ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ҚАРОР
Дар бораи самтҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмӣ ва илмию техникӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030
Мутобиқи моддаи 17 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон» ва моддаи 57 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ» Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:
1. Самтҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмӣ ва илмию техникӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030 тасдиқ карда шавад (замима мегардад).
2. Вазорати рушди иқтисод ва савдои Ҷумҳурии Тоҷикистон якҷо бо Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, академияҳои соҳавӣ ва вазорату идораҳое, ки дар тобеияташон муассисаҳои илмӣ ва таълимӣ доранд, дар доираи маблағҳои ҳарсола дар буҷети давлатӣ пешбинишаванда ҷиҳати амалишавии самтҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмӣ ва илмию техникӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030 тадбирҳои зарурӣ андешанд.
3. Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 26 сентябри соли 2020, № 503 «Дар бораи самтҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмӣ ва илмию техникӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2021-2025» аз эътибор соқит дониста шавад.
Раиси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш. Душанбе, аз 28 феврали соли 2025, № 114
Замима
ба қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 28 феврали соли 2025, № 114
Самтҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмӣ ва илмию техникӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030
Самтҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмӣ ва илмию техникӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030 аз инҳо иборатанд:
- иқтисоди рақамӣ (таҳқиқот вобаста ба таъсири технологияҳои рақамӣ ба моделҳои тиҷорат, инноватсия, бозори меҳнат, хизматрасонӣ ва тағйироти иҷтимоӣ, роҳҳои амалисозӣ ва идоракунии самараноки технологияҳои рақамӣ дар ҳамаи соҳаҳо);
- зеҳни сунъӣ ва неруи зеҳнӣ (таҳияи алгоритмҳои беҳтар, ивази вазифаҳои соҳаи хизматрасонии давлатӣ ба зеҳни сунъӣ, ҷанбаҳои ахлоқии зеҳни сунъӣ ва таъсири он ба ҷомеа, ҷорисозӣ ва истифодаи дастовардҳои илмӣ дар ташаккул ва рушди истеҳсолоти миллӣ, ҷорӣ намудани ихтироот дар истеҳсолот, рақамикунонии раванди истеҳсолот, ҷорӣ намудан ва истифодаи технологияи навини истеҳсолӣ бо мақсади баланд бардоштани сатҳу сифати рақобатпазирии маҳсулоти ватанӣ);
- иқтисоди сабз (таҳқиқоти таъсири иқтисоди сабз ба рушди устувор, экология, ҳифзи захираҳо ва кам кардани таъсири манфӣ ба муҳити зист, таҳияи технологияҳои нав, таҷрибаи идоракунӣ ва сиёсат барои гузариш ба моделҳои устувори иқтисодӣ дар шароити тағйирёбии иқлим ва камшавии захираҳои табиӣ);
- технологияҳои саноатӣ (худкории равандҳои истеҳсолӣ, таъсиси корхонаҳои зеҳнӣ ва консепсияи Industry 4.0., таҷрибаҳои устувори истеҳсолӣ ва истеҳсолоти инноватсионӣ);
- амнияти энергетикӣ (таҳқиқот дар соҳаи манбаъҳои барқароршавандаи энергия (энергия офтобӣ, шамолӣ, обӣ), таҳияи технологияҳои нави нигоҳдории энергия (батареяҳо, технологияҳои гидрогенӣ), самаранокии энергетикӣ ва шабакаҳои энергетикии зеҳнӣ);
- технологияҳои коммуникатсионӣ ва амнияти иттилоотӣ (инфрасохтори мукаммали шабака барои баланд бардоштани устуворӣ ва амният, таҳияи протоколҳо ва технологияҳои нав барои интиқоли бехатари маълумот, таҳқиқот дар соҳаи ҳисоббарории квантӣ ва алоқа, таҳияи усулҳо барои ҳифзи маълумотҳо ва ҳимояи инфрасохтор аз таҳдидҳо (амнияти қабул, нигоҳдорӣ, интиқол ва коркарди иттилоот);
- амнияти озуқаворӣ (технологияҳои кишоварзӣ, аз ҷумла кишоварзии амудӣ ва рақамӣ, таҳияи усулҳои устувори кишоварзӣ ва зироатҳои ба иқлим тобовар, таҳқиқот дар соҳаи технологияи хӯрокворӣ ва биотехнология барои баланд бардоштани сифат ва бехатарии маҳсулот, масъалаҳои глобалии об ва истифодаи захираҳои обӣ, пиряхшиносӣ, мушкилоти ҳуқуқи байналмилалӣ);
- илмҳои муҳити зист (таҳқиқот оид ба барқарорсозии эконизомҳо ва гуногунии биологӣ, таҳияи технологияҳои тозакунии об ва ҳаво, нигоҳдории генофонди фауна ва флораи Ҷумҳурии Тоҷикистон, генетика ва биологияи молекулӣ, идоракунии устувори захираҳои табиӣ ва коркарди партовҳо);
- низомҳои устувори нақлиётӣ (таҳқиқот оид ба баланд бардоштани самаранокии энергия ва кам кардани партовҳо, ташкили марказҳои зеҳнии нақлиёт ва низоми пардохт, таҳқиқот оид ба ҳамгироии намудҳои гуногуни нақлиёти ҷамъиятӣ, таҳқиқот барои коҳиш додани тамбашавӣ ва беҳтар кардани бехатарии ҳаракат дар роҳ, таҳияи низомҳои идоракунии ҳаракат дар асоси маълумот дар вақти воқеӣ, муҳофизати низоми нақлиётӣ аз ҳамлаҳои киберӣ, таҳияи стандартҳои бехатарии низомҳои нақлиётии зеҳнӣ, тарҳрезии фазои шаҳрӣ барои ҳамгироии ҷараёни нақлиёт ва пиёдагардон, таҳқиқот барои коҳиш додани вобастагӣ аз нақлиёти шахсӣ);
- тиб ва пешгирии бемориҳои сироятӣ (таҳқиқот оид ба солимии аҳолӣ, тибби фардӣ ва табобати бемориҳо, истифодаи наноматериалҳо дар тиб, таҳқиқот оид ба бемориҳои сироятӣ ва ғайрисироятӣ, генетика ва фарматсия, таҳлили ҳолатҳои эпидемиологӣ ва таъсиси технологияҳои нави табобат, электроника ва маводди нав дар тиб);
- маориф ва фарҳанги миллӣ (ташаккули низоми самараноки тайёр кардани кадрҳои ба самти неруи инсонӣ, ҷомеа, давлат ва иқтисодиёт мусоидаткунанда ва дар сатҳи ҷаҳонӣ рақобатпазир, рушди низоми муаррифии фарҳанги миллӣ ба ҷаҳон);
- илмҳои иҷтимоӣ ва гуманитарӣ (манфиатҳои муҳимми миллӣ, таърихи халқи тоҷик, забон, адабиёт, фарҳанг, таҳдидҳои нави ҷаҳонӣ, аз байн бурдани хурофот, ифротгароии динӣ ва терроризм);
- математика ва илмҳои бунёдӣ (таҳқиқот дар соҳаи физикаи назариявӣ, математика ва татбиқи онҳо. Истифодаи математика дар ояндабинии равандҳои техногенӣ ва табиӣ, тарҳрезиҳои муҳандисӣ ва самтҳои дигари муосир).
Правительство Республики Таджикистан
Постановление
О приоритетных направлениях научных и научно-технических исследований в Республике Таджикистан на период до 2030 года
В соответствии со статьей 17 конституционного Закона Республики Таджикистан «О Правительстве Республики Таджикистан» и статьей 57 Закона Республики Таджикистан «О нормативных правовых актах» Правительство Республики Таджикистан п о с т а н о в л я е т:
1. Утвердить приоритетные направления научных и научно-технических исследований в Республике Таджикистан на период до 2030 года (прилагается).
2. Министерству экономического развития и торговли Республики Таджикистан совместно с Министерством образования и науки Республики Таджикистан, Национальной академией наук Таджикистана, отраслевыми академиями, министерствами и ведомствами, имеющими в своем подчинении научные и образовательные учреждения, в рамках средств, ежегодно предусматриваемых в государственном бюджете, принять необходимые меры для реализации приоритетных направлений научных и научно-технических исследований в Республике Таджикистан на период до 2030 года.
3. Признать утратившим силу постановление Правительства Республики Таджикистан от 26 сентября 2020 года, №503 «О приоритетных направлениях научных и научно-технических исследований в Республике Таджикистан на 2021-2025 годы».
Председатель
Правительства Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
г.Душанбе от 28 февраля 2025 года №114
Приложение
к постановлению Правительства
Республики Таджикистан
от «28» февраля 2025 года, №114
Приоритетные направления научных и научно-технических исследований в Республике Таджикистан на период до 2030 года
Приоритетные направления научных и научно-технических исследований в Республике Таджикистан на период до 2030 года состоят из:
- цифровая экономика (исследования, связанные с влиянием цифровых технологий на бизнес-модели, инновации, рынок труда, услуги и социальные изменения, способы внедрения и эффективного управления цифровых технологий во всех сферах);
- искусственный интеллект и интеллектуальный потенциал (разработка лучших алгоритмов, замена функций сферы государственного обслуживания искусственным интеллектом, этические аспекты искусственного интеллекта и его влияние на общество, внедрение и использование научных достижений в формировании и развитии национального производства, внедрение изобретения в производство, цифровизация производственного процесса, внедрение и использование новейших технологий производства в целях повышения уровня и качества конкурентоспособности отечественной продукции);
- зеленая экономика (исследования влияния зеленой экономики на устойчивое развитие, экологию, сохранение ресурсов и снижение негативного воздействия на окружающую среду, разработка новых технологий, управленческой практики и политики для перехода к устойчивым экономическим моделям в условиях изменения климата и истощения природных ресурсов)
- промышленные технологии (автоматизация производственных процессов, создание интеллектуальных предприятий и концепции Индустрии 4.0., устойчивые производственные практики и инновационное производство);
- энергетическая безопасность (исследования в области возобновляемых источников энергии (энергия солнца, ветра и воды), разработки новых технологий хранения энергии (батареи, водородные технологии), энергоэффективность и интеллектуальные энергетические сети);
- коммуникационные технологии и информационная безопасность (развитие сетевой инфраструктуры для повышения стабильности и безопасности, разработка новых протоколов и технологий безопасной передачи данных, исследования в области квантовых вычислений и связи, разработка методов защиты данных и защиты инфраструктуры от угроз (безопасность приема, хранения, передачи и обработка информации);
- продовольственная безопасность (сельскохозяйственные технологии, включая вертикальное и цифровое сельское хозяйство, разработка устойчивых методов ведения сельского хозяйства и климатоустойчивых культур, исследования в области пищевых технологий и биотехнологий для повышения качества и безопасности продукции, глобальных водных проблем и использования водных ресурсов, гляциологии, проблем международного права);
- наука об окружающей среде (исследования по восстановлению экосистем и биологического разнообразия, разработке технологий очистки воды и воздуха, сохранению генофонда фауны и флоры Республики Таджикистан, генетике и молекулярной биологии, устойчивому управлению природными ресурсами и переработке отходов);
- устойчивые транспортные системы (исследования по повышению энергоэффективности и сокращению выбросов, разработке интеллектуальных транспортных центров и платежных систем, исследования по интеграции различных видов общественного транспорта, исследования по уменьшению заторов и повышению безопасности дорожного движения, разработке систем управления дорожным движением на основе данных в реальном времени, защите транспортных систем от кибератак, разработке стандартов безопасности для интеллектуальных транспортных систем, проектированию городских пространств для интеграции транспортных и пешеходных потоков, исследования по снижению зависимости от личного транспорта);
- медицина и профилактика инфекционных заболеваний (исследования в области здоровья населения, персонализированной медицине и лечения заболеваний, использования наноматериалов в медицине, исследования инфекционных и неинфекционных заболеваний, генетики и фармации, анализ эпидемиологической ситуации и создание новых технологий лечения, электроника и новые материалы в медицине);
- образование и национальная культура (формирование эффективной системы подготовки кадров, способствующей развитию человеческого потенциала, общества, государства и экономике конкурентоспособной на мировом уровне, развитие системы представления национальной культуры миру);
- социальные и гуманитарные науки (важные национальные интересы, история таджикского народа, язык, литература, культура, новые глобальные угрозы, искоренение суеверий, религиозного экстремизма и терроризма);
- математика и фундаментальные науки (исследования в области теоретической физики, математики и их внедрение. Использование математики в прогнозировании техногенных и природных процессов, в инженерных проектах и других современных направлениях).
