Бо Қарори Ҳукумати ҶТ аз 30.09.2021. №417 аз 01.01.2023 аз эътибор соқит дониста шавад
қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 2 декабри соли 2006 № 525
тасдиқ шудааст
Қоидаҳои ташаккул, экспертиза, тасдиқ, маблағгузорӣ ва иҷрои барномаву лолҳаҳои илмӣ ва илмию техникӣ, ки аз буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағгузорӣ мешаванд
1. Муқаррароти умумӣ
1. "Қоидаҳои ташаккул, экепертиза, тасдиқ, маблағгузорӣ ва иҷрои барномаву лоиҳаҳои илмӣ ва илмию техникӣ, ки аз буҷети давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағгузорӣ мешаванд" (минбаъд - Қоидаҳо) дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи илм ва сиёсати давлатӣ оид ба илму техника" ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон" таҳия гардидааст.
2. Қоидаҳо бо мақсади такмили минбаъдаи низоми идоракунии фаъолияти илмию техникӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва бо дарназардошти талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷиқистон, ки ба самти илмию техникӣ ва инноватсионӣ мансуб аст, таҳия гардидааст.
3. Объектҳои маблағгузории давлатӣ дар самти илм, илму техника ва инноватсия барнома ва лоиҳаҳои ба талаботи асосии сиссати илмию техникӣ ва инноватсионии Ҷумхурии Тоҷикистон мувофиқ, инчунин лоиҳаҳои илмию техникии байналмилалӣ, байнидавлатӣ ва митақавие мебошанд, ки бо иштироки Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро карда мешаванд.
4. Қоидаҳо ба ҳамаи барнома ва лоиҳаҳое, ки барои маблағгузории пурра ё қисмани давлатӣ талабгор мебошанд, тааллуқ доранд.
5. Барномаи илмӣ ва илмию техникӣ ин маҷмӯи корҳо ва чорабиниҳои ба ҳам алоқаманди илмӣ, илмию тадқиқотӣ, технологӣ ва истеҳсолӣ мебошад, ки барои амалӣ шудани он захираҳои зарурӣ, иҷрокунандагон ва мӯҳлати иҷрои корҳои илмӣ ва илмию тадқиқотӣ, таҷрибавӣ-конструкторӣ ва таҷрибавӣ-технологӣ мутаҳҳид гардида, барои ҳалли масъалаҳои иҷтимоӣ-иқтисодӣ, илмӣ ва илмию техникӣ равона шудаанд.
6. Барнома ин маҷмӯи лоиҳаҳои илмӣ, илмию техникӣ ва инноватсионӣ аст, ки бо мақсаду умумияти мавзӯъ, мӯҳлати иҷро ва механизми маблағгузорӣ мутаҳҳид гардоиида шудааид. Барнома шакли асосии ҳалли проблемаҳои нисбатан муҳими илмӣ, техники, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва проблемаҳои дигари оид ба самтҳои афзалиятноки фаъолияти илмию техникӣ, мутамарказ гардонидани захираҳои иқтидори илмию техникӣ ва истеҳсолӣ дар самтҳои нишондодашуда, ва дар ин замина суръат бахшидан ба рушди иқтисодиёт ва соҳаи иҷтимоӣ мебошад.
7. Ҳамаи барномаҳои илмӣ ва илмию техникӣ аз рӯи намудҳои зерин тасниф карда мешаванд:
- миллӣ;
- ҷумҳуриявии мақсаднок;
- байнисоҳавӣ;
- соҳавӣ;
- бунёдӣ;
- ҷустуҷӯи;
- минтақавӣ;
- байналмилалӣ ( оид ба ӯҳдадориҳое, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи худ гирифтааст).
8. Лоиҳаи илмӣ ва илмию техникӣ - ин маҷмӯи корҳо ва чорабиниҳои бунёдӣ ё амалии ҷустуҷӯӣ, тадқиқотӣ, таҷрибавӣ-ихтироъкорӣ ва технологӣ мебошанд, ки ба ҳалли вазифаҳои илмию техникии мушаххас равона гардидаанд.
9. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ - мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ, вазоратҳо, муассисаҳо, кумитаҳо мебошанд.
II. Ташаккули барномаҳо ва лоиҳаҳо
10. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси тавсияҳои Шӯрои ҳамоҳангсозии корҳои илмию тадқиқотӣ дар соҳаи илмҳои табиатшиносӣ, техникӣ, тиббӣ, гуманитарӣ ва ҷамъиятӣ дар назди Раёсати Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд КИТ) самтҳои афзалиятнок ва асосии тараққиёти илм ва техникаи Ҷумҳурии Тоҷикистонро барои дурнамои миёнамӯҳлат ва дарозмӯхлат, ки асоси ташаккули барномаҳо ва лоиҳаҳо мебошанд, баррасӣ ва тасдиқ менамояд. Самтҳои сиёсати давлатии илмӣ ва илмию техникиро Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси гузориши махсуси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.
11. Муайян намудани самтҳои асосии тараққиёти илму техника ва самтҳои афзалиятноки илмӣ-техникии давлат бо қадри афзудани дастовардҳои илму техника ва таҳлили вазъи ҳозира ва тамоюлоти тараққиёти иқтидори илмӣ-техникӣ амалӣ карда мешавад.
12. Лоиҳаҳои илмӣ ва илмию техникӣ метавонанд ҳамчун корҳои алоҳидаи илмӣ, илмию тадқиқотӣ, таҷрибавӣ-ихтироӣ ва технологӣ пешниҳод шаванд ва ҳамчунин ба Барнома дар шакли супориш барои таҳия ва амалӣ намудани лоиҳаҳои илмӣ ва илмию техникӣ шомил гарданд.
13. Барномаҳо барои марҳилае таҳия мегарданд, ки барои пурра ноил гардидан ба мақсадҳо ва иҷрои вазифаҳои гузошташуда заруранд. Мӯҳлати иҷрои барномаҳо, чун қоида, бояд аз 5 сол зиёд набошанд.
14. Мақсади ниҳоии барнома ё лоиҳа таҳияи масъалаҳои бунёдии илм, коркард ва дар истеҳсолот истифода намудани техника, технология ва маводи наве мебошад, ки ба тараққиёти иқтисодиёт, ба талаботи сатҳи ҷаҳонӣ мувофиқ будани маҳсулоти ватанӣ, ҳалли проблемаҳо ва вазифаҳои аввалиндараҷаи иҷтимоӣ-иқтисодӣ мусоидат менамоянд.
15. Назарияҳои илмӣ, техника ва технологияе, ки дар натиҷаи иҷрои бнрнома ё лоиҳа бунёд мешаванд, бояд бо дастовардҳои нави илмӣ, илмию техникӣ асоснок шуда, рақобатпазир бошанд.
16. Таъминоти ташкилӣ ва илмию методиро барои ташкил ва таҳияи барномаю лоиҳаҳо мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ, мақомоти маъмурӣ ва минтақавии ҳокимияти давлатӣ, ҷамъиятҳои илмӣ, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳо дар асоси самтҳои афзалиятноки фаъолияти илмӣ, илмию техникӣ амалӣ мегардонанд. Муайян намудани самтҳои асосии сиёсати давлатии илмию техникӣ, таҳияи тавсияву пешниҳодҳо дар бораи татбиқи барнома ва лоиҳаҳои илмӣ ва илмию техникӣ дар шароити ошкорбаёнӣ бо истифодаи шаклҳои гуногуни муҳокима, экспертиза ва озмунҳо амалӣ карда мешавад.
17. Ҳангоми муайян намудани мақсад ва вазифаҳо, самтҳо ва марҳилаҳои асосӣ, чашмдошти натиҷаҳо дар рафти татбиқи барнома ва лоиҳаҳо зарур аст, ки дониш ва тнҷрибаҳои андӯхтаи илмӣ ба назар гирифта шаванд ва такрори беасоси корҳо истисно шавад.
18. Таҳия ва ташаккули барнома ва лоиҳаҳои илмию техникӣ дар худ марҳилаҳои (давраҳои) муайян кардани проблемаҳои илмию техникӣ, интихоби самтҳои асосӣ ва ояндадори корҳои ҷӯстуҷӯӣ ва тадқиқотӣ, муайян намудани мақсадҳо, вазифаҳо ва методҳои тадқиқот, муқоиса бо самтҳои асосии тараққиёти илм ва техника ва талаботи сиёсати илмию техникии Ҷумҳурии Тоҷикистон, таҳлили ҳолати иқтидори илмӣ-техникӣ, муайян намудани заминаи моддӣ- техникӣ ва захираҳо, тасвияти чашмдошти натиҷаҳои мушаххас дар рафти татбиқи ҳам марҳилаҳои алоҳида ва ҳам тамоми барнома ё лоиҳа ба пуррагӣ, муайян намудани сохтор, мундариҷа, марҳилаҳо ва мӯҳлатҳои татбиқ, ҳисобу китоби ҳаҷмҳои зарурии маблағгузории аз нигоҳи иқтисодӣ асоснок, ҷустуҷӯи муассиса ва дигар ташкилотҳои манфиатдор барои истифодаи натиҷаҳои фаъолияти илмию техникӣ, ҷустуҷӯи манбаъҳои иловагии маблағгузорӣ, муайян намудани самараи иҷтимоӣ ва иқтисодӣ барои ҷомеа ва давлатро дарбар мегирад.
19. Таҳиягарони барнома ва лоиҳаҳо вазифадоранд, ки ҷиҳати мусоидат ба татбиқи онҳо ва истифодаи натиҷаҳои фаъолияти илмию техникӣ аз ҷониби вазорату идораҳо, дигар мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ ҷонибдории онҳоро ба даст оранд.
20. Барои ташаккул ва татбиқи минбаъдаи барнома ва лоиҳаҳо мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ, ки ҳамчун ташаббускори таҳияи барномаҳо ва лоиҳаҳо баромад мекунад, Шӯрои илмӣ- техникиро, ки ба мақомоти мазкур тобеъ аст, таъсис менамояд, раиси Шӯроро таъин ва роҳбари илмии барнома ё лоиҳаро тасдиқ менамояд. Қарорҳои Шӯрои илмӣ-техникӣ хусусияти тавсиявӣ доранд.
21. Шӯрои илмӣ-тсхникӣ оид ба номзадии роҳбари илмии барнома ё лоиҳа_пешниҳод омода менамояд.
22. Роҳбари илмии барнома ё лоиҳа дар назди Шӯрои илмӣ-техникӣ масъулият дорад ва ба он оид ба рафти татбиқи барнома ё лоиҳа на камтар аз ду маротиба дар як сол маълумот медиҳад.
23. Шӯрои илмӣ-техникӣ дар асоси Низомнома дар бораи Шӯрои илмӣ-техникӣ, ки онро мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва идоракунӣ тасдиқ намуда, дар назди он Шӯро ташкил карда мешавад, амал мекунад ва якҷоя бо роҳбари илмии барнома ё лоиҳа барои таҳия ва татбиқи барнома ё лоиҳа ҷавобгар аст.
24. Шӯрои илмӣ-техникӣ ҳисоботи фосилавӣ ва ниҳоии роҳбарони илмии барномаҳо ва лоиҳаҳоро баррасӣ ва тасдиқ иамуда, ҳисоботи фосилавиро ба Шӯрои ҳамоҳангозиии КИТ ва ҳисоботи ниҳоиро ба Маркази миллии патенту иттилоотии Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати на камтар аз як моҳ баъди тасдиқи ҳисобот ирсол менамояд.
25. Таҳиягарони барномаҳо ва лоиҳаҳо мставонанд дар муддати як сол вобаста ба тайёр шудани дархост, вале на дертар аз мӯҳлати муқарраргардидаи пешниҳоди дархост барои соли молиявии навбатӣ, онро ба Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ дар назди Раёсати Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон барои баррасӣ ва дохил намудан ба Номгӯи барномаҳо ва лоиҳаҳои аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшаванда, ки аз буҷети давлатӣ маблағгузорӣ мешаванд, ирсол намоянд. Дархостҳои баъд аз мӯҳлати муқарраршуда пешниҳод гардида ба портфели дархостҳо барои соли молиявии оянда дохил карда мешаванд.
26. Маводи дархост барои гузаронидани экспертизаи илмӣ ва илмию техникӣ бариомаҳо ва лоиҳаҳо инҳоро дарбар мегирад:
- ариза бо дархост дар бораи гузаронидани экспертизаи давлатӣ ва ба Номгӯий ворид намудани барномаҳо ва лоиҳаҳое, ки барои маблағгузорӣ аз буҷети давлатӣ пешниҳод мешаванд;
- шаҳодатнома дар бораи аккредитатсияи ташкилоти илмӣ;
- Консепсияи барнома ё лоиҳа, ки инҳоро дарбар мегирад: номи барнома ё лоиҳа, мақсад ва вазифаҳои асосӣ;
- асоснок намудани зарурати таҳия ва татбиқи барнома ё лоиҳа (муҳиммият),
- мӯҳтавои барнома ё лоиҳа бо шарҳи бартариятҳои сифатӣ, тавсифи техникӣ, омилҳои хатарнок, таъминоти асосҳои меъёрии хуқуқӣ ва меъёрии техникӣ, дараҷаи техникии ба дастомада, таҳлили иқтидори илмӣ-техникии мавҷудбуда, муқаррар ва тасвияти чашмдошти натиҷаҳои мушаххас, муайяи намудан ва ҳисоб кардани самараи иҷтимоӣ ва иқтисодӣ зимни татбиқи барнома ё лоиҳа;
- рӯйхатн супоришҳо ва марҳилаҳои барнома ё лоиҳа бо нишондоди маълумот дар бораи иҷрокунандагони давраҳои алоҳидаи барнома ё лоиҳа;
- асоснок намудани ҳаҷми зарурии маблағгузорӣ бо нишондоди манбаҳои иловагии маблағгузории ҷалбшаванда;
- рӯйхати намуди корҳое, ки аз ҳисоби қувва ва воситаҳои худӣ иҷро мешаванд, ҳиссаи воситаҳои худӣ, ки барои татбиқи барнома ё лоиҳа гузошта мешавад, маълумот дар бораи ҳаҷми маблағҳое, ки барои омода намудани он сарф шудааст;
- маълумот дар бораи иҷрокунандагони ҳамшарики барнома ва лоиҳа бо нишондоди намуди корҳое, ки онҳо иҷро мекунанд;
- лоиҳаи нақшаи гузаронидани чорабиниҳои илмӣ ва илмӣ-техникӣ (семинар, конференсия ва ғайра) ва нашри адабиёти илмӣ-техникӣ (аз ҷумла интишороти илмӣ) аз рӯи натиҷаҳои татбиқи барнома ва лоиҳа;
- тасдиқи хаттии идора, ташкилот ва муассисаҳои дар татбиқи барнома ё лоиҳа манфиатдор бо нишондоди ӯхдадориҳои базиммагирифтаи онҳо оид ба иҷрои марҳилаҳои алоҳидаи кор ва ҳиссаи иштироки молиявӣ;
- ҳисоботи мақомоти ҷустуҷӯӣ дар бораи ҷустуҷӯи маълумот доир ба навоварӣ ва дараҷаи техникӣ;
- ҳуҷҷати тасдиқкунандаи пардохти тартиби гузаронидани экспертиза;
- ҳуҷҷатҳои дигар мувофиқи зарурат (литсензияҳои рухсатдиҳанда, супориш ва вазифаҳои мақомоти болоӣ ва ғайраҳо).
27. Ҷараёни тасдиқи Номгӯи барномаҳо ва лоиҳаҳои илмӣ ва илмӣтехникие, ки аз буҷети давлатӣ маблағгузорӣ мешаванд, марҳилаҳои зеринро дарбар мегирад: гузаронидани экспертизаи давлатии илмӣ ва илмию техникӣ; ташаккули Номгӯи барномаҳо ва лоиҳаҳое, ки барои маблағгузории давлатӣ тавсия шудаанд; бо Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқа кардани ҳаҷми умумии хароҷоте, ки барои татбиқи барномаҳо ва лоиҳаҳо равона карда мешаванд ва дар моддаҳои дахлдори буҷет барои соли молиявии навбатӣ поягузорӣ мешаванд; тасдиқи Номгӯи барномаҳо ва лоиҳаҳо аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон.
28. Мақомоти давлатии ҷустуҷӯие, ки таъмини иттилоотии ҷараёни таҳия, экспертиза ва тасдиқи барномаҳо ва лоиҳаҳоро иҷро мекунад, Маркази миллии патенту иттилооти Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Маркази миллии патенту иттилоот дар асоси бақайдгирии давлатӣ, ҷамъоварӣ ва таҳлили ҳуҷҷатҳои ҳисоботӣ, ки натиҷаҳои фаъолияти илмӣ-техникӣ, мубодилаи байнидавлатии маълумотҳои илмӣ ва техникиро дарбар мегирад, захираҳои миллии иттилоотии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар соҳаи илму техника ташаккул медиҳад.
III. Гузаронидани экспертизаи барномаҳо ва лоиҳаҳо
29. Ҳамаи барномаҳои илмию техникӣ ва лоиҳаҳои ба онҳо дохил кардашуда, инчунин лоиҳаҳои илмию техникии алоҳида, ки барои қисман ё пурра маблағгузории давлатӣ талабгор мебошанд, бояд ҳатман аз экспертизаӣ мустақили давлатии илмӣ ва илмию техникӣ гузаранд.
Объектҳои экспертизаи илмӣ ва илмию техникӣ инҳо буда метавонанд:
- барномаҳо ва лоиҳаҳои илмӣ, илмӣ-техникӣ ва технологии давлатӣ, миллӣ ва минтақавӣ;
- барномаҳо ва лоиҳаҳои илмӣ ва илмӣ-техникии байналмилалӣ, байнидавлатӣ ва минтақавӣ, ки дар асоси созишнома ва шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди қаламрави он амалӣ карда мешаванд;
- барномаҳо ва лоиҳаҳои соҳавӣ ва байнисоҳавӣ, ки аз буҷети давлатӣ, фондҳои давлатии ғайрибуҷетӣ, буҷетҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ маблағгузорӣ мешаванд;
- лоиҳаҳои санадҳои, қорунгузорӣ, меъёрии ҳуқуқӣ ва маъмурӣ оид ба танзими фаъолияти илмӣ ва илмӣ-техникӣ;
- лоиҳаҳои илмӣ-техникӣ ва технологии алоҳида;
- корҳои илмӣ-тадқиқотӣ (хусусияти бунёдӣ ва амалидошта) дар самтҳои гуногун;
- корҳои таҷрибавӣ-конструкторӣ, технологӣ ва маҷмӯи корҳое, ки дар асоси супоришҳои техникӣ бо мақсади таҳияи асноди дахлдор ва ғайра иҷро карда мешаванд.
30. Вазифаи асосии экспертизаи давлатии илмӣ ва илмию техникии барномаҳо ва лоиҳаҳо, ки барои қисман ё пурра маблағгузории давлатӣ талабгор мебошанд, тадқиқи ҳамаҷонибаи объектҳои экспертиза, тафтиши мутобиқати объекхҳои экспертиза ба талабот ва меъёрҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, муайян намудани навоварии мавзӯи пешниҳодшуда, баҳо додани мувофиқати объектҳои экспертиза ба сатҳи ҳозираи донишҳои илмӣ, техникӣ ва технологӣ, тамоюлҳо ва самтҳои афзалиятноки тараққиёти илмию техникӣ, принсипҳои сиёсати илмӣ-техникии давлатӣ, талаботи бехатарии муҳити зист, аз нигоҳи иқтисодӣ мувофиқи мақсад будан, таҳлили самаранокии истифодаи иқтидорҳои илмӣ-техникии мавҷуда, баҳо додани маҳсулнокии корҳои илмӣ-тадқиқотӣ, коркардҳои таҷрибавӣконструкторӣ ва технологӣ, муайян намудани тарзи маблағгузории буҷетӣ, ғайрибуҷетӣ ё бевосита заминавии ба мақсад мувофиқ, омода намудани хулосаҳои асосноки экспертӣ доир ба ҳамаи масьалаҳои омухташаванда (аз он ҷумла тавсияҳои хусусияти инвеститсионӣ дошта) мебошад.
31. Экспертиза бо хоҳиши аризадиҳанда гузаронида мешавад.
32. Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ мувофиқи ваколатҳои худ экспертизаи илмӣ ва илмию техникии барномаҳо ва лоиҳаҳои пешииҳодшударо дар хусуси ҳамоҳангсозии мавзӯъҳои аз ҷиҳати мазмуну мақсад бо ҳам наздик, дар як марказ ба роҳ мондани тадқиқи онҳо, роҳ надодан ба пешниҳоди мавзӯъҳои камаҳмият ва такроршаванда ташкил менамояд ва корҳоеро ба субут мерасонад, ки ба таъмини ташкилӣ-методӣ ва техникии экспертизаи мавзӯъҳо равона шудаанд. Бо дарназардошти хулосаи экспертӣ дар бораи мувофиқи мақсад будани мавзӯъҳои пешниҳодшуда Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба маблағгузории онҳо аз ҳисоби буҷети давлатӣ қарор қабул мекунад, рӯйхати барномаҳо ва лоиҳаҳоеро, ки барои маблағгузории давлатӣ пешниҳод шудаанд, ба тартиб медарорад. Бо ин мақсад аз ҳисоби олимон ва мутахассисони варзида, ки дар соҳаҳои мушаххаси илм аз рӯи ихтисоси мавзӯъҳои пешниҳодшуда донишу таҷриба ва тахассуси сазовор доранд, Комиссияи экспертии доимоамалкунанда ташкил мекунад.
33. Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ ҳангоми қабули қарор бояд ба муҳиммияти барномаҳо ва лоиҳаҳо (мувофиқати мақсадҳо, вазифаҳо ва самтҳои афзалиятноки сиёсати илмӣ-техникии давлатӣ), возеҳ тасвият намудани чашмдошти натиҷаҳои тадқиқот таваҷҷӯҳ намояд, бояд мутобиқ будани мӯҳлати гузаронидани корҳоро дар маводи дархост ва дигар нишондиҳандаҳоро бо имкониятҳои воқеӣ тасдиқ кунад.
34. Комиссияҳои экспертии Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ кори худро дар асоси Низомнома дар бораи гузаронидани экспертизаи давлатии илмӣ ва илмию техникии барномаҳо ва лоиҳаҳо, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мешавад, Низомнома дар бораи Комиссияи экспертӣ, ки аз ҷониби Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ тасдиқ мешавад ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим менамояд.
35. Қарори Комиссияи экспертӣ дар ҳолате қабулшуда ҳисобида мешавад, ки агар ба он бештар аз нисфи аъзои комиссияи дар овоздиҳӣ иштироккунанда овоз дода бошанд, дар айни ҳол он аъзои комиссия, ки таҳиягарони барнома ё лоиҳа мебошанд, овоз намедиҳанд.
36. Намояндаи ваколатдори ташкилоти дархосткунанда ҳуқуқ дорад дар маҷлиси Комиссияи экспертӣ иштирок намояд ва мувофиқи тавсияҳои он дар барнома ё лоиҳаи пешниҳодшуда тағйироту иловаҳои зарурӣ ворид кунад.
37. Барнома ё лоиҳаи такмилгардида бо нишондоди тағйироти воридшуда ба Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ барои қабули қарор оид ба дохил намудан ба Номгӯи барнома ва лоиҳаҳое, ки барои маблағгузории давлатӣ тавсия шудаанд, пешниҳод карда мешавад.
38. Гузаронидани экспертиза мутобиқи тарифҳои тасдиқнамудаи Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ пулакӣ аст. Хароҷоти гузаронидани экспертиза ҳангоми тасдиқ намудани барнома ё лоиҳа ба рӯйхати масрафи иҷрои онҳо дохил карда мешавад, дар ҳолати қабул накардани барнома ва лоиҳа аз ҳисоби маблағҳои фармоишгар пардохта мешавад.
39. Ҳаҷми баландтарини маблағҳо, ки барои пӯшонидани хароҷоти ташкил ва гузаронидани экспертиза, пардохти маблағҳои бақайдгирӣ ва супоридани ҳисоботҳои ниҳоӣ, гузаронидани ҷустуҷӯҳои иттилоотӣ, таъмини ҳимояи ҳуқуқии натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмӣ-техникӣ (аз рӯи шартҳои аҳднома) равона мешаванд, набояд бештар аз 3 фоизи арзиши умумии дархостшуда барои иҷрои барнома ё лоиҳа бошад.
40. Мӯҳлати гузаронидани экспертизаи илмӣ ва илмию техникии давлатии лоиҳаҳо аз рӯзи ворид шудани дархост ба Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ набояд аз се моҳ зиёд бошад.
41. Тағйир додани мӯҳлатҳои гузаронидани экспертизаи давлатӣ баъд аз қабули қарори асоснок аз ҷониби Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ доир ба ин масъала имконпазир аст.
IV. Тартиби тасдиқ ва маблағгузории барномаҳо ва лоиҳаҳо
42. Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ дар асоси хулосаи Комиссияи экспертӣ Номгӯи барнома ва лоиҳаҳоеро, ки барои маблағгузорӣ аз буҷети давлатӣ тавсия шудаанд, интихоб ва омода карда, онҳоро барои мувофиқа ба Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар оянда барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд.
43. Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми баррасии лоиҳа ва барномаҳои аз ҷониби Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ тавсияшуда гузаронидани экспертизаи мутобиқати воситаҳои молиявии дархостшударо бо ҳаҷм ва мундариҷаи таҳқиқоти ба нақша гирифташуда, натиҷадиҳии корҳои анҷомёфта, самарабахш будани истифодаи воситаҳои буҷети давлатиро ташкил менамояд.
44. Дар асоси ҳаҷми пешакии маблағгузорӣ ва тавсияҳои Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон номгӯи мувофиқашудаи барномаҳо ва лоиҳаҳоро барои соли навбатӣ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд.
45. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси пешниҳоди Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон маводи пешниҳодшударо баррасӣ менамояд ва дар бораи ба мақсад мувофиқ будани қабули барномаҳо ва лоиҳаҳо қарор қабул мекунад, супоришдиҳиндагонн давлатӣ, мӯҳлати иҷро, ҳаҷм ва манбаи маблағгузориро тасдиқ мекунад ва онҳоро ба лоиҳаи буҷети давлатӣ барои соли навбатӣ дохил менамояд.
46. Маблағгузории фаъолияти илмӣ ва илмию техникӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси усулҳои барномавии мақсаднок, ки маблағгузории мақсадноки барнома ва лоиҳаҳои мушаххаси илмӣ ва илмӣ-техникиро дар назар дорад, амалӣ карда мешавад.
47. Ҳамаи корҳо оид ба татбиқи барномаҳо ва лоиҳаҳо бояд дар асоси шартномаҳо доир ба гузаронидани корҳои илмӣ ва илмию техникӣ иҷро шаванд.
48. Дар шартнома доир ба иҷрои корҳо бояд пешбинӣ карда шавад:
- иҷрокунандагони мушаххас;
- мӯҳлати иҷрои ҳаҷми умумӣ ва марҳилаҳои алоҳидаи супоришҳо;
- ҳаҷм ва сифати корҳо;
- натиҷаҳои чашмдошт (мушаххас, ки қобили санҷидан бошад);
- масъулияти тарафҳо доир ба иҷрои талаботи шартнома;
- арзиши корҳо, манбаъҳо ва тартиби маблағгузорӣ;
- тартиби супоридан ва қабули корҳо;
- муайян намудани ҳуқуқҳо барои моликияти зеҳнӣ;
- тақсим намудани вазифаҳо оид ба қайди давлатӣ ва пешниҳоди нусхаи ҳатмии ҳисоботи илмӣ-техникии ниҳоӣ;
- рӯйхати маводи нашршуда ва нашрияҳои иттилоотӣ, ки тадқиқотро ҳамроҳӣ мекунанд;
- тартиби пешниҳод намудани маълумот оид ба рафти иҷрои корҳо;
- тақсим намудани вазифаҳо ва масъулиятҳо оид ба гузаштани экспертизаи давлатӣ нисбат ба таъмини ҳимояи маълумот ва ғайра.
49. Маблағгузории давлатии барномаҳо ва лоиҳаҳо бо таъиноти мақсаднок аз тариқи фармоишгарони давлатӣ анҷом дода мешавад.
50. Тартиби ташкил ва истифодаи фондҳои ғайрибуҷетии байнисоҳавӣ, соҳавӣ ва иттиҳодиявии корҳои илмӣ-тадқиқотӣ ва таҷрибавӣ-конструкторӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
51. Бо мақсади мусоидат намудан ба татбиқ ва истифодаи натиҷаҳои тадқиқотҳои илмӣ вазорат ва идораҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд сохторҳои ташкилии иттиҳодиявӣ, байнисоҳавӣ ва соҳавиро дар шакли агентӣ, марказҳо ва фондҳо таъсис диҳанд, ки вазифаи асосии онҳо ҷустуҷӯ, интихоб ва маблағгузории минбаъдаи тадқиқотҳо ва кашфиётҳои нисбатан афзалиятноки амалӣ аз ҳисоби истифодаи маблағҳои худӣ, инчунин ҷалб намудани маблағи манбаъҳои дигар мебошад.
V. Назорат ва ҳамроҳии иттилоотии раванди амалисозии барномаҳо ва лоиҳаҳо
52. Бо мақсади назорати фаврӣ ва ҳисобу-китоби маблағҳое, ки барои илм ҷудо мешаванд, Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба пардохтҳои амалишудаи барномаҳо ва лоиҳаҳои иҷрошаванда қайди алоҳида мебарад ва як маротиба дар ҳар нимсола дар бораи вазъи истифодаи маблағҳои ҷудошуда ба Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ маълумот медиҳад.
53. Назорати истифодаи мақсадноки маблағҳои ҷудошуда, рафти иҷрои лоиҳа ва татбиқи шартнома оид ба гузаронидани корҳои илмӣ ва илмӣ-техникиро фармоишгари давалатӣ ба амал мебарорад.
54. Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ ҳуқуқ дорад аз Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармоишгари давлатӣ ва иҷрокунандагони бевосита маълумоти заруриро дар бораи рафти татбиқи барномаҳо ва лоиҳаҳо, ҳаҷм ва мӯҳлати пардохтҳои амалишуда, натиҷаҳои илмӣ- техникии ба дастомада ва ғайра талаб намояд.
55. Дар ҳолати вайрон кардани амалиёти молиявӣ, истифодаи гайримақсадноки маблағҳои пулӣ, риоя накардани мӯҳлати иҷрои корҳо ва дар ҳолатҳое, ки барномаҳо ва лоиҳаҳо қайди давлатиро нагузаштаанд, ҳисоботи илмӣ-техникӣ ва нусхаҳои ҳатмии маводи иттилооотӣ, ки аз рӯи натиҷаҳои тадқиқот омода ва нашр шудаанд, пешниҳод нашудааст, маълумот дар бораи коркардҳои мушаххаси ба дастомада пешниҳод нашудааст, Шӯрои ҳамоҳангсозии КИТ метавонад то бартараф намудани камбудиҳо ба Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ихтисор кардани маблағгузории мавзӯъҳои илмӣ ва илмию техникӣ ҳангоми тартиб додани буҷети навбатӣ тавсия пешниҳод намояд:
56. Ҳамаи барномаҳо ва лоиҳаҳои тасдиқшуда бояд аз қайди ҳатмии давлатӣ гузаранд.
57. Қайди давлатии барномаҳо ва лоиҳаҳо аз ҷониби Маркази миллии патенту иттилооти Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
58. Фармоишгари давлатӣ барои гузаштани қайди давлатӣ масъул аст. Қайди давлатии барномаҳо ва лоиҳаҳо дар марҳилаи тасдиқи онҳо мувофиқи Тартиби қайди давлатии барномаҳо ва лоиҳаҳое, ки аз ҷониби Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шудааст, амалӣ карда мешавад.
59. Хароҷоти гузаштани қайди давлатӣ, тартиб додан ва пешниҳод намудани ҳисобот ба арзиши лоиҳа мансуб аст ва ҳамчун дороиҳои ғайримоддӣ ҳисобида мешаванд.
60. Баъди анҷоми марҳилаи корҳои ҷустуҷӯӣ ва тадқиқотӣ фармоишгари давлатӣ ба Маркази миллии патенту иттилоотии Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи корҳои иҷрошуда мувофиқи талаботи ҳуҷҷатҳои меъёрии техникӣ, ки барои тартиб додани ҳисоботи илмию техникӣ пешниҳод карда мешавад, ҳисоботи муфассал (ниҳоӣ) ирсол менамояд. Маълумот дар бораи натиҷаҳои татбиқи барномаҳо ва лоиҳаҳо бояд дар мӯҳлатҳои муқарраршуда ва аз рӯи шаклҳои тасдиқшуда бо зикри ҳаҷми корҳо, арзиши он, натиҷаҳои ба дастомада ва мувофиқ будани он бо натиҷаҳои назардошт пешниҳод карда мешавад.
61. Натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмию техникӣ, ки дар рафти татбиқи барномаҳо ва лоиҳаҳо ба даст омадаанд, бояд дар муомилоти умум ва ё гардиши хоҷагӣ ҷалб карда шаванд.
62. Ҷалб намудан дар муомилоти умум тавассути чопи натиҷаҳои бадастомада дар нашрияҳои илмӣ ва илмию техникӣ ва инчунин аз тариқи низоми қайд ва баҳисобгирии давлатӣ ба амал бароварда мешавад.
63. Қайд ва баҳисобгирии давлатӣ аз ҷониби муассисаҳои махсусгардонидашуда, ки ба вазифаи онҳо бурдани феҳристҳои давлатии натиҷаҳои фаъолияти илмй ва илмию техникй, ҳамчун объектҳои моликияти зеҳнӣ дохил мегардад, гузаронида мешаванд.
64. Бурдани феҳристи давлатӣ, баҳисобгирӣ ва қайди натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмию техникӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин Низомнома ва ҳуҷҷатҳои меъёрӣ- методии дигар, ки тартиби қайд ва баҳисобгирии намудҳои алоҳидаи натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмию техникиро муайян мекунанд, гузаронида мешаванд.
65. Захираҳои давлатии иттилоотӣ, ки дар асоси қайд ва баҳисобгирии натиҷаҳои фаъолияти илмӣ ва илмию техникӣ ташкил карда мешаванд, дастраси умум мебошанд ва паҳнкунии васеи маълумотро дар бораи натиҷаҳои ба дастомада ва ҳифз кардани онҳо ҳамчун объектҳои сарвати миллӣ таъмин менамоянд.
66. Аз рӯи натиҷаҳои қайди давлатӣ Маркази миллии патенту иттилооти Вазорати иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон маводи иттилоотиро дар шакли Бюллетени қайди давлатӣ ва Феҳристи барномаҳо ва лоиҳаҳо нашр мекунад, ки ба вазорату идораҳо фиристода мешаванд.
67. Танҳо дар ҳолати мавҷуд будани тасдиқнома дар бораи супоридани ҳисобот мавзӯъро анҷомёфта ҳисобидан мумкин аст ва маблағҳои барои иҷрои он ҷудошуда аз ҳисоби иҷрокунандагон бароварда мешаванд.
68. Хароҷоти омода ва нашр намудани маводи иттилоотӣ мутаносибан ба арзиши тартиби қайди барнома ё лоиҳа ва супоридани ҳисобот дар бораи онҳо дохил мешаванд.
69. Дар асоси нусхаҳои ҳатмии пешниҳодшудаи маводи иттилоотӣ, ки дар шакли интишорот, мақолаҳо, рисолаҳо, маҷмӯаҳо, маводи коиференсияҳо ва ғайра омода ва нашр шудаанд, захираҳои иттилооотии давлатӣ ташкил карда мешаванд, ки маълумотро дар бораи натиҷаҳои корҳои илмию тадқиқотӣ (корҳои таҷрибавӣ- конструкторӣ), моликон ва соҳибони онҳо, инчунин шартҳои дастрас намудани онҳоро дарбар мегиранд.
Правила формирования, экспертизы, утверждения, финансирования и реализации научных, научно-технических программ и проектов,финансируемых из государственного бюджета Республики Таджикистан
I. Общие положения
1. Правила формирования, экспертизы, утверждения, финансирования и реализации научных, научно-технических программ и проектов, финансируемых из государственного бюджета Республики Таджикистан" (далее - Правила ) разработаны на основе Закона Республики Таджикистан "О науке и государственной научно-технической политике" и Закона Республики Таджикистан "Об Академии наук Республики Таджикистан".
2. Правила разработаны с целью дальнейшего совершенствования системы управления научно-технической деятельностью в Республике Таджикистан с учетом положений нормативно-правовых актов Республики Таджикистан, относящихся к научно-технической и инновационной сфере.
3. Объектами государственного финансирования в научной, научно-технической и инновационной сфере являются программы и проекты, соответствующие основным положениям научной, научно-технической и инновационной политики Республики Таджикистан, а также международные, межгосударственные, региональные научно-технические проекты, выполняемые с участием Республики Таджикистан.
4. Правила распространяется на программы и проекты, претендующие на полное или частичное государственное финансирование.
5. Научная и научно-техническая программа - это комплекс взаимосвязанных научных, научно-исследовательских, технологических, производственных работ и мероприятий, объединенных необходимыми для ее реализации ресурсами, исполнителями и сроками исполнения научных, научно-исследовательских, опытно-конструкторских, опытно-технологических работ, направленных на решение социально-экономических, научных и научно-технических проблем.
6. Программа - это совокупность научных, научно-технических и инновационных проектов, объединенных общей целью и тематикой, сроками выполнения и механизмом финансирования. Программа является основной формой решения наиболее важных научных, технических, экономических, социальных и других проблем по приоритетным направлениям научно технической деятельности, концентрации ресурсов научно-технического и производственного потенциала на указанных направлениях и ускорения на этой основе развития экономики и социальной сферы.
7. Все научные и научно-технические программы классифицируются по следующим типам:
- национальная;
- республиканская целевая;
- межотраслевая;
- отраслевая;
- фундаментальная;
- поисковая;
- региональная;
- международная (по обязательств, которые взяла на себя Республика Таджикистан).
8. Научный и научно-технический проект - это комплекс фундаментальных и/или прикладных поисковых, исследовательских, опытноконструкторских, технологических работ и мероприятий, направленных на решение конкретной научно-технической задачи.
9. Органы государственной власти и управления местные исполнительные органы государственной области, министерства, ведомства, комитеты.
II. Формирование программ и проектов
10. Правительство Республики Таджикистан по представлению Министерства экономики и торговли на основе рекомендаций Совета по координации научно-исследовательских работ в области естественных, технических, медицинских, гуманитарных и общественных наук при Президиуме Академии наук Республики Таджикистан (далее НИР) рассматривает и утверждает приоритетные, основные направления развития науки и техники Республики Таджикистан на среднесрочную и долгосрочную перспективу, которые являются основой для формирования программ и проектов. Направления государственной научной и научно-технической политики определяются Маджлиси Оли Республики Таджикистан на основе специального доклада Правительства Республики Таджикистан.
11. Определение основных направлений развития науки и техники и научно-технических приоритетов государства производится на основе достижений науки и техники и анализа современного состояния и тенденций развития научно-технического потенциала.
12. Научные и научно-технические проекты могут быть представлены как отдельные научные, научно-исследовательские, опытно-конструкторские и технологические работы, так и входить в Программу в виде задания на разработку и реализацию научных и научно-технических проектов.
13. Программы разрабатываются на период, необходимый для полного достижения поставленных в ней целей и задач. Срок выполнения программы не должен превышать, как правило, 5 лет.
14. Конечной целью программы или проекта является разработка фундаментальных проблем науки, создание и использование в производстве новой техники, технологий и материалов, содействующих развитию экономики, выходу отечественной продукции на мировой уровень, решению первоочередных социально-экономических проблем и задач.
15. Создаваемые в результате выполнения программы или проекта научные теории, техника и технологии должны основываться на новых научных и научно-технических достижениях и быть конкурентоспособными.
16. Организационное и научно-методическое обеспечение процесса формирования и реализации программ и проектов осуществляется органами государственной власти и управления, административными и территориальными органами власти, научными обществами, учреждениями и другими организациями на основе приоритетных направлений научной, научно-технической деятельности. Определение основных направлений государственной научно-технической политики, разработка рекомендаций и предложений о реализации научных и научно-технических программ и проектов осуществляются в условиях гласности с использованием различных форм общественных обсуждений, экспертиз и конкурсов.
17. При определении целей и задач, основных направлений и этапов, ожидаемых результатов при реализации программ и проектов необходимо учитывать накопленные наукой знания и опыт и исключать неоправданное дублирование работ.
38. Разработка и формирование научных, научно-технических программ и проектов включает в себя стадии (этапы) выявления научно-технической проблемы, выбора основных, перспективных направлений поисковых и исследовательских работ, определения целей, задач и методов исследований, сопоставления с основными направлениями развития науки и техники и положениями научно-технической политики Республики Таджикистан, анализа состояния научно-технического потенциала, определения материально-технической базы и ресурсов, формулирования конкретных ожидаемых результатов при реализации как отдельных этапов, так и всей программы или проекта в целом, определения структуры, содержания, этапов И сроков реализации, расчета необходимых экономически обоснованных объемов финансирования, поиска заинтересованных ведомств и организаций для использования результатов научно-технической деятельности, поиска дополнительных источников финансирования, определения социального и экономического эффекта для общества и государства.
19. Разработчики программ и проектов обязаны заручиться поддержкой министерств и ведомств, других органов государственной власти и управления в оказании содействия в их реализации и использовании результатов научно-технической деятельности.
20. Для формирования и последующей реализации программ и проектов орган государственной власти и управления, выступающий инициатором разработки программ и проектов, создает Научно-технический Совет, который подчиняется данному органу, назначает председателя Совета и утверждает научного руководителя программы или проекта. Решения Научно-технического Совета носят рекомендательный характер.
21. Научно-технический Совет готовит предложения по кандидатуре научного руководителя программы или проекта.
22. Научный руководитель программы или проекта подотчетен Научно-техническому Совету и информирует его о ходе реализации программы или проекта не реже двух раз в год.
23. Научно-технический Совет действует на основании Положения о Научно-техническом Совете, утверждаемого органом государственной власти и управления, при котором создается данный Совет, и совместно с научным руководителем программы или проекта несет ответственность за разработку и реализацию программы или проекта.
24. Научно-технический Совет рассматривает и утверждает промежуточные и заключительные отчеты научных руководителей программ и проектов и направляет промежуточный отчет в Совет по координации НИР, а заключительный отчет в Национальный патентно-информационный центр Министерства экономики и торговли Республики Таджикистан не позднее месячного срока после утверждения отчета.
25. Разработчики программ и проектов могут в течение года, по мере готовности заявки, но не позднее установленного срока подачи заявок на очередной финансовый год, направлять ее в Совет по координации НИР при Президиуме Академии наук для рассмотрения и включения в Перечень утверждаемых Правительством Республики Таджикистан программ и проектов, финансируемых из государственного бюджета. Заявки, поданные после установленного срока, включаются в портфель заявок на следующий финансовый год.
26. Материалы заявки на проведение экспертизы научных и научно-технических программ и проектов включают в себя:
- заявление с ходатайством о проведении государственной экспертизы и включении представленных проектов в Перечень программ и проектов, финансируемых из государственного бюджета;
- свидетельство об аккредитации научной организации;
Концепцию программы или проекта, которая содержит: наименование программы или проекта, основные цели и задачи;
- обоснование необходимости разработки и реализации программы или проекта (актуальность);
- содержание программы или проекта с описанием качественных преимуществ, технических характеристик, факторов риска, обеспеченности нормативно-правовой и нормативно-технической основы, достигаемого технического уровня, анализа имеющегося научно-технического потенциала, установления и формулирования конкретных ожидаемых результатов, выявления и расчета социального и экономического эффекта при реализации программы или проекта;
- перечень заданий и этапов программы или проекта с указанием сведений об исполнителях отдельных этапов программы или проекта;
- обоснование необходимого объема финансирования с указанием привлекаемых дополнительных источников финансирования;
- перечень видов работ, выполняемых за счет собственник сил и средств, доля собственных средств, вкладываемых в реализацию программы или проекта, сведения об объемах средств, затраченных на его подготовку;
- сведения о соисполнителях программы и проекта, с указанием видов работ, выполняемых ими;
- проект плана проведения научных и научно-технических мероприятий (семинаров, конференций и др.) и издания научно-технической литературы (в том числе научных публикаций) по результатам реализации программы и проекта;
- письменные подтверждения заинтересованных в реализации программы или проекта ведомств, организаций и учреждений с указанием взятых на себя обязательств по выполнению отдельных этапов работы и доли финансового участия;
- отчет поискового органа об информационном поиске на новизну и технический уровень;
- документ, подтверждающий оплату процедуры, проведения экспертизы;
- другие документы по мере необходимости (разрешающие лицензии, задания и поручения вышестоящих органов и т.д.).
27. Процесс утверждения научных и научно-технических программ и проектов, финансируемых из государственного бюджета, включает следующие этапы: проведение государственной научной и научно-технической экспертизы; формирование Перечня программ и проектов, рекомендованных для государственного финансирования; согласование с Министерством экономики и торговли Республики Таджикистан и Министерством финансов Республики Таджикистан общих сумм расходов, направляемых на реализацию программ и проектов, закладываемых в соответствующие статьи бюджета на очередной финансовый год; утверждение Перечня программ и проектов Правительством Республики Таджикистан,
28. Государственным поисковым органом, осуществляющим информационное обеспечение процессов разработки, экспертизы, и утверждения программ и проектов, является Национальный патентноинформационный центр Министерства экономики и торговли Республики Таджикистан. Национальный патентно-информационный центр формирует на основе государственной регистрации, сбора и обработки отчетных документов, содержащих результаты научно-технической деятельности, межгосударственного- обмена научной и технической информацией, национальные информационные ресурсы Республики Таджикистан в области науки и техники.
III. Проведение экспертизы программ и проектов
29. Все научно-технические программы и включенные в них проекты, а также отдельные научно-технические проекты, претендующие на частичное или полное государственное финансирование, подлежат обязательной независимой государственной научной и научно-технической экспертизе. Объектами научной и научно-технической экспертизы могут быть:
- государственные, национальные и региональные научные, научно-технические и технологические программы и проекты;
- международные, межгосударственные, региональные научные и научно-технические программы или проекты, реализуемые на основе международных договоров и соглашений Республики Таджикистан в пределах ее территории;
- отраслевые и межотраслевые программы и проекты, финансируемые из государственного бюджета, государственных внебюджетных фондов, бюджетов местных органов власти;
- проекты законодательных, нормативно-правовых и административных актов по регулированию деятельности в научной и научно-технической сфере;
- отдельные научно-технические и технологические проекты;
- научно-исследовательские работы (фундаментального и прикладного характера) различной направленности;
- опытно-конструкторские и технологические работы и комплексы работ, выполняемые на основе технических заданий в целях разработки соответствующей документации и др.
30. Основной задачей государственной научной и научно-технической экспертизы программ и проектов, претендующих на полное или частичное государственное финансирование, является всестороннее исследование объектов экспертизы, проверка соответствия объектов экспертизы требованиям и нормам законодательства Республики Таджикистан, определение новизны предлагаемой темы, оценка соответствия объектов экспертизы современному уровню научных, технических и технологических знании, тенденциям и приоритетам научно-технического развития, принципам государственной научно-технической политики, требованиям экологической безопасности, экономической целесообразности, анализ эффективности использования имеющегося научно-технического потенциала, оценка результативности научно-исследовательских работ, опытно-конструкторских и технологических разработок, определение целесообразности бюджетного, внебюджетного или прямого базового способа финансирования, подготовка обоснованных экспертных заключений по всем изучаемым вопросам (в том числе, рекомендаций инвестиционного характера).
31. Экспертиза проводится по просьбе заявителя.
32. Совет по координации НИР в соответствии с его полномочиями организует научную и научно-техническую экспертизу представленный программ и проектов в рамках координации тем, близких по содержанию и цели их исследования в одном центре, недопущению представления мелких, малозначимых и дублирующихся тем и проводит работу, направленную на организационно-методическое и техническое обеспечение экспертизы тем. С учетом заключений экспертизы о целесообразности выполнения предложенных тем, Министерство экономики и торговли Республики Таджикистан принимает решение об их финансировании за счет государственного бюджета и составляет список программ и проектов, представленных на государственное финансирование. С этой целью из числа ведущих ученых и специалистов, имеющих соответственный опыт и квалификацию по специальности представленных тем создаст постоянно действующую Экспертную комиссию.
33. Совет по координации НИР при принятии решения должен акцентировать внимание на актуальности программ и проектов (соответствие целям, задачам и приоритетам государственной научно-технической политики), четкости формулирования ожидаемых результатов исследований, должен подтвердить соответствие указанных в материалах заявки сроков проведения работ и других показателей реальным возможностям.
34. Экспертные комиссии Совета по координации НИР проводят свою работу в соответствии с Положением о проведении государственной научной и научно-технической экспертизы программ и проектов, утверждаемым Правительством Республики Таджикистан, Положением об Экспертной комиссии, утверждаемым Советом по координации НИР, и действующим законодательством Республики Таджикистан.
35. Решение Экспертной комиссии считается принятым, если за него проголосовало более половины принявших участие в голосовании членов комиссии, при этом члены комиссии, являющиеся разработчиками программы, или проекта, не голосуют.
36. Уполномоченный представитель организации - заявителя имеет право участвовать в заседании Экспертной комиссии и в соответствии с его рекомендациями вносить Необходимые изменения и дополнения в предлагаемую программу или проект.
37. Доработанная программа или проект с указанием внесенных изменении передастся в Совет по координации НИР для принятия решения о включении в Перечень программ и проектов, рекомендованных для государственного финансирования.
38. Проведение экспертизы является платной в соответствии с тарифами, утверждаемыми Советом по координации НИР. Расходы на проведение экспертизы при утверждении программы или проекта включаются в состав затрат на их выполнение, а при отклонений производятся за счет средств заказчика.
39. Максимальный размер средств, направляемых на покрытие расходов по организации и проведению экспертизы, оплату регистрационных взносов и сдачи заключительных отчетов, проведения информационного поиска, обеспечения правовой охраны на результаты научной и научно-технической деятельности (исходя из условий договора), не должен превышать 3% от общей заявленной стоимости реализации программы или проекта.
40. Срок проведения государственной научной и научно-технической экспертизы проектов не должен превышать трех месяцев со дня поступления заявки в Совет по координации НИР.
41. Изменение сроков проведения государственной экспертизы возможно после принятия Советом по координации НИР обоснованного решения по данному вопросу.
IV. Порядок утверждения и финансирования программ и проектов
42. Совет по координации НИР на основе заключения Экспертной комиссии отбирает и готовит Перечень, программ и проектов, рекомендуемых для финансирования из государственного бюджета, и передает его в Министерство экономики и торговли Республики Таджикистан для согласования и дальнейшего утверждения Правительством Республики Таджикистан.
43. Министерство экономики и торговли Республики Таджикистан в ходе рассмотрения рекомендованных Советом по координации НИР программ и проектов организует проведение экспертизы соответствия затребованных финансовых средств объему и содержанию планируемых исследований, результативности завершенных работ, эффективности использования госбюджетных средств.
44. На основании прогнозируемых объемов финансирования и предложений Совета по координации НИР Министерство экономики и торговли Республики Таджикистан представляет согласованный Перечень программ и проектов на очередной год в Правительство Республики Таджикистан.
45. Правительство Республики Таджикистан на основе предложений Министерства экономики и торговли Республики Таджикистан рассматривает представленные материалы и принимает решение о целесообразности принятия программ или проектов, утверждает государственных заказчиков, сроки исполнения, объемы и источники финансирования и включает их в проект госбюджета на очередной финансовый год.
46. Финансирование научной и научно-технической деятельности в Республике Таджикистан осуществляется на основе программно-целевого принципа, который подразумевает целевое финансирование конкретных научных и научно-технических программ и проектов.
47. Все работы по реализации программ и проектов должны выполняться на основании договоров на проведение научных, научно-технических работ.
48. В договоре на выполнение работ должно быть предусмотрено:
- конкретные исполнители;
- сроки исполнения всего объема и отдельных этапов задания;
- объем и качество работ;
- ожидаемые (конкретные, подлежащие измерению) результаты;
- ответственность сторон по выполнению условий договора;
- стоимость работ, источники и порядок финансирования;
- порядок сдачи и приема работ;
- определение прав на интеллектуальную собственность;
- распределение обязанностей по государственной регистрации и представлению обязательного экземпляра заключительного научно-технического отчета;
- перечень публикаций и информационных изданий, сопровождающих исследования;
- порядок представления информации о ходе выполнения работ;
- распределение обязанностей и ответственности по прохождению государственной экспертизы по обеспечению защиты информации и т.д.
49. Государственное финансирование программ и проектов осуществляется целевым назначением через государственных заказчиков.
50. Порядок образования и использования корпоративных, отраслевых и межотраслевых внебюджетных фондов научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ определяется Правительством Республики Таджикистан.
53. В целях содействия внедрению и использованию результатов научных исследований министерства и ведомства Республики Таджикистан вправе создавать отраслевые, межотраслевые и корпоративные организационные структуры в виде агентств, центров и фондов, основной задачей которых является поиск, отбор и дальнейшее финансирование наиболее перспективных прикладных исследований и разработок за счет использования собственных средств, а также привлечения средств различных источников.
V. Контроль и информационное сопровождение процесса реализации программ и проектов
52. В целях оперативного контроля и учета средств, выделяемых на науку, Министерство финансов Республики Таджикистан ведет отдельную запись по осуществленным выплатам по выполняемым программам и проектам и информирует Совет по координации НИР один раз в полгода об использовании выделенных средств.
53. Контроль целевого использования выделенных средств, хода выполнения проекта и реализации договора на проведение научных, научно-технических работ осуществляет государственный заказчик,
54. Совет по координации НИР вправе затребовать у Министерства финансов, государственного заказчика и конкретных исполнителей необходимую информацию о ходе реализации программ и проектов, объемах и сроках произведенных выплат, достигнутых научно-технических результатах и т.д.
55. При нарушении финансовых операций, нецелевом использовании денежных средств, не соблюдении сроков выполнения работ, и в тех случаях, когда программы и проекты не прошли государственную регистрацию, не представлены научно-технические отчеты и обязательные экземпляры информационных материалов, подготовленных и изданных по результатам исследований, не представлены сведения о полученных конкретных разработках, Совет по координации НИР может рекомендовать Министерству экономики и торговли Республики Таджикистан сократить финансирование научных и научно-технических тем при формировании очередного бюджета до устранения нарушений.
56. Все утвержденные программы и проекты подлежат обязательной Государственной регистрации.
57. Государственная регистрация программ и проектов осуществляется Национальным патентно-информационным центром Министерства экономики и торговли Республики Таджикистан.
58. Государственный заказчик несет ответственность за прохождение государственной регистрации. Государственная регистрация программ и проектов производится на этапе их утверждения в соответствии с Порядком государственной регистрации научно-технических программ и проектов, утвержденным Министерством экономики и торговли Республики Таджикистан.
59. Расходы по прохождению государственной регистрации, оформлению и представлению отчетов относятся на стоимость проекта и зачитываются как нематериальные активы.
60. После завершения этапа поисковых и исследовательских работ государственный заказчик направляет в Национальный патентно-информационный центр Министерства экономики и торговли Республики Таджикистан развернутые отчеты (заключительные) о выполненных работах в соответствии с требованиями нормативно-технических документов, предъявляемыми к оформлению научно-технических отчетов. Сведения о результатах реализации программ и проектов должны предоставляться в установленные сроки и по утвержденным формам с указанием объемов работ, их стоимости, достигнутых результатов и их соответствия ожидаемым результатам.
61. Результаты научной и научно-технической деятельности, полученные в ходе реализации программ и проектов, должны быть вовлечены в общественный и/или хозяйственный оборот.
62. Вовлечение в общественный оборот осуществляется посредством опубликования достигнутых результатов в научных и научно-технических изданиях, а также через систему государственной регистрации и учета.
63. Государственная регистрация и учет проводятся специализированными учреждениями, в функции которых входит ведение государственных реестров результатов научной и научно-технической деятельности как объектов интеллектуальной собственности.
64. Ведение государственного реестра, учет и регистрация результатов научной и научно-технической деятельности проводятся в соответствии с законодательством Республики Таджикистан, а также Положениями и другими нормативно-методическими документами, определяющими порядок регистрации и учета отдельных видов результатов научной и научно-технической деятельности.
65. Государственные информационные ресурсы, формируемые на основе регистрации и учета результатов научной и научно-технической деятельности, являются общедоступными и обеспечивающими широкое распространение сведений о достигнутых результатах и их сохранности как объектов национального достояния.
66. По результатам государственной регистрации Национальным патентно-информационным центром Министерства экономики и торговли Республики Таджикистан издаются информационные материалы в виде Бюллетеня государственной регистрации и Каталога научно-технических программ и проектов, которые рассылаются по министерствам и ведомствам.
67. Только при наличии подтверждения о сдаче отчета тема может считаться завершенной и средства, выделенные на ее выполнение, списываются со счетов исполнителей.
68. Расходы по подготовке и изданию информационных материалов пропорционально включаются в стоимость процедуры регистрации программы или проекта и сдачи отчета по ним.
69. На основе представляемых обязательных экземпляров информационных материалов, подготовленных и изданных в виде публикаций, статей, монографий, сборников, материалов конференций и т.д., формируются государственные информационные ресурсы, содержащие сведения о результатах научно-исследовательских работ (опытноконструкторских работ), их собственниках и владельцах, а также условиях доступа к ним.
