обеспечения безопасности Республики Таджикистан на Государственной границе;
- содействие правоохранительным, природоохранным органам Республики Таджикистан в защите прав и интересов граждан, природных богатств и окружающей среды в пограничной полосе.
Статья 5. Руководство и управление Пограничными войсками
Общее руководство и контроль деятельности Пограничных войск осуществляет Председатель Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан.
Непосредственное руководство и оперативное управление деятельностью Пограничных войск осуществляет первый заместитель Председателя Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан - Командующий Пограничными войсками Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан, который назначается на должность и освобождается от должности Указом Президента Республики Таджикистан.
Первый заместитель Командующего Пограничными войсками Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан одновременно является начальником Главного штаба Пограничных войск.
Первый заместитель и заместители Командующего Пограничными войсками Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан назначаются на должность и освобождаются от должности Указом Президента Республики Таджикистан
Статья 6. Полномочия председателя Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан по руководству Пограничными войсками
Председатель Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан:
- в установленном порядке осуществляет общее руководство и контроль над деятельностью Пограничных войск, образует в них Военный совет, утверждает состав, устанавливает полномочия должностных лиц Пограничных войск в решении ими оперативных, организационно-штатных, кадровых, финансовых и иных вопросов
- формирует оперативные штабы (группы) по координации и руководству совместными действиями при проведении мероприятий на Государственной границе с привлечением сил и средств других исполнительных органов государственной власти;
- представляет Пограничные войска во взаимоотношениях с законодательными, исполнительными и судебными органами Республики Таджикистан, а также пограничными ведомствами иностранных государств;
- представляет Президенту Республики Таджикистан предложения о структуре и численности Пограничных войск, объемах бюджетного ассигнования на Пограничные войска;
- представляет Президенту Республики Таджикистан и Правительству Республики Таджикистан проекты указов и постановлений о создании, реорганизации, упразднении, дислокации, передислокации войсковых частей и формирований Пограничных войск, концепцию, планы совершенствования и развития Пограничных войск;
- утверждает структуру и штаты войсковых частей, подразделений Пограничных войск, вносит в них необходимые изменения в пределах установленной численности, фонда денежного довольствия, заработной платы, а также штат транспортных средств, боевой и специальной техники;
- представляет Устав Пограничных войск Верховному Главнокомандующему Вооруженными Силами Таджикистана для утверждения;
- присваивает военнослужащим Пограничных войск в установленном порядке первое воинское звание офицера, воинское звание офицера досрочно, на одну ступень выше воинского звания, предусмотренного штатом для занимаемой воинской должности
- в установленном порядке осуществляет назначение на воинские должности и освобождение от воинских должностей военнослужащих и служащих Пограничных войск на должности, замещаемые старшими офицерами, присваивает старшие офицерские звания до полковника;
- вносит на рассмотрение Президента Республики Таджикистан предложения о включении воинских должностей Пограничных войск в перечень должностей, замещаемых высшим офицерским составом;
- вносит на рассмотрение Президента Республики Таджикистан предложения о присвоении военнослужащим высших офицерских званий, а также об увольнении их с военной службы;
- по согласованию с Президентом Республики Таджикистан назначает на должность официальных представителей Пограничных войск в сопредельных государствах;
- вносит на рассмотрение Президента Республики Таджикистан представления к награждению военнослужащих и гражданского персонала Пограничных войск, а также других лиц, оказывающих содействие в решении задач, стоящих перед Пограничными войска ми, государственными наградами и присвоению им почетных званий;
- пользуется в отношении военнослужащих Пограничных войск правами, предусмотренными Дисциплинарным уставом Вооруженных Сил Республики Таджикистан;
- устанавливает порядок передачи Пограничными войсками оперативной информации, специальных технических изделий и иных средств пограничным ведомствам иностранных государств;
- ходатайствует в соответствии с законодательством Республики Таджикистан перед Президентом Республики Таджикистан о выезде за пределы Республики Таджикистан военнослужащих Пограничных войск;
- распределяет ассигнования, выделяемые на содержание Пограничных войск;
- определяет нормы и порядок расходования финансовых средств на проведение оперативных мероприятий, связанных с осуществлением Пограничными войсками разведывательной и оперативно-розыскной деятельности, а также по защите и охране Государственной границы;
- по согласованию с Президентом Республики Таджикистан принимает решение о приеме делегаций пограничных ведомств иностранных государств, а также направлении делегаций Пограничных войск в иностранные государства, определяет для этих целей финансовые расходы в пределах ассигнований из государственного бюджета;
- осуществляет другие полномочия в соответствии с нормативными правовыми актами Республики Таджикистан
Статья 6(1). Полномочия Командующего Пограничными войсками Командующий Пограничными войсками:
- обеспечивает непосредственное руководство и оперативное управление деятельностью Пограничных войск, несет персональную ответственность за служебно-боевую подготовку военнослужащих Пограничных войск и их воспитание;
- вносит предложения председателю Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан (далее - председатель Комитета) о формировании оперативных штабов (групп) по координации и руководству совместными действиями при проведении мероприятий на Государственной границе с привлечением сил и средств других исполнительных органов государственной власти;
- вносит предложения председателю Комитета о структуре, численности, штатах воинских частей и подразделений Пограничных войск в объеме бюджетных ассигнований на Пограничные войска;
- вносит предложения председателю Комитета о создании, реорганизации, упразднении, дислокации и передислокации войсковых частей и подразделений Пограничных войск, концепцию, планы совершенствования и развития Пограничных войск;
- осуществляет контроль за проведением разведывательной, оперативно-розыскной деятельности и дознанием в системе Пограничных войск в соответствии с законодательством Республики Таджикистан;
- осуществляет назначение, освобождение от воинских должностей офицеров и прапорщиков в установленном порядке, присваивает воинские звания прапорщика, старшего прапорщика и офицерские воинские звания до капитана включительно
- вносит предложения председателю Комитета о представлении к награждению военнослужащих и гражданского персонала Пограничных войск, а также других лиц, оказывающих содействие в решении задач, стоящих перед Пограничными войсками, государственными наградами и присвоении им почетных званий;
- осуществляет другие полномочия в пределах своей компетенции(
Статья 7. Структура Пограничных войск
Пограничные войска состоят из Центрального аппарата, управлений Пограничных войск в областях, пограничных отрядов, войсковых частей, комендатур, застав, контрольно-пропускных пунктов, Пограничного института, военно-медицинских учреждений, учебных заведений, специальных подразделений и подразделений тылового обеспечения
Штатная численность и структура Пограничных войск утверждается Правительством Республики Таджикистан
Статья 8. Защита сведений о Пограничных войсках
Граждане Республики Таджикистан, поступившие на военную службу в Пограничные войска в добровольном порядке и допускаемые к сведениям, составляющим государственную тайну, проходят процедуру оформления допуска к этим сведениям. Нарушение обязанностей по сохранению государственной тайны влечет за собой ответственность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 9. Силы и средства Пограничных войск
Понятие силы и средства Пограничных войск включает Пограничные войска и органы Пограничных войск.
Пограничные войска осуществляют служебно-боевую деятельность по защите и охране Государственной границы. К служебно-боевой деятельности Пограничных войск относятся непрерывные, активные, согласованные и взаимосвязанные по месту и времени действия по обеспечению войсковой, оперативной (разведывательной, оперативно -розыскной), военно - технической, погранично - представительской, информационно - аналитической, административной и других видов деятельности, осуществляемые на Государственной границе, в пределах приграничной территории, приграничных районах, зонах ответственности и в пунктах пропуска через Государственную границу.
Органы Пограничных войск включают в себя разведывательные органы и органы пограничного контроля.
Разведывательные органы осуществляют разведывательную, оперативно-розыскную деятельность в целях добывания данных о потенциальном противнике, других интересующих сведений, выявления, предупреждения и пресечения разведывательно-подрывной и иной противоправной деятельности на Государственной границе и приграничной территории специфическими (оперативными) средствами и методами. Органы пограничного контроля осуществляют:
- государственный контроль соблюдения режима Государственной границы, пограничного режима, режима в пунктах пропуска через Государственную границу;
- выявление, предупреждение и пресечение преступлений, административных правонарушений, посягающих на установленные режим Государственной границы, пограничный режим и режим в пунктах пропуска через Государственную границу;
- пропуск через Государственную границу лиц, транспортных средств, грузов, товаров и животных совместно с другими специально уполномоченными на то государственными контрольными органами;
- другие установленные законодательством функции Пограничных войск
Статья 10. Взаимодействие Пограничных войск с другими органами
Пограничные войска осуществляют свою деятельность во взаимодействии с исполнительными органами государственной власти, органами местного самоуправления, другими организациями Республики Таджикистан, независимо от форм собственности по согласованию с Председателем Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан.
В целях обеспечения национальной безопасности Республики Таджикистан Пограничные войска по согласованию с председателем Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан своевременно информируют Министерство иностранных дел Республики Таджикистан о случаях нарушения Государственной границы, по которым проводят дознание, а также представляют сведения о въезде в Республику Таджикистан и выезде из его территории иностранных граждан и лиц без гражданства.
Пограничные войска по согласованию с председателем Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан сотрудничают с органами государственной власти, пограничными ведомствами зарубежных государств, международными организациями по вопросам государственных границ на основе международных правовых актов, признанных Таджикистаном
Статья 11. Деятельность официальных представителей Пограничных войск
Официальные представители Пограничных войск в сопредельных государствах осуществляют свою деятельность на основе двусторонних соглашений.
Статья 12. Соблюдение прав и свобод человека и гражданина в деятельности Пограничных войск
Республика Таджикистан гарантирует соблюдение прав и свобод человека при осуществлении Пограничными войсками своей деятельности.
Всякое ограничение прав и свобод человека и гражданина Пограничными войсками и их должностными лицами допускается лишь на основаниях, в пределах и в порядке, предусмотренном законодательством Республики Таджикистан и международными правовыми актами, признанными Таджикистаном. В тоже время военнослужащим и гражданскому персоналу Пограничных войск запрещаются действия по унижению чести и достоинства граждан
Должностные лица Пограничных войск обязаны предоставлять гражданам по их требованию информацию, а также разъяснения по поводу ограничения их прав и свобод, допущенных Пограничными войсками.
Сведения, полученные в процессе деятельности Пограничных войск о частной жизни, затрагивающие честь и достоинство гражданина или способные повредить его законным интересам, не могут сообщаться кому бы то ни было без согласия гражданина, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.
Гражданин, считающий, что действие или бездействие должностных лиц Пограничных войск привело к ущемлению его прав, свобод и законных интересов, вправе обжаловать их в вышестоящие органы Пограничных войск, прокуратуру или суд.
Статья 13. Права и обязанности Пограничных войск
Пограничные войска обязаны:
- обеспечивать всеми имеющимися мерами недопущение противоправного изменения и прохождения Государственной границы на местности;
- отражать вооруженное вторжение на территорию Республики Таджикистан, пресекать вооруженные и иные провокации на Государственной границе, защищать от преступных посягательств население, государственную и другие формы собственности;
- выявлять и задерживать нарушителей Государственной границы;
- предупреждать и не допускать пересечения Государственной границы лицами и транспортными средствами вне пунктов пропуска или незаконным способом;
- обеспечивать выполнение обязательств, вытекающих из международных правовых актов, признанных Таджикистаном по вопросам режима Государственной границы
- осуществлять контроль за соблюдением имеющих разрешительный или уведомительный характер правил режима Государственной границы, пограничного режима и режима в пунктах пропуска через Государственную границу;
- проводить войсковую, разведывательную, оперативно-войсковую, военно-техническую и режимно - пропускную деятельность
- осуществлять производство по делам об административных правонарушениях, отнесенных к их ведению законодательством Республики Таджикистан, в пределах своей компетенции рассматривать эти дела и исполнять постановления по ним;
- вести дознание по делам, отнесенным законодательством Республики Таджикистан к их ведению;
- осуществлять профилактику правонарушений, связанных с обеспечением охраны Государственной границы
- проводить при необходимости пограничные поиски и операции;
- осуществлять иммиграционный контроль в пунктах пропуска через Государственную границу.
Пограничные войска имеют право:
- возводить необходимые инженерно-технические сооружения, осуществлять строительство линий связи и коммуникаций, размещать и использовать технику и вооружение на предоставляемых в соответствии с законодательством Республики Таджикистан в бессрочное (постоянное) пользование землях по установленным нормам;
- находиться на любых участках местности и передвигаться по ней при исполнении служебных обязанностей, требовать от владельцев, пользователей земельных участков в пограничной зоне выделения мест для передвижения пограничных нарядов, оборудования и содержания в надлежащем состоянии проходов через ограждения и переходов через другие препятствия;
- в целях предотвращения и пресечения нарушений режима Государственной границы, пограничного режима, режима в пунктах пропуска через Государственную границу проверять необходимые документы у лиц и документы транспортных средств, производить осмотр транспортных средств и перевозимых на них грузов;
- осуществлять пограничными нарядами задержание и личный досмотр лиц, в отношении которых имеются основания для подозрения в нарушении Государственной границы, пограничного режима, режима в пунктах пропуска через Государственную границу, доставление таких лиц в расположение подразделений, частей Пограничных войск или иные места для выяснения обстоятельств нарушения;
- осуществлять административное задержание лиц, совершивших нарушение режима Государственной границы, пограничного режима, режима в пунктах пропуска через Государственную границу на срок до 3 часов для составления протокола, а в необходимых случаях для становления личности и выяснения обстоятельств правонарушения - до 3 суток с сообщением об этом письменно прокурору в течение двадцати четырех часов с момента задержания;
- подвергать задержанных личному досмотру, а также досматривать и при необходимости изымать находящиеся при них вещи и документы. О каждом случае административного задержания, личного досмотра задержанного, досмотра и изъятия находящихся при нем вещей составляется протокол
- задерживать с санкции прокурора иностранных граждан и лиц без гражданства, совершивших незаконное пересечение Государственной границы, в отношении которых на основаниях, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан, приняты решения о передаче их властям сопредельных государств или выдворении из пределов Республики Таджикистан, либо приняты постановления об административном выдворении из пределов Республики Таджикистан на время, необходимое для исполнения решения, постановления;
- содержать лиц, подвергнутых административному задержанию, в помещениях Пограничных войск, специально оборудованных для этих целей;
- в пределах приграничной территории временно ограничивать или запрещать движение лиц, транспортных средств, а также не допускать граждан на отдельные участки местности
- осуществлять иные права, предусмотренные законодательством Республики Таджикистан.
При введении на приграничной территории режима чрезвычайного положения на Пограничные войска в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке могут быть возложены дополнительные права и обязанности исключительно в сфере защиты Государственной границы
Статья 14. Личный состав Пограничных войск
Личный состав Пограничных войск включает военнослужащих и лиц гражданского персонала Пограничных войск. Комплектование Пограничных войск личным составом осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан в следующем порядке:
- военнослужащими - путем поступления граждан Республики Таджикистан на военную службу в добровольном порядке и путем призыва граждан Республики Таджикистан на военную службу;
- гражданским персоналом - путем добровольного поступления на работу.
Военнослужащим Пограничных войск (за исключением военно-служащих, проходящих военную службу по призыву) выдаются служебные удостоверения установленного председателем Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан образца.
Прохождение военной службы в Пограничных войсках осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Трудовая деятельность гражданского персонала в Пограничных войсках осуществляется в соответствии с трудовым законодательством Республики Таджикистан.
Подготовка, переподготовка и повышение квалификации кадров и специалистов Пограничных войск осуществляется в военных учебных заведениях Республики Таджикистан, учебных центрах (школах), а также по международным договорам в военных учебных заведениях других государствах
Статья 15. исключена
Статья 16. Применение физической силы, специальных средств, оружия и военной техники в деятельности Пограничных войск
Пограничные войска, осуществляя защиту государственной границы в пределах приграничной территории, применяют оружие и военную технику для отражения вооружённого вторжения на территорию Республики Таджикистан, предотвращения попыток угона за границу воздушных, речных судов и других транспортных средств.
Оружие и военная техника могут применяться также:
- против лиц, воздушных, речных судов и других транспортных средств, пересекающих (пересекших) Государственную границу Республики Таджикистан в нарушение установленного Законом Республики Таджикистан "О Государственной границе" порядка, в ответ на применение ими силы или в случаях, когда прекращение нарушения или задержание нарушителей не может быть осуществлено другими средствами;
- для защиты граждан от нападения, угрожающего их жизни и здоровью;
- для освобождения заложников;
- для отражения нападения на военнослужащих, лиц, выполняющих служебные обязанности или общественный долг по защите Государственной границы, членов их семей, когда их жизнь подвергается опасности;
- для отражения нападения на подразделения и объекты Пограничных войск, Вооружённых Сил Республики Таджикистан, иных войск и воинских формирований, участвующих в защите Государственной границы, в том числе и для оказания помощи речным судам, самолётам и вертолётам при отражении вооружённого нападения на них
Применению оружия и военной техники должно предшествовать ясно выраженное предупреждение о намерении их применять и предупредительные выстрелы.
Без предупреждения оружие и военная техника могут применяться при отражении вооружённого вторжения на территорию Республики Таджикистан, внезапном или вооружённом нападении на военнослужащих и других граждан, нападении с использованием военной техники, воздушных, речных судов и других транспортных средств, вооружённом сопротивлении, побеге с оружием задержанных лиц, для освобождения заложников.
Военнослужащие имеют право применять оружие для обезвреживания животных, угрожающих жизни и здоровью военнослужащих и других граждан, а также для подачи сигнала тревоги или вызова помощи.
Запрещается применять оружие и военную технику:
- в отношении женщин и несовершеннолетних, за исключением случаев вооружённого нападения с их стороны или оказания ими вооружённого сопротивления, либо угрожающего жизни группового нападения;
- по воздушным и речным судам и другим транспортным средствам с пассажирами;
- в отношении лиц, которые незаконно пересекли или покушаются на пересечение Государственной границы Республики Таджикистан, если это происходит явно случайно или в связи с несчастным случаем, воздействием непреодолимых сил природы.
При выполнении обязанностей по защите Государственной границы Республики Таджикистан в пределах приграничной территории военнослужащие Пограничных войск применяют специальные средства (наручники или подручные средства для связывания, резиновые палки, слезоточивые вещества, светозвуковые устройства отвлекающего воздействия, устройства для принудительной остановки транспорта), физическую силу, включая боевые приёмы борьбы и служебных собак.
Статья 17. Правовая и социальная защита военнослужащих Пограничных войск и членов их семей
Военнослужащие Пограничных войск пользуются правами, льготами, государственными гарантиями и компенсациями, а также наделяются статусом, установленным нормативными правовыми актами Республики Таджикистан о социальной защите военнослужащих и членов их семей.
Военнослужащие Пограничных войск при исполнении служебных обязанностей выступают как представители власти и находятся под защитой государства.
Требования военнослужащих Пограничных войск при исполнении ими служебных обязанностей обязательны для исполнения гражданами и должностными лицами. В случае неправомерности таких требований действия военнослужащих пограничных войск могут быть обжалованы в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
Противоправные действия в отношении военнослужащих Пограничных войск и граждан, оказывающих им содействие в охране Государственной границы, выражающееся в неповиновении, оскорблении, сопротивлении, угрозе, нанесении телесных повреждений или посягательстве на их жизнь, здоровье и имущество, а также другие действия, препятствующие выполнению возложенных на военнослужащих Пограничных войск обязанностей, влекут за собой ответственность, установленную законодательством Республики Таджикистан
Гражданский персонал Пограничных войск, в случаях привлечения их к мероприятиям по охране и защите Государственной границы, не связанным непосредственно с их функциональными обязанностями, пользуются правами, предоставленными военнослужащим Пограничных войск.
Денежное довольствие военнослужащих Пограничных войск состоит из должностного месячного оклада и месячного оклада по воинскому званию, которые составляют оклад месячного денежного содержания военнослужащего Пограничных войск, надбавки за стаж службы и других доплат. Размеры и порядок выплаты денежного содержания, военнослужащим Пограничных войск устанавливаются Президентом Республики Таджикистан
Статья 18. Ответственность военнослужащих Пограничных войск
Военнослужащие Пограничных войск самостоятельно принимают решения в пределах своих полномочий, определённых настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Таджикистан. За свои противоправные действия они несут ответственность в порядке, предусмотренном действующим законодательством Республики Таджикистан. Военнослужащие Пограничных войск освобождаются от должности за нарушение порядка, установленного законодательством Республики Таджикистан об упорядочении традиций, торжеств и обрядов
Ответственность за исполнение военнослужащими Пограничных войск неправомерного приказа (распоряжения) несёт должностное лицо, отдавшее этот приказ (распоряжение).
Статья 19. Вооружение и средства оснащения Пограничных войск
Пограничные войска обеспечиваются вооружением, военной и специальной техникой, военно-техническим имуществом, необходимым для выполнения возложенных на них задач.
Ремонт вооружения и техники Пограничных войск производится на ремонтных предприятиях Пограничных войск и предприятиях, находящихся в ведении органов государственной власти по обороне, других органов исполнительной власти, в порядке, установленном Правительством Республики Таджикистан, а также на предприятиях иностранных государств на условиях, определенных международными правовыми актами, признанными Таджикистаном(
Контроль за качеством вооружения, военной и специальной техники, военно-технического и иного имущества, работ и услуг, выполняемых предприятиями, осуществляется военными представителями Пограничных войск в порядке, установленном Правительством Республики Таджикистан.
Статья 20. Финансовое и материально-техническое обеспечение деятельности Пограничных войск
Финансовое и материально-техническое обеспечение деятельности Пограничных войск осуществляется за счёт средств Государственного бюджета Республики Таджикистан.
Нормы и порядок материально-технического обеспечения Пограничных войск устанавливаются Правительством Республики Таджикистан по предложению председателя Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан
Статья 21. Прокурорский надзор
Надзор за точным и единообразным исполнением законов в деятельности Пограничных войск осуществляют Генеральный прокурор Республики Таджикистан и подчиненные ему прокуроры в пределах своих полномочий
Статья 22. Порядок введения в действие настоящего Закона
Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Э. Рахмонов
г.Душанбе
1 марта 2005 года № 82
ПОСТАНОВЛЕНИЕ ПРАВИТЕЛЬСТВА МАДЖЛИСИ НАМОЯНДАГОН МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
"О принятии Закона Республики Таджикистан "О Пограничных войсках Республики Таджикистан"
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
Принять Закон Республики Таджикистан "О Пограничных войсках Республики Таджикистан"
Председатель
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли
Республики Таджикистан С.ХАЙРУЛЛОЕВ
г.Душанбе, 25 ноября 2004 года №1255
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ МИЛЛИ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О Законе Республики Таджикистан "О Пограничных войсках Республики Таджикистан"
Рассмотрев Закон Республики Таджикистан "О Пограничных войсках Республики Таджикистан", Маджлиси милли Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
Одобрить Закон Республики Таджикистан "О Пограничных войсках Республики Таджикистан".
Председатель
Маджлиси милли Маджлиси Оли
Республики Таджикистан М.Убайдуллоев
г. Душанбе, 11 февраля 2005 года №596
