×

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 7 августи соли 2020 № 1720 "Дар бораи фаъолияти баҳодиҳӣ"

Санаи амалкуни:

Ҳолати ҳуҷҷат: Амалкунанда

ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОЧИКИСТОН

ДАР БОРАИ ФАЪОЛИЯТИ БАҲОДИҲӢ

Бо қарори Маҷлиси намояндагон

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

17 июни соли 2020, № 114

 қабул карда шуд

 

Бо қарори Маҷлиси миллии

Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон

5 августи соли 2020, № 65

ҷонибдорӣ карда шуд

 

Қонуни мазкур асосҳои ҳуқуқӣ, ташкилӣ ва иқтисодии фаъолияти баҳодиҳӣ, инчунин ҳуқуқ, ва ухдадориҳои субъектҳои фаъолияти баҳодиҳиро, новобаста ба шакли моликияташон, муайян менамояд.

БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ

Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода бурда мешаванд:

- фаъолияти баҳодиҳӣ - фаъолияти соҳибкорие, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои муайян намудани арзиши бозорӣ ва ё дигар арзиши объектҳои баҳодиҳӣ дар санаи мушаххас равона карда шудааст; 

- баҳодиҳӣ - раванди муайян намудани арзиши воқеии объекти баҳодиҳӣ дар санаи мушаххас, ки аз ҷониби баҳодиҳанда тибқи талаботи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо истифодаи тарзҳо, усулҳо ва расмиёти асосноки интихобшудаи баҳодиҳӣ амалӣ мешавад; -баҳодиҳанда - шахсони воқеӣ ва ҳуқуқие, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои амалӣ намудани фаъолияти баҳодиҳӣ ҳуқуқ доранд;

- объектҳои баҳодиҳӣ - объектҳои ҳуқуқи гражданӣ, ки нисбат ба онҳо фаъолияти баҳодиҳӣ амалӣ карда мешавад;

- усули баҳодиҳӣ - тарзи муайян намудани арзиши объекти баҳодиҳӣ тибқи пайдарҳамии расмиёти баҳодиҳӣ дар доираи стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- баҳодиҳии такрорӣ - раванди муайян намудани арзиши воқеии объекти баҳодиҳӣ бо назардошти нархи бозорӣ дар ҳолати ба вуҷуд омадани норозигӣ байни субъектҳои фаъолияти баҳодиҳӣ нисбати баҳодиҳии объектҳои баҳодиҳӣ;

- субъектҳои фаъолияти баҳодиҳӣ - аз як тараф баҳодиҳанда ва аз тарафи дигар фармоишгар амал мекунанд; - роҳҳои баҳодиҳӣ - тарзҳои умумии муайянкунии арзиши объекти баҳодиҳӣ дар доираи принсипҳои асосии фаъолияти баҳодиҳӣ;

- арзиши бозории объекти баҳодиҳӣ - миқдори маблағи ҳисобшудае, ки бо он мубодилаи объекти баҳододашуда ба санаи баҳодиҳӣ байни харидори ҳавасманд ва фурӯшандаи ҳавасманд дар натиҷаи созиши тиҷоратӣ баъд аз гузаронидани маркетинги мувофиқ амалӣ мегардад;

- арзиши ибтидоии объекти баҳодиҳӣ - маблағе, ки барои харид, бунёд ва тайёркунии объекти баҳодиҳӣ хароҷот шудааст;

- арзишҳои дигари объекти баҳодиҳӣ - дигар арзишҳои объектҳои баҳодиҳӣ ба истиснои арзиши бозорӣ, ки намудҳои онҳо тибқи стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд;

- фармоишгар - шахси воқеӣ ё ҳуқуқӣ, ки дар асоси шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ амал намуда, аз хизмати баҳодиҳанда истифода мебарад;

- Шӯрои машваратӣ оид ба рушди фаъолияти баҳодиҳӣ - мақоми байниидоравӣ, ҳамоҳангсоз ва машваратӣ дар назди мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ, ки фаъолияти он барои ҳамоҳангсозии корҳои меъёрию мелодии фаъолияти баҳодиҳӣ ва омодакунии пешниҳодҳо дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ равона карда мешавад;

- иттиҳодияҳои баҳодиҳандагони касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон - иттиҳодияи баҳодиҳандагон ва ташкилотҳои баҳодиҳӣ, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади муаррифии манфиатҳои аъзои худ дар ҳамкорӣ бо мақомоти давлатӣ, созмонҳои байналмилалӣ ва ташкилотҳои дигар таъсис дода шудаанд;

- ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ - ҳуҷҷат аз натиҷаҳои баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ, ки ба фармоишгар аз ҷониби баҳодиҳанда оид ба арзиши объекти баҳодиҳӣ тибқи талаботи Қонуни мазкур ва стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад;

- стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон - маҷмӯи меъёрҳо, қоидаҳо ва талабот нисбат ба баҳодиҳӣ;

- мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ - мақоми иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ, ки сиёсати давлатиро дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ амалӣ менамояд;

- Шӯрои экспертӣ оид ба фаъолияти баҳодиҳӣ - мақоми машваратӣ, ки дар назди мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ барои гузаронидани ташхиси мувофиқати ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ба меъёрҳои муқаррарнамудаи Қонуни мазкур ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ таъсис дода мешавад.

Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти баҳодиҳӣ

Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи фаъолияти баҳодиҳӣ ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.

Моддаи 3. Принсипҳои фаъолияти баҳодиҳӣ

Принсипҳои фаъолияти баҳодиҳӣ аз инҳо иборатанд:

1) қонуният;

2) воқеият;

3) эътимоднокӣ;

4) салоҳиятнокӣ;

5) махфият;

6) мустақилият;

7) шаффофият;

8) беғаразӣ.

БОБИ 2. ТАНЗИМИ ДАВЛАТИИ ФАЪОЛИЯТИ БАҲОДИҲӢ

Моддаи 4. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ

Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ дохил мешаванд:

1) таъмини пешбурди сиёсати давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ;

2) муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ;

3) тасдиқи стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) тасдиқи тартиби муайян кардани арзиши объектҳои давлатие, ки хусусӣ гардонида мешаванд;

5) ваколатҳои дигаре, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ менамояд.

Моддаи 5. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ

Мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ ваколатҳои зеринро амалӣ менамояд:

1) татбиқи сиёсати давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ;

2) ҳамоҳангсозии фаъолият оид ба рушди низоми баҳодиҳӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

3) таъмини ҳамкории мақомоти давлатӣ бо баҳодиҳандагон ва иттиҳодияҳои баҳодиҳандагони касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4) ҳимояи ҳуқуқҳои баҳодиҳандагон ва истифодабарандагони хизматрасонии баҳодиҳӣ;

5) ташкили баҳодиҳии моликияти давлатӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

6) додани иҷозатнома барои фаъолияти баҳодиҳӣ;

7) таъсиси Шӯрои машваратӣ оид ба рушди фаъолияти баҳодиҳӣ;

8) таъсиси Шӯрои экспертӣ оид ба фаъолияти баҳодиҳӣ;

9) амалӣ намудани ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

Моддаи 6. Шӯрои машваратӣ оид ба рушди фаъолияти баҳодиҳӣ

1. Шӯрои машваратӣ оид ба рушди фаъолияти баҳодиҳӣ дар назди мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ таъсис дода мешавад.

2. Ҳайат ва низомномаи Шурои машваратӣ оид ба рушди фаъолияти баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ тасдиқ карда мешаванд.

Моддаи 7. Шурои экспертӣ оид ба фаъолияти баҳодиҳӣ

1. Шӯрои экспертӣ оид ба фаъолияти баҳодиҳӣ дар назди мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ таъсис дода мешавад.

2. Ҳайат ва низомномаи Шурои экспертӣ оид ба фаъолияти баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ тасдиқ, карда мешавад.

Моддаи 8. Тартиби ягонаи баҳодиҳӣ

Тартиби ягонаи баҳодиҳӣ дар асоси стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.

Моддаи 9. Стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон

Стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз инҳо иборат мебошанд:

1) муқаррароти умумӣ ва принсипҳои баҳодиҳӣ;

2) баҳодиҳии молу мулки ғайриманқул;

3) баҳодиҳии молу мулки манқул;

4) баҳодиҳии объекти моликияти зеҳнӣ;

5) талабот оид ба ҳисоботи баҳодиҳӣ.

Моддаи 10. Иттиҳодияҳои баҳодиҳандагони касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Иттиҳодияҳои баҳодиҳандагони касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шакли ташкилоти ғайритиҷоратӣ, бо мақсади муаррифии манфиатҳои аъзои худ ва баланд бардоштани сатҳи тахассуси касбии баҳодиҳандагон таъсис дода мешавад.

2. Иттиҳодияҳои баҳодиҳандагони касбӣ ҳуқуқ доранд ба ташкилотҳои байналмилалӣ ва ташкилотҳои дигари баҳодиҳандагон аъзо шаванд.

БОБИ 3. АСОСҲО ВА ШАРТҲОИ АМАЛӢ НАМУДАНИ ФАЪОЛИЯТИ БАҲОДИҲӢ

Моддаи 11. Асос барои амалӣ намудани фаъолияти баҳодиҳӣ

1. Асос барои гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ мебошад, ки байни иҷрокунанда (баҳодиҳанда) ва фармоишгар ё намояндаи ваколатдори фармоишгар тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баста мешавад.

2. Мутобиқи шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ иҷрокунанда (баҳодиҳанда) уҳдадор аст хизматрасониро вобаста ба муайян намудани арзиши бозорӣ ё арзиши дигари объекти баҳодиҳӣ амалӣ намояд. Фармоишгар уҳдадор аст ҳаққи ин хизматрасониро пардохт намояд.

3. Шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ байни иҷрокунанда (баҳодиҳанда) ва фармоишгар метавонад аз ҷониби баҳодиҳанда доир ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳии мушаххас, як қатор объектҳои баҳодиҳӣ ё хизматрасонии дарозмуддатро ба фармоишгар аз рӯи дархости ӯ пешбинӣ намояд.

4. Дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ, аз ҷумла баҳодиҳии такрорӣ, метавонад дар асоси таъиноти суд ва ё бо қарори мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ аз ҷониби баҳодиҳанда амалӣ карда шавад. Дар ин ҳолатҳо бастани шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ҳатмӣ мебошад.

5. Хароҷоте, ки бо баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ алоқаманд мебошад, инчунин ҳаққи хизматрасонии баҳодиҳанда бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби фармоишгар пардохт карда мешаванд.

Моддаи 12. Иҷозатномадиҳии фаъолияти баҳодиҳӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Фаъолияти баҳодиҳии шахсони ҳуқуқӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла ташкилотҳои қарзй ва соҳибкорони инфиродӣ, дар асоси иҷозатнома амалӣ карда мешавад.

2. Шарту талабот оид ба додани иҷозатнома барои фаъолияти баҳодиҳиро Қонуни мазкур ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" муқаррар менамояд.

Моддаи 13. Шарту талабот барои амалӣ намудани фаъолияти баҳодиҳӣ

1. Шахси ҳуқуқие, ки фаъолияти баҳодиҳиро амалӣ менамояд, бояд кормандони дорои тахассуси дахлдор дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ дошта бошад.

2. Соҳибкорони инфиродӣ, ки фаъолияти баҳодиҳиро амалӣ менамоянд, бояд дорой тахассуси дахлдор дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ бошанд.

3. Риоя нагардидани шарту талабот барои амалӣ намудани фаъолияти баҳодиҳӣ, ки дар Қонуни мазкур, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият" ва стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ шудаанд, барои боздоштани фаъолияти баҳодиҳӣ ва ё бекор намудани иҷозатнома барои фаъолияти баҳодиҳӣ асос шуда метавонанд.

Моддаи 14. Объектҳои баҳодиҳӣ

Ба объектҳои баҳодиҳӣ инҳо дохил мешаванд:

1) объектҳои (неъматҳои) алоҳидаи моддӣ (ашёҳо), аз ҷумла ашёҳои бесоҳиб;

2) маҷмӯи ашёҳои ташкилдиҳандаи молу мулки шахс, аз ҷумла молу мулки намуди муайян (манқул ва ё ғайриманқул);

3) объектҳое, ки барои эҳтиёҷоти давлат бо ҷуброни арзиши онҳо вайрон карда мешаванд;

4) ҳуқуқи моликият ва ҳуқуқҳои дигари ашёӣ ё ашёҳои алоҳида аз таркиби молу мулк;

5) ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он;

6) ҳуқуқи талаб намудан, уҳдадориҳо (қарзҳо);

7) корҳо, хизматрасонӣ, иттилоот;

8) объектҳои моликияти зеҳнӣ;

9) дигар объектҳои ҳуқуқи гражданӣ, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон имконияти гардиши онҳоро манъ накардааст.

Моддаи 15. Роҳҳои баҳодиҳӣ

1. Ҳангоми муайян кардани арзиши объектҳои баҳодиҳӣ роҳҳои зерин истифода мешаванд:

1) хароҷотнокӣ;

2) даромаднокӣ;

3) муқоисавӣ.

2. Шарт ва тартиби истифодабарии роҳҳои баҳодиҳии дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда бо стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Моддаи 16. Фарзия оид ба муайян намудани арзиши бозории объекти баҳодиҳӣ

Агар дар санади меъёрии ҳуқуқӣ талаботи ҳатмии гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ё дар шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ намуди арзиши объекти баҳодиҳӣ муайян нагардида бошад, арзиши бозории объекти мазкур муқаррар карда мешавад.

Моддаи 17. Намудҳои баҳодиҳии объектҳои баҳодиҳӣ

1. Баҳодиҳии объектҳои баҳодиҳӣ аз намудҳои баҳодиҳии ҳатмӣ ва баҳодиҳии ташаббусӣ иборат аст.

2. Баҳодиҳии ҳатмӣ дар ҳолатҳои зерин амалӣ карда мешавад:

1) ҳангоми фурӯш ва ё бо тарзи дигари бегона намудани объектҳои моликияти давлатӣ;

2) ҳангоми муайян кардани арзиши объектҳои баҳодиҳӣ дар ҳолати хусусигардонӣ, ба иҷора ё ба идораи ба боварӣ асосёфта додани моликияти давлатӣ;

3) ҳангоми муайян кардани арзиши ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин бо ҳуқуқи бегона намудани он, ба фурӯш баровардани ҳуқуқи истифодабарии қитъаи замин ва ё ҳангоми гирифтани қитъаи замин барои эҳтиёҷоти давлатию ҷамъиятӣ;

4) ҳангоми супоридани объектҳои моликияти давлати ҳамчун саҳм ба сармояи оинномавии шахсони ҳуқуқӣ;

5) ҳангоми ба сифати ҳисса ба сармояи оинномавии шахси ҳуқуқӣ додани объектҳои баҳодиҳӣ, ки моликияти давлатӣ мебошанд;

6) ҳангоми гузашт кардани уҳдадории давлат ё шахсони ҳуқуқӣ бо иштироки назоратии давлат;

7) ҳангоми муайян кардани арзиши ибтидоӣ барои музоядаҳо ва озмунҳои фурӯши объектҳои моликияти давлатӣ ё моликияти шахсони ҳуқуқӣ бо иштироки давлат;

8) ҳангоми муайян кардани маблағи иҷорапулӣ барои бастани шартнома оид ба иҷора супоридани объектҳои баҳодиҳие, ки моликияти давлатӣ мебошанд;

9) ҳангоми муайян кардани зарар ба объектҳои суғурташудаи ҳуқуқҳои гражданӣ бар асари фаро расидани ҳолати суғуртавӣ, дар ҳолати суғуртаи ҳатмии объектҳои баҳодиҳӣ;

10) ҳангоми ба миён омадани баҳс оид ба арзиши объектҳои баҳодиҳӣ, аз ҷумла ҳангоми милликунонӣ ва реквизитсияи молу мулк;

11) ҳангоми харидории молу мулк барои эҳтиёҷоти давлатӣ;

12) ҳангоми вайрон кардан ва харидории молу мулки давлатӣ ва ниҳолҳои бисёрсола бо мақсади муайян намудани маблағи ҷубронпулӣ;

13) ҳангоми мусодираи молу мулк ба манфиати давлат тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

14) ҳангоми гузаронидани баҳодиҳии объектҳои баҳодиҳӣ бо мақсади назорат аз болои дурустии пардохти андозҳо дар мавриди ба миён омадани баҳс оид ба ҳисоб кардани заминаи андозбандӣ;

15) дар ҳолатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Баҳодиҳии ташаббусӣ дар ҳамаи ҳолатҳои дигаре, ки таҳти баҳодиҳии ҳатмӣ қарор надоранд, аз ҷониби баҳодиҳанда дар асоси фармоиши фармоишгар оид ба гузаронидани баҳодиҳии ҳама гуна объекти баҳодиҳии ба фармоишгар тааллуқдошта тибқи Қонуни мазкур, стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон гузаронида мешавад.

Моддаи 18. Талаботи ҳатми нисбат ба шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ

1. Дар шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ муқаррароти Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи шартномаи хизматрасонии музднок татбиқ, карда мешаванд.

2. Шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ байни баҳодиҳанда ва фармоишгар дар шакли хатти баста шуда, маълумоти зеринро дар бар мегирад:

1) шакли ташкилию ҳуқуқии баҳодиҳанда ва фармоишгар, суроғаи ҳуқуқии онҳо;

2) номи объекти баҳододашаванда, маҳалли ҷойгиршавии он;

3) муҳлат ва санаи гузаронидани баҳодиҳӣ;

4) ухдадориҳои тарафҳо;

5) асос барои бастани шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ;

6) намуди баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ;

7) намуди арзиши объекти баҳодиҳӣ;

8) ҳаққи хизматрасонии баҳодиҳанда;

9) суғуртаи ҷавобгарии гражданию ҳуқуқии баҳодиҳанда;

10) шартҳои махфияти баҳодиҳӣ;

11. маълумоти ҳуҷҷати тасдиқкунандаи ҳуқуқи моликияти фармоишгар ба объекти баҳодиҳӣ ё асосҳои дигаре, ки ба фармоишгар барои бастани шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ҳуқуқ медиҳанд;

12. доштани иҷозатнома барои амалӣ намудани фаъолияти баҳодиҳӣ, бо нишон додани рақами тартибӣ, санаи додан, муҳлати эътибор ва мақоме, ки иҷозатномаро додааст.

3. Шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ зикри аниқи объекти баҳодиҳӣ, инчунин тавсифи онро ҳамчун объекти баҳодиҳии ягона ва дар ҳолати якчанд адад будани объектҳои баҳодиҳиро дар бар мегирад.

4. Нисбат ба баҳодиҳии объектҳои баҳодиҳие, ки ба моликияти ҷумҳуриявӣ ва коммуналӣ тааллуқ доранд, шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ байни баҳодиҳанда ва шахси аз ҷониби соҳибмулк барои анҷом додани созиш ваколатдоршуда баста мешавад, агар дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигар пешбинӣ нашуда бошад.

Моддаи 19. Талаботи умумӣ барои ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ

1. Ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ дар шакли хаттӣ тартиб дода шуда, дар он бояд ба маънидодкунии баҳснок ва ё иштибоҳ роҳ дода нашавад.

2. Дар ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ маълумоти зерин дарҷ карда мешавад:

1) санаи тартибдиҳӣ ва рақами тартибӣ;

2) асосҳо барои гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ аз ҷониби баҳодиҳанда;

3) суроғаи ҳуқуқии баҳодиҳанда ва иттилоот дар бораи иҷозатнома барои фаъолияти баҳодиҳӣ, инчунин маълумот дар бораи суғуртаи ҷавобгарии гражданию ҳуқуқии баҳодиҳанда;

4) маълумот дар бораи шахси ҳуқуқӣ - фармоишгари баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ё шахсе, ки ба ӯ ҳисобот пешниҳод мегардад, агар он аз фармоишгар фарқ кунад (номи пурра ва мухтасар, макони ҷойгиршавӣ, маълумот дар бораи бақайдгирии давлатӣ, рақами мушаххаси андозсупоранда). Дар сурате, ки агар фармоишгари баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ шахси воқеӣ бошад, насаб, ном ва номи падари фармоишгар ва маълумоти шиноснома бо ҷойи истиқомат навишта шавад;

5) тавсифи пурраи объекти баҳодиҳӣ, аз ҷумла маълумот оид ба арзиши тавозунии объекти баҳодиҳӣ;

6) стандартҳои баҳодиҳӣ барои муайян кардани намуди муқарраршудаи арзиши объекти баҳодиҳӣ, асосноккунии истифодаи онҳо ҳангоми гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ, номгӯйи маълумоти истифодашуда ҳангоми гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ бо қайди манбаъҳое, ки ин маълумотро пешниҳод намудаанд;

7) пайдарҳамии муайян намудани арзиши объекти баҳодиҳӣ ва арзиши ниҳоии он, инчунин маҳдудият ва доираи татбиқи натиҷаи бадастомада;

8) санае, ки ба ҳолати он ҳисоби арзиш иҷро гардидааст;

9) номгӯйи ҳуҷҷатҳое, ки баҳодиҳанда ҳангоми муайян кардани тавсифи миқдорӣ ва сифатии объекти баҳодиҳӣ истифода намудааст.

3. Ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ метавонад инчунин маълумоти дигарро дар бар гирад, ки ба ақидаи баҳодиҳанда барои инъикоси пурраи усули истифодашудаи ҳисоби арзиши объекти мушаххаси баҳодиҳӣ муҳим мебошанд.

4. Агар ҳангоми гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ на арзиши бозорӣ, балки намуди дигари муқарраркунии арзиш муайян шуда бошад, дар ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ бояд меъёрҳои муайян кардани арзиши объекти баҳодиҳӣ ва сабабҳои сарфи назар кардан аз имконияти муайян намудани арзиши бозории объекти баҳодиҳӣ қайд карда шаванд.

5. Ҳангоми аз тарафи якчанд баҳодиҳанда гузаронидани баҳодиҳии объектҳои гуногуни баҳодиҳӣ, ки ба таркиби объекти баҳододашаванда дохиланд, ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ аз тарафи ҳар як баҳодиҳанда бо нишон додани объекти баҳодиҳие, ки аз рӯи он ӯ баҳодиҳиро гузаронидааст, имзо карда мешавад.

6. Барои гузаронидани баҳодиҳии намудҳои алоҳидаи объекти баҳодиҳӣ ҳангоми баҳодиҳии ҳатмӣ, мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи баҳодиҳӣ метавонад шаклҳои махсуси пешниҳоди ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳиро муқаррар намояд.

7. Ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ саҳифа ба саҳифа рақамгузорӣ ва дар ду нусха тартиб дода шуда, бо муҳр тасдиқ гардида, аз тарафи баҳодиҳанда, соҳибкори инфиродӣ ё роҳбари шахси ҳуқуқӣ, ки баҳогузориро гузаронидааст, имзо карда мешавад.

8. Як нусхаи ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ дар баҳодиҳанда нигоҳ дошта шуда, нусхаи дуюмаш ба фармоишгар супорида мешавад.

Моддаи 20. Ташхиси ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ

1. Ташхиси ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ихтиёран бо талаби фармоишгар ё бо хоҳиши баҳодиҳанда гузаронида мешавад.

2. Тартиб ва шартҳои гузаронидани ташхиси ҳисобот оид ба баҳодиҳӣ аз тарафи мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ муайян карда мешаванд.

3. Дар раванди ташхиси ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ, таҳлили аз ҷиҳати методологӣ асоснок будан ва андозаи ҳисоби натиҷаи бадастомадаи баҳодиҳӣ гузаронида мешавад.

БОБИ 4. ҲУҚУҚУ УХДАДОРИҲОИ БАҲОДИҲАНДА ВА ФАРМОИШГАР

Моддаи 21. Ҳуқуқ ва ухдадориҳои баҳодиҳанда

1. Баҳодиҳанда ҳуқуқ дорад:

1) усулҳои баҳодиҳиро мутобиқи стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон мустақилона истифода барад;

2) ҳангоми гузаронидани баҳодиҳии ҳатмии объекти баҳодиҳӣ аз фармоишгар таъмини дастрасии пурраро ба ҳуҷҷатҳое, ки барои гузаронидани баҳодиҳии дахлдори объекти баҳодиҳӣ зарур мебошанд, талаб кунад;

3) аз фармоишгар тавзеҳот ва маълумоти иловагиро, ки барои амалӣ намудани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ зарур аст, гирад;

4) аз шахсони сеюм дар шакли хаттӣ ё шифоҳӣ маълумоте, ки барои гузаронидани баҳодиҳӣ зарур аст, ба истиснои маълумоти мансуб ба сирри давлатӣ ё тиҷоратӣ дархост намояд. Дар мавриди рад шудани дархост оид ба пешниҳоди маълумоти қайдшуда ба таври назаррас ба боэътимодии натиҷаҳои баҳодиҳӣ таъсир расонад, баҳодиҳанда онро дар ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ қайд менамояд;

5) дар ҳолатҳои зарурӣ дар асоси шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ барои иштирок дар баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ баҳодиҳандагон ё мутахассисони дигарро ҷалб намояд;

6) аз гузаронидани баҳодиҳӣ даст кашад, агар фармоишгар шартҳои шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳиро риоя накунад, пешниҳоди маълумоти зарурӣ дар бораи объекти баҳодиҳӣ ё шароитҳои кориро тибқи шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ таъмин накунад;

7) ҷуброни хароҷот, ки бо гузаронидани баҳодиҳӣ алоқаманд аст, инчунин ҳаққи хизматрасониро барон гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ аз рӯи таъиноти суди талаб кунад;

8) ихтиёран ба иттиҳодияҳои баҳодиҳандагони касбӣ шомил шавад.

2. Баҳодиҳанда уҳдадор мебошад:

1) ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти баҳодиҳӣ талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистонро риоя кунад;

2) ба фармоишгар дар бораи имконнопазирии иштироки худ дар гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ бинобар сабаби ба миён омадани ҳолатҳое, ки барои гузаронидани баҳодиҳии холисонаи объекти баҳодиҳӣ монеа шудаанд, хабар диҳад;

3) нигоҳдории ҳуҷҷатҳои аз фармоишгар ва шахсони сеюм дар раванди гузаронидан ва барасмиятдарории баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ қабулкардаро дар давоми се сол таъмин намояд;

4) бо талаби фармоишгар иҷозатнома барои амалисозии фаъолияти баҳодиҳӣ, маълумот оид ба доштани суғуртаи ҷавобгарии гражданию ҳуқуқӣ ва ҳуҷҷати тасдиқкунандаи донишҳои касбӣ дар соҳаи фаъолияти баҳодиҳӣ доштаи худро пешниҳод намояд;

5) дар раванди баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ маълумоти махфии аз фармоишгар гирифташударо фош накунад, ба истиснои ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;

6) ба фармоишгар ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳиро пешниҳод намояд;

7) нусхаи ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳиро дар давоми се сол нигоҳ дорад;

8) дар ҳолатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон нусхаи нигоҳдошташудаи ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ё маълумоти дар он овардашударо ба мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, мақомоти судӣ, мақомоти дигари давлатӣ ва (ё) ба мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар асоси дархости онҳо пешниҳод намояд.

Моддаи 22. Маҳдудиятҳо барои баҳодиҳанда ҳангоми амалӣ намудани фаъолияти баҳодиҳӣ

Ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ иҷозат дода намешавад, агар баҳодиҳанда:

1) нисбат ба объекти баҳодиҳӣ ҳуқуқҳои молумулкӣ ё ухдадориҳои берун аз шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ дошта бошад;

2) муассис, соҳибмулк, саҳмдор, корманд, суғуртакунандаи шахси ҳуқуқӣ, ё ин ки шахси ҳуқуқӣ, муассис, саҳмдор, соҳибмулк ва суғуртакунандаи ташкилоти баҳодиҳӣ бошад.

Моддаи 23. Мустақилияти баҳодиҳанда

1. Дахолат кардан ба фаъолияти баҳодиҳанда ҳангоми баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ манъ аст.

2. Андозаи пардохти хизматрасонии баҳодиҳанда ҳангоми гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ба бузургии ҷамъбастии арзиши объекти баҳодиҳӣ вобаста нест.

Моддаи 24. Суғуртаи ҷавобгарии гражданию ҳуқуқии баҳодиҳанда

1. Суғуртаи ҷавобгарии гражданию ҳуқуқии баҳодиҳанда шарти таъминкунандаи ҳимояи ҳуқуқҳои истифодабарандагони хизматрасонии баҳодиҳӣ буда, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.

2. Мавҷудияти полиси суғуртавӣ шарти ҳатмӣ барои бастани шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ мебошад.

3. Суғуртаи ҷавобгарии гражданию ҳуқуқии баҳодиҳанда метавонад дар шакли бастани шартномаи суғурта оид ба намуди мушаххаси фаъолияти баҳодиҳӣ (вобаста ба объекти баҳодиҳӣ) ё аз рӯи шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ амалӣ карда шавад.

Моддаи 25. Ҷавобгарии баҳодиҳанда

1. Баҳодиҳанда барои ҳолатҳои зерин ҷавобгар аст:

1) риоя накардани талаботи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба фаъолияти баҳодиҳӣ;

2) фош кардани маълумоти мансуб ба сирри давлатӣ ё тиҷоратӣ;

3) беэътимодии ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ;

4) риоя накардани қоидаҳои нигоҳдорию пуррагии ҳуҷҷатҳо ва маълумоти дигаре, ки барои амалӣ намудани баҳодиҳӣ пешниҳод шудаанд.

2. Баҳодиҳанда барои риоя накардани қоидаҳои фаъолияти баҳодиҳӣ ҷавобгарии пурраи моддӣ дорад.

Моддаи 26. Ҳуқуқ ва ухдадориҳои фармоишгар

1. Фармоишгар ҳуқуқ дорад:

1) аз баҳодиҳанда оид ба усулу роҳҳои амалӣ намудани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ маълумоти заруриро гирад;

2) бо санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ки дар онҳо ҳисобот оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ва хулосаи баҳодиҳанда асос ёфтааст, шинос шавад;

3) аз хизматрасонии баҳодиҳанда даст кашад, агар аз тарафи ӯ шартҳои шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ, талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва стандартҳои миллии баҳодиҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон риоя нагарданд.

2. Фармоишгар уҳдадор мебошад:

1) шароити мувофиқро ба баҳодиҳанда барои сари вақт ва босифат гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ тибқи шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ фароҳам оварад;

2) ба баҳодиҳанда барои гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ ҳуҷҷатҳои зарурӣ ва тавзеҳотро пешниҳод намояд;

3) ба фаъолияти баҳодиҳанда ҳангоми гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ дахолат накунад;

4) бо талаби баҳодиҳанда бо мақсади гирифтани маълумоти зарурӣ оид ба баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ аз номи худ ба суроғаи шахсони сеюм дархостҳои хаттӣ ирсол намояд.

3. Фармоишгар ва ё шахсони сеюм барои дурустии ҳуҷҷатҳо ва маълумоти пешниҳоднамуда, ки барои баҳодиҳӣ зарур мебошанд, тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон масъул мебошанд.

БОБИ 5. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

Моддаи 27. Ҳалли баҳсҳо

Баҳсҳо байни баҳодиҳанда ва фармоишгар ҳангоми иҷрои шартнома оид ба гузаронидани баҳодиҳии объекти баҳодиҳӣ бо тартиби судӣ ҳал карда мешаванд.

Моддаи 28. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур

Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.

Моддаи 29. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи фаъолияти баҳодиҳӣ (нархгузорӣ)"

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи фаъолияти баҳодиҳӣ (нархгузорӣ)" аз 28 июли соди 2006 (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.2006, №7, мод.344; с.2008, №10, мод.809) аз эътибор соқит дониста шавад.

Моддаи 30. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур

Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.

 

Президенти

Ҷумҳурии Тоҷикистон      Эмомалӣ Раҳмон

 

ш. Душанбе, 7 августи соли 2020 № 1720

 

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН

ОБ ОЦЕНОЧНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Принят постановлением МН МОРТ

от 17 июня 2020 года, №114

Одобрен постановлением ММ МОРТ

от 5 августа 2020 года, №65

Настоящий Закон определяет правовые, организационные и экономические основы оценочной деятельности, а также права и обязанности субъектов оценочной деятельности, независимо от их форм собственности. ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

- оценочная деятельность - предпринимательская деятельность, направленная в соответствии с законодательством Республики Таджикистан, на определение рыночной или иной стоимости объектов оценки на определенную дату;

- оценка - процесс определения реальной стоимости объекта оценки по состоянию на конкретную дату, осуществляемый оценщиком в соответствии с требованиями настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Таджикистан, с применением обоснованно выбранных подходов, методов и процедур оценки;

- оценщик - физические и юридические лица, имеющие в соответствии с законодательством Республики Таджикистан право на осуществление оценочной деятельности;

- объекты оценки - объекты гражданских прав, в отношении которых осуществляется оценочная деятельность;

- метод оценки - способ определения, стоимости объекта оценки в соответствии с последовательностью оценочных процедур в рамках национальных стандартов оценки Республики Таджикистан;

- повторная оценка - процесс определения реальной стоимости объекта оценки с учетом рыночной стоимости в случаях возникновения несогласия между субъектами оценочной деятельности в отношении оценки объектов оценки;

- субъекты оценочной деятельности - с одной стороны выступает оценщик и с другой стороны заказчик;

- подходы к оценке - общие способы определения стоимости объекта оценки на основе базовых принципов оценки;

- рыночная стоимость объекта оценки - расчетная денежная сумма, за которую состоялся бы обмен объекта оценки на дату оценки между заинтересованным покупателем и заинтересованным продавцом в результате коммерческой сделки после проведения надлежащего маркетинга;

- первоначальная стоимость объекта оценки - сумма, потраченная для покупки, возведения или изготовления объекта оценки;

- иная стоимость объекта оценки - любая другая стоимость объекта оценки, кроме рыночной стоимости, виды которой устанавливаются национальными стандартами оценки Республики Таджикистан;

- заказчик - физическое или юридическое лицо, действующее на основе договора по проведению оценки объекта оценки, и пользующийся услугами оценщика;

- Консультативный совет по развитию оценочной деятельности межведомственный, координационный, консультативный и совещательный орган при уполномоченном государственном органе в сфере оценочной деятельности, деятельность которого направлена на координацию работ по нормативному методическому обеспечению оценочной деятельности и подготовки предложений в сфере оценочной деятельности;

- объединение профессиональных оценщиков Республики Таджикистан объединение оценщиков и оценочных организаций, созданное в соответствии с законодательством Республики Таджикистан с целью представления интересов своих членов во взаимодействии с государственными органами, международными и другими организациями;

- отчет об оценке объекта оценки - документ о результатах оценки объекта оценки, представляемый заказчику со стороны оценщика о стоимости объекта оценки в соответствии с требованиями настоящего Закона и национальных стандартов оценки Республики Таджикистан;

- национальные стандарты оценки Республики Таджикистан - комплекс норм, правил и требований к оценке;

- государственный уполномоченный орган в сфере оценочной деятельности центральный исполнительный орган государственной власти, реализующий государственную политику в области оценочной деятельности;

- Экспертный совет по оценочной деятельности - коллегиальный орган, создаваемый при государственном уполномоченном органе в сфере оценочной деятельности, для проведения экспертизы соответствия отчетов об оценке объектов оценки нормам, установленным настоящим Законом, другими нормативными правовыми актами Республики Таджикистан в сфере оценочной деятельности.

Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан об оценочной деятельности

Законодательство Республики Таджикистан об оценочной деятельности основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, иных нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.

Статья 3. Принципы оценочной деятельности

Принципами оценочной деятельности являются:

- законность;

- объективность;

- достоверность;

- компетентность;

- секретность;

- независимость;

- прозрачность;

- беспристрастность.

ГЛАВА 2. ГОСУДАРСТВЕНОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ ОЦЕНОЧНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 4. Компетенция Правительства Республики Таджикистан в сфере оценочной деятельности

К компетенции Правительства Республики Таджикистан в сфере оценочной деятельности относится:

1) обеспечение реализации государственной политики в сфере оценочной деятельности;

2) определение государственного уполномоченного органа в сфере оценочной деятельности;

3) утверждение национальных стандартов оценки Республики Таджикистан;

4) утверждение порядка определения стоимости приватизируемых государственных объектов;

5) осуществление иных полномочий, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.

Статья 5. Полномочия государственного уполномоченного органа в сфере оценочной деятельности

Государственный уполномоченный орган в сфере оценочной деятельности осуществляет следующие полномочия:

1) реализация государственной политики в сфере оценочной деятельности;

2) координация деятельности по развитию оценочной системы в Республике Таджикистан;

3) обеспечение взаимодействия государственных органов с оценщиками и объединениями профессиональных оценщиков Республики Таджикистан;

4) защита прав оценщиков и пользователей оценочных услуг;

5) организация оценки государственной собственности в Республике Таджикистан;

6) выдача лицензии на осуществление оценочной деятельности;

7) создание Консультативного совета по развитию оценочной деятельности;

8) создание Экспертного совета по оценочной деятельности;

9) осуществление иных полномочии, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.

Статья 6. Консультативный совет по развитию оценочной деятельности

1. Консультативный совет по развитию оценочной деятельности создаётся при государственном уполномоченном органе в сфере оценочной деятельности.

2. Состав и положение Консультативного совета по развитию оценочной деятельности утверждаются со стороны уполномоченного государственного органа в сфере оценочной деятельности.

Статья 7. Экспертный совет по оценочной деятельности

1. Экспертный совет по оценочной деятельности создаётся при государственном уполномоченном органе в сфере оценочной деятельности.

2. Состав и положение Экспертного совета по оценочной деятельности утверждается государственным уполномоченным органом в сфере оценочной деятельности.

Статья 8. Единый порядок оценки

Единый порядок оценки определяется на основании национальных стандартов оценки Республики Таджикистан.

Статья 9. Национальные стандарты оценки Республики Таджикистан

Национальные стандарты оценки Республики Таджикистан состоят из нижеследующих стандартов:

1) общих положений и принципов оценки;

2) оценки недвижимого имущества;

3) оценки движимого имущества;

4) оценки объекта интеллектуальной собственности;

5) требований к отчёту об оценке.

Статья 10. Объединение профессиональных оценщиков Республики Таджикистан

1. Объединение профессиональных оценщиков Республики Таджикистан создается в виде некоммерческой организации, с целью представления интересов своих членов и повышения профессионального уровня оценщиков.

2. Объединения профессиональных оценщиков вправе вступать в международные и иные организации оценщиков.

ГЛАВА 3. ОСНОВАНИЯ И УСЛОВИЯ ДЛЯ ОСУЩЕСТВЛЕНИЯ ОЦЕНОЧНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 11. Основание для осуществления оценочной деятельности

1. Основанием для проведения оценки объекта оценки является договор о проведении оценки объекта оценки, заключенный между исполнителем (оценщиком) и заказчиком или уполномоченным представителем заказчика, в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

2. В соответствии с договором о проведении оценки объекта оценки, исполнитель (оценщик) обязуется оказать услуги по установлению рыночной или иной стоимости объекта оценки. Заказчик обязуется оплатить эти услуги.

3. Договором о проведении оценки объекта оценки между исполнителем (оценщиком) и заказчиком может быть предусмотрено проведение данным оценщиком оценки конкретного объекта оценки, ряда объектов оценки, либо долговременное обслуживание заказчика на основе его заявок.

4. В случаях, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан, оценка объекта оценки, в том числе повторная оценка, может быть проведена оценщиком на основании определения суда и/или по решению государственного уполномоченного органа в сфере оценочной деятельности. В таких случаях заключение договора о проведении оценки объекта оценки является обязательным.

5. Расходы, связанные с оценкой объекта оценки, а также оплата услуг оценщика, подлежат возмещению со стороны заказчика в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.

Статья 12. Лицензирование оценочной деятельности в Республике Таджикистан

1. Оценочная деятельность юридических лиц в Республике Таджикистан, в том числе кредитных организаций и индивидуальных предпринимателей, осуществляется на основании лицензии.

2. Условия и обязательные требования выдачи лицензии на осуществление оценочной деятельности устанавливаются настоящим Законом и Законом Республики Таджикистан "О лицензировании отдельных видов деятельности".

Статья 13. Условия и требования для осуществления оценочной деятельности

1. Юридическое лицо, осуществляющее оценочную деятельность, должен обладать работниками, имеющими соответствующую квалификацию в области оценочной деятельности.

2. Индивидуальные предприниматели, осуществляющие оценочную деятельность, должны иметь соответствующую квалификацию в области оценочной деятельности.

3. Несоблюдение условий и требований для осуществления оценочной деятельности, предусмотренные настоящим Законом, Законом Республики Таджикистан "О лицензировании отдельных видов деятельности" и национальными стандартами оценки Республики Таджикистан, является основанием для приостановления оценочной деятельности или аннулирования действия лицензии на осуществление оценочной деятельности.

Статья 14. Объекты оценки

К объектам оценки относятся:

1) отдельные материальные объекты (блага), (вещи), в том числе бесхозные предметы;

2) совокупность вещей, составляющих имущество лица, в том числе имущество определенного вида (движимое и или недвижимое);

3) объекты, подлежащие сносу для государственных нужд, с возмещением их стоимости;

4) право собственности и иные вещные права или отдельные вещи из состава имущества;

5) право пользованием земельным участком с правом его отчуждения;

6) право требования, обязательства (долги);

7) работы, услуги, информация;

8) объекты интеллектуальной собственности;

9) иные объекты гражданских прав, возможность участия которых в гражданском обороте не запрещена законодательством Республики Таджикистан.

Статья 15. Подходы к оценке

1. При определении стоимости объектов оценки применяются следующие подходы:

1) затратный;

2) доходный;

3) сравнительный.

2. Условия и порядок применения подходов к оценке, указанных в части 1 настоящей статьи, устанавливаются национальными стандартами оценки Республики Таджикистан.

Статья 16. Предположение об определении рыночной стоимости объекта оценки

В случае, если в нормативном правовом акте, содержащем требование об обязательном проведении оценки объекта оценки, либо в договоре об оценке объекта оценки не определен вид определяемой стоимости объекта оценки, установлению подлежит рыночная стоимость данного объекта.

Статья 17. Виды оценки объектов оценки

1. Виды оценки объектов оценки состоят из обязательной оценки и инициативной оценки.

2.  Обязательная оценка осуществляется в следующих случаях:

1) при продаже или ином отчуждении объектов государственной собственности;

2) при определении стоимости объектов оценки в случае их приватизации, аренды или передачи государственного имущества в доверительное управление;

3) при определении стоимости права пользованием земельным участком с правом его отчуждения, продажи права пользованием земельным участком или изъятия земельного участка для государственных и общественных нужд;

4) при передаче объектов государственной собственности в качестве вклада в уставный капитал юридических лиц;

5) при передаче объектов оценки в качестве доли в уставный капитал юридического лица, являющиеся государственной собственностью;

6) при переуступке долговых обязательств государства или юридических лиц с контрольным участием государства;

7) при определении стартовой цены для аукционов и конкурсов по продаже государственной собственности или собственности юридических лиц с участием государства;

8) при определении суммы арендной платы для заключения договоров аренды объектов оценки, являющихся государственной собственностью;

9) при определении ущерба, причиненного застрахованным объектам гражданских прав в результате наступления страхового случая, в случае обязательного страхования объектов оценки;

10) при возникновении спора о стоимости объекта оценки, в том числе при национализации и реквизиции имущества;

11) при приобретении имущества для государственных нужд;

12) при сносе и приобретении государственного имущества, многолетних насаждений с целью определения суммы возмещения;

13) при конфискации имущества в пользу государства в соответствии с законодательством Республики Таджикистан;

14) при проведении оценки объектов оценки в целях контроля правильности уплаты налогов в случае возникновения спора об исчислении налогооблагаемой базы;

15) в иных случаях, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан.

3. Инициативная оценка проводится во всех иных случаях, не подпадающих под обязательную оценку, со стороны оценщика, на основании поручения заказчика по проведению оценки любого, принадлежащего заказчику объекта оценки в соответствии с настоящим Законом, национальными стандартами оценки Республики Таджикистан и другими нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.

Статья 18. Обязательные требования к договору о проведении оценки объекта оценки

1. К договору о проведении оценки объекта оценки применяются нормы Гражданского кодекса Республики Таджикистан о договоре возмездного оказания услуг.

2. Договор о проведении оценки объекта оценки между оценщиком и заказчиком заключается в письменной форме и должен содержать следующие сведения:

1) об организационно-правовой форме заказчика и оценщика, их юридические адреса;

2) о наименовании оцениваемого объекта оценки, его местонахождении;

3) о сроках и дате проведения оценки;

4) об ответственности сторон;

5) об основаниях для заключения договора о проведении оценки объекта оценки;

6) о видах оценки объекта оценки;

7) о видах определяемой стоимости объекта оценки;

8) о сумме денежного вознаграждения оценщика;

9) о страховании гражданско-правовой ответственности оценщика;

10) об условиях конфиденциальности оценки;

11) о реквизитах документа, подтверждающего право собственности заказчика на объект оценки, либо иные основания, предоставляющие право заказчику на заключение договора о проведении оценки объекта оценки;

12) о сведениях о наличии у оценщика лицензии на осуществление оценочной деятельности, с указанием порядкового номера, даты выдачи, срока действия и органа, выдавшего лицензию на осуществление оценочной деятельности.

3. Договор о проведении оценки объекта оценки должен содержать точное указание на объект оценки, а также его описание, как единичного объекта оценки, так и ряда объектов оценки.

4. В отношении оценки объектов оценки, являющихся республиканской и коммунальной собственностью, договор о проведении оценки объекта оценки заключается между оценщиком и лицом, уполномоченным собственником на совершение сделки с объектом оценки, если законодательством Республики Таджикистан не установлено иное.

Статья 19. Общие требования к отчету об оценке объекта оценки

1. Отчет об оценке объекта оценки составляется в письменной форме и не должен допускать неоднозначного толкования или вводить в заблуждение.

2. В отчете об оценке объекта оценки должны быть указаны следующая информация:

1) дата составления и порядковый номер;

2) основания для проведения оценки объекта оценки со стороны оценщика;

3) юридический адрес оценщика и сведения о лицензии на осуществление оценочной деятельности, а также информация о страховании гражданско-правовой ответственности оценщика;

4) информация о юридическом лице - заказчике оценки объекта оценки или лица, которому предоставляется отчёт, если оно отличается от заказчика (полное и сокращенное имя, место расположения, информация о государственной регистрации, идентификационный номер налогоплательщика). В случае, если заказчик оценки объекта оценки является физическим лицом, имя, фамилия и отчество и его паспортные данные, с указанием места регистрации;

5) полное описание объекта оценки, в том числе информация о балансовой стоимости объекта оценки;

6) стандарты оценки для определения соответствующего вида стоимости объекта оценки, обоснование их использования при проведении оценки объекта оценки, перечень использованных данных при проведении оценки объекта оценки, с указанием источников, предоставивших такие данные;

7) последовательность определения стоимости объекта оценки и ее итоговой стоимости, а также ограничения и пределы применения полученного результата;

8) дата, на которую выполнены расчеты стоимости;

9) перечень документов, используемых оценщиком при определении количественных и качественных характеристик объекта оценки.

3. Отчет об оценке объекта оценки может также содержать иные сведения, представляющие, по мнению оценщика, важность для полноты отражения примененного им метода расчета стоимости конкретного объекта оценки.

4. Если при проведении оценки объекта оценки определяются не рыночная стоимость, а иные виды определения стоимости, в отчете об оценке объекта оценки должны быть указаны критерии установления стоимости объекта оценки и причины отступления от возможности определения рыночной стоимости объекта оценки.

5. При проведении оценки различных объектов оценки, входящих в состав оцениваемого объекта, несколькими оценщиками, отчет об оценке объекта оценки подписывается каждым оценщиком с указанием объектов оценки, по которым он проводил оценку.

6. Для проведения оценки отдельных видов объектов оценки при обязательной оценке, государственный уполномоченный орган в сфере оценки может предусмотреть представление специальных форм отчетов об оценке объекта оценки.

7. Отчет об оценке объекта оценки должен быть пронумерован постранично, составлен в двух экземплярах, скреплен печатью и подписан оценщиком, индивидуальным предпринимателем или руководителем юридического лица, осуществившим оценку объекта оценки.

8. Один экземпляр отчета об оценке объекта оценки хранится у оценщика, другой экземпляр передаётся заказчику.

Статья 20. Экспертиза отчета об оценке объекта оценки

1. Экспертиза отчета об оценке объекта оценки осуществляется в добровольном порядке по требованию заказчика или по желанию оценщика.

2. Порядок и условия проведения экспертизы отчета об оценке определяются со стороны государственного уполномоченного органа в сфере оценочной деятельности.

3. В процессе проведения экспертизы отчета об оценке объекта оценки осуществляется анализ методологической обоснованности и расчетной величины полученного результата оценки.

ГЛАВА 4. ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ ОЦЕНЩИКА И ЗАКАЗЧИКА

Статья 21. Права и обязанности оценщика

1. Оценщик имеет право:

1) самостоятельно применять методы проведения оценки объекта оценки в соответствии с национальными стандартами оценки Республики Таджикистан;

2) требовать у заказчика при проведении обязательной оценки объекта оценки, обеспечения полного доступа к документации, необходимого для проведения соответствующей оценки объекта оценки;

3) получать у заказчика разъяснений и дополнительных сведений, необходимых для осуществления оценки объекта оценки;

4) запрашивать у третьих лиц в письменной или устной форме, информацию, необходимую для проведения оценки объекта оценки, за исключением информации, являющейся государственной или коммерческой тайной. В случае, если отказ в предоставлении указанной информации существенным образом влияет на достоверность результатов оценки объекта оценки, оценщик указывает это в отчете об оценке объекта оценки;

5) по мере необходимости, привлекать на договорной основе к участию в проведении оценки объекта оценки других оценщиков или специалистов;

6) отказаться от проведения оценки объекта оценки в случаях, если заказчик нарушил условия договора о проведении оценки объекта оценки, не обеспечил предоставление необходимой информации об объекте оценки, либо не обеспечил соответствующие договору условия работы;

7) требовать возмещения расходов, связанных с проведением оценки объекта оценки, а также платы за услуги проведения оценки объекта оценки по определению суда;

8) добровольно вступать в профессиональные организации оценщиков.

2. Оценщик обязан:

1) при осуществлении оценочной деятельности соблюдать требования законодательства Республики Таджикистан и национальные стандарты оценки Республики Таджикистан;

2) сообщать заказчику о невозможности своего участия в проведении оценки объекта оценки вследствие возникновения обстоятельств, препятствующих проведению беспристрастной оценки объекта оценки;

3) в течение трех лет обеспечивать сохранность документов, получаемых у заказчика и третьих лиц в ходе проведения и оформления оценки объектов оценки;

4) предоставлять по требованию заказчика лицензию на осуществление оценочной деятельности, информацию о наличии страховки гражданско-правовой ответственности и документ, подтверждающий наличие профессиональных знаний в области оценочной деятельности;

5) не разглашать в ходе проведения оценки объекта оценки конфиденциальную информацию, полученную у заказчика, за исключением случаев, предусмотренных в законодательстве Республики Таджикистан;

6) предоставлять заказчику отчет об оценке объекта оценки;

7) хранить копию составленного отчета об. оценке объекта оценки в течение трех лет;

8) в случаях, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан, предоставлять копии хранящихся отчетов об оценке объекта оценки или информацию из них правоохранительным, судебным, иным государственным органам и (или) органа самоуправления посёлков и сёл по их законному требованию.

Статья 22. Ограничения для оценщика при реализации оценочной деятельности

В проведении оценки объекта оценки не допускается, если оценщик:

1) в отношении объекта оценки имеет имущественные права или обязательства вне договора о проведении оценки объекта оценки;

2) является учредителем, собственником, акционером, работником, страховщиком юридического лица, либо юридическое лицо является учредителем, акционером, кредитором, страховщиком оценочной организации.

Статья 23. Независимость оценщика

1. Вмешиваться в деятельность оценщика при проведении оценки объекта оценки запрещается.

2. Размер оплаты услуг оценщика при проведении оценки объекта оценки не зависит от итоговой величины стоимости объекта оценки.

Статья 24. Страхование гражданско-правовой ответственности оценщика

1. Страхование гражданско-правовой ответственности оценщика является условием, обеспечивающим защиту прав потребителей оценочных услуг, и осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

2. Наличие страхового полиса является обязательным условием для заключения договора об оценке объекта оценки.

3. Страхование гражданско-правовой ответственности оценщика может осуществляться в форме заключения договора страхования по конкретному виду оценочной деятельности (в зависимости от объекта оценки) либо по конкретному договору о проведении оценки объекта оценки.

Статья 25. Ответственность оценщика

1. Оценщик несет ответственность за:

1) несоблюдение требований законодательства Республики Таджикистан и национальных стандартов оценки Республики Таджикистан об оценочной деятельности;

2) разглашение сведений, представляющих государственную или коммерческую тайну;

3) недостоверность отчета об оценке объекта оценки;

4) несоблюдение сохранности и целостности документов и другой информации, предоставляемой ему для осуществления оценки.

2. Оценщик несет полную материальную ответственность за несоблюдение правил оценочной деятельности.

Статья 26. Права и обязанности заказчика

1. Заказчик вправе:

1) получать у оценщика необходимую информацию о методах и подходах к выполнению оценки объекта оценки;

2) ознакомиться с нормативными правовыми актами, на которые основываются отчет об оценке объекта оценки и выводы оценщика;

3) отказаться от услуг оценщика в случае нарушения им условий договора о проведении оценки объекта оценки и требований законодательства Республики Таджикистан и национальных стандартов оценки Республики Таджикистан.

2. Заказчик обязан:

1) создавать соответствующие условия оценщику для обеспечения своевременного и качественного проведения оценки объекта оценки согласно договору о проведении оценки объекта оценки;

2) предоставлять оценщику необходимую для проведения оценки объекта оценки документацию и разъяснения;

3) не вмешиваться в деятельность оценщика при проведении оценки объекта оценки;

4) направлять по требованию оценщика письменные запросы от своего имени в адрес третьих лиц с целью получения необходимой для проведения оценки объекта оценки информации.

3. Заказчик и или третье лицо несут ответственность за достоверность предоставленной документации и информации, необходимой для проведения оценки в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.

ГЛАВА 5. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 27. Разрешение споров

Споры, возникающие между оценщиком и заказчиком при выполнении договора на проведение оценки объекта оценки, разрешаются в судебном порядке.

Статья 28. Ответственность за несоблюдение требований настоящего Закона

Физические, и юридические лица за несоблюдение требований настоящего. Закона привлекаются к ответственности в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.

Статья 29. О признании утратившим силу Закона Республики Таджикистан "Об оценочной деятельности"

Признать утратившим силу Закон Республики Таджикистан "Об оценочной деятельности" от 28 июля 2006 года (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 2006-г., №7, ст.344; 2008 г., №10, ст.809).

Статья 30. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.

Президент

Республики Таджикистан Эмомали Рахмон

г. Душанбе,

от 7 августа 2020 года, №1720