ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ҲУНАРҲОИ БАДЕИИ ХАЛҚӢ
(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2003, №8, мод. 466; с. 2013, №7, мод. 534)
Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ ва муносибатҳоеро, ки дар байни шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ ба миён меоянд ба танзим дароварда, принсипҳои асосии дастгирии давлатии ҳунарҳои бадеии халқиро ҳамчун қисми ҷудонашавандаи фарҳанги миллӣ ва таърихи халқи тоҷик муайян намуда, ба нигоҳдории анъанаҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат мекунад.
БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ
Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:
- ҳунарҳои бадеии халқӣ - яке аз шаклҳои эҷодиёти халқӣ, фаъолият оид ба офаридани маснуоти бадеии таъйиноташон манфиатрасон ва (ё) ороишӣ буда, дар асоси азхудкунии инфиродӣ ва дастаҷамъонаи инкишофдиҳии анъанаҳои меросии санъати халқӣ дар маҳали муайян дар раванди меҳнати эҷодкоронаи дастӣ ва (ё) механиконидашудаи устоҳои ҳунарҳои бедии халқӣ амалӣ гардонида мешаванд;
- маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ - предметҳои таъйиноти ороишӣ ва манфиатрасон, ки мутобиқи анъанаҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ бо истифодаи ашёҳои табиӣ ва меҳнати дастӣ тайёр карда шудаанд;
- устои ҳунарҳои бадеии халқӣ - шахси воқеӣ, ки маснуоти муайяни ҳунарҳои бадеии халқиро мутобиқи анъанаҳои он тайёр мекунад;
- муаллифи натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст - шахси воқеӣ, ки тавассути кори эҷодии вай ин натиҷа ҳосил шудааст;
- маҳали мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқӣ - ҳудуде, ки дар ҳудуди он ҳунарҳои бадеии халқӣ таърихан эҷод шуда, мувофиқи анъанаҳои ба худ хос инкишоф меёбанд, инфрасохтори иҷтимоию маишии онҳо мавҷуд аст ва дорои захираҳои ашёи хоми зарурӣ мебошад ;
- маснуоти нодири ҳунарҳои бадеии халқӣ - маснуоти ягонаи нодири ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки арзиши баланди бадеӣ дорад;
- намунаи типии маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ - намунае, ки дар шакли маснуоти тайёр, тасвир (нақша, тарҳи композитсионӣ), нусха (қолиб) сохта шуда, барои бо тартиби муқарраршуда аз нав истеҳсол намудан, аз ҷумла бо истифодаи дигаргунсозии эҷодӣ таъйин шудааст;
- дигаргунсозии эҷодӣ - яке аз шаклҳои зуҳури эҷодиёти халқӣ, усули асосии таҷдиди намунаи типии маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки ворид намудани тағйиру иловаҳоро дар ҳалли композитсионӣ, рангубор, нақшу нигор, нафисӣ ва дигар ҷиҳатҳои бадеии маснуот пешбинӣ менамояд ва боиси тағйироти принсипиалии ғояи муаллиф, пастшавии сатҳи бадеӣ ва сифати истеҳсоли маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ нисбат ба намунаи типии он намегардад.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, иборат мебошад ().
Моддаи 3. Ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ
Ба ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ шахсони ҳуқуқӣ, новобаста ба шаклҳои ташкилию ҳуқуқӣ мансубанд, ки дар ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулоти (кор, хизматрасонии) онҳо маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ мувофиқи маълумоти мушоҳидаҳои давлатии оморӣ саҳми на камтар аз 50 фоиз дорад .
Вазифаҳои асосии фаъолияти ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи анъанаҳои ҳунарҳои халқӣ аст.
Моддаи 4. Мансубияти маснуот ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ
Мансубияти маснуот ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ дар асоси қарори шӯрои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ мутобиқи феҳристи намунавии намудҳои истеҳсолот ва гурӯҳҳои маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ мегардад .
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо назардошти нуктаҳои ҳамин Қонун тартиби ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ мансуб донистани маснуоти дар ҳудуди онҳо тайёршавандаро муқаррар менамоянд ().
Ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ маснуоте мансуб дониста намешаванд, ки дар технологияи тайёр кардани онҳо истифодаи дигаргунсозии эҷодии намунаҳои типии ин маснуот имконнопазир аст, аз ҷумла:
- маснуоти бахиядӯзӣ, ки дар мошин-автоматҳо ё нимавтоматҳои дӯзандагӣ тайёр шудаанд ва онҳо бе омезиши гулдӯзиҳои дастӣ ё бо гулдӯзии дар мошинҳои дӯзандагие, ки имконияти иҷро кардан ва дигаргунсозии гулдӯзии эҷодиро медиҳанд, иҷро шудаанд;
- маснуоти матоӣ, ки тавассути суратчопкунӣ бе омезиши усулҳои дастии зинатбахшии маснуот ороиш дода шудаанд;
- маснуоти матоӣ, қолинҳо ва маснуоти қолинӣ, ки дар мошинҳо бе омезиши кори дастӣ тайёр шудаанд;
- маснуот аз фулузот ва маснуоти заргарӣ, ки тавассути тамғазанӣ ва рехтагарӣ, ба истиснои рехтагарӣ ба моделҳои мумӣ, бе сикказанӣ, кандакорӣ, нақшдиҳӣ, тезобдиҳии минбаъда ё истифодаи усулҳои дигари дастии коркарди зинатбахшии фулузот тайёр шудаанд;
- маснуоти сафолӣ, ки тавассути рехтагарӣ бе нақшдиҳӣ, гаҷкории минбаъда ё бе истифодаи усулҳои дигари дастии зинатбахшии маснуот тайёр шудаанд;
- маснуоте, ки дар мошин-автоматҳои бофандагӣ бе омезиши бофти гулдӯзии дастии ороиш ё усулҳои дигари дастии зинатбахши маснуот тайёр шудаанд;
- маснуоти дигар, ки бо усулҳои механикӣ бо истифодаи ҷузъҳои санъати халқӣ тайёр шудаанд.
Оид ба қарори мансубияти маснуот ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ ба суд шикоят кардан мумкин аст.
Моддаи 5. Асосҳои сиёсати давлатӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Мақомоти ҳокимияти давлатӣ шароитҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва шароитҳои дигарро барои нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи ҳунарҳои бадеии халқӣ фароҳам меоранд, аз он ҷумла ():
- заминаи меъёрии ҳуқуқиро баҳри рушди соҳаи ҳунарҳои бадеии халқи муҳайё мекунанд ();
- барои амалӣ гардонидани нақшаҳои сармоягузорӣ бо мақсади нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат мекунанд;
- мутобиқи қонунгузорӣ барои соҳибкорони инфиродӣ ва ташкилотҳое, ки дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ фаъолият доранд, нархҳои имтиёзнокро ба маҳсулот ва хизматрасонии монополияи табиӣ, инчунин тартиби тайёр кардан ва ба даст даровардани ашёи хом ва маводе, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифз ва ба ҳисоб гирифта мешаванд, муқаррар менамоянд;
- ба устоҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ ва шогирдони онҳо барои гирифтани таҳсилоти касбӣ дар муассисаҳои таълимие, ки барномаҳои таълимии ҳунарҳои бадеии халқиро амалӣ месозанд, мусоидат менамоянд ();
- ба ташвиқу тарғиби санъати ҳунарҳои бадеии халқӣ, аз ҷумла тавассути ташкил намудани намоишҳо, озмунҳо, музояда, фурӯши махсуси маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, инкишофи мубодилаи байналмилалӣ ва фаъолияти иқтисодии хориҷӣ дар ин соҳа мусоидат менамоянд;
- ташкил ва фаъолияти иттиҳодияҳо, ассосиатсияҳо, фондҳо, иттифоқҳои соҳаи ҳунарҳои бадеии халқиро дастгирӣ менамоянд ();
- барои нигоҳдории ҳунарҳои бадеии халқӣ ва кормандони эҷодии ҳунарҳои бадеии халқӣ ҳангоми амалӣ гаштани тартиби пешгирии муфлисшавӣ ё барҳамдиҳии ин ташкилотҳо чораҳо мебинанд;
- кафолати озодии эҷодкориро дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ таъмин менамоянд ();
- таҳқиқоти илмиро дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ дастгирӣ менамоянд () ;
- ба рушди ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқи мусоидат менамоянд ();
- шаклҳои дигари дастгирии давлатии ҳунарҳои бадеии халқиро муқаррар менамоянд.
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар ҳалли масъалаҳои нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи ҳунарҳои бадеии халқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мусоидат менамоянд, аз он ҷумла доир ба дастгирии онҳо чораҳои иловагӣ меандешанд ().
БОБИ 2. ҲУҚУҚИ ШАҲРВАНДОН ДАР СОҲАИ ҲУНАРҲОИ БАДЕИИ ХАЛҚӢ
Моддаи 6. Ҳуқуқи шаҳрвандон барои фаъолият дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Ҳар як шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи майлу рағбат ва қобилияти худ барои фаъолияти эҷодӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ ҳуқуқ дорад.
Ҳуқуқи шаҳрванд оид ба пеша намудани фаъолияти эҷодӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ метавонад дар асоси касбӣ ё ки ғайрикасбӣ (ҳаваскор) сурат гирад.
Кормандони эҷодии соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки дар асоси касбӣ ё ғайрикасбӣ (ҳаваскор) кор мекунанд, дорои ҳуқуқҳои баробари муаллифӣ мебошанд. Онҳо ба ҳимояи фаъолияти худ дар ин соҳа, ҳифзи сирри ҳунар ва дастгирии дигари давлат мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ба озодона ихтиёрдорӣ намудани натиҷаи меҳнаташон ҳуқуқ доранд.
Моддаи 7. Ҳуқуқи шаҳрвандон ба ташкил намудани иттиҳодияҳо дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Шаҳрвандоне, ки дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ кор мекунанд, бо ташаббуси худ ба ташкил намудани иттифоқҳои эҷодӣ, ассосиатсияҳо, фондҳо, иттиҳодияҳои дигар, ки мақсади онҳо фароҳам овардани шароити мусоиди фаъолияти эҷодӣ, эҳё, нигоҳдорӣ, инкишоф, дастгирӣ намудан ва тарғиб кардани ҳунарҳои бадеии халқӣ мебошад, ҳуқуқ доранд .
Фаъолияти иттиҳодияҳо дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.
Моддаи 8. Бақайдгирии фаъолияти соҳибкорӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Бақайдгирии фаъолияти соҳибкорӣ, таъсиси ташкилотҳои тиҷоратӣ дар соҳаи истеҳсол ва (ё) ба фурӯш баровардани маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ бо тартиби муайянкардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.
Моддаи 9. Ҳуқуқи муаллиф ба натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст
Ҳуқуқи муаллиф ба натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст (маснуоти нодири ҳунарҳои бадеии халқӣ, ё намунаи типии маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ), ҳамчунин ҳуқуқҳои бо истифодаи натиҷаи мазкур алоқаманд, ки аз тарафи муаллиф бо шартҳои шартнома барои таҷдиди минбаъда, аз он ҷумла бо истифодаи дигаргунсозии эҷодӣ таҳвил шудаанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.
Моддаи 10. Устои ҳунарҳои бадеии халқӣ
Вазъи ҳуқуқии устои ҳунарҳои бадеии халқӣ дар асоси шаҳодатномаи намунавии муқарраршуда мутобиқи Низомномаи оид ба устои ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, муайян карда мешавад.
Шаҳодатномаи устои ҳунарҳои бадеии халқӣ аз ҷониби Шӯрои бадеӣ-экспертӣ, ки бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис меёбад ва амал менамояд, дода мешавад. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ метавонанд ба шахсоне, ки шаҳодатномаи устои ҳунарҳои бадеии халқиро гирифтаанд, барои амалӣ гардонидани фаъолияти эҷодии онҳо кафолату имтиёзҳо муҳайё карда, ба истеҳсоли ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат намоянд.
Устои ҳунарҳои бадеии халқӣ ҳамзамон метавонад муаллифи натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ бошад, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст.
Моддаи 11. Ҳуқуқҳои устои ҳунарҳои бадеии халқӣ
Устои ҳунарҳои бадеии халқӣ дорои ҳуқуқҳои зерин мебошад:
- ҳифзи ҳуқуқҳои муаллиф;
- ташкил намудани намоиш ё шаклҳои дигари намоиши оммавии натиҷаи фаъолияти эҷодии худ;
- гирифтани мукофот барои истифодаи оммавии натиҷаҳои фаъолияти эҷодии худ;
- тайёр ва дастрас кардани намудҳои зарурии ашёи хом ва мавод;
- доштани иҷозат барои истифодаи фондҳои фарҳангӣ;
- машғул шудан ба фаъолияти таълимӣ мутобиқи шакли ҳунарҳои бадеӣ, новобаста ба таҳсилот;
- ба фурӯш гузоштан ва ба соҳибияти каси дигар додани эҷодиёти муаллифии худ;
- ҳимояи шаъну шараф ва эътибори касбӣ;
- ҳуқуқҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст .
Моддаи 12. Шӯроҳои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ
Барои анҷом додани фаъолият оид ба мансуб донистани маснуоти тайёршаванда ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ шӯроҳои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ таъсис дода мешаванд.
Шӯроҳои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ фаъолияти худро дар асоси низомномаи намунавӣ дар бораи шӯрои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ мегардонанд.
Моддаи 13. Маҳалли мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқӣ
Маҳалли мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқиро мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ муқаррар мекунанд ().
Заминҳое, ки дар онҳо маҳалли мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқӣ воқеъ гардидаанд, метавонанд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба заминҳои таъйиноти таърихию фарҳангӣ мансуб дониста шаванд.
БОБИ 3. ТАЪЛИМИ ҲУНАРҲОИ АНЪАНАВИИ ХАЛҚӢ, ТАЙЁР НАМУДАНИ КАДРҲО, ТАДҚИҚОТҲОИ ИЛМӢ
Моддаи 14. Таълими ҳунарҳои анъанавии халқӣ
Таълими ҳунарҳои анъанавии халқӣ бо роҳҳои зерин амалӣ мегардад :
- аз ҷониби устоҳои халқӣ шинос намудан бо таҷрибаи кории худ ва азхуд намудани таҷрибаи онҳо бо мақсади таъмини мутобиқат ба асли анъанаҳо ;
- гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва миёнаи касбӣ, аз ҷумла дар муассисаҳои таълимии дахлдор, ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ ва дар назди устоҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ ;
- гирифтани таҳсилот дар муассисаҳои таълимии масхусгардондашуда ;
- мустақилона пайдо намудани малакаҳо дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ, аз ҷумла дар хонаҳои ҳунармандон, студияҳо, клубҳо ва маҳфилҳо;
- тайёр намудан, азнавтайёркунӣ ва такмили ихтисоси кадрҳо;
- шиносшавӣ бо ҳунарҳои анъанавии халқӣ, ба усулҳои истеҳсоли намудҳои алоҳидаи маснуот, бо услубҳои бадеии ҳунарҳои халқӣ дар муассисаҳои томактабӣ ва муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, инчунин дар раванди таълиму тарбия дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ ().
Моддаи 15. Тадқиқоти илмӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон самтҳои афзалиятноки тадқиқоти илмиро дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ муайян намуда, идоракунии умумии онҳоро амалӣ мегардонад.
Дар гузаронидани тадқиқотҳои илмӣ оид ба масъалаҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ мутахассисони соҳаи фарҳанг, инчунин мутахассисони дигар, ки иштироки онҳо дар гузаронидани ин тадқиқотҳо зарур аст, ширкат меварзанд.
Бо мақсади тадқиқоти технологияи ҳунарҳои бадеии халқӣ ва таъмини раванди таълим дар муассисаҳои таълимии махсусгардондашуда ва муассисаҳои дигари фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистон озмоишгоҳҳои илмию тадқиқотӣ ташкил шуда метавонанд .
Моддаи 16. Дастгирии истеҳсолию техникии ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ
Мақомоти ҷумҳуриявии идораи давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ маҷмӯи чорабиниҳоро оид ба мусоидат ва таъмини ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ бо таҷҳизот ва технологияи мукаммал барои рафти тайёрӣ ва ташкили истеҳсолот таҳия ва амалӣ мегардонанд ().
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ имконият медиҳанд, ки дар асоси шартномаҳои иҷора бо шартҳои имтиёзнок аз биноҳо, таҷҳизот, биноҳои истеҳсолӣ ва хизматӣ, дигар молу мулк, ки дар моликияти давлатӣ мебошанд, истифода баранд ().
БОБИ 4. МУБОДИЛАИ ФАРҲАНГӢ ВА РОБИТАҲОИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ
Моддаи 17. Мубодилаи фарҳангӣ ва робитаҳои байналмилалӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Мақомоти давлатӣ барои васеъ шудани доираи субъектҳои робитаҳои байналмилалӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат менамоянд, иштироки бевоситаи мустақили устоҳо, ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқиро дар мубодилаи фарҳангӣ бо ташкилотҳои шабеҳи мамлакатҳои хориҷӣ ҳавасманд мегардонанд.
Моддаи 18. Намоишҳои молҳо ва маҳсулоти ҳунарҳои бадеии халқӣ
Бо мақсади ҳавасмандгардонии рушд ва тарғиби дастовардҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ мунтазам намоишҳои молу маҳсулоти соҳаи мазкур баргузор карда мешаванд .
Моддаи 19. Осорхонаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Бо мақсади нигоҳдорӣ ва намоиш додани молҳои бештар қиматбаҳои ҳунарҳои халқӣ, маҳсулоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, инчунин маҳфуз доштани ҳунарҳои халқӣ ва бо мақсади нигоҳдории устоҳои махсусан маъруфи ҳунарҳои бадеии халқӣ, фароҳам овардани имконият барои шинос шудан бо эҷодиёти онҳо осорхона- устохонаҳо ва хона-осорхонаҳо бунёд карда мешаванд.
БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ
Моддаи 20. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд .
Моддаи 21. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Рахмонов
аз 1 августи соли 2003 № 43
ш. Душанбе
ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ҲУНАРҲОИ БАДЕИИ ХАЛҚӢ
(Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2003, №8, мод. 466; с. 2013, №7, мод. 534)
Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ ва муносибатҳоеро, ки дар байни шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ ба миён меоянд ба танзим дароварда, принсипҳои асосии дастгирии давлатии ҳунарҳои бадеии халқиро ҳамчун қисми ҷудонашавандаи фарҳанги миллӣ ва таърихи халқи тоҷик муайян намуда, ба нигоҳдории анъанаҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат мекунад.
БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ
Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:
- ҳунарҳои бадеии халқӣ - яке аз шаклҳои эҷодиёти халқӣ, фаъолият оид ба офаридани маснуоти бадеии таъйиноташон манфиатрасон ва (ё) ороишӣ буда, дар асоси азхудкунии инфиродӣ ва дастаҷамъонаи инкишофдиҳии анъанаҳои меросии санъати халқӣ дар маҳали муайян дар раванди меҳнати эҷодкоронаи дастӣ ва (ё) механиконидашудаи устоҳои ҳунарҳои бедии халқӣ амалӣ гардонида мешаванд;
- маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ - предметҳои таъйиноти ороишӣ ва манфиатрасон, ки мутобиқи анъанаҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ бо истифодаи ашёҳои табиӣ ва меҳнати дастӣ тайёр карда шудаанд;
- устои ҳунарҳои бадеии халқӣ - шахси воқеӣ, ки маснуоти муайяни ҳунарҳои бадеии халқиро мутобиқи анъанаҳои он тайёр мекунад;
- муаллифи натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст - шахси воқеӣ, ки тавассути кори эҷодии вай ин натиҷа ҳосил шудааст;
- маҳали мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқӣ - ҳудуде, ки дар ҳудуди он ҳунарҳои бадеии халқӣ таърихан эҷод шуда, мувофиқи анъанаҳои ба худ хос инкишоф меёбанд, инфрасохтори иҷтимоию маишии онҳо мавҷуд аст ва дорои захираҳои ашёи хоми зарурӣ мебошад ;
- маснуоти нодири ҳунарҳои бадеии халқӣ - маснуоти ягонаи нодири ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки арзиши баланди бадеӣ дорад;
- намунаи типии маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ - намунае, ки дар шакли маснуоти тайёр, тасвир (нақша, тарҳи композитсионӣ), нусха (қолиб) сохта шуда, барои бо тартиби муқарраршуда аз нав истеҳсол намудан, аз ҷумла бо истифодаи дигаргунсозии эҷодӣ таъйин шудааст;
- дигаргунсозии эҷодӣ - яке аз шаклҳои зуҳури эҷодиёти халқӣ, усули асосии таҷдиди намунаи типии маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки ворид намудани тағйиру иловаҳоро дар ҳалли композитсионӣ, рангубор, нақшу нигор, нафисӣ ва дигар ҷиҳатҳои бадеии маснуот пешбинӣ менамояд ва боиси тағйироти принсипиалии ғояи муаллиф, пастшавии сатҳи бадеӣ ва сифати истеҳсоли маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ нисбат ба намунаи типии он намегардад.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф намудааст, иборат мебошад ().
Моддаи 3. Ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ
Ба ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ шахсони ҳуқуқӣ, новобаста ба шаклҳои ташкилию ҳуқуқӣ мансубанд, ки дар ҳаҷми умумии истеҳсоли маҳсулоти (кор, хизматрасонии) онҳо маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ мувофиқи маълумоти мушоҳидаҳои давлатии оморӣ саҳми на камтар аз 50 фоиз дорад .
Вазифаҳои асосии фаъолияти ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи анъанаҳои ҳунарҳои халқӣ аст.
Моддаи 4. Мансубияти маснуот ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ
Мансубияти маснуот ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ дар асоси қарори шӯрои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ мутобиқи феҳристи намунавии намудҳои истеҳсолот ва гурӯҳҳои маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ мегардад .
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ бо назардошти нуктаҳои ҳамин Қонун тартиби ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ мансуб донистани маснуоти дар ҳудуди онҳо тайёршавандаро муқаррар менамоянд ().
Ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ маснуоте мансуб дониста намешаванд, ки дар технологияи тайёр кардани онҳо истифодаи дигаргунсозии эҷодии намунаҳои типии ин маснуот имконнопазир аст, аз ҷумла:
- маснуоти бахиядӯзӣ, ки дар мошин-автоматҳо ё нимавтоматҳои дӯзандагӣ тайёр шудаанд ва онҳо бе омезиши гулдӯзиҳои дастӣ ё бо гулдӯзии дар мошинҳои дӯзандагие, ки имконияти иҷро кардан ва дигаргунсозии гулдӯзии эҷодиро медиҳанд, иҷро шудаанд;
- маснуоти матоӣ, ки тавассути суратчопкунӣ бе омезиши усулҳои дастии зинатбахшии маснуот ороиш дода шудаанд;
- маснуоти матоӣ, қолинҳо ва маснуоти қолинӣ, ки дар мошинҳо бе омезиши кори дастӣ тайёр шудаанд;
- маснуот аз фулузот ва маснуоти заргарӣ, ки тавассути тамғазанӣ ва рехтагарӣ, ба истиснои рехтагарӣ ба моделҳои мумӣ, бе сикказанӣ, кандакорӣ, нақшдиҳӣ, тезобдиҳии минбаъда ё истифодаи усулҳои дигари дастии коркарди зинатбахшии фулузот тайёр шудаанд;
- маснуоти сафолӣ, ки тавассути рехтагарӣ бе нақшдиҳӣ, гаҷкории минбаъда ё бе истифодаи усулҳои дигари дастии зинатбахшии маснуот тайёр шудаанд;
- маснуоте, ки дар мошин-автоматҳои бофандагӣ бе омезиши бофти гулдӯзии дастии ороиш ё усулҳои дигари дастии зинатбахши маснуот тайёр шудаанд;
- маснуоти дигар, ки бо усулҳои механикӣ бо истифодаи ҷузъҳои санъати халқӣ тайёр шудаанд.
Оид ба қарори мансубияти маснуот ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ ба суд шикоят кардан мумкин аст.
Моддаи 5. Асосҳои сиёсати давлатӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Мақомоти ҳокимияти давлатӣ шароитҳои иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва шароитҳои дигарро барои нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи ҳунарҳои бадеии халқӣ фароҳам меоранд, аз он ҷумла ():
- заминаи меъёрии ҳуқуқиро баҳри рушди соҳаи ҳунарҳои бадеии халқи муҳайё мекунанд ();
- барои амалӣ гардонидани нақшаҳои сармоягузорӣ бо мақсади нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат мекунанд;
- мутобиқи қонунгузорӣ барои соҳибкорони инфиродӣ ва ташкилотҳое, ки дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ фаъолият доранд, нархҳои имтиёзнокро ба маҳсулот ва хизматрасонии монополияи табиӣ, инчунин тартиби тайёр кардан ва ба даст даровардани ашёи хом ва маводе, ки мувофиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳифз ва ба ҳисоб гирифта мешаванд, муқаррар менамоянд;
- ба устоҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ ва шогирдони онҳо барои гирифтани таҳсилоти касбӣ дар муассисаҳои таълимие, ки барномаҳои таълимии ҳунарҳои бадеии халқиро амалӣ месозанд, мусоидат менамоянд ();
- ба ташвиқу тарғиби санъати ҳунарҳои бадеии халқӣ, аз ҷумла тавассути ташкил намудани намоишҳо, озмунҳо, музояда, фурӯши махсуси маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, инкишофи мубодилаи байналмилалӣ ва фаъолияти иқтисодии хориҷӣ дар ин соҳа мусоидат менамоянд;
- ташкил ва фаъолияти иттиҳодияҳо, ассосиатсияҳо, фондҳо, иттифоқҳои соҳаи ҳунарҳои бадеии халқиро дастгирӣ менамоянд ();
- барои нигоҳдории ҳунарҳои бадеии халқӣ ва кормандони эҷодии ҳунарҳои бадеии халқӣ ҳангоми амалӣ гаштани тартиби пешгирии муфлисшавӣ ё барҳамдиҳии ин ташкилотҳо чораҳо мебинанд;
- кафолати озодии эҷодкориро дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ таъмин менамоянд ();
- таҳқиқоти илмиро дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ дастгирӣ менамоянд () ;
- ба рушди ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқи мусоидат менамоянд ();
- шаклҳои дигари дастгирии давлатии ҳунарҳои бадеии халқиро муқаррар менамоянд.
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар ҳалли масъалаҳои нигоҳдорӣ, эҳё ва инкишофи ҳунарҳои бадеии халқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мусоидат менамоянд, аз он ҷумла доир ба дастгирии онҳо чораҳои иловагӣ меандешанд ().
БОБИ 2. ҲУҚУҚИ ШАҲРВАНДОН ДАР СОҲАИ ҲУНАРҲОИ БАДЕИИ ХАЛҚӢ
Моддаи 6. Ҳуқуқи шаҳрвандон барои фаъолият дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Ҳар як шаҳрванди Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи майлу рағбат ва қобилияти худ барои фаъолияти эҷодӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ ҳуқуқ дорад.
Ҳуқуқи шаҳрванд оид ба пеша намудани фаъолияти эҷодӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ метавонад дар асоси касбӣ ё ки ғайрикасбӣ (ҳаваскор) сурат гирад.
Кормандони эҷодии соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки дар асоси касбӣ ё ғайрикасбӣ (ҳаваскор) кор мекунанд, дорои ҳуқуқҳои баробари муаллифӣ мебошанд. Онҳо ба ҳимояи фаъолияти худ дар ин соҳа, ҳифзи сирри ҳунар ва дастгирии дигари давлат мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ба озодона ихтиёрдорӣ намудани натиҷаи меҳнаташон ҳуқуқ доранд.
Моддаи 7. Ҳуқуқи шаҳрвандон ба ташкил намудани иттиҳодияҳо дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Шаҳрвандоне, ки дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ кор мекунанд, бо ташаббуси худ ба ташкил намудани иттифоқҳои эҷодӣ, ассосиатсияҳо, фондҳо, иттиҳодияҳои дигар, ки мақсади онҳо фароҳам овардани шароити мусоиди фаъолияти эҷодӣ, эҳё, нигоҳдорӣ, инкишоф, дастгирӣ намудан ва тарғиб кардани ҳунарҳои бадеии халқӣ мебошад, ҳуқуқ доранд .
Фаъолияти иттиҳодияҳо дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.
Моддаи 8. Бақайдгирии фаъолияти соҳибкорӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Бақайдгирии фаъолияти соҳибкорӣ, таъсиси ташкилотҳои тиҷоратӣ дар соҳаи истеҳсол ва (ё) ба фурӯш баровардани маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ бо тартиби муайянкардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда мешавад.
Моддаи 9. Ҳуқуқи муаллиф ба натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст
Ҳуқуқи муаллиф ба натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст (маснуоти нодири ҳунарҳои бадеии халқӣ, ё намунаи типии маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ), ҳамчунин ҳуқуқҳои бо истифодаи натиҷаи мазкур алоқаманд, ки аз тарафи муаллиф бо шартҳои шартнома барои таҷдиди минбаъда, аз он ҷумла бо истифодаи дигаргунсозии эҷодӣ таҳвил шудаанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим мегардад.
Моддаи 10. Устои ҳунарҳои бадеии халқӣ
Вазъи ҳуқуқии устои ҳунарҳои бадеии халқӣ дар асоси шаҳодатномаи намунавии муқарраршуда мутобиқи Низомномаи оид ба устои ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мегардад, муайян карда мешавад.
Шаҳодатномаи устои ҳунарҳои бадеии халқӣ аз ҷониби Шӯрои бадеӣ-экспертӣ, ки бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис меёбад ва амал менамояд, дода мешавад. Мақомоти ҳокимияти давлатӣ метавонанд ба шахсоне, ки шаҳодатномаи устои ҳунарҳои бадеии халқиро гирифтаанд, барои амалӣ гардонидани фаъолияти эҷодии онҳо кафолату имтиёзҳо муҳайё карда, ба истеҳсоли ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат намоянд.
Устои ҳунарҳои бадеии халқӣ ҳамзамон метавонад муаллифи натиҷаи фаъолияти зеҳнӣ бошад, ки дар маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ таҷассум ёфтааст.
Моддаи 11. Ҳуқуқҳои устои ҳунарҳои бадеии халқӣ
Устои ҳунарҳои бадеии халқӣ дорои ҳуқуқҳои зерин мебошад:
- ҳифзи ҳуқуқҳои муаллиф;
- ташкил намудани намоиш ё шаклҳои дигари намоиши оммавии натиҷаи фаъолияти эҷодии худ;
- гирифтани мукофот барои истифодаи оммавии натиҷаҳои фаъолияти эҷодии худ;
- тайёр ва дастрас кардани намудҳои зарурии ашёи хом ва мавод;
- доштани иҷозат барои истифодаи фондҳои фарҳангӣ;
- машғул шудан ба фаъолияти таълимӣ мутобиқи шакли ҳунарҳои бадеӣ, новобаста ба таҳсилот;
- ба фурӯш гузоштан ва ба соҳибияти каси дигар додани эҷодиёти муаллифии худ;
- ҳимояи шаъну шараф ва эътибори касбӣ;
- ҳуқуқҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст .
Моддаи 12. Шӯроҳои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ
Барои анҷом додани фаъолият оид ба мансуб донистани маснуоти тайёршаванда ба маснуоти ҳунарҳои бадеии халқӣ шӯроҳои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ таъсис дода мешаванд.
Шӯроҳои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ фаъолияти худро дар асоси низомномаи намунавӣ дар бораи шӯрои бадеӣ-экспертӣ оид ба ҳунарҳои бадеии халқӣ, ки бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ мегардонанд.
Моддаи 13. Маҳалли мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқӣ
Маҳалли мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқиро мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ муқаррар мекунанд ().
Заминҳое, ки дар онҳо маҳалли мавҷудияти анъанавии ҳунарҳои бадеии халқӣ воқеъ гардидаанд, метавонанд бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба заминҳои таъйиноти таърихию фарҳангӣ мансуб дониста шаванд.
БОБИ 3. ТАЪЛИМИ ҲУНАРҲОИ АНЪАНАВИИ ХАЛҚӢ, ТАЙЁР НАМУДАНИ КАДРҲО, ТАДҚИҚОТҲОИ ИЛМӢ
Моддаи 14. Таълими ҳунарҳои анъанавии халқӣ
Таълими ҳунарҳои анъанавии халқӣ бо роҳҳои зерин амалӣ мегардад :
- аз ҷониби устоҳои халқӣ шинос намудан бо таҷрибаи кории худ ва азхуд намудани таҷрибаи онҳо бо мақсади таъмини мутобиқат ба асли анъанаҳо ;
- гирифтани таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва миёнаи касбӣ, аз ҷумла дар муассисаҳои таълимии дахлдор, ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ ва дар назди устоҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ ;
- гирифтани таҳсилот дар муассисаҳои таълимии масхусгардондашуда ;
- мустақилона пайдо намудани малакаҳо дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ, аз ҷумла дар хонаҳои ҳунармандон, студияҳо, клубҳо ва маҳфилҳо;
- тайёр намудан, азнавтайёркунӣ ва такмили ихтисоси кадрҳо;
- шиносшавӣ бо ҳунарҳои анъанавии халқӣ, ба усулҳои истеҳсоли намудҳои алоҳидаи маснуот, бо услубҳои бадеии ҳунарҳои халқӣ дар муассисаҳои томактабӣ ва муассисаҳои таълимии таҳсилоти умумӣ, инчунин дар раванди таълиму тарбия дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти иловагӣ ().
Моддаи 15. Тадқиқоти илмӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон самтҳои афзалиятноки тадқиқоти илмиро дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ муайян намуда, идоракунии умумии онҳоро амалӣ мегардонад.
Дар гузаронидани тадқиқотҳои илмӣ оид ба масъалаҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ мутахассисони соҳаи фарҳанг, инчунин мутахассисони дигар, ки иштироки онҳо дар гузаронидани ин тадқиқотҳо зарур аст, ширкат меварзанд.
Бо мақсади тадқиқоти технологияи ҳунарҳои бадеии халқӣ ва таъмини раванди таълим дар муассисаҳои таълимии махсусгардондашуда ва муассисаҳои дигари фарҳангии Ҷумҳурии Тоҷикистон озмоишгоҳҳои илмию тадқиқотӣ ташкил шуда метавонанд .
Моддаи 16. Дастгирии истеҳсолию техникии ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ
Мақомоти ҷумҳуриявии идораи давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ маҷмӯи чорабиниҳоро оид ба мусоидат ва таъмини ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ бо таҷҳизот ва технологияи мукаммал барои рафти тайёрӣ ва ташкили истеҳсолот таҳия ва амалӣ мегардонанд ().
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ба ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ имконият медиҳанд, ки дар асоси шартномаҳои иҷора бо шартҳои имтиёзнок аз биноҳо, таҷҳизот, биноҳои истеҳсолӣ ва хизматӣ, дигар молу мулк, ки дар моликияти давлатӣ мебошанд, истифода баранд ().
БОБИ 4. МУБОДИЛАИ ФАРҲАНГӢ ВА РОБИТАҲОИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ
Моддаи 17. Мубодилаи фарҳангӣ ва робитаҳои байналмилалӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Мақомоти давлатӣ барои васеъ шудани доираи субъектҳои робитаҳои байналмилалӣ дар соҳаи ҳунарҳои бадеии халқӣ мусоидат менамоянд, иштироки бевоситаи мустақили устоҳо, ташкилотҳои ҳунарҳои бадеии халқиро дар мубодилаи фарҳангӣ бо ташкилотҳои шабеҳи мамлакатҳои хориҷӣ ҳавасманд мегардонанд.
Моддаи 18. Намоишҳои молҳо ва маҳсулоти ҳунарҳои бадеии халқӣ
Бо мақсади ҳавасмандгардонии рушд ва тарғиби дастовардҳои ҳунарҳои бадеии халқӣ мунтазам намоишҳои молу маҳсулоти соҳаи мазкур баргузор карда мешаванд .
Моддаи 19. Осорхонаи ҳунарҳои бадеии халқӣ
Бо мақсади нигоҳдорӣ ва намоиш додани молҳои бештар қиматбаҳои ҳунарҳои халқӣ, маҳсулоти ҳунарҳои бадеии халқӣ, инчунин маҳфуз доштани ҳунарҳои халқӣ ва бо мақсади нигоҳдории устоҳои махсусан маъруфи ҳунарҳои бадеии халқӣ, фароҳам овардани имконият барои шинос шудан бо эҷодиёти онҳо осорхона- устохонаҳо ва хона-осорхонаҳо бунёд карда мешаванд.
БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ
Моддаи 20. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд .
Моддаи 21. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Э. Рахмонов
аз 1 августи соли 2003 № 43
ш. Душанбе
