ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӢ ВА ВАРЗИШ
(Қонуни ҶТ аз 16.04.2012 № 825)
Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ, иҷтимоию иқтисодӣ ва таъмини фаъолиятро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар ва танзим менамояд .
БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӣ
Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ
Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:
- тарбияи ҷисмонӣ - қисми таркибии фарҳанг ва соҳаи фаъолияти иҷтимоӣ буда, аз маҷмӯи арзишҳои маънавӣ ва моддии дар ҷомеа бавуҷудомада ва истифодашаванда иборат аст, ки ба таҳкими саломатӣ, инкишофи қобилияти ҷисмонии инсон, инчунин тарғиби тарзи ҳаёти солим равона гардидааст ;
- варзиш - як рукни тарбияи ҷисмонӣ буда, дар шакли таҷрибаи махсуси омодагии инсон ба мусобиқот ва фаъолияти мусобиқавӣ ба мақсади ба даст овардани натиҷаҳои варзишӣ ташаккул ёфтааст;
- варзиши оммавӣ - қисми таркибии варзиш, ки ба тарбияи ҷисмонӣ ва ташаккули шаҳрвандон бо роҳи гузаронидани чорабиниҳои оммавии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ равона карда шудааст;
- варзиши ҳаваскорона - ҳаракати оммавии бисёрҷабҳаи варзишӣ ҳамчун ҷузъи таркибии соҳаи тарбияи ҷисмонии шаҳрвандон ва дарёфти варзишгарони ояндадору боистеъдод дар намудҳои гуногуни варзиш мебошад;
- варзиши касбӣ - фаъолияти касбии варзишии шахси воқеӣ ва ё ҳуқуқие, ки дар мусобиқаҳои варзишӣ бо мақсади ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзишӣ ва гирифтани фоида иштирок менамояд;
- ҳаракати тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ - шакли ҳаракати иҷтимоие, ки ҳадафи он аз мусоидат ба боло бурдани сатҳи тарбияи ҷисмонии аҳолӣ, фаъолияти ҳадафноки ташкилотҳои давлатӣ ва ҷамъияти, шаҳрвандон оид ба рушди тарбияи ҷисмони ва варзиш иборат мебошад;
- ҳаракати олимпии Тоҷикистон - қисми таркибии ҳаракати байналмилалии олимпӣ, ки ҳадафи он рушди варзиш ҳамчун яке аз воситаҳои ноил гардидан ба такомули ҷисмонӣ ва маънавии инсон, таҳкими ҳамкориҳои байналмилалии варзишӣ мебошад;
- ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш - шахси ҳуқуқӣ новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ, ки дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш фаъолият менамоянд ;
- федератсияи (иттифоқҳои, ассотсиатсияҳои) варзишӣ -ташкилоти, ҷамъиятӣ, ки ҳадафи он инкишофи як ё якчанд намудҳои варзиш, таблиғи онҳо, гузаронидани чорабиниҳои варзишӣ ва тайёр намудани варзишгарони дастаҳои мунтахаб мебошад;
- варзишгар - шахси воқеӣ, ки мунтазам бо намудҳои интихобкардаи варзиш машғул буда, дар мусобиқаҳои варзишӣ иштирок менамояд;
- варзишгари ҳаваскор - варзишгаре, ки мунтазам бо намуди интихобкардаи варзиш ё машқҳои ҷисмонӣ машғул буда, дар мусобиқаҳои варзишӣ ихтиёран иштирок менамояд ё дараҷаҳои меъёриро мувофиқи талаботи Таснифи ягонаи варзишӣ ва ё маҷмӯи меъёрҳои ҷумҳуриявии "Тарбияи ҷисмонӣ ва солимӣ" иҷро мекунад;
- варзишгари касбӣ - варзишгаре, ки машғулият дар варзиш барояш фаъолияти асосӣ буда, мутобиқи қарордод барои омодагӣ ба мусобиқаҳои варзишӣ ва иштирок дар онҳо музд ва дигар мукофоти пулӣ мегирад;
- варзишгари дараҷаи олӣ - варзишгаре, ки мунтазам ба ягон намуди варзиш машғул буда, дар мусобиқаҳои варзишии ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ ба таври доимӣ иштирок менамояд, мутобиқи талаботи Таснифи ягонаи варзишӣ на поёнтар аз дараҷаи "Устоди варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон" унвон дорад;
- мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш (минбаъд - мақомоти ваколатдори давлатӣ) - мақоми иҷроияи марказии ҳокимияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки вазифаи идоракунии давлатӣ ва ҳамоҳангсозии фаъолиятро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш амалӣ менамояд ;
- намудҳои варзиши миллӣ - қисми таркибии тарбияи ҷисмонӣ, ки таърихан дар шакли фаъолияти мусобиқавӣ ба вуҷуд омада, аз намудҳои гуногуни машқҳои ҷисмонӣ ва бозиҳои ба худ хоси халқӣ бо қоида ва тарзи махсуси ташкилии фаъолии ҷисмонӣ иборат аст ;
- мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ - мусобиқаҳо аз рӯи намудҳои гуногуни варзиш дар байни варзишгарон (тимҳо) бо иштироки намояндагони на камтар аз панҷ давлат ;
- меъёрҳои варзишии "Тарбияи ҷисмонӣ ва солимӣ" - маҷмӯи меъёрҳо ва барномаҳое, ки асоси тарбияи ҷисмонии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб мераванд;
- Таснифи ягонаи варзишӣ - ҳуҷҷати барномавию меъёрие, ки меъёрҳо, талабот, шартҳо ва тартиби додани дараҷаҳо ва унвонҳои варзиширо муқаррар менамояд;
- иншоотҳои варзишӣ (иншоотҳои варзишию солимгардонӣ, варзишӣ ва варзишӣ-техникӣ) - сохтмонҳои махсус биношуда ва таҷҳизотонидашуда, биноҳо, маҷмааҳои тарбияи ҷисмонию варзишӣ, иншоот, ки барои гузаронидани машғулиятҳои тарбияи ҷисмонию варзишӣ ва чорабиниҳои варзишию намоишӣ муқаррар гардидаанд.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон эътироф кардааст, иборат мебошад.
Моддаи 3. Принсипҳои асосии қонунгузорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Қонунунгузорӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба принсипҳои зерин асос меёбад:
- масъулияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳо, ҳамчунин шахсони масъули вобаста ба таъмини ҳуқуқи шаҳрвандон барои машғулият ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ;
- ягонагии асосҳои меъёрии ҳуқуқии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- кафолати хуқуқӣ барои машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, инчунин дастрас будани он ба ҳамаи гурӯҳҳои аҳолӣ ;
- бехатарии ташкил ва гузаронидани машғулиятҳои таълимию машқӣ ва чорабиниҳои варзишӣ;
- эҳтиром ва риояи ӯҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;
- мусоидат ба рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар байни гурӯҳҳои аз нигоҳи иҷтимоӣ мӯҳтоҷи аҳолӣ (шахсони имкониятҳои ҷисмонӣ ва рӯҳияшон маҳдуд, маъюбон, кӯдакони ятим, кӯдакон аз оилаҳои камбизоат ва ғайра) ;
- ба варзиш ҷалб кардани ҷавононе, ки дар ҳолатҳои душвори зиндагӣ қарор доранд, инчунин пешгирии ҳодисаҳои номатлуби иҷтимоӣ, аз ҷумла нашъамандӣ, майзадагӣ ва ҷинояткорӣ дар байни ҷавонон ;
- ҳамкории мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо федератсияҳои варзишӣ.
БОБИ 2. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТ ДАР СОҲАИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӣ ВА ВАРЗИШ
Моддаи 4. Субъектҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Ба субъектҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дохил мешаванд:
- мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;
- мақомоти ваколатдори маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;
- ташкилртҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, аз ҷумла клубҳои варзишӣ (клубҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, варзишӣ-техникӣ, варзиш ва солимгардонӣ);
- Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон;
- федератсияҳои (иттифоқҳои, ассотсиатсияҳои) варзишӣ;
- муассисаҳои таълимӣ ва муассисаҳои илмии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;
- мактабҳои варзишии кӯдакону наврасон, клубҳои тайёрии ҷисмонии кӯдакону наврасон, мактабҳои техникӣ - варзишии кӯдакону наврасон, мактабҳои махсуси кӯдакону наврасони захираи олимпӣ, мактабҳои захираҳои олимпӣ, мактабҳои маҳорати олии варзишӣ, марказҳои тайёрии варзишӣ, марказҳои тайёрии олимпӣ;
- ҷамъиятҳои ихтиёрии варзишии иттифоқҳои касаба;
- шаҳрвандоне, ки ба тарбияи ҷисмонӣ машғуланд, варзишгарон, доварони варзиш, ҳамчунин мураббиён ва дигар мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш.
Моддаи 5. Роҳбарӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Роҳбарӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз мақомоти зерин иборат аст:
- Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш;
- мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тандурустӣ ;
- мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак, ва деҳот ;
- ташкилотҳои ҷамъиятӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш.
Моддаи 6. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:
- пешбурди сиёсати давлатиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш таъмин менамояд;
- ба кори мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш роҳбарӣ намуда, фаъолияти онро назорат мекунад;
- барномаҳои давлатӣ ва байналмилалии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро таҳия ва татбиқи онҳоро аз ҷиҳати моддию техникӣ ва молиявӣ таъмин менамояд;
- ташаббусҳои ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро барои татбиқи амалиётҳои воридотию содиротӣ, амалӣ кардани барномаву лоиҳаҳо дар соҳаи фаъолияти иқтисодии хориҷӣ, гузаронидани мусобиқаҳои варзишӣ, чорабиниҳои варзишию намоишӣ ва ҷамъомадҳои таълимию машқӣ дастгирӣ менамояд;
- барои ҳавасмандгардонии ғолибон ва ҷоизадорони мусобиқаҳои байналмилалӣ (Бозиҳои олимпӣ, Чемпионати ҷаҳон, Чемпионати Осиё, Бозиҳои осиёӣ, Ҷоми ҷаҳон) мукофотҳо муайян карда, шакл, андоза ва тартиби додани онҳоро муқаррар менамояд;
- дигар фаъолиятҳоро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ кардааст, амалӣ менамояд.
Моддаи 7. Салоҳияти мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш :
- сиёсати давлатиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш таъмин менамояд;
- дар таҳияи лоиҳаи барномаҳои давлатӣ ва байналмилалии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш иштирок намуда, онҳоро ба баррасии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд;
- якҷоя бо ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ барномаҳои ҳадафноки тарбияи варзишгарони Тоҷикистонро ба Бозиҳои олимпӣ ва дигар мусобиқаҳои байналмилалӣ таҳия ва таъмин менамояд;
- фаъолияти ташкилоту муассисаҳо, иттиҳодияҳои ҷамъиятии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро, новобаста аз мансубияти идорӣ ва шакли моликияташон, ҳамоҳанг месозад;
- Низомномаи мақомоти ваколатдори давлатиро мутобиқи тартиби муқарраргардида, таҳия намуда, онро барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод мекунад ;
- аз рӯи намудҳои варзиш мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ ва байналмилалиро ташкил мекунад ва мегузаронад ;
- фаъолияти илмӣ-таҳқиқотиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ташкил ва ҳамоҳанг карда, натиҷаҳои онро дар амалияи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҷорӣ менамояд ;
- назорати манъи истифодаи маводҳои барангезандаю нерӯафзо (допинг)-ро дар варзиш амалӣ менамояд ;
- ба инкишофи намудҳои варзиши миллӣ мусоидат менамояд ;
- ҳайати дастаҳои мунтахаби кишварро аз рӯи намудҳои варзиш бо пешниҳоди федератсияи марбута тасдиқ ва омодагии онҳоро барои иштирок дар мусобиқаҳои байналмилалӣ таъмин менамояд;
- меъёрҳои варзиширо барои муайян намудани сатҳи инкишофи ҷисмонии табақаҳои гуногуни аҳолӣ таҳия ва тасдиқ менамояд;
- бозомӯзӣ, такмили ихтисос ва аттестатсияи кадрҳои соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро ташкил ва таъмин менамояд;
- дар мувофиқа бо Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон марказҳои тайёрии варзишӣ, муассисаҳои таълимӣ ва ташкилотҳои илмию таҳқиқотии марбут ба соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро таъсис медиҳад;
- табъу нашри адабиёти илмӣ, методӣ ва оммавиро доир ба масъалаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ташкил менамояд;
- унвонҳои "Устоди варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Устоди шоистаи варзиши Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Устоди варзиши дараҷаи байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Гроссмейстер", "Мураббии шоистаи Ҷумҳурии Тоҷикистон"-ро муқаррар ва ба онҳо сарфароз мегардонад;
- дигар фаъолиятҳоро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.
Моддаи 8. Салоҳияти мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Мақомоти маҳаллии ҳокимиятӣ давлатӣ дар доираи салоҳияташонсиёсати давлатиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар маҳал татбиқ менамоянд:
- ба рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар маҳалли худ роҳбарӣ менамоянд;
- барномаҳои маҳаллии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро бо дарназардошти хусусиятҳои иҷтимоӣ, фарҳангӣ, миллӣ, демографӣ ва ғайра таҳия тасдиқ ва амалӣ мегардонанд;
- аз ҳисоби буҷети маҳаллӣ рушду инкишофи соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро маблағгузорӣ менамоянд;
- ба таъсис ва фаъолияти ташкилотҳо ва муассисаҳои соҳаи тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиш мусоидат менамоянд;
- ба инкишофи намудҳои варзиши миллӣ мусоидат менамоянд ;
- дар истеҳсоли молҳои зарурати тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мусоидат менамоянд;
- дар байни шаҳрвандон барои супоридани меъёрҳои варзишии "Тарбияи-ҷисмонй ва солимӣ" корҳои ташкилиро ба роҳ монда, дар ҷойи зист ва истироҳати шаҳрвандон барои рушди ҳаракати тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши ҳаваскорона шароити мусоид фароҳам меоранд;
- мактабҳои давлатии варзишии кӯдакону наврасон, муассисаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо дар мувофиқа бо мақомоти ваколатдори давлатӣ таъсис дода, тибқи нишондодҳои дурнамои рушди иқтисодию иҷтимоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва нақшаҳои рушди иҷтимоии маҳалли дахлдор маблағгузорӣ менамоянд ва бо заминаи зарурии таълимӣ ва моддиву техникӣ таъмин месозанд ;
- машғулиятҳои иловагии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо дар мактабҳои таҳсилоти умумӣ ва муассисаҳои томактабӣ маблағгузорӣ менамоянд;
- дигар фаъолиятҳоро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамоянд.
Моддаи 9. Иштироки мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи тандурустӣ дар рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи тандурустӣ:
- тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро ҳамчун воситаи таҳкими саломатӣ, пешгирӣ ва табобати бемориҳо истифода менамояд;
- вазъ ва ҷараёни инкишофи ҷисмонии гурӯҳҳои мухталифи иҷтимоии аҳолиро таҳлил карда, ба мақомоти идораи давлатии дахлдор таклифҳо пешниҳод менамояд;
- назорати тиббии шахсонеро, ки бо тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғуланд, дар асоси шартномаи дутарафа бо мақомоти ваколатдори давлатӣ анҷом медиҳад ;
- барои ба дастаи мунтахаб расондани хизмати тиббӣ дар ҷараёни омодагӣ ба мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ дар асоси шартномаи дутарафа мусоидат менамояд;
- омодагӣ, бозомӯзӣ, такмили ихтисос ва аттестатсияи мутахассисони тандурустиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба роҳ мемонад;
- мутобиқи низомномаи амалкунанда дар ташкили чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ, солимгардонӣ ва варзишӣ дар муассисаҳои томактабӣ ва таълимӣ иштирок менамояд;
- дигар фаъолиятҳоро тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.
Моддаи 10. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ
1. Тартиби таъсис, фаъолият, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда мешавад.
2. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ мутобиқи оинномаҳои худ корҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиширо бо шаҳрвандон ба роҳ монда, тайёрии захираҳои варзиширо амалӣ менамоянд.
3. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ барои ҳимоя ва таҳкими саломатии варзишгарон ва дигар шахсоне, ки дар мусобиқаҳои варзишӣ ва ҷараёни машқҳои варзишӣ иштирок менамоянд, шароит муҳайё сохта, барои машқи варзишгарон заминаҳои муносиб фароҳам меоранд, ҳамчунин барои ба даст овардани натиҷаҳои баланди варзишӣ мусоидат мекунанд.
4. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ метавонанд ба иттиҳодияҳои байналмилалии варзишӣ дохил шаванд, мутобиқи мақоми аъзои иттиҳодияҳои байналмилалии варзишӣ ҳуқуқ ба даст оваранд ва ӯхдадориҳоро иҷро намоянд, агар чунин ҳуқуқу ӯҳдадориҳо ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат надошта бошанд.
Моддаи 11. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон
1. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон ҳамчун ташкилоти ҷамъиятӣ аз ҷониби Кумитаи байналмилалии олимпӣ эътироф шуда, ҳаракати олимпии Тоҷикистонро сарварӣ менамояд ва фаъолияти худро дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, Хартияи олимпии Кумитаи байналмилалии олимпӣ ва оинномаи худ амалӣ менамояд.
2. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон аз манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳаракати байналмилалии олимпӣ ва дар тамоми чорабиниҳое, ки аз ҷониби Кумитаи байналмилалии олимпӣ ё таҳти сарпарастии он баргузор мегарданд, намояндагӣ менамояд.
3. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон якҷоя бо мақомоти ваколатдори давлатӣ дар тайёр кардан ва гузаронидани сиёсати ягонаи давлатӣ дар рушди варзиш ва комёбиҳои варзиши олӣ иштирок менамояд .
4. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон якҷоя бо мақомоти ваколатдори давлатӣ дар асоси шартномаи тарафайн варзишгарони ҷумҳуриро барои бозиҳои олимпӣ ва дигар мусобиқаҳои байналмилалии варзишӣ тайёр мекунад ва иштироки онҳоро таъмин менамояд .
5. Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон мутобиқи Хартияи олимпии Кумитаи байналмилалии олимпӣ ҷиҳати ҳимояи ҳуқуқи муаллифии Кумитаи байналмилалии олимпӣ барои истифода аз рамзҳои олимпӣ, шиор, парчам, суруди олимпӣ ва унвонҳои "Олимпиада" "Олимпӣ" дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳо меандешад.
6. Мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон фаъолияти федератсияҳоро аз рӯи намудҳои варзиши олимпӣ ҳамоҳанг сохта, аз манфиатҳои онҳо дар арсаи байналмилалии варзишӣ намояндагӣ мекунад.
Моддаи 12. Федератсияҳои (иттифоқҳои, ассотсиатсияҳои) варзишӣ аз рӯи намудҳои варзиш
1. Федератсияҳои варзишӣ як шакли иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ мебошанд. Шакли ташкилӣ ва ҳуқуқии федератсияҳои варзишӣ ташкилоти ҷамъиятӣ маҳсуб мешавад.
2. Федератсияҳои варзишӣ мутобиқи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд аз рӯи намудҳои варзише, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф шудаанд, ташкил ва ба қайд гирифта шаванд.
3. Федератсияҳои варзишӣ тибқи муқаррароти Қонуни мазкур ҳуқуқ доранд:
- дар таҳияи нақшаҳои тақвимии чорабиниҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ иштирок намоянд;
- чорабиниҳои расмии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо баргузор кунанд;
- омодагии дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба роҳ монанд;
- кӯмакҳои молӣ ва дигар кӯмакҳоеро, ки барои рушди намудҳои муайяни варзиш равона шудаанд, тибқи муқаррароти муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, дастрас кунанд; - ҳуқуқҳои дигарро амалӣ созанд.
4. Федератсияҳо аз рӯи намудҳои варзиш, ки ба ҳайати ташкилотҳои варзишии байналмилалӣ шомиланд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд мақоми федератсияи миллиро аз рӯи намудҳои варзиш дарёфт намоянд.
5. Федератсияҳо аз рӯи намудҳои варзиш якҷоя бо мақомоти ваколатдори давлатӣ, Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон дар таҳия ва амалӣ сохтани сиесати ягонаи давлатӣ дар рушди намудҳои варзиш иштирок намуда, фаъолияти дигарро мутобиқи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ мемонанд ;
6. Тартиби таъсис, азнавташкилдиҳӣ ва барҳамдиҳии федератсияҳои варзишӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.
Моддаи 13. Клубҳои варзишӣ
1. Клубҳои варзишӣ новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъсис дода мешаванд ва, фаъолият мекунанд. Клубҳои варзишӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ метавонанд таъсис дода шаванд .
2. Ба фаъолияти клубҳои варзишӣ мақомоти маҳаллии ҳоқимияти давлатӣ ва худидоракунии шаҳрак ва деҳот метавонанд бо роҳҳои зерин мусоидат намоянд :
- сохтмон, тармим ва бозсозии иншоотҳои варзишӣ;
- таъмини таҷҳизоти варзишӣ ва дигар кӯмакҳо.
3. Клубҳои варзишӣ фаъолияти худро бо маблагҳои худӣ ва дигар манбаъҳое, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, амалӣ менамоянд.
Моддаи 14. Ҳуқуқ ва вазифаҳои шаҳрвандон дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
1. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, қатъи назар аз миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, вазъи иҷтимоӣ, таҳсил, молу мулк ва синну сол барои машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш (аз ҷумла варзиш ҳамчун ихтисос), муттаҳид гардидан дар ташкилотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, иштирок дар идоракунии ҳаракати тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳуқуқ доранд.
2. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд дар мавриди ҳифзу таҳкими саломатӣ, инкишофи ҷисмонии худ кӯшиш намуда, барои ҷалби аҳолӣ дар маҳалли зист, ҷои кору таҳсил ба машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ мусоидат ва тарзи ҳаёти солимро таблиғ намоянд.
3. Падару модар, васиёну парасторон ё шахсони онҳоро ивазкунанда вазифадоранд, ки барои инкишофи ҳамаҷонибаи ҷисмонӣ ва таҳкими саломатии кӯдакон дар оила ғамхорӣ ва барои ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш машғул шудани онҳо шароити мусоид фароҳам оваранд.
Моддаи 15. Таблиғи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
1. Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, тандурустӣ, маориф, ҳамчунин воситаҳои ахбори омма, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ шакл ва тарзҳои таблиғи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро дар байни гурӯҳҳои аз нигоҳи синну сол, касб ва вазъи иҷтимоӣ гуногуни аҳолӣ муайян менамоянд ва аҳамияти иҷтимоии тарбияи ҷисмонӣ, нақши он дар солимгардонии миллат, дар мубориза бар зидди ҳодисаҳои номатлуби иҷтимоӣ, аз ҷумла кашидани тамоку, нашъамандӣ, майзадагӣ, инчунин пешгирии ҷинояткорӣ дар байни ноболиғон ва ғайраро шарҳ медиҳанд .
2. Воситаҳои ахбори омма барои дар байни аҳолӣ ба вуҷуд овардани талабот ба машғулият дар машқҳои ҷисмонӣ мусоидат намуда, шавқу рағбати аҳолиро дар бахши беҳдошти саломатӣ, тиб, реҷаи хӯрок, ташкили меҳнат ва истироҳат боло мебаранд, барои оммавӣ гардонидани маҷмӯи машқҳои ҷисмонӣ мусоидат менамоянд, таваҷҷӯҳи ташкилотҳои давлатӣ ва аҳли ҷомеаро ба ин масъалаҳо ҷалб мекунанд ва оид ба вазъи намудҳои варзиш дар ҷумҳурӣ маълумот медиҳанд .
3. Ҳангоми намоиши барномаҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ таблиғи истифодаи бераҳмию зӯроварӣ, таҳқири шаъни инсон, таблиғи моддаҳои барагезандаю нерӯафзо (допингӣ), ки ба саломатии инсон зарароваранд, манъ аст .
4. Ташкилотҳои телевизион ва радиошунавонӣ намоиши барномаҳоро вобаста ба тарбияи ҷисмонӣ, солимгардонӣ ва варзишӣ бо дарназардошти афзалиятнокии онҳо таъмин менамоянд .
БОБИ 3. ТАРБИЯИ ҶИСМОНӣ ВА ВАРЗИШ ДАР ТАШКИЛОТҲО ВА МАҲАЛЛИ ЗИСТ
Моддаи 16. Тарбияи ҷисмонии кӯдакони синни томактабӣ
1. Тарбияи ҷисмонии кӯдакони синни томактабӣ дар ҷараёни ба барномаи тарбияи ҷисмонии муассисаҳои таълимии томактабӣ ворид намудани машғулиятҳои ройгони тарбияи ҷисмонӣ, ки на камтар аз ҳашт соат дар як моҳ мебошад, амалӣ карда мешавад.
2. Дар муассисаҳои таълимии томактабӣ шароити зарурии моддию таълимӣ ташкил карда мешавад.
3. Тарбияи ҷисмонии кӯдакон дар муассисаҳои таълимии томактабӣ ҳатмӣ буда, тибқи барномаҳои илмии асоснок ва талаботи беҳдоштию саломатӣ ба роҳ монда мешавад.
Моддаи 17. Тарбияи ҷисмонӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва таҳсилоти миёнаи касбӣ
1. Тарбияи ҷисмонӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва таҳсилоти миёнаи касбӣ як бахши муҳими системаи мунтазами таълим ба шумор рафта, мутобиқи стандартҳои давлатии таълим, нақшаҳои таълимӣ ва барномаҳо аз ҷониби мутахассисон гузаронида мешавад.
2. Муассисаҳои таълимӣ мустақилона, бо дарназардошти шароити маҳал ва завқу хоҳиши хонандагон навъҳои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ, воситаҳои он, намудҳои варзиш, ҳаракати фаъол, тарз ва давомнокии машғулиятҳои таълимиро дар асоси стандартҳои давлатии таълим ва меъёрҳои тайёрии ҷисмонӣ муайян менамоянд.
3. Муассисаҳои таълимӣ бо ҷалби мактабҳои варзишии кӯдакону наврасон ва федератсияҳои варзишӣ корҳои беруназдарсии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиширо анҷом медиҳанд.
4. Хонандагони саломатиашон заиф ва гирифтори иллати ҷисмонӣ дар гурӯҳҳои махсуси тиббӣ ва гурӯҳҳои муолиҷавии тарбияи ҷисмонӣ дар асоси барномаҳои таҳияшуда машғулият мегузаронанд .
5. Омадагии ҷисмонии ҷавонони синни тодаъватӣ ва синни даъвати ба хизмати аскарӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣтаҳсилоти ибтидоии касбӣ ва таҳсилоти миёнаи касбӣ дар асоси нақшаҳои таълимӣ ва меъёрҳои таълимӣ ба роҳ монда мешавад.
Моддаи 18. Тарбияи ҷисмонӣ дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ
1. Тарбияи ҷисмонӣ барои донишҷӯёни муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ ҳатмӣ мебошад.
2. Ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш якҷоя бо маъмурияти муассисаҳои таълимии таҳсилоти олии касбӣ барои ба даст овардани малакаҳои зарурии варзишӣ, мутобиқи меъёрҳои муқарраргардидаи риояи асосҳои беҳдоштӣ - саломатӣ дар ҳолати хуби варзишӣ нигоҳ доштани бадан, шароит фароҳам меоваранд .
Моддаи 19. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ
1. Ба машғулиятҳои мунтазами тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҷалб намудани кӯдакону наврасон, фароҳам овардани шароит барои такомули ҷисмонии онҳо аз ҷониби мактабҳои варзишӣ, бахшҳо, клубҳои варзишӣ ва дигар муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ ва беруназдарсии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишие, ки мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешаванд, амалӣ мегардад.
2. Ҳамоҳангсозии фаъолияти муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ ва беруназдарсии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатии соҳаи маориф ва мақомоти ваколатдори давлатӣ ба роҳ монда мешавад .
Моддаи 20. Тарбияи ҷисмонӣ дар ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ
1. Ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ вазифадоранд:
- тарбияи ҷисмонии шаҳрвандонро ҳамчун сиёсати муҳими давлатӣ ҳисобида, бо иштироки мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, иттифоқҳои касаба, ташкилотҳои ҷавонон ва дигар ташкилотҳо барномаҳои давлатии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзишро амалӣ намоянд ва дар асоси он якҷоя бо сохтори тарбияи ҷисмонӣ ва варзиши мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ барномаҳои инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии худро таҳия намоянд ;
- тибқи тартиботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон системаи ягонаи ҳифзи саломатиро, ки он хадамоти тандурустӣ, ҳифзи меҳнат, иншооти солимгардонии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиширо муттаҳид месозад, таъсис диҳанд.
2. Тартиби ташкили заминаи моддию техникӣ, истифодаи он, таъмини мутахассисон барои ташкили машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар ташкилотҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ дар асоси шартномаҳои коллективӣ, барномаҳои инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ки тибқи тартиби муқарраршуда таҳия гардидаанд, муайян карда мешавад.
Моддаи 21. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар маҳалли зист ва ҷойҳои фароғати оммавӣ
1. Фароҳам овардани шароит барои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии шаҳрвандон дар маҳалли зист ва ҷойҳои фароғати оммавй мутобиқи барномаҳои маҳаллии инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ба роҳ монда мешавад.
2. Ташкил ва фароҳам овардани замина барои машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии шаҳрвандон дар маҳалли зист, боғҳои фарҳангу истироҳат, дигар мавзеъҳои фароғатии оммавии аҳолӣ ба зиммаи мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ки дар навбати худ ба инкишофи ҳаракати мустақили тарбияи ҷисмонӣ дар маҳалли зист ва фароғати аҳолӣ мусоидат намуда, барои машғулиятҳои оилавӣ ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш шароит фароҳам меоранд, гузошта мешавад.
Моддаи 22. Тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ дар осоишгоҳҳо, истироҳатгоҳҳо ва бунгоҳҳои туристиву кӯҳнавардӣ
1. Маъмурияти осоишгоҳҳо, истироҳатгоҳҳо ва бунгоҳҳои туристию кӯҳнавардӣ барои гузаронидани машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар байни истироҳаткунандагон заминаи моддию техникӣ ва дигар шароитҳои мусоид фароҳам меоранд.
2. Маъмурияти осоишгоҳҳо, истироҳатгоҳҳо ва бунгоҳҳои туристию кӯҳнавардӣ барои таҳкими саломатии истироҳаткунандагон, пешгирӣ ва муолиҷаи бемориҳо вазифадоранд аз машқҳои ҷисмонӣ ва дигар воситаҳои тарбияи ҷисмонӣ истифода намоянд.
Моддаи 23. Тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш барои маъюбон
1. Ҳадаф аз инкишофи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш барои маъюбон ҳамгароии иҷтимоӣ ва офияти ҷисмонии онҳо мебошад. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ таъсиси иншооти махсуси тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиширо барои маъюбон таъмин намуда, барои машғулияти онҳо ба тарбияи ҷисмонӣ дар иншооти варзишии мавриди истифодаи умум дигар шароитҳоро фароҳам меоранд.
2. Ташкили машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ дар низоми ҳифзи саломатии маъюбон (аз ҷумла кӯдакони дорои имконоти маҳдуди инкишоф), тарбияи кадрҳо, таъминоти тиббию методӣ ва назорати тиббиро мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаҳои маориф, тандурустӣ, ҳифзи иҷтимоӣ, тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз ҳисоби буҷети давлатӣ амалӣ месозанд .
3. Мақомоти ваколатдори давлатӣ, Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ якҷоя бо иттиҳодияҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишии маъюбон чорабиниҳои варзишӣ ва солимгардонӣ, аз ҷумла мусобиқаҳои ҷумҳуриявӣ ва байналмилалиро ташкил менамоянд .
Моддаи 24. Омодагии ҷисмонӣ ва варзишӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ
1. Омодагии ҷисмонӣ ва варзишӣ дар Қувваҳои Мусаллаҳ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз машғулиятҳои асосии тайёрии ҳарбӣ, қисми ҷудонопазири таълими ҳарбӣ ва тарбияи ҳайати шахсӣ ба шумор меравад.
2. Ҳайати роҳбарикунандаи сохторҳои низомӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ вазифадоранд, ки барои машғулиятҳои ҳарбию амалии намудҳои варзиш, яккаҳарбҳои варзишӣ, омодагии кӯҳнавардии ҳайати шахсии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар воҳидҳои низомӣ ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Ҷумҳурии Тоҷикистон шароити зарурӣ фароҳам оваранд.
3. Омодагии ҷисмонию варзишӣ, ташкил, идоракунӣ ва маблағгузории он мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.
Моддаи 25. Риояи меъёру қоидаҳои бехатари ҳангоми гузаронидани машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, мусобиқаҳо ва чорабиниҳои варзишӣ
1. Кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш вазифадоранд дар рафти машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ, мусобиқаҳо ва чорабиниҳои варзишӣ меъёрҳо ва қоидаҳои бехатариро риоя кунанд. Маъмурияти иншооти тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ мавзеи гузаронидани машғулият ва мусобиқаҳоро мутобиқи қоидаҳои техникаи бехатарӣ ва меъёрҳои беҳдоштӣ, ки аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ тасдиқ шудааст, бо таҷҳизоти техникии зарурӣ таъмин менамояд. Барои расонидани зиён ба саломатии шаҳрвамдон тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мутахассисони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҷавобгар мебошанд.
2. Машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ, варзишӣ ва мусобиқаҳои варзишӣ бояд бе расонидани зиён ба саломатӣ, шаъну шарафи иштирокчиён ва тамошобинон гузаронида шавад.
БОБИ 4. ВАРЗИШИ ДАСТОВАРДҲОИ ОЛИӣ
Моддаи 26. Варзиши дастовардҳои олӣ, тарбияи варзишгарони дараҷаи олӣ
1. Варзиши дастовардҳои олӣ барои дарёфти натиҷаҳои баланди варзишӣ ва ба даст овардани нишондиҳандаи олӣ равона шудааст.
2. Мақомоти давлатӣ барои варзишгарон ва мураббиёне, ки натиҷаҳои баланди варзишӣ ба даст овардаанд ва ё дар боло бурдани нуфузи устувори байналмилалии Тоҷикистон мусоидат намудаанд, шароити зарурӣ фароҳам меоварад.
3. Тарбияи варзшигарони дараҷаи олӣ аз ҷониби муассисаҳои таълимии махсус (мактабҳои захираи олимпӣ, интернатҳои варзишӣ, мактабҳои маҳорати олии варзишӣ, марказҳои тайёрии олимпӣ ва ғайра) ба роҳ монда мешавад, ки тартиби фаъолияти онҳоро мақомоти ваколатдори давлатӣ муқаррар менамояд .
4. Мақомоти ваколатдори давлатӣ бо мақсади фароҳам овардани шароити мусоид ба аъзои дастаҳои мунтахаби варзишӣ барои ба ҳам пайвастани машғулиятҳои варзишӣ бо таълим, фаъолияти меҳнатӣ ва хизмати ҳарбӣ метавонад бо муассисаҳо, ташкилотҳо ва қисмҳои ҳарбие, ки дар онҳо варзишгарон кору таҳсил мекунанд ё хизмати ҳарбиро адо менамоянд, шартномаҳои дахлдор ба имзо расонад .
Моддаи 27. Мактабҳои варзишӣ ва мактабҳои захираи олимпӣ
1. Мактабҳои варзиши ҳамчун муассисаи таълимии таҳсилоти иловагӣ мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ,Дар бораи маориф, аз ҷониби мақомоти иҷроияи маҳалиии ҳокимияти давлатӣ, ташкилотҳои иттифоқҳои касаба ва дигар ташкилотҳо, ҳамчунин аз ҷониби шаҳрвандон, тибқи нишондиҳандаҳои дурнамои рушди иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешаванд.
2. Мақтабҳои захираи олимпӣ дар асоси қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ таъсис дода мешаванд ва метавонанд дар ихтиёри мақомоти ваколатдори давлатӣ қарор дошта бошанд .
3. Мактабҳои маҳорати олии варзишӣ ва марказҳои тайёрии олимпӣ дар асоси қарори мақомоти ваколатдори давлатӣ бо дарназардошти пешниҳоди федератсияҳои намудҳои варзиш, тибқи нишондиҳандаҳои дурнамои рушди иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъсис дода мешаванд .
4. Давлат барои таҳкими заминаҳои моддию техникии мавҷуда ва таъсиси заминаҳои нави моддию техникии мактабҳои варзиши ва мактабҳои захираҳои олимпӣ, бо мақсади ҳалли вазифаҳои мавҷудбуда, шароит фароҳам меорад. Чунин заминаҳо иборатанд аз:
- заминаҳои асосии таълимию машқии варзишӣ вобаста ба самти мактабҳои варзишӣ ва мактабҳои захираҳои олимпӣ (варзишгоҳҳои таълимӣ бо пайроҳа барои давидан, майдонҳои футбол, толорҳои варзишӣ ва дигар иншоот);
- лагерҳои варзишию солимгардонӣ, ҳавзҳои шиноварӣ, номгӯи асбобу таҷҳизоти варзишӣ барои мактабҳои варзишӣ ва мактабҳои варзишии захираҳои олимпӣ, хобгоҳҳо, ошхона барои мактабҳои захираҳои олимпӣ ва мактабҳои маҳорати олии варзишӣ, мутобиқи меъёрҳое, ки аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ тасдиқ гардидаанд, бояд ҷавобгӯ бошанд .
5. Маблағузории мактабҳои варзишӣ ва мактабҳои захираҳои олимпӣ, тибқи нишондиҳандаҳои дурнамои рушди иҷтимоию иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар ихтиёри мақомоти ваколатдори давлатӣ қарор доранд, аз ҷумла маблағгузорӣ барои иштироки онҳо дар мусобиқаҳои варзишии ҷумҳуриявӣ ва байналмилалӣ, аз ҳисоби воситаҳои буҷетии сатҳи дахлдор, муассисон ва дигар сарчашмаҳое, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, анҷом дода мешавад
Моддаи 28. Дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи намудҳои гуногуни варзиш
1. Дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон - ҳайати варзишгарон, мураббиён, олимон (муҳаққиқон), дигар мутахассисони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонию варзишӣ ва тиббӣ, ки қисми таркибии федератсия оид ба намудҳои гуногуни варзиш мебошанд, бо мақсади тайёри ва иштирок дар мусобиқаҳои байналмилалӣ зери Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешаванд.
2. Дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи пешниҳоди федератсияҳои варзишӣ дар асоси озмун ташкил карда мешаванд. Варзишгароне, ки меъёрҳои махсусро иҷро менамоянд, ба ҳайати асосӣ ва захиравии дастаҳои мунтахаб шомил мегарданд. Аъзои дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки меъёрҳои муқарраршударо иҷро накардаанд ва ӯхдадориҳои худро сарфи назар намудаанд, аз ҳайати дастаҳои мунтахаб хориҷ карда мешаванд.
3. Ҳайати дастаҳои мунтахаб ҳар сол аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ ва Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди федератсияҳои намудҳои варзиш тасдиқ карда мешавад .
4. Маблағгузории дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон, иштироки онҳо дар мусобиқаҳо аз ҳисоби маблағҳои буҷети дахлдор ва дигар сарчашмаҳое, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, метавонад амалӣ карда шавад.
Моддаи 29. Варзиши касбӣ
1. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд ба варзиши касбӣ ба сифати варзишгар, мураббӣ ё довар машғул шаванд.
2. Тартиби таъсис ва шартҳои фаъолияти федератсияҳо, клубҳо ва ташкилотҳои дигари касбӣ, тартиби машғул шудан ба варзиши касбӣ, бастани шартномаҳо, қарордодҳо ва шаклҳои дигари сабти муносибатҳои меҳнатӣ бо варзишгарону доварон мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, низомномаҳо ва санадҳои ҳуқуқии ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ муайян карда мешавад.
3. Талаботҳои тахассусӣ (дараҷавӣ) ба касби варзишгар, мураббӣ ва довар аз рӯи намудҳои варзиш аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ муайян карда мешавад .
Моддаи 30. Усулҳо ва тарзу воситаҳое, ки дар варзиш манъ мебошанд
1. Ҳангоми машғулиятҳои варзишӣ барои истифода аз воситаҳое, ки аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ ва ташкилотҳои варзишии байналмилалӣ манъ гардидаанд, роҳ дода намешавад .
2. Варзишгаре, ки барои ноил шудан ба дастовардҳои баланди варзишӣ маводи барангезандаю нерӯафзо (допингӣ) ва дигар воситаҳои аз ҷониби Кумитаи байналмилалии олимпӣ ва ташкилотҳои марбутаи варзишии байналмилалӣ манъгардидаро истифода менамояд, аз иштирок дар мусобиқа маҳрум карда мешавад.
3. Шахсоне, ки ба паҳншавӣ ё истифодаи маводи барангезандаю нерӯафзо (допинг) ва ё дигар воситаҳои манъгардида дидаю дониста мусоидат менамоянд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд .
БОБИ 5. ФАЪОЛИЯТИ ИқТИСОДӣ ДАР СОҲАИ ТАРБИЯИ ҶИСМОНӣ ВА ВАРЗИШ
Моддаи 31. Маблағгузории тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
1. Маблағгузории тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз ҳисоби буҷети давлатӣ ва дигар манбаъҳое, ки қонун манъ накардааст, амалӣ карда мешавад. Манбаҳои, маблағгузории тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ҳамчунин аз даромадҳо ва маблағҳои зерин иборат мебошанд:
- даромадҳо аз фаъолияти соҳибкорӣ ва дигар фаъолияти хоҷагидорӣ;
- маблағҳт аз хтзматрасонии тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзиши пулакӣ барои аҳолӣ;
- маблағҳо аз баргузор намудани лотереяҳои варзишӣ тибқи тартиби муқарраргардида;
- хайрияҳои ихтиёрии аҳолӣ;
- ҳақи узвияти аъзои ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ;
- маблағҳои хазинаҳои махсус аз рӯи намудҳои варзиш;
- даромадҳо аз ҳисоби гузаронидани чорабиниҳои варзишию намоишӣ, дастгирии саҳмгузорон;
- пардохтҳои ташкилотҳо барои истифода аз рамзу нишонаҳои варзишӣ;
- сармоягузории хориҷӣ ва маблағҳои хазинаҳои байналмилалӣ;
- саҳмгузории ташкилотҳои байналмилалӣ ва дигар пардохтҳои қонунӣ .
2. Дастгирии давлатии соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар асоси барномаҳои давлатӣ ва маҳаллии рушди тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш амалӣ карда мешавад.
Моддаи 32. Иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ
1. Иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, варзишӣ ва варзишию техникӣ ба таъиноти ҷумҳуриявӣ ва маҳаллӣ ҷудо мешаванд ва метавонанд ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, ташкилотҳои тарбияи ҷисмонию варзишӣ, иттифоқҳои касаба, ҷавонон, дигар ташкилотҳо ва шахсони воқеӣ тааллуқ дошта бошанд .
2. Давлат дар маблағгузории сохтмон, таҷдид ва ба истифода додани иншоотҳои варзишӣ иштирок мекунад, барои сохтан ва нигоҳдории онҳо дар асоси шартнома ва ҳамкорӣ дигар ташкилотҳоро ҷалб менамояд.
3. Бунёди ҳамаи навъҳои муассисаҳои нави таълимӣ бе сохтани иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва варзишӣ, ҳамчунин барҳам додани иншоотҳои мавҷудае, ки моликияти ҷумҳуриявӣ ва ё коммуналӣ мебошанд, то замоне ки дар маҳалли мазкур иншоотҳои ба онҳо монанд сохта нашаванд, манъ аст.
4. Меъёрҳои таъмини минтақаҳои истиқоматӣ бо иншоотҳои варзишӣ дар асоси меъёрҳо ва усулҳои шаҳрсозӣ муайян карда мешавад. Нигоҳдории иншооти варзишии маҳалли зисти шаҳрвандон, аз ҷумла таъмири иншоотҳо, ташкили чорабиниҳои оммавии варзишӣ, пардохти музди меҳнати кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, ки бо сокинони маҳаллаҳо машғулият мегузаронанд, мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои ҳуқуқии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ амалӣ карда мешавад. Чорабиниҳои зикргардида метавонанд, ҳамчунин аз ҳисоби фондҳои ғайрибуҷетии инкишрфи шаҳру ноҳияҳо, хайрияҳои ихтиёрии ташкилотҳое, ки иншооти варзишии худро надоранд, шахсони воқеӣ ва дигар сарчашмаҳое, ки қонунгузорӣ манъ накардааст, маблағгузорӣ шаванд.
5. Ба ихтиёри муассисаҳои таълимии давлатии таҳсилоти миёнаи касбӣ ва таҳсилоти олии касбӣ, мактабҳои маҳорати олии варзишӣ, марказҳои тайёрии олимпӣ, интернатҳои варзишӣ, мактабҳои захираҳои олимпӣ, мактабҳои варзишии кӯдакону наврасон ва дигар мактабҳои варзишӣ барои ҳуқуқи идораи оперативии биноҳо, иншоотҳои варзишӣ, амвол, таҷҳизот ва дигар амволи зарурии таъиноти иҷтимоӣ, фарҳангӣ ва таъиноти дигар барои истифодаи доимӣ вобаста карда мешаванд. Истифодаи иншооти варзишӣ, мутобиқи таъиноти бевосита, танҳо ба мақсади гузаронидани чорабиниҳои варзишию намоишӣ ва дигар чорабиниҳои фарҳангӣ иҷозат дода мешавад.
6. Маблағҳои аз иҷораи биноҳо ва майдонҳо, ғайр аз иншоотҳои буҷетӣ, бадастомада, ки хангоми амалӣ намудани фаъолияти асосӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш истифода бурда намешаванд, аз ҷониби ташкилотҳое, ки дар ихтиёри онҳо қарор доранд, танҳо ба хотири пӯшонидани хароҷоти вобаста ба ташкил ва гузаронидани машғулиятҳо дар мактабҳои варзишӣ ва гурӯҳҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, нигаҳдорӣ, таъмир ва инкишофи заминаи моддию техникии иншоотҳои варзишӣ алоқаманд сарф карда мешаванд.
7. Пойгоҳҳои варзишие, ки маркази омодагии дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шумор меравад, аз ҳисоби маблағҳои буҷети ҷумҳуриявӣ ва дигар манбъҳое, ки қонун манъ накардааст, таъмин карда мешаванд.
8. Мақомоти ваколатдори давлатӣ ва мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд ҳақи иштирок дар мусобиқаҳои варзишӣ, иҷораи иншоотҳои варзишиеро, ки моликияти онҳо мебошанд ва фурӯши абонентҳоро барои истифодаи чунин иншоотҳо ба шаҳрвандон танзим намоянд, барои ройгон гузаронидани машғулиятҳои варзишӣ ва ё бар асоси имтиёзҳо барои кӯдакони синни томактабӣ ва кӯдакони аз оилаҳои камбизоат ва серфарзанд, ҳамчунин барои хонандагони муассисаҳои таълимӣ, нафақахӯрон, маъюбон иҷозат диҳанд ва дар ҳолати зарурат ҷуброни иншооти варзишии дахлдорро аз ҳисоби буҷёти маҳаллӣ ва е дигар сарчашмаҳое, ки қонун манъ накардааст, пешбинӣ намоянд .
Моддаи 33. Заминаҳои дар ихтиёри иншооти тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, варзишӣ ва иншоотҳои дигари фароғатию солимгардонӣ қарордошта
1. Қитъаҳои заминн дар ихтиёри иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, варзишӣ ва иншоотҳои дигарӣ фароғатию солимгардонӣ қарордошта, аз ҷумла иншоотҳои гуногуни варзишии ҳамвор ба заминҳои барои фароғат таъингардида тааллуқ доранд.
2. Тартиби ҷудо кардан ва ба истифода додани заминҳои мазкурро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд
3. Қитъаҳои замин барои сохтмони иншоотҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ, варзишӣ ва фароғатӣ дар асоси тавсияи мақомоти ваколатдори давлатӣ ҷудо карда мешавад .
Моддаи 34. Сертификатсияи маҳсулот ва хизматрасонӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Мақомоти ваколатдори давлатӣ сертификатсияи ҳатмии маҳсулот ва хизматрасониро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мутобиқи қонунгузорӣ ба роҳ мемонад ва амалӣ менамояд .
БОБИ 6. ФАЪОЛИЯТИ МЕҲНАТӣ, ТАРБИЯИ КАДРҲО, КАФОЛАТҲОИ ИҷТИМОӣ
Моддаи 35. Фаъолияти меҳнатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
1. Муносибатҳои меҳнатии кормандони соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба меҳнат танзим карда мешавад .
2. Ба фаъолияти меҳнатӣ дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш шахсоне роҳ дода мешаванд, ки дорои тахассуси касбӣ, варзишӣ ва унвонҳои варзишии муқаррарнамудаи қонунгузорӣ мебошанд. Номгӯи вазифаҳои чунин кормандонро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.
3. Ба доварии мусобиқоти варзишӣ ва гузаронидани чорабиниҳои тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ шахсоне роҳ дода мешаванд, ки дар доварӣ омодагии лозима доранд ва дар ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш аз тайёрии махсус гузаштаанд ва ҳамчун довари намуди варзиш, тибқи тартиботи муқарраргардида аз аттестатсия гузаштаанд.
4. Вобаста аз таҳсилот, собиқаи корӣ ва сатҳи омодагии касбӣ дараҷаи тахассусии кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш муайян карда мешавад, ки тартиби додани онро санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим менамоянд .
5. Кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш шаҳрвандонро, новобаста аз синну сол, ба машғулиятҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзишӣ ҷалб месозанд, ба афзоиши теъдоди аҳолӣ дар гурӯҳҳои варзишӣ ва бахшҳою дастаҳо аз рӯи машғулият дар намудҳои варзиш мусоидат менамоянд, корҳои мушаххаси тарбияи ҷисмонию солимгардонӣ ва омӯзгорию варзиширо ташкил медиҳанд, ҳамчун ташаббускори ҷорӣ намудани гимнастикаи истеҳсолӣ дар реҷаи меҳнатӣ баромад мекунанд, тарбияи варзишгарони дараҷаҳои олиро таъмин месозанд, дар шаҳрвандони ба тарбияи ҷисмонӣ машғулбуда ва варзишгарон чунин сифатҳоро, аз қабили мавқеи ахлоқии шаҳрвандӣ, ватанпарастӣ, маҳорати меҳнатӣ, риояи интизом ва қоидаҳои мусобиқаҳои варзишӣ, ташаккул медиҳанд .
6. Барои фаъолияти бомуваффақият ва пурмаҳсул дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш тадбирҳои ҳавасмандгардонӣ истифода бурда мешаванд ва барои ба таври зарурӣ иҷро накардани вазифаҳое, ки ба зиммаи корманди масъул гузошта шудааст, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба меҳнат чораҳои интизомӣ андешида мешавад .
7. Барои фаъолияти собиқадор ва пурмаҳсул дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш, кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш ҳуқуқ доранд бо нишонҳо ва унвонҳои фахрӣ, аз ҷумла унвони "Корманди шоистаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш" ва дигар ҷоизаву мукофотҳои давлатӣ сарфароз гардонида шаванд. Кормандони ташкилотҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бо нишон ва унвонҳои фахрӣ, ки мутобиқан аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ ва Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон таъсис дода шудаанд, метавонанд сарфароз гарданд .
Моддаи 36. Ташкили таҳқиқоти илмӣ
Роҳбарии умумӣ ба таҳқиқоти илмӣ ва муайян кардани проблемаҳои асосиро дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш мақомоти ваколатдор амалӣ менамояд. Барои татбиқи ин вазифаҳо ҳайати кормандон аз ҳисоби олимону омӯзгорон, мураббиён, ҳайати кормандоне, ки ба корҳои таҳқиқотӣ ва илмӣ майл доранд, ҷалб карда мешаванд. Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар якҷоягӣ бо Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон барномаҳои таҳқиқоти илмиро доир ба проблемаҳои тарбияи ҷисмонии аҳолӣ ва инкишофи варзиши дастовардҳои олӣ, аз ҷумла омода намудани дастаҳои мунтахаб аз рӯи намудҳои варзиш ба Бозиҳои олимпӣ ва дигар мусобиқаҳои байналмилалӣ таҳия ва тасдиқ менамояд .
БОБИ 7. МУқРРАРОТИ ХОТИМАВӣ
Моддаи 37. Робитаҳои байналмилалии варзишии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Мақомоти ваколатдори давлатӣ, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, ташкилотҳои ҷамъиятии тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш дар ҳамкориҳои байналмилалӣ оид ба масъалаҳои тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш иштирок менамоянд ва мутобиқи тартиби муайяннамудаи қонунгузорӣ барои гузаронидани чорабиниҳои муштараки варзишию солимгардонӣ, вохӯриҳо ва мусобиқаҳо ҳуқуқ доранд .
2. Мақомоти ваколатдори давлатӣ, Кумитаи миллии олимпии Тоҷикистон, ташкилотҳои варзишие, ки аз тарафи ташкилотҳои байналмилалии дахлдор аз рӯи намудҳои варзиш эътироф шудаанд, аз манфиатҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ташкилотҳои байналмилалии варзишӣ, ҳамчунин дар чорабиниҳои дигари варзишӣ, ки аз ҷониби ташкилотҳои варзишии байналмилалӣ ба роҳ монда мешаванд, намояндагӣ мекунанд .
Моддаи 38. Ҳуқуқҳои шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар соҳаи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш
Шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон зиндагӣ мекунанд, аз тамоми ҳуқуқҳои дар Қонуни мазкур пешбинигардида барои машғул шудан ба тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш бархӯрдоранд, ба истиснои ҳуқуқи дар мусобиқаҳои байналмилалӣ баромад намудан дар ҳайати дастаҳои мунтахаби Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи намудҳои варзиш.
Моддаи 39. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани Қонуни мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани муқаррароти Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.
Моддаи 40. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш"
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 15 майи соли 1997 "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1997, №9, мод. 108, соли 2001, №4 мод. 161) аз эътибор соқит дониста шавад.
Моддаи 41. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Раҳмонов
аз 5 марти соли 2007 № 243
ш. Душанбе
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Оид ба қабул намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш"
Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумхурии Тоҷикистон қарор мекунад:
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш" қабул карда шавад.
Раиси
Маҷлиси намояндагони Мачлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон С. Хайруллоев
аз 20 декабри соли 2006 № 429
ш. Душанбе
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ МИЛЛИИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Оид ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш"
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистонро "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш" баррасӣ намуда, қарор мекунад:
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тарбияи ҷисмонӣ ва варзиш" ҷонибдорӣ карда шавад.
Раиси
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон М. Убайдуллоев
аз 22 феврали соли 2007 № 285
ш. Душанбе
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЕ И СПОРТЕ
(в редакции Закона РТ от 16.04.2012г.№825)
Настоящий Закон устанавливает и регулирует правовые, организационные, социально - экономические основы и обеспечение деятельности в области физической культуры и спорта в Республике Таджикистан ().
ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 1. Основные понятия
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
- физическая культура - составная часть культуры и сферы социальной деятельности, состоящая из комплекса духовных и материальных ценностей, созданных и используемых обществом, направленная на укрепление здоровья, развитие физических способностей человека, а также пропаганду здорового образа жизни ();
- спорт - одна из основ физической культуры, сложившаяся в форме специальной практики подготовки человека к соревнованиям и соревновательной деятельности с целью достижения спортивных результатов;
- массовый спорт - составная часть спорта, направленная на физическое воспитание и развитие граждан путем проведения физкультурных и спортивных массовых мероприятий;
- любительский спорт - многогранное, массовое спортивное движение, как органическая часть системы физического воспитания граждан и выявления перспективных и талантливых спортсменов в различных видах спорта;
- профессиональный спорт - профессиональная спортивная деятельность физического, либо юридического лица, участвующих в спортивных соревнованиях, с целью достижения высоких спортивных результатов и получения прибыли;
- физкультурное спортивное движение - форма социального движения, целью которой является содействие повышению уровня физической культуры населения, целенаправленной деятельности государственных и общественных организаций, граждан по развитию физической культуры и спорта;
- олимпийское движение Таджикистана - составная часть международного олимпийского движения, целью которого является развитие спорта, как одного из средств достижения физического и духовного совершенства человека, укрепления международного спортивного сотрудничества;
- физкультурно-спортивная организация - юридические лица, независимо от организационно-правовых форм, осуществляющие деятельность в области физической культуры и спорта ();
- спортивная федерация (союзы, ассоциации) - общественная организация, целями которой являются развитие одного или нескольких видов спорта, их пропаганда, проведение спортивных мероприятий и подготовка спортсменов сборных команд;
- спортсмен - физическое лицо, систематически занимающееся избранным видом спорта и выступающее на спортивных соревнованиях;
- спортсмен - любитель - спортсмен, систематически занимающийся избранным видом спорта или физическими упражнениями, принимающий добровольное участие в спортивных соревнованиях или выполнивший разрядные нормативы согласно требованиям Единой спортивной классификации или республиканским нормативам комплекса "Физическая культура и здоровье";
- спортсмен - профессионал - спортсмен, для которого занятие спортом является основным видом деятельности и который получает в соответствии с контрактом заработную плату и иное денежное вознаграждение за подготовку к спортивным соревнованиям и участие в них;
- спортсмен высокого класса - спортсмен, систематически занимающийся каким - либо видом спорта, регулярно выступающий на республиканских и международных спортивных соревнованиях, имеющий спортивное звание не ниже звания "Мастер спорта Республики Таджикистан" согласно требованиям Единой спортивной классификации;
- уполномоченный орган в области физической культуры и спорта (далее - уполномоченный государственный орган) - центральный исполнительный орган государственной власти Республики Таджикистан, осуществляющий функции государственного управления и координации деятельности в области физической культуры и спорта ();
- национальные виды спорта - исторически сложившаяся составная часть физической культуры в форме соревновательной деятельности, состоящая из различных видов физических упражнений и специфических народных игр с особыми правилами и организационными способами физической активности ();
- международные спортивные соревнования - соревнования по различным видам спорта среди спортсменов (команд) с участием представителей не менее пяти государств ();
- спортивные нормативы "Физкультура и здоровье" - совокупность нормативов и программ, которые считаются основой физического воспитания граждан Республики Таджикистан;
- Единая спортивная классификация - программно-нормативный документ, устанавливающий нормы, требования, условия и порядок присвоения спортивных разрядов и званий;
- спортивные сооружения (физкультурно-оздоровительные, спортивные и спортивно-технические сооружения) - специально созданные и оборудованные строения, здания, физкультурно-спортивные комплексы, сооружения, предназначенные для проведения физкультурно-спортивных занятий, спортивных и спортивно-зрелищных мероприятий.
Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о физической культуре и спорте
Законодательство Республики Таджикистан о физической культуре и спорте основано на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.
Статья 3. Основные принципы законодательства о физической культуре и спорте
Законодательство о физической культуре и спорте основывается на следующих принципах:
- ответственность органов государственной власти, местных органов государственной власти, органов самоуправления посёлков и сёл, организаций, а также ответственных лиц за обеспечение права граждан на занятие физической культурой и спортом ();
- единство нормативной правовой базы физической культуры и спорта, на территории Республики Таджикистан;
- гарантия прав на занятие физической культурой и спортом и их доступность для всех категорий населения;
- безопасность организации и проведения учебно-тренировочных занятий и спортивных мероприятий;
- уважение и соблюдение международных обязательств Республики Таджикистан в области физической культуры и спорта;
- содействие развитию физической культуры и спорта среди социально незащищенных групп населения (лица с ограниченными физическими и психическими возможностями, инвалиды, дети - сироты, дети из малоимущих семей и т.д.) ();
- привлечение к спорту молодёжи, находящейся в трудной жизненной ситуации, а также предупреждение негативных социальных явлений, в том числе наркомании, алкоголизма и преступности среди молодёжи ();
- взаимодействие уполномоченного государственного органа в области физической культуры и спорта, местных органов государственной власти со спортивными федерациями.
ГЛАВА 2. ОРГАНИЗАЦИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ В ОБЛАСТИ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА
Статья 4. Субъекты физической культуры и спорта
К субъектам физической культуры и спорта относятся:
- уполномоченный государственный орган в области физической культуры и спорта;
- местный уполномоченный орган государственной власти в области физической культуры и спорта;
- физкультурно-спортивные организации, в том числе спортивные (физкультурно-спортивные, спортивно-технические, спортивно-оздоровительные) клубы;
- Национальный олимпийский комитет Таджикистана;
- спортивные федерации (союзы, ассоциации);
- образовательные научные учреждения области физической культуры и спорта;
- детско-юношеские спортивные школы, детско-юношеские клубы физической подготовки, детско-юношеские спортивно-технические школы, специализированные детско-юношеские школы олимпийского резерва, школы олимпийского резерва, школы высшего спортивного мастерства, центры спортивной подготовки, центры олимпийской подготовки;
- добровольные спортивные общества профессиональных союзов;
- граждане, занимающиеся физической культурой, спортсмены, спортивные судьи, а также тренеры и иные специалисты в области физической культуры и спорта.
Статья 5. Руководство в сфере физической культуры и спорта
Руководство в сфере физической культуры и спорта состоит из следующих органов:
- Правительство Республики Таджикистан;
- уполномоченный государственный орган в сфере физической культуры и спорта;
- уполномоченный государственный орган в сфере здравоохранения ();
- местные органы государственной власти и органы самоуправления посёлков и сёл ();
- общественные организации в области физической культуры и спорта.
Статья 6. Компетенция Правительства Республики Таджикистана в сфере физической культуры и спорта
Правительство Республики Таджикистан:
- осуществляет государственную политику в области физической культуры и спорта;
- контролирует и руководит деятельностью уполномоченного государственного органа в области физической культуры и спорта ();
- разрабатывает государственные и международные программы развития физической культуры и спорта и обеспечивает их реализацию с материально-технической и финансовой стороны;
- поддерживает инициативу физкультурно - спортивных организаций в осуществлении ими экспортно-импортных операций, реализации программ и проектов в области внешнеэкономической деятельности, проведении соревнований и спортивно-зрелищных мероприятий, учебно-тренировочных сборов;
- предусматривает премии для поощрения чемпионов и призеров международных спортивных соревнований (Олимпийских игр, Чемпионатов мира, Чемпионатов Азии, Азиатских игр, Кубка мира) и определяет форму, сумму и порядок вознаграждения;
- осуществляет иную деятельность, предусмотренную законодательством Республики Таджикистан.
Статья 7. Компетенция государственного уполномоченного органа в сфере физической культуры и спорта
Государственный уполномоченный орган в сфере физической культуры и спорта ():
- осуществляет государственную политику в области физической культуры и спорта;
- участвует в разработке проектов государственных и международных программ развития физической культуры и спорта и представляет их для утверждения в Правительство Республики Таджикистан;
- совместно с физкультурно-спортивными общественными организациями разрабатывает и обеспечивает выполнение целевых программ подготовки спортсменов Таджикистана к Олимпийским играм и другим международным соревнованиям;
- координирует деятельность организаций, учреждений и общественных объединений в сфере физической культуры и спорта, независимо от их ведомственной подчиненности и форм собственности;
- разрабатывает в соответствии с установленным порядком Положение уполномоченного государственного органа и представляет для утверждения в Правительство Республики Таджикистан ();
- организовывает и проводит республиканские и международные соревнования по видам спорта ();
- организовывает и координирует научно-исследовательскую деятельность в области физической культуры и спорта, осуществляет ее практическую реализацию в физкультурной и спортивной деятельности ();
- осуществляет антидопинговый контроль в спорте ();
- содействует развитию национальных видов спорта ();
- утверждает состав сборных команд страны по видам спорта по предложениям соответствующей федерации и обеспечивает их подготовку к участию в спортивных международных соревнованиях;
- разрабатывает и утверждает спортивные нормативы для определения уровня физического развития различных категорий населения;
- организовывает и обеспечивает подготовку, повышение квалификации и аттестацию физкультурно-спортивных кадров;
- создает по согласованию с Правительством Республики Таджикистан центры спортивной подготовки, образовательные учреждения и научно-исследовательские организации в области физической культуры и спорта;
- организует издание научной, методической и популярной литературы по проблемам физической культуры и спорта;
- устанавливает и присваивает звания "Мастер спорта Республики Таджикистан", "Заслуженный мастер спорта Республики Таджикистан", "Мастер спорта международного класса", "Гроссмейстер" и "Заслуженный тренер Республики Таджикистан";
- осуществляют иную деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 8. Компетенция местных органов государственной власти в сфере физической культуры и спорта
Местные органы государственной власти в пределах своей компетенции:
- осуществляют государственную политику в области физической культуры и спорта на своей территории;
- осуществляют руководство развитием физической культуры и спорта на своей территории;
- разрабатывают, утверждают и реализуют местные программы развития физической культуры и спорта с учетом социальных, культурных, национальных, демографических и других особенностей;
- финансируют из местного бюджета развитие физической культуры и спорта;
- содействуют развитию национальных видов спорта ();
- содействуют созданию и деятельности физкультурно-оздоровительных и спортивных организаций и учреждений;
- оказывают содействие производству товаров физкультурно-спортивного назначения;
- организовывают работу среди граждан по сдаче спортивных нормативов "Физкультура и здоровье", создают по месту жительства и отдыха граждан условия для развития самодеятельного физкультурно-спортивного движения;
- в соответствии с перспективой социально-экономического развития Республики Таджикистан и планом социального развития соответствующей местности по согласованию с уполномоченным государственным органом создают и финансируют государственные детско-юношеские спортивные школы и физкультурно-спортивные учреждения, обеспечивая их необходимой учебной и материально-технической базой ();
- финансируют дополнительные физкультурно-спортивные занятия в общеобразовательных школах, дошкольных учреждениях;
- осуществляют иную деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 9. Участие уполномоченного государственного органа в сфере здравоохранения и развитии физической культуры и спорта
Уполномоченный государственный орган в сфере здравоохранения:
- использует физическую культуру и спорт как средство укрепления здоровья, профилактики и лечения заболеваний;
- проводит анализ состояния и динамики физического развития различных социальных групп населения и вносит предложения в соответствующие органы государственного управления;
- на основе двустороннего договора с уполномоченным государственным органом осуществляет врачебный контроль за лицами, занимающимися физической культурой и спортом ();
- на основе двустороннего договора содействует медицинскому обеспечению при подготовке сборных команд к международным спортивным соревнованиям;
- осуществляет подготовку, переподготовку, повышение квалификации и аттестацию специалистов здравоохранения в области физической культуры и спорта;
- согласно действующему положению принимает участие в организации физкультурно-оздоровительных и спортивных мероприятий в детских дошкольных учреждениях и учебных заведениях;
- осуществляют иную деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 10. Организации физической культуры и спорта
1. Порядок образования, деятельности, реорганизации и ликвидации физкультурно-спортивных организаций регулируется законодательством Республики Таджикистан.
2. Организации физической культуры и спорта в соответствии со своими уставами организуют физкультурно-оздоровительную и спортивную работу с гражданами и осуществляют подготовку спортивных резервов.
3. Физкультурно-спортивные организации создают условия, гарантирующие охрану и укрепление здоровья спортсменов и иных лиц, участвующих в спортивных соревнованиях и тренировочном процессе, обеспечивают спортсменам наиболее комфортные условия для тренировок, а также содействуют им в достижении высоких спортивных результатов.
4. Физкультурно-спортивные организации могут вступать в международные спортивные объединения, приобретать права и нести ответственность в соответствии со статусом членов спортивных международных объединений, если такие права и обязанности не противоречат законодательству Республики Таджикистан.
Статья 11. Национальный олимпийский комитет Таджикистана
1. Национальный олимпийский комитет Таджикистана, являясь общественной организацией, признанной Международным олимпийским комитетом, возглавляет олимпийское движение Таджикистана и осуществляет свою деятельность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан, Олимпийской Хартией Международного олимпийского комитета и своим уставом.
2. Национальный олимпийский комитет Таджикистана представляет интересы Республики Таджикистан в Международном олимпийском движении и на всех мероприятиях, проводимых Международным олимпийским комитетом или под его патронажам.
3. Национальный олимпийский комитет Таджикистана, совместно с уполномоченным государтсвенным органом участвует в разработке и проведении единой государственной политики развития спорта и достижений высшего спорта ().
4. Национальный олимпийский комитет Таджикистана совместно с уполномоченным государственным органом на основе двусторонних договоров осуществляет подготовку и обеспечение спортсменов республики для участия в олимпийских играх и других спортивных международных мероприятиях (в).
5. Национальный олимпийский комитет Таджикистана в соответствии с Олимпийской Хартией Международного олимпийского комитета, осуществляет меры по юридической защите прав собственности Международного олимпийского комитета на использование олимпийских символов, девиза, флага, гимна, наименований "Олимпиада", "Олимпийский" на территории Республики Таджикистан.
6. В соответствии с международными правовыми актами Национальный олимпийский комитет Таджикистана координирует деятельность федераций по олимпийским видам спорта и представляет их интересы на международной спортивной арене.
Статья 12. Спортивные федерации (союзы, ассоциации) по видам спорта
1. Спортивные федерации являются формой общественного объединения. Организационно-правовой формой спортивной федерации является общественная организация.
2. Спортивные федерации могут создаваться и регистрироваться в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке по видам спорта, признанным в Республике Таджикистан.
3. Спортивные федерации в установленном настоящим Законом порядке вправе:
- принимать участие в разработке календарных планов физкультурных и спортивных мероприятий;
- проводить официальные физкультурные и спортивные мероприятия;
- осуществлять подготовку сборных команд Республики Таджикистан;
- получать финансовую и иную помощь, предоставленную для развития определенных видов спорта, в порядке, предусмотренном законодательством Республики Таджикистан;
- осуществлять иные права.
4. Федерации по видам спорта, входящей в состав международных спортивных организаций, может быть присвоен статус национальной федерации по видам спорта в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
5. Федерации по видам спорта совместно с уполномоченным государственным органом, Национальным олимпийским комитетом Таджикистана, участвуют в разработке и проведении единой государственной политики развития видов спорта и осуществляют иную деятельность в соответствии с настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Таджикистан ().
6. Порядок создания, реорганизации и ликвидации спортивных федераций определяется законодательством Республики Таджикистан.
Статья 13. Спортивные клубы
1. Спортивные клубы создаются и действуют независимо от организационно-правовых форм в соответствии с законодательством Республики Таджикистан. Спортивные клубы могут создаваться физическими и юридическими лицами ().
2. Спортивным клубам может быть оказано содействие местными органами государственной власти и органами самоуправления посёлков и сёл путем ():
- строительства, ремонта и реконструкции спортивных сооружений;
- обеспечения спортивным оборудованием и оказания иной поддержки.
3. Спортивные клубы осуществляют свою деятельность за счет собственных средств и иных источников, не запрещенных законодательством.
Статья 14. Права и обязанности граждан в сфере физической культуры и спорта
1. Граждане Республики Таджикистан, независимо от национальности, расы, языка, вероисповедания, политических убеждений, социального и имущественного положения, образования и возраста имеют право на занятие физической культурой и спортом (в том числе спортом как профессией), объединенные в организации физкультурно-оздоровительной и спортивной направленности и участие в управлении физкультурно-спортивным движением.
2. Граждане Республики Таджикистан должны заботиться о сохранении и укреплении своего здоровья, физическом совершенствовании, способствовать вовлечению занятиями физической культурой и спортом населения по месту жительства, работы, учебы и пропагандировать здоровый образ жизни.
3. Родители, опекуны, попечители или заменяющие их лица обязаны, заботится о всестороннем физическом развитии и укреплении здоровья детей в семье, создавать им необходимые условия для занятия физической культурой и спортом.
Статья 15. Пропаганда физической культуры и спорта
1. Государственные уполномоченные органы в области физической культуры и спорта, органы здравоохранения, образования, а также средства массовой информации, физкультурные и спортивные организации определяют формы и методы пропаганды физической культуры и спорта среди различных возрастных, профессиональных и социальных групп населения, добиваются разъяснения социальной значимости физического воспитания, его роли в оздоровлении нации, в борьбе с негативными социальными явлениями, в том числе курением табака, наркоманией, алкоголизмом, а также пресечения преступности среди несовершеннолетних и т.д. ();
2. Средства массовой информации содействуют формированию у населения потребности в занятиях физическими упражнениями, повышении интереса населения к знаниям в области гигиены, медицины, режима питания, организации труда и отдыха, популяризации комплексов физических упражнений, привлекают внимание государственных организаций и общественности к указанным проблемам, информируют о состоянии видов спорта в республике ().
3. Во время физкультурно-оздоровительных и спортивных программ не допускается пропаганда культа жестокости и насилия, унижения человеческого достоинства, использования запрещенных нормативными актами симуляторов и допингов, носящих вред здоровью человека.
4. Организации по телевидению и радиовещанию обеспечивают в приоритетном порядке трансляцию программ физкультурно-оздоровительной и спортивной направленности.
ГЛАВА 3. ФИЗКУЛЬТУРА И СПОРТ В ОРГАНИЗАЦИЯХ И ПО МЕСТУ ЖИТЕЛЬСТВА
Статья 16. Физическое воспитание детей дошкольного возраста
1. Физическое воспитание детей дошкольного возраста осуществляется в процессе включенных в программу физического воспитания в дошкольных образовательных учреждениях бесплатных учебных занятий по физической культуре не менее восьми часов в месяц.
2. В дошкольных образовательных учреждениях создаются необходимые материальные и учебные условия.
3. Физическое воспитание детей в дошкольных учреждениях является обязательным и осуществляется в соответствии с научно-обоснованными программами и санитарно-гигиеническими требованиями.
Статья 17. Физическое воспитание в образовательных учреждениях общего образования, начального профессионального образования и в образовательных учреждениях среднего профессионального образования
1. Физическое воспитание в общеобразовательных учреждениях, общеобразовательных учреждениях начального профессионального образования и в образовательных учреждениях среднего профессионального образования является важнейшей частью системы непрерывного образования и проводится специалистами в соответствии с государственными образовательными стандартами, учебными планами и программами.
2. Учебные заведения с учетом местных условий и интересов обучающихся самостоятельно определяют формы занятий физической культурой, средства занятий, виды спорта и двигательной активности, методы и продолжительность учебных занятий на основе государственных образовательных стандартов и нормативов физической подготовленности.
3. Учебные заведения проводят внеучебную физкультурно-оздоровительную и спортивную работу с привлечением к ней детско-юношеских спортивных школ и спортивных федераций.
4. Учащиеся с ослабленным здоровьем и недостатками физического развития занимаются в специальных медицинских группах и группах лечебной физической культуры на основе специально разрабатываемых программ по физическому воспитанию.
5. Физическая подготовка молодежи допризывного и призывного к военной службе возрастов проводится в учреждениях, обеспечивающих получение общего образования, начального профессионального образования и среднего профессионального образования в соответствии с учебными планами и образовательными стандартами.
Статья 18. Физическое воспитание в учреждениях высшего профессионального образования
1. Физическое воспитание является обязательным для студентов учреждений высшего профессионального образования.
2. Организации физической культуры и спорта совместно с администрацией учреждений высшего профессионального образования создают условия для достижения необходимых спортивных навыков в соответствии с установленными нормативами основ гигиены и поддержки своего организма.
Статья 19. Физкультурно-оздоровительные и спортивные учреждения дополнительного образования
1. Вовлечение детей и молодежи в регулярные физкультурно-спортивные занятия и обеспечение условий для их физического совершенствования осуществляют спортивные школы, секции, клубы, другие учреждения дополнительного образования и внеучебные физкультурно-оздоровительные и спортивные организации, создаваемые в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
2. Координацию работы учреждений дополнительного образования и внеучебных физкультурно-оздоровительных и спортивных организаций осуществляет уполномоченный государственный орган в сфере образования и уполномоченный государственный орган ().
Статья 20. Физическая культура в государственных и негосударственных организациях
1. Государственные и негосударственные организации обязаны:
- рассматривать физическое воспитание граждан как важнейшую специальную политику государства и при участии органов самоуправления посёлков и сёл, организаций физической культуры и спорта, профсоюзных, молодежных и иных организаций реализуют государственные программы развития физической культуры и спорта и на их основе совместно со структурами местных органов государственной власти по физкультуре и спорту разрабатывают свои программы развития физической культуры и спорта ();
- в порядке, предусмотренном законодательством Республики Таджикистан, создают единую систему охраны здоровья, которая объединяет службы здравоохранения, охраны труда, оздоровительные объекты физической культуры и спорта.
2. Порядок создания материально-технической базы, её использование, обеспечение специалистами для организации физкультурно-спортивных занятий в государственных и негосударственных организациях определяется на основе коллективных договоров, программ развития физической культуры и спорта, разработанных в установленном порядке.
Статья 21. Физическая культура и спорт по месту жительства и в местах массового отдыха
1. Создание условий для занятий физической культурой и спортом граждан по месту жительства и в местах массового отдыха осуществляется в соответствии с местными программами развития физической культуры и спорта.
2. Организация и создание условий для занятий физической культурой и спортом по месту жительства, в парках культуры и отдыха, в других местах массового отдыха населения возлагаются на местные исполнительные органы государственной власти, которые в свою очередь способствуют развитию самостоятельного физкультурного движения по месту жительства и отдыха граждан создают условия для семейных занятий физической культурой и спортом.
Статья 22. Физкультурно-оздоровительная работа в санаторнокурортных учреждениях,домах отдыха, туристических и альпинистских базах
1. Администрации санаторно-курортных учреждений домов отдыха, туристических и альпинистских баз создают материальную базу физической культуры и другие необходимые условия для проведения физкультурно-спортивных занятий среди отдыхающих.
2. Администрации санаторно-курортных учреждений, домов отдыха, туристических и альпинистских баз обязаны использовать физические упражнения, иные компоненты физической культуры для укрепления здоровья отдыхающих, профилактики и лечения заболеваний.
Статья 23. Физическая культура и спорт для инвалидов
1. Целью развития физической культуры и спорта для инвалидов является их социальная интеграция и физическая реабилитация. Местные исполнительные органы государственной власти обеспечивают создание специальных физкультурно-оздоровительных, спортивных сооружений для инвалидов и создают им другие условия для занятий физической культурой и спортом на сооружениях общего пользования.
2. Организация занятий физической культурой и спортом в системе охраны здоровья инвалидов (в том числе детей с ограниченными возможностями развития), подготовка кадров, медицинско-методическое обеспечение и медицинский контроль осуществляются уполномоченными государственными органами в сферах образования, здравоохранения, социального обеспечения, физической культуры и спорта за счет государственного бюджета ().
3. Уполномоченный государственный орган, Национальный олимпийский комитет Таджикистана, организации по физической культуре и cпорту совместно с физкультурно - спортивными объединениями инвалидов организуют для инвалидов проведение оздоровительных и спортивных мероприятий, включая республиканские и международные соревнования ().
Статья 24. Физическая подготовка и спорт в Вооруженных силах и правоохранительных органах
1. Физическая подготовка в Вооруженных силах и правоохранительных органах Республики Таджикистан является одним из основных предметов боевой подготовки, неотъемлемой частью воинского обучения и воспитания личного состава.
2. Руководящий состав военных структур и правоохранительных органов обязаны создавать условия для занятий военно-прикладными видами спорта, спортивными единоборствами, горной подготовки личного состава Вооруженных сил, других военных формирований и правоохранительных органов Республики Таджикистан.
3. Организация физической подготовки, управление ею и ее финансирование осуществляются в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 25. Соблюдение норм и правил безопасности при проведении занятий физической культурой и спортом, спортивных соревнований и мероприятий
I. Работники сферы физической культуры и спорта обязаны соблюдать нормы и правила безопасности при проведении занятий по физической культуре и спорту, спортивных соревнований и мероприятий. Администрация физкультурно-оздоровительных и спортивных сооружений обеспечивает надлежащим техническим оборудованием места проведения занятий и соревнований в соответствии с правилами техники безопасности и санитарно-гигиеническими нормами, утвержденными уполномоченными государственными органами. Специалисты физической культуры и спорта несут ответственность за причиненный вред здоровью граждан в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
2. Занятия по физической культуре, спорту и спортивные соревнования должны проводиться без ущерба здоровью, чести и достоинству их участников и зрителей.
ГЛАВА 4. СПОРТ ВЫСШИХ ДОСТИЖЕНИЙ
Статья 26. Спорт высших достижений, подготовка спортсменов высокого класса
1. Спорт высших достижений направлен на достижение высоких спортивных результатов, установление рекордов.
2. Государственные органы создают необходимые условия для спортсменов, тренеров, которые достигли высоких спортивных результатов или содействуют повышению международного авторитета Таджикистана.
3. Подготовка спортсменов высокого класса осуществляется специализированными и образовательными учреждениями (школы олимпийского резерва, спортивные интернаты, школы высшего спортивного мастерства, центры олимпийской подготовки и другие), порядок работы которых устанавливается уполномоченным государственным органом ().
4. Уполномоченный государственный орган в целях создания необходимых условий членам сборных спортивных команд для сочетания занятий спортом с обучением, трудовой деятельностью и воинской службой могут заключать соответствующие договоры с учреждениями, организациями и воинскими частями, где работают, обучаются или проходят военную службу спортсмены ().
Статья 27. Спортивные школы и школы олимпийского резерва
1. Спортивные школы - как учреждения дополнительного образования создаются в соответствии с Законом Республики Таджикистан "Об образовании" местными исполнительными органами государственной власти, профсоюзными и другими организациями, а также гражданами в соответствии с перспективами социально-экономического развития Республики Таджикистан.
2. Школы олимпийского резерва создаются на основе решений уполномоченного государственного органа и могут находится в ведении уполномоченного государственного органа ().
3. Школы высшего спортивного мастерства и центры олимпийской подготовки создаются на основании решений уполномоченного государственного органа и с учетом предложений федерации по видам спорта в соответствии с перспективами социально-экономического развития Республики Таджикистан ().
4. Государство создаёт условия для укрепления существующей материально-технической базы и создания новой материально-технической базы спортивных школ и школ олимпийского резерва в целях решения стоящих перед ними задач. Такая база состоит из:
- основных спортивных учебно-тренировочных баз по профилю спортивной школы и школ олимпийского резерва (учебный стадион с беговыми дорожками и футбольным полем, спортивные залы и другие объекты);
- спортивно-оздоровительных лагерей, бассейнов, типового набора спортивного инвентаря и оборудования для спортивных школ и школ олимпийского резерва, общежития, столовой для школ олимпийского резерва и школ высшего спортивного мастерства в соответствии с нормативами, утвержденными уполномоченным государственным органом ().
5. Финансирование спортивных школ и школ олимпийского резерва в соответствии с перспективами социально-экономического развития Республики Таджикистан, которые находятся в ведение уполномоченного государственного органа, в том числе финансирование их участия в республиканских и международных соревнованиях, осуществляется за счет средств бюджетов соответствующих уровней, учредителей и других, не запрещенных законодательством источников ().
Статья 28. Сборные команды Республики Таджикистан по различным видам спорта
1. Сборные команды Республики Таджикистан - коллективы спортсменов, тренеров, ученых (исследователей), других специалистов физкультурно-спортивных и медицинских организаций, являющиеся составной частью федерации по различным видам спорта, создаются в целях подготовки и участия в международных соревнования под Государственным флагом Республики Таджикистан.
2. Сборные команды Республики Таджикистан формируются с учетом предложений спортивных федераций на конкурсной основе. Спортсмены, выполнившие специальные нормативы, включаются в основной и резервный состав сборных команд. Члены сборных команд Республики Таджикистан, не выполняющие установленных нормативов и нарушающие свои обязанности, отчисляются из сборных команд.
3. Состав сборных команд ежегодно утверждается уполномоченным государственным органом и Национальным олимпийским комитетом Таджикистана по представлению федераций по видам спорта ().
4. Финансирование сборных команд Республики Таджикистан, их участие в соревнованиях, может осуществляться за счет средств соответствующих бюджетов и других, не запрещенных законодательством источников.
Статья 29. Профессиональный спорт
1. Граждане Республики Таджикистан имеют право заниматься профессиональным спортом в качестве спортсмена, тренера или судьи.
2. Порядок создания и условия функционирования федераций, клубов, иных профессиональных организаций, порядок занятия профессиональным спортом, заключения договоров, контрактов и других форм трудовых отношений со спортсменами и судьями определяются законодательством Республики Таджикистан, положениями и иными правовыми актами международных спортивных организаций.
3. Квалификационные требования к профессиям спортсмена, тренера и судьи по видам спорта определяются уполномоченным государственныи органом ().
Статья 30. Приемы, способы и средства, запрещенные в спорте
1. Не допускается использование при занятиях спортом средств, запрещенных уполномоченным государственым органом и международными спортивными организациями ().
2. Спортсмен, использующий для достижения высокого спортивного результата стимуляторы, допинговые вещества, иные запрещенные Международным олимпийским комитетом и иными соответствующими международными спортивными организациями средства, дисквалифицируется.
3. Лица, умышленно способствующие распространению или применению стимуляторов, допинговых веществ и иных запрещенных средств, привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан ().
ГЛАВА 5. ЭКОНОМИЧЕСКАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ В ОБЛАСТИ ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА
Статья 31. Финансирование физической культуры и спорта
1. Финансирование физической культуры и спорта осуществляется за счет государственного бюджета и других источников, не запрещенных законом. Источниками финансирования и доходов физической культуры и спорта также являются:
- доходы от предпринимательской и иной хозяйственной деятельности;
- средства от оказанных физкультурно-спортивных платных и оздоровительных услуг населению;
- средства от проведения в установленном порядке спортивных лотерей;
- добровольные взносы населения;
- членские взносы участников общественных физкультурно-спортивных организаций;
- средства специальных фондов по видам спорта;
- доходы от проведения спортивно-зрелищных мероприятий, спонсорская поддержка;
- отчисления организаций за использование спортивной символики, эмблем;
- иностранные инвестиции и средства международных фондов;
- поступления от международных организаций и другое законное финансирование.
2. Государственная поддержка физической культуры и спорта осуществляется в соответствии с государственными и местными программами развитии физической культуры и спорта.
Статья 32. Физкультурно-оздоровительные и спортивные сооружения
1. Физкультурно - оздоровительные, спортивные и спортивнотехнические сооружения подразделяются на республиканского и местного назначения и могут принадлежать органам государственной власти, самоуправления посёлков и сёл, физкультурно-спортивным профсоюзным и молодежным организациям, иным организациям, а также физическим лицам ().
2. Государство принимает участие в финансировании строительства, реконструкции и эксплуатации спортивных сооружений, привлекает к их созданию и содержанию на условиях договоров и кооперации иные организации.
3. Не допускается строительство новых образовательных учреждений всех типов без физкультурно-оздоровительных и спортивных сооружений, а также ликвидация имеющихся сооружений, находящихся в республиканской или коммунальной собственности, пока на данной территории не будет созданы равнозначные сооружения.
4. Нормативы обеспеченности жилых районов спортивными сооружениями определяются на основе градостроительных норм и правил. Содержание спортивных сооружений по месту жительства граждан, в том числе ремонт сооружений, организация спортивных массовых мероприятий, оплата труда работников физкультурно-спортивных организаций,проводящих занятия с жителями махалы, осуществляется в порядке, определенном правовыми актами местных органов государственной власти. Указанные мероприятия могут финансироваться также за счет внебюджетных фондов развития городов и районов, добровольных взносов организаций, не имеющих своих спортивных сооружений, физических лиц и других, не запрещенных законом источников.
5. За государственными образовательными учреждениями среднего и высшего профессионального образования, школами высшего спортивного мастерства, центрами олимпийской подготовки, спортивными интернатами, школами олимпийского резерва, детско-юношескими и другими спортивными школами закрепляются на право оперативного управления здания, спортивные сооружения, имущество, оборудование и другое необходимое имущество социального, культурного и иного назначения, в постоянное пользование. Спортивные сооружения разрешаются использовать только по прямому назначению - в целях, связанных с проведением культурных и иных спортивно- зрелищных мероприятий.
6. Средства от сдачи в аренду помещений и площадей, кроме бюджетных объектов, не используемых при осуществлении основной деятельности в области физической культуру и спорта, расходуются организациями, на балансе которых они находятся, исключительно на покрытие затрат, связанных с организацией и проведением занятий в спортивных школах и физкультурно-оздоровительных группах, содержанием, ремонтом и развитием материально-технической базы спортивных сооружений.
7. Спортивные базы, которые являются центрами подготовки сборных команд Республики Таджикистан, содержатся за счет средств республиканского бюджета и других, не запрещенных законом источников.
8. Уполномоченный государственный орган и местные исполнительные органы государственной власти в соответствии с законодательством Республики Таджикистан могут регулировать цены за посещение спортивных соревнований, аренду спортивных сооружений, находящихся в их собственности, продажу абонентов гражданам на пользование такими сооружениями, разрешить проводить на спортивных сооружениях занятия бесплатно или на льготных условиях для детей дошкольного возраста, детей из малообеспеченных и многодетных семей, а также для обучающихся в образовательных учреждениях, пенсионеров, инвалидов и, в случае необходимости, предусматривать компенсацию соответствующим спортивным сооружениям за счет местных бюджетов или других, не запрещенных законом источников ().
Статья 33. Земли, занятые под физкультурно-оздоровительные, спортивные и другие рекреационно-оздоровительные сооружения
1. Земельные участки, занятие под физкультурно-оздоровительные, спортивные и другие рекреационно-оздоровительные сооружения, включая различные плоскостные спортивные сооружения, относятся к землям рекреационного назначения.
2. Порядок выделения и использования указанных земель определяется законодательством Республике Таджикистан.
3. Предоставления земельных участков для строительства физкультурно-оздоровительных, спортивных и рекреационных сооружений производится с учетом рекомендаций уполномоченного государственного органа ().
Статья 34. Сертификация продукции и услуг в сфере физической культуры и спорта
Уполномоченный государственный орган проводит и осуществляет обязательную сертификацию продукции и услуг в области физической культуры и спорта в соответствии с законодательством ().
ГЛАВА 6. ТРУДОВАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ, ПОДГОТОВКА КАДРОВ, СОЦИАЛЬНЫЕ ГАРАНТИИ
Статья 35. Трудовая деятельность в сфере физической культуры и спорта
1. Трудовые отношения работников в области физической культуры и спорта регулируются законодательством о труде Республики Таджикистан ().
2. К трудовой деятельности в области физической культуры и спорта допускаются лица, имеющие установленную законодательством спортивную, профессиональную квалификацию и спортивные звания Перечень должностей таких работников устанавливается Правительством Республики Таджикистан.
3. К судейству спортивными соревнованиями и проведению физкультурно- оздоровительных мероприятий допускаются лица, имеющие соответствующую судейскую подготовку и прошедшие специальную подготовку в физкультурно-спортивных организациях, а также аттестованные в установленном порядке как судьи по видам спорта.
4. В зависимости от образования, стажа работы, уровня профессиональной подготовки работникам физкультурно-спортивных организаций устанавливаются квалификационные категории, порядок присвоения которых регулируются нормативными правовыми актами Правительства Республики Таджикистан ().
5. Работники физкультурно-спортивных организаций приобщают граждан, независимо от возраста, к занятиям физической культурой и спортом, способствуют увеличению количества занимающихся в спортивных группах, секциях и командах по видам спорта, организуют конкретную физкультурно-оздоровительную и спортивно-педагогическую работу, выступают инициатором внедрения производственной гимнастики в режиме труда, обеспечивают подготовку спортсменов высших разрядов, формируют у граждан, занимающихся физической культурой и спортсменов такие качества, как нравственная гражданская позиция, патриотизм, умение трудиться, соблюдать дисциплину и правила спортивных соревнований.
6. За успешную и плодотворную деятельность в области физической культуры и спорта применяются меры поощрения, а за ненадлежащее исполнение возложенных на работника обязанностей - дисциплинарные взыскания, в соответствии с закодательством о труде Республики Таджикистан ().
7. 3a многолетнюю и плодотворную деятельность в области физической культуры и спорта работники физкультурно-спортивных организаций имеют право на награждение знаками отличия и присвоение почетных званий, в том числе звания "Заслуженный работник физической культуры и спорта", другими наградами и иным формам поощрения. Работники физкультурно-спортивных организаций могут награждаться знаками и почетными званиями, которые учреждены соответственно государственным уполномоченным государственным органом и Национальным олимпийским комитетом Таджикистана ().
Статья 36. Организация научных исследований
Общее руководство научными исследованиями и определение главных проблем в области физической культуры и спорта осуществляет уполномоченный государственный орган. Для осуществления этих задач привлекается профессорско-преподавательский, тренерский состав и состав работников, имеющих склонности к исследовательской и научной работе. Уполномоченный государственный орган совместно с Национальным олимпийским комитетом Таджикистана разрабатывают и утверждают программы научных исследований по проблемам физического воспитания населения и развития спорта высших достижений, в том числе подготовки сборных команд по видам спорта к Олимпийским играм и другим международным соревнованиям ().
ГЛАВА 7. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 37. Международные спортивные связи Республики Таджикистан
1. Уполномоченный государственный орган, местные органы государственной власти и физкультурно-спортивные общественные организации участвуют в международном сотрудничестве по вопросам физической культуре и спорта, имеют право проводить совместные спортивно-оздоровительные мероприятия, встречи, матчи в порядке установленном законодательством ().
2. Уполномоченный государственный орган, Национальный олимпийский комитет, спортивные организации, признанные соответствующими международными спортивными организациями по видам спорта представляют интересы Республики Таджикистан в международных спортивных организациях, а также в спортивных и иных мероприятиях, проводимых международными спортивными организациями ().
Статья 38. Права иностранных граждан и лиц без гражданства в сфере физической культуры и спорта
Иностранные граждане и лица без гражданства, проживающие на территории Республики Таджикистан, пользуются правами на занятий физической культурой и спортом в полном объеме, предусмотренном настоящим Законом, за исключением права выступать в составах сборной национальной команды Республики Таджикистан по видам спорта в международных соревнованиях.
Статья 39. Ответственность за нарушение настоящего Закона
Физические и юридические лица за нарушение настоящего Закона привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 40. О признании утратившим силу Закон Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте"
Признать утратившим силу Закон Республики Таджикистан от 15 мая 1997 года "О физической культуре и спорте" (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1997 г., №9 , ст. 108; 2001 г., №4,ст.161).
Статья 41. Порядок введения в действие настоящего Закона
Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Э.Рахмонов
г.Душанбе,
5 марта 2007 года, № 243
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ НАМОЯНДАГОН МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О принятии Закона Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте"
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
Принять Закон Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте".
Председатель
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли
Республики Таджикистан С.Хайруллоев
г. Душанбе, 20 декабря 2006 года N 429
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ МИЛЛИ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О Законе Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте"
Рассмотрев Закон Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте", Маджлиси милли Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
Одобрить Закон Республики Таджикистан "О физической культуре и спорте".
Председатель
Маджлиси милли Маджлиси Оли
Республики Таджикистан М.Убайдуллоев
г.Душанбе, 22 февраля 2007 года №285
