Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 5 ноябри соли 2002 № 439
тасдиқ шудааст
Тартиби истифодаи иншооти обӣ барои истгоҳ, парвозу нишаст ва ҳамчунин барои дигар эҳтиёҷоти нақлиёти ҳавоӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Мафхумҳои асосӣ
1. Дар тартиби мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода карда шудаанд
- "Аломати тамғазада" - аломати дар рӯи об гузошташуда барои додани маълумот.
- "Самтнамои шамол" - таҷҳизоти нишондиҳандаи самти шамол.
- "Лангар" - ғӯлаи оҳанини занҷирдор, ки аз тарафи муқобил ба баданаи ҳавопаймои обӣ ва дигар тарафи оҳанини он ба қаър (дарё, кӯл, баҳр) об партофта мешавад.
- "Истгоҳи лангарӣ" - ҷои истгоҳи ҳавопаймои обӣ дар лангарҳо.
- "Лангари беҳаракат" - макони лангарҳои доимӣ аз оҳану бетон.
- "Маъбар" - роҳҳои обии киштиҳо.
- "Бакен" (роҳнамо) - чалакҳои оҳанин ё чанбарҳои наҷот, ки ба якдигар мустаҳкам карда шудаанд.
- "Шиноварак" - заврақ аз пенопласт дар шакли кураи диаметраш 60 см, ки дар қисми болояш асбоб барои гузоштани парчам мавҷуд аст.
- "Равонакунандаҳои обӣ" - таҷҳизоте, ки барои аз об бардоштан ва ба об фуровардани ҳавопаймои обӣ бо кӯмаки чархҳои махсуси лағжанда таъмин гардидааст.
- "Пирс" - чой дар соҳил барои истгоҳи таҷҳизоти обӣ (ҳавопаймои обӣ)
- "Фарсангсор" - ҷойҳои маҳдуди хатарнок.
- "Акватория" - қитъаи обӣ, ки махсусан барои парвоз, фурӯд, ҳаракат, истгоҳ ва хадамоти ҳавопаймои обӣ ҳангоми шиноварӣ таъин гардидааст.
- "Ҳавзаи парвоз" - қисме аз қитъаи обии барои парвоз ва фурӯд омадани ҳавопаймоҳҳои обӣ таъингардида, ки дар он як ё якчандто майдонҳои парвозу нишаст вуҷуд дорад.
- "Бандар" - қитъаи обӣ, ки барои истгоҳ, ҳаракат ва хизматрасонӣ барои ҳавопаймои обӣ ва дигар воситаҳои шинокунанда таъин гардидааст.
- "Ҳудуди хидматию техникӣ" - қитъаи соҳилӣ, ки дар он биноҳо ва иншооти махсус ҷойгиранд, ки барои хизматрасонии ҳавопаймоҳои обӣ ва ҳамлу нақли нақлиётӣ таъин гардидаанд.
- "Ҳавопаймои обӣ" - ҳавопаймо-амфибия, ки барои парвоз аз сатҳи об на фурӯд ба сатҳи об махсусан таҷҳизонида шуда, инчунин барои дар соҳили бандар истодан таҷҳизот дорад.
2. Фурӯдгоҳҳои обӣ
2. Фурӯдгоҳҳои обӣ дарёӣ, кулӣ ва ҳамчунин доимӣ ва муваққатӣ мешаванд.
3. Фурӯдгоҳи обӣ аз қитъа (акватория) ва масоҳати хидматию техникӣ иборат аст.
4. Фурӯдгоҳҳо бояд дар мавзеъҳои аз мавҷҳои обӣ ва сатҳи мавҷдори об ҳифзшудаи назди соҳил ва ҳамчунин дар минтақаҳое, ки имкони сохтани роҳҳои рафту омад ба фурӯдгоҳҳои обӣ мавҷуд аст ва мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон сохта шаванд.
5. Акваторияҳо бояд ба талаботи зерин ҷавобгӯ бошанд:
- андозаи кофӣ дар тарҳ ва чуқурии лозимӣ;
- фарватер барои ҳаракати воситаҳои шинокунанда, ки хидматрасонии ҳавопаймоҳои обиро анҷом медиҳанд ва ҳамчунин ҳангоми убури қитъаҳои киштигард барои киштиҳои дахлдор маъбарҳо дошта бошад.
- суръати ҳаракати маҷрои об аз 3 м/сон. набояд зиёд бошад.
- бояд ба хати соҳил бевосита наздик ҷойгир бошад.
3. Талабот ба фурӯдгоҳҳои обӣ
6. Дарозии хати парвоз бояд бехатарии парвоз, фурӯд ва ҳаракати ҳавопаймоҳои обии дар фурӯдгоҳҳои обӣ мавқеъдоштаро мутобиқи талаботи "Раҳнамои истифодаи ҳавоӣ"-и ҳавопаймоҳҳо таъмин намояд.
7. Чуқурии ҳадди ақали обанборҳо дар ҳудуди хати парвоз мутобиқи сатҳи чуқуртарини об муайян карда мешавад.
8. Тамоми қитъаҳои обанборҳои фурӯдгоҳҳои обӣ, ки чуқурии онҳо аз андозаи зарурӣ кам мебошад, бояд бо аломатҳои махсус, ки нишонаи хатарнокӣ доранд, ишора карда шаванд.
9. Дар вақти лаппиши шаддиди сатҳи об дар шароити дарёӣ ва баҳрии фурӯдгоҳҳои обӣ барои ҳалли масъалаи истифодаи онҳо дар уфуқҳои гуногуни об дар якчанд уфуқҳои об, аз сатҳи пасттари он сар карда то сатҳи болои он ки дар обанбор мушоҳида шудааст, доштани нақшаҳои тағйирёбанда зарур аст.
10. Дар асоси нақшаҳои тағйирёбанда сарҳадҳои ҳавзаҳои обӣ ва бандарҳо муайян карда мешаванд, ҳамчунин ба нақшаи ҳаракатҳои ҳавопаймоҳои обӣ ва васоити шинокунанда, дар сатҳҳои гуногуни об тағйиротҳо медароранд.
11. Бандар бояд дар маҳали оромтарини ҳавза, аз бод, мавҷҳои сахт, яхпораҳо ва тӯфонҳо ҳифзшуда ҷойгир бошад. Шакл ва андозаи бандарҳо дар нақша, бо теъдоди (адади) ҳавопаймоҳои обии истифодашаванда, мавҷудияти воситаҳои шинокунанда, шумораи истгоҳҳои лангардор, истгоҳҳои бандар, пирсҳо ва равонкунандаҳои обӣ муайян карда мешавад.
12. Қитъаҳои соҳил бояд дорои хати шустанашаванда, релефи мусоид ва андозаи лозимӣ барои ҳудуди хизматрасонии техникӣ бошад.
13. Ҳудуди хизматрасонии техникӣ бояд аз сатҳи баландтарини обанбор набояд аз 1 м кам ва дурии он аз соҳил набояд аз 500 м зиёд бошад.
4. Таҷҳизоти фурудгоҳҳои обӣ
14.Дар фурӯдгоҳҳои обӣ барои ҳавопаймоҳои обии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо назардошти тамоми меъёрҳо ҳавзаҳои обанборҳои Норак, Қайроққум, кулҳои Сарез ва Қароқӯл метавонанд истифода гарданд.
15.Ба таркиби таҷҳизоти фурӯдгоҳҳо инҳо дохил мешаванд:
- аломатҳои тамғазада;
- самтнамоҳои шамол;
- истгоҳҳои лангардор;
- истгоҳи бандар;
- пирсҳо (сутунҳои чубин, оҳанин);
- равонкунандаҳои обӣ ва майдончаҳои ҳаракати манёврӣ;
- воситаҳои шинокунанда.
16.Аломатҳои тамғадор ба чунин намудҳо ҷудо мешаванд.
- аломатҳои сарҳадӣ барои ифодаи сарҳадҳои ҳавзаҳои обии парвозӣ;
- аломатҳои манъкунанда барои ифодаи маҳалҳои хатарнок;
- аломатҳое, ки фурӯди ҳавопаймоҳои обиро ба сатҳи ҳамвори об таъмин мекунанд;
- аломатҳое, ки бандар ва истгоҳҳои ҳавопаймоҳои обии дар лангар бударо шабона нишон медиҳанд.
17. Аломатҳои сарҳадӣ дар атрофи ҳавзаи обии парвозӣ дар масофаи 100 м аз якдигар гузошта мешаванд. Ба сифати аломатҳои сарҳадӣ, роҳнамоҳо (бакенҳо), чалакҳои оҳанин ё чанбарҳои наҷот, ки ба якдигар мустаҳкам қабул шудаанд, истифода мегардад. Роҳнамо (бакен) аз амад иборат аст, ки дар болои он бо шакли секунҷа ё мураббаъ (чоркунҷа) пирамидаи баландии 0,8 м дошта часпонида шудааст.
18.Ҳангоми мавқеъ доштани ҳавзаи обии парвозӣ дар маъбари киштиҳо ё дар наздикии бевоситаи онҳо, аломатҳои сарҳадӣ дар вақти торикӣ, бояд бо рушноӣ муҷаҳаз шаванд, Дастури кори ин фурӯдгоҳи обӣ бошад, бояд бо дастури киштиронии дарёӣ мувофиқ гардонида шавад.
19.Барои нишон додани маҳалҳои хатарноки акватория (қитъа ё ҳавзаҳои обӣ) бакенҳо истифода мешаванд. Бо ин мақсад бакенҳо бе байрақчаҳо бо ранги норинҷии равшан ё сурх нишонагузорӣ мешаванд. Фарсангсорҳо (вехи) ҳамчун маънкунандаи мавқеъҳои хатарнок, ё аломатҳои мувакқатӣ истифода мешаванд.
20.Барои фурӯди ҳавопаймоҳои обӣ ба сатҳи ҳамвории об, акватория бо оғозшавандаи махсус муҷаҳаз гардонида мешавад, ки аз бакенҳо ё шиноварак дар як хат ва дар фосилаи 25 м аз якдигар дур буда иборат аст. Аз онҳо 6-тои асосиашро дар лангарҳои беҳаракат насб мекунанд ва дар фосилаи 50 м аз якдигар дур ҷойгир менамоянд. 5 адади дигарро, ки иловагӣ мебошанд, дар байни бакенҳои асосӣ насб намуда, онҳоро ба якдигар бо ёрии симтанобҳои фулодӣ ё бандҳо (канатҳои) дар чуқурии барои ҳавопаймоҳои обии истифодашаванда бехатар мепайванданд. Шиноварак аз завраки пенопластӣ, ки шакли кура дошт, диаметраш 60 см мебошад ва дар қисмати болоии он таҷҳизот барои насб кардани парчам мавҷуд аст.
21.Аломатҳои шинокунанда дар чойҳояшон бо кӯмаки лангарҳои бордор нигоҳ дошта мешаванд, ки ба онҳо амадчаи бакен бо ёрии каровулак часпонида мешавад. Дарозии каровулак бояд 1,5 - 2 бор аз чукурии ҷои насби бакен зиёд бошад.
22. Дар фурӯдгоҳҳои обие, ки бандар бевосита дар наздикии маъбар (фарватер) ҷой дорад, барои пешгирии зарбхӯрии ҳавопаймоҳои обӣ бандар бо шиноваракҳои (буйҳои) оҳанин ва чароғҳои чашмакзан муҷаҳҳаз гардонида мешавад.
23. Ҳангоми интихоби маҳали фурӯдгоҳҳои обии доимӣ ва муваққатӣ ба сифати аломатҳои нишондиҳанда метавон аз аломатҳои соҳаи киштигардӣ, ки дар роҳҳои дохилии обӣ ба кор бурда мешаванд, истифода кард.
24. Истгоҳҳои лангарҳо барои бастан ҳангоми нигоҳ доштани ҳавопаймоҳои обӣ дар вақти шоноварӣ истифода мешаванд. Онҳо дар бандар ё истгоҳ ҷойгир карда мешаванд, фосилаи онҳо аз соҳил бояд на камтар аз 50 м буда, чуқурии онҳо бояд истифодаи бехатарии ҳавопаймоҳои обиро таъмин намоянд. Ҳамчунин фосилаи байни ҳавопаймоҳои собит ва ҳаракаткунанда бояд аз 10 м кам набошад.
25.Истгоҳи ҳавопаймоҳои обӣ барои таъмини корҳои боркунӣ ва борфурорӣ, хизматрасонии техникӣ, ҳамчунин таъмини онҳо бо маводи сӯзишворӣ пешбинӣ шудааст.
Истгоҳҳои дарёӣ дар давраи тобистон кушода шуда, дар зимистон онро мекӯчонанд, дар кӯлҳо метавон истгоҳоро дар пойгоҳҳои собит сохт. Барои ҳифзи ҳавопаймоҳҳои обӣ аз зарба, ҳангоми миҳор (швартовка) ба заврақҳои ҳавопаймоҳои обӣ таҷҳизоти муҳофизаткунанда, ки онҳоро аз ҷисмҳои мулоими эластикӣ ё чархҳои ҳавопаймою мошинҳо метавон насб кард.
26.Равонакунандаҳои обӣ таҷҳизот барои фуровардан ва бардоштани ҳавопаймоҳои обӣ ба сатҳи об мебошанд. Равонкунандаҳои обӣ ду намуд мешаванд: соҳилӣ ва васлшавандаю ҷудошаванда; аз рӯи конструктсияҳои онҳо аз бетон, хок ва чуб сохта мешаванд.
27.Дарозии равонкунандаҳои обӣ дар ҳар ҳолати мушаххасӣ вобаста ба шароити маҳал муайян мегардад (иқлим, тағйири сатҳи об ва чуқурии бандар дар назди хати соҳил).
28.Майдончаи маневрӣ мустақиман ба равонкунандаҳои обӣ зич сохта мешавад ва барои шинондани ҳавопаймоҳо аз заврақҳои чархдор ба чархҳо ва баръакс, ҳамчунин барои корҳои таъмирӣ ва регламентӣ истифода мешавад.
29.Фурӯдгоҳҳои муваққатӣ бо самтнамои шамол ё парчамҳои самтнамои шамол муҷаҳҳаз мебошанд. Сарҳади ҳавзаи парвози акватория ва маҳалҳои хатарноки фурӯдгоҳи обӣ (тунукоб, монеаҳо) бо фарсангсорҳои байрақчаи сухдор ва голякҳо нишонгузорӣ мешавад, истгоҳҳои лангарҳои фурӯдгоҳҳои доимӣ низ дар инҷо истифода бурда мешаванд. Истгоҳҳои бандар бояд ҳамчунин шакли нисбатан сохташон осон росткунҷа дошта бошанд.
Ҳангоми тавақуфи кӯтоҳмуддат ҳавопаймои обӣ метавонад дар лаби соҳил миҳор бандад ва ба сутун ё дарахтҳо баста шавад, зимнан соҳил бояд ҳамвор ва аз монеаҳо (сангҳо, решаҳо ва ҳоказо) холӣ бошад.
30. Дар сурати партоби ҳавопаймо ба соҳил ҳангоми канда шудани яке аз завракҳо ё ғайригерметикӣ ҷойгиронии он, фурӯдгоҳҳои обӣ дорои майдончаҳои махсус мебошанд. Майдонча бояд нишебии аз 0,008 зиёд надошта ва сатҳаш рег, сангрезаи хурд дошта бошад.
5. Парвоз дар ҳавопаймоҳои обӣ
31.Парвоз дар ҳавопаймоҳои обӣ бо мақсади кашонидани мусофирон, бо нишаст дар фурӯдгоҳҳои обӣ сурат мегирад. Ҳангоми интиқоли почта, борҳо, ҳамчунин анҷоми корҳои ҳавопаймоӣ (аз он ҷумла интиқоли мусофирони хизматӣ ва мусофирони фармоишӣ) иҷозати нишасти интихобӣ аз ҳаво дар акваторияҳо дода мешавад.
32.Ташкили парвоз дар фурӯдгоҳҳои обӣ ва тартиби ҳаракати воситаҳои шиноварӣ тавассути дастури иҷрои парвозҳо муайян карда мешавад.
33. Руйхати лавозимот ва васоити садамавию наҷотии ҳар як ҳавопаймои обӣ тавасути "Дастури истифодаи ҳавопаймоҳо" вобаста ба мақсади вазифаи гузошташудаи парвоз муайян мешавад. Теъдоди воситаҳои обии наҷот бояд ба теъдоди ашхоси дар ҳавопаймо буда мувофиқ бошад.
6. Талаботи асосӣ
34.Иҷрои корҳои авиатсионӣ дар соҳаҳои хоҷагии халқ (истифодаи ҳавопаймоҳо дар ҳоҷагии қишлоқ, сохтмон, муҳофизати ҷангалҳо, хизматрасонӣ ба экспедитсияҳо ва ғайра), ҳамчунин истифодаи ҳавопаймоҳо барои кӯмаки тиббӣ расонидан ба аҳолӣ, гузаронидани чорабиниҳои санитарӣ, таҷрибавию илмӣ-тадқикотӣ тавассути Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба воситаи қарордод бо созмонҳои таваҷҷӯҳдошта амалӣ мегардад.
35.Парвозҳо бо мақсади иҷрои корҳои ҳавопаймоӣ вобаста ба мақсадашон, қоидаи иҷро ва технологияшон ба намудҳои зерин ҷудо мешаванд:
- ҳавопаймоию-химиявӣ;
- аксбардориҳои ҳавоӣ;
- корҳои ҳавопаймоӣ дар соҳаи ҷангал;
- корҳои сохтмону васлгарӣ, ҳамлу нақли борҳо;
- корҳои вобаста ба нақлиёт ва алоқа;
- кумакрасонии тиббӣ ба аҳолӣ ва гузаронидани чорабиниҳои санитарӣ;
- гузаронидани корҳои таҷрибавӣ ва илмию таҷрибавӣ.
36.Ташкил ва иҷрои парвозҳо ба мақсади иҷрои корҳои гуногуни ҳавопаймоӣ мутобиқи "Нишондод оид ба иҷрои парвозҳои авиатсияи гражданӣ", "Дастур оид ба истифодаи ҳавопаймоҳо", дастурамалҳо, технологияҳо ва дастурҳо амалӣ мегардад.
37.Дар ҳар як муассисаҳои ҳавопаймоӣ, ки дар ҳудуди он корҳои авиатсионӣ иҷро мегардад, дастурамали умумии ташкили парвозҳо, идораи онҳо ва таъмини онҳо бо дарназардошти намудҳои корҳои иҷрошаванда таҳия мегардад.
38.Ҳайати шахсии парвозӣ, мутахассисони идораи ҳаракати ҳавоӣ, ҳамчунин дигар мутахассисони барои иҷрои корҳои авиатсионӣ сафарбаркардашуда, бояд дорои ахлоқи баланд, дараҷаи баланди кордонӣ, омодагии дахлдор тибқи барномаҳои корӣ бошанд.
39.Зимни парвози авиатсионӣ ҳайати ҳавопаймо вазифадор аст, ки бо диспетчери идораи ҳаракати ҳавоӣ алоқаи радиоӣ ва замони алоқа бо вай дар ҳар 1 соат бояд дошта бошад.
40.Барои ҳар як фурӯдгоҳи обӣ (майдончаи фурӯд) нақша ва иҷрои парвозҳо тартиб дода мешавад.
41.Парвозҳои авиатсионӣ бояд ҷиддан мутобиқи вазифаи гузошташуда ва фармоиши парвозии "фармоишгар" анҷом дода шаванд. Ба сарнишини ҳавопаймо иҷрои парвозҳое, ки ба фаъолияти истеҳсолӣ (корӣ) дахл надоранд, мамнӯъ аст.
42.Корҳои авиатсионӣ ҳангоми мувофиқ будани дидашавандагии хуб ва баландии сатҳи поёни абрҳо иҷро мешаванд (Дар маҳалҳои кӯҳистон 5 км ва 300 м-ро ташкил медиҳад).
43. Сарнишини ҳавопаймо корҳои авиатсиониро иҷро мекунад, агар:
- обу ҳаво хатарнок набошад;
- обу ҳавои воқеӣ ва пешгӯии обу ҳаво аз ҷиҳати биниш ва сатҳи поёнии абрҳо, ки аз ҳадди ақали лозимӣ кам набошад;
- дар минтақае, ки парвоз манъ набошад.
44.Фармондеҳҳо, роҳбарият ва ҳайати назоратӣ, мутахасисони хадамот шӯъбаҳо ва ҷузъу томҳои муассисаҳо ҳавопаймоӣ, ҳамчунин Департаменти авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ин корҳоро бояд анҷом диҳанд:
- ташкили кор мувофиқи талаботи "Нишондод оид ба иҷрои парвозҳои авиатсияи гражданӣ", "Дастур оид ба истифодаи ҳавопаймоҳо", дастурамалҳо ва дастурҳо оид ба ҳар як намуди фаъолият;
- шароити хуби маишӣ ва истироҳати ҳайатҳои парвозкунанда;
- интизоми баланди ҳайати шахсӣ;
- назорати доимӣ аз болои ҳайати парвозкунанда.
Максади назорат бартараф кардани нуқсонҳо, созмондиҳӣ, таъмин ва иҷрои кор мувофиқи талаботи "Нишондод оид ба иҷрои парвозҳои авиатсияи гражданӣ", дастурҳо ва технологияи намудҳои корҳои авиатсионӣ мебошад.
7. Нигоҳубини акваторияи фурӯдгоҳҳои обӣ
45.Боздиди акватория, тавассути ашхоси хадамоти фурӯдгоҳи ҳавоӣ ва хадамоти ҳаракат 1 соат то шурӯи парвозҳо, ҳамчунин пеш аз парвоз ё фурӯди ҳавопаймои обӣ, бо мақсади тоза намудани он аз ҷисмҳои нодаркор, ки рондан ва парвозу фурӯди ҳавопаймоҳо халал расониданашон мумкин аст, иҷро мешавад. Ҳамчунини ҷиҳати аз акватория дур намудани киштиҳо чорахо андешидан лозим аст. Натиҷаҳои ин кор дар "Дафтари ҳолати майдони парвоз" сабт карда мешавад.
46.Фурӯдгоҳи обӣ бояд бо пости обсанҷӣ муҷаҳҳаз гардад ва мувофиқи нишондоди он чуқурии ҳавзаи обӣ санҷида шавад. Ҷойҳои ба талаботи истифода корношоямро бо аломатҳои махсус нишонгузорӣ намудан лозим аст.
47.Ҳангоми тағйирёбии сатҳи оби обанборҳо истгоҳҳои бандарро пешу ақиб бурда, ҳамзамон воситаҳои мустаҳкам нигоҳдорандаи истгоҳҳоро бо танобҳои пӯлодин танзим намудан лозим аст.
48.Санҷиши дурустии истгоҳҳои лангарҳо, истгоҳҳои бандар, сутунҳо ва таҷҳизоти дигарро ҳар рӯз гузаронидан лозим аст. Ба рехтани маводи сӯхт, равғанҳои молиданӣ ва саҳни истгоҳҳо партофта шудани матоъҳои равғанолуд роҳ додан лозим нест.
49. Истгоҳҳо, равонакунандаҳои обӣ, майдончаҳои манёврӣ ҳамеша бояд тоза нигоҳ дошта шаванд; ҳалқаҳои истгоҳҳоро мунтазам бояд тоза ва равған молида шаванд; чуқуриҳои лангарҳоро тоза намудан лозим аст.
50. Бо тамом шудани фаъолияти (навигатсияи) тобистонаи авиатсия, тамоми таҷҳизот аз ҳам ҷудо карда шуда, ба соҳил бароварда мешавад ва ба майдончаҳои махсус ҷудокардашуда интиқол дода мешаванд.
51.Сарчашмаҳои молиявӣ ва таъминоти фурӯдгоҳҳои обӣ аз ҳисоби истифодабарандагони фурӯдгоҳҳо пардохт мегардад.
52.Тартиби истифода ва тарифҳои истифодабарии фурӯдгоҳҳои обиро мутобиқи қонунгузории зиддимонополии Ҷумҳурии Тоҷикистон Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати мелиоратсия ва хоҷагии оби Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофиқаи мақомоти давлатии зиддимонополӣ муқаррар менамоянд.
53. Барои дар ҳолати дурусти техникӣ нигоҳ доштани фурӯдгоҳҳои обӣ, истифодабарандагони ҳамин фурӯдгоҳҳо ҷавобгар мебошанд.
54. Барои риоя накардани муқаррароти ҳамин Тартиб шахсони ҳуқуқӣ ва воқеӣ мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.
Порядок использования водных объектов для стоянки, взлёта и посадки, а также для других нужд воздушного транспорта в Республике Таджикистан
I. Основные понятия
В настоящем Порядке используются основные понятия "Маркировочный знак" - знак, расположенный на поверхности воды для передачи информации.
"Ветроуказатель" - оборудование указывающее направление ветра.
"Якорь" - металлическая болванка на цепи с противоположной стороны прикреплённая к корпусу гидросамолёта, а другая сторона с металлической болванкой опускается на дно.(реки, озера, моря,).
"Якорные стоянки" - места стоянки гидросамолёта на якоре.
"Мертвый якорь" - места со стационарными якорями из железобетона.
"Фарватер" - судоходные трассы.
"Бакен" - металлические бочки или спасательные круги, укреплённые один под другим.
"Буй" - поплавок из пенопласта в виде шара диаметром 60 см, в верхней части которого имеется приспособление для установки флага.
"Гидроспуск" - сооружение, предназначенное для подъёма гидросамолётов из воды и спуска их на воду с помощью специальных выкатных шасси.
"Пирс" - места на берегу для стоянки водных объектов (гидросамолётов).
"Вехи" - ограждения опасных мест.
"Акватория" - водный участок, специально оборудованный для взлёта, посадки, руления, стоянки и обслуживания гидросамолётов на плаву.
"Лётный бассейн" - часть акватории, предназначенный для взлёта и посадки гидросамолётов, на которой располагается одна или несколько лётных полос.
"Гавань" - часть акватории, предназначенная для стоянки, маневрирования и обслуживания гидросамолётов и плавсредств.
"Служебно-техническая территория" - береговой участок, на котором размещаются здания и сооружения, предназначенные для обслуживания гидросамолётов и транспортных перевозок.
"Гидросамолет" - самолет амфибия, специально оборудованный для взлета с водной поверхности и посадки на водную поверхность , а также имеющий приспособление для причаливания к берегу
2. Гидроаэродромы
2. Гидроаэродромы подразделяются на речные и озерные, а также на постоянные и временные.
3. Гидроаэродром состоит из акватории и служебно-технической территории.
4. Под гидроаэродромы рекомендуется выбирать участки водоёмов, защищенные от ветровых волн и зыби (естественные бухты), с береговой полосой, не подверженной затоплению, а также участки, на которых возможны устройства подъездных путей к гидроаэродрому согласно законодательства Республики Таджикистан.
5. Акватория должна удовлетворять следующим требованиям:
- иметь достаточные размеры в плане и глубину водоёма;
- иметь фарватеры для движения плавсредств, обслуживающих гидросамолёты, а в случаях пересечения акватории судоходными трассами
-фарватеры для соответствующих судов;
- скорость течения не должна превышать 3м/сек;
- располагаться в непосредственной близости к береговой полосе.
3. Требования к гидроаэродромам
6. Длина лётной полосы должна обеспечивать безопасность взлёта, посадки и руления эксплуатирующихся на гидроаэродроме самолётов в соответствии с требованиями "Руководства по лётной эксплуатации" воздушных судов.
7. Минимальная глубина водоёма в пределах лётной полосы определяется исходя из наинизшего уровня воды.
8. Все места акватории, глубины которых меньше минимально допустимых, должны быть обозначены (замаркированы) как опасные.
9. При значительных колебаниях уровня воды в условиях речных и морских гидроаэродромов для решения вопроса об использовании их при разных горизонтах воды необходимо иметь дефектовочные планы при нескольких горизонтах воды, начиная от самого низкого и до самого высшего, наблюдающегося в данном водоёме.
10.На основании дефектовочных планов устанавливают границы лётного бассейна и гавани, а также вносят коррективы в схему движения гидросамолётов и плавучих средств на акватории при различных горизонтах воды.
11.Гавань располагается в наиболее защищенной части акватории от ветра и волн, ледохода и нанасов. Форма и размеры гавани в плане определяются количеством эксплуатируемых гидросамолётов, располагаемыми плавсредствами, количеством якорных стоянок, причалов, пирсов и гидроспусков.
12. Береговой участок имеет не развиваемую полосу, благоприятный рельеф и достаточные размеры для служебно-технической территории.
13. Служебно- техническая территория превышает самый высокий уровень воды водоема не менее чем на 1 м, а ее удаление от береговой черты не должно превышать 500м.
4. Оборудование гидроаэродромов
14.В качестве гидроаэродромов для гидросамолётов в Республике Таджикистан учитывая все критерии могут быть использованы бассейны Нурекской ГЭС, Кайракумского водохранилища, озера Сарез и Каракуль.
15.В состав оборудования гидроаэродромов входят:
маркировочные знаки;
ветроуказатель;
якорные стоянки;
причалы;
пирсы;
гидроспуски и маневренные площадки;
плавсредства.
16.Маркировочные знаки подразделяются:
пограничные знаки для обозначения границ лётного бассейна;
ограждающие знаки для обозначения опасных мест;
знаки, обеспечивающие посадку гидросамолёта на зеркальную поверхность;
знаки для обозначения гавани и стоянки гидросамолёта на якоре в ночное время.
17.Пограничные знаки устанавливаются по границе лётного бассейна на расстоянии 100 м друг от друга. В качестве пограничных знаков могут применяться бакены, металлические бочки или спасательные круги, укреплённые один под другим. Бакен состоит из плотика с укреплённой на нем трёх или четырёхгранной пирамидой высотой 0,8 м.
18.При расположении лётного бассейна на судоходном фарватере или в непосредственной близости от него пограничные знаки в темное время суток должны быть оборудованы огнями, а инструкция по эксплуатации этого гидроаэродрома должна быть согласована с речным пароходством.
19.Для обозначения опасных мест на акватории применяют бакены. Бакен для этих целей окрашивается в красный или ярко-оранжевый цвет, без установки флажка. Вехи могут применяться в виде дополнительного ограждения опасных мест, а также как временные знаки.
20. Для посадки гидросамолёта на зеркальную поверхность акватория оборудуется специальным стартом, который состоит из бакенов или буев, расположенных по одной линии на расстоянии 25 м друг от друга. Из них шесть основных устанавливают на мертвом якоре и располагают на расстоянии 50 м друг от друга, а пять дополнительных устанавливают между основными и крепят к ним с помощью тросов или канатов на глубине, безопасной для эксплуатирующегося типа гидросамолёта. Буй представляет собой поплавок из пенопласта и виде шара диаметром 60 см, в верхней части которого имеется приспособление для установки флага.
21. Плавучие знаки удерживаются на месте при помощи якорного груза, к которому плотик бакена крепится с помощью сторожка. Длина сторожка должна в 1,5 , 2 раза превышать глубину в месте установки бакена.
22.На гидроаэродромах, где гавань расположена в непосредственной близости от фарватера, для предотвращения повреждений гидросамолётов гавань обустраивается металлическими буями с мигающими огнями.
23.При выборе места расположения постоянных или временных гидроаэродромов в качестве знаков ориентиров могут служить знаки судоходной обстановки, применяемые на внутренних водных путях.
24.Якорные стоянки предназначены для закрепления при хранении гидросамолётов на плаву. Они размещаются в гавани или в районе установки причалов, но не ближе 50 м от берега и на глубине, обеспечивающей безопасную эксплуатацию гидросамолётов. При этом расстояние между движущимися и стоящими гидросамолётами должно быть не менее 10 м.
25.Причалы гидросамолётов предназначены для обеспечения погрузочно-разгрузочных работ, технического обслуживания и заправки гидросамолётов. Причалы на реках проектируют и строят с учётом снятия их на зимний период, с последующей установкой на летний период, а на озёрах их можно устраивать на неподвижных опорах. Для смягчения удара при швартовке и предохранения от повреждения Поплавков гидросамолётов на причалах следует предусматривать отбойные приспособления, которые следует устраивать из авиа или автопокрышек, а также других эластичных материалов.
26.Гидроспуск сооружение для подъёма гидросамолётов из воды и спуска их на воду. Гидроспуски применяют двух типов: стационарные и сборно-разборные; по материалу конструкции подразделяются на грунтовые, деревянные и бетонные.
27.Длина гидроспуска в каждом конкретном случае определяется в зависимости от местных условий (рельефа, колебания уровня воды и глубины гавани у прибрежной полосы).
28. Маневренная площадка непосредственно примыкает к гидроспуску и служит для перестановки гидросамолётов с поплавкового шасси на колесные и обратно, а также для ремонтных и регламентных работ.
29.Временные гидроаэродромы оборудуются ветроуказателем или флагом для указания направления ветра. Граница лётного бассейна акватории и опасные места на гидроаэродроме (препятствие, мели и т.п.) обозначаются вехами, снабженными голяками или красными флажками, якорные стоянки применяются те же, что и на постоянных гидроаэродромах. В качестве причалов используются причалы прямоугольной формы как наиболее простые в изготовлении. При кратковременной стоянке швартовка гидросамолёта может осуществляться непосредственно у берега, а крепление его производится к сваям или деревьям, при этом берег должен быть пологим и не иметь препятствий (камней, пней и т. п. ).
30. Гидроаэродромы имеют специальные площадки на случай "выброса" самолета на берег при отрыве одного из поплавок или их негерметичности. Площадка должна иметь уклон не более 0,008 и поверхности из песка или мелкого гравия.
5. Полеты на гидросамолетах.
31. Полеты на гидросамолётах в целях перевозки пассажиров выполняются с посадками на гидроаэродромы. При перевозке почты, грузов, а также выполнении авиационных работ (в том числе с перевозкой служебных пассажиров и пассажиров заказчика) разрешаются полёты с посадками на акватории, подобранные с воздуха.
32.Организация полётов на гидроаэродроме и порядок движения плавсредств определяются инструкцией по производству полётов.
33.Перечень снаряжения и аварийно-спасательных средств для гидросамолётов каждого типа определяется "Руководством по лётной эксплуатации" в зависимости от цели выполняемого задания на полёт. Количество спасательных жилетов (плавсредств) должно соответствовать количеству лиц, находящихся на борту.
6. Основные требования.
34.Выполнение авиационных работ в отраслях народного хозяйства (использование авиации в сельском хозяйстве, строительстве, для охраны лесов, обслуживания экспедиций и т.п.), а также использование воздушных судов для оказания медицинской помощи населению, проведения санитарных мероприятий и для экспериментальных и научно-исследовательских работ осуществляется Министерством транспорта Республики Таджикистан по договорам с заинтересованными организациями.
35.Полёты для выполнения авиационных работ в зависимости от их цели, правил выполнения и технологии подразделяются на следующие виды:
авиационно-химические;
воздушные съёмки;
лесоавиационные работы:
строительно-монтажные и погрузочно-разгрузочные работы:
транспортно-связные работы;
для оказания медицинской помощи населению и проведения санитарных мероприятий;
для проведения экспериментальных и научно-исследовательских работ.
36.Организация и выполнение полётов по различным видам авиационных работ осуществляются в соответствии с "Наставлением по производству полётов в гражданской авиации", "Руководством по лётной эксплуатации", руководствами, технологиями или инструкциями по видам работ.
37.На каждом предприятии ГА, на территории которого выполняются авиационные работы, разрабатывается общая инструкция по организации, управлению полётами и их обеспечению с учётом выполнения видов работ.
38. Летный состав , специалисты управления воздушным движением и другие специалисты направляемые для выполнения авиационных работ, должны обладать высокими моральными и деловыми качествами, иметь соответствующую подготовку согласно существующим программам.
39. При полетах по выполнению авиационных работ экипаж воздушного судна обязан поддерживать радиосвязь с диспетчером управления воздушным движением, в зоне которого он находится, не реже чем через 1 час.
40.На каждый гидроаэродром (посадочную площадку) составляются кроки и инструкция по производству полётов.
41.Полёты на авиационных работах выполняются в строгом соответствии с заданием и заявкой на полёт, выдаваемой "заказчиком". Командиру воздушного судна выполнять полёты, не связанные с производственными целями, запрещается.
42.Авиационные работы выполняются при соответствующей видимости и высоте нижней границы облаков.(в горной местности это не менее 5км и 300м).
43. Командир воздушного судна принимает решение на выполнение авиационных работ, если:
отсутствуют опасные метеоявления;
фактическая погода и прогноз погоды по видимости и высоте нижней границы облаков не ниже минимума для выполнения авиационных работ: в районе работ нет запрета полётов.
44. Командно руководящий и инспекторский состав и специалисты служб, отделов и подразделений авиапредприятия, а также специалисты Департамента гражданской авиации Минтранса РТ должны обеспечить: организацию работы в соответствии с требованиями "Наставления по производству полётов в ГА", "Руководства по лётной эксплуатации", руководств и инструкций по видам работ; нормальные бытовые условия и отдых экипажей; высокую дисциплину личного состава; систематический контроль за работой экипажей.
Целью контроля является устранение недостатков и приведение организации, обеспечения и выполнения работ в соответствие с требованиями "Наставления по производству полётов", инструкцией и технологией по видам авиационных работ.
7. Содержание акватории гидроаэродромов
45.Осмотр акватории производится должностными лицами аэродромной службы и службы движения за 1 ч до начала полётов, а также перед вылетом или посадкой гидросамолёта в целях очистки её от посторонних предметов, которые могут препятствовать рулению или взлётно-посадочным операциям. Кроме того, должны быть приняты меры к удалению с акватории судов. Результаты должны фиксироваться в "Журнале состояния лётного поля".
46. Гидроаэродром должен быть оборудован водомерным постом, согласно показаниям которого следует измерять глубины водоёма. Выявленные дефектные места, не удовлетворяющие требованиям эксплуатации, следует обозначить соответствующие знаки.
47. При колебаниях уровня воды в водоемах необходимо по мере необходимости сталкивать или подтягивать причалы с одновременным регулированием расчалок, крепящих причал.
48. Проверка исправности якорных стоянок, причалов, пирсов и другого Оборудования должна производиться ежедневно. Нельзя допускать пролив бензина, масла на настил причала и разбрасывание обтирочной ветоши.
49. Причалы, гидроспуски и маневренные площадки должны содержаться в чистоте; кольца креплений на причалах систематически очищаться и смазываться; углубление для якорей прочищаться.
50.По окончании летней навигации всё оборудование должно быть разобрано, поднято на берег и перевезено на специально отведённые площадки.
51. Финансовые источники за содержание гидроаэродромов осуществляется за счёт пользователей гидроаэродром.
52. В соответствии антимонопольным законодательством Республики Таджикистан Порядок использования гидроаэродромов и тарифы на их пользование Министерства транспорта Республики Таджикистан, Министерства мелиорации и водного хозяйства Республики Таджикистан определяют по согласованию государственными антимонопольными органами Республики Таджикистан.
53. Ответственность за содержание гидроаэродромов в технически исправном состоянии несут эксплуатанты данного аэродрома.
54. За нарушение положений данного Порядка, физические и юридические лица несут ответственность в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
