Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 27 августи соли 2020, №458
тасдиқ шудааст
Тартиби муайян намудани музди меҳнати баланд барои корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнок
1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
1. Тартиби муайян намудани музди меҳнати баланд барои корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнок (минбаъд - Тартиби мазкур) тасниф, баҳодиҳии шароити меҳнат дар ҷойҳои корӣ ва қоидаҳои муайян намудани музди меҳнати баланд барои корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнокро муқаррар менамояд.
2. Муқаррароти Тартиби мазкур нисбати корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, новобаста аз шакли моликият ва намуди фаъолият (минбаъд - корхона) амалӣ карда мешавад.
2. ТАСНИФИ ШАРОИТИ МЕҲНАТ ДАР ҶОЙҲОИ КОРӢ
3. Шароити меҳнат аз рӯи дараҷаи зарарнокӣ ва хатарнокӣ ба 4 гурӯҳ тақсим карда мешавад:
1) гурӯҳи 1 шароити муносиби (оптималии) меҳнат - ин шароити меҳнате, ки ҳангоми он таъсири омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ ба саломатии кормандон вуҷуд надорад ё дараҷаи таъсири онҳо аз дараҷае, ки меъёрҳои (меъёрҳои гигиении) шароити меҳнат муқаррар кардааст ва барои инсон бехатар дониста шудаанд, зиёд намебошад ва барои нигоҳдории дараҷаи баланди қобилияти кории кормандон заминаи мусоид фароҳам меорад;
2) гурӯҳи 2 шароити ҷоизи меҳнат - ин шароити меҳнате, ки ҳангоми он ба корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо аз дараҷае, ки меъёрҳои (меъёрҳои гигиении) шароити меҳнат муқаррар кардааст, зиёд намебошад ва ҳолати функсионалии тағйироти организми корманд дар вақти истироҳати муқарраршуда ё то ибтидои рӯзи (баст) ояндаи корӣ барқарор мешавад;
3) гурӯҳи 3 шароити зарарноки меҳнат - ин шароити меҳнате, ки ҳангоми он дараҷаи таъсири омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ аз дараҷае, ки меъёрҳои (меъёрҳои гигиении) шароити меҳнат муқаррар кардааст, зиёд мебошад, аз ҷумла:
- зергурӯҳи якуми шароити меҳнат, ки ҳангоми он ба саломатии корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва ҳолати функсионалии тағйирёфтаи организми корманд маъмулан то оғози рӯзи (басти) ояндаи кории қатъ ёфтани таъсири ин омилҳо нисбатан дер барқарор мешавад ва хавфи аз даст додани саломатӣ бештар мегардад;
- зергурӯҳи дуюми шароити меҳнат, ки ҳангоми он ба саломатии корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо метавонад дар организми корманд тағйироти функсионалии устуворро ба вуҷуд оварда, ба пайдоиш ва авҷгирии шаклҳои ибтидоии бемориҳои касбӣ ва ё бемориҳои касбии дараҷаи вазниниаш сабук (бе аз даст додани қобилияти касбии корӣ), ки баъди экспозитсияи тӯлонӣ (понздаҳ сол ё бештар аз он) пайдо мешавад, сабаб мегардад;
- зергурӯҳи сеюми шароити меҳнат, ки ҳангоми он ба саломатии корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо метавонад дар организми корманд тағйироти функсионалии устуворро ба вуҷуд оварда, ба пайдоиш ва авҷгирии бемориҳои касбии дараҷаи вазниниаш сабук ва миёна (бо аз даст додани қобилияти касбии корӣ) дар давраи фаъолияти меҳнатӣ сабаб мегардад;
- зергурӯҳи чоруми шароити меҳнат, ки ҳангоми он ба саломатии корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо метавонад ба пайдоиш ва авҷгирии шаклҳои вазнини бемориҳои касбӣ (бо аз даст додани қобилияти меҳнатӣ дар маҷмӯъ) дар давраи фаъолияти меҳнатӣ сабаб мегардад;
4) гурӯҳи 4 шароити хатарноки меҳнат - ин шароити меҳнате, ки ҳангоми он омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ ба саломатии корманд таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо дар тамоми давраи рӯзи (басти) корӣ ё қисми он метавонад ба ҳаёти корманд хатарнок бошанд ва оқибати таъсири омилҳои мазкур хавфу хатари баланди авҷгирии бемории шадиди касбиро дар давраи фаъолияти меҳнатӣ ба вуҷуд меоранд.
4. Дар ҳолати аз байн бурдани омилҳои зарарноки истеҳсолӣ ва беҳтар кардани шароити меҳнат дар ҷойи кор, комиссияи аттестатсионӣ оид ба шароити меҳнат ҷиҳати гузаронидани намудҳои дахлдори корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнок ба категорияи кор бо шароити муносиби корӣ қарор қабул мекунад.
3. БАҲОДИҲИИ ҲОЛАТИ ШАРОИТИ МЕҲНАТ ДАР ҶОЙҲОИ КОРӢ
5. Шароити меҳнати ҳамаи ҷойҳои кории корхона ба таври ҳатмӣ аз аттестатсия гузаронида мешавад. Тибқи қоидаҳои гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат гузаронидани баҳодиҳии шароити меҳнат бо усулҳои асбобӣ, ташхисгоҳӣ (лабораторӣ) ва эргономикии (ченкунии таъсири омилҳои зарарнок дар истеҳсолот, шиддатнокии корҳои иҷрошаванда, вазни борҳои бардошташаванда ва ғайра) таҳқиқотӣ пешбинӣ шудааст.
6. Баҳодиҳии ҳолати воқеии шароити меҳнат аз рӯи дараҷаи зарарнокӣ ва хавфнокӣ мутобиқи меъёрҳои гигиении баҳодиҳии шароити меҳнат аз рӯи нишондиҳандаҳои зарарнокӣ ва хавфнокии омилҳои муҳити истеҳсолӣ, вазнинӣ ва шиддатнокии равандҳои меҳнатӣ дар асоси муқоисакунии натиҷаҳои ченкунии ҳамаи омилҳои зараррасон ва хавфноки муҳити истеҳсолӣ, вазнинӣ ва шиддатнокии равандҳои меҳнатии бо меъёрҳои гигиении барои онҳо муқарраршуда амалӣ карда мешавад. Дар заминаи чунин муқоисакунӣ, гурӯҳи шароити меҳнат ҳам барои ҳар як омил ва ҳам барои комбинатсия ва якҷоякунии онҳо, инчунин барои ҳар ҷойи корӣ дар маҷмӯъ муайян карда мешавад.
7. Ҳангоми аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат ҳамаи омилҳои. истеҳсолии зараррасон ва хавфнок (омилҳои физикӣ, химиявӣ, биологӣ), вазнинӣ ва шиддатноки дар ҷойи корӣ мавҷуда баҳо дода мешавад.
4. ТАРТИБИ МУАЙЯН НАМУДАНИ МУЗДИ МЕҲНАТ ДАР ШАРОИТИ МАХСУС
8. Музди меҳнати баланд барои корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнок баъд аз гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат барои ҳар як ҷойи корӣ тибқи талаботи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 3 июли соли 2014, №429 "Дар бораи Қоидаҳои гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат" ва пур кардани харитаи аттестатсияи ҷойи (ҷойҳои) корӣ муқаррар карда мешавад.
9. Ба ҳар як ҷойи корӣ (ё гурӯҳи ҷойҳои кори аз рӯи хусусияти корҳои иҷрошаванда шабеҳ) харитаи аттестатсияи ҷойи (ҷойҳои) корӣ аз рӯи шароити меҳнат тартиб дода мешавад.
10. Харитаи аттестатсияи ҷойи (ҷойҳои) корӣ аз рӯи шароити меҳнат ҳуҷҷатест, ки дорои маълумот дар бораи шароити воқеии меҳнат дар ҷойи корӣ, имтиёзҳо, ҷубронҳо, иловапулиҳои барои кормандон татбиқшаванда ва мутобиқати онҳо бо қонунгузории амалкунанда, меъёрҳои ройгон додани либосҳои махсус ва воситаҳои ҳимоя, инчунин тавсияҳо оид ба беҳгардонии шароити меҳнат дар ин ҷойи корӣ ё гурӯҳи ҷойҳои кории шабеҳ ва дар ҳолати зарурӣ, пешниҳодот оид ба бекор кардани пардохти имтиёзу ҷубронпулиҳо ё ҷорӣ намудани имтиёзу ҷубронпулиҳои нав мебошад.
11. Пардохти иловапулӣ барои шароити меҳнат дар асоси хулосаи комиссияи аттестатсионӣ бо усули тафриқавӣ мувофиқан ба андозаҳои 4, 8,12 фоиз (вазнин ва зарарнок) ва 16,20,24 фоиз (махсусан вазнин ва махсусан зарарнок) аз маоши вазифавии корманд вобаста ба вазъи шароити кор дар ҷойи мушаххаси корӣ тибқи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 31 декабри соли 2002 № 521 "Дар бораи Номгӯи истеҳсолот, сехҳо, корҳо, касбу вазифаҳое, ки шароити меҳнати зарарнок ва вазнини кор дар онҳо барои рӯзи кӯтоҳи кор ва рухсатии иловагии ҳарсола ҳуқуқ медиҳад" муқаррар карда мешавад.
12. Дараҷаи зарарнокии омилҳои муҳити истеҳсолӣ ва вазнинии корҳо бо холҳо аз рӯи меъёрҳои дар таснифгари гигиении меҳнат, ки Вазорати тандурустии Иттифоқи Ҷумҳуриҳои Шӯравии Сотсиалистӣ аз 12 августи соли 1986, № 4137-86 тасдиқ кардааст, муқаррар карда мешавад.
13. Зиёд будани дараҷаи имконпазири зичӣ (ДИЗ) ва дараҷаи имконпазири сатҳӣ (ДИС) дар ҷойҳои корӣ вайрон шудани меъёру қоидаҳои ҳифзи меҳнат ба ҳисоб меравад, ки ин имконияти аз ҷониби назоратчиёни техникии меҳнати иттифоқи касаба истифода шудани ҳуқуқҳои ба онҳо додашударо истисно намекунад.
14. Миқдори холҳо аз рӯи ҳар як омил дар харитаи шароити меҳнат гузошта мешавад. Дар ин сурат барои баҳодиҳии таъсири ин омил ба ҳолати шароити меҳнат давомнокии таъсири он дар давоми басти корӣ ба ҳисоб гирифта мешавад. Холҳое, ки аз рӯи дараҷаи зарарнокии омилҳо ва вазнинии кор гузошта шудаанд, аз рӯи формулаи зерин ислоҳ карда мешаванд:
X воқеӣ = X дар. * Т,
ки дар ин ҷо X дар. - дараҷаи зарарнокии омил ё вазнинии кор мебошад, ки аз рӯи нишондиҳандаҳои Таснифгари гигиении меҳнат муқаррар шуда, шароити меҳнат ишора гардидааст;
Т - таносуби вақти таъсири омили мазкур нисбат ба давомнокии басти корӣ мебошад. Агар вақти таъсири омили мазкур зиёда аз 90 фоизи басти кориро ташкил диҳад, он гоҳ Т = 1 мешавад.
9. Андозаи иловапулӣ (музди меҳнати баланд) вобаста ба ҳолати воқеии шароити меҳнат аз рӯи ҷадвали зерин муқаррар карда мешавад:
* Ҷадвал
Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 27 августи соли 2020, №458
тасдиқ шудааст
Тартиби муайян намудани музди меҳнати баланд барои корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнок
1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
1. Тартиби муайян намудани музди меҳнати баланд барои корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнок (минбаъд - Тартиби мазкур) тасниф, баҳодиҳии шароити меҳнат дар ҷойҳои корӣ ва қоидаҳои муайян намудани музди меҳнати баланд барои корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнокро муқаррар менамояд.
2. Муқаррароти Тартиби мазкур нисбати корхона, муассиса ва ташкилотҳои дигар, новобаста аз шакли моликият ва намуди фаъолият (минбаъд - корхона) амалӣ карда мешавад.
2. ТАСНИФИ ШАРОИТИ МЕҲНАТ ДАР ҶОЙҲОИ КОРӢ
3. Шароити меҳнат аз рӯи дараҷаи зарарнокӣ ва хатарнокӣ ба 4 гурӯҳ тақсим карда мешавад:
1) гурӯҳи 1 шароити муносиби (оптималии) меҳнат - ин шароити меҳнате, ки ҳангоми он таъсири омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ ба саломатии кормандон вуҷуд надорад ё дараҷаи таъсири онҳо аз дараҷае, ки меъёрҳои (меъёрҳои гигиении) шароити меҳнат муқаррар кардааст ва барои инсон бехатар дониста шудаанд, зиёд намебошад ва барои нигоҳдории дараҷаи баланди қобилияти кории кормандон заминаи мусоид фароҳам меорад;
2) гурӯҳи 2 шароити ҷоизи меҳнат - ин шароити меҳнате, ки ҳангоми он ба корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо аз дараҷае, ки меъёрҳои (меъёрҳои гигиении) шароити меҳнат муқаррар кардааст, зиёд намебошад ва ҳолати функсионалии тағйироти организми корманд дар вақти истироҳати муқарраршуда ё то ибтидои рӯзи (баст) ояндаи корӣ барқарор мешавад;
3) гурӯҳи 3 шароити зарарноки меҳнат - ин шароити меҳнате, ки ҳангоми он дараҷаи таъсири омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ аз дараҷае, ки меъёрҳои (меъёрҳои гигиении) шароити меҳнат муқаррар кардааст, зиёд мебошад, аз ҷумла:
- зергурӯҳи якуми шароити меҳнат, ки ҳангоми он ба саломатии корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва ҳолати функсионалии тағйирёфтаи организми корманд маъмулан то оғози рӯзи (басти) ояндаи кории қатъ ёфтани таъсири ин омилҳо нисбатан дер барқарор мешавад ва хавфи аз даст додани саломатӣ бештар мегардад;
- зергурӯҳи дуюми шароити меҳнат, ки ҳангоми он ба саломатии корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо метавонад дар организми корманд тағйироти функсионалии устуворро ба вуҷуд оварда, ба пайдоиш ва авҷгирии шаклҳои ибтидоии бемориҳои касбӣ ва ё бемориҳои касбии дараҷаи вазниниаш сабук (бе аз даст додани қобилияти касбии корӣ), ки баъди экспозитсияи тӯлонӣ (понздаҳ сол ё бештар аз он) пайдо мешавад, сабаб мегардад;
- зергурӯҳи сеюми шароити меҳнат, ки ҳангоми он ба саломатии корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо метавонад дар организми корманд тағйироти функсионалии устуворро ба вуҷуд оварда, ба пайдоиш ва авҷгирии бемориҳои касбии дараҷаи вазниниаш сабук ва миёна (бо аз даст додани қобилияти касбии корӣ) дар давраи фаъолияти меҳнатӣ сабаб мегардад;
- зергурӯҳи чоруми шароити меҳнат, ки ҳангоми он ба саломатии корманд омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо метавонад ба пайдоиш ва авҷгирии шаклҳои вазнини бемориҳои касбӣ (бо аз даст додани қобилияти меҳнатӣ дар маҷмӯъ) дар давраи фаъолияти меҳнатӣ сабаб мегардад;
4) гурӯҳи 4 шароити хатарноки меҳнат - ин шароити меҳнате, ки ҳангоми он омилҳои зарарнок ва (ё) хатарноки истеҳсолӣ ба саломатии корманд таъсир мерасонанд ва дараҷаи таъсири онҳо дар тамоми давраи рӯзи (басти) корӣ ё қисми он метавонад ба ҳаёти корманд хатарнок бошанд ва оқибати таъсири омилҳои мазкур хавфу хатари баланди авҷгирии бемории шадиди касбиро дар давраи фаъолияти меҳнатӣ ба вуҷуд меоранд.
4. Дар ҳолати аз байн бурдани омилҳои зарарноки истеҳсолӣ ва беҳтар кардани шароити меҳнат дар ҷойи кор, комиссияи аттестатсионӣ оид ба шароити меҳнат ҷиҳати гузаронидани намудҳои дахлдори корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнок ба категорияи кор бо шароити муносиби корӣ қарор қабул мекунад.
3. БАҲОДИҲИИ ҲОЛАТИ ШАРОИТИ МЕҲНАТ ДАР ҶОЙҲОИ КОРӢ
5. Шароити меҳнати ҳамаи ҷойҳои кории корхона ба таври ҳатмӣ аз аттестатсия гузаронида мешавад. Тибқи қоидаҳои гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат гузаронидани баҳодиҳии шароити меҳнат бо усулҳои асбобӣ, ташхисгоҳӣ (лабораторӣ) ва эргономикии (ченкунии таъсири омилҳои зарарнок дар истеҳсолот, шиддатнокии корҳои иҷрошаванда, вазни борҳои бардошташаванда ва ғайра) таҳқиқотӣ пешбинӣ шудааст.
6. Баҳодиҳии ҳолати воқеии шароити меҳнат аз рӯи дараҷаи зарарнокӣ ва хавфнокӣ мутобиқи меъёрҳои гигиении баҳодиҳии шароити меҳнат аз рӯи нишондиҳандаҳои зарарнокӣ ва хавфнокии омилҳои муҳити истеҳсолӣ, вазнинӣ ва шиддатнокии равандҳои меҳнатӣ дар асоси муқоисакунии натиҷаҳои ченкунии ҳамаи омилҳои зараррасон ва хавфноки муҳити истеҳсолӣ, вазнинӣ ва шиддатнокии равандҳои меҳнатии бо меъёрҳои гигиении барои онҳо муқарраршуда амалӣ карда мешавад. Дар заминаи чунин муқоисакунӣ, гурӯҳи шароити меҳнат ҳам барои ҳар як омил ва ҳам барои комбинатсия ва якҷоякунии онҳо, инчунин барои ҳар ҷойи корӣ дар маҷмӯъ муайян карда мешавад.
7. Ҳангоми аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат ҳамаи омилҳои. истеҳсолии зараррасон ва хавфнок (омилҳои физикӣ, химиявӣ, биологӣ), вазнинӣ ва шиддатноки дар ҷойи корӣ мавҷуда баҳо дода мешавад.
4. ТАРТИБИ МУАЙЯН НАМУДАНИ МУЗДИ МЕҲНАТ ДАР ШАРОИТИ МАХСУС
8. Музди меҳнати баланд барои корҳои вазнин, корҳо дар шароити меҳнати зарарнок ва махсусан зарарнок баъд аз гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат барои ҳар як ҷойи корӣ тибқи талаботи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 3 июли соли 2014, №429 "Дар бораи Қоидаҳои гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат" ва пур кардани харитаи аттестатсияи ҷойи (ҷойҳои) корӣ муқаррар карда мешавад.
9. Ба ҳар як ҷойи корӣ (ё гурӯҳи ҷойҳои кори аз рӯи хусусияти корҳои иҷрошаванда шабеҳ) харитаи аттестатсияи ҷойи (ҷойҳои) корӣ аз рӯи шароити меҳнат тартиб дода мешавад.
10. Харитаи аттестатсияи ҷойи (ҷойҳои) корӣ аз рӯи шароити меҳнат ҳуҷҷатест, ки дорои маълумот дар бораи шароити воқеии меҳнат дар ҷойи корӣ, имтиёзҳо, ҷубронҳо, иловапулиҳои барои кормандон татбиқшаванда ва мутобиқати онҳо бо қонунгузории амалкунанда, меъёрҳои ройгон додани либосҳои махсус ва воситаҳои ҳимоя, инчунин тавсияҳо оид ба беҳгардонии шароити меҳнат дар ин ҷойи корӣ ё гурӯҳи ҷойҳои кории шабеҳ ва дар ҳолати зарурӣ, пешниҳодот оид ба бекор кардани пардохти имтиёзу ҷубронпулиҳо ё ҷорӣ намудани имтиёзу ҷубронпулиҳои нав мебошад.
11. Пардохти иловапулӣ барои шароити меҳнат дар асоси хулосаи комиссияи аттестатсионӣ бо усули тафриқавӣ мувофиқан ба андозаҳои 4, 8,12 фоиз (вазнин ва зарарнок) ва 16,20,24 фоиз (махсусан вазнин ва махсусан зарарнок) аз маоши вазифавии корманд вобаста ба вазъи шароити кор дар ҷойи мушаххаси корӣ тибқи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 31 декабри соли 2002 № 521 "Дар бораи Номгӯи истеҳсолот, сехҳо, корҳо, касбу вазифаҳое, ки шароити меҳнати зарарнок ва вазнини кор дар онҳо барои рӯзи кӯтоҳи кор ва рухсатии иловагии ҳарсола ҳуқуқ медиҳад" муқаррар карда мешавад.
12. Дараҷаи зарарнокии омилҳои муҳити истеҳсолӣ ва вазнинии корҳо бо холҳо аз рӯи меъёрҳои дар таснифгари гигиении меҳнат, ки Вазорати тандурустии Иттифоқи Ҷумҳуриҳои Шӯравии Сотсиалистӣ аз 12 августи соли 1986, № 4137-86 тасдиқ кардааст, муқаррар карда мешавад.
13. Зиёд будани дараҷаи имконпазири зичӣ (ДИЗ) ва дараҷаи имконпазири сатҳӣ (ДИС) дар ҷойҳои корӣ вайрон шудани меъёру қоидаҳои ҳифзи меҳнат ба ҳисоб меравад, ки ин имконияти аз ҷониби назоратчиёни техникии меҳнати иттифоқи касаба истифода шудани ҳуқуқҳои ба онҳо додашударо истисно намекунад.
14. Миқдори холҳо аз рӯи ҳар як омил дар харитаи шароити меҳнат гузошта мешавад. Дар ин сурат барои баҳодиҳии таъсири ин омил ба ҳолати шароити меҳнат давомнокии таъсири он дар давоми басти корӣ ба ҳисоб гирифта мешавад. Холҳое, ки аз рӯи дараҷаи зарарнокии омилҳо ва вазнинии кор гузошта шудаанд, аз рӯи формулаи зерин ислоҳ карда мешаванд:
X воқеӣ = X дар. * Т,
ки дар ин ҷо X дар. - дараҷаи зарарнокии омил ё вазнинии кор мебошад, ки аз рӯи нишондиҳандаҳои Таснифгари гигиении меҳнат муқаррар шуда, шароити меҳнат ишора гардидааст;
Т - таносуби вақти таъсири омили мазкур нисбат ба давомнокии басти корӣ мебошад. Агар вақти таъсири омили мазкур зиёда аз 90 фоизи басти кориро ташкил диҳад, он гоҳ Т = 1 мешавад.
9. Андозаи иловапулӣ (музди меҳнати баланд) вобаста ба ҳолати воқеии шароити меҳнат аз рӯи ҷадвали зерин муқаррар карда мешавад:
* Ҷадвал
