ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ОМОДАГИИ САФАРБАРИ ВА САФАРБАРИ
Ҳамин Қонун асосҳои ҳуқуқи ва ташкилии омодагии сафарбари ва сафарбариро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ҳуқуқ, ӯҳдадориҳо ва ҷавобгарии мақомоти давлатӣ, корхонаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳо сарфи назар аз шакли моликият ва шароити хоҷагидорӣ, шахсони мансабдор ва шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар ин соҳа муайян менамояд.
Моддаи 1. Омодагаи сафарбари ва сафарбари
Омодагии сафарбари дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ин маҷмӯи чорабиниҳои дар замони осоишта гузаронидашаванда оид ба омодагии пешакии иқтисоди Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти давлатӣ, корхонаҳо, ташкилотҳо ва муассисаҳо сарфи назар аз шакли моликият ва шароити хоҷагидорӣ (минбаъд корхонаҳо), Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ва сохторҳои махсус, ки дар замони ҷанг ҷиҳати таъмини ҳимояи давлат аз ҳуҷуми мусаллаҳона ва қонеъ гардонидани талаботи давлат ва эҳтиёҷоти аҳоли дар замони ҷанг ташкил дода мешаванд, мебошад.
Сафарбари ин маҷмӯи чорабиниҳо дар бобати ба низоми кор дар шароити замони ҷанг гузаронидани иқтисоди Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти давлатӣ, корхонаҳо, ба ташкил ва ҳайати замони ҷанг гузаронидани Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ва махсус мебошад.
Сафарбари дар Ҷумҳурии Тоҷикистон умумӣ ва қисмӣ буда метавонад. Сафарбарии умумӣ тамоми субъектҳои дар қисми якуми моддаи мазкур номбаршударо дар бар гирифта, дар қаламрави ҷумҳури гузаронида мешавад. Сафарбарии қисмӣ - қисме аз субъектҳои дар қисми якуми моддаи мазкур номбаршударо дар бар гирифта, дар минтақаҳои алоҳидаи ҷумҳурӣ гузаронида мешавад.
Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ва махсус, инчунин мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии маҳаллӣ, корхонаҳо ва шаҳрвандон барои омодагии сафарбари ва сафарбари масъуланд.
Моддаи 2. Принсипҳои асосии омодагии сафарбари ва сафарбари
Принсипҳои асосии омодагии сафарбари ва сафарбари аз инҳо иборатанд:
- қонуният;
- эҳтироми ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд;
- роҳбарияти мутамарказ;
- қабл аз вақт, мувофиқи нақша ва таҳти назорат будан;
- маҷмӯи ва мувофиқати тарафайн.
Моддаи 3. Мазмуни омодагии сафарбари ва сафарбари
Мазмуни омодагии сафарбари ва сафарбари аз инҳо иборат аст:
1) танзими меъёрию ҳуқуқи ва таъмини илмию методии омодагии сафарбари ва сафарбари;
2) муайян кардани шароити кор ва омода намудани мақомоти ҳокимияти давлатӣ, корхонаҳо ба кор дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг;
3) татбиқи чорабиниҳо дар бобати ба шароити кор дар замони ҷанг гузаронидани иқтисодиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти давлатӣ, корхонаҳо;
4) омодагии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ, мақомот ва сохторҳои махсус ба сафарбари;
5) гузаронидани сафарбарии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ва махсус;
6) таҳияи нақшаҳои сафарбарии иқтисодиёти давлат, нақшаҳои сафарбарии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ва махсус;
7) омодагии иқтисодиёти давлат, омодагии корхонаҳо ба кор дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг;
8) баҳодиҳии ҳолати омодагии сафарбарии давлат;
9) тарҳрези, инкишоф ва нигаҳдошти иқтидорҳои сафарбари ва объектҳо барои истеҳсоли маҳсулоти зарурӣ ҷиҳати қонеъ гардонидани талаботи давлат, Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳоӣ ҳарби ва махсус ва эҳтиёҷоти аҳолӣ дар замони ҷанг;
10) ҳангоми эълони сафарбари таъсис ва омодагии сохторҳои махсус, ки барои супоридан ба Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ё барои истифода ба манфиатҳои онҳо, ҳамчунин ба манфиатҳои иқтисодиёти давлат истифодашаванда таъин шудаанд;
11) омодагии техникае, ки ҳангоми эълони сафарбари ҷиҳати таҳвили он ба Қувваҳои Муссалаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарби ва махсус ё барои истифодабари ба манфиатҳои онҳо таъин шудаанд;
12) тарҳрезӣ, ҷамъоварӣ, нигаҳдорӣ ва азнавкунии захираҳои арзишҳои моддии махзанҳои сафарбари ва давлатӣ, захираҳои камнашавандаи маҳсулоти озуқаворӣ ва нафтӣ;
13) тарҳрезӣ ва нигаҳдошти фонди суғуртаи ҳуҷҷатҳои аслиҳа ва техникаи ҳарбӣ, маҳсулоти таъиноти стратегӣ, объектҳои дорои хатари зиёд, шабакаҳои таъмини зиндагии аҳолӣ ва объектҳое, ки сарвати миллӣ мебошанд;
14) омодагӣ ва ташкили таъминоти меъёрии аҳолӣ бо молу маҳсулоти озуқаворӣ ва ғайриозуқаворӣ, хизматрасонии тиббӣ ва таъмини он бо воситаҳои алоқа ва нақлиёт дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг;
15) ташкил намудани нуқтаҳои эҳтиётии идоракунии мақомоти давлатӣ, корхонаҳо ва омода кардани онҳо ба кор дар шароити замони ҷанг;
16) омодагии воситаҳои ахбори умум ба кор дар давраи сафарбаркуни ва дар замони ҷанг;
17) ташкили бақайдгирии ҳарбӣ дар мақомоти ҳокимияти давлатӣ, дар корхонаҳо;
18) тайёр кардани шаҳрвандон аз рӯи ихтисоси қайди ҳарби ҷиҳати пуррагардонии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ва махсус дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг;
19) дар давраи сафарбари ва замони ҷанг брон кардани шаҳрвандони дар эҳтиёти Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, ки дар мақомоти ҳокимияти давлатӣ, корхонаҳо кор мекунанд;
20) гузаронидани машқҳо оид ба густариши сафарбари ва иҷрои нақшаҳои сафарбари;
21) такмили ихтисоси кормандони мақомоти сафарбари;
22) иҷрои дигар чорабиниҳои ба омодагии сафарбари ва сафарбари вобастабуда, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбини намудааст.
Моддаи 4. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи омодагии сафарбари ва сафарбари
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи омодагии сафарбари ва сафарбари ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мудофиа", ҳамин Қонун, қонунҳои дигари Ҷумҳурии Тоҷикистон ва шартномаҳои байналхалқие, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирокчии онҳо мебошад, иборат аст.
Моддаи 5. Ваколатҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи омодагии сафарбари ва сафарбари
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон:
1) мақсад ва вазифаҳои омодагии сафарбари ва сафарбариро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян мекунад;
2) нақшаҳои сафарбарии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистонро тасдиқ мекунад;
3) низоми кори мақомоти ҳокимияти давлатӣ, корхонаҳоро дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг муқаррар мекунад;
4) ба шаҳрвандон ё гурӯҳи алоҳидаи шаҳрвандон ҳуқуқи ба таъхир андохтани мӯҳлати даъватро ба хизмати ҳарбӣ медиҳад (бозмедорад);
5) ба ғайр аз ин Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи омодагии сафарбари ва сафарбари дорои дигар ваколатҳоест, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст.
Моддаи 6. Ваколатҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи омодагии сафарбари ва сафарбари
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон:
1) ба омодагии сафарбари ва сафарбари дар Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳбарӣ мекунад;
2) ваколатҳои мақомоти давлатиро дар соҳаи омодагии сафарбари ва сафарбари муайян намуда, фаъолияти мувофиқашуда ва ҳамкории мутақобилаи онҳоро ташкил мекунад;
3) тартиби бастани шартномаҳо (қарордодҳо)-ро дар бораи аз тарафи корхонаҳо иҷро гардидани супоришҳо (фармоишҳо)-и сафарбари ва таъмини супоришҳо (фармоишҳо)-и мазкурро бо захираҳои моддию техники муайян менамояд;
4) тартиб ва манбаъҳои маблағгузории чорабиниҳоро оид ба омодагии сафарбари ва сафарбари ва додани имтиёзот ба корхонаҳо, ки супоришҳо (фармоишҳо)-и сафарбариро доранд, муайян мекунад;
5) омодагии сафарбариро ташкил мекунад ва назоратро ба он анҷом медиҳад;
6) ҳисоботдиҳии омориро муқаррар мекунад;
7) ҳолати омодагии сафарбарии Ҷумҳурии Тоҷикистонро арзёби менамояд ва дар ин бобат ҳар сол ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон гузориш медиҳад;
8) чораҳои дар бандҳои 7, 13, 14 ва 20 моддаи 3 ҳамин Қонун пешбинишударо амали мегардонад;
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи омодагии сафарбари ва сафарбари дигар ваколатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, амали менамояд.
Моддаи 7. ӯҳдадориҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии маҳаллӣ дар соҳаи омодагии сафарбари ва сафарбари
Мақомоти маҳалии ҳокимияти давлатӣ ва худидоракунии маҳалли ӯҳдадоранд:
1) омодагии сафарбари ва сафарбариро ташкил ва таъмин намоянд;
2) ба омодагии сафарбарии корхонаҳое, ки фаъолияташон дар тобеияти онҳо қарор доранд, роҳбари намоянд;
3) мақомоти сафарбариро таъсис диҳанд;
4) нақшаҳои сафарбариро тасдиқ кунанд ва иҷрои онро таъмин намоянд;
5) ба комиссариатҳои ҳарбӣ кӯмак расонанд ва ба онҳо доир ба бақайдгирии корхонаҳо маълумот пешниҳод намоянд;
6) сари вақт огоҳ кардан ва ҳозир шудани шаҳрвандонеро, ки мувофиқи сафарбари бояд ба хизмати ҳарбӣ даъват карда шаванд, таҳвили техника ба нуқтаҳои ҷамъшавӣ ё қисмҳои ҳарбӣ, додани биноҳо, объектҳо, воситаҳои коммуникатсия, қитъаҳои замин, воситаҳои нақлиёт ва дигар воситаҳои моддиро мутобиқи нақшаҳо ташкил кунанд;
7) бақайдгирии ҳарбӣ, дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг брон кардани шаҳрвандонеро, ки дар эҳтиёт қарор дошта, дар корхонаҳое кор мекунанд, ки фаъолияташон дар тобеияти онҳо қарор доранд, ташкил ва таъмин кунанд, пешниҳод гардидани ҳисоботро оид ба брон кардан бо тартиби муайяннамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин гардонанд.
Моддаи 8. ӯҳдадориҳои корхонаҳо дар соҳаи омодагии сафарбари ва сафарбари
Корхонаҳо ӯҳдадоранд:
1) дар бобати таъмини омодагии сафарбари чорабиниҳо андешанд ва онҳоро амали намоянд;
2) мақомоти (бахшҳои) сафарбари таъсис диҳанд ё кормандонеро, ки вазифаҳои мақомоти сафарбариро иҷро мекунанд (минбаъд кормандони сафарбари) таъин намоянд;
3) нақшаҳои сафарбариро таҳия намоянд ва иҷрои онро таъмин кунанд;
4) оид ба омодагии истеҳсолот бо мақсади иҷрои супоришҳо (фармоишҳо) дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг чорабиниҳо гузаронанд;
5) ҳангоми эълони сафарбари дар бобати гузаронидани истеҳсолот ба кор дар шароити замони ҷанг чорабиниҳо анҷом диҳанд;
6) ба комиссариатҳои ҳарбӣ дар кори онҳо оид ба сафарбари дар замони осоишта ва ҳангоми эълони сафарбари кӯмак расонанд;
7) сари вақт огоҳ кардан ва ба нуқтаҳои ҷамъшавӣ ё қисми ҳарбӣ ҳозир шудани шаҳрвандонеро, ки бо онҳо муносибати меҳнатӣ доранд ва ҳангоми сафарбари бояд ба хизмати ҳарби даъват карда шаванд, таъмин намоянд;
8) таҳвили техникаро бо нуқтаҳои ҷамъшавӣ ё қисмҳои ҳарбӣ мутобиқи нақшаҳои сафарбари таъмин гардонанд;
9) мутобиқи қонун биноҳо, иншоот, воситаҳои коммуникатсия, қитъаҳои замин, воситаҳои нақлиёт ва дигар воситаҳои моддиро тибқи нақшаҳои сафарбари диҳанд. Товони зарари ба онҳо расонидашуда бо тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад, аз тарафи давлат ҷуброн карда мешавад;
10) ҷузъу томҳои бақайдгирии ҳарбиро таъсис диҳанд, кори бақайдгирии ҳарбиро дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг, брон кардани шаҳрвандонеро, ки дар эҳтиёт қарор доранд ва дар ин корхонаҳо кор мекунанд, иҷро намоянд, пешниҳоди ҳисоботро оид ба брон кардан таъмин гардонанд.
Корхонаҳо ҳақ надоранд (ҳангоми мавҷуд будани имконият) аз бастани шартномаҳо (қарордодҳо) оид ба иҷрои супоришҳо (фармоишҳо)-и сафарбари саркашӣ кунанд. Товони зарари ба корхонаҳо расонидашуда вобаста ба иҷрои супоришҳои (фармоишҳои) сафарбари бо тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад, ҷуброн карда мешаванд.
Корхонаҳо ӯҳдадоранд иттилоотеро, ки барои таҳия ва татбиқи чорабиниҳои сафарбари заруранд, бо тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар кардааст, пешниҳод намоянд.
Моддаи 9. ӯҳдадориҳои шаҳрвандон дар соҳаи омодагии сафарбари ва сафарбари
Шаҳрвандон ӯҳдадоранд:
1) мувофиқи даъват ба комиссариатҳои ҳарбӣ барои муайян кардани таъиноти худ дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг ҳозир шаванд;
2) талаботеро, ки дар дастурҳои сафарбарии гирифтаи онҳо, даъватнома ва амрҳои комиссарони ҳарбӣ зикр шудааст, иҷро намоянд;
3) мутобиқи қонун дар замони ҷанг бо мақсади таъмини мудофиаи кишвар ва амнияти давлат биноҳо, иншоот, воситаҳои нақлиёт ва дигар амволеро, ки дар моликияти онҳо қарор доранд, диҳанд. Товони зарари ба онҳо расонидашуда бо тартибе, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар мекунад, ҷуброн карда мешавад.
Шаҳрвандон дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг ба иҷрои корҳо бо мақсади таъмини мудофиаи кишвар ва амнияти давлат ҷалб карда мешаванд, ҳамчунин бо тартиби муайяннамудаи қонун ба сохторҳои махсус шомил карда мешаванд.
Моддаи 10. Мақомоти сафарбари
Мақомоти давлати ва корхонаҳое, ки супоришҳо (фармоишҳо)-и сафарбари ё оид ба кори сафарбари вазифаҳо доранд, барои ташкили чорабиниҳо доир ба омодагии сафарбари ва сафарбари ва назорат ба татбиқи онҳо дар ҳудуди шумораи кормандони худ мақомоти сафарбари таъсис медиҳанд.
Сохтор ва штатҳои мақомоти сафарбари бо дар назардошти хусусият ва ҳаҷми супоришҳо (фармоишҳо)-и сафарбари ё супоришҳо оид ба кори сафарбари муайян карда мешаванд. Вобаста ба ҳаҷми супоришҳо (фармоишҳо)- и ё вазифаҳо мумкин аст ба ивази мақоми сафарбари кормандони сафарбари таъин карда шаванд.
Низомномаи намунавии мақомоти сафарбариро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мекунад.
Низомномаи мақомоти сафарбарие, ки дар ҳайати мақомоти давлатӣ, корхонаҳо таъсис дода мешаванд, аз тарафи роҳбарони онҳо тасдиқ карда мешаванд.
Маблағгузории мақомоти сафарбари ва кормандони сафарбари дар доираи маблағҳои барои таъминоти онҳо ҷудошуда ё аз ҳисоби мақомоти давлатӣ ва корхонаҳое, ки ба ҳайати он мақоми сафарбари ё корманди сафарбари шомил мешаванд, анҷом дода мешавад.
Моддаи 11. ӯҳдадории ҳарбию нақлиётӣ
Бо мақсади таъмини Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо воситаҳои нақлиёт дар замони ҷанг, ҳангоми эълони ҳолати ҷангӣ ё сафарбари, дар замони осоишта - ҳангоми гузаронидани Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ба ҳолати дараҷаи муайяни тайёрии ҷангӣ, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадории ҳарбию нақлиёти муқаррар менамояд, ки он ба мақомоти давлати ва корхонаҳое, ки кори воситаҳои нақлиётро таъмин мекунанд, ҳамчунин ба шаҳрвандоне, ки соҳиби воситаҳои нақлиёт мебошанд, татбиқ мегардад.
Товони зарари ҳангоми амали гардидани ӯҳдадории ҳарбии нақлиёти расонидашуда бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.
Моддаи 12. Низоми гузаронидани омодагии сафарбари ва сафарбари
Ташкили корҳо ва ҳифзи иттилоот дар соҳаи омодагии сафарбари ва сафарбари мутобиқи қонун анҷом дода мешаванд.
Моддаи 13. Даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ ҳангоми сафарбари
Шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт қарор дошта, барои ба таъхир андохтани даъват ба хизмати ҳарбӣ аз рӯи сафарбари ҳақ надоранд, ҳангоми сафарбари ба хизмати ҳарби даъват карда мешаванд.
Шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт қарор доранд ва ҳангоми сафарбари ба хизмати ҳарби даъват нашудаанд, метавонанд барои кор дар мансабҳои ҳайати ғайриҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сохторҳои махсус фиристода шаванд.
Шаҳрвандоне, ки бинобар вазъи саломатиашон ғайри қобили хизмати ҳарбӣ дониста шудаанд, инчунин шаҳрвандоне, ки барои содир кардани ҷинояти вазнин ё махсусан вазнин доғи судии бардоштанашуда ё адонашуда доранд, ҳангоми сафарбари ба хизмати ҳарбӣ даъват карда намешаванд.
Хизматчиёни ҳарбӣ, ба истиснои занон - хизматчиёни ҳарбие, ки фарзандони то 16 сола доранд, ҳангоми эълони сафарбари адои хизмати ҳарбиро идома медиҳанд.
Моддаи 14. Ба таъхир андохтани даъват ба хизмати ҳарби ҳангоми сафарбари
Ба таъхир андохтани даъват ба хизмати ҳарби ҳангоми сафарбари ба шаҳрвандони зерин пешниҳод карда мешавад:
1) онҳое, ки брон карда шудаанд;
2) онҳое, ки бинобар вазъи саломатӣ муваққатан ғайри қобили хизмати ҳарбӣ дониста шудаанд - ба мӯҳлати то шаш моҳ;
3) онҳое, ки ба нигоҳубини доимии падар, модар, зан, шавҳар, бародари худӣ, хоҳари худ, бобо, модаркалон, фарзандхонде, ки бинобар вазъи саломатӣ мувофиқи хулосаи комиссияи тиббию машваратӣ ба нигоҳубин (кӯмак, назорат)-и шахсӣ дигар мӯҳтоҷанд ё маъюби гурӯҳи 1 мебошанд, ҳамчунин ба нигоҳубини аъзои оила, ки ба синни 16 нарасидаанд, ҳангоми набудани дигар шахсоне, ки вазифадоранд мувофиқи қонун шаҳрвандони зикршударо таъмин намоянд машғуланд;
4) онҳое, ки саробонии панҷ ё зиёда фарзандони (шаҳрвандони ҷинси зан - як фарзандӣ) ноболиғро ба ӯҳда доранд.
Моддаи 15. Мӯҳлатҳои ба хизмати ҳарбӣ даъват кардани шаҳрвандон ҳангоми сафарбари
Ба хизмати ҳарбӣ даъват кардани шаҳрвандон ҳангоми сафарбари дар мӯҳлатҳое, ки мувофиқи нақшаҳои сафарбарии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ва махсус муқаррар карда мешаванд, сурат мегирад.
Моддаи 16. Ташкили даъвати шаҳрвандон ба хизмати ҳарбӣ ҳангоми сафарбари
Бо мақсади сари вақт ба ташкил ва ҳайати замони ҷанг гузаронидани Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ва таъсиси сохторҳои махсус шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт қарор доранд, барои адои хизмат дар замони ҷанг дар мансабҳои ҳарбӣ ё барои кор дар мансабҳои ҳайати ғайриҳарбӣ, ки бо штатҳои замони ҷанг пешбини шудаанд, қаблан ба қисмҳои ҳарбӣ мансуб гардонида мешаванд (ба ҳайати сохторҳои махсус таъин карда мешаванд).
Шаҳрвандоне, ки ба қисмҳои ҳарбӣ мансуб гардонида шудаанд (ба ҳайати сохторҳои махсус таъин карда шудаанд), барои адои хизмат дар замони ҷанг ҳангоми татбиқи чорабиниҳо дар бобати ба ташкил ва ҳайати замони ҷанг гузаронидани қисмҳои ҳарбие, ки шаҳрвандони мазкур ба онҳо мансуб гардонида шудаанд, ҳамчунин дар ҳолати таъсиси сохторҳои махсус ба хизмати ҳарбӣ ҳангоми сафарбари даъват карда мешаванд.
Тартиби ҳангоми сафарбари ба хизмати ҳарбӣ даъват кардани шаҳрвандоне, ки ба қисмҳои ҳарбӣ мансуб гардонида шудаанд (ба ҳайати сохторҳои махсус таъин карда шудаанд), барои адои хизмат дар мансабҳои ҳарбии бо штатҳои замони ҷанг пешбинишуда, ҳамчунин тартиби барои кор дар мансабҳои ҳайати ғайриҳарбии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар қӯшунҳо, сохторҳои ҳарбӣ ва махсус фиристодани шаҳрвандон аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.
Моддаи 17. ӯҳдадориҳои шаҳрвандоне, ки бояд ба хизмати ҳарбӣ ҳангоми сафарбари даъват карда шаванд
Ҳангоми эълони сафарбари шаҳрвандоне, ки бояд ба хизмати ҳарбӣ даъват карда шаванд, ӯҳдадоранд, ки дар мӯҳлатҳои дар дастурҳои сафарбари, даъватномаҳо ё амрҳои комиссарони ҳарбӣ зикршуда ба нуқтаҳои ҷамъшавӣ ҳозир шаванд.
Ба шаҳрвандоне, ки дар қайди ҳарбӣ мебошанд, аз лаҳзаи эълони сафарбари аз маҳалли зист бе иҷозати комиссарони ҳарбӣ берун рафтан манъ аст.
Моддаи 18. Брон кардани шаҳрвандони дар эҳтиёт қарор дошта дар давраи сафарбари дар замони ҷанг
Брон кардани шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт қарор доранд, бо мақсади таъмини фаъолияти мақомоти давлатӣ ва корхонаҳо дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг анҷом дода мешавад.
Дар давраи сафарбари ва дар замони ҷанг брон кардани шаҳрвандоне, ки дар эҳтиёт қарор доранд, бо тартиби муайянкардаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода мешавад.
Шаҳрвандони брон кардашуда аз даъват ба хизмати ҳарбӣ ҳангоми сафарбари ва даъватҳои минбаъда дар замони ҷанг озод карда мешаванд.
Моддаи 19. Ҷавобгарӣ барои вайрон кардани ҳамин Қонун
Барои вайрон кардани муқаррароти ҳамин Қонун шахсони гуннаҳгор мувофиқи қонун ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Э.Раҳмонов
ш. Душанбе
11 декабри соли 1999 № 879
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О мобилизационной подготовке и мобилизации
Настоящий Закон устанавливает правовые основы мобилизационной подготовки и мобилизации в Республике Таджикистан, а также права, обязанности и ответственность государственных органов, предприятий, организаций и учреждений, независимо от форм собственности, должностных лиц и граждан Республики Таджикистан в этой области.
Статья 1. Понятие мобилизационной подготовки и мобилизации
Мобилизационная подготовка в Республике Таджикистан - это комплекс мероприятий, проводимых в мирное время, по заблаговременной подготовке экономики Республики Таджикистан, государственных органов, предприятий, организаций и учреждений независимо от форм собственности и условий хозяйствования (далее предприятий) Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских формирований, органов и создаваемых на военное время специальных формирований к обеспечению защиты государства от вооруженного нападения и удовлетворению потребностей государства и нужд населения в военное время.
Мобилизация - это комплекс мероприятий по переводу экономики Республики Таджикистан, государственных органов, предприятий на работу в условиях военного времени, переводу Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских и специальных формирований, на организацию и состав военного времени.
Мобилизация в Республики Таджикистан может быть общей или частичной.
Общая мобилизация охватывает всех субъектов, перечисленных в части первой настоящей статьи и проводится на территории всей республики. Частичная мобилизация отхватывает часть субъектов, перечисленных в части первой настоящей статьи и проводится в отдельных регионах республики.
Органы государственной власти, Вооруженные Силы Республики Таджикистан, другие войска, воинские и специальные формирования, а также предприятия, должностные лица и граждане несут ответственность за мобилизационную подготовку и мобилизацию.
Статья 2. Основные принципы мобилизационной подготовки и мобилизации
Основными принципами мобилизационной подготовки и мобилизации являются:
законность;
уважение прав и свобод человека и гражданина;
централизованное руководство;
заблаговременность, плановость и контроль;
комплексность и взаимосогласованность.
Статья 3. Содержание мобилизационной подготовки и мобилизации
В содержание мобилизационной подготовки и мобилизации входят:
1) нормативно-правовое регулирование и научно-методическое обеспечение мобилизационной подготовки и мобилизации;
2) определение условий работы и подготовка органов государственной власти, предприятий к работе в период мобилизации и в военное время;
3) проведение мероприятий по переводу экономики Республики Таджикистан, органов государственной власти, предприятий на работу в условиях военного времени;
4) подготовка Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских и специальных формирований к мобилизации;
5) проведение мобилизации Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских и специальных формирований;
6) разработка мобилизационных планов экономики государства, мобилизационных планов Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских и специальных формирований;
7) подготовка экономики государства, подготовка предприятий к работе в период мобилизации и в военное время;
8) оценка состояния мобилизационной готовности государства;
9) создание, развитие и сохранение мобилизационных мощностей и объектов для производства продукции, необходимой для удовлетворения потребностей государства, Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских и специальных формирований и нужд населения в военное время;
10) создание и подготовка специальных формирований , предназначенных для передачи в Вооруженные Силы Республики Таджикистан или использования в их интересах, а также в интересах экономики государства, при объявлении мобилизации;
11) подготовка техники, предназначенной для поставки в Вооруженные Силы Республики Таджикистан, другие войска, воинские и специальные формирования или использования в их интересах, при объявлении мобилизации;
12) создание, накопление, сохранение и обновление запасов материальных ценностей мобилизационного и государственного резервов, неснижаемых запасов продовольственных товаров и нефтепродуктов;
13) создание и сохранение страхового фонда документации на вооружение и военную технику, продукцию стратегического назначения, объектов повышенного риска, системы жизнеобеспечения населения и объектов, являющихся национальным достоянием;
14) подготовка и организация нормированного снабжения населения продовольственными и непродовольственными товарами, его медицинского обслуживания и обеспечения средствами связи и транспортными средствами в период мобилизации и военное время;
15) создание запасных пунктов управления органов государственными органами, предприятиями и их подготовка к работе в условиях военного времени;
16) подготовка средств массовой информации к работе в период мобилизации и в военное время;
17) организация воинского учета в органах государственной власти, на предприятиях;
18) подготовка граждан по военно-учетным специальностям для комплектования Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских и специальных формирований в период мобилизации и в военное время;
19) бронирование на период мобилизации и на военное время граждан, пребывающих в запасе Вооруженных Сил Республики Таджикистан и работающих в органах государственной власти, на предприятиях;
20) проведение учений и тренировок по мобилизационному развертыванию и выполнению мобилизационных планов;
21) повышение квалификации работников мобилизационных органов;
22) выполнение других мероприятий, связанных с мобилизационной подготовкой и мобилизации, установленных законодательством Республики Таджикистан.
Статья 4. Законодательство Республики Таджикистан о мобилизационной подготовке и мобилизации
Законодательство Республики Таджикистан о мобилизационной подготовке и мобилизации основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из Закона Республики Таджикистан <Об обороне>, настоящего Закона, других законов Республики Таджикистан и международных договоров, признанных Республикой Таджикистан.
Статья 5. Полномочия Президента Республики Таджикистан в области мобилизационной подготовки и мобилизации
Президент Республики Таджикистан:
1) определяет цели и задачи мобилизационной подготовки и мобилизации в Республике Таджикистан;
2) утверждает мобилизационные планы Вооруженных Сил Республики Таджикистан;
3) устанавливает режим работы органов государственной власти управления, предприятий в период мобилизации и в военное время;
4) предоставляет (приостанавливает) право на отсрочку от призыва на военную службу по мобилизации гражданам или отдельным категориям граждан;
5) кроме того, Президент Республики Таджикистан в области мобилизационной подготовки и мобилизации имеет иные полномочия, установленные законодательством Республики Таджикистан.
Статья 6. Полномочия Правительства Республики Таджикистан в области мобилизационной подготовки и мобилизации
Правительство Республики Таджикистан:
1) руководит мобилизационной подготовкой и мобилизацией в Республике Таджикистан;
2) определяет полномочия государственных органов в области мобилизационной подготовки и мобилизации, организует согласованное их функционирование и взаимодействие;
3) определяет порядок заключения договоров (контрактов) о выполнении предприятиями мобилизационных заданий (заказов) и об обеспечении указанных заданий (заказов) материально - техническими ресурсами;
4) определяет порядок и источники финансирования проводимых мероприятий и предоставления льгот предприятиям, имеющим мобилизационные задания (заказы);
5) организует мобилизационную подготовку и осуществляет контроль за ней;
6) устанавливает статистическую отчетность;
7) оценивает состояние мобилизационной готовности Республики Таджикистан и ежегодно докладывает об этом Президенту Республики Таджикистан;
8) осуществляет меры, предусмотренные в пунктах 7,13, 14 и 20 статьи 3 настоящего Закона.
Правительство Республики Таджикистан в области мобилизационной подготовки и мобилизации осуществляет и иные полномочия, установленные законодательством Республики Таджикистан.
Статья 7. Обязанности местных органов государственной власти и местного самоуправления в области мобилизационной подготовки и мобилизации
Местные органы государственной власти и местного самоуправления обязаны:
1) организовать и обеспечивать мобилизационную подготовку и мобилизацию;
2) руководить мобилизационной подготовкой предприятий, деятельность которых находится в сфере их ведения;
3) создавать мобилизационные органы;
4) утверждать мобилизационные планы и обеспечивать их выполнение;
5) оказывать содействие военным комиссариатам и обеспечивать предоставление им сведений о регистрации предприятий;
6) организовать своевременное оповещение и явку граждан, подлежащих призыву на военную службу по мобилизации, поставку техники на сборные пункты или в воинские части, предоставление зданий, сооружений, коммуникаций, земельных участков, транспортных и других материальных средств в соответствии с планами мобилизации;
7) организовать и обеспечивать воинский учет и бронирование на период мобилизации и на военное время граждан, пребывающих в запасе и работающих на предприятиях, деятельность которых находится в сфере их ведения, обеспечивать предоставление отчетности по бронированию в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.
Статья 8. Обязанности предприятий в области мобилизационной подготовки и мобилизации
Предприятия обязаны:
1) организовывать и проводить мероприятия по обеспечению мобилизационной готовности;
2) создавать мобилизационные органы (структуры) или назначать работников, выполняющих функции мобилизационных органов (далее мобилизационные работники);
3) разрабатывать мобилизационные планы и обеспечивать их выполнение;
4) проводить мероприятия по подготовке производства в целях выполнения мобилизационных заданий (заказов) в период мобилизации и в военное время;
5) при объявлении мобилизации проводить мероприятия по переводу производства на работу в условиях военного времени;
6) оказывать содействие военным комиссариатам в их мобилизационной работе в мирное время и при объявлении мобилизации;
7) обеспечивать современное оповещение и явку граждан, подлежащих призыву на военную службу по мобилизации и состоящих с ними в трудовых отношениях, на сборные пункты или в воинские части;
8) обеспечивать поставку техники на сборные пункты или в воинские части в соответствии с планами мобилизации;
9) предоставлять в соответствии с законом здания, сооружения, коммуникации, земельные участки, транспортные и другие материальные средства в соответствии с планами мобилизации. Понесенные ими убытки возмещаются в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан;
10) создавать военно-учетные подразделения, выполнять работы по воинскому учету и бронированию на период мобилизации и на военное время граждан, пребывающих в запасе и работающих на этих предприятиях, обеспечивать предоставление отчетности по бронированию.
Предприятия не вправе отказываться (при наличии возможностей) от заключения договоров (контрактов) о выполнении мобилизационных заданий (заказов). Понесенные предприятиями в связи с выполнением ими мобилизационных заданий (заказов) убытки возмещаются в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.
Предприятия обязаны предоставлять информацию, необходимую для разработки и осуществления мобилизационных мероприятий, в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.
Статья 9. Обязанности граждан в области мобилизационной подготовки и мобилизации
Граждане обязаны:
1) являться по вызову в военные комиссариаты для определения своего предназначения в период мобилизации и в военное время;
2) выполнять требования, изложенные в полученных ими мобилизационных предписаниях, повестках или распоряжениях военных комиссаров;
3) предоставлять в соответствии с законом в военное время в целях обеспечения обороны страны и безопасности государства здания, сооружения, транспортные средства и другое имущество, находящиеся в их собственности. Понесенные ими убытки возмещаются в порядке, определяемом Правительством Республики Таджикистан.
Граждане в период мобилизации и в военное время привлекаются к выполнению работ в целях обеспечения обороны страны и безопасности государства, а также зачисляются в специальные формирования в установленном законом порядке.
Статья 10. Мобилизационные органы
Государственные органы и предприятия, имеющие мобилизационные задания (заказы) или задачи по мобилизационной работе, для организации мероприятий по мобилизационной подготовке и мобилизации и контроля за их проведением в пределах своей численности создают мобилизационные органы.
Структура и штаты мобилизационных органов определяются исходя из характера и объема мобилизационных заданий (заказов) или задач по мобилизационной работе. В зависимости от объема указанных заданий (заказов) или задач вместо создания мобилизационного органа могут назначаться мобилизационные работники. Примерное положение о мобилизационных органах утверждается Правительством Республики Таджикистан.
Положения о мобилизационных органах, создаваемых в государственных органах и на предприятиях, утверждаются их руководителями.
Финансирование мобилизационных органов и мобилизационных работников осуществляется в пределах ассигнований, выделяемых на их содержание, либо за счет государственных органов, предприятий, в которых вводятся мобилизационный орган или мобилизационные работники.
Статья 11. Военно-транспортная обязанность
В целях обеспечения Вооруженных Сил Республики Таджикистан средствами транспорта в военное время, при объявлении военного положения или мобилизации в мирное время - при переводе Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск и воинских формирований на положение определенных степеней боевой готовности Правительством Республики Таджикистан устанавливается военно - транспортная обязанность, которая распространяется на государственные органы, предприятия, обеспечивающие работу транспортных средств, а также на граждан - владельцев транспортных средств.
Убытки, понесенные при осуществлении военно-транспортной обязанности, возмещаются в порядке, установленном Правительством Республики Таджикистан.
Статья 12. Режим проведения мобилизационной подготовки и мобилизации
Организация работ и защита информации в области мобилизационной подготовки и мобилизации осуществляется в соответствии с законом.
Статья 13. Призыв граждан на военную службу по мобилизации
Призыву на военную службу по мобилизации подлежат граждане, пребывающие в запасе, не имеющие права на отсрочку от призыва на военную службу по мобилизации.
Граждане, пребывающие в запасе и не призванные на военную службу по мобилизации, могут направляться для работы на должностях невоенного персонала Вооруженных Сил Республики Таджикистан и специальных формирований. Призыву на военную службу по мобилизации не подлежат граждане, признанные негодными к военной службе по состоянию здоровья, а также граждане, имеющие неснятую или непогашенную судимость за совершение особо тяжкого или тяжкого преступления.
Военнослужащие при объявлении мобилизации продолжают проходить военную службу, за исключением военнослужащих- женщин, имеющих детей в возрасте до 16 лет.
Статья 14. Отсрочка от призыва на военную службу по мобилизации
Отсрочка от призыва на военную службу по мобилизации предоставляется гражданам:
1) забронированным;
2) признанным временно негодными к военной службе по состоянию здоровьяна срок до шести месяцев;
3) занятым постоянным уходом за отцом, матерью, женой, мужем, родным братом, родной сестрой, дедушкой, бабушкой, усыновителем, нуждающимися по состоянию здоровья в соответствии с заключением врачебно-консультационной комиссии в постороннем постоянном уходе (помощи, надзоре) либо являющимися инвалидами 1 группы, а также за членами семьи, не достигшими 16-летнего возраста, при отсутствии других лиц, обязанных по закону содержать указанных граждан;
4) имеющим на иждивении пятерых и более несовершеннолетних детей (гражданам женского пола - одного несовершеннолетнего ребенка).
Статья 15. Сроки призыва граждан на военную службу по мобилизации
Призыв граждан на военную службу по мобилизации осуществляется в сроки, устанавливаемые мобилизационными планами Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских и специальных формирований.
Статья 16. Организация призыва граждан на военную службу по мобилизации
В целях своевременного перевода Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских формирований на организацию и состав военного времени и создания специальных формирований граждане, пребывающие в запасе, заблаговременно приписываются к воинским частям (предназначаются в специальные формирования) для прохождения военной службы в военное время на воинских должностях или для работы на должностях невоенного персонала, предусмотренных штатами военного времени.
Граждане, приписанные к воинским частям (предназначенные в специальные формирования) для прохождения военной службы в военное время, призываются на военную службу по мобилизации в случае осуществления мероприятий по переводу воинских частей, к которым они приписаны, на организацию и состав военного времени, а также в случае создания специальных формирований.
Порядок призыва на военную службу по мобилизации граждан, приписанных к воинским частям (предназначенных в специальные формирования) для прохождения военной службы на воинских должностях, предусмотренных штатами военного времени, а также порядок направления граждан для работы на должностях невоенного персонала Вооруженных Сил Республики Таджикистан, других войск, воинских и специальных формирований определяется Правительством Республики Таджикистан.
Статья 17. Обязанности граждан, подлежащих призыву на военную службу по мобилизации
При объявлении мобилизации граждане, подлежащие призыву на военную службу, обязаны явиться на сборные пункты в сроки, указанные в мобилизационных предписаниях, повестках или распоряжениях военных комиссаров.
Гражданам, состоящим на воинском учете , с момента объявления мобилизации запрещается выезд с места жительства без разрешения военных комиссаров.
Статья 18. Бронирование граждан, пребывающих в запасе, на период мобилизации и в военное время
Бронирование граждан, пребывающих в запасе, проводится в целях обеспечения на период мобилизации и в военное время деятельности государственных органов и предприятий.
Бронирование граждан, пребывающих в запасе, на период мобилизации и на военное время проводится в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
Граждане, подлежащие бронированию, освобождаются от призыва на военную службу по мобилизации и последующих призывов в военное время.
Статья 19. Ответственность за нарушение настоящего Закона
За нарушение положений настоящего Закона виновные лица несут ответственность в соответствии с законом.
Президент
Республики Таджикистан Э.РАХМОНОВ
г.Душанбе,
11 декабря 1999 года № 879
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О введении в действие Закона Республики Таджикистан "О мобилизационной подготовке и мобилизации"
Маджлиси Оли Республики Таджикистан п о с т а н о в л я е т:
1. Ввести в действие Закон Республики Таджикистан "О мобилизационной подготовке и мобилизации" со дня его официального опубликования.
2. Правительству Республики Таджикистан в трехмесячный срок:
- представить в Маджлиси Оли Республики Таджикистан предложения о приведении законов в соответствие с Законом Республики Таджикистан "О мобилизационной подготовке и мобилизации";
- привести свои решения в соответствие с настоящим Законом.
Председатель
Маджлиси Оли Республики Таджикистан С.РАДЖАБОВ
г.Душанбе, 11 декабря 1999 года № 880
