ҚОНУНИ КОНСТИТУТСИОНИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ШАҲРВАНДИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Бо қарори Маҷлиси намояндагони
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 24 июни соли 2015, № 109
қабул гардидааст.
Бо қарори Маҷлиси миллии
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 21 июли соли 2015, № 77
ҷонибдорӣ гардидааст.
Қонуни конститутсионии мазкур муносибатҳо оид ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба танзим дароварда, асосҳо, принсипҳо, шартҳо ва тартиби соҳиб шудан ва қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро муайян менамояд.
БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ
Мафҳумҳои асосие, ки дар Қонуни конститутсионии мазкур истифода мешаванд:
- шаҳрваиди Ҷумҳурии Тоҷикистон - шахсе, ки дар рӯзи қабули Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон буд ё мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шуда бошад;
- шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон - робитаи устувори сиёсию ҳуқуқии шахс бо Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, маҷмӯи ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои мутақобилаи тарафҳоро дар бар мегирад;
- шаҳрванди хориҷӣ - шахсе, ки шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро надошта, шаҳрванди давлати хориҷӣ мебошад;
- шахси бешаҳрваид - шахсе, ки тибқи қонунгузории ягон давлат шаҳрванди он ҳисобида намешавад;
- душаҳрвандӣ - дорои шаҳрвандии давлати хориҷӣ будани шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дорои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон будани шаҳрванди хориҷӣ мутобиқи шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон;
- кӯдак - шахсе, ки ба синни ҳаждаҳ нарасидааст;
- истиқомат кардан - сукунати шахс бо асосҳои қонунӣ дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ё берун аз он;
- истиқомати доимӣ - истиқомати бефосилаи шаҳрванди хориҷӣ ё шахси бешаҳрванд аз рӯи гувоҳномаи иқомат дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- гувоҳномаи иқомат - ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсияти шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва собиткунандаи гирифтани иҷозат барои истиқомати доимӣ дар Тоҷикистон.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни конститутсионии мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.
Моддаи 3. Татбиқи шартномаҳои байналмилалӣ оид ба шаҳрвандӣ
Ҳангоми ҳалли масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни конститутсионии мазкур ва шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон татбиқ мегарданд.
Моддаи 4. Принсипҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба принсипҳои зерин асос меёбад:
- ҳуқуқи ҳар шахс ба шаҳрвандӣ;
- баробарҳуқуқии шаҳрвандон новобаста ба асосҳои соҳиб шудан ба шаҳрвандӣ;
- мусоидат ба пешгирии бешаҳрвандӣ;
- нигоҳ доштани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста аз ҷои истиқомат, бастан ва бекор кардани ақди никоҳ.
Моддаи 5. Манъи ба давлати хориҷӣ супоридани шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба давлати хориҷӣ супоридан манъ аст.
2. Супоридани шахсе, ки ҷиноят содир кардааст, ба давлати хориҷӣ дар асоси шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон ҳал карда мешавад.
Моддаи 6. Мусоидат ба пешгирии бешаҳрвандӣ
Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон соҳиб шудани шахси бешаҳрвандро дастгирӣ намуда, барои ба шаҳрвандии давлати дигар соҳиб шудани ӯ монеъ намешавад.
Моддаи 7. Нигоҳ доштани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми бастан ва (ё) бекор кардани ақди никоҳ
1. Бастани ақди никоҳ ва (ё) бекор кардани он байни шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шахсе, ки шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон намебошад, боиси тағйир додани шаҳрвандии онҳо намегардад.
2. Дигар кардани шаҳрвандии яке аз ҳамсарон боиси тағйир додани шаҳрвандии ҳамсари дигар намегардад.
3. Бекор кардани ақди никоҳ боиси тағйир додани шаҳрвандии кӯдакони аз ҳамин никоҳ таваллудшуда ё фарзандхондшудаи ҳамсарон намегардад.
Моддаи 8. Соҳиб шудан ба душаҳрвандӣ
1. Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки шаҳрвандии дигар давлатро низ дорад, аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо чун шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон дониста мешавад, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон нишон дода шудаанд.
2. Соҳиб шудан ба душаҳрвандӣ мутобиқи шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
Моддаи 9. Шаҳрванди фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Ба шахсе, ки шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон набуда, барои Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ҷомеаи ҷаҳонӣ хизматҳои шоён кардааст, мумкин аст бо розигии ӯ шаҳрвандии фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода шавад.
2. Тартиби додани шаҳрвандии фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистонро низомномаи шаҳрванди фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, муайян менамояд.
Моддаи 10. Ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуҷҷати расмие мебошад, ки дар он шаҳрвандии шахс нишон дода мешавад.
2. Номгӯи ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.
Моддаи 11. Ҳимоя ва пуштибонии шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад
1. Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад, аз ҳимоя ва пуштибонии Ҷумҳурии Тоҷикистон бархурдор мебошад.
2. Мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, намояндагиҳои дипломатӣ, муассисаҳои консулӣ ва намояндагиҳои дигари расмии Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадоранд, ки ба шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои пурра истифода бурдан аз тамоми ҳуқуқҳои муқарраркардаи қонунгузорӣ дар давлати истиқомат ё давлате, ки дар он қарор дорад, мусоидат намуда, ҳуқуқ ва манфиатҳои қонунии ӯро ҳимоя намоянд.
БОБИ 2. СОҲИБ ШУДАН БА ШАҲРВАНДИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Моддаи 12. Асосҳои соҳиб шудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо асосҳои зерин ба даст оварда мешавад:
- аз рӯзи таваллуд;
- дар натиҷаи қабул намудан ба шаҳрвандӣ;
- дар натиҷаи барқарор намудан ба шаҳрвандӣ;
- бо роҳи интихоби шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сурати тағйир ёфтани Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Моддаи 13. Соҳиб шудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи таваллуд
1. Кӯдаке, ки падару модари ӯ ё падар ё модари ягонаи ӯ ҳангоми таваллуд шуданаш шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, новобаста аз ҷои таваллуд, шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон дониста мешавад.
2. Ҳангоми гуногун будани шаҳрвандии падару модар, ки яке аз онҳо дар вақти таваллуди кӯдак, шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, кӯдак шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро доро мешавад, агар ӯ:
- дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон таваллуд шуда бошад;
- берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон таваллуд шуда, падару модари ӯ ё яке аз онҳо дар ин вақт дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомати доимӣ дошта бошанд.
3. Дар сурати гуногун будани шаҳрвандии падару модар, ки яке аз онҳо дар лаҳзаи таваллуди кӯдак шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, дигаре шаҳрванди хориҷӣ бошад, дар ин вақт онҳо берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомати доимӣ дошта бошанд, шаҳрвандии кӯдаки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон таваллудёфта аз рӯи розигии хаттии падару модар муайян карда мешавад. Дар сурати ба мувофиқа наомадани падару модар дар давоми то се моҳ аз лаҳзаи таваллуди кӯдак, агар тибқи қонунгузории давлати ҷои таваллуд ба ӯ шаҳрвандии ҳамон давлат дода нашуда бошад, кӯдак шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисобида мешавад.
4. Кӯдаке, ки яке аз падар ё модари ӯ дар лаҳзаи таваллуд шуданаш шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигаре шахси бешаҳрванд ё шахси номаълум бошад, новобаста аз ҷои таваллуди кӯдак, шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисобида мешавад.
5. Дар ҳолати муқаррар намудани падарии кӯдаке, ки модараш шахси бешаҳрванд буда, падараш шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, кӯдак, новобаста аз ҷои таваллуд, шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон дониста мешавад.
6. Дар мавриди муқаррар намудани ҳолати таваллуди кӯдак аз зане, ки шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, падараш шахси бешаҳрванд мебошад, кӯдак, новобаста аз ҷои таваллуд, шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон дониста мешавад.
7. Кӯдаке, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз шахсони бешаҳрванде, ки ҳар ду ё яке аз онҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомати доимӣ доранд, таваллуд шудааст, шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон дониста мешавад.
8. Кӯдаке, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон таваллуд шуда, падару модари ӯ номаълуманд, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро доро мегардад.
9. Кӯдаки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон таваллудшуда, ки падару модари ӯ шаҳрвандони хориҷӣ мебошанд ё яке аз онҳо шаҳрванди хориҷӣ, дигараш шахси бешаҳрванд ва ё номаълум бошад, шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисобида мешавад, агар мутобиқи қонунгузории он давлатҳо ба ӯ шаҳрвандӣ дода нашуда бошад.
Моддаи 14. Қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрвандро дар асоси дархости онҳо мутобиқи Қонуни конститутсионии мазкур ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул намудан мумкин аст.
2. Шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд, ки ба синни ҳаждаҳ расидаанд, новобаста аз миллат, нажод, ҷинс, забон, эътиқоди динӣ, мавқеи сиёсӣ, таҳсил, вазъи иҷтимоӣ ва (ё) моддӣ, ҳуқуқ доранд дар бораи қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон дархост пешниҳод намоянд.
Моддаи 15. Шартҳои умумии қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Шартҳои умумии қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз инҳо иборатанд:
- истиқомати доимии бефосилаи шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванд дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати панҷ сол аз рӯзи гирифтани гувоҳномаи иқомат то муроҷиат намудан бо дархост оид ба қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, агар берун баромадани якдафъаинаи ӯ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон дар давоми сол на зиёда аз се моҳро ташкил намояд, ба истиснои таҳсил, муолиҷа ва сафари хизматӣ;
- донистани забони давлатӣ дар сатҳи муошират;
- таҳти таъқиби ҷиноятӣ қарор надоштан.
Моддаи 16. Қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби соддакардашуда
1. Бо дархост оид ба қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби соддакардашуда бе риоя намудани шартҳои дар сархатҳои якум ва дуюми моддаи 15 Қонуни конститутсионии мазкур пешбинигардида ва бе пешниҳоди гувоҳномаи иқомат шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрванди зерин метавонанд муроҷиат намоянд:
- шахсе, ки дастовардҳои олӣ дар соҳаи илму техника, тандурустӣ ва варзиш, хизмати шоиста дар рушди иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва амалигардонии арзишҳои умумибашарӣ дошта бошад;
- ветеранҳои Ҷанги Бузурги Ватанӣ, ки шаҳрвандии собиқ Иттиҳоди Ҷумҳуриҳои Шӯравии Сотсиалистиро доштанд ва дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат доранд;
- кӯдак ё шахси ғайри қобили амал, ки таҳти васоят ё парастории шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад;
- кӯдак ё шахси ғайри қобили амал, ки таҳти парастории пурраи давлат дар муассисаи тарбиявӣ ё табобатӣ, муассисаи ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ё муассисаи дигари ба ин монанди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад;
- шахсе, ки дар Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон таваллуд шуда, шаҳрвандии собиқ Иттиҳоди Ҷумҳуриҳои Шӯравии Сотсиалистиро дошта, дар давлатҳое, ки ба ҳайати Иттиҳоди Ҷумҳуриҳои Шӯравии Сотсиалистӣ шомил буданд, истиқомат мекард ё мекунад, вале шаҳрвандии ин давлатҳоро нагирифта, дар натиҷа шахси бешаҳрванд гаштааст.
2. Бо дархост оид ба қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо кам намудани нисфи мӯҳлати истиқомати доимӣ, ки дар сархати якуми моддаи 15 Қонуни конститутсионии мазкур пешбинӣ гардидааст, шахсони зерин метавонанд муроҷиат намоянд:
- шахси бешаҳрванд, ба истиснои шахсони дар сархати панҷуми қисми 1 моддаи мазкур зикршуда;
- шаҳрванди хориҷие, ки ҳангоми таваллуд падар ё модари ӯ шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, шаҳрвандии давлати хориҷиро аз рӯи таваллуд соҳиб шуда бошад, дар давоми панҷ соли баъди расидан ба синни ҳаждаҳ;
- шаҳрванди хориҷие, ки падар ё модари ӯ шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад;
- шахсе, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон таваллуд шуда, шаҳрвандии собиқ Иттиҳоди Ҷумҳуриҳои Шӯравии Сотсиалистиро дошт.
3. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад бе риоя намудани шартҳои дар моддаи 15 Қонуни конститутсионии мазкур пешбинигардида масъалаи қабул намудани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрвандро ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон баррасӣ намояд.
Моддаи 17. Барқарор намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Шахсоне, ки бо сабаби тағйир ёфтани шаҳрвандии падару модар аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадаанд, метавонанд тибқи дархосташон дар муддати панҷ соли баъди расидан ба синни ҳаждаҳ ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон барқарор карда шаванд.
2. Шахсоне, ки бо сабаби фарзандхондӣ аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадаанд, метавонанд тибқи дархосташон ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон барқарор карда шаванд.
3. Шаҳрвандони собиқи Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд тибқи дархосташон ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон барқарор карда шаванд.
Моддаи 18. Асосҳои рад кардани қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва барқарор намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Дархости қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва барқарор намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон рад карда мешавад, агар дархостдиҳанда:
- маълумоти бардурӯғ ва ҳуҷҷатҳои қалбакӣ пешниҳод карда бошад;
- бо кирдори худ ба амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳдид намояд;
- узви ҳизб ва ташкилотҳои дигаре бошад, ки фаъолияти онҳо расман дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда шудааст;
- барои содир кардани ҷиноятҳои вазнин ва махсусан вазнин маҳкум шуда бошад;
- таҳти таъқиби ҷиноятӣ қарор дошта бошад;
- ҷазоро дар шакли маҳрум сохтан аз озодӣ адо карда истода бошад;
- шаҳрванди давлати хориҷие бошад, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон бо он шартномаи байнидавлатӣ дар бораи душаҳрвандӣ надошта бошад.
Моддаи 19. Интихоби шаҳрвандии Чумҳурии Тоҷикистон дар сурати тағйир ёфтани Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Ҳангоми тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйир ёфтани Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон шахсоне, ки дар ҳудуди мансубияти давлатиаш тағйирёфта зиндагӣ мекунанд, ҳуқуқ доранд тибқи тартиб ва мӯҳлати пешбининамудаи шартномаи байналмилалии Тоҷикистон шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро интихоб намоянд.
БОБИ 3. ҚАТЪ НАМУДАНИ ШАҲРВАНДИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Моддаи 20. Асосҳои қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои зерин қатъ мегардад:
- баромадан аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- аз даст додани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- бекор кардани қарор оид ба қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- бо роҳи интихоб намудани шаҳрвандии давлати дигар дар сурати тағйир ёфтани Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Моддаи 21. Баромадан аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон барояд, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар моддаи 22 Қонуни конститутсионии мазкур пешбинӣ гардидаанд.
2. Баромадан аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси дархости шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.
3. Агар дар шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад, аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадани кӯдаки то синни чордаҳе, ки яке аз падар ё модари ӯ шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, дигаре шаҳрванди хориҷӣ мебошад ё ин ки падар ё модари ягонаи ӯ шаҳрванди хориҷӣ мебошад, аз рӯи дархости падару модар ва ё падар ё модари ягонаи ӯ амалӣ мегардад.
Моддаи 22. Асосҳои рад намудан барои аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадан
Асосҳои рад намудан барои аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадан инҳоянд:
- гирифтани даъватнома ба хизмати ҳарбии ҳатмӣ (то ба анҷом расидани он);
- таҳти таъқиби ҷиноятӣ қарор доштан;
- дар назди давлат ӯҳдадории тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайянгардидаи иҷронашуда доштан;
- мавҷуд будани ҳукми айбдоркунандаи эътибори қонунӣ пайдокардаи суд, ки бояд иҷро гардад;
- шаҳрвандии давлати хориҷӣ ва ё кафолати ба даст овардани онро надоштан;
- мавҷуд будани хатар барои амнияти давлатӣ ҳангоми баромадан аз шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Моддаи 23. Аз даст додани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар давлати хориҷӣ ба хизмати ҳарбӣ, мақомоти амният, мақомоти адлия, ҳифзи ҳуқуқ ва ё мақомоти дигари ҳокимияти давлатӣ дохил ё ба кор қабул шудааст, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро аз даст медиҳад, агар дар шартномаҳои байналмилалии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.
2. Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ихтиёран қабул намудани шаҳрвандии давлати дигар, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон бо он шартнома дар бораи душаҳрвандӣ надорад, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро аз даст медиҳад.
Моддаи 24. Бекор кардани қарор оид ба қабул намудан ба шадрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Қарор оид ба қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба шахсе бекор карда мешавад, ки ӯ дар асоси маълумоти бардурӯғ ва ҳуҷҷатҳои қалбакӣ шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шудааст. Далели пешниҳоди маълумоти бардурӯғ ва ҳуҷҷатҳои қалбакӣ бо тартиби судӣ муқаррар карда мешавад.
2. Бекор карда шудани қарор оид ба қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон шахси мазкурро аз ҷавобгарии муқаррарнамудаи қонунгузорӣ озод намекунад.
3. Қарори ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул намуданро дар давоми панҷ сол аз рӯзи қабул шудани он бекор кардан мумкин аст.
Моддаи 25. Интихоби шаҳрвандии давлати дигар (оптатсия) дар сурати тағйир ёфтани Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Ҳангоми тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тағйир ёфтани Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон шахсоне, ки дар ҳудуди воҳиди марзиву маъмурии мансубияти давлатиаш тағйирёфта зиндагӣ мекунанд, ҳуқуқ доранд тибқи тартиби пешбининамудаи шартномаи байналмилалии Тоҷикистон шаҳрвандии давлати дигарро интихоб намоянд.
БОБИ 4. ШАҲРВАНДИИ КӯДАК ҲАНГОМИ ТАҒЙИР ЁФТАНИ ШАҲРВАНДИИ ПАДАРУ МОДАР, ВАСИЮ ПАРАСТОРОН, ШАҲРВАНДИИ ШАХСОНИ ҒАЙРИ ҚОБИЛИ АМАЛ
Моддаи 26. Тағйирёбии шаҳрвандии кӯдак ҳангоми тағйир ёфтани шаҳрвандии падару модар
1. Агар падару модар ё падар ё модари ягонаи кӯдак шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шавад, кӯдак низ шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб мегардад.
2. Шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон будани кӯдак дар сурати қатъ гардидани шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон будани падару модар ё падар ё модари ягонаи кӯдак қатъ мегардад, агар дар натиҷа кӯдак шахси бешаҳрванд нагардад.
3. Барои соҳиб шудан ё қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби кӯдаки синни аз чордаҳ то ҳаждаҳ розигии ӯ гирифта мешавад.
4. Шаҳрвандии кӯдак ҳангоми тағйир ёфтани шаҳрвандии падару модари ӯ, ки аз ҳуқуқи падару модарӣ маҳрум гаштаанд, тағйир намеёбад.
Моддаи 27. Шаҳрвандии кӯдак ҳангоми соҳиб шудан ё қатъ намудани шаҳрвандии падар ё модар
1. Агар падар ё модари кӯдак, ки шаҳрванди хориҷӣ буда, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шавад, кӯдаки онҳо, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат мекунад, бо дархости падар ё модаре, ки шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб мешавад, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб мегардад.
2. Агар падар ё модаре, ки шаҳрванди хориҷӣ буда, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шавад, кӯдаки онҳо, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат мекунад, метавонад бо дархости падару модар шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб гардад.
3. Агар яке аз падар ё модари кӯдак, ки шаҳрванди хориҷӣ буда, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шавад ва дигаре шахси бешаҳрванд бошад, кӯдаки онҳо метавонад бо дархости падар ё модаре, ки шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб гардидааст, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб гардад.
4. Агар яке аз падар ё модаре, ки хоҳиши соҳиб шудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дорад, шахси бешаҳрванд ва дигаре шаҳрванди хориҷӣ бошад, кӯдаки онҳо бо дархости падару модар метавонад шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шавад.
5. Агар шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон будани яке аз падар ё модар қатъ гардад ва дигаре шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон боқӣ монад, кӯдаки онҳо шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро нигоҳ медорад. Бо дархости падар ё модаре, ки шаҳрвандиаш қатъ ёфтааст ва мувофиқи розигии хаттии падар ё модаре, ки шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон будани кӯдаки онҳо ба шарте қатъ меёбад, ки вай шахси бешаҳрванд нашавад.
Моддаи 28. Шаҳрвандии кӯдак ҳангоми фарзандхондӣ
1. Кӯдаке, ки аз ҷониби шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ҳамсароне, ки шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд ё ҳамсароне, ки яке аз онҳо шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, дигаре шахси бешаҳрванд аст, фарзандхонд мешавад, аз рӯзи фарзандхондӣ, новобаста аз ҷои истиқомат, бо дархости фарзандхондкунанда, ки шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб мешавад.
2. Дар мавриди фарзандхонд шудани кӯдак аз ҷониби ҳамсароне, ки яке шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигаре шаҳрванди хориҷӣ мебошад, дар асоси дархости онҳо кӯдак, новобаста аз ҷои истиқоматаш, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб мешавад. Агар дар давоми як сол аз рӯзи фарзандхондӣ аз ҷониби фарзандхондкунандагон дархост оид ба шаҳрвандии кӯдаки фарзандхондшуда ворид нагардад, кӯдак шаҳрвандии Тоҷикистонро соҳиб мешавад, агар ӯ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат намояд.
Моддаи 29. Шаҳрвандии кӯдак ва шахси ғайри қобили амал, ки таҳти васоят ва парасторӣ қарор доранд
1. Кӯдак ё шахси ғайри қобили амал, ки шахси бешаҳрванд буда, таҳти васоят ва парастории шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад, тибқи сархати сеюми қисми 1 моддаи 16 Қонуни конститутсионии мазкур бо дархости васӣ ё парастор шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб мешавад.
2. Кӯдак ё шахси ғайри қобили амал, ки шахси бешаҳрванд буда, таҳти парастории пурраи давлат дар муассисаи тарбиявӣ ё табобатӣ, муассисаи ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ ё муассисаи дигари ба ин монанди Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дорад, тибқи сархати чоруми қисми 1 моддаи 16 Қонуни конститутсионии мазкур бо дархости роҳбари муассиса, ки дар он кӯдак ё шахси ғайри қобили амал қарор дорад, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб мешавад.
3. Кӯдак ё шахси ғайри қобили амал, ки шахси бешаҳрванд буда, таҳти васоят ё парастории шаҳрванди хориҷии шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳибшаванда қарор дорад, ҳамзамон бо дархости васӣ (парастор) шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб мешавад.
4. Кӯдак ё шахси ғайри қобили амал, ки шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад ва таҳти васоят ё парастории шаҳрванди хориҷӣ қарор дорад, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро нигоҳ медорад.
5. Баҳсҳо байни падару модар, инчунин падару модар бо васӣ ё парастор дар бораи шаҳрвандии кӯдак ва шахси ғайри қобили амал бо тартиби судӣ бо назардошти манфиатҳои кӯдак ва шахси ғайри қобили амал баррасӣ карда мешаванд.
БОБИ 5. МАҚОМОТИ ВАКОЛАТДОР ОИД БА МАСЪАЛАҲОИ ШАҲРВАНДӢ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Моддаи 30. Мақомоти ваколатдор оид ба масъалаҳои шаҳрвандӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон
Ба мақомоти ваколатдор, ки масъалаҳои шаҳрвандиро баррасӣ менамоянд, дохил мешаванд:
- Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- комиссия оид ба масъалаҳои шаҳрвандии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- мақомоти корҳои дохилӣ;
- мақомоти корҳои хориҷӣ.
Моддаи 31. Салоҳияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон:
- масъалаҳои соҳиб шудан ва қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро баррасӣ менамояд;
- қарор оид ба қабул намудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро бекор мекунад;
- низомнома дар бораи тартиби баррасии масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро тасдиқ менамояд;
- низомнома дар бораи шаҳрванди фахрии Ҷумҳурии Тоҷикистонро тасдиқ менамояд;
- барои баррасии пешакии масъалаҳои шаҳрвандӣ комиссия оид ба масъалаҳои шаҳрвандиро таъсис медиҳад ва низомномаи онро тасдиқ менамояд;
- тартиби фаъолият ва ҳамкориҳои мақомоти ваколатдорро, ки масъалаҳо оид ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро баррасӣ мекунанд, муайян менамояд;
- масъалаҳои қабул намудани шаҳрванди хориҷӣ ва шахси бешаҳрвандро ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе риоя намудани шартҳои дар моддаи 15 Қонуни конститутсионии мазкур пешбинигардида баррасӣ менамояд;
- тартиби баррасии масъалаҳо оид ба соҳиб шудан ва қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро муайян мекунад;
- тибқи Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дигар салоҳиятро оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.
2. Оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон фармон бароварда мешавад.
Моддаи 32. Ваколатҳои комиссия оид ба масъалаҳои шаҳрвандии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон
Ваколатҳои комиссия оид ба масъалаҳои шаҳрвандии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи низомномаи комиссияи мазкур, ки аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шудааст, муайян карда мешаванд.
Моддаи 33. Ваколатҳои мақомоти корҳои дохилӣ оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Мақомоти корҳои дохилӣ ваколатҳои зеринро оид ба масъалаҳои шаҳрвандӣ амалӣ мегардонанд:
- мансубияти шахсони дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқоматкунандаро ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунанд;
- дархостҳои шахсони дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқоматкунандаро оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул мекунанд;
- далел ва ҳуҷҷатҳои асосноккунии дархостҳои пешниҳодшударо месанҷанд ва дар ҳолатҳои зарурӣ аз мақомоти дахлдори давлатӣ маълумоти иловагӣ талаб мекунанд;
- ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дархостҳо оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, пешниҳод дар хусуси аз даст додани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, хулоса ва ҳуҷҷатҳои вобаста ба асосҳои мушаххаси соҳиб шудан ва қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳодшуда, инчунин маводи дигарро ирсол менамоянд;
- қарорҳои қабулнамудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба шахсоне, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат менамоянд, иҷро мекунанд;
- дар доираи ваколатҳои худ ҳуҷҷатҳои дахлдорро оид ба масъалаҳои шаҳрвандӣ ба расмият медароранд.
Моддаи 34. Ваколатҳои мақомоти корҳои хориҷӣ оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Мақомоти корҳои хориҷӣ ваколатҳои зеринро оид ба масъалаҳои шаҳрвандӣ амалӣ мегардонанд:
- мансубияти шахсони берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқоматкунандаро ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунанд;
- дархостҳои шахсони берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқоматкунандаро оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул мекунанд;
- далел ва ҳуҷҷатҳои асосноккунии дархостҳои пешниҳодшударо месанҷанд ва дар ҳолатҳои зарурӣ аз мақомоти дахлдори давлатӣ маълумоти иловагӣ талаб мекунанд;
- ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дархостҳо оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, пешниҳод дар хусуси аз даст додани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, хулоса ва ҳуҷҷатҳои вобаста ба асосҳои мушаххаси соҳиб шудан ва қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳодшуда, инчунин маводи дигарро ирсол менамоянд;
- қарорҳои қабулнамудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбат ба шахсоне, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат менамоянд, иҷро мекунанд;
- дар доираи ваколатҳои худ ҳуҷҷатҳои дахлдорро оид ба масъалаҳои шаҳрвандӣ ба расмият медароранд;
- баҳисобгирии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат мекунанд ва бақайдгирии аз даст додани шаҳрвандии онҳоро амалӣ менамоянд.
БОБИ 6. ТАРТИБИ БАРРАСИИ ДАРХОСТҲО ВА ҲАЛЛИ МАСЪАЛАҲОИ ШАҲРВАНДИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Моддаи 35. Тартиби пешниҳод кардани дархостҳо оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Дархост оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба номи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби шахсе, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат мекунад, ба мақомоти корҳои дохилии маҳалли зисти ӯ ва аз ҷониби шахсе, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат мекунад, ба мақомоти корҳои хориҷӣ пешниҳод карда мешавад.
2. Дархост аз ҷониби дархостдиҳанда шахсан пешниҳод карда мешавад. Агар дархостдиҳанда имконияти шахсан пешниҳод кардани дархостро надошта бошад, метавонад дархост ва ҳуҷҷатҳои барои баррасӣ заруриро ба воситаи шахси аз ҷониби ӯ ваколатдоршуда пешниҳод намояд ва ё тавассути почта фиристад. Дар чунин ҳолат аслияти имзои шахси дархостдиҳанда ва дурустии нусхаҳои ҳуҷҷатҳои зарурӣ, ки ба дархост замима мешаванд, аз ҷониби нотариус бояд тасдиқ карда шаванд.
3. Дархост дар бораи тағйир додани шаҳрвандии кӯдак ё шахси ғайри қобили амал аз ҷониби падару модар ё намояндагони қонунии онҳо аз рӯи маҳалли зисти дархостдиҳанда ё маҳалли зисти кӯдак ё шахси ғайри қобили амал пешниҳод карда мешавад.
4. Шакли дархост ва номгӯи маълумоти ба дархост замимашаванда, инчунин номгӯи ҳуҷҷатҳои зарурӣ вобаста ба асосҳои мушаххаси соҳиб шудан ё қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар низомнома дар бораи тартиби баррасии масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд. Моддаи 36. Ситонидани боҷи давлатӣ ва хироҷи консулӣ
Барои баррасӣ ва додани ҳуҷҷатҳои соҳиб шудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо андоза ва тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боҷи давлатӣ ва хироҷи консулӣ ситонида мешаванд.
Моддаи 37. Мӯҳлати баррасии дархостҳо оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Мӯҳлати баррасии дархостҳо ва пешниҳодҳо оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қабули қарор дар бораи соҳиб шудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қатъ гардидани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон наметавонад аз як сол аз рӯзи пешниҳоди дархост, манзур намудани пешниҳод ва тамоми ҳуҷҷатҳои зарурии ба таври дахлдор барасмиятдаровардашуда зиёд бошад.
Моддаи 38. Қабул намудани дархостҳои такрорӣ оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Пешниҳоди дархостҳои такрорӣ дар бораи соҳиб шудан ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати баррасӣ бо гузаштани на камтар аз як сол пас аз қабули қарори қаблӣ имконпазир аст.
2. Ҳангоми ошкор шудани ҳолатҳои қаблан номаълум дархостҳои такрорӣ мумкин аст барои баррасӣ бе риояи мӯҳлати дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда қабул карда шаванд.
Моддаи 39. Санаи соҳиб шудан ё қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба даст оварда мешавад:
- аз рӯзи таваллуди кӯдак - мутобиқи моддаи 13 Қонуни конститутсионии мазкур;
- аз рӯзи фарзандхондии кӯдак - мутобиқи қисмҳои 1 ва 2 моддаи 28 Қонуни конститутсионии мазкур;
- дар ҳолатҳои дигар - аз рӯзи баровардани фармони дахлдори Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон.
2. Шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯзи баровардани фармони дахлдори Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон қатъ карда мешавад.
Моддаи 40. Ҳуҷҷатҳое, ки дар робита ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шудан ё қатъ намудан дода мешаванд
1. Ба шахсоне, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат намуда, бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни конститутсионии мазкур шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шудаанд, аз ҷониби мақомоти корҳои дохилӣ шиносномаи шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад. Дар ҳуҷҷатҳои кӯдаконе, ки ба синни шонздаҳ нарасидаанд, дар бораи мансубияти онҳо ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон қайд гузошта мешавад. Дар сурати ғайриимкон будани гузоштани қайд дар ҳуҷҷатҳои кӯдакон, ба онҳо маълумотнома дода мешавад, ки мансубияти онҳоро ба шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.
2. Ба шахсоне, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат намуда, бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни конститутсионии мазкур шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро соҳиб шудаанд, аз ҷониби мақомоти корҳои хориҷӣ шиносномаи умумишаҳрвандии хориҷии
шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон ё шаҳодатномаи бозгашт ба Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.
3. Ба шахсоне, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат намуда, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон доштанашон бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни конститутсионии мазкур қатъ гардида, шаҳрванди давлати хориҷӣ нестанд, мақомоти корҳои дохилӣ гувоҳномаи иқомат барои шахсони бешаҳрванд медиҳанд ва ҳуҷҷатҳое, ки шаҳрвандии онҳоро тасдиқ мекунанд, гирифта мешаванд. Барои аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон баромадани шахси бешаҳрванд аз ҷониби мақомоти корҳои дохилӣ ҳуҷҷати дахлдор дода мешавад.
4. Ба шахсоне, ки берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон истиқомат дошта, шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон доштанашон бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни конститутсионии мазкур қатъ ёфта, шаҳрванди давлати хориҷӣ нестанд, мақомоти корҳои хориҷӣ шаҳодатнома барои шахсони бешаҳрванд медиҳанд, ки аз ҷониби мақомоти корҳои дохилӣ ба расмият дароварда шудааст ва ҳуҷҷатҳое, ки шаҳрвандии онҳоро тасдиқ мекунанд, гирифта мешаванд.
БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ
Моддаи 41. Шикоят нисбат ба қарори мақомот ва амалҳои шахсони мансабдор оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Нисбат ба қарори мақомот ва амалҳои шахсони мансабдор оид ба масъалаҳои аз ҷониби онҳо беасос рад кардани қабули дархостҳо оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, риоя накардани мӯҳлат ва тартиби баррасии дархостҳо, тартиби соҳиб шудан ва қатъ намудани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон, иҷрои қарорҳо оид ба масъалаҳои шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти болоӣ ё ба суд шикоят кардан мумкин аст.
Моддаи 42. Ҷавобгарӣ барои риоя иакардани талаботи Қонуни конститутсионии мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни конститутсионии мазкур тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.
Моддаи 43. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон"
Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 4 ноябри соли 1995 "Дар бораи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1995, №21,мод. 243; с. 2008, №10, мод. 793) аз эътибор соқит дониста шавад.
Моддаи 44. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни конститутсионии макур
Қонуни конститутсионии мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш.Душанбе
8 августи соли 2015 № 1208
КОНСТИТУЦИОННЫЙ ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О ГРАЖДАНСТВЕ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
Принят Постановлением МН МОРТ
от 24 июня 2015 года, № 109
Одобрен Постановлением ММ МОРТ
от 21 июля 2015 года, № 77
Настоящий конституционный Закон регулирует отношения, связанные с гражданством Республики Таджикистан, и определяет основы, принципы, условия и порядок приобретения и прекращения гражданства Республики Таджикистан.
ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 1. Основные понятия
Основные понятия, используемые в настоящем конституционном Законе:
- гражданин Республики Таджикистан - лицо, которое на день принятия Конституции Республики Таджикистан является гражданином Республики Таджикистан, или в соответствии с законодательством Республики Таджикистан и международными договорами Таджикистана приобрело гражданство Республики Таджикистан;
- гражданство Республики Таджикистан - устойчивая политико-правовая связь лица с Республикой Таджикистан, включающая совокупность взаимных прав и обязанностей сторон;
- иностранный гражданин - лицо, не имеющее гражданство Республики Таджикистан, являющееся гражданином иностранного государства;
- лицо без гражданства - лицо, не считающееся гражданином какого-либо государства, в соответствии с его законодательством;
- двойное гражданство - наличие у гражданина Республики Таджикистан гражданства иностранного государства и наличие у иностранного гражданина гражданства Республики Таджикистан согласно международным договорам Таджикистана;
- ребёнок -лицо, не достигшее восемнадцатилетнего возраста;
- проживание - проживание лица на законных основаниях на территории Республики Таджикистан или за её пределами;
- постоянное проживание - непрерывное проживание иностранного гражданина или лица без гражданства по виду на жительство на территории Республики Таджикистан;
- вид на жительство - документ, удостоверяющий личность иностранного гражданина или лица без гражданства на территории Республики Таджикистан, подтверждающий получение им разрешения на постоянное проживание в Таджикистане.
Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о гражданстве Республики Таджикистан
Законодательство Республики Таджикистан о гражданстве Республики Таджикистан основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего конституционного Закона и других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.
Статья 3. Применение международных договоров о гражданстве
При решении вопросов гражданства Республики Таджикистан применяются настоящий конституционный Закон и международные договора Таджикистана.
Статья 4. Принципы гражданства Республики Таджикистан
Гражданство Республики Таджикистан основывается на следующих принципах:
- право каждого лица на гражданство;
- равноправие граждан, не связанное с основаниями приобретения гражданства;
- содействие предотвращению безгражданства;
- сохранение гражданства Республики Таджикистан, независимо от места проживания, заключения и расторжения брака.
Статья 5. Запрет на выдачу гражданина Республики Таджикистан другому государству
1. Запрещается выдача гражданина Республики Таджикистан иностранному государству.
2. Выдачи лица, совершившего преступление, иностранному государству решается на основе международных договоров Таджикистана.
Статья 6. Содействие предотвращению безгражданства
Республика Таджикистан поддерживает приобретение лицами без гражданства гражданства Республики Таджикистан и не препятствует приобретению ими гражданства иного государства.
Статья 7. Сохранение гражданства Республики Таджикистан при заключении и (или) расторжении брака
1. Заключение и (или) расторжение брака между гражданином Республики Таджикистан и лицом, не являющимся гражданином Республики Таджикистан, не влекут за собой изменения гражданства.
2. Изменение гражданства одним из супругов не влечет за собой изменения гражданства другого супруга.
3. Расторжение брака не влечет за собой изменения гражданства родившихся в этом браке или усыновленных супругами детей.
Статья 8. Приобретение двойного гражданства
1. Гражданин Республики Таджикистан, имеющий гражданство другого государства, признается только гражданином Республики Таджикистан, за исключением случаев, предусмотренных международными договорами Таджикистана.
2. Приобретение двойного гражданства определяется международными договорами Таджикистана.
Статья 9. Почетный гражданин Республики Таджикистан
1. Лицу, не являющемуся гражданином Республики Таджикистан, имеющему выдающиеся заслуги перед Республикой Таджикистан или мировым сообществом, с его согласия предоставляется почетное гражданство Республики Таджикистан.
2. Порядок предоставления почетного гражданства Республики Таджикистан определяется Положением о почётном гражданине Республики Таджикистан, утверждаемым Президентом Республики Таджикистан.
Статья 10. Документы, подтверждающие гражданство Республики Таджикистан
1. Документом, удостоверяющим гражданство Республики Таджикистан, является официальный документ, в котором указывается гражданство лица.
2. Перечень документов, удостоверяющих гражданство Республики Таджикистан, определяется законодательством Республики Таджикистан.
Статья 11. Защита и покровительство гражданина Республики Таджикистан, находящегося за пределами Республики Таджикистан
1. Гражданин Республики Таджикистан, находящийся за пределами Республики Таджикистан, пользуется защитой и покровительством Республики Таджикистан.
2. Государственные органы Республики Таджикистан, дипломатические представительства, консульские учреждения и другие официальные представительства Республики Таджикистан обязаны содействовать тому, чтобы гражданин Республики Таджикистан мог в полном объеме пользоваться всеми правами, установленными законодательством, в государстве их проживания или государстве его пребывания, защищать его права и законные интересы.
ГЛАВА 2. ПРИОБРЕТЕНИЕ ГРАЖДАНСТВА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
Статья 12. Основания для приобретения гражданства Республики Таджикистан
Гражданство Республики Таджикистан приобретается на следующих основаниях:
- по рождению;
- в результате приема в гражданство;
- в результате восстановления в гражданстве;
- путем выбора гражданства Республики Таджикистан при изменении Государственной границы Республики Таджикистан.
Статья 13. Приобретение гражданства Республики Таджикистан по рождению
1. Ребёнок, родители или единственный родитель которого на момент его рождения являются гражданами Республики Таджикистан, считается гражданином Республики Таджикистан, независимо от места его рождения.
2. При различном гражданстве родителей, один из которых к моменту рождения ребёнка являлся гражданином Республики Таджикистан, ребёнок приобретает гражданство Республики Таджикистан, если он:
- родился на территории Республики Таджикистан;
- родился за пределами Республики Таджикистан, родители или один из них в это время постоянно проживал на территории Республики Таджикистан.
3. При различном гражданстве родителей, один из которых к моменту рождения ребёнка состоял в гражданстве Республики Таджикистан, а другой был иностранным гражданином, если в это время они постоянно проживают за пределами Республики Таджикистан, гражданство ребёнка, родившегося за пределами Республики Таджикистан, определяется по письменному согласию родителей. В случае, если родители не достигнут согласия в срок, не более трех месяцев с момента рождения ребенка, если согласно законодательству государства места его рождения ему не предоставляется гражданство данного государства, ребенок считается гражданином Республики Таджикистан.
4. Ребёнок, один из родителей которого к моменту его рождения состоял в гражданстве Республики Таджикистан, а другой являлся лицом без гражданства, либо был неизвестным лицом, независимо от места рождения, считается гражданином Республики Таджикистан.
5. В случае установления отцовства ребёнка, мать которого является лицом без гражданства, а отец гражданином Республики Таджикистан, ребёнок, независимо от места рождения, признается гражданином Республики Таджикистан.
6. В случае признания факта рождения ребенка женщиной, являющейся гражданкой Республики Таджикистан, если отец является лицом без гражданства, ребёнок, независимо от места рождения, признается гражданином Республики Таджикистан.
7. Ребёнок, родившийся на территории Республики Таджикистан, от лиц без гражданства, если они оба или один из них постоянно проживает в Республике Таджикистан, признается гражданином Республики Таджикистан.
8. Ребёнок, родившийся на территории Республики Таджикистан, родители которого неизвестные, приобретает гражданство Республики Таджикистан.
9. Ребёнок, родившийся на территории Республики Таджикистан, родители которого являются иностранными гражданами, или один из его родителей является иностранным гражданином, а другой лицом без гражданства либо неизвестным, считается гражданином Республики Таджикистан, если согласно законодательству этих государств ему не предоставляется гражданство.
Статья 14. Приём в гражданство Республики Таджикистан
1. Иностранные граждане и лица без гражданства на основе их ходатайства могут быть приняты в гражданство Республики Таджикистан в соответствии с настоящим конституционным Законом.
2. Иностранные граждане и лица без гражданства, достигшие восемнадцатилетнего возраста, независимо от национальности, расы, пола, языка, вероисповедания, политической позиции, образования, социального и (или) материального положения, вправе ходатайствовать о приёме в гражданство Республики Таджикистан.
Статья 15. Общие условия приема в гражданство Республики Таджикистан
Общими условиями приема в гражданство Республики Таджикистан являются:
- постоянное беспрерывное проживание иностранных граждан и лиц без гражданства на территории Республики Таджикистан в течение пяти лет, со дня получения вида на жительство до дня обращения с ходатайством о приеме в гражданство Республики Таджикистан, если его разовый выезд за пределы Республики Таджикистан в течение года не превышал трех месяцев, за исключением выезда на обучение, лечение и в командировку;
- знание государственного языка на уровне общения;
- не нахождение под уголовным преследованием.
Статья 16. Приём в гражданство Республики Таджикистан в упрощенном порядке
1. С ходатайством о приёме в гражданство Республики Таджикистан в упрощенном порядке без соблюдения условий, предусмотренных в абзацах первом и втором статьи 15 настоящего конституционного Закона и без представления вида на жительство, имеют право обратиться следующие иностранные граждане и лица без гражданства:
- лица, имеющие выдающиеся достижения в области науки, техники здравоохранения и спорта, заслуги в экономическом, социальном и культурном развитии Республики Таджикистан и реализации общечеловеческих ценностей;
- ветераны Великой Отечественной войны, имевшие гражданство бывшего Союза Советских Социалистических Республик, и проживающие на территории Республики Таджикистан;
- ребенок или недееспособное лицо, находящееся под опекой или попечительством гражданина Республики Таджикистан;
- ребенок или недееспособное лицо, находящееся на полном государственном попечении в воспитательном или лечебном учреждении, учреждении социальной защиты населения либо в другом аналогичном учреждении Республики Таджикистан;
- лица, родившиеся в Таджикской Советской Социалистической Республике, имевшие гражданство бывшего Союза Советских Социалистических Республик, проживавшие или проживающие в государствах, входивших в состав Союза Советских Социалистических Республик, но не получившие гражданства этих государств и являющиеся в результате этого лицами без гражданства.
2. С ходатайством о приёме в гражданство Республики Таджикистан с сокращением половины срока постоянного проживания, предусмотренного абзацем первым статьи 15 настоящего конституционного. Закона, могут обратиться следующие лица:
- лица без гражданства, за исключением лиц, указанных в абзаце пятом части 1 настоящей статьи;
- иностранные граждане, у которых при рождении отец или мать являлся гражданином Республики Таджикистан, которые приобрели гражданство иностранного государства по рождению в течение пяти лет по достижении восемнадцатилетнего возраста;
- иностранные граждане, у которых отец или мать является гражданином Республики Таджикистан;
- лица, родившиеся на территории Таджикской Советской Социалистической Республики, имевшие гражданство бывшего Союза Советских Социалистических Республик.
3. Президент Республики Таджикистан может рассматривать вопрос приёма в гражданство Республики Таджикистан иностранного гражданина и лица без гражданства без соблюдения условий, предусмотренных в статье 15 настоящего конституционного Закона.
Статья 17. Восстановление в гражданстве Республики Таджикистан
1. Лица, которые утратили гражданство Республики Таджикистан в связи с изменением гражданства родителей, по их ходатайству могут быть восстановлены в гражданстве Республики Таджикистан в течение пяти лет по достижении восемнадцатилетнего возраста.
2. Лица, утратившие гражданство Республики Таджикистан в связи с усыновлением, по их ходатайству могут быть восстановлены в гражданстве Республики Таджикистан.
3. Лица, ранее состоявшие в гражданстве Республики Таджикистан, по их ходатайству могут быть восстановлены в гражданстве Республики Таджикистан.
Статья 18. Основания для отказа в приеме в гражданство Республики Таджикистан и восстановлении в гражданстве Республики Таджикистан
Ходатайство о приеме в гражданство Республики Таджикистан и о восстановлении в гражданстве Республики Таджикистан отклоняется, если ходатайствующий:
- представил ложную информацию и фальшивые документы;
- угрожает своими деяниями национальной безопасности Республики Таджикистан;
- является членом партии и других организаций, деятельность которых в Республике Таджикистан официально запрещена;
- осужден за совершение тяжких и особо тяжких преступлений;
- находится под уголовным преследованием;
- отбывает наказание в виде лишения свободы;
- является гражданином иностранного государства, с которым Республика Таджикистан не имеет межгосударственный договор о двойном гражданстве.
Статья 19. Выбор гражданства Республики Таджикистан при изменении Государственной границы Республики Таджикистан
При изменении Государственной границы Республики Таджикистан в порядке, определенном законодательством Республики Таджикистан, лица, проживающие на территории, государственная принадлежность которой изменена, имеют право выбрать гражданство Республики Таджикистан в порядке и в сроки, предусмотренные международным договором Таджикистана.
ГЛАВА 3. ПРЕКРАЩЕНИЕ ГРАЖДАНСТВА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
Статья 20. Основания для прекращения гражданства Республики Таджикистан
Гражданство Республики Таджикистан прекращается в следующих случаях:
- вследствие выхода из гражданства Республики Таджикистан;
- вследствие утраты гражданства Республики Таджикистан;
- вследствие отмены решения о приеме в гражданство Республики Таджикистан;
- вследствие изменения Государственной границы Республики Таджикистан путем выбора гражданства иного государства.
Статья 21. Выход из гражданства Республики Таджикистан
1. Гражданин Республики Таджикистан имеет право выходить из гражданства Республики Таджикистан, за исключением случаев, предусмотренных статьей 22 настоящего конституционного Закона.
2. Выход из гражданства Республики Таджикистан осуществляется на основании ходатайства гражданина Республики Таджикистан.
3. Выход из гражданства Республики Таджикистан ребенка до четырнадцати лет, один из родителей которого является гражданином Республики Таджикистан, а другой родитель является иностранным гражданином, либо единственный родитель которого является иностранным гражданином, осуществляется по заявлению родителей либо по заявлению единственного родителя, если международными договорами Таджикистана не предусмотрено иное.
Статья 22. Основания для отказа в выходе из гражданства Республики Таджикистан
Основаниями для отказа в выходе из гражданства Республики Таджикистан, служат:
- получение повестки о призыве на срочную военную службу (до ее окончания);
- нахождение под уголовным преследованием;
- наличие невыполненного обязательства перед государством, определенного в соответствии с законодательством Республики Таджикистан;
- наличие вступившего в законную силу и подлежащего исполнению обвинительного приговора суда;
- отсутствие гражданства, иностранного государства или гарантий его приобретения;
- выход из гражданства Республики Таджикистан, создающий угрозу государственной безопасности.
Статья 23. Утрата гражданства Республики Таджикистан
1. Гражданин Республики Таджикистан, поступивший на военную службу в органы безопасности, органы юстиции, правоохранительные органы или иные органы государственной власти в иностранном государстве, утрачивает гражданство Республики Таджикистан, если в международных договорах Таджикистана не предусмотрено иное.
2. Гражданин Республики Таджикистан, добровольно приобретавший гражданство иностранного государства, с которым Республика Таджикистан не имеет договора о двойном гражданстве, утрачивает гражданство Республики Таджикистан.
Статья 24. Отмена решения о приеме в гражданство Республики Таджикистан
1. Решение о приеме в гражданство Республики Таджикистан отменяется в отношении лица, которое приобрело гражданство Республики Таджикистан на основании заведомо ложных сведений и фальшивых документов. Факт предоставления заведомо ложных сведений и фальшивых документов устанавливается в судебном порядке.
2. Отмена решения о приеме в гражданство Республики Таджикистан не освобождает указанное лицо от установленной законодательством ответственности.
3. Отмена решения о приеме в гражданство Республики Таджикистан возможна в течение пяти лет со дня его принятия.
Статья 25. Выбор гражданства другого государства (оптация) при изменении Государственной границы Республики Таджикистан
При изменении Государственной границы Республики Таджикистан в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан, лица, проживающие на территории административно-территориальной единицы, государственная принадлежность которой изменена, имеют право выбрать гражданство иностранного государства в порядке, предусмотренном международным договором Таджикистана.
ГЛАВА 4. ГРАЖДАНСТВО ДЕТЕЙ ПРИ ИЗМЕНЕНИИ ГРАЖДАНСТВА РОДИТЕЛЕЙ, ОПЕКУНОВ И ПОПЕЧИТЕЛЕЙ. ГРАЖДАНСТВО НЕДЕЕСПОСОБНЫХ ЛИЦ
Статья 26. Изменение гражданства ребенка в случае изменения гражданства родителей
1. Если родители, либо единственный родитель ребенка приобретает гражданство Республики Таджикистан, ребенок тоже приобретает гражданство Республики Таджикистан.
2. Гражданство Республики Таджикистан у ребенка прекращается, если у родителей или единственного родителя ребенка прекращается гражданство Республики Таджикистан, и если в результате этого ребенок не становится лицом без гражданства.
3. Для приобретения или прекращения гражданства Республики Таджикистан ребенком в возрасте от четырнадцати до восемнадцати лет необходимо его согласие.
4. Гражданство Республики Таджикистан у ребенка не изменяется в случае изменения гражданства его родителей, лишенных родительских прав.
Статья 27. Гражданство ребенка при приобретении либо утрате гражданства отца или матери
1. Если отец или мать ребенка, являющиеся иностранным гражданином, приобретает гражданство Республики Таджикистан, их ребенок, проживающий на территории Республики Таджикистан, приобретает гражданство Республики Таджикистан по ходатайству отца либо матери, приобретшей гражданство Республики Таджикистан.
2. Если отец или мать, являющиеся иностранными гражданами, приобретают гражданство Республики Таджикистан, их ребенок, проживающий за пределами Республики Таджикистан, приобретает гражданство Республики Таджикистан по ходатайству отца или матери, приобретшего гражданство Республики Таджикистан.
3. Если один из родителей ребенка, являющегося гражданином иностранного государства, приобретает гражданство Республики Таджикистан, а другой родитель является лицом без гражданства, то их ребёнок может приобрести гражданство Республики Таджикистан по ходатайству родителя, приобретающего гражданство Республики Таджикистан.
4. Если один из родителей, желающий приобрести гражданство Республики Таджикистан, является лицом без гражданства, а другой иностранным гражданином, ребенок приобретает гражданство Республики Таджикистан по ходатайству родителей.
5. Если гражданство Республики Таджикистан одного из родителей прекращается, а другой родитель остается гражданином Республики Таджикистан, их ребенок сохраняет гражданство Республики Таджикистан. По ходатайству родителя, гражданство которого прекращается с письменного согласия другого родителя, являющегося гражданином Республики Таджикистан, гражданство Республики Таджикистан у ребёнка может быть прекращено, при условии, что ребенок не станет лицом без гражданства.
Статья 28. Гражданство ребенка при усыновлении
1. Ребёнок, который усыновлен гражданином Республики Таджикистан или супругами - гражданами Республики Таджикистан, или супругами, один из которых состоит в гражданстве Республики Таджикистан, а другой является лицом без гражданства, становится гражданином Республики Таджикистан со дня его усыновления, независимо от места проживания, по ходатайству усыновителя, являющегося гражданином Республики Таджикистан.
2. Ребёнок, в случае усыновления его супругами, один из которых является гражданином Республики Таджикистан, а другой иностранным гражданином, приобретает гражданство Республики Таджикистан на основании ходатайства усыновителей, независимо от места проживания. В случае отсутствия в течение одного года со дня усыновления ходатайства усыновителей ребёнок приобретает гражданство Республики Таджикистан, если он проживает в Республике Таджикистан.
Статья 29. Гражданство детей и недееспособных лиц, над которыми установлена опека или попечительство
1. Ребенок или недееспособное лицо, являющееся лицом без гражданства, над которым установлена опека или попечительство гражданина Республики Таджикистан, приобретает гражданство Республики Таджикистан согласно абзацу третьему части 1 статьи 16 настоящего конституционного Закона по ходатайству опекуна или попечителя.
2. Ребенок или недееспособное лицо, являющееся лицом без гражданства, находящийся на полном государственном попечении в воспитательном или лечебном учреждении, учреждении социальной защиты населения либо другом аналогичном учреждении Республики Таджикистан, приобретает гражданство Республики Таджикистан согласно абзацу четвертому части 1 статьи 16 настоящего конституционного Закона по ходатайству руководителя учреждения, в котором содержится ребенок или недееспособное лицо.
3. Ребенок или недееспособное лицо, являющееся лицом без гражданства, над которым установлена опека или попечительство иностранного гражданина, приобретающего гражданство Республики Таджикистан, приобретает гражданство Республики Таджикистан одновременно с опекуном (попечителем) по его ходатайству.
4. Ребенок или недееспособное лицо, являющееся гражданином Республики Таджикистан, над которым установлена опека или попечительство иностранного гражданина, сохраняет гражданство Республики Таджикистан.
5. Споры между родителями, а также родителями и опекуном или попечителем о гражданстве ребенка и недееспособного лица рассматриваются в судебном порядке, исходя из интересов ребенка и недееспособного лица.
ГЛАВА 5. УПОЛНОМОЧЕННЫЕ ОРГАНЫ ПО ВОПРОСАМ ГРАЖДАНСТВА В РЕСПУБЛИКЕ ТАДЖИКИСТАН
Статья 30. Уполномоченные органы по вопросам гражданства в Республике Таджикистан
К уполномоченным органам, рассматривающим вопросы гражданства, относятся:
- Президент Республики Таджикистан;
- комиссия по вопросам гражданства при Президенте Республики Таджикистан;
- органы внутренних дел;
- органы иностранных дел.
Статья 31. Компетенция Президента Республики Таджикистан по вопросам гражданства Республики Таджикистан
1. Президент Республики Таджикистан:
- рассматривает вопросы приобретения и прекращения гражданства Республики Таджикистан;
- аннулирует решение о приеме в гражданство Республики Таджикистан;
- утверждает положение о порядке рассмотрения вопросов гражданства Республики Таджикистан;
- утверждает положение о почётном гражданине Республики Таджикистан;
- создает комиссию по вопросам гражданства для предварительного рассмотрения вопросов гражданства и утверждает ее положение;
- определяет порядок деятельности и взаимодействия уполномоченных органов, рассматривающих вопросы гражданства Республики Таджикистан, связанных с выполнением настоящего конституционного Закона;
- рассматривает вопрос о приёме в гражданство Республики Таджикистан иностранных граждан и лиц без гражданства, без соблюдения условий, предусмотренных абзацами первым и вторым статьи 15 настоящего конституционного Закона;
- определяет порядок рассмотрения вопросов о приобретении и прекращении гражданства Республики Таджикистан;
- осуществляет иную компетенцию по вопросам гражданства Республики Таджикистан в соответствии с Конституцией Республики Таджикистан и другими нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.
2. Для решения вопросов гражданства Республики Таджикистан издает указ Президент Республики Таджикистан.
Статья 32. Полномочия Комиссии по вопросам гражданства при Президенте Республики Таджикистан.
Полномочия Комиссии по вопросам гражданства при Президенте Республики Таджикистан определяются в соответствии положением указанной комиссии, утвержденной Президентом Республики Таджикистан.
Статья 33. Полномочия органов внутренних дел по вопросам гражданства Республики Таджикистан
Органы внутренних дел осуществляют следующие полномочия по вопросам гражданства:
- определяют принадлежность лиц, проживающих в Республике Таджикистан, к гражданству Республики Таджикистан;
- принимают от лиц, проживающих в Республике Таджикистан, ходатайства по вопросам гражданства Республики Таджикистан;
- проверяют факты и документы, представленные в обоснование представленных запросов и в необходимых случаях, требуют у соответствующих, государственных органов дополнительную информацию;
- направляют Президенту Республики Таджикистан запросы по вопросам гражданства Республики Таджикистан, заключения и документы, представленные применительно к конкретным основаниям приобретения или прекращения гражданства Республики Таджикистан, а также другие материалы;
- исполняют решения, принятые Президентом Республики Таджикистан по вопросам гражданства Республики Таджикистан, в отношении лиц, проживающих на территории Республики Таджикистан;
- оформляют соответствующие документы по вопросам гражданства в пределах своих полномочий.
Статья 34. Полномочия органов иностранных дел по вопросам гражданства Республики Таджикистан
Органы иностранных дел осуществляют следующие полномочия по вопросам гражданства:
- определяют принадлежность лиц, проживающих за пределами Республики Таджикистан, к гражданству Республики Таджикистан;
- принимают от лиц, проживающих за пределами Республики Таджикистан, ходатайства по вопросам гражданства Республики Таджикистан;
- проверяют факты и документы, представленные в обоснование запросам и, в необходимых случаях, требуют у соответствующих государственных органов дополнительную информацию;
- направляют Президенту Республики Таджикистан запросы по вопросам гражданства Республики Таджикистан, заключения и документы, представленные применительно к конкретным основаниям приобретения или прекращения гражданства Республики Таджикистан, а также другие материалы;
- исполняют акты, принятые Президентом Республики Таджикистан по вопросам гражданства Республики Таджикистан, в отношении лиц, проживающих за пределами Республики Таджикистан;
- оформляют соответствующие документы по вопросам гражданства в пределах своих полномочий;
- осуществляют учет граждан Республики Таджикистан, проживающих за пределами Республики Таджикистан, и учет утраты ими гражданства.
ГЛАВА 6. ПОРЯДОК РАССМОТРЕНИЯ ЗАПРОСОВ И РЕШЕНИЕ ВОПРОСОВ ГРАЖДАНСТВА РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
Статья 35. Порядок подачи запросов по вопросам гражданства Республики Таджикистан
1. Запросы по вопросам гражданства Республики Таджикистан на имя Президента Республики Таджикистан подаются лицом, проживающим в Республике Таджикистан, в органы внутренних дел по месту его жительства, а лицом, проживающим за пределами Республики Таджикистан, в органы иностранных дел.
2. Запрос подается ходатайствующим лично. Если ходатайствующий не имеет возможность лично подать запрос, то запрос и необходимые для рассмотрения документы можно передать через уполномоченного им лица или направить по почте. В таком случае подлинность подписи ходатайствующего и верность копий необходимых документов, прилагаемых к нему, должны быть заверены нотариусом.
3. Ходатайство об изменении гражданства ребёнка или недееспособного лица подается родителями или их законными представителями по месту жительства ходатайствующего или месту жительства ребёнка или недееспособного лица.
4. Форма запроса и перечень прилагаемых к нему сведений, а также перечень необходимых документов, применительно к конкретным основаниям приобретения или прекращения гражданства Республики Таджикистан, определяются положением о порядке рассмотрения вопросов гражданства Республики Таджикистан.
Статья 36. Взимание государственной пошлины и консульских сборов
Для рассмотрения и выдачи документов о приобретении гражданства Республики Таджикистан и прекращении гражданства Республики Таджикистан взимаются государственная пошлина и консульские сборы в размерах и порядке, установленными законодательством Республики Таджикистан.
Статья 37. Сроки рассмотрения запросов по вопросам гражданства Республики Таджикистан
Срок рассмотрения запросов и предложений по вопросам гражданства Республики Таджикистан, принятия решений о приобретении гражданства Республики Таджикистан, прекращения гражданства Республики Таджикистан не может превышать одного года со дня подачи запроса, представления предложенияи всех необходимых документов, оформленных надлежащим образом.
Статья 38. Принятие повторных запросов по вопросам гражданства Республики Таджикистан
1. Повторные запросы о приобретении гражданства Республики Таджикистан или прекращении гражданства Республики Таджикистан принимаются для рассмотрения не ранее одного года после принятия предыдущего решения.
2. При выявлении ранее неизвестных обстоятельств, повторные запросы могут быть приняты для рассмотрения без соблюдения срока, предусмотренного частью 1 настоящей статьи.
Статья 39. Дата приобретения или прекращения гражданства Республики Таджикистан
1. Гражданство Республики Таджикистан приобретается:
- со дня рождения ребёнка - в соответствии со статьей 13 настоящего конституционного Закона;
- со дня усыновления ребёнка - в соответствии с частями 1 и 2 статьи 28 настоящего конституционного Закона;
- в остальных случаях - со дня издания соответствующего указа Президента Республики Таджикистан.
2. Гражданство Республики Таджикистан прекращается со дня издания соответствующего указа Президента Республики Таджикистан.
Статья 40. Документы, выдаваемые в связи с приобретением или прекращением гражданства Республики Таджикистан
1. Лицам, проживающим на территории Республики Таджикистан, приобретшим гражданство Республики Таджикистан в порядке, установленном настоящим конституционном Законом, органы внутренних дел выдают паспорт гражданина Республики Таджикистан. В документах детей, не достигших шестнадцатилетнего возраста, осуществляется запись об их принадлежности к гражданству Республики Таджикистан. В случае невозможности осуществления записи в документах детей им выдаются справки, подтверждающие принадлежность к гражданству Республики Таджикистан.
2. Лицам, проживающим за пределами Республики Таджикистан, приобретшим гражданство Республики Таджикистан в порядке, установленном настоящим конституционном Законом, органы иностранных дел выдают общегражданские заграничные паспорта гражданина Республики Таджикистан или свидетельство о возвращении в Республику Таджикистан.
3. Лицам, проживающим на территории Республики Таджикистан, у которых гражданство Республики Таджикистан прекращено в порядке, установленном настоящим конституционным Законом и которые не состоят в гражданстве другого государства, органы внутренних дел выдают виды на жительство для лиц без гражданства и документы, подтверждающие их гражданство, изымаются. Для выезда лица без гражданства за пределы Республики Таджикистан органами внутренних дел выдается соответствующий документ.
4. Лицам, проживающим за пределами Республики Таджикистан, у которых гражданство Республики Таджикистан прекращено в порядке, установленном настоящим конституционным Законом и которые не состоят в гражданстве иностранного государства, органы иностранных дел выдают удостоверение лица без гражданства, оформленное органами внутренних дел, и документы, подтверждающие их гражданство, изымаются.
ГЛАВА 7. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 41. Обжалование решений органов и действий должностных лиц по вопросам гражданства Республики Таджикистан
Решение органов и действия должностных лиц по вопросам необоснованного отказа в принятии запросов по вопросам гражданства Республики Таджикистан, несоблюдения сроков и порядка рассмотрения запросов, порядка приобретения и прекращения гражданства Республики Таджикистан, исполнения решений по вопросам гражданства Республики Таджикистан могут быть обжалованы в вышестоящий орган либо в суд.
Статья 42. Ответственность за несоблюдение требований настоящего конституционного Закона
Физические и юридические лица за несоблюдение требований настоящего конституционного Закона привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 43. О признании утратившим силу конституционного Закона Республики Таджикистан "О гражданстве Республики Таджикистан"
Признать утратившим силу конституционный Закон Республики Таджикистан от 4 ноября 1995 года "О гражданстве Республики Таджикистан" (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1995 г., №21, ст. 243; 2008 г., №10, ст.793).
Статья 44. Порядок введения в действие настоящего конституционного Закона
Настоящий конституционный Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
г. Душанбе,
от 8 августа 2015 года, № 1208