Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 3 апрели соли 2012, № 128
тасдиқ шудааст
Барномаи давлатии рушди соҳаи картошкапарварӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2012-2016
1. Зарурати қабули Барнома
1. Картошкапарварӣ яке аз соҳаҳои асосии кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоб ёфта, ҷиҳати таъмини амнияти озуқаворӣ, афзун гардонидани имкониятҳои содиротии мамлакат ва бо кори доимӣ дар деҳот таъмин намудани аҳолӣ нақши муҳим дорад. Бо мақсади баланд бардоштани рушди соҳаи картошкапарварӣ Президенти мамлакат, Ҷаноби Олӣ, Эмомалӣ Раҳмон дар ҷараёни сафари кориашон дар ноҳияи Данғараи вилояти Хатлон, ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳи вилояти Суғд, дар баромадашон дар таҷлили иди "Меҳргон-2011" дар Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон махсусан қайд намуд, ки майдон ва ҳосилнокии картошкаро сол аз сол бояд зиёд намоем.
2. Картошка ҳамчун зироати муҳими истеъмолӣ дар минтақаҳои водигӣ, доманакӯҳӣ ва кӯҳии Тоҷикистон дар баландиҳои қариб то 3000 метр аз сатҳи баҳр парвариш меёбад. Барои парвариши ҳосили баланд ва тухмии хушсифати ин зироат алалхусус қитъаҳои кӯҳию доманакӯҳӣ, ки шароити иқлимии мусоиду хоки ҳосилхез дорад, мувофиқ мебошад.
3. Дар айни замон барои пурра қонеъ гардонидани эҳтиёҷоти рӯзафзуни аҳолии ҷумҳурӣ бо картошкаи хӯрока шароити агроиқлимии водиҳо низ имкониятҳои васеъ дорад. Ин раванд бо роҳҳои васеътар амалӣ шудани кишти тирамоҳию баҳории барвақтӣ ва тобистонаи картошка, ки мавсими давомноки гармии аввали баҳории водиҳо ба он мусоидат мекунад, амалӣ мегардад.
4. Дар маҷмӯъ соҳаи картошкапарварӣ дар Тоҷикистон рушди устувор дорад, вале имкониятҳои воқеии тараққии минбаъдаи он ба пуррагӣ истифода бурда намешавад. Қатъи назар аз шароити мусоиди биоэкологӣ, ноҳияҳои кӯҳию доманакӯҳӣ барои тухмипаварии ин зироат нокифоя истифода мегардад.
5. Истеҳсоли картошка дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар солҳои охир ба 760 ҳазор тонна расонида шудааст, ки ин нишондод ҳоло кам буда, мақсаднок истифода бурдани шароити хоку иқлими мусоиди минтақаҳои гуногуни ҷумҳурӣ имкон медиҳад, ки истеҳсоли картошка дар солҳои наздик то ба 1 млн. тонна расонида шавад. Аз ин миқдор бояд 30-35 фоизаш картошкаи барвақтӣ бошад, 65-70 фоизи он картошкаи дерӣ ташкил диҳад. Талаботи хоҷагиҳои гуногунҷабҳа ба картошкаи тухмии истеҳсоли дохилӣ яквақта таъмин карда мешавад.
6. Картошкаи тухмии репродуксияҳои баланд дар бисёр мавридҳо чун картошкаи хӯрока истифода мегардад, ки ин ҷавобгӯи талабот намебошад.
7. Бо мақсади беҳтар намудани сифат, сертификатсия ва маркетинги картошкаи тухмӣ хоҷагиҳои тухмпарварӣ ҳавасманд гардонида намешавад.
8. Селексияи картошка ҳам ба талаботи рӯз ҷавобгӯ нест, майдонҳои кишти зироатро бо сабаби норасоии номгӯй ва тухмии навъҳои маҳаллӣ ва сатҳи пасти тухмипарварӣ, асосан навъҳои селексияи бурунмарзӣ ишғол карданд.
9. Кишти тобистона ва такрории картошка дар водиҳои ҷумҳурӣ, бо сабаби набудани анбору яхдонҳои махсуси нигоҳдории тухмӣ ва воситаҳои кимиёвии нумӯдиҳанда, кам ба назар мерасад. Ин усули кишт дар истеҳсоли картошкаи тухмию хӯрокӣ дорои аҳамияти калон мебошад. Мошинолоти соҳавӣ (алалхусус картошкашинонаку картошканакҳо) ниҳоят кам буда, онҳо ҳам кӯҳнаю фарсуда гаштанд, нуриҳои маъданӣ ва пеститсидҳо, бо сабаби гаронии нарх, ба қадри кофӣ истифода намешавад, нуриҳои органикӣ кам пошида мешавад.
10. Сарфи назар аз мавҷудияти шароити мусоиду қувваи корӣ, то ҳол дар ҷумҳурӣ корхонаҳои коркарди саноатии картошка вуҷуд надорад ва маҳсулоти гароннархи аз он тайёршуда ба мисли картошкабирён (чипс) ва оҳар (крахмал), инчунин спирт барои мамлакат моли воридотии муқаррарӣ шуда мондааст.
11. Шароити кунунии тараққии ҷумҳурӣ, талаботи рӯзафзуни аҳолии мамлакат ба картошка, зарурати содироти картошкаи барвақтӣ ба дигар мамлакатҳо, бештар ба кор ҷалб намудани аҳолии деҳот тақозо менамояд, ки Барномаи мазкур таҳия ва қабул карда шавад.
2. Мақсад ва вазифаҳои Барнома
12. Мақсади асосии Барнома - рушди минбаъдаи соҳаи картошкапарварӣ, баланд бардоштани ҳосилнокӣ дар асоси равнақи тухмпарварӣ, дар истеҳсолот ҷорӣ намудани навъҳои серҳосили ба талаботи иқтисоди бозаргонӣ ҷавобдиҳанда, васеъ намудани майдонҳои кишт, истифодаи самараноктари шароити мусоид барои парвариши картошкаи хушсифати хӯрокию тухмӣ дар минтақаҳои кӯҳӣ, доманакӯҳӣ ва водиҳо, амалигардонии бонизоми истеҳсол ва содироти картошкаи барвақтӣ ба хориҷи кишвар мебошад.
13. Бо назардошти шароитҳои қулайи табиӣ Тоҷикистон аз кишвари воридкунандаи картошкаи тухмӣ бояд ба кишвари содироткунандаи картошкаи тухмӣ мубаддал гардад. Барнома бояд ба равона ва ба амалӣ намудани сиёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба зиёд намудани истеҳсоли картошка дар миқёси ҷумҳурӣ дар соли 2016 беш аз 1 млн. тонна мусоидат намояд (замимаи 1). Дар ин ҳол ба ҳар сари аҳолӣ истеҳсоли он то ба 115-120 килограмм, истеъмолаш бошад, ба меъёри тавсияшудаи талаботи физиологӣ (на камтар аз 95-100 кг/сол) расонида мешавад.
3. Селексия ва тухмипарварӣ
14. Рушди селексия, тухмипарварӣ ва татбиқи васеи дастовардҳои онҳо асоси бунёдии соҳае мебошад, ки метавонад дар мутобиқат бо меъёрҳои стандартҳои байналмилалӣ фаъолият намояд. Селексия ва тухмипарварӣ бояд барои ихтирои навъ, интродуксия, санҷиш, бақайдгирии навъҳо, истифодаи усулҳои гуногуни тухмипарварӣ, аз он ҷумла васеъ намудани парвариши тухмии картошка ба воситаи биотехнологияи муосир, ҳамчунин истеҳсоли тиҷоратӣ, такрористеҳсолкунӣ, коркард, сертификатсиякунонӣ ва маркетинги тухмиҳои сифатан баланд барои бозори дохилӣ ва барои содирот мусоидат намояд.
15. Дар асоси истифода аз сарчашмаҳои гуногун (усулҳои селексияи классикӣ, селексияи ҳуҷайравӣ ва муҳандисии генӣ, истифодаи генофонди ҷаҳонии картошка, интихоби намунаҳои беҳтарини мутатсионӣ) пешбурди селексияи ватании картошка барои бунёди навъҳои серҳосили ба касалиҳо тобовар таъмин мегардад ва бо дарназардошти ин вазифа барномаю нақшаҳои кории муассисаҳои илмӣ-таҳқиқотии марбутаи соҳавии ҷумҳурӣ бояд ба навъофарии бештар нигаронида шавад.
16. Дар истеҳсолот васеъ ҷорӣ гардидани навъҳои нави серҳосилу ояндадор ташкили самараноки тухмипарвариро тақозо менамояд ва дар ин самт олимону мутахассисон ва роҳбарони хоҷагиҳои тухмипарвар бояд дар ҳамбастагии зич фаъолият намоянд. Фаъолияти муассисаю ташкилотҳои марбута бояд аз тарафи Вазорати кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамоҳанг карда шавад.
17. Барои ноил шудан ба мақсадҳои дар боло зикршуда селексионерон ва тухмипарварон бояд бо воситаҳои техникии муосири саҳроӣ, ҳамчунин таҷҳизоти лабораторӣ барои таҳлили биокимиёвию корҳои селексионӣ ва дар амал ҷорӣ намудани навъҳои нави картошка таъмин гардад.
18. Дар ин замина такмил додани системаи ҷамъоварии маблағ имконият медиҳад, ки генофонди зироат ғанӣ ва истифодаи босамари он таҳти назорати Вазорати кишоварзӣ амалӣ гардад. Ин ба таъмини хоҷагиҳо бо тухмии хушсифат ва баландшавии ҳосилнокии зироат мусоидат менамояд.
19. Бо дарназардошти шароити мусоиди хоку иқлими Тоҷикистон барои истеҳсоли картошка, рушди соҳаи парвариши тухмии маҳаллии бо сифати ин зироат барои содирот, густариши робитаҳо бо муассисаҳои соҳавии хориҷӣ, ҷалби гранту сармоягузориҳо зарур аст.
20. Ташкил намудани нуқтаҳои замонавии санҷиши сарҳадӣ дар маҳаллаҳои гузариш бо боргузарии зиёд имконият медиҳад, ки маводи киштшавандаи ба мамлакат воридмешуда нисбати мавҷудияти нуқсонҳои карантинӣ бе мамоният аз санҷиши карантинӣ гузаронида шавад ва ба паҳншавии касалию зараррасонҳо садди роҳ гардад.
21. Барои баланд бардоштани ҳавасмандии хоҷагиҳо ба истеҳсоли тухмиҳои репродуксияашон баланд фаъолияти онҳо бояд бо ҷудо намудани қитъаҳои замин, қарзҳои имтиёзноки кӯтоҳмуддат ва дарозмуддат аз тарафи бонкҳо ҳалли худро ёбад, ҷиҳати иҷрои барнома "Нақша чорабиниҳо" таҳия гардиданд (замимаи 2).
4. Таъмини илмии Барнома
22. Омилҳои баланд бардоштани ҳосилнокии картошка иборатанд;
- тайёр намудани кадрҳо ва такмил додани сатҳи дониш ва таҷрибаи мутахассисон бо роҳи гузаронидани семинарҳо, тренингҳо, курсҳои баланд бардоштани дараҷаи тахассус ва ғайраҳо;
- бо мақсади афзун намудани ҳаҷми истеҳсоли нахусттухмии солими картошка дар шакли минилӯндаҳо, таъмин намудани истифодаи самараноки гармхонаю докахонаҳои мавҷудаи пажӯҳишгоҳҳои соҳавӣ (Институти боғпарварию сабзавоткории Академияи илмҳои кишоварзии Тоҷикистон, Институти ботаника, физиологияи растаниҳо ва генетикаи Академияи илмҳои Тоҷикистон, Институти биотехнологияи Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон), дар назди онҳо созмон додани маркази афзоишдиҳии нахусттухмии ба усулҳои аэропоника, гидропоника асоссохта мақсаднок шуморида шуда, барои ин маблағҳои иловагӣ, ҷалби лоиҳаҳои грантӣ ва сармоягузориҳо пешбинӣ гардад;
- бобати таъмини зиёдшавии бонизоми истеҳсоли картошкаи тухмии баландсифат, рушди тухмипарварии минтақавию дохилихоҷагӣ дар ноҳияҳои кӯҳию доманакӯҳӣ ташкили ассотсиатсияҳои тухмипарварони ин зироат тақозои замон мебошад ва дар ин бобат таҷрибаи картошкапарварони ноҳияҳои Кӯҳистони Мастчоҳ ва Айнӣ бояд истифода ва дастгирии васеъ ёбад. Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳияҳои доманакӯҳии картошкапарвар бояд ҷиҳати ташкили чунин ассотсиятсияҳо чораҳои мушаххас андешанд;
- ба хоҷагиҳои махсуси тухмипарвар барои харидории воситаҳои техникӣ (трактор, картошкашинонак, картошкаканак, култиватор дастгоҳи ба навъҳо ҷудокунандаи лӯндаҳо, автомашинаҳои боркашӣ ва ғайра), нуриҳои маъданӣ, пеститсидҳо, контейнерҳои анборхонавӣ, тӯрхалтаҳо, реактивҳо, плёнкаи полиэтиленӣ ва дока барои гармхонаҳою докахонаҳо, инчунин барои таъмири анборхонаҳои мавҷуда ва бунёди анборхонаҳои нав ҷудо намудани қарзҳои имтиёзноки дарозмуддат мувофиқи мақсад мебошад (замимаи 3);
- бо истифодаи навъҳои серҳосилу хушсифати картошкаи тухмӣ, риояи киштгардон, баланбардории ҳосилнокӣ ва васеъ намудани майдонҳои кишти он, расонидани истеҳсоли картошка дар ҳама хоҷагиҳои картошкапарвари ҷумҳурӣ то соли 2016 ба 1 млн. тонна;
- дар минтақаҳои кӯҳӣ васеъ намудани майдони парвариши картошка аз ҳисоби замини дигар зироатҳо;
- ҷиҳати парвариши картошкаи барвақтӣ дар минтақаҳои вилояти Хатлон, вилояти Суғд ва водии Ҳисор истифодаи сеяки майдони умумии кишти картошкаи ҷумҳурӣ барои таъмини эҳтиёҷоти аҳолии ҷумҳурӣ ва содирот;
- ташкили тухмипарварии репродуксияҳои баланди картошка бо мақсади таъмини талаботи хоҷагиҳои кишвар дар майдони на кам аз 6000 гектар;
- пешбинӣ намудани воридоти картошкаи тухмии дараҷаи элитаи навъҳои ноҳиябандишудаю ояндадори селексияи хориҷӣ ба миқдори 1,5-2 ҳазор тонна ҳар сол;
- муайян кардани категория ва дараҷаҳои картошкаи тухмии репродуксияи баланд ва ба онҳо додани сертификатҳои сифатӣ дар асоси ба роҳ мондани апробатсияҳои саҳроию ташхисоти лаборатории ҳозиразамон мутобиқи меъёрҳои стандартҳои байналмилалӣ.
23. Истеҳсоли картошкаи тухмии ибтидоӣ, супер-супреэлита ва суперэлитаи бо усулҳои биотехнологӣ солимгардонидашуда бояд дар қитъаҳои мамнӯи баландкӯҳ ва кӯҳии ҷумҳурӣ, ки барои пешгирии сирояти такрории касалиҳои вирусӣ, вироидӣ ва фитоплазмӣ шароити мусоид доранд, мутамарказ бошад. Солҳои охир марказҳои афзоишдиҳии картошкаи тухмии баландсифат дар мавзеи Лахши ноҳияи Ҷиргатол, ноҳияи Кӯҳистони Мастчоҳ ва хоҷагии коперативии "Овчиӣ" ноҳияи Ғончӣ, ки дар баландии 2000-2600 м аз сатҳи баҳр ҷойгиранд, ташкил ёфта истодаанд.
24. Истеҳсоли картошкаи тухмии дараҷаҳои элита ва репродуксияҳои якуму дуюмро дар ҳама ноҳияҳои кӯҳӣ ва доманакӯҳӣ ба роҳ мондан зарур аст. Барои ин ҳар сол аз марказҳои асосии тухмипарварӣ бояд миқдори даркории картошкаи тухмии дараҷаи суперэлита ба хоҷагиҳои махсуси тухмипарварии дигар ноҳияҳо дастрас карда шавад.
25. Дар хаҷми умумии истеҳсоли картошкаи тухмӣ аз се як ҳиссаашро бояд тухмии навъҳои пешпазаку миёнапазак, ки барои рӯёнидани картошкаи истеъмолии барвақтӣ дар водиҳо лозим аст, ташкил диҳад.
26. Олимону мутахассисони Институти боғпарварию сабзавоткории Академияи илмҳои кишоварзии Тоҷикистон дар ҳамбастагӣ бо олимони Институти биотехнологияи Донишгоҳи аграрии Тоҷикистон, Институти ботаника, физиологияи растаниҳо ва генетикаи Академияи илмҳои Тоҷикистон ва Ташкилоти ҷамъиятии "Тухмипарвар" дар ин самт кор баранд.
27. Мақсад аз ташкил намудани минтақаҳои пӯшидаи тухмипарварии аввалиндараҷаи картошка-афзоишдиҳии босуръати тухмии солими навъҳои ноҳиябандишуда ва ояндадори серҳосили аз санҷишҳои васеи илмию истеҳсолӣ гузашта, пешгирӣ намудани сирояти такрорӣ аз ҳар гуна касалиҳо, роҳ надодан ба воридоти ҳашароти зараррасон ва интродуксияи навъҳои тасодуфию камҳосили репродуксияҳои паст ва бо микроорганизмҳои зиёновар сироятёфта, инчунин таъмини фаъолияти самараноки системаи тухмипарварии картошка мебошад.
28. Бо мақсади мусоидат ба истеҳсоли картошкаи хӯрока ва тухмии барвақтӣ дар ноҳияҳои водии Ҳисор ва қисми водии вилояти Хатлон, васеъ намудани майдонҳои кишти тобистонаю такрории ин зироат аз ҳисоби тухмии соли гузаштаи дар минтақаҳои кӯҳӣ истеқсолгардида ва ҳосили навчидашудаи маҳаллӣ зарур мебошад. Барои ин Вазорати кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Иттифоқи "Тоҷикматлубот" бояд дар якҷоягӣ бо мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилояту ноҳияҳо мусоидат намоянд, то ки майдонҳои ин навъи кишти картошка зиёд карда шаванд.
5. Саҳми Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати амалигардонии Барнома
29. Рушди соҳаи картошкапарварӣ бе дастгирии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон имконнопазир аст. Мусоидат аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ амалӣ гардида, дар фароҳам овардани шароити мусоиди иҷтимоӣ, иқтисодию молиявӣ ва ҷалби сармояи ватанию хориҷӣ ба соҳаи кишоварзӣ, аз ҷумла ба соҳаи картошкапарварӣ, ифода меёбад. Вазорати кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамбастагӣ бо вазорату идораҳои дахлдор иҷрои ҳатмии Барномаи мазкурро таъмин менамояд.
6. Маблағгузории Барнома
30. Маблағгузории Барнома аз ҳисоби ҷудо намудани маблағҳои буҷетӣ, гардиши фонди давлатии тухмӣ, истифодаи қарзҳои бонкӣ, ҷалби сармояи ватанию хориҷӣ дар назар дошта шудааст (замимаи 4).
Замимаи 1
ба Барномаи давлатии рушди
соҳаи картошкапарварӣ дар
Ҷумҳурии Тоҷикистон
барои солҳои 2012-2016
Майдони кишт, ҳосилнокӣ ва истеҳсоли картошка дар ҳамаи шаклҳои хоҷагидории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар солҳои 2012-2016
+---------------+---------------+------------------+-----------------ҷ
| Солҳо |Майдон, га |Ҳосилнокӣ, с/га |Истеҳсол, тонна |
+---------------+---------------+------------------+-----------------+
|2012 |42000 |207,0 |870000 |
+---------------+---------------+------------------+-----------------+
|2013 |42000 |214,0 |900000 |
+---------------+---------------+------------------+-----------------+
|2014 |42000 |226,0 |950000 |
+---------------+---------------+------------------+-----------------+
|2015 |42000 |233,0 |980000 |
+---------------+---------------+------------------+-----------------+
|2016 |42000 |250,0 |1050000 |
+---------------+---------------+------------------+-----------------+
Замимаи 2
Ба Барномаи давлатии рушди
соҳаи картошкапарварӣ дар
Ҷумҳурии Тоҷикистон
барои солҳои 2012-2016
Нақшаи чорабиниҳо оид ба татбиқи Барномаи давлатии рушди соҳаи картошкапарварӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2012-2016
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------ҷ
|р/т| Номгӯи чорабиниҳо | Мутасаддиён | Манбаъҳои | Мӯҳлати |
| | | | маблағгузорӣ | иҷро |
| | | | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|1. |Муайян намудани |Вазорати |маблағҳои |Соли 2012 |
| |номгӯи хоҷагиҳои |кишоварзии | худӣ | |
| |тухмипарварии |Ҷумҳурии | | |
| |картошка ва майдони|Тоҷикистон, | | |
| |кишти онҳо дар |мақомоти | | |
| |ноҳияҳои кӯҳию |иҷроияи | | |
| |доманакӯҳӣ |маҳаллии | | |
| | |ҳокимияти | | |
| | |давлатии | | |
| | |вилоятҳо ва | | |
| | |шаҳру ноҳияҳо | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|2. |Ба роҳ мондани |Вазорати | маблағҳои | Солҳои |
| |назорати сифат, |кишоварзии | худӣ | 2012-2016 |
| |стандартизатсия ва |Ҷумҳурии | | |
| |сертификасияи |Тоҷикистон, | | |
| |картошкаи тухмӣ дар|Академияи | | |
| |асоси татбиқи васеи|илмҳои | | |
| |инспексия |кишоварзии | | |
| |(апробатсия)-ҳои |Тоҷикистон, | | |
| |саҳроӣ ва ташхису |хадамоти | | |
| |таҳлили лаборатории|фитосанитарӣ | | |
| |лӯндаҳо |ва карантини | | |
| | |растанӣ, | | |
| | |хадамоти | | |
| | |тухмисанҷӣ | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|3. |Васеъ намудани |Вазорати | Қарзҳои | Солҳои |
| |майдонҳои кишти |кишоварзии | имтиёзнок |2012-2016 |
| |картошкаи барвақтӣ |Ҷумҳурии | | |
| |дар ноҳияҳои |Тоҷикистон, | | |
| |водигии вилоятҳои |мақомоти | | |
| |Хатлон, Суғд ва |иҷроияи | | |
| |водии Ҳисор |маҳаллии | | |
| | |ҳокимияти | | |
| | |давлатии | | |
| | |вилоятҳо ва | | |
| | |шаҳру ноҳияҳо | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|4. |Таҳия ва пешниҳоди |Вазорати рушди |Маблағҳои | Солҳои |
| |лоиҳаҳои |иқтисод ва |худӣ ва |2012-2016 |
| |инвеститсионӣ оид |савдои Ҷумҳурии |сармояи | |
| |ба рушди соҳаи |Тоҷикистон, |дохилию | |
| |картошкапарварӣ |Вазорати |хориҷӣ | |
| |дар ҷумҳурӣ, бо |кишоварзии | | |
| |мақсади ҷалби |Ҷумҳурии | | |
| |сармояи хориҷӣ |Тоҷикистон, | | |
| | |Кумитаи | | |
| | |давлатии | | |
| | |сармоягузорӣ | | |
| | |ва идораи | | |
| | |амволи давлатии | | |
| | |Ҷумҳурии | | |
| | |Тоҷикистон | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|5. |Таъмини воридоти |Вазорати молияи |Буҷети давлатӣ| Солҳои |
| |ҳарсолаи картошкаи |Ҷумҳурии | | 2012-2016 |
| |тухмии дараҷаи |Тоҷикистон, | | |
| |элитаи навъҳои |Вазорати рушди | | |
| |минтақабобшуда ва |иқтисод ва | | |
| |ояндадор ба ҷумҳурӣ|савдои Ҷумҳурии | | |
| |аз мамалакатҳои |Тоҷикистон, | | |
| |хориҷӣ |Вазорати | | |
| | |кишоварзии | | |
| | |Ҷумҳурии | | |
| | |Тоҷикистон | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|6. |Ташкили нуқтаҳои |Мақомоти | Маблағҳои | Солҳои |
| |махсуси захиракунӣ |иҷроияи маҳаллии | худӣ | 2012-2016 |
| |ва фурӯши картошкаи|ҳокимияти | | |
| |тухмӣ дар |давлатии шаҳру | | |
| |ш. Душанбе ва шаҳру|ноҳияҳо | | |
| |ноҳияҳои | | | |
| |калонтарини ҷумҳурӣ| | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|7. |Васеъ намудани |Вазорати |Аз ҳисоби | Солҳои |
| |иқтидори марказҳои |кишоварзии |сармояи | 2012-2016 |
| |мавҷуда ва ташкили |Ҷумҳурии |дохилию | |
| |марказҳои нави |Тоҷикистон, |хориҷӣ ва | |
| |хизматрасонии |Кумитаи |лизинг | |
| |техникӣ дар вилоят |давлатии | | |
| |ва шаҳру ноҳияҳои |сармоягузорӣ | | |
| |ҷумҳурӣ |ва идораи | | |
| | |амволи | | |
| | |давлатии | | |
| | |Ҷумҳурии | | |
| | |Тоҷикистон, | | |
| | |мақомоти | | |
| | |иҷроияи | | |
| | |маҳаллии | | |
| | |ҳокимияти | | |
| | |давлатии | | |
| | |шаҳру ноҳияҳо | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|8. |Ба роҳ мондани |Ширкати |Аз ҳисоби | Солҳои |
| |суғуртакунонии |давлатии |маблағҳои | 2012-2016 |
| |ҳосили картошка ва |суғуртаи |истеҳсол- | |
| |пардохти саривақтии|Тоҷикистон- |кунандагон | |
| |маблағи зарар аз |"Тоҷиксуғурта" | | |
| |офатҳои табиӣ | | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|9. |Барои таҷрибаомӯзӣ |Вазорати |Сармояи | Солҳои |
| |оид ба технологияи |кишоварзии |дохилию | 2012-2016 |
| |нави парвариши |Ҷумҳурии |хориҷӣ ва | |
| |картошка равона |Тоҷикистон, |грантҳо | |
| |намудани кормандону|Академияи | | |
| |мутахассисони |илмҳои | | |
| |муассисаҳои |ҷумҳурии | | |
| |соҳавии ҷумҳурӣ |Тоҷикистон, | | |
| | |Академияи | | |
| | |илмҳои | | |
| | |кишоварзии | | |
| | |Тоҷикистон, | | |
| | |Донишгоҳи | | |
| | |аграрии | | |
| | |Тоҷикистон | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
|10.|Таҳия ва нашри |Академияи |Буҷети давлатӣ| Солҳои |
| |тавсияҳо оид ба |илмҳои | | 2012-2016 |
| |парвариши картошкаи|кишоварзии | | |
| |тухмии |Тоҷикистон, | | |
| |репродуксияҳои |Академияи | | |
| |баланди ба усулҳои |илмҳои | | |
| |биотехнологӣ, |Тоҷикистон, | | |
| |интихобу санҷиши |Донишгоҳи | | |
| |клонҳо ва истифодаи|аграрии | | |
| |тухмакҳои ботаникӣ |Тоҷикистон | | |
| |асосёфта; Китоби | | | |
| |"Парвариши картошка| | | |
| |дар водиҳои | | | |
| |Тоҷикистон" | | | |
| |тавсияҳо оид ба | | | |
| |муҳофизати картошка| | | |
| |аз касалиҳо ва | | | |
| |зараррасонҳо; | | | |
| |тавсияҳо оид ба | | | |
| |селексия ва | | | |
| |навъсанҷии картошка| | | |
| |дар Тоҷикистон | | | |
+---+-------------------+-----------------+--------------+-----------+
Замимаи 3
ба Барномаи давлатии рушди
соҳаи картошкапарварӣ дар
Ҷумҳурии Тоҷикистон
барои солҳои 2012-2016
Талаботи хоҷагиҳои картошкапарварии ҷумҳурӣ ба воситаҳои асосии техникӣ барои солҳои 2012-2016
+---+----------------+-------+--------+----------+----------+--------ҷ
|р/т| Номгӯи |Майдон,|Талабот,|Нархи як |Нархи | Манбаи |
| | мошинолотҳо | га |дона |адад |умумии | маблағ-|
| | | | |воситаи |воситаҳои | гузорӣ |
| | | | |техникӣ бо|техникӣ бо| |
| | | | |доллари |доллари | |
| | | | |ИМА |ИМА | |
+---+----------------+-------+--------+----------+----------+--------+
|1. |Трактори | | | | |Агроли- |
| |МТЗ-1025 | | | | |зинг, |
| |(ё МТЗ-80 X) |20 000 |80 |25 000 |2000 000 |истеҳ- |
+---+----------------+-------+--------+----------+----------+солку- |
|2. |Испори тракторӣ |20 000 |80 |1300 |104000 |нандагон|
| |ПН - 3-35 | | | | |қарзҳои |
+---+----------------+-------+--------+----------+----------+бонкӣ |
|3. |Сихмола-ЗБЗТУ-1 |20 000 |80 |120 |9600 | |
+---+----------------+-------+--------+----------+----------+ |
|4. |Картошкашинонак | | | | | |
| |СН-2Б |20 000 |80 |6000 |480000 | |
+---+----------------+-------+--------+----------+----------+ |
|5. |Картошкаканаки | | | | | |
| |КТН-2Б |20 000 |80 |3500 |280000 | |
+---+----------------+-------+--------+----------+----------+ |
|6. |Култиватори | | | | | |
| |КОН-2,8 |20 000 |80 |6000 |480000 | |
+---+----------------+-------+--------+----------+----------+ |
| |Ҳамагӣ | | | |3353600 | |
+---+----------------+-------+--------+----------+----------+--------+
Эзоҳ: воситаҳои техникии дар ин замима овардашуда асосан барои таъмини хоҷагиҳои ҷамоавӣ ва деҳқонӣ, ки майдонҳои васеи кишт доранд ва техникаашон фарсуда гардидааст, пешбинӣ шудааст.
Замимаи 4
ба Барномаи давлатии рушди
соҳаи картошкапарварӣ дар
Ҷумҳурии Тоҷикистон
барои солҳои 2012-2016
Манбаъҳои маблағгузории "Барномаи давлатии рушди соҳаи картошкапарарӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2012-2016"
+-+--------+------+-------------------------+------------------------ҷ
|№|Тадбирҳо|Ҷамъи |аз он ҷумла аз ҳисоби |Тақсимоти солонаи |
| | |маб- | |маблағҳо, сомонӣ |
| | |лағҳои| | |
| | |зарурӣ+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
| | | |бу- |сар- |қарз- |агро- |c. |c. |c. |c. |c. |
| | | |ҷе- |моя- |ҳои |лизинг |2012|2013|2014|2015|2016|
| | | |ти |ҳои |имти- | | | | | | |
| | | |дав-|вата-|ёзноки| | | | | | |
| | | |ла- |нию |бонкӣ | | | | | | |
| | | |тӣ |хо- |ва | | | | | | |
| | | |ва |ри- |лои- | | | | | | |
| | | |гар-|ҷӣ |ҳаҳои | | | | | | |
| | | |диши| | | | | | | | |
| | | |фон-| | | | | | | | |
| | | |ди | | | | | | | | |
| | | |дав-| | | | | | | | |
| | | |ла- | | | | | | | | |
| | | |тии | | | | | | | | |
| | | |тух-| | | | | | | | |
| | | |мӣ | | | | | | | | |
+-+--------+------+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
|1|Таъмини |1 | | | |1 |3 |3 |3 |3 |3 |
| |хоҷаги- |6 | | | |6 |2 |2 |2 |2 |2 |
| |ҳои |0 | | | |0 |1 |1 |1 |1 |1 |
| |картош- |9 | | | |9 |9 |9 |9 |9 |9 |
| |капар- |7 | | | |7 |4 |4 |4 |4 |4 |
| |варӣ ба |2 | | | |2 |5 |5 |5 |5 |5 |
| |восита- |8 | | | |8 |6 |6 |6 |6 |6 |
| |ҳои |0 | | | |0 | | | | | |
| |асосии | | | | | | | | | | |
| |техникӣ | | | | | | | | | | |
| |(замимаи| | | | | | | | | | |
| |3) | | | | | | | | | | |
+-+--------+------+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
|2|Бунёди |6 | | |6 | |1 |1 |1 |1 |1 |
| |анбор- |0 | | |0 | |2 |2 |2 |2 |2 |
| |хонаҳои |0 | | |0 | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |нав дар |0 | | |0 | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |ҷумҳурӣ |0 | | |0 | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |барои |0 | | |0 | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |нигоҳ- |0 | | |0 | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |дории | | | | | | | | | | |
| |картошка| | | | | | | | | | |
| |дар | | | | | | | | | | |
| |ҳаҷми | | | | | | | | | | |
| |8000 м2 | | | | | | | | | | |
+-+--------+------+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
|3|Воридоти|1 |1 | | | |2 |2 |2 |2 |2 |
| |ҳарсолаи|2 |2 | | | |5 |5 |5 |5 |5 |
| |картош- |5 |5 | | | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |каи |0 |0 | | | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |тухмии |0 |0 | | | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |дараҷаи |0 |0 | | | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |элитаи |0 |0 | | | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |навъҳои |0 |0 | | | | | | | | |
| |ноҳия- | | | | | | | | | | |
| |банди- | | | | | | | | | | |
| |шуда ва | | | | | | | | | | |
| |оянда- | | | | | | | | | | |
| |дор аз | | | | | | | | | | |
| |хориҷи | | | | | | | | | | |
| |кишвар | | | | | | | | | | |
+-+--------+------+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
|4|Таъмини |2 | |2 | | |5 |5 |5 |5 |5 |
| |иҷроиши |6 | |6 | | |3 |3 |3 |3 |3 |
| |корҳои |8 | |8 | | |6 |6 |6 |6 |6 |
| |илмӣ- |4 | |4 | | |8 |8 |8 |8 |8 |
| |тадқи- |4 | |4 | | |9 |9 |9 |9 |9 |
| |қотӣ ва |9 | |9 | | | | | | | |
| |истеҳ- | | | | | | | | | | |
| |солии ба| | | | | | | | | | |
| |рушди | | | | | | | | | | |
| |селексия| | | | | | | | | | |
| |ва тух- | | | | | | | | | | |
| |мипар- | | | | | | | | | | |
| |варии | | | | | | | | | | |
| |картошка| | | | | | | | | | |
| |нигаро- | | | | | | | | | | |
| |нидашуда| | | | | | | | | | |
| |дар Инс-| | | | | | | | | | |
| |титути | | | | | | | | | | |
| |боғпар- | | | | | | | | | | |
| |варию | | | | | | | | | | |
| |сабза- | | | | | | | | | | |
| |воткории| | | | | | | | | | |
| |Акаде- | | | | | | | | | | |
| |мияи | | | | | | | | | | |
| |илмҳои | | | | | | | | | | |
| |кишо- | | | | | | | | | | |
| |варзии | | | | | | | | | | |
| |Тоҷи- | | | | | | | | | | |
| |кистон | | | | | | | | | | |
+-+--------+------+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
|5|Таъмини |4 |4 | | | |9 |9 |9 |9 |9 |
| |иҷроиши |5 |5 | | | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |корҳои |4 |4 | | | |9 |9 |9 |9 |9 |
| |илмӣ |9 |9 | | | |8 |8 |8 |8 |8 |
| |тадқи- |0 |0 | | | |1 |1 |1 |1 |1 |
| |қотӣ ва |4 |4 | | | | | | | | |
| |истеҳ- | | | | | | | | | | |
| |солии ба| | | | | | | | | | |
| |рушди | | | | | | | | | | |
| |тухми- | | | | | | | | | | |
| |парварӣ | | | | | | | | | | |
| |ва | | | | | | | | | | |
| |селек- | | | | | | | | | | |
| |сияи | | | | | | | | | | |
| |картошка| | | | | | | | | | |
| |нигаро- | | | | | | | | | | |
| |нидашуда| | | | | | | | | | |
| |дар | | | | | | | | | | |
| |муасси- | | | | | | | | | | |
| |саҳои | | | | | | | | | | |
| |илмии | | | | | | | | | | |
| |соҳавии | | | | | | | | | | |
| |Тоҷи- | | | | | | | | | | |
| |кистон | | | | | | | | | | |
+-+--------+------+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
|6|Таҳия ва|4 |4 | | | |2 |2 |- |- |- |
| |нашри |6 |6 | | | |3 |3 | | | |
| |маводҳои|0 |0 | | | |0 |0 | | | |
| |методӣ |0 |0 | | | |0 |0 | | | |
| |оид ба |0 |0 | | | |0 |0 | | | |
| |парвариш| | | | | | | | | | |
| |картошка| | | | | | | | | | |
| |дар | | | | | | | | | | |
| |Тоҷи- | | | | | | | | | | |
| |кистон | | | | | | | | | | |
+-+--------+------+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
|7|Барои |5 | | |5 | |1 |1 |1 |1 |1 |
| |шинос- |6 | | |6 | |1 |1 |1 |1 |1 |
| |шавӣ ба |0 | | |0 | |2 |2 |2 |2 |2 |
| |таҷрибаи|0 | | |0 | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |пешқа- |0 | | |0 | |0 |0 |0 |0 |0 |
| |дами | | | | | | | | | | |
| |картош- | | | | | | | | | | |
| |капар- | | | | | | | | | | |
| |варӣ ва | | | | | | | | | | |
| |бозомӯзӣ| | | | | | | | | | |
| |ба | | | | | | | | | | |
| |хориҷа | | | | | | | | | | |
| |фирис- | | | | | | | | | | |
| |тодани | | | | | | | | | | |
| |олимону | | | | | | | | | | |
| |мутахас-| | | | | | | | | | |
| |сисони | | | | | | | | | | |
| |ватанӣ | | | | | | | | | | |
+-+--------+------+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
| |Ҳамагӣ |3 |1 |2 |6 |1 |7 |7 |7 |7 |7 |
| | |5 |3 |6 |0 |6 |0 |0 |0 |0 |0 |
| | |4 |0 |8 |5 |0 |9 |9 |7 |7 |7 |
| | |2 |0 |4 |6 |9 |8 |8 |5 |5 |5 |
| | |2 |0 |4 |0 |7 |3 |3 |3 |3 |3 |
| | |6 |9 |9 |0 |2 |2 |2 |2 |2 |2 |
| | |3 |0 | |0 |8 |6 |6 |6 |6 | |
| | |3 |4 | | |0 | | | | | |
+-+--------+------+----+-----+------+-------+----+----+----+----+----+
Государственная программа развития отрасли картофелеводства в Республике Таджикистан на 2012-2016 годы
1. Необходимость принятия Программы
1. Картофелеводство, являясь одной из основных отраслей сельского хозяйства Республики Таджикистан, играет важную роль в обеспечении продовольственной безопасности, увеличении экспертного потенциала страны, обеспечении населения сельской местности постоянной работой. В целях обеспечения развития отрасли картофелеводства, Президент страны, Его Превосходительство Эмомали Рахмон во время рабочей поездки в Дангаринский район Хатлонской области и Кухистони Мастчохский район Согдийской области и речи на празднике "Мехргон-2011" в Таджикском аграрном университете имени Ш. Шохтемура особо отметил необходимость ежегодного расширения площадей посадок и повышения урожайности картофеля.
2. Картофель, как важная продовольственная культура, возделывается в долине, предгорной и горной зонах Таджикистана на высоте до 3000 метров над уровнем моря. Выращиванию высоких урожаев и высококачественных семенных клубней этой культуры особенно способствуют горные и предгорные земельные массивы, располагающие благоприятными почвенно-климатическими условиями.
3. В то же время для полного удовлетворения растущих потребностей населения страны в продовольственном картофеле широкие возможности имеют агроклиматические условия долин. Эти возможности реализуются путем расширения площадей подзимнего, ранневесеннего и летнего посадок картофеля, чему благоприятствует продолжительный период тепла начала весны в долине.
4. В совокупности отрасль картофелеводства в Таджикистане имеет тенденцию устойчивого развития, однако имеющиеся возможности используются далеко не полностью. Несмотря на благоприятные биоэкологические условия, горные и предгорные регионы для семеноводства этой культуры используются слабо.
5. Производство картофеля в Республике Таджикистан в последние годы выросло до 760 тыс. тонн, что однако недостаточно. Целенаправленное использование благоприятных почвенно-климатических условий разных регионов республики позволит в ближайшие годы довести этот показатель до 1 млн. тонн. Из этого количества 30-35 процентов должен составить ранний картофель, 65-70 процентов - поздний. Одновременно будет удовлетворена потребность хозяйств разных категорий на семенной картофель местного производства.
6. Семенной картофель высоких репродукций нередко используется как продовольственный, что не отвечает требованиям.
7. Деятельность семеноводческих хозяйств должным образом не стимулируется для улучшения качества, сертификации и маркетинга семенного картофеля.
8. Селекционная работа с картофелем также не отвечает требованиям времени. По этой причине, а также из-за низкого уровня организации семеноводства, площади посадок этой культуры в основном высаживаются сортами зарубежной селекции.
9. Из-за отсутствия специальных хранилищ и холодильных камер для хранения семенных клубней и ростовых веществ слабо поставлена работа летней и повторной посадки этой культуры в долинах. Этот метод посадки имеет большое значение в производстве семенного и продовольственного картофеля. Очень мало отраслевых средств механизации (сажалки, копалки и другие средства), они сильно устарели, минеральные удобрения и пестициды из-за дороговизны, не используются органические удобрения на поля вносятся недостаточно.
10. Несмотря на благоприятные условия наличие и рабочей силы, в республике до сих пор нет предприятий по промышленной переработке картофеля, а произведенные из неё продукции, такие как чипсы, крахмал, а также спирт являются обычными импортными товарами.
11. Нынешние условия развития республики, растущие потребности населения страны в картофеле, необходимость экспорта раннего картофеля в другие страны, обеспечение большего числа населения сельской местности работой выдвигают необходимость разработки и принятия данной Программы.
2.Цели и задачи Программы
12. Основная цель Программы - дальнейшее развитие картофелеводства, повышение урожайности культуры на основе развития семеноводства, внедрения в производство высокоурожайных, отвечающих запросам рыночной экономики сортов, расширения площадей посадок, более эффективного использования благоприятных условий для выращивания высококачественного семенного и продовольственного картофеля в горной, предгорной и долинной зонах, обеспечение роста производства и экспорта раннего картофеля в другие страны.
13. С учетом благоприятных природных условий, Таджикистан должен превратиться из страны, импортирующей, в страну, экспортирующей семенной картофель. Программа ориентирована на достижение этой цели и должна способствовать реализации политики Правительства Республики Таджикистан, направленной на рост производства картофеля свыше 1 млн. тонн в 2016 г (приложение 1). При этом производство картофеля на одного жителя страны составит 115-120 килограмм, а его потребление повысится до рекомендуемых физиологических норм (не менее 95-100 кг/год).
3.Селекция и семеноводство
14. Развитие селекции, семеноводства и широкое внедрение их достижений должны стать базовой основой отрасли, способной функционировать в соответствии с международными стандартами. Селекция и семеноводство должны способствовать выведению, интродукции, испытанию, регистрации сортов, использованию различных методов семеноводства, в том числе расширению семенного картофеля посредством современной биотехнологии, а также коммерческому производству, переработки, сертификации и маркетингу высококачественных семян для внутреннего рынка и для экспорта.
15. Путем использования различных источников (методов классической, клеточной и генно-инженерной селекции, использования мирового генофонда картофеля, отбора перспективных мутационных образцов) достигается развитие отечественной селекции картофеля для создания высокопродуктивных, устойчивых к болезниям сортов и с учетом этой задачи, рабочие программы и планы соответствующих отраслевых научно-исследовательских учреждений республики должны быть направлены на получение большей выгоды.
16. Широкое внедрение в производство новых высокоурожайных и перспективных сортов потребует организации эффективного семеноводства и в этом направлении должны тесно сотрудничать ученые, специалисты и руководители семеноводческих хозяйств. Деятельность учреждений и организаций должно координировать Министерство сельского хозяйства Республики Таджикистан.
17. Для достижения вышеуказанных целей селекционеры и семеноводы должны быть обеспечены современными полевыми техническими средствами, а также лабораторным оборудованием для биохимических анализов и селекционных работ и внедрения в производство новых сортов растений.
18. На этой основе совершенствование системы сбора средств позволит обогащению генофонда культуры эффективному их использованию под контролем Министерства сельского хозяйства Республики Таджикистан, что содействует обеспечению хозяйств качественными семенами и повышению ее продуктивности.
19. Учитывая благоприятные почвенно-климатические условия Таджикистана для выращивания картофеля, необходимо развивать отрасль производства качественных местных семян этой культуры для экспорта, расширять связи с отраслевыми зарубежными учреждениями, привлечения грантов и инвестиций.
20. Организация современных пунктов пограничного контроля на местных пересечениях с большим объемом позволит беспрепятственно проводить карантинную проверку ввозимого в страну посевного материала в отношении наличия карантинных объектов и явится барьером на пути проникновения вредоносных болезней и вредителей.
21. Деятельность хозяйств в производстве семенного картофеля высоких репродукций должна соответствующим образом стимулироваться выделением земельных площадей, краткосрочными и долгосрочными льготными банковскими кредитами (приложение 2).
4. Научное обеспечение Программы
22. Факторы повышения урожайности картофеля
- подготовка кадров, повышение уровня знаний и опыта специалистов путем проведения семинаров, тренингов, курсов повышения квалификации и др.;
- в целях увеличения объемов производства первичных здоровых семян картофеля в виде миниклубней, целесообразно обеспечить эффективное использование имеющихся тепличных и марлевых площадок научных учреждений (Институт садоводства и овощеводства Таджикской академии сельскохозяйственных наук, Институт ботаники, физиологии растений и генетики Академии наук Таджикистана, Институт биотехнологии Таджикского аграрного университета), создать при них Центр по ускоренному размножению первичных семян картофеля с применением аэропонных и гидропонных способов, для этого предусмотреть ассигнования, привлечение проектных грантов и инвестиций;
- для обеспечения неуклонного роста производства высококачественного семенного картофеля, развития регионального и внутрихозяйственного семеноводства в горных и предгорных районах создание региональных и районных ассоциаций семеноводов этой культуры является требованием времени. В этом направлении необходимо использовать и всячески поддерживать опыт картофелеводов Кухистони Мастчохского и Айнинского районов. Исполнительным органам государственной власти предгорных картофелеводческих районов необходимо принять конкретные меры по созданию таких ассоциаций;
- целесообразно выделение долгосрочных льготных кредитов специальным семеноводческим хозяйствам для приобретения тепических средств (трактор, картофелесажалка, картофелекопалка, культиватор, установки калибровки клубней, грузовых автомашин и др.), минеральных удобрений, пестицидов, контейнеров для хранилищ, упаковочных сеток, реактивов, пленок и марлей для теплиц и изоляторов, а также ремонта имеющихся и строительства новых хранилищ (приложения 3);
- путём использования качественного семенного материала высокоурожайных сортов картофеля, соблюдения севооборота, повышения урожайности и расширения площадей посадок производство картофеля во всех картофелеводческих хозяйствах республики довести в 2016 г. до 1 млн. тонн;
-в горных регионах обеспечить расширение площадей для возделывания картофеля за счет земель других культур;
- из общих площадей культуры в республике треть использовать для выращивания раннего картофеля в Хатлонской, Согдийской областях и Гиссарской долине, в целях обеспечения потребностей населения страны и экспорта;
- организация семеноводства картофеля высокой репродукции для обеспечения потребностей хозяйств страны на площади не менее 6000 гектаров;
- предусмотреть импорт семенного картофеля класса элита районированных и перспективных сортов зарубежной селекции ежегодно в объеме 1,5-2 тыс. тонн;
- определение категорий и классов семенного картофеля высоких репродукций и выдача им сертификатов качества на основе полевых апробаций и современных методов лабораторного обследования в соответствии с международными стандартами.
23. Производство первичного семенного картофеля, суперэлитных и элитных семенных клубней, оздоровленных методами биотехнологии, должно сконцентрироваться в закрытых высокогорных и горных участках республики, располагающих условиями для предотвращения повторной инфекции вирусных, вироидных, фитоплазменных болезней. В последние годы такие центры размножения семенного картофеля высокого качества формируются в Ляшском массиве Джиргатальского района, Кухистони Мастчохском районе и кооперативном хозяйстве "Овчи" Ганчинского района расположенных на высоте 2000-2600 м над уровнем моря.
24. Выращивание семенных клубней классов элита, первой и второй репродукции необходимо организовать во всех горных и предгорных районах. Для этого нужно ежегодно поставлять из основных горных семеноводческих центров необходимые объемы семенного картофеля класса суперэлита в специализированные семеноводческие хозяйства других районов.
25. В общих объемах производства семенного картофеля одну треть должны составить клубни ранних и среднеранних сортов, необходимых для выращивания раннего картофеля в долинной зоне.
26. Ученым и специалистам Института садоводства и овощеводства Таджикской академии сельскохозяйственных наук необходимо вести учеными биотехнологии совместную работу в этом направлении с учеными Института биотехнологии Таджикского аграрного университета, Института ботаники, физиологии растений и генетики Академии наук и Общественной организацией "Тухмипарвар".
27. Целью организации закрытых зон первичного семеноводства картофеля является ускоренное размножение здорового посадочного материала высокоурожайных районированных и перспективных сортов, прошедших широкую научную и производственную проверку, профилактика повторного заражения различными заболеваниями исключение путей проникновения насекомых-вредителей и интродукции случайных, низкоурожайных сортов, инфицированных болезнетворными микроорганизмами, а также обеспечение эффективного функционирования системы семеноводства картофеля.
28. В целях содействия производству продовольственного картофеля и семенных клубней для раннего картофеля в районах Гиссарской долины и долинной части Хатлонской области, необходимо расширение площадей летних и повторных посадок этой культуры прошлогодними клубнями производства горной зоны и свежеубранными местными клубнями. Министерству сельского хозяйства Республики Таджикистан, Министерству экономического развития и торговли Республики Таджикистан и Союзу "Точикматлубот" совместно с исполнительными органами государственной власти областей и районов этому должны содействовать, чтобы такие площади посадок картофеля увеличились.
Вклад Правительства Республики Таджикистан в реализации Программы
29. Развитие отрасли картофелеводства невозможно без поддержки Правительства Республики Таджикистан. Содействие со стороны Правительства Республики Таджикистан осуществляется в рамках нормативных актов и выражается в обеспечении благоприятных социальных, экономических, финансовых условий и привлечении отечественных и зарубежных инвестиций в сельское хозяйство, в том числе в отрасль картофелеводства. Министерство сельского хозяйства Республики Таджикистан совместно с соответствующими министерствами и ведомствами обеспечивает обязательное выполнение данной Программы.
5. Финансирование Программы
30. Финансирование Программы предусматривается за счет выделения бюджетных средств, оборота государственного фонда семян, использования банковских кредитов, привлечения отечественных и иностранных инвестиций (приложение 4):
Приложение 1
к Государственной программе развития
отрасли картофелеводства
в Республике Таджикистан
на 2012-2016 годы
Площади посадок, урожайность и производство картофеля во всех видах хозяйств Республики Таджикистан на 2012-2016 годы
+---------+-------------+-------------------+------------------------ҷ
| Годы | Площадь, га | Урожайность ц/га | Производство, тонн |
+---------+-------------+-------------------+------------------------+
| 2012 | 42000 | 207,0 | 870000 |
+---------+-------------+-------------------+------------------------+
| 2013 | 42000 | 214,0 | 90000 |
+---------+-------------+-------------------+------------------------+
| 2014 | 42000 | 226,0 | 95000 |
+---------+-------------+-------------------+------------------------+
| 2015 | 42000 | 233,0 | 98000 |
+---------+-------------+-------------------+------------------------+
| 2016 | 42000 | 250,0 | 1050000 |
+---------+-------------+-------------------+------------------------+
Приложение 2
к Государственной Программе развития
отрасли картофелеводства
в Республике Таджикистан
на 2012-2016 годы
План мероприятий по реализации Государственной программы развития отрасли картофелеводства в Республике Таджикистан на 2012-2016 годы
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------ҷ
|р/т |Наименование |Ответственные | Источники | Сроки |
| |мероприятий | |финансирования |выполнения |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|1. |Определение перечня |Министерство |собственные |2012 |
| |семеноводческих |сельского хо- |средства | |
| |хозяйств в горных и |зяйства Рес- | | |
| |предгорных районах и|публики Таджи-| | |
| |площади их посадок |кистан, мест- | | |
| | |ные исполни- | | |
| | |тельные органы| | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|2. |Организация контроля|Министерство |собственные |2012-2016 |
| |качества, стандарти-|сельского хо- |средства | |
| |зации и сертификации|зяйства Рес- | | |
| |семенного картофеля |публики Тад- | | |
| |на основе повсемест-|жикистан, Та- | | |
| |ного проведения по- |джикская ака- | | |
| |левых инспекций (ап-|демия сельс- | | |
| |робаций) и лабора- |кохозяйствен- | | |
| |торного обследования|ных наук, | | |
| |и анализа клубней |служба по фи- | | |
| | |тосанитарии и | | |
| | |карантину ра- | | |
| | |стений, служ- | | |
| | |ба апробации | | |
| | |семян | | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|3. |Расширение площадей |Министерство |Льготные |2012-2016 |
| |выращивания раннего |сельского хо- |кредиты | |
| |картофеля в долинных|зяйства Рес- | | |
| |районах Хатлонской, |публики Тад- | | |
| |Согдийской областях |жикистан, ме- | | |
| |и Гиссарской долине |стные испол- | | |
| | |нительные ор- | | |
| | |ганы государ- | | |
| | |ственной вла- | | |
| | |сти областей, | | |
| | |городов и | | |
| | |районов | | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|4. |Разработка и предс- |Министерство |Собственные |2012-2016 |
| |тавление инвести- |экономического|средства внут- | |
| |ционных проектов по |развития и |ренние и ино- | |
| |развитию отрасли |торговли Рес- |странные инвес-| |
| |картофелеводства, с |публики Таджи-|тиции | |
| |целью привлечения |кистан, Мини- | | |
| |иностранных инвес- |стерство | | |
| |тиций |сельского хо- | | |
| | |зяйства Рес- | | |
| | |публики Тад- | | |
| | |жикистан, Го- | | |
| | |сударственный | | |
| | |комитет Рес- | | |
| | |публики Таджи-| | |
| | |кистан по ин- | | |
| | |вестициям и | | |
| | |госимуществу | | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|5. |Обеспечение ежегод- |Министерство |Государственный|2012-2016 |
| |ного импорта в рес- |финансов Рес- |бюджет | |
| |публику семенного |публики Таджи-| | |
| |картофеля класса |кистан, Минис-| | |
| |элита районирован- |терство эконо-| | |
| |ных и перспективных |мического раз-| | |
| |сортов |вития и тор- | | |
| | |говли Респуб- | | |
| | |лики Таджикис-| | |
| | |тан, Министер-| | |
| | |ство сельского| | |
| | |хозяйства | | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|6. |Создание специальных|Местные испол-|Собственные |2012-2016 |
| |точек накопления и |нительные ор- |средства | |
| |реализации семенного|ганы местной | | |
| |картофеля в г.Душан-|государствен- | | |
| |бе и крупных городах|ной власти го-| | |
| |и райцентрах респуб-|родов и райо- | | |
| |лики |нов | | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|7. |Расширение имеющихся|Министерство |За счет внут- |2012-2016 |
| |мощностей и создание|сельского хо- |ренних и за- | |
| |новых центров техни-|зяйства Рес- |рубежных инвес-| |
| |ческого обслуживания|публики Тад- |тиций и лизинга| |
| |в областях, городах |жикистан, Го- | | |
| |и районах республики|сударственный | | |
| | |комитет Рес- | | |
| | |публики Тад- | | |
| | |жикистан по | | |
| | |инвестициям и | | |
| | |управлению | | |
| | |государствен- | | |
| | |ным имущест- | | |
| | |вом, местные | | |
| | |исполнитель- | | |
| | |ные органы | | |
| | |государствен- | | |
| | |ной власти | | |
| | |городов и | | |
| | |районов | | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|8. |Страхование урожаев |Государствен- |За счет средств|2012-2016 |
| |картофеля и своевре-|ная страховая |производителей | |
| |менное возмещение |компания | | |
| |суммы ущерба от сти-|"Таджиксугур- | | |
| |хийных бедствий |та" | | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|9. |Направление работни-|Министерство |Внутренние и |2012-2016 |
| |ков и специалистов |сельского хо- |зарубежные ин- | |
| |отраслевых учрежде- |зяйства Рес- |вестиции, | |
| |ний республики для |публики Тад- |гранты | |
| |изучения опыта по |жикистан, | | |
| |новым технологиям |Академия наук | | |
| |выращивания картофе-|республики | | |
| |ля |Таджикистан, | | |
| | |Таджикская | | |
| | |академия | | |
| | |сельскохозяй- | | |
| | |ственных | | |
| | |наук, Таджик- | | |
| | |ский аграрный | | |
| | |университет | | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
|10 |Подготовка и издание|Таджикская |Государственный|2012-2016 |
| |рекомендаций по вы- |академия сель-|бюджет | |
| |ращиванию семенного |скохозяйствен-| | |
| |картофеля высокой |ных ннау, Ака-| | |
| |репродукции, осно- |демия наук Ре-| | |
| |ванного на методах |спублики Тад- | | |
| |биотехнологии, отбо-|жикистан, Тад-| | |
| |ра, испытания клано-|жикский аграр-| | |
| |вого материала и ге-|ный универси- | | |
| |неративного размно- |тет | | |
| |жения; книги "Выра- | | | |
| |щивание картофеля в | | | |
| |долинах Таджикиста- | | | |
| |на"; рекомендаций по| | | |
| |защите картофеля от | | | |
| |болезней и вредите- | | | |
| |лей; рекомендации по| | | |
| |селекции и сортоизу-| | | |
| |чению картофеля в | | | |
| |Таджикистане | | | |
+----+--------------------+--------------+---------------+-----------+
Приложение 3
к Государственной программе развития
отрасли картофелеводства
в Республике Таджикистан
на 2012-2016 годы
Потребность картофелеводческих хозяйств Республики в основных технических средствах на 2012-2016 годы
+---+-------------+-------+------------+----------+---------+--------ҷ
|№ |Наименование |Площадь|Потребность,|Стоимость |Общая |Источник|
|пп.|технических |га |шт. |одного |стоимость|финанси-|
| |средств | | |техничес- |техничес-|рования |
| | | | |кого сред-|ких сред-| |
| | | | |ства в |ств в | |
| | | | |долларах |долларах | |
| | | | |США |США | |
+---+-------------+-------+------------+----------+---------+--------+
|1. |Трактор МТЗ- |20 000 |80 |25 000 |2000 000 |Агроли- |
| |1025 (или | | | | |зинг, |
| |МТЗ-80 X) | | | | |произво-|
+---+-------------+-------+------------+----------+---------+дители, |
|2. |Плуг трактор-|20 000 |80 |1300 |104000 |банковс-|
| |ный навесной | | | | |кие кре-|
| |ПН-3-35 | | | | |диты |
+---+-------------+-------+------------+----------+---------+--------+
|3. |Борона - |20 000 |80 |120 |9600 | |
| |ЗБЗТУ - 1 | | | | | |
+---+-------------+-------+------------+----------+---------+--------+
|4. |Картошкасажа-|20 000 |80 |6000 |480000 | |
| |тель СН - 2Б | | | | | |
+---+-------------+-------+------------+----------+---------+--------+
|5. |Картошкакопа-|20 000 |80 |3500 |280000 | |
| |тель КТН - 2Б| | | | | |
+---+-------------+-------+------------+----------+---------+--------+
|6. |Культиватор |20 000 |80 |6000 |480000 | |
| |КОН -2,8 | | | | | |
+---+-------------+-------+------------+----------+---------+--------+
| |Всего | | | |3353600 | |
+---+-------------+-------+------------+----------+---------+--------+
Примечание: перечисленные в этом приложении технические средства в основном предусмотрены для общественных и дехканских хозяйств, имеющих большие площади, у которых техника изношена.
Приложение 4
к Государственной Программе развития
отрасли картофелеводства
в Республике Таджикистан
на 2012-2016 годы
Источники финансирования Государственной программы развития отрасли картофелеводства в Республике Таджикистан на 2012-2016 г.г.
+--+--------------+--------------------------------------------------ҷ
|№ |Меропипроекты | в том числе за счет |
|пп| +--------+---------+--------+---------+------------+
| | |Итого |госбюджет|Отечест-|средства,|агролизинг |
| | |необхо- |и оборот |венные и|льготные | |
| | |димых |государ- |иност- |банковс- | |
| | |средств |ственного|ранные |кие кре- | |
| | | |фонда се-|инвести-|диты | |
| | | |мян |ции |грантовые| |
+--+--------------+--------+---------+--------+---------+------------+
|1.|Обеспечение |16097280| | | |16097280 |
| |картофелевод- | | | | | |
| |ческих хо- | | | | | |
| |зяйств основ- | | | | | |
| |ными техничес-| | | | | |
| |кими средства-| | | | | |
| |ми (приложе- | | | | | |
| |ние 3) | | | | | |
+--+--------------+--------+---------+--------+---------+------------+
|2.|Строительство |6000000 | | |6000000 | |
| |новых картофе-| | | | | |
| |лехранилищ в | | | | | |
| |республике, | | | | | |
| |общим объемом | | | | | |
| |800 м2 | | | | | |
+--+--------------+--------+---------+--------+---------+------------+
|3.|Ежегодный им- |12500000|12500000 | | | |
| |порт семенного| | | | | |
| |картофеля | | | | | |
| |класса элита | | | | | |
| |районированных| | | | | |
| |и перспектив- | | | | | |
| |ных сортов | | | | | |
+--+--------------+--------+---------+--------+---------+------------+
|4.|Обеспечение |268449 | |268449 | | |
| |выполнения | | | | | |
| |научно-иссле- | | | | | |
| |довательских | | | | | |
| |и производст- | | | | | |
| |венных работ, | | | | | |
| |направленных | | | | | |
| |на развитие | | | | | |
| |селекции и се-| | | | | |
| |меноводства | | | | | |
| |картофеля в | | | | | |
| |Институте са- | | | | | |
| |доводства и | | | | | |
| |овошеводства | | | | | |
| |Таджикской | | | | | |
| |академии сель-| | | | | |
| |скохозяйствен-| | | | | |
| |ных наук | | | | | |
+--+--------------+--------+---------+--------+---------+------------+
|5.|Обеспечение |454904 |454904 | | | |
| |выполнения | | | | | |
| |научно-иссле- | | | | | |
| |довательских и| | | | | |
| |производствен-| | | | | |
| |ных работ, на-| | | | | |
| |правленных на | | | | | |
| |развитие се- | | | | | |
| |лекции и семе-| | | | | |
| |новодства кар-| | | | | |
| |тофеля в отра-| | | | | |
| |слевых научных| | | | | |
| |учреждениях | | | | | |
| |Таджикистана | | | | | |
+--+--------------+--------+---------+--------+---------+------------+
|6.|Подготовка и |46000 |46000 | | | |
| |издание мето- | | | | | |
| |дических мате-| | | | | |
| |риалов по кар-| | | | | |
| |тофелеводству | | | | | |
| |в Таджикистане| | | | | |
+--+--------------+--------+---------+--------+---------+------------+
|7.|Направление |56000 | | |56000 | |
| |отечественных | | | | | |
| |ученых и спе- | | | | | |
| |циалистов в | | | | | |
| |зарубежные ст-| | | | | |
| |раны для изу- | | | | | |
| |чения передо- | | | | | |
| |вого опыта | | | | | |
| |картофелевод- | | | | | |
| |ства и повы- | | | | | |
| |шения квали- | | | | | |
| |фикации | | | | | |
+--+--------------+--------+---------+--------+---------+------------+
| |Итого |35422633|13000904 |268449 |6056000 |16097280 |
+--+--------------+--------+---------+--------+---------+------------+
+--------------------------------------------------------------------+
+продолжение таблицы-------------------------------------------------ҷ
+--+-------------+---------------------------------------------------+
|№ | | Распределение средств средств |
|пп+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
| | |2012 |2013 |2014 |2015 |2016 |
+--+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
|1.| |3219456 |3219456 |3219456 |3219456 |3219456|
+--+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
|2.| |1200000 |1200000 |1200000 |1200000 |1200000|
+--+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
|3.| |2500000 |2500000 |2500000 |2500000 |2500000|
+--+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
|4.| |53689 |53689 |53689 |53689 |53689 |
+--+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
|5.| |90981 |90981 |90981 |90981 |90981 |
+--+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
|6.| |23000 |23000 |- |- |- |
+--+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
|7.| |11200 |11200 |11200 |11200 |11200 |
+--+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
| |Итого |7098326 |7098326 |7075326 |7075326 |7075326|
+--+-------------+----------+----------+----------+----------+-------+
