ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ОИД БА ВОРИД НАМУДАНИ ТАҒЙИРУ ИЛОВАҲО БА ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН "ДАР БОРАИ ИЛМ ВА СИЁСАТИ ДАВЛАТӢ ОИД БА ИЛМУ ТЕХНИКА"
Моддаи 1. Ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 21 майи соли 1998 "Дар бораи илм ва сиёсати давлатӣ оид ба илму техника" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с.1998, №10, мод.94; с.2004, №5, мод.336; с.2007, №7, мод.697; с.2008, №12, қ.2, мод.1011; с 2013, №7, мод. 535) тағйиру иловаҳои зерин ворид карда шаванд:
1. Дар моддаи 2:
- дар сархати даҳум аломати нуқта ба аломати нуқтавергул ";" иваз карда шавад;
- сархатҳои ёздаҳум, дувоздаҳум ва сездаҳум бо мазмуни зайл илова карда шаванд:
"- Кодекси намунавии одоби илмӣ - маҷмӯи муназзами қоидаву меъёрҳои рафтор, ақидаву принсипҳои ахлоқии ташкили фаъолияти илмӣ ва илмию техникӣ, ки муносибатҳои ҷамъиятиро дар соҳаи таҳқиқоти илмӣ танзим менамояд;
- одоби илмӣ - меъёру қоидаҳои ахлоқии аз ҷониби ҷомеаи илмии ҷаҳонӣ муқаррар ва эътирофшудаи корманди илмӣ (муҳаққиқ);
- рафтори ношоями илмӣ - амали ношоистаи корманди илмӣ, ҳамчун сохтакории маълумот, қасдан таҳриф кардани ҳақиқат, азхудкунии муаллифӣ (асардуздӣ), инчунин харидан ва фурӯхтани таҳқиқоти илмӣ (рисолаҳои илмӣ, лоиҳаҳои дипломӣ, хатмкунӣ ва курсӣ) бо мақсади минбаъд дифои ошкорои он аз номи худ.".
2. Боби 3(1) бо мазмуни зайл илова карда шавад:
"БОБИ 3(1). АСОСҲОИ АХЛОҚИИ ФАЪОЛИЯТИ ИЛМӢ
Моддаи 10(1). Принсипҳои ахлоқии фаъолияти илмӣ
Принсипҳои ахлоқии фаъолияти илмие, ки дар ҷараёни таҳқиқот аз ҷониби давлат дастгирӣ карда мешаванд, инҳоянд:
- қобили қабул будани танқид ва мубоҳиса, муносибати боэҳтиромона нисбат ба муноқиз (оппонент), роҳбари илмӣ ва унвонҷӯ;
- арзёбии ҳақиқати ақидаҳои илмӣ новобаста ба синну сол, ҷинс, нажод ва нуфузу унвонҳои корманди илмии ин ақидаҳоро асосноккунанда;
- дастоварди умумӣ эътироф шудани натиҷаҳои илмӣ ва илмию техникӣ;
- беғаразии фаъолияти корманди илмӣ;
- ошкоро будани таҳлили танқидии таҳқиқот.
Моддаи 10(2). Меъёрҳои ахлоқии танзимкунандаи фаъолияти илмӣ
Меъёрҳои ахлоқии зерин бояд дар ҷараёни гузаронидани таҳқиқоти илмӣ риоя шаванд:
- озодии академӣ ҳангоми гузаронидани таҳқиқоти илмӣ;
- риояи аниқи қоидаҳои ба даст овардан ва интихоб намудани маълумоте, ки дар фанни мушаххаси илмӣ истифода мешаванд;
- ташкили низоми боэътимоди ҳимоя ва нигоҳдории маълумоти аввалия;
- ҳуҷҷатгузории аниқ ва пурраи ҳама натиҷаҳои муҳими илмӣ;
- ошкоро будани натиҷаҳои фаъолияти илмӣ барои арзёбии танқидӣ;
- роҳ надодан ба рафтори ношоями илмӣ;
- таваҷҷӯҳ ба навоварӣ дар фаъолияти илмӣ;
- мусоидат намудан ба рушди илмии кормандони ҷавон (муҳаққиқон);
- паҳн накардани натиҷаҳои илмие, ки бо шарти риояи махфият ба даст оварда шудаанд;
- муқовимат намудан ба худкомагӣ дар илм;
- худдорӣ аз усулҳои фишороварӣ ба муноқизи илмӣ;
- нашри ҳатмии натиҷаи корҳое, ки аз ҳисоби маблағгузории давлатӣ иҷро мешаванд, ба истиснои натиҷаи корҳое, ки мӯҳри махфият доранд;
- эътирофи ҳатмии хатоҳои илмии худ, ки дар нашрияҳои пешина роҳ дода шудаанд.
Моддаи 10(3). Муқаррароти асосии Кодекси намунавии одоби илмӣ
1. Ташкилотҳои (муассисаҳои) илмӣ ӯҳдадоранд дар фаъолияти касбии худ принсипу меъёрҳои ахлоқии фаъолияти илмиро риоя намоянд.
2. Ташкили фаъолияти илмӣ ва (ё) илмию техникӣ ба муқаррароти Кодекси намунавии одоби илмӣ, ки асосҳои ахлоқии рафторро дар ҷараёни фаъолияти илмӣ муайян мекунад, асос меёбад.
3. Таҳия ва тасдиқи Кодекси намунавии одоби илмӣ аз тарафи Раёсати Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.
4. Кодекси намунавии одоби илмӣ метавонад ӯҳдадориҳои ахлоқии зерини корманди илмиро дар фаъолияти илмӣ ва (ё) илмию техникӣ дар бар гирад:
- масъулияти шаҳрвандӣ ва ахлоқии корманди илмӣ (муҳаққиқ) барои оқибатҳои иҷтимоӣ ва экологии дар амал татбиқ намудани кашфиёти худ;
- огоҳонидани ҷомеа дар хусуси эҳтимолияти бар зарари инсоният истифода бурдани кашфиёти илмӣ;
- шахсан масъул будан барои сифати мӯътамади иттилоот ва маҳсули фаъолияти илмӣ ва (ё) илмию техникӣ;
- масъулияти ахлоқӣ барои тарбия намудани насли ҷавони кормандони илмӣ дар рӯҳияи инсондӯстӣ ва софдилии илмӣ;
- вобаста набудани ҳақиқати илмӣ ба ғаразу манфиатҳои шахсии корманди илмӣ;
- эътироф намудани хатоҳои илмии худ бо мақсади дубора анҷом надодани таҳқиқоти такрории нолозиме, ки хароҷоти иловагиро талаб мекунад;
- софдилӣ, хоксорӣ ва хушмуомилагии илмӣ;
- роҳ надодан ба азхудкунии муаллифӣ (асардуздӣ);
- ҳифз намудани ақидаҳои худ, новобаста ба ҳар гуна нуфузу вазъ.
5. Ташкилотҳои (муассисаҳои) илмӣ Кодекси одоби илмиро вобаста ба соҳаи худ ва хусусиятҳои таҳқиқоти илмии анҷомдодашаванда таҳия ва тасдиқ менамоянд.
Моддаи 10(4). Масъулияти иҷтимоии корманди илмӣ (муҳаққиқ)
1. Корманди илмӣ (муҳаққиқ) ғайр аз масъулияти фардӣ дар раванди фаъолияти илмӣ масъулияти иҷтимоӣ дорад, ки ба донишу имконияти техникӣ ва робитаҳои байналмилалии ӯ вобаста аст.
2. Корманди илмӣ (муҳаққиқ) ӯҳдадор аст иттилооти софдилона ва кушодро оид ба ҳолатҳои зерин паҳн кунад:
- оқибатҳои истифодаи аслиҳаи муосир;
- хатарҳо дар соҳаи захираҳо барои рушди минбаъда;
- оқибатҳои экологии рушди саноат ва соҳаи кишоварзӣ;
- шаҳришавӣ ва ғайрисаноатикунонӣ;
- терроризм ва ғайра.
3. Фаъолияти иҷтимоию сиёсии корманди илмӣ (муҳаққиқ) бояд ба тарбияи насли наврас дар рӯҳияи инсондӯстӣ, эҳтироми арзишҳои умумибашарӣ, ҳифзи сулҳу субот, тартиботи ҷамъиятӣ ва пешгирӣ намудани ҳама гуна шаклҳои табъиз равона карда шавад.".
Моддаи 2. Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш.Душанбе
28 декабри соли 2013 № 1060
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар бораи қабул кардани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи илм ва сиёсати давлатӣ оид ба илму техника"
Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарормекунад:
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи илм ва сиёсати давлатӣ оид ба илму техника" қабул карда шавад.
Раиси
Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон Ш. Зуҳуров
ш. Душанбе, 26 ноябри соли 2013, № 1363
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ МИЛЛИИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар бораи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи илм ва сиёсати давлатӣ оид ба илму техника"
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи илм ва сиёсати давлатӣ оид ба илму техника"-ро баррасӣ намуда, қарор мекунад:
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи илм ва сиёсати давлатӣ оид ба илму техника" ҷонибдорӣ карда шавад.
Раиси
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон М.Убайдуллоев
ш. Душанбе, 16 декабри соли 2013 № 615
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О ВНЕСЕНИИ ИЗМЕНЕНИЙ И ДОПОЛНЕНИЙ В ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН "О НАУКЕ И ГОСУДАРСТВЕННОЙ НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОЙ ПОЛИТИКЕ"
Статья 1. Внести в Закон Республики Таджикистан от 21 мая 1998 года "О науке и государственной научно-технической политике" (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1998 г., №10, ст. 94; 2004 г., №5, ст. 336; 2007 г., №7, ст. 697; 2008 г., №12, ч.2, ст. 1011; 2013 г., №7, ст. 535) следующие изменения и дополнения:
1. В статье 2:
- в абзаце десятом знак точки заменить знаком точки с запятой ";";
- дополнить абзацами одиннадцатым, двенадцатым и тринадцатым следующего содержания:
"- типовой Кодекс научной этики - систематизированный свод правил и норм поведения, убеждений и этических принципов организации научной и научно-технической деятельности, регулирующий общественные отношения в области научных исследований;
- научная этика - установленные и признанные мировым научным сообществом нормы поведения и правила морали научного работника (исследователя);
- научный проступок - недостойные научного работника действия, такие как фальсификация данных, умышленное искажение истины, плагиат, а также приобретение и продажа научных исследований (диссертации, дипломные, выпускные и курсовые проекты) в целях их дальнейшей публичной защиты под собственным именем.".
2. Дополнить главой З(1) следующего содержания:
"ГЛАВА З(1). ЭТИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ НАУЧНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
Статья 10(1). Этические принципы научной деятельности
Этическими принципами научной деятельности, поддерживаемыми государством в процессе научных исследований, являются:
- конструктивный характер критики и дискуссий, уважительное отношение к оппоненту, научному руководителю и соискателю научной степени;
- оценка истинности научных утверждений независимо от возраста, пола, расы, авторитета и званий научного работника, формулирующего их;
- признание результатов научных и научно-технических достижений всеобщим достоянием;
- беспристрастность деятельности научного сотрудника;
- гласность критического анализа исследований.
Статья 10(2). Этические нормы, регулирующие научную деятельность
Следующие этические нормы должны соблюдаться в процессе проведения научных исследований:
- академическая свобода при проведении научных исследований;
- точное соблюдение правил получения и отбора данных, используемых в конкретной научной дисциплине;
- организация надежной системы защиты и хранения первичных данных;
- ясное и полное документирование всех важных научных результатов;
- открытость для критических оценок результатов научной деятельности;
- недопустимость научного проступка;
- ориентированность на новизну в научной деятельности;
- содействие научному росту молодых научных работников (исследователей);
- нераспространение научных результатов, полученных при условии соблюдения конфиденциальности;
- противодействие авторитаризму в науке;
- отказ от использования методов давления на научного оппонента;
- обязательная публикация результатов работы, выполняемой за счет государственного финансирования, за исключением результатов работ, имеющих гриф секретности;
- обязательное признание собственных научных ошибок, допущенных в предыдущих публикациях.
Статья 10(3). Основные положения типового Кодекса научной этики
1. Научные организации (учреждения) обязаны в своей профессиональной деятельности соблюдать этические принципы и нормы научной деятельности.
2. Организация научной и (или) научно-технической деятельности основывается на положениях типового Кодекса научной этики, который определяет этические основы в процессе научной деятельности.
3. Подготовка и утверждение типового Кодекса научной этики осуществляется Президиумом Академии наук Республики Таджикистан.
4. Типовой Кодекс научной этики может содержать следующие этические обязательства научного работника в научной и (или) научно-технической деятельности:
- гражданская и нравственная ответственность научного работника (исследователя) за социальные и экологические последствия применения своих открытий;
- информирование общественности о возможности применения научного открытия во вред человечеству;
- личная ответственность за доброкачественность информации и результаты научной и (или) научно-технической деятельности;
- нравственная ответственность за воспитание молодого поколения научных работников в духе гуманизма и научной честности;
- независимость научной истины от личных мотивов и интересов научного работника;
- признание своих научных ошибок во избежание повторных, ненужных исследований, требующих дополнительных затрат;
- научная честность, скромность, корректность;
- недопустимость плагиата;
- отстаивание своих убеждений, невзирая на любые авторитеты и конъюнктуру.
5. Научные организации (или учреждения) могут подготавливать и утверждать Кодекс научной этики исходя из своей области и особенностей проводимых научных исследований.
Статья 10(4). Социальная ответственность научного работника (исследователя)
1. Научный работник (исследователь) кроме индивидуальной ответственности в процессе научной деятельности несет и социальную ответственность, которая обусловлена его знаниями, техническими возможностями и международными связями.
2. Научный работник (исследователь) обязан распространять честную и открытую информацию о следующих случаях:
- последствия применения современных вооружений;
- риски в области ресурсов для будущего развития;
- экологические последствия развития промышленности и сельского хозяйства;
- урбанизация и деиндустриализация;
- терроризм и др.
3. Социальная и политическая активность научного работника (исследователя) должна быть направлена на воспитание подрастающего поколения в духе гуманности, уважения к общечеловеческим ценностям, сохранения мира и стабильности, общественного правопорядка и предупреждения различных форм дискриминации.".
Статья 2. Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
г. Душанбе,
от 28 декабря 2013 года, № 1060
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ НАМОЯНДАГОН МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О принятии Закона Республики Таджикистан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Таджикистан "О науке и государственной научно-технической политике"
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
Принять Закон Республики Таджикистан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Таджикистан "О науке и государственной научно-технической политике".
Председатель
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли
Республики Таджикистан Ш. Зухуров
г. Душанбе, 26 ноября 2013 года, №1363
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ МИЛЛИ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О Законе Республики Таджикистан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Таджикистан "О науке и государственной научно-технической политике"
Рассмотрев Закон Республики Таджикистан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Таджикистан "О науке и государственной научно-технической политике", Маджлиси милли Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
Одобрить Закон Республики Таджикистан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Таджикистан "О науке и государственной научно-технической политике".
Председатель
Маджлиси милли Маджлиси Оли
Республики Таджикистан М.Убайдуллоев
г. Душанбе, 16 декабря 2013 года, №615
