ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ЗАНБӯРИАСАЛПАРВАРӢ
бо қарори Маҷлиси намояндагони
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 4 октябри соли 2023, № 1105
қабул карда шуд
бо қарори Маҷлиси миллии
Маҷлиси Олии Ҷумҳур
ии Тоҷикистон
аз 3 ноябри соли 2023, № 415
ҷонибдорӣ карда шуд
Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва иқтисодии амалисозии фаъолият дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ, самтҳо ва тартиби танзими давлатӣ, инчунин кафолатҳои ҳифзи ҳуқуқи моликиятро дар соҳа муқаррар намуда, ба ҳифз ва афзоиши оилаҳои занбӯри асал, афзунгардонии маҳсулоти истеҳсолшаванда ва истифодаи босамари занбӯри асал дар гардолудкунии растаниҳои энтомофилӣ равона шудааст.
БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ
Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:
1) асали табиӣ - маҳсулоти ғизоии ширини табиӣ, ки занбӯрҳои корӣ дар давоми фаъолияти ҳаётии худ аз шаҳди растанӣ ё моддаҳои аз қисмҳои зиндаи растаниҳо ҷудогардида истеҳсол мекунанд;
2) асали ғайритабиӣ - намуди асал, ки ба асали табиӣ монандии зоҳирӣ дошта, хусусиятҳои табобатӣ надорад ва дар истеҳсоли он занбӯрҳои асал иштирок намекунанд;
3) варақаи мумӣ - асоси сунъӣ барои сохтани чашмакҳои шони асал, ки аз варақаи тунуки мумии қолаби чашмакдори андозаҳои муайяндошта сохта мешавад;
4) гарди гул - омехтаи гарди гул, ки занбӯрҳои корӣ дар сабадҳои ҷуфти сеюми пойҳои худ ҷамъ оварда, бо илова намудани шаҳд ва моддаҳои ғадуди болоӣ онро ба лӯнда табдил дода, барои омехтан бо асал ба лонаи худ мекашонанд;
5) занбӯриасалпарварӣ - соҳаи истеҳсолоти кишоварзӣ, ки ба парвариш, нигоҳдорӣ ва истифодаи занбӯри асал барои истеҳсоли маҳсулот ва гардолудкунии растаниҳои энтомофилӣ равона шудааст;
6) занбӯри корӣ - модазанбӯре, ки қобилияти наслидиҳӣ надошта, растаниҳоро гардолуд карда, шаҳд ва гарди гулро ҷамъ ва маҳсулоти соҳаро истеҳсол мекунад;
7) зараррасонҳои оилаҳои занбӯри асал - намудҳои алоҳидаи ҳайвонот, парандаҳо, ҳашарот, ки бо мақсадҳои ба даст овардани ғизо занбӯрҳои асалро маҳв мекунанд ё ба мақсади дарёфт кардани асал қуттиҳои оилаҳои занбӯри асалро вайрон мекунанд;
8) заҳри занбӯри асал - маҳсулоте, ки занбӯрҳои корӣ аз ғадудҳои заҳрҷудокунандаи худ ҳосил менамоянд;
9) зоти занбӯри асал - гурӯҳи калони оилаҳои занбӯри асал, ки пайдоиши умумӣ ва аломатҳои ба ҳамдигар монанди физиологию фоиданокӣ дошта, дорои арзишҳои зотии аз насл ба наслҳои оянда гузарандаро доранд;
10) маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ - маҳсулоте (асали табиӣ, муми сафед, гарди гул, ширеш, шири занбӯр, заҳри занбӯр, гардғизо, инчунин оилаҳои занбӯри асал, модарзанбӯр, кирмакҳои он ва кирмакҳои нарина), ки дар ҷойгоҳҳои қуттиҳои занбӯри асал дар натиҷаи фаъолияти ҳаётии оилаҳои занбӯри асал истеҳсол карда мешавад;
11) модарзанбӯр - модазанбуре, ки қобилияти наслдиҳӣ дорад ва аз нав бавуҷудоварии оилаҳои нави занбӯри асалро таъмин мекунад;
12) муми сафед - омехтаи моддаҳои органикӣ, ки занбӯрҳои корӣ барои сохтани шони асал ва маҳкам кардани чашмакҳои он ҳосил менамоянд;
13) оилаи занбӯри асал - воҳиди томи биологӣ, ки аз занбӯрҳои корӣ, нарзанбӯрҳо ва модарзанбӯр иборат мебошад ва дар мубодилаи моддаҳо ягонагии умумӣ дорад;
14) растаниҳои энтомофилӣ - растаниҳое, ки тавассути ҳашарот гардолуд мешаванд;
15) селаи занбӯри асал - оилаи занбӯри асал, ки дар натиҷаи якҷояшавӣ бо модарзанбӯр ба вуҷуд омада, аз оилаи аввалаи модарӣ ҷудо гардидааст;
16) хоҷагии зотпарварии соҳаи занбӯриасалпарварӣ - субъекти хоҷагидорие, ки ба парвариши занбӯри асали хушзот, беҳтар намудани хусусиятҳои сифатии он ва таъмини субъектҳои фаъолияти хоҷагидории соҳа бо маводи (маҳсулоти) зотӣ машғул мебошад;
17) шиносномаи байторию санитарии ҷойгоҳи қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал - ҳуҷҷате, ки маълумот дар бораи субъекти соҳа, миқдори оилаҳои занбӯри асал, зоти онҳо, ҳолати беҳдошт ва эпизоотии ҳудуди ҷойгоҳи қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал, чорабиниҳои байторӣ ва муҳлати амалисозии онҳо, маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ ва маълумоти дигари бо тартиби додани шиноснома муқарраршударо дар бар мегирад.
18) ширеши занбӯри асал (прополис) - маҳсулоте, ки занбӯрҳои корӣ аз ширеши ҷудонамудаи растанӣ бо воситаи ғадудҳои мумҳосилкунандаи худ ҳосил менамоянд;
19) шири занбӯр - маҳсулоти махсусе, ки занбӯрҳои асал барои ғизодиҳии кирмакҳои модарзанбӯр дар ҳамаи давраҳои инкишофи онҳо ва бевосита барои худи модарзанбӯр истифода менамоянд;
20) қуттии оилаи занбӯри асал - таҷҳизоти махсуси аз тарафи инсон сохташуда, ки дар он оилаи занбӯри асал парвариш карда мешавад;
21) ҷойгоҳи доимии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал - қитъаҳои замини таъиноти гуногун, биноҳо, бошишгоҳҳои саҳроӣ, иншоотҳо ва объектҳои дигар, ки дар онҳо қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар давраи парвариши занбӯри асал ба таври доимӣ ҷойгир карда мешаванд;
22) ҷойгоҳи қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал - қитъаҳои замини махсус таҷҳизонидашуда, ки дар онҳо қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал ва асбобу таҷҳизоти зарурӣ барои истеҳсоли маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ ва гардолудкунии растаниҳои энтомофилӣ ҷойгир карда мешаванд;
23) ҷойгоҳи сайёри қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал - манбаъҳои асалғундорӣ, ки қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар мавсим ба таври муваққатӣ барои гардолудкунии растаниҳои энтомофилӣ ва истеҳсоли маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ гузошта мешаванд.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи занбӯриасалпарварӣ
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи занбӯриасалпарварӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.
БОБИ 2. ФАЪОЛИЯТ ДАР СОҲАИ ЗАНБӯРИАСАЛПАРВАРӢ
Моддаи 3. Ҳуқуқи фаъолият дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ
1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти соҳибкориро дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ амалӣ менамоянд.
2. Субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонанд иттифоқҳо (иттиҳодияҳо) таъсис диҳанд ва (ё) ба ҳайати онҳо дохил шаванд.
3. Шахсони воқеие, ки соҳибкори инфиродӣ намебошанд, фаъолиятро дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ барои қонеъ гардонидани талаботи шахсии худ дар ҳаҷми то 30 оилаи занбӯри асал амалӣ менамоянд.
Моддаи 4. Истеҳсол, тайёр кардан ва фурӯши маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ
1. Истеҳсол ва тайёр кардани маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ, инчунин варақаи мумӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.
2. Маҳсулоти аз занбӯри асал истеҳсолшуда ва (ё) тайёркардашуда пас аз ташхиси байторию санитарӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи байторӣ" гузарондашуда ва бо мавҷудияти ҳуҷҷати тасдиқкунандаи сифату бехатарии маҳсулот фурӯхта мешавад.
3. Фурӯши маҳсулоти занбӯри асал аз ҷониби субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа, новобаста ба шакли моликият, бо риояи тартиби фурӯши молҳои озуқаворӣ ва ғайриозуқаворӣ дар нуқтаҳои савдои яклухт ва чакана амалӣ карда мешавад.
Моддаи 5. Воридот ва содироти маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ
1. Субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ метавонанд ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон воридоти маҳсулоти соҳаро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ намоянд. Дар ҳолати ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани асали табиӣ санҷиши мутобиқат оид ба аслият, сифат ва бехатарии ҳар як миқдори он гузаронда мешавад.
2. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ ҳуқуқ доранд аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон занбӯри асал ва маҳсулоти соҳаро бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва давлати воридоткунанда содирот намоянд.
Моддаи 6. Ташкили ҷойгоҳҳои қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал
1. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа бо мақсади ба роҳ мондани фаъолият дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ ҷойгоҳи қуттиҳои оилаҳои занбӯри асалро бо таҷҳизот, асбоб ва дигар захираҳои моддии зарурӣ дар қитъаи замини мувофиқ ташкил мекунанд. Ҷойгоҳи қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар асоси нақшаи минтақабандии зотҳои занбӯри асал дар минтақаи дахлдор ташкил карда мешавад.
2. Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ҳуқуқ доранд дар сарҳади минтақаҳои наздишаҳрӣ ва минтақаҳои сабз вобаста ба шароити нигаҳдории занбӯри асал мутобиқи меъёр ва қоидаҳои байторию санитарӣ ҷойгиронии миқдори қуттиҳои оилаҳои занбӯри асали шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаро муқаррар намоянд.
3. Тартиби ҷойгиронии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар ҳудудҳои ташкилотҳои боғдорию полезкории коллективӣ аз ҷониби маҷлиси умумии ташкилотҳои мазкур муайян карда мешавад.
4. Миқдори қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар ҷойгоҳҳо, ба истиснои ҳолатҳои дар қисмҳои 2 ва 3 моддаи мазкур пешбинишуда, маҳдуд карда намешавад.
Моддаи 7. Бақайдгирии оилаҳои занбӯри асал
1. Бақайдгирии оилаҳои занбӯри асали дар ҷойгоҳҳои доимӣ ва сайёр дар ҳудуди шаҳрак ва деҳот бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар як сол як маротиба дар моҳи март амалӣ карда мешавад.
2. Бақайдгирии ҷойгоҳи қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар асоси шиносномаи байторию санитарии аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқаворӣ додашуда гузаронда мешавад.
3. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа барои сари вақт гирифтани шиносномаи байторию санитарии ҷойгоҳҳои қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал уҳдадор мебошанд.
4. Шакли шиносномаи байторию санитарии ҷойгоҳи қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал ва тартиби додани онро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқаворӣ муқаррар менамояд.
Моддаи 8. Ҷойгиронии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал
1. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ дар қитъаҳои замини барои истифодабарӣ ҷудогардида ҷойгиронии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асалро бо риояи меъёр, қоидаҳои зоотехникӣ ва байторию санитарии нигоҳдории занбӯри асал амалӣ менамоянд.
2. Ҷойгиронии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар заминҳои фонди давлатии ҷангал ва ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда дар асоси талаботи муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
3. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ уҳдадоранд қуттиҳои оилаҳои занбӯри асалро дар масофаи барои саломатии одамон бехатар ҷойгир намоянд.
4. Қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар масофаи на камтар аз панҷ метр аз сарҳади қитъаи замин ҷойгир карда мешаванд. Дар ҳолати ғайриимкон будани риояи талаботи мазкур қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар баландии на камтар аз ду метр аз бино, иморат, иншоот, девори яклухт ё буттазори зичи ҳамшафат ҷойгир карда мешаванд.
5. Ҷойгоҳи сайёри қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар масофае гузошта мешавад, ки ба нигоҳубини босамари оилаҳои занбӯри асал ва гардолуд кардани растаниҳои энтомофилӣ мусоидат намояд.
6. Ҷойгоҳи сайёри қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар манбаъҳои асалғундорӣ дар масофаи на кам аз якуним километр аз якдигар ва се километр аз ҷойгоҳи доимии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал ҷойгир карда мешавад.
7. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ уҳдадоранд пас аз гузоштани ҷойгоҳҳои сайёри қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал ба воҳидҳои сохтори дахлдори мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ шиносномаҳои байторию санитарии ҷойгоҳҳоро пешниҳод намоянд.
8. Интихоби ҷойгоҳи сайёри қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар хати парвози занбӯри асали дар манбаъҳои асалғундорӣ қаблан ҷойгир кардашуда манъ мебошад.
Моддаи 9. Истифодаи оилаҳои занбӯри асал ва маҳсулоти дигари занбӯриасалпарварӣ
1. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки ба парвариши растаниҳои энтомофилӣ машғул мебошанд, бо мақсади баланд бардоштани ҳосилнокии онҳо метавонанд оилаҳои занбӯри асали дар моликияти худ ва (ё) шахсони дигар қарордоштаро истифода баранд.
2. Истифодаи оилаҳои занбӯри асали дар моликияти шахсони дигар қарордошта барои гардолудкунии растаниҳои асалдор бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, новобаста ба маҳалли бақайдгирии онҳо, амалӣ карда мешавад.
3. Маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ ва иловагиҳои биологии дар асоси он тайёршуда барои табобати аҳолӣ ва ҳайвонот истифода бурда мешаванд. Маводи дорувории дар заминаи маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ барои пешгирӣ ва табобати бемориҳо тайёркардашуда пас аз ба Феҳристи давлатии дорувории Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил кардан ва гирифтани иҷозати дахлдор истифода бурда мешавад.
Моддаи 10. Ҷудо кардани қитъаҳои замин барои фаъолият дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ
1. Қитъаҳои замин ба шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои фаъолият дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кодекси ҷангали Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷудо карда мешаванд.
2. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дорои қитъаҳои замини барои ҷойгиронии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал мувофиқ дар давраи гулкунии растаниҳои энтомофилӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа барои ҷойгиронии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал иҷозат медиҳанд.
Моддаи 11. Парвариш, истифодаи зотҳо ва гурӯҳҳои бештар арзишдори занбӯри асал
1. Фаъолияти шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар самти парваришу истифодаи зотҳо ва гурӯҳҳои бештар арзишдори занбӯри асал, инчунин беҳтаргардонии зотҳо ва гурӯҳҳои занбӯри асал дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи зотпарварӣ" амалӣ карда мешавад.
2. Бо мақсади таъмини шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ бо зоту гурӯҳҳои бештар арзишдори занбӯри асал, инчунин беҳтаргардонии онҳо дар ҳудудҳои муайян (муҳити табиии зисти онҳо) хоҷагиҳои зотпарварӣ таъсис дода мешаванд.
3. Ворид намудани оилаҳои занбӯри асал ё модарзанбӯрҳои зотҳо ва гурӯҳҳои дигари занбӯри асал, инчунин оилаҳои занбӯри асал ё модарзанбӯрҳои авлодашон номаълум дар ҳудуди минтақаҳои муҳофизатии хоҷагиҳои зотпарварӣ манъ аст.
БОБИ 3. ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ СОҲАИ ЗАНБӯРИАСАЛПАРВАРӢ
Моддаи 12. Самтҳои асосии танзими давлатии рушди соҳаи занбӯриасалпарварӣ
Самтҳои асосии танзими давлатии рушди соҳаи занбӯриасалпарварӣ аз инҳо иборатанд:
1) таъмини алоқамандии манфиатҳои экологӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ дар ҳифзи генофонди табиии занбӯрҳои асал, истифодаи оқилона ва азнавбавуҷудоварии оилаҳои онҳо;
2) таҳия ва қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва назорати риояи онҳо;
3) дастгирии давлатии рушди занбӯриасалпарварӣ ва мусоидат ба ҳамкориҳои байналмилалӣ дар соҳа;
4) таъмини иштироки шаҳрвандон ва иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ дар ҳалли масъалаҳои рушди занбӯриасалпарварӣ;
5) идоракунии давлатии рушди соҳаи занбӯриасалпарварӣ.
Моддаи 13. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ
Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ мансубанд:
1) амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар таъмини рушди соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
2) тасдиқи барномаҳои давлатии рушди соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
3) тасдиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи фаъолият дар соҳа;
4) мусоидат ба ҳамкории байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
5) муқаррар намудани шаклҳои дастгирии давлатии соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
6) муайян намудани тартиби гузарондани сертификатсияи экологии маҳсулоти соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
7) амалӣ намудани салоҳияти дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Моддаи 14. Ваколатҳои мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ
1. Мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кишоварзӣ, бехатарии озуқаворӣ ва ҳифзи муҳити зист мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ мебошанд.
2. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи кишоварзӣ дорои ваколатҳои зерин мебошад:
1) амалӣ намудани сиёсати давлатӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
2) таҳия ва барои тасдиқ ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намудани санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи фаъолият дар соҳа ва барномаҳои давлатии рушди соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
3) ҳамоҳангсозии фаъолияти субъектҳои хоҷагидорӣ дар соҳа ва мусоидат ба ташкили бозори фурӯши маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ;
4) гузарондани таҳқиқоти илмӣ оид ба ҳифзи генофонди занбӯрҳои асал, ба вуҷуд овардан ва афзоиш додани оилаҳои нави зотҳои сермаҳсули занбӯри асал;
5) мониторинги фаъолияти субъектҳои хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ, новобаста ба шакли моликият, ташкили хизматрасонии иттилоотию машваратӣ дар соҳа;
6) ҳамкорӣ бо ташкилотҳои байналмилалӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
7) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
3. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқаворӣ дорои ваколатҳои зерин мебошад:
1) ташхиси беҳдошти байторӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ, санҷиши амалисозии чораҳои зиддиэпизоотӣ аз ҷониби субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа;
2) иштирок дар муайян намудани самтҳои асосии беҳтарсозии сифати зотҳои занбӯри асал ва ворид намудани зотҳои нав, аттестатсияи субъектҳои зотпарварии соҳа;
3) назорати риояи чораҳои таъмини бехатарии маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ аз тарафи шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа, бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боздоштани фурӯши маҳсулоти пастсифат ва асали ғайритабиӣ;
4) татбиқи тадбирҳои карантинӣ барои барҳамдиҳии манбаъҳои эпизоотии бемориҳои сироятии занбӯри асал;
5) санҷиши риояи қоида ва меъёрҳои ягонаи таъмини офияти байторӣ ва эпизоотӣ дар парвариши зот ва гурӯҳҳои оилаҳои занбӯри асал;
6) назорати воридот, содирот ва интиқоли оилаҳои занбӯри асал, маҳсулоти он, молу ашё ва таҷҳизот барои соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
7) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
4. Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист дорои ваколатҳои зерин мебошад:
1) бо тартиби муқарраргардида таъмин кардани шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ бо иттилоот оид ба вазъи муҳити зисти ҷойгоҳҳои қуттиҳои оилаҳои занбури асал;
2) таҳияи пешниҳодҳо оид ба дастрасӣ ба растаниҳои энтомофилӣ дар ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда барои амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
3) бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдуд кардан, боздоштан ва қатъ гардонидани фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ, ки ба муҳити зист таъсири манфӣ мерасонад;
4) ташкил кардан ва гузарондани сертификатсияи экологии маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ;
5) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Моддаи 15. Ваколатҳои мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ
Мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ ваколатҳои зеринро амалӣ менамоянд:
1) таҳия ва тасдиқи барномаҳои маҳаллии рушди занбӯриасалпарварӣ ва назорати иҷрои онҳо;
2) ташкили шароити мусоид барои фаъолияти субъектҳои хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
3) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Моддаи 16. Ваколатҳои мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ
Мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ дорои ваколатҳои зерин мебошанд:
1) иштирок дар татбиқи барномаҳои рушди соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
2) ҷамъоварии маълумот оид ба ҷойгоҳҳои қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал дар ҳудуди шаҳрак ва деҳот барои пешниҳод намудан ба мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ;
3) ташкили комиссия оид ба муайян намудани зарари ба шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ аз истифодаи пеститсидҳо дар истеҳсолоти кишоварзӣ расонидашуда;
4) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
БОБИ 4. ҲУҚУҚИ МОЛИКИЯТ ДАР СОҲАИ ЗАНБӯРИАСАЛПАРВАРӢ
Моддаи 17. Объектҳои моликият ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ
1. Ба объектҳои моликият дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ занбӯрҳои корӣ, нарзанбӯру модарзанбӯрҳо, оилаҳои занбӯри асал, платформаядакҳо барои ҷойгиронии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал, воситаҳои дигари истеҳсолӣ барои парвариш ва нигоҳдории занбӯрҳои асал, инчунин воситаҳо барои истеҳсол ва коркарди аввалияи маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ дохил мешаванд. Воситаҳои истеҳсол ва коркарди аввалияи маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ асбобу анҷом барои гирифтани асали табиӣ, мум, шир ва заҳри занбӯри асал, тилфи (гомогенати) нарзанбӯри асал ва гарди гулро дар бар мегиранд.
2. Ба субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ мансубанд:
1) воҳидҳои сохтории мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
2) шахсони воқеӣ, аз ҷумла соҳибкорони инфиродӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
3) хоҷагиҳои занбӯриасалпарварӣ;
4) корхонаҳои истеҳсолкунандаи таҷҳизот ва асбобу анҷом барои соҳа;
5) ташкилоту муассисаҳо оид ба тайёр кардан, коркард ва фурӯши маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ ва дорувориҳо дар заминаи онҳо;
6) ташхисгоҳҳои махсусгардондашуда ва аккредитатсияшуда барои санҷиши бехатарӣ ва сифати маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ, таҳқиқи занбӯрҳои асал бо мақсади ошкор кардани беморӣ ва заҳролудшавии занбӯрҳои асал аз пеститсидҳо;
7) муассисаҳои илмӣ ва таълимии ба занбӯриасалпарварӣ машғулбуда;
8) муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёна ва олии касбии ба тайёр кардан, такмили ихтисос ва бозомӯзии мутахассисони соҳаи занбӯриасалпарварӣ машғулбуда;
9) иттифоқҳо (иттиҳодияҳо)-и ба фаъолияти соҳаи занбӯриасалпарварӣ алоқаманд.
Моддаи 18. Ҳуқуқ барои баргардондани селаи занбӯри асали паридарафта
1. Шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ дар ҳолати дунболагирии доимӣ ҳуқуқ дорад селаи занбӯри асали паридарафтаро, ки дар ҳудуди бегона маскун гирифтааст ё дар қуттии бегонаи холӣ ҷойгир шудааст, баргардонад.
2. Соҳиби ҳудуди бегона барои аз худ кардани селаи занбӯри асали паридаомада ҳуқуқ надорад. Дунболагирӣ накардани селаи занбӯри асал аз ҷониби соҳибмулк ҳамчун даст кашидани ӯ аз ҳуқуқи моликият ба ҳамин селаи занбӯри асал дониста мешавад.
Моддаи 19. Селаи занбӯри асали бесоҳиб
1. Селаи занбӯри асале, ки аз ҷониби шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ дунболагирӣ карда намешавад ё селаи занбӯри асали пайдоишаш номаълум, бесоҳиб ҳисобида мешавад.
2. Ҳуқуқи моликият ба селаи занбӯри асали бесоҳиб тибқи муқаррароти Кодекси мадании Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
Моддаи 20. Моликияти умумӣ ба селаҳои занбӯри асали паридарафта
1. Селаҳои занбӯри асали шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки дар як вақт парида дар як ҷой бо ҳам пайвастаанд, то парида даромадани онҳо ба қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал моликияти умумии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии мазкур ба ҳисоб мераванд.
2. Дар ҳолате, ки селаҳои занбӯри асал мустақилона ба селаҳои алоҳида тақсим мегарданд, ҳуқуқи моликият ба ҳар селаи занбӯри асал дар асоси қуръапартоӣ муайян карда мешавад.
3. Селаҳои занбӯри асал метавонанд ба моликияти шахси воқеӣ ва ҳуқуқии нархи баланди харидро пешниҳодкарда гузаранд. Дар ин ҳолат маблағи харид байни моликони умумии селаҳои занбӯри асал баробар тақсим карда мешавад.
4. Дар мавриди ба қуттиҳои оилаҳои занбӯр парида даромадани селаҳои занбӯри асали бегона арзиши селаҳои занбӯри асал бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷуброн карда мешавад.
БОБИ 5. ҲИФЗИ ЗАНБӯРИ АСАЛ
Моддаи 21. Ташкил ва таъмини ҳифзи занбӯри асал
1. Ташкил ва таъмини ҳифзи занбӯри асал бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби мақомоти дахлдори давлатӣ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот амалӣ карда мешаванд.
2. Ташкили ҳифзи занбӯри асал бо назардошти риояи талаботи асосии зерин амалӣ карда мешавад:
1) таъмини хизматрасонии зоотехникии аз ҷиҳати илмӣ асоснокшудаи истифода ва азнавбавуҷудоварии оилаҳои занбӯри асал;
2) ҳифзи муҳити табиии зисти занбӯри асал, роҳҳои парвози занбӯри асал ва интиқоли қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал ба ҷойгоҳҳои онҳо;
3) таъмини хизматрасонии байторию санитарии занбӯри асал.
3. Ҳифзи занбӯри асал бо роҳҳои зерин таъмин карда мешавад:
1) татбиқи чораҳо барои пешгирии расонидани зарар ва нобудкунии барқасдонаи оилаҳои занбӯри асал;
2) пешгирии заҳролудшавии занбӯри асал аз воситаҳои муҳофизати растаниҳо, нуриҳои минералӣ, дигар маводи кимиёвӣ ва биологӣ;
3) мусоидат ба бемамониат интиқол додани қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал ба ҷойгоҳҳои онҳо;
4) ташкили таҳқиқоти илмии ба ҳифз ва истифодаи оқилонаи занбӯри асал равонашуда;
5) тавассути воситаҳои ахбори омма тарғиб намудани фаъолияти соҳа, зарурати ҳифзи занбӯри асал ва рекламаи маҳсулоти занбӯриасалпарварӣ;
6) таъмини ҷойгиронии миқдори зарурии оилаҳои занбӯри асал дар минтақаҳо;
7) мусоидат ба фаъолияти ба ҳифз ва нигоҳдории занбӯри асал равонагардида;
8) ташкили дастгирии давлатии соҳаи занбӯриасалпарварӣ;
9) риоя кардани меъёрҳо ва қоидаҳои зоотехникӣ, байторию санитарии нигоҳдории занбӯри асал ва ҷойгиронии қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал аз тарафи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ дар манбаъҳои асалғундорӣ;
10) риояи талаботи ҳифзи муҳити зист, роҳҳои парвози занбӯри асал ва интиқоли қуттиҳои оилаҳои занбури асал ба ҷойгоҳҳои онҳо аз тарафи шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ.
4. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки фаъолияти онҳо метавонад сабаби камшавии оилаҳои занбӯри асал гардад, барои гузарондани чорабиниҳо оид ба ҳифзи муҳити табиии зисти онҳо ва растаниҳои барои занбӯриасалпарварӣ аҳамияти махсусдошта уҳдадор мебошанд.
Моддаи 22. Ҳифзи занбӯри асал дар шароити муҳити табиии зисти он
1. Амалигардонии тадбирҳои ҳифзи занбӯри асал дар шароити муҳити табиии зисти он дар раванди фаъолият дар соҳаи кишоварзӣ, истифодаи ҷангал, пешбурди корҳои иктишофи геологӣ, истихроҷи маъдан, муайян намудани мавзеъҳои чаронидану рондани ҳайвоноти кишоварзӣ ва хатсайрҳои сайёҳӣ, ташкили ҷойҳои истироҳати оммавии аҳолӣ, гузарондани машқҳои мудофиаи граждании аҳолӣ ва санҷишҳои ҳама гуна техника пешбинӣ карда мешавад.
2. Дар шароити муҳити табиии зист вайронкунии хонаҳои оилаҳои занбӯри асал дар ковокии дарахтҳо ва дигар ҷойҳои зисти онҳо, инчунин гирифтани асал манъ аст.
3. Буридани дарахтон ва буттаҳои табиии манбаъҳои асалғундорӣ дар ҳудудҳое, ки аз ҷойгоҳҳои доимӣ дар масофаи наздиктар аз се километр воқеъ мебошанд, ба истиснои ҳолатҳои беҳтар намудани вазъи санитарии ҷангалҳо ва зиёд кардани шумораи ниҳолҳо, манъ аст.
4. Ҳангоми ба фаъолияти ҳаётии инсон халал ворид кардани оилаи занбӯри асал дар шароити муҳити табиии зисти он, аз тарафи мутахассисони соҳаи занбӯриасалпарварӣ чунин оилаи занбӯри асал кӯчонида ё ҳангоми имконнопазирии кӯчонидан нобуд карда мешавад.
5. Фаъолият оид ба истифодаи хусусиятҳои фоидаовари занбӯри асал ва ҷамъоварии маҳсулоти занбӯри асал дар муҳити табиии зисти онҳо бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
Моддаи 23. Пешгирии заҳролудшавии занбӯри асал аз истифодаи воситаҳои муҳофизати растаниҳо, нуриҳои минералӣ, маводи дигари кимиёвӣ ва биологӣ
1. Истифодаи воситаҳои муҳофизати растаниҳо, нуриҳои минералӣ, маводи дигари кимиёвӣ ва биологӣ барои коркарди растаниҳои манбаъҳои асалғундорӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
2. Номгӯйи воситаҳои муҳофизати растаниҳо, нуриҳои минералӣ, маводи дигари кимиёвӣ ва биологӣ барои коркарди растаниҳо дар манбаъҳои асалғундорӣ истифодашаванда аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқаворӣ тасдиқ карда мешавад.
Моддаи 24. Мусоидат ба интиқоли қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал
1. Интиқоли қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал бо риояи қоидаҳои байторию санитарӣ тавассути платформа - ядакҳо, дӯконҳои сайёр ва воситаҳои махсус муҷаҳҳазшуда, ки ба таҷҳизоти технологии соҳаи кишоварзӣ мансуб мебошанд, аз рӯи хатсайрҳои бо мақомоти дахлдори ваколатдори давлатӣ мувофиқашуда анҷом дода мешавад.
2. Барои пешгирии нобудшавии оилаҳои занбӯри асал дар ҳолати якбора баландшавии ҳарорат ва рутубати ҳавои қуттиҳои занбӯри асал ба муҳлати беш аз 15 дақиқа боздоштани воситаҳои нақлиёти барои интиқол истифодашаванда аз ҷониби мақомоти дахлдори ваколатдори давлатӣ иҷозат дода намешавад, агар боздошти мазкур ба назорати риояи қоидаҳои интиқол ва (ё) ҳолати техникии воситаҳои нақлиёт вобаста набошад.
3. Боздоштани воситаҳои нақлиёти барои интиқоли қуттиҳои оилаҳои занбӯри асал ба ҷойгоҳҳои муваққатии онҳо истифодашаванда бояд бо риояи тадбирҳои бехатарӣ барои оилаҳои занбӯри асал амалӣ карда шавад. Дар мавриди пайдоиши зарурат мақомоти дахлдори ваколатдори давлатӣ ба интиқоли бемонеаи қуттиҳо бо оилаҳои занбӯри асал мусоидат менамоянд.
Моддаи 25. Хабардоркунии шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа оид ба шароити барои занбӯри асал хатардошта
1. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастрас намудани иттилооти саривақтӣ, пурра ва саҳеҳи вазъи табиии муҳити зист, инчунин шароити барои занбӯри асал хатардошта (ҳодисаҳои табиӣ, зуҳуроти тағйирёбии обу ҳаво ва пешгӯии онҳо) ҳуқуқ доранд. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа оид ба вазъи муҳити зист, инчунин шароити барои занбӯри асал хатардошта тавассути воситаҳои ахбори омма хабардор карда мешаванд.
2. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, ки воситаҳои муҳофизати растаниҳо, нуриҳои минералӣ, маводи дигари кимиёвӣ ва биологиро барои коркарди растаниҳо истифода мебаранд, уҳдадоранд шахсан, дар шакли хаттӣ ё тавассути воситаҳои ахбори омма се шабонарӯз пеш аз истифодаи онҳо шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳаро, ки ҷойгоҳҳои онҳо дар масофаи то панҷ километр аз майдонҳои коркардашаванда воқеъ гардидаанд, оид ба номгӯйи маводи истифодашаванда, заҳрнокӣ ва муҳлати маҳдудияти фаъолият хабардор намоянд.
Моддаи 26. Пешгирии бемориҳои занбӯри асал, табобати онҳо ва мубориза бар зидди ҳашароти зараррасон
1. Пешгирии бемориҳои занбӯри асал, табобати онҳо ва мубориза бар зидди ҳашароти зараррасон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории бойтории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
2. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа барои татбиқи чорабиниҳои пешгирии бемориҳои занбӯри асал, аз ҷумла бемориҳои аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқаворӣ ба номгӯйи бемориҳои махсусан хавфнок воридкардашуда, табобати онҳо ва мубориза бар зидди ҳашароти зараррасони занбӯри асал уҳдадор мебошанд.
3. Шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа барои татбиқи чорабиниҳои пешгирии бемориҳои занбӯри асал, табобати онҳо ва мубориза бар зидди ҳашароти зараррасони занбӯри асал метавонанд шахси воқеӣ ва ҳуқуқиеро, ки барои амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи байторӣ иҷозатномаи дахлдор доранд, ҷалб намоянд.
4. Ҳангоми ошкор кардани бемориҳои занбӯри асал шахсони воқеӣ ва субъектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ дар соҳа уҳдадоранд бе таъхир мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи бехатарии озуқавориро хаттӣ хабардор намоянд.
БОБИ 6. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ
Моддаи 27. Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ
1. Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ҳамкориҳои дуҷониба ва бисёрҷонибаро дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ амалӣ менамояд.
2. Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самтҳои таҳқиқоти илмии муштарак, таҳия ва татбиқи барномаҳои байналмилалӣ, мубодилаи иттилоот ва омӯзиши таҷриба, иштирок дар ҳамоишҳои илмӣ, намоишгоҳ ва ярмаркаҳо, узвият дар ташкилотҳои байналмилалии соҳаи занбӯриасалпарӣ ва шаклҳои дигар амалӣ карда мешавад.
Моддаи 28. Ҳалли баҳсҳо ҳангоми амалӣ намудани фаъолият дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ
Баҳсҳо дар соҳаи занбӯриасалпарварӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд.
Моддаи 29. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.
Моддаи 30. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи занбӯриасалпарварӣ"
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи занбӯриасалпарварӣ" аз 16 апрели соли 2012 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2012, №4, мод. 270) аз эътибор соқит дониста шавад.
Моддаи 31. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш. Душанбе,
аз 13 ноябри соли 2023, № 1993
Закон Республики Таджикистан
О ПЧЕЛОВОДСТВЕ
Принят постановлением МН МОРТ
от 4 октября 2023 года, №1105
Одобрить Постановлением ММ МОРТ
от 3 ноября 2023 года, №415
Настоящий Закон устанавливает правовые, организационные и экономические основы осуществления деятельности в области пчеловодства, направления и порядок государственного регулирования, а также гарантии защиты прав собственности в отрасли, направлен на охрану и увеличение пчелиных семей, производимой продукции и эффективное использование медоносных пчёл в опылении энтомофильных растений.
ГЛАВА I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 1. Основные понятия
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) натуральный мед - природный сладкий продукт питания, который вырабатывается рабочими пчелами в период их жизнедеятельности из нектара растений или веществ, выделенных живыми частями растений;
2) искусственный мёд - тип меда, внешне схожий с натуральным мёдом, не имеющий лечебные свойства и в его производстве пчелы не участвуют;
3) вощина - искусственная основа для постройки ячеек сот, которые изготавливаются из тонких восковых листьев с оттиснутыми на них ячеек определенных размеров;
4) обножка пчелиная - смесь цветочной пыльцы, собранный и сформированный рабочими пчелами в комочки с добавлением нектара и секретов кормовых желез в корзинах третьей пары ног для переноса в гнездо пчел и залития медом;
5) пчеловодство - отрасль сельскохозяйственного производства, направленная на разведение, содержание и использование медоносных пчёл для производства продукции и опыления энтомофильных растений;
6) рабочая пчела - самка пчел, не имеющая способности к размножению, опыляющая растения, собирающая мёд и цветочную пыльцу и производящая продукцию отрасли;
7) вредители пчелиных семей - отдельные виды животных, птиц, насекомых, которые в целях добычи пищи уничтожают медоносных пчел или в целях добычи мёда разрушают ульи медоносных пчел;
8) пчелиный яд - продукт секреторной деятельности желез рабочих пчел;
9) порода медоносных пчел - большая группа пчелиных семей, имеющая общее происхождение, общую внешнюю схожесть и продуктивность, племенную ценность, переходящая к последующим поколениям;
10) продукция пчеловодства - продукция (натуральный мед, пчелиный воск, обножка пчелиная, пчелиный клей (прополис), пчелиное молочко, пчелиный яд, пыльца, а также пчелосемьи, пчеломатки, личинки пчел и трутневая личинка), которая производится на пасеках в результате жизнедеятельности пчелиных семей;
11) пчелиная матка - самка пчел, способная к размножению и обеспечивающая воспроизводство новых пчелиных семей;
12) пчелиный воск - смесь органических веществ, вырабатываемых рабочими пчелами для постройки сот и запечатывания ячеек сотов;
13) пчелиная семья - целостная биологическая единица, состоящая из рабочих пчел, трутней и пчелиной матки, имеющая единое целое в обмене веществ;
14) энтомофильные растения - растения, опыляемые насекомыми;
15) стая медоносных пчел - пчелиная семья, появившаяся в результате единения с самкой пчел и отделившаяся от первой материнской семьи;
16) племенное хозяйство в области пчеловодства - субъект хозяйствования, который занимается разведением породистых пчел, улучшением их качественных свойств и обеспечением хозяйствующих субъектов отрасли племенным материалом (продукцией);
17) ветеринарно - санитарный паспорт пасеки - документ, содержащий сведения о субъекте отрасли, количестве пчелиных семей, их породе, санитарном и эпизоотическом благополучии мест расположения пасек, ветеринарных мероприятий и времени их осуществления, продукции пчеловодства и другие сведения, установленные правилом выдачи паспорта;
18) пчелиный клей (прополис) - продукт, вырабатываемый рабочими пчелами из смолистых выделений растений посредством секреторной деятельности своих желез;
19) пчелиное молочко - специальный продукт, используемый медоносными пчелами для кормления личинок пчеломатки на всех стадиях их развития и непосредственно самой пчеломатки;
20) улей - специально оборудованное человеком снаряжение, где разводятся пчелиные семьи;
21) стационарная пасека - участки земель различного назначения, здания, полевые станы, постройки и другие объекты, в которых ульи с пчелиными семьями размещаются постоянно в период их разведения;
22) пасека - специально оборудованные земельные участки, где размещаются ульи пчелиных семей, и необходимые средства и оборудования для производства продукции пчеловодства и опыления энтомофильных растений;
23) кочевая пасека - источники медосбора, где в течение сезона временно устанавливаются ульи для опыления энтомофильных растений и производства продукции пчеловодства.
Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о пчеловодстве
Законодательство Республики Таджикистан о пчеловодстве основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.
ГЛАВА 2. ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ В ОБЛАСТИ ПЧЕЛОВОДСТВА
Статья 3. Право деятельности в области пчеловодства
1. Физические и юридические лица свободно осуществляют предпринимательскую деятельность в области пчеловодства в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
2. Субъекты хозяйственной деятельности в области пчеловодства могут создавать союзы (объединения) и (или) входить в их состав в порядке, определенном законодательством Республики Таджикистан.
3. Физические лица, не являющиеся индивидуальными предпринимателями, осуществляют деятельность в области пчеловодства для удовлетворения собственных нужд в объеме до 30 пчелиных семей.
Статья 4. Производство, заготовка и реализация продукции пчеловодства
1. Производство и заготовка продукции пчеловодства, а также вощины осуществляются в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
2. Произведённая и (или) заготовленная продукция пчеловодства реализуется после прохождения ветеринарносанитарной экспертизы в порядке, установленном Законом Республики Таджикистан "О ветеринарии" и при наличии документа, подтверждающего качество и безопасность продукции.
3. Реализация продукции пчеловодства осуществляется субъектами хозяйственной деятельности отрасли, независимо от формы собственности, с соблюдением правил продажи продовольственных и непродовольственных товаров в оптовых и розничных точках торговли.
Статья 5. Ввоз и вывоз продукции пчеловодства
1. Субъекты хозяйственной деятельности в области пчеловодства могут осуществлять ввоз на территорию Республики Таджикистан продукции отрасли в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан. В случае ввоза на территорию Республики Таджикистан натурального мёда осуществляется проверка каждой ввозимой партии на соответствие действующим требованиям к подлинности мёда, его качеству и безопасности.
2. Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности в области пчеловодства имеют право вывозить из территории Республики Таджикистан медоносных пчел и продукции пчеловодства в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан и страной-импортёром.
Статья 6. Организация пасек
1. Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности отрасли с целью организации деятельности в области пчеловодства организуют пасеки с оборудованием, средствами и другими необходимыми материальными ресурсами на соответствующих земельных участках. Пасека организуется на основе плана районирования пород медоносных пчел в соответствующих зонах.
2. Местные исполнительные органы государственной власти вправе устанавливать количество размещаемых пасек физическим лицам и субъектам хозяйственной деятельности в области пчеловодства в пределах границ пригородных и зеленых зон, исходя из условий содержания медоносных пчел и в соответствии с ветеринарно-санитарными нормами и правилами.
3. Порядок размещения ульев с пчелиными семьями на территории садоводческих и огороднических организаций определяется общим собранием данных организаций.
4. Количество ульев пчелиных семей на пасеках не ограничивается, за исключением случаев, предусмотренных частями 2 и 3 настоящей статьи.
Статья 7. Регистрация пчелиных семей
1. Регистрация пчелиных семей на стационарных и кочевых пасеках на территории посёлков и сёл осуществляется органами самоуправления посёлков и сёл в порядке, установленном Правительством Республики Таджикистан, ежегодно один раз в марте.
2. Регистрация пасек производится на основании ветеринарносанитарного паспорта, выданного уполномоченным государственным органом в области продовольственной безопасности.
3. Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности отрасли обязаны своевременно получать ветеринарно - санитарный паспорт пасеки.
4. Форма ветеринарно - санитарного паспорта пасеки и порядок его выдачи устанавливаются уполномоченным государственным органом в области продовольственной безопасности.
Статья 8. Размещение улей
1. Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности в области пчеловодства размещают ульи на используемых им земельных участках при соблюдении зоотехнических и ветеринарносанитарных норм и правил содержания медоносных пчел.
2. Размещение ульев на землях государственного лесного фонда и особо охраняемых природных территориях осуществляется на основе требований, установленных законодательством Республики Таджикистан.
3. Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности в области пчеловодства обязаны разместить ульи в безопасном для здоровья людей месте.
4. Ульи размещаются на расстоянии не менее пяти метров от границы на земельном участке. В случае невозможности соблюдения данных требований ульи с пчелиными семьями размещаются на высоте не менее двух метров от соседнего здания, объекта, сооружений, монолитной стены или зелёной изгороди.
5. Кочевая пасека размещается на расстоянии, обеспечивающем эффективное содержание пчелиных семей и опыление энтомофильных растений.
6. Кочевые пасеки в источниках медосбора размещаются на расстоянии не менее полтора километра друг от друга и трёх километров от стационарной пасеки.
7. Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности в области пчеловодства обязаны после размещения кочевых пасек представить соответствующим структурным подразделениям местных исполнительных органов государственной власти ветеринарно - санитарный паспорт пасеки.
8. Запрещается выбор мест для кочевых пасек на пути перелёта медоносных пчел, заранее размещённых у источников медосбора.
Статья 9. Использование пчелиных семей и другой продукции пчеловодства
1. Физические и юридические лица, осуществляющие деятельность по возделыванию энтомофильных растений, в целях повышения их урожайности могут использовать пчелиные семьи, находящиеся в своей собственности и (или) собственности других лиц.
2. Использование пчелиных семей, находящихся в собственности других лиц, для опыления энтомофильных растений осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан, независимо от мест их регистрации.
3. Продукция пчеловодства и биологические добавки, изготовленные на их основе, используются для лечения людей и животных. Лекарственные средства, изготовленные на основе продукции пчеловодства, используются для профилактики и лечения заболеваний после внесения их в Государственный реестр лекарственных средств и получения соответствующего разрешения.
Статья 10. Выделение земельных участков для осуществления деятельности в области пчеловодства
1. Земельные участки для осуществления деятельности в области пчеловодства выделяются физическим и юридическим лицам в порядке, установленном земельным и лесным кодексами Республики Таджикистан.
2. Физические и юридические лица, имеющие удобные земельные участки для размещения пасек, в период цветения энтомофильных растений разрешают физическим лицам и субъектам хозяйственной деятельности отрасли размещать пасеки в источниках медосбора в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
Статья 11. Разведение, использование пород и более ценных групп медоносных пчел
1. Деятельность физических и юридических лиц в разведении, использовании пород и более ценных групп, а также совершенствовании пород и групп медоносных пчел осуществляется на основе Закона Республики Таджикистан "О племенном деле".
2. С целью обеспечения физических и юридических лиц более ценными породами и группами медоносных пчел, а также их улучшения на определенной территории (местах их естественного обитания) создаются племенные хозяйства.
3. Ввоз семей медоносных пчел или маток пород и других их групп, а также семей медоносных пчел или маток неизвестного рода происхождения на охранную зону племенных хозяйств запрещается.
ГЛАВА 3. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ В ОБЛАСТИ ПЧЕЛОВОДСТВА
Статья 12. Основные направления государственного регулирования развития области пчеловодства
Основными направлениями государственного регулирования развития области пчеловодства являются:
1) обеспечение взаимосвязи экологических, экономических и социальных интересов в охране генофонда медоносных пчел, эффективное использование и воспроизводство их семей;
2) разработка и принятие нормативных правовых актов и контроль их соблюдения;
3) государственная поддержка развития пчеловодства и содействие международному сотрудничеству в отрасли;
4) обеспечение участия граждан и общественных объединений в решении вопросов развития пчеловодства;
5) государственное управление развитием области пчеловодства.
Статья 13. Компетенция Правительства Республики Таджикистан в области пчеловодства
К компетенции Правительства Республики Таджикистан в области пчеловодства относятся:
1) реализация государственной политики в обеспечении развития пчеловодства;
2) утверждение государственных программ развития пчеловодства;
3) утверждение нормативных правовых актов, регулирующих деятельность отрасли;
4) содействие международному сотрудничеству Республики Таджикистан в области пчеловодства;
5) установление форм государственной поддержки области пчеловодства;
6) определение порядка проведения экологической сертификации продукции пчеловодства;
7) осуществление других компетенций, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.
Статья 14. Полномочия уполномоченных государственных органов в области пчеловодства
1. Уполномоченные государственные органы в области сельского хозяйства, продовольственной безопасности и охраны окружающей среды являются уполномоченными государственными органами в области пчеловодства.
2. Уполномоченный государственный орган в отрасли сельского хозяйства имеет следующие полномочия:
1) реализация государственной политики в области пчеловодства;
2) разработка и представление на утверждение Правительству Республики Таджикистан нормативных правовых актов, регулирующих деятельность отрасли и государственных программ развития отрасли пчеловодства;
3) координация деятельности хозяйствующих субъектов отрасли и содействие в организации рынка продажи продукции пчеловодства;
4) проведение научных исследований по защите генофонда медоносных пчел, создание и увеличение новых продуктивных пород пчелиных семей;
5) мониторинг деятельности хозяйствующих субъектов в отрасли пчеловодства, независимо от форм собственности, организация информационно - консультационного обслуживания отрасли;
6) сотрудничество с международными организациями в области пчеловодства;
7) осуществление других полномочий, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.
3. Уполномоченный государственный орган в области продовольственной безопасности имеет следующие полномочия:
1) анализ ветеринарной санитарии в отрасли пчеловодства, проверка осуществления противоэпизоотических мер субъектами хозяйственной деятельности отрасли;
2) участие в определении основных направлений улучшения качества пчелиных пород и ввозе новых пород, аттестации субъектов племенного дела в отрасли;
3) осуществление контроля соблюдения мер обеспечения безопасности продукции пчеловодства со стороны физических лиц и субъектов хозяйственной деятельности в отрасли в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан, приостановление торговли низкокачественного и искусственного мёда;
4) реализация карантинных мер для ликвидации эпизоотических очагов инфекционных болезней медоносных пчел;
5) проверка соблюдения единых правил и норм обеспечения ветеринарного и эпизоотического благополучия при разведении пород и групп семей медоносных пчел;
6) контроль импорта, экспорта и транзита пчелиных семей, продукции, товаров, предметов и снаряжений отрасли пчеловодства;
7) осуществление других полномочий, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.
4. Уполномоченный государственный орган в сфере охраны окружающей среды имеет следующие полномочия:
1) обеспечение физических лиц и субъектов хозяйственной деятельности в отрасли пчеловодства информацией о состоянии природной среды мест размещения пасек в установленном порядке;
2) разработка предложений о доступе к энтомофильным растениям в особо охраняемых природных территориях для осуществления деятельности в области пчеловодства;
3) в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке ограничение, приостановление и прекращение хозяйственной деятельности в области пчеловодства, оказывающей негативное воздействие на окружающую среду;
4) организация и проведение экологической сертификации продукции пчеловодства;
5) осуществление других полномочий, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.
Статья 15. Полномочия местных исполнительных органов государственной власти в области пчеловодства
Местные исполнительные органы государственной власти в области пчеловодства осуществляют следующие полномочия:
1) разработка и утверждение местных программ развития пчеловодства и контроль их исполнения;
2) создание благоприятных условий для осуществления деятельности хозяйствующих субъектов отрасли пчеловодства;
3) осуществление других полномочий, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.
Статья 16. Полномочия органов самоуправления посёлков и сёл в области пчеловодства
Органы самоуправления посёлков и сёл в области пчеловодства имеют следующие полномочия:
1) участие в реализации программ развития области пчеловодства;
2) сбор сведений о пасеках на территории посёлков и сёл для предоставления местным исполнительным органам государственной власти;
3) организация комиссии по определению ущерба, нанесенного физическим лицам и субъектам хозяйственной деятельности в области пчеловодства от применения пестицидов в сельскохозяйственном производстве;
4) осуществление других полномочий, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 4. ПРАВО СОБСТВЕННОСТИ В ОБЛАСТИ ПЧЕЛОВОДСТВА
Статья 17. Объекты собственности и субъекты хозяйственной деятельности в области пчеловодства
1. К объектам собственности в области пчеловодства относятся рабочие пчелы, трутень, пчелиная матка, пчелиные семьи, прицепыплатформы для размещения ульев пчелиных семей, другие производственные средства для разведения и содержания пчел, а также средства для производства и первичной переработки продукции пчеловодства. Средства для производства и первичной переработки продукции пчеловодства включают пчеловодный инвентарь для откачки меда, прополиса, маточного молочка пчелиного, трутневого гомогената и получение пыльцы.
2. К субъектам хозяйственной деятельности в области пчеловодства относятся:
1) структурные подразделения уполномоченных государственных органов в области пчеловодства;
2) физические лица, в том числе субъекты хозяйственной деятельности в области пчеловодства;
3) пчеловодческие хозяйства;
4) предприятия, производящие оборудование и снаряжение для отрасли;
5) организации и предприятия по изготовлению, переработке и реализации пчеловодческой продукции и лекарственных средств на их основе;
6) специализированные аккредитованные лаборатории по проверке безопасности и качества продукции пчеловодства, исследований пчел по выявлению болезней и отравлению медоносных пчел пестицидами;
7) научные и образовательные учреждения, которые занимаются пчеловодством;
8) учреждения среднего профессионального и высшего профессионального образования, занимающиеся подготовкой, повышением квалификации и переподготовкой специалистов в области пчеловодства;
9) союзы (объединения), связанные с деятельностью в области пчеловодства.
Статья 18. Право на возврат улетевшего пчелиного роя
1. Физические и юридические лица имеют право возвращать улетевшие пчелиные рои, которые поселились на чужой территории или залетели в чужой пустой улей, в случае непрерывного преследования.
2. Владелец чужой территории не вправе присвоить залетевшие пчелиные рои. Прекращение собственником преследования рои признается как его отказ от права собственности на данный пчелинный рой.
Статья 19. Бесхозный пчелиный рой
1. Пчелиный рой, не преследуемый физическим или юридическим лицом, либо пчелиный рой неизвестного происхождения считается бесхозным.
2. Право собственности на бесхозный пчелиный рой определяется в соответствии с положениями Гражданского кодекса Республики Таджикистан.
Статья 20. Общая собственность на улетевшие пчелиные рои
1. Пчелиные рои физических и юридических лиц, прилетевшие одновременно и соединившиеся в одном месте, до их залёта в пчелиные ульи, считаются общей собственностью данных физических и юридических лиц.
2. В случае, если пчелиные рои самостоятельно разделяются на отдельные рои, право собственности на них определяется на основе жеребьёвки.
3. Пчелиные рои могут переходить в собственность физического и юридического лица, предложившего более высокую цену покупки. В этом случае сумма покупки ровно распределяется между общими собственниками стай пчелиного роя.
4. В случае залёта чужих пчелиных рой в пчелиные улья стоимость пчелиного роя компенсируется в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 5. ОХРАНА МЕДОНОСНЫХ ПЧЕЛ
Статья 21. Организация и обеспечение охраны медоносных пчел
1. Организация и обеспечение охраны медоносных пчел осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан, соответствующими государственными органами, местными исполнительными органами государственной власти и органами самоуправления посёлков и сёл.
2. Организация охраны медоносных пчел осуществляется с учётом соблюдения следующих основных требований:
1) обеспечение научно обоснованного зоотехнического обслуживания использования и воспроизводства семей медоносных пчел;
2) охрана естественной среды обитания медоносных пчел, пути перелёта и перевозки улей пчелиных семей в пасеки;
3) обеспечение ветеринарно-санитарного обслуживания медоносных пчел.
3. Обеспечение охраны медоносных пчел производится следующим образом:
1) осуществление мер по предупреждению нанесения вреда и преднамеренного уничтожения пчелиных семей;
2) предупреждение интоксикации медоносных пчел средствами защиты растений, минеральными удобрениями, другими химическими и биологическими средствами;
3) содействие беспрепятственной перевозке улей пчелиных семей в их пасеки;
4) организация научных исследований, направленных на охрану и эффективное использование медоносных пчел;
5) осуществление пропаганды деятельности в области пчеловодства, необходимости охраны медоносных пчел и реклама продукции пчеловодства в средствах массовой информации;
6) обеспечение размещения необходимого количества медоносных семей в регионах;
7) содействие деятельности, направленной на охрану и сохранение медоносных пчел;
8) организация государственной поддержки отрасли пчеловодства;
9) соблюдение физическими и юридическими лицами зоотехнических и ветеринарно-санитарных норм и правил содержания медоносных пчел и размещение ульев с пчелиными семьями в источниках медосбора;
10) соблюдение физическими и юридическими лицами требований охраны окружающей среды, путей перелёта и перевозки улей пчелиных семей в пасеки.
4. Физические и юридические лица, деятельность которых может стать причиной уменьшения пчелиных семей, обязаны принимать меры по охране естественного места их обитания и растений, имеющих особое значение для пчеловодства.
Статья 22. Охрана медоносных пчел в условиях естественной среды их обитания
1. Меры по охране медоносных пчел в условиях естественной среды их обитания предусматриваются в процессе сельскохозяйственной деятельности, использования лесов, осуществления геологических разведок, добычи руд, определения мест погони и пасти скота, туристических маршрутов, организации мест массового отдыха населения, проведения учений по гражданской обороне и испытания всех видов техники.
2. В условиях естественной среды обитания запрещается разорение дупел и других мест обитания пчелиных семей, а также изымание мёда.
3. Запрещается рубка деревьев и кустарников источников медосбора на территориях, расположенных на расстоянии ближе трех километров от мест размещения стационарных пасек, за исключением случаев, направленных на улучшение санитарного состояния лесов и увеличение количества саженцев.
4. В случае, если пчелиная семья в условиях естественной среды ее обитания осложняет жизнедеятельность человека, со стороны специалистов отрасли пчеловодства производится переселение или уничтожение такой пчелиной семьи при отсутствии условий для переселения.
5. Деятельность по использованию полезных свойств медоносных пчел и сбор продукции медоносных пчел в естественных средах их обитания осуществляются в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
Статья 23. Предотвращение отравления медоносных пчел применением средств защиты растений, минеральных удобрений, других химических и биологических средств
1. Применение средств защиты растений, минеральных удобрений, других химических и биологических средств, применяемых для обработки растений у источников медосбора, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
2. Перечень средств защиты растений, минеральных удобрений, других химических и биологических средств, применяемых для обработки растений, используемых в источниках медосбора, утверждается уполномоченным государственным органом в области продовольственной безопасности.
Статья 24. Содействие перевозке улей с пчелиными семьями
1. Перевозка улей с пчелиными семьями осуществляется с соблюдением ветеринарно-санитарных правил по маршрутам, согласованным с соответствующими уполномоченными государственными органами, посредством прицепов - платформ, передвижных будок и других специально оборудованных средств, относящихся к технологическому сельскохозяйственному оборудованию.
2. Для предотвращения гибели пчелиных семей от перегрева температуры и резкого повышения влажности воздуха в улье не допускается на срок более 15 минут задержка осуществляющих перевозку пасек транспортных средств соответствующими уполномоченными государственными органами, если данная задержка не связана с проведением контроля соблюдения правил перевозки и (или) технического состояния транспортных средств.
3. Задержание транспортных средств перевозки пасек в места временного их содержания должно производиться с соблюдением мер безопасности для пчелиных семей. В случае возникновения необходимости, соответствующие уполномоченные государственные органы содействуют беспрепятственной перевозке пасек.
Статья 25. Оповещение физических лиц и субъектов хозяйственной деятельности пчеловодства о ситуациях, представляющих опасность для медоносных пчел
1. Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан, имеют право на получение своевременной, полной и достоверной информации о естественном состоянии окружающей среды, а также о ситуациях, представляющих опасность для медоносных пчел (природные катаклизмы, изменение погоды и их прогнозы). Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности оповещаются о состоянии окружающей среды, а также о ситуациях, представляющих опасность для медоносных пчел, посредством средств массовой информации.
2. Физические и юридические лица, применяющие средства защиты растений, минеральные удобрения, другие химические и биологические средства для обработки растений, обязаны не позднее трёх суток до их применения персонально в письменной форме, или через средства массовой информации оповещать физические лица и субъектов хозяйственной деятельности отрасли, пасеки которых расположены на расстоянии менее пяти километров от обрабатываемых площадей, о наименовании применяемых средств, их ядовитости и сроках ограничения деятельности.
Статья 26. Предупреждение болезней медоносных пчел, их лечение, борьба против вредоносных насекомых
1. Предупреждение болезней медоносных пчел, их лечение и борьба против вредоносных насекомых проводятся в соответствии с ветеринарным законодательством Республики Таджикистан.
2. Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности отрасли являются ответственными за реализацию мер по предупреждению болезней медоносных пчел, в том числе болезней, внесённых уполномоченным государственным органом в сфере продовольственной безопасности в перечень особо опасных заболеваний, их лечение и борьбу против вредителей пчелиных семей.
3. Физические лица и субъекты хозяйственной деятельности отрасли для осуществления мер по предупреждению болезней медоносных пчел, их лечению, борьбе против вредителей пчелиных семей могут привлекать физического и юридического лица, осуществляющего деятельность в ветеринарной отрасли на основе соответствующего разрешения.
4. В случае выявления болезней медоносных пчел физические лица и субъекты хозяйственной деятельности отрасли обязаны незамедлительно письменно информировать уполномоченный государственный орган в сфере продовольственной безопасности.
ГЛАВА 6. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 27. Международное сотрудничество в области пчеловодства
1. Республика Таджикистан в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан и международными правовыми актами, признанными Таджикистаном, осуществляет двухстороннее и многостороннее международное сотрудничество в области пчеловодства.
2. Международное сотрудничество в области пчеловодства в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан, осуществляется в направлении совместных научных исследований, разработки и реализации международных программ, обмена информацией и изучения опыта, участия в международных научных конгрессах, выставках и ярмарках, членства в международных организациях отрасли пчеловодства и других формах.
Статья 28. Решение споров при осуществлении деятельности в области пчеловодства
Споры в области пчеловодства решаются в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
Статья 29. Ответственность за несоблюдение требований настоящего Закона
Физические и юридические лица за несоблюдение требований настоящего Закона привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 30. О признании утратившим силу Закона Республики Таджикистан "О пчеловодстве"
Признать утратившим силу Закон Республики Таджикистан "О пчеловодстве" от 16 апреля 2012 года (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 2012 г., № 4, ст. 270).
Статья 31. Порядок введения в действие настоящего Закона
Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
г.Душанбе
от 13 ноября 2023 года №1993
