бо қарори Ҳукумати ҶТ аз 31.10.2025 №553 аз эътибор соқит дониста шуд 

Қоидаҳои истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон

I. Муқаррароти умумӣ

1. Қоидаҳои мазкур, ки мутобиқи Кодекси фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Конвенсия дар бораи авиатсияи байналмилалии гражданӣ таҳия шудаанд, тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба манфиати иқтисодиёт ва мудофиаи кишвар, бо мақсади қонеъгардонии талаботҳои истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, таъмини бехатарии истифодабарии фазои ҳавоӣ муқаррар мекунанд.

2. Дар қоидаҳои мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:

1) "хабардории садамавӣ" - хизматрасонии ҳаракати ҳавоие, ки бо мақсади огоҳкунии хадамот ва ташкилотҳои дахлдор дар бораи ҳавопаймоҳо, ки ба ёрии хадамоти ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва расонидани ёрии зарурии ин хадамоту ташкилотҳо эҳтиёҷ доранд;

2) "нуқтаҳои ҳавоӣ" - аэродромҳои дар наздикӣ ҷойгирифта, ташкил ва иҷрои парвозҳое, ки аз онҳо мувофиқа ва ҳамоҳангсозии махсус талаб карда мешавад;

3) "бехатарии истифодабарии фазои ҳавоӣ" - тавсифномаи маҷмӯии тартиби муқарраргардидаи истифодабарии фазои ҳавоӣ, ки қобилияти онро оид ба таъмини иҷрои ҳама навъҳои фаъолият доир ба истифодабарии фазои ҳавоӣ бе таҳдиди ҳаёту саломатии одамон, зарари моддӣ ба давлат, ба шаҳрвандон ва шахсони ҳуқуқӣ муайян мекунад;

4) "роҳи ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон" - барои парвози ҳавопаймоҳои қисми фазои ҳавоӣ муқарраргардида, ки аз рӯи баландӣ ва паҳноӣ маҳдуд буда, бо воситаҳои навигатсионӣ ва хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ таъмин мебошанд (минбаъд - РҲ);

5) "ҳаракати ҳавоӣ" - ҳаракати ҳавопаймоҳое, ки дар парвоз ва дар майдони тағйири самти ҳаракати аэродром ҷой гирифтаанд;

6) "ҳавопаймои-вайронкор" - ҳавопаймои (дастгоҳи парвозкунандаи) шаҳрванд ё шахси ҳуқуқие, ки истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистонро вайрон кардааст;

7) "роҳрави ҳавоии парвози сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон" - қисми фазои ҳавоӣ дар сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки барои убур кардани он аз тарафи ҳавопаймоҳои парвози байналмилалиро иҷрокунанда муайян шудааст;

8) "низоми муваққатӣ" - тартиби муваққатии истифодабарии ҷузъҳои алоҳидаи сохторҳои фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба мӯҳлати то 3 шабонарӯз барои амалӣ гардонидани фаъолияти ташкили махсуси истифодабарии фазои ҳавоиро талабкунанда муқаррар шудааст;

9) "минтақаи ёридиҳандаи маркази Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон" - мақомоти таъҷилии СЯ ТҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки барои ташкили ҳаракати ҳавоӣ, назорати риояи қоидаҳои истифодаи фазои ҳавоӣ дар минтақаи СЯ ТҲҲ-и худ (минбаъд -М СЯ ТХҲ ) муқаррар шудааст;

10) "Маркази асосии Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон" - мақомоти таъҷилии СЯ ТҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки барои банақшагирӣ ва ҳамоҳангсозии истифодабарии фазои ҳавоӣ, ташкили ҳаракати ҳавоӣ, таъмини тартиби иҷозатдиҳии истифодабарии фазои ҳавоӣ, ҳамкорӣ бо мақомотҳои асосии таъҷилии СЯ ТҲҲ-и давлатҳои ҳамсарҳад, назорати риояи ҳамин қоидаҳо дар доираи фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва минтақаҳое, ки масъулияти ташкили ҳаракати ҳавоӣ ба зиммаи Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошта шудааст, муқаррар гардидааст (минбаъд - МА СЯ ТҲҲ);

11) "хизматрасонии (идоракунии) батанзимдарории ҳаракати ҳавоӣ"хизматрасонии (идоракунии) ҳаракати ҳавоӣ бо мақсади пешгирии ба ҳамдигар бар хӯрдани ҳавопаймоҳо ва бо дигар объектҳои моддӣ дар фазо, бар хӯрдан бо монеаҳо, аз ҷумла дар майдони тағйири самти ҳаракати аэродром, инчунин танзими ҳаракати ҳавоӣ ва таъмини сарфакории он;

12) "фазои ҳавоии танзимкунанда" - фазои ҳавоии қитъаҳои (минтақаҳои) СЯ ТҲҲ дар доирае, ки хизматрасонии (идоракунии) танзимкунии ҳаракати ҳавоӣ таъмин карда мешавад;

13) "ҳуҷҷати маълумоти аэронавигатсионӣ" - ҳуҷҷате, ки дар он маълумоти дорои аҳамияти муҳими аэронавигатсионӣ мебошад ва бо тартиби муқарраргардида тасдиқ ва нашр шудааст, ифода мегардад;

14) "минтақаи мамнӯъ" - қисми андозаҳои мақарраргардидаи фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар доираи истифодабарии фазои ҳавоӣ бе иҷозати махсус манъ шудааст;

15) "минтақаи маҳдуд" - қисми фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо андозаҳои муқарраргардида дар доирае, ки истифодабарии фазои ҳавоӣ бо шартҳои дахлдор маҳдуд карда шудаанд;

16) "минтақаи хавфнок" - қисми фазои ҳавоӣ бо андозаҳои муқарраргардида, ки дар доираи дар давраи муайян фаъолияти дорои таҳдиди бехатарии парвозҳои ҳавопаймоҳо метавонанд амалӣ гарданд;

17) "қитъаи (минтақаи) Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоӣ"фазои ҳавоӣ бо андозаҳои муқарраргардида, ки дар доираи он мақомоти дахлдори таъҷилии Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон вазифаҳои худро амалӣ месозанд (минбаъд - қитъаи (минтақаи) СЯ ТҲҲ);

18) "истифодабарии фазои ҳавоӣ" - фаъолияте, ки дар ҷараёни он дар фазои ҳавоӣ ҷойивазкунии объектҳои гуногуни моддӣ (ҳавопаймоҳо, ракета ва дигар объектҳо), инчунин дигар фаъолият (сохтмони иншооти баланд, фаъолияте, ки дар ҷараёни он афканишоти электромагнитӣ ва дигар афканишот рӯй медиҳанд, ба ҳаво партоб кардани моддаҳое, ки биноишро мушкил мегардонанд, гузаронидани корҳои таркониш ва ғ.), ки метавонанд хавфи бехатарии истифодабарии фазои ҳавоиро ба вуҷуд оваранд, анҷом дода мешаванд;

19) "хизматрасонии машваратии ҳаракати ҳавоӣ" - хизматрасонӣ бо мақсади таъмини дар як хати мувофиқ ҷой додани парвозҳои хавопаймоҳое, ки парвозро аз рӯи қоидаҳои парвоз мувофиқи асбобҳо иҷро мекунанд;

20) "фазои ҳавоии машваратӣ" - фазои ҳавоии қитъаи (минтақаи) СЯ ТҲҲ, ки дар доираи он хизматрасонии машваратии ҳаракати ҳавоӣ таъмин карда мешавад;

21) "парвози назоратӣ" - парвози ҳавопаймо, ки хизматрасонии (идоракунии) танзимии ҳаракати ҳавоиро таъмин мекунад.

22) "ҳамоҳанггардонии истифодабарии фазои ҳавоӣ" - фаъолияте, ки дар ҷараёни банақшагирии истифодабарии фазои ҳавоӣ ва хизматрасонии (идоракунии) ҳаракати ҳавоии ба тақсимоти фазои ҳавоӣ вобаста бо вазъи ҳавоӣ, обуҳавосанҷӣ, аэронавигатсионӣ ва мутобиқи афзалиятҳои давлатии истифодабарии фазои ҳавоӣ равона шудаанд, амалӣ мегардад;

23) "маҳдудкунии кӯтоҳмуддат" - тартиби муваққатии истифодабарии ҷузъҳои алоҳидаи сохторҳои фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар муддати то 3 соат барои амалӣ сохтани фаъолиятҳои ташкили махсуси истифодабарии фазои ҳавоиро талабкунанда муқаррар шудаанд;

24) "самти парвоз" - барои парвози ҳавопаймоҳои муқарраргардидаи қисми фазои ҳавоӣ, ки аз ҷиҳати баландӣ ва паҳноӣ маҳдуд аст;

25) "роҳҳои ҳавоии байналмилалӣ" - роҳи ҳавоие, ки барои парвозҳои байналмилалӣ кушода аст;

26) "хати ҳавоии маҳаллии Ҷумҳурии Тоҷикистон" - барои парвозҳои ҳавопаймоҳо дар баландии поёнтар аз қисми поёнии эшелон муқарраргардида, ки аз ҷиҳати баландӣ ва паҳноӣ маҳдуд буда, хизматрасонии ҳаракати ҳавоиро таъмин месозад (минбаъд ХҲМ);

27) "низоми маҳаллӣ" - тартиботи муваққатии истифодабарии ҷузъҳои алоҳидаи фазои ҳавоӣ, ки барои роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллии дар поёни фазои ҳавоии қитъаҳои (минтақаҳои) СЯ ТҲҲ ҷудо шуда, барои амалӣ гардидани фаъолияте, ки ташкили махсуси истифодабарии фазои ҳавоиро ба мӯҳлати то 3 шабонарӯз талаб менамоянд, муқаррар карда мешавад;

28) "вайрон кардани тартиби истифодабарии фазои ҳавоӣ" - риоя накардани шартҳои бехатарии муқарраршудаи истифодабарии фазои ҳавоӣ;

29) "хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ" - истилоҳи умумие, ки дар лаҳзаҳои дахлдор хизматрасонии (идоракунии) парвози - маълумотӣ, машваратию танзимкунии ҳаракати ҳавоӣ, ҳамчунин бонги садамавиро ифода мекунад;

30) "ташкили ҳаракати ҳавоӣ" - таъмини имкониятҳои истифодабарандагони ҳавопаймоҳо, риоя кардани вақти банақшагирифтаи парвозу бозгашт ва риоя намудани соҳаи беҳтарини парвоз ҳангоми маҳдудияти ҳадди ақал ва бе кам намудани дараҷаи бехатарии муқарраргардида (минбаъд -ТҲҲ).

Ба ташкили ҳаракат ҳавоӣ дохил мешаванд:

хизматрасонии (идоракунии) ҳаракати ҳавоӣ;

ташкили ҷараёни ҳаракати ҳавоӣ;

ташкили фазои ҳавоӣ бо мақсади таъмини хизматрасонии (идоракунии) ҳаракати ҳавоӣ ва ташкили ҷараёни ҳаракати ҳавоӣ;

31) "ташкили фазои ҳавоӣ" - барои сохторҳои муносибтари фазои ҳавоӣ бо мақсади таъмини истифодабарии самароноки он муқаррар шудааст;

32) "ташкили истифодабарии фазои ҳавоӣ" - таъмини бехатарӣ, сарфакорона ва мунтазами харакати ҳавоӣ, ҳамчунин дигар фаъолиятҳои истифодабарии фазои ҳавоӣ, ки ба он дохил мешаванд:

муқаррар кардани сохторҳои фазои ҳавоӣ;

банақшагирӣ ва ҳамоҳангсозии истифодабарии фазои ҳавоӣ;

таъмини тартиби рухсатдиҳии истифодабарии фазои ҳавоӣ;

ташкили ҳаракати ҳавоӣ;

назорати риояи ҳамин Қоидаҳо;

33) "мақомоти Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон" - Комиссияи байниидоравӣ оид ба истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати ҚҲҲ, Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати наклиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти таъҷилии Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоӣ (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

34) "мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо)" - истилоҳи умумӣ буда, дар ҳолатҳои дахлдор мақомоти таъҷилии Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо), истифодабарандагони фазои ҳавоие, ки хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо), ё ки дигар фаъолиятро доир ба истифодабарии фазои ҳавоӣ (минбаъд - мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) амалӣ менамоянд, ифода мекунад;

35) "мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо), истифодабарандагони фазои ҳавоӣ" - макомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоии (идоракунии парвозии) авиатсияи давлатӣ, гражданӣ ва таҷрибавӣ мебошад;

36) "низоми махсуси истифодабарии фазои ҳавоӣ" - тартиби махсуси истифодабарии қисмҳои алоҳидаи фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки мутобиқи дастури Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар гардидааст, мебошад;

37) "банақшадарории истифодабарии фазои ҳавоӣ" - маҷмӯи чорабиниҳое мебошанд, ки ба ташкили истифодабарии фазои ҳавоӣ бо роҳи тақсимот ва аз нав тақсимкунии фазои ҳавои бо маҳал, вақт ва баландӣ вобастаанд;

38) "хизматрасонии парвозию маълумотдиҳии ҳаракати ҳавоӣ"хизматрасонии ҳаракати ҳавоие, ки мақсади додани машваратҳо ва маълумотҳо барои таъмини бехатарӣ ва иҷрои самараноки парвозҳо мебошанд ва барои ҳамаи навъҳои хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ иҷро карда мешавад;

39) "фазои ҳавоии парвозию маълумотдиҳӣ" - ин фазои ҳавоии қитъаҳои (минтақаҳои) СЯ ТҲҲ мебошад, ки дар доираи он хизматрасонии парвозию маълумотдиҳии ҳаракати ҳавоӣ таъмин карда мешавад;

40) "хати даромадгоҳҳои ҳавоӣ" - қисми фазои ҳавоиест, ки дар доираи муқарраршуда ба канори пеши хати фурудоӣ мувофиқ буда, дар самти меҳвари он ҷойгир шудааст, ки ҳавопаймо пас аз парвоз ва фурудоӣ ҳангоми ворид шудан ба фурудгоҳ баландии муайянро мегирад.

41) "истифодабарандагони фазои ҳавоӣ" - шаҳрвандон ва шахсони ҳуқуқие мебошанд, ки бо тартиби муқарраршуда ба иҷрои фаъолияти истифодабарии фазои ҳавоӣ ҳуқуқ доранд;

42) "қоидаҳои парвозҳои муоинашаванда" - тартиби иҷрои парвозҳо дар шароитҳое, ки имконияти муайян кардани маҳалли қарор доштану ҳолати фазоии ҳавопайморо мувофиқи аломатҳои заминӣ ва уфуқи таббиӣ доранд;

43) "қоидаҳои парвозҳо бо асбобҳо" - тартиби иҷрои парвозҳо дар шароитҳое, ки маҳалли қарор доштану ҳолати фазоии ҳавопайморо мувофиқи асбобҳои ҳавонавардию навигатсионӣ муайян мекунанд;

44) "рухсат ба истифодабарии фазои ҳавоӣ" - ин ба истифодабарандаи фазои ҳавоӣ имконияти амалкуниро мутобиқи шароитҳое, ки марказҳои Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон додааст, медиҳад;

45) "тартиби рухсатдиҳии истифодабарии фазои ҳавоӣ" - истилоҳи умумиест, ки дар ҳолатҳои дахлдор тартиби ба истифодабаранда додани имконияти истифодабарии фазои ҳавоӣ, ҳамчунин тартиби додани рухсати истифодабарии фазои ҳавоиро ифода менамояд;

46) "минтақаҳои корҳои авиатсионӣ" - қисми фазои ҳавоиест, ки дар доираи он мувофиқи нақшаҳо ва ҷадвалҳои муқарраршуда корҳои авиатсионӣ иҷро карда мешаванд;

47) "минтақаи аэродром" - қисми фазои ҳавоӣ бо андозаҳои муқарраргардидае мебошад, ки барои ташкилу иҷрои парвозҳои аэродромӣ таъин гардидааст;

48) "минтақаи шабакаи ҳавоӣ" - қисми фазои ҳавоии андозаҳои муқарраргардида бо ду ва зиёда аэродромҳои ба ҳам наздик қарордошта мебошанд, ки барои ташкилу иҷрои парвозҳо мувофиқаю мутобиқгардонии махсус зарур аст;

49) "минтақаи корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ"- қитъаи болоии замину об ва фазои ҳавоии онҳо мебошад, ки дар доираи онҳо корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ гузаронида мешавад;

50) "минтақаи маркази Системаи ягонаи ташкили ҳаракати хавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон" -мақомоти таъҷилии Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад, ки барои банақшагирӣ ва ҳамоҳангсозии истифодабарии фазои ҳавоӣ, ташкили ҳаракати ҳавоӣ, таъмини тартиби рухсатдиҳии истифодабарии фазои ҳавоӣ, назорати риояи Қоидаҳои истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Точикистон дар минтақаи Системаи ягонаи ҳаракати ҳавоии (минбаъд - М СЯ ТҲҲ-и) худ таъин шудааст;

51) "роҳҳои мустақими ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон" - ин барои парвозҳои ҳавопаймоҳои муқарраргардидаи қисми фазои ҳавоӣ мебошад, ки байни ду қитъаи роҳҳои ҳавоӣ (роҳҳо), аз ҷиҳати баландӣ ва паҳноӣ маҳдуд буда, бо воситаҳои навигатсионӣ ва хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ бо нишондоди тартиби истифодабарии он таъмин мебошанд (минбаъдроҳҳои мустақими ҳавоӣ);

52) "фосилаи кӯтоҳкардашудаи эшелонкунонии амудӣ (RVSM)"фосилаи эшелонкунонии амудӣ, ки дар доираи аз эшелони парвози 290 то эшелони парвози 410 барои эшелонкунонии ҳавопаймоҳо, ки барои парвоз бо истифодаи RVSM иҷозат доранд, истифода мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

53) "сохтори фазои ҳавоӣ" - ин маҷмӯи маҳдудшуда дар сатҳи ҷузҳои уфуқӣ ва амудии фазои ҳавоӣ мебошад, ки барои ташкили истифодабарии фазои ҳавоӣ таъин шудааст;

54) "нақшаи шабонарӯзӣ" - ҳуҷҷати намунаи муқарраргардида, ки маълумотҳои банақшагирии истифодабарии фазои ҳавоиро дар тӯли 24 соат таъмин менамояд;

55) "идоракунии парвозҳо"- фаъолияти гурӯҳҳои роҳбарикунандаи парвозҳои ташкилотҳои авиатсияи давлатӣ ва озмоишӣ мебошад, ки ба иҷрои саривақтӣ ва бехатарии супоришҳои парвозӣ аз тарафи экипажи ҳавопаймоҳо равона карда шудаанд;

56) "марказҳои Системаи ягонаи ташкилии ҳаракатии ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон"- Маркази асосӣ, марказҳои минтақавию ёрирасони Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъдмарказҳои СЯ ТҲҲ);

57) "эшелони парвоз" - сатҳи фишори доимии атмосферӣ, ки ба бузургии муқарраршудаи фишор 760,0 мм сутуни симоб (1013,2 гектопаскал) мансуб буда, аз дигар чунин сатҳҳо дар масофаи бузургии фосилаи фишори муқарраргардида воқеъ мебошад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

3. Истифодабарии фазои ҳавоӣ дар минтақаҳое, ки берун аз қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дошта, масъулияти ташкили ҳаракати ҳавоӣ ва назорати риояи талаботҳои дохилидавлатӣ ва байналмилалӣ, стандартҳо, меъёрҳо ва қоидаҳои истифодабарии фазои ҳавоию фаъолият дар соҳаи авиатсия ба зиммаи Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошта шудааст, мутобиқи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

4. Қоидаҳои мазкур барои таҳти роҳбарӣ ва иҷро қарор додани ҳамаи мақомоти идоракунандаи давлатӣ ва истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, ҳамчунин мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо) ҳатмист.

5. Истифодабарии фазои ҳавоӣ бо иҷозати маркази Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии дахлдор дар асоси дархостҳо (барномаҳо, ҷадвалҳо), ки истифодабарандагони фазои ҳавоӣ бо хабар расонидан ба мақомоти СЯ ТҲҲ, ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ мутобиқи қоидаҳо мувофиқи замимаи №1 медиҳанд, сурат мегирад.

Дархост ва додани рухсат ба истифодабарии фазои ҳавоӣ Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи замимаи № 2 амалӣ карда мешавад.

Истифодабарии фазои ҳавоӣ бе гирифтани рухсатиномбурда ба ғайр аз ҳолатҳое, ки дар банди 50 ҳамин Қоидаҳо пешбинӣ гардидааст, манъ аст.

6. Истифодабарии фазои ҳавоӣ мутобиқи ҳамин Қоидаҳо метавонад манъ ё маҳдуд карда шавад.

7. Санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ доир ба масъалаҳое, ки ба ташкили истифодабарии фазои ҳавоӣ тааллуқ доранд, бояд мутобиқи ҳамин Қоидаҳо таҳия гарданд.

8. Шахсе, ки дар фазои ҳаво фаъолият дораду тартиби истифодабарии онро вайрон мекунад, ӯҳдадор аст бо талаби мақомоти назораткунандаи риояи ҳамин Қоидаҳо бо қувва ва аз ҳисоби худ тартиби вайронкунии истифодабарии фазои ҳавоӣ ё иҷрои чунин фаъолиятро қатъ кунад.

9. Вайрон кардани талаботҳои Қоидаҳои мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси ҷавобгарӣ мегардад.

10. Ҳамаи истифодабарандагони фазои ҳавоӣ баҳри истифодабарии он мутобиқи афзалиятҳои давлатӣ ҳуқуқҳои баробар доранд.

11. Истифодабарандаи фазои ҳавоӣ ба инҳо ҳуқуқ дорад:

а) таъмини бехатарӣ, мунтазамию сарфакоронаи парвозҳои ҳавопаймоҳо ва дигар фаъолият дар фазои ҳавоӣ аз тарафи мақомоте, ки муттасадии бехатарии парвозҳо ва бехатарии авиатсионӣ ҳаст;

б) аз тарафи мақомоти хизматрасонии фазои ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо) гирифтани маълумотҳои ба он тааллуқдошта дар бораи фаъолияте, ки бо истифодабарии фазои ҳавоӣ вобастаанду ба бехатарии фаъолияти истифодабарандаи номбурда таҳдид мекунанд;

в) бо тартиби муқарраршуда ворид намудани иловаҳо доир ба такмили сохторҳои фазои ҳавоӣ ва ҷузъҳои он;

г) ворид намудани иловаҳо доир ба таҳия, тағйироту иловаҳо ба санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба истифодабарии фазои ҳавоӣ вобастаанд.

12. Истифодабарандаи фазои ҳавоӣ ӯҳдадор аст:

а) мутобиқи талаботҳои Кодекси фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамин Қоидаҳо ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки истифодабарии фазои ҳавоиро танзим мекунанд, фаъолияти худро дар фазои ҳавоӣ амалӣ намояд;

б) барои истифодабарии фазои ҳавоӣ сари вақт дархостхо (барнома, ҷадвалҳо) диҳад;

в) иҷрои фаъолияти худро дар фазои ҳавоӣ танҳо пас аз гирифтани рухсати дахлдор аз марказҳои СЯ ТҲҲ ва мувофиқи шартномаҳои дар он баёнгардида, сарфи назар аз ҳолатҳои дар банди 50 ҳамин Қоидаҳо истифодагардида, амалӣ намояд;

г) сари вақт дар бораи оғоз ва анҷоми истифодабарии фазои ҳавоӣ ба мақомоти дахлдори таъҷилии СЯ ТҲҲ, Қувваҳои ҳарбӣ - ҳавоӣ ва қӯшунҳои Мудофиаи зиддиҳавоӣ (минбаъд ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ) хабар диҳад;

д) ба мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) дар иҷрокунии корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ, ҳамчунин ҳангоми расонидани кӯмак ба ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода ё ба фалокат гирифторшуда ҳамкорӣ намояд;

е) навъҳо ва шаклҳои маълумотҳоро оид ба истифодабарии фазои ҳавоӣ қабул намояд;

ж) ҳуҷҷатҳои расман нашргардидаи маълумотҳои аэронавигатсиониро истифода намояд.

13. Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (Раёсати ҚҲҲ) танзими пурраи давлатии истифодабарии фазои ҳавоиро амалӣ менамояд.

Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон (Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати наклиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон) танзими давлатии фаъолияти истифодабарии ҳамон қисми фазои ҳавоиро амалӣ менамояд, ки бо тартиби муқарраргардида барои роҳҳои ҳавоӣ (дохилӣ ва байналмилалӣ), хатти ҳавоии маҳаллӣ, минтақаҳои корҳои авиатсионӣ, аэродромҳои гражданию аэропортҳо муайян шудааст (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Ҳамоҳангсозии фаъолият доир ба танзими давлатии истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи Комиссияи байниидоравии истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - Комиссияи байниидоравӣ) гузошта мешавад.

14. Вазорати мудофиа ва Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ҳуқуқҳои худ:

а) лоиҳаҳои қонунҳои ҷумҳуриявӣ ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки тартиби истифодабарии фазои ҳавоиро муайян менамоянд, таҳия мекунанд ва онҳоро бо мақомоти идоракунии давлатии дахлдор мувофиқа намуда, ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамоянд;

б) санадҳои меъёрию ҳуқуқиро (фармонҳо, қоидаҳо, низомномаҳо, дастурҳоро) дар масъалаи истифодабарии фазои ҳавоӣ таҳия, тасдиқ, чоп намуда, ба таваҷҷӯҳи истифодабарандагони фазои ҳавоӣ мерасонанд;

в) назорати риояи ҳамин Қоидаҳоро ташкил менамоянд.

II. ТАШКИЛИ ИСТИФОДАБАРИИ ФАЗОИ ҲАВОИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

15. Масъулияти ташкили истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зиммаи раиси Комиссияи байниидоравӣ - Фармондеҳи Қувваҳои ҳарбӣ-ҳавоӣ (минбаъд - Фармондеҳи ҚҲҲ) гузошта мешавад.

16. Сарҳади минтақаи Душанбегии Низоми ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- нуқтаи ҷуғрофии 3927.5 арзи шимолӣ 07339.3 тӯли шарқӣ, минбаъд аз рӯи сарҳади давлатӣ бо Ҷумҳурии Халқии Хитой то нуқтаи ҷуғрофии 3714.1 арзи шимолӣ 07452.7 тӯли шарқӣ, минбаъд аз рӯи сарҳади давлатӣ бо Ҷумҳурии Исломии Афғонистон то нуқтаи ҷуғрофии 3711.1 арзи шимолӣ 06747.4 тӯли шарқӣ, минбаъд аз рӯи сарҳади давлатӣ бо Ҷумҳурии ӯзбекистон то нуқтаи ҷуғрофии 4013.7 арзи шимолӣ 07058.1 тӯли шарқӣ, минбаъд аз рӯи сарҳади давлатӣ бо Ҷумҳурии Қирғизистон то нуқтаи ҷуғрофии 3927.5 арзи шимолӣ 07339.3 тӯли шарқӣ (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

17. Ташкили истифодабарии фазои ҳавоӣ аз тарафи мақомоти Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин мақомоти истифодабарандаи фазои ҳавоӣ -мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) дар минтақаҳои барои онҳо муқарраршуда ва ноҳияҳои СЯ ТҲҲ бо тартибе, ки ҳамин Қоидаҳо муайян намудааст, амалӣ карда мешавад.

18. Ҳамкории байни мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) бо роҳҳои алоқаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин бо роҳҳои алоқаи аз операторони алоқа дар мувофиқа бо Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба иҷора гирифташудаи дигар мақомоти идоракунандаи давлатӣ ва ташкилотҳо бо тартиби мувофиқи замимаи № 3 сурат мегирад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Қатъ кардани роҳҳои алоқаи ҳамкориҳои байни мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) манъ аст.

19. Сохтори фазои ҳавоӣ мутобиқи Кодекси фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳамин Қоидаҳо муқаррар гардида, унсурҳои зайлро дар бар мегирад:

а) минтақаҳо ва ноҳияҳои СЯ ТҲҲ;

б) фазои ҳавоии хати назди сарҳадӣ;

в) минтақаҳои аэродромҳо ва алоқаҳои ҳавоӣ;

г) роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ;

д) хатҳои сайри парвози ҳавопаймоҳо;

е) роҳҳои рости ҳавоӣ;

ж) роҳравҳои ҳавоии парвозии сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

з) роҳравҳои даромад (баромад) ба роҳҳои ҳавоӣ;

и) минтақаҳои махсуси парвози ҳавопаймоҳо (минтақаҳои коркарди техникаи ҳавонавардӣ (минтақаҳои машқу танзими маҳорати парвоз), минтақаҳои парвозҳои озмоишӣ, минтақаҳои парвозҳои ҳавопаймоҳо дар баландиҳои паст ва ниҳоят паст, минтақаҳои парвозҳои суръатноки ҳавопаймоҳо, ки суръати овозро баланд мекунанд, минтақаҳои парвозҳои ҳавопаймоҳо бо соҳаҳои мухталиф ва ғайра);

к) минтақаҳои мамнӯъ;

л) минтақаҳои маҳдуди парвозҳо;

м) минтақаҳои хатарнок (минтақаҳои сардиҳӣ ва афтиши ракетаю қисмҳои алоҳидаи онҳо);

н) минтақаҳои озмоишӣ;

о) минтақаҳои корҳои таркониш;

п) минтақаҳои тирпаронии зиддӣ тундарӣ ва зидди тармавӣ;

р) минтақаҳои корҳои авиатсионӣ;

с) минтақаҳои махсус;

т) дигар унсурҳои махсусе, ки барои иҷрои фаъолият дар фазои ҳавоӣ муқаррар гардидаанд.

20. Доираи унсурҳои сохторҳои фазои ҳавоӣ мувофиқи мутобиқатҳою, баландиҳои ҷуғрофӣ муқаррар карда шуда, дар дастурҳои дахлдор нишон дода мешаванд ва дар ҳуҷҷатҳои маълумотии аэронавигатсионӣ дарҷ мегарданд.

21. Фазои ҳавоӣ ба болоию поёнӣ ҷудо мешавад. Ҳудуди фазои поёнӣ ва болоӣ эшелони парвози 290, мебошад, ки ба фазои болоӣ тааллуқ дорад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Мувофиқи баланди иҷро гардидани парвозҳои фазои ҳавоӣ ба сурӯхҳои зерин ҷудо мешаванд:

а) дар баландиҳои ниҳоят паст - аз 0 то 200 м аз сатҳи маҳал ё сатҳи болои об;

б) дар баландиҳои паст - зиёда аз 200 м то 1000 м аз сатҳи маҳал ё сатҳи болои об;

в) дар баландиҳои миёна - зиёда аз 1000 м то 4000 м;

г) дар баладиҳои калон - зиёда аз 4000 м то 12000 м (то пайроҳаи ист);

д) дар стратосфера - зиёда аз 12000 м (баландтар аз пайроҳаи ист). Аз рӯи навъҳои хизматрасонии фазои ҳавоӣ ба хизматрасонии парвозию маълумотдиҳӣ, машваратӣ, танзимкунӣ, ҳамчунин огоҳкунии садамавӣ ҷудо мешавад.

22. Фазои ҳавоии қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин берун аз он, ки масъулияти ташкили ҳаракати ҳавоӣ ва назорати риояи талаботҳо, стандартҳо, меъёрҳо ва тартиби дохилидавлатию байналмилалӣ дар доираи истифодабарии фазои ҳавоию фаъолият дар соҳаи авиатсия ба зиммаи Ҷумҳурии Тоҷикистон гузошта шудааст, ба минтақаҳои СЯ ТҲҲ тақсим мешавад.

Феҳрасти минтақаҳои СЯ ТҲҲ бо фармони муштараки Вазири мудофиа ва Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ шуда, аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон нашр мегардад.

23. Дар фазои ҳавоии қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон қад-қади сарҳади давлатии он хати парвози сарҳадии паҳноияш 25 км бо низоми махсуси истифодабарии он муқаррар карда мешавад.

Дар хати парвози сарҳадии минтақаҳои аэродромҳо ва нуқтаҳои ҳавоӣ, хати ҳавоии маҳаллӣ, хати сайру парвоз, минтақаҳои озмоишгоҳҳо, марказҳои таълимӣ, корҳои таркониш, минтақаҳои таъсири фаъол ба ҷараёни обуҳавосанҷӣ ва минтақаҳои истифодабарии авиатсия ба манфиатҳои иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо идораҳо, муассисаҳо, корхонаю ташкилотҳои манфиатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо мақомоти қӯшунҳои МЗҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳифзи сарҳади давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон (КҲСД ҶТ) мувофиқа шуда, бо пешниҳоди Фармондеҳи ҚҲХ, ҶТ аз ҷониби Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

24. Барои иҷрои парвозҳои ҳавопаймоҳо аз аэродром минтақаи аэродром муқаррар карда мешавад. Доираи минтақаи аэродром (новобаста аз он, ки моликият, хоҷагии кист ва дар идоракунии таъҷилии кӣ қарор дорад) бо пешниҳоди сардори калони авиатсионии аэродром аз ҷониби Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

Қоидаҳои парвоз дар минтақаи аэродром (нуқтаҳои ҳавоӣ) аз рӯи дастурҳо оид ба иҷрои парвозҳо дар минтақаи аэродром (нуқтаҳои ҳавоӣ) ё бо шиносномаи аэронавигатсионии аэродром муайян карда мешаванд.

Минтақаҳои аэродромҳое, ки дар онҳо ташкил ва хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо) мувофиқаи дуҷониба ва мутобиқсозиро талаб мекунад, метавонанд бо қарори Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон ба нуқтаҳои ҳавоӣ муттаҳид шаванд. Сарҳади минтақаи нуқтаҳои ҳавоӣ аз тарафи Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд. Сарҳади аэродромҳои ба нуқтаҳои ҳавоӣ дохилшаванда метавонад муқаррар карда нашавад.

Феҳрасти нуқтаҳои ҳавоӣ, аэродромҳо ва майдончаҳои фурудоӣ бо фармони муштараки Вазири мудофиа ва Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд (аз ҷониби Фармондеҳи ҚҲҲ ва сардори Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати наклиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон имзо карда мешавад) (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Дастур оид ба иҷрои парвозҳо дар минтақаи аэродром (нуқтаҳои ҳавоӣ) ё шиносномаи аэронавигатсионии аэродромҳо аз ҷониби сардори калони авиатсионӣ имзо ва аз тарафи Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

Дастур оид ба иҷрои парвозҳо дар минтақаи аэродром, майдони фурудоии авиатсияи гражданӣ ё шиносномаи аэронавигатсионии аородром, ки дар онҳо ҳавопаймоҳо ҷойгир намешаванд, бо сардори ситоди Қувваҳои ҳарбию ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқа шуда, аз тарафи сардори Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Нақшаҳои сохтории дастур оид ба иҷрои парвозҳо дар минтақаи аэродром (нуқтаҳои ҳавоӣ) ё шиносномаи аэронавигатсионии аэродром бо фармони мушатараки Вазири мудофиа ва Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

Парвозҳо дар минтақаи аэродроме, ки дастури тасдиқшуда оид ба иҷрои парвозҳо дар минтақаи аэродром ё шиносномаи аэронавигатсионии аэродром надоранд, манъ аст.

Маълумотҳои зарурӣ дар бораи аэродромҳо дар ҳуҷҷатҳои маълумотии аэронавигатсионӣ, ки аз тарафи Вазорати мудофиа ва Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба табъ мерасад, нашр карда мешаванд.

Парвозҳо ба аэродромҳое, ки дар бораи онҳо дар ҳуҷҷатҳои маълумотии аэронавигатсионӣ маълумот нашр нашудаанд, манъ аст.

Сардорони калони авиатсионии аэродромҳо (нуқтаҳои ҳавоӣ) оид ба масъалаҳои истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон, масъули ташкили истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон итоат мекунанд.

25. Дар фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои маҳаллии ҳавоӣ муқаррар карда мешаванд.

Роҳҳои ҳавоӣ аз ҷониби Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон якҷоя бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дарназардошти манфиатҳои ҳамаи истифодабарандагони фазои ҳавоӣ таҳия шуда, аз тарафи Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

Роҳҳои алоҳидаи ҳавоӣ ва хатҳои маҳаллии ҳавоӣ барои иҷрои парвозҳои байналмилалӣ кушода мешаванд. Истифодабарии фазои ҳавоӣ барои парвози ҳавопаймоҳои дар роҳҳои ғайри ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоӣ маҳаллӣ, ки барои парвозҳои байналмилалӣ кушода шудаанд, манъ аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои ҷумҳуриявӣ ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ гардидаанд. Пешниҳодҳо оид ба кушодани роҳҳои байналмилалӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ бо Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи ҳифзи сарҳади давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқа карда мешаванд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Пешниҳодҳо дар бораи кушодани роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ аз ҷониби истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, ки дар кушодани онҳо манфиатдоранд, таҳия карда мешаванд.

Феҳрасти роҳҳои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон нашр, тағйиротҳо ба он бошад, аз ҷониби Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид карда мешаванд. Феҳраст ва тағйиротҳо бо фармони муштараки Вазири мудофиа ва Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар амал ҷорӣ карда мешавад.

Паҳноии роҳҳои ҳавоӣ, чун қоида 10 км (5 киллометрӣ дар ҳар ду тараф аз меҳвари роҳҳои ҳавоӣ) муқаррар карда мешавад. Дар минтақаҳое, Ки бо воситаҳои радиотехникӣ таъмин нашудаанд, паҳноии роҳҳои ҳавоӣ метавонад то 20 км (10 киллометрӣ дар ҳар ду тараф аз меҳвари роҳҳои ҳавоӣ) зиёд карда шавад.

Масофаи байни меҳварҳои роҳҳои ҳавоии мувозӣ ҳангоми мавҷуд будани назорати радиолакатсионӣ бояд на камтар аз 30 км, бе назорати радиолакатсионӣ - на камтар аз 60 км бошад.

Таҷҳизонидани роҳҳои ҳавоӣ бо воситаҳои зарурии навигатсионӣ ва хизматрасонии ҳаракати ҳавоиро Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофиқаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ месозад.

Хатҳои ҳавоии маҳаллӣ барои парвозҳо дар баландиҳои поёнтар аз эшелони поёнӣ мувофиқи парвозҳои муоинашаванда бо дарназардошти шароити маҳал ва монеаҳо дар он кушода мешавад.

Паҳноии хатҳои ҳавоии маҳаллӣ на зиёдтар аз 4 км муқаррар карда мешавад.

Хатҳои ҳавоии маҳаллӣ аз ҷониби Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди истифодабарандагони фазои ҳавоӣ таҳия гардида, аз тарафи Фармондехи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Феҳрасти хатҳои ҳавоии маҳаллӣ ва тағйирот ба онҳо аз ҷониби Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия ва нашр гардида, бо фармони муштараки Фармондеҳи ҚҲҲ ва сардори Департаменти авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар амал татбиқ карда мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Хатҳои ҳавоии маҳаллӣ барои парвозҳои байналмилалӣ кушодашуда феҳрасти роҳҳои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд.

Ҷиҳозонидани хатҳои маҳаллӣ бо воситаҳои зарурии навигатсия ва хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ аз ҷониби Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофиқаи Фармондеҳи ҚҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

Роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар амал ҷорӣ карда мешаванд.

26. Дар фазои ҳавоӣ ҳангоми иҷрои парвозҳо дар ғайри роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ самти парвозҳои ҳавопаймоҳо муқаррар карда мешаванд.

Самти парвози ҳавопаймо бо чунин андозае сохта мешавад, ки иҷрои парвозҳо нисбат ба дигар ҷузъҳои фазои ҳавоӣ дар андозаи на камтар аз 10 км сурат гирад.

27. Паҳноии самт муқаррар карда мешавад:

ҳангоми иҷрои парвозҳо дар баландиҳои паст ва ниҳоят паст -20 км; ҳангоми иҷрои парвозҳо дар баландиҳои миёна ва баланд - 40 км; ҳангоми иҷрои парвозҳо дар стратосфера -50 км.

28. Байни меҳварҳои самтҳои мувозӣ (самт ва роҳҳои ҳавоӣ) ҳангоми парвоз дар як эшелон (баландӣ) бояд на камтар аз масофаҳои зерин бошад:

а) ҳангоми назорати радиолакатсионӣ:

ҳангоми иҷрои парвозҳо дар баландиҳои паст ва ниҳоят паст - 40 км;

ҳангоми иҷрои парвозҳо дар баландиҳои миёна ва баланд - 50 км;

ҳангоми иҷрои парвозҳо дар стратосфера - 60 км;

б) бе назорати радиолакатсионӣ:

ҳангоми иҷрои парвозҳо дар баландиҳои паст ва ниҳоят паст -70 км;

ҳангоми иҷрои парвозҳо дар баландиҳои миёна ва баланд - 80 км;

ҳангоми иҷрои парвозҳо дар стратосфера - 90 км.

29. Дар фазои ҳавоӣ роҳҳои ҳавоии рост метавонанд муқаррар гарданд. Таҳия, тасдиқ, нашри маълумотҳо ва татбиқи он ба амал бо тартиби барои роҳҳои ҳавоӣ пешбинишуда сурат мегирад.

30. Сектори ҳарбии Маркази асосии Системаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба истифодабарии роҳҳои ҳавоии рост рухсат медиҳад.

31. Ҳавопаймоҳо ҳангоми иҷрои парвозҳои байналмилалӣ бо роҳравҳои парвози ҳавоии махсус ҷудокардашуда сарҳадҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро бурида мегузаранд.

Ҳангоми иҷрои парвозҳои байналмилалӣ бо роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ, ки барои парвозҳои байналмилалӣ дар роҳравҳои парвози ҳавони махсуси ҷудошудаи сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон кушода шудаанд, ҷои буриши қитъаи роҳҳои ҳавоию хатҳои ҳавоии маҳаллӣ бо хатҳои сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

Ҳангоми иҷрои парвозҳои доимии байналмилали берун аз роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ, ки барои парвозҳои байналмилалии махсус ба парвози роҳравҳои ҳавоии сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷудошуда кушода шудаанд, ҷои буриши қитъаи самти парвоз бо хати сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

Ҳангоми иҷрои парвозҳои байналмилалии якдафъаинаи берун аз роҳравҳои махсус ҷудошудаи буриши сарҳадҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо иҷозати Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар асоси иҷозатномаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ғайр аз ҳолатҳои дар банди 88 ҳамин Қоидаҳо нишондодашуда амалӣ мегардад.

32. Арзҳои барои парвоз дар роҳрави фазои ҳавоии махсус ҷудошуда аз ҷиҳати баландӣ ва паҳноӣ мутобиқанд:

ҳангоми иҷрои парвозҳои байналмилалӣ дар роҳҳои ҳавоӣ ё хатҳои ҳавоии маҳаллӣ, ки барои парвозҳои байналмилалӣ кушодаанд - роҳҳои ҳавоӣ ё хатҳои ҳавоии маҳаллӣ;

ҳангоми иҷрои парвозҳои байналмилалӣ берун аз роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ - арзҳои самти парвоз мутобиқ бо банди 27 ҳамин Қоидаҳо.

Роҳрави парвози махсус ҷудошудаи сарҳадҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди ташкилотҳои дахлдор аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофиқаи Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи ҳифзи сарҳади давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия ва тасдиқ карда мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Роҳрави парвози махсус ҷудошудаи сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои иҷрои парвозҳои байналмилалӣ берун аз роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ, ки барои парвозҳои байналмилалӣ кушода шудаанд, дар феҳрасти роҳравҳои парвози ҳавоии сарҳадҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон чоп карда мешавад.

33. Барои аэродромҳое, ки берун аз роҳҳои ҳавоӣ ҷой гирифтаанд, самтҳои даромад (баромад) ба роҳҳои ҳавоӣ муқаррар карда мешаванд. Самтҳое, ки дар парвозҳои байналмилалӣ барои истифодаи даромадан (баромадан) ба роҳҳои ҳавоӣ кушода шудаанд, бо Вазорати амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқа карда мешаванд.

34. Барои иҷрои навъҳои алоҳидаи парвоз (барои машки техникаи ҳавонавардӣ, барои баландиҳои поёнтар аз эшелони поёнӣ, барои суръатҳои аз суръати садо зиёдтар бо соҳаи тағйирёбанда ва ғ.) дар фазои ҳавоии минтақаҳои махсуси парвози ҳавопаймоҳо метавонанд муқаррар гарданд. Маълумот дар бораи чунин минтақаҳои махсус дар феҳрасти минтақаҳои махсуси бо фармонҳои муштараки Вазири мудофиа ва Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшуда нишон дода мешаванд.

35. Дар фазои ҳавоӣ метавонанд минтақаҳои мамнӯъ ва минтақаҳои маҳдуд муқаррар шаванд.

Бо пешниҳоди мақомоти идоракунандаи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилотҳо минтақаҳои мамнӯъ аз тарафи Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, минтақаҳои маҳдуд бошад - аз тарафи Фармондеҳи ҚҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.

Минтақаҳои мамнӯъ ва минтақаҳои маҳдуд дар доираи ҳаҷми асоснокгардидаи фазои ҳавоӣ муқаррар карда мешавад.

36. Истифодабарии фазои ҳавоӣ дар минтақаҳои мамнӯъ ва минтақаҳои маҳдуд манъ аст, ба истиснои:

истифодабарии фазои ҳавоӣ аз тарафи ташкилотҳо, ки ба манфиати онҳо чунин минтақаҳо муқаррар карда мешаванд;

парвозҳо барои боздоштани ҳавопаймоҳои вайронкор, инчунин иҷрои дигар супоришҳои таъҷилӣ ба манфиати давлат;

парвозҳо бо мақсади гузаронидани корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва корҳои ёрирасонӣ ҳангоми ҳолатҳои фавқулоддаи дорои нишонаҳои табиӣ ва техногенӣ.

Ҳангоми зарурати истифодабарии фазои ҳавоӣ дар минтақаи мамнӯъ ва минтақаҳои маҳдуд дар лаҳзаҳое, ки ҳамин Қоидаҳо пешбинӣ накардаанд, истифодабарандагони манфиатдори фазои ҳавоӣ ӯҳдадоранд иҷозати махсуси Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистонро гиранд.

Маълумотҳо оид ба минтақаҳои мамнӯъ ва минтақаҳои маҳдуд дар ҳуҷҷатҳои маълумотҳои аэронавигатсионӣ дарҷ мешаванд.

37. Барои таъмини бехатарии истифодабарии фазои ҳавоӣ дар минтақаҳои сар додан ва афтидани ракетаҳо, афтидани қисмҳои ҷудошавандаи онҳо минтақаҳои хавфнок муқаррар карда мешаванд.

Сарҳадҳои минтакаҳои хавфнок ва ҳадди ақали бехатарии баландии парвозҳои ҳавопаймоҳо дар болои онҳо аз ҷониби Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.

Маълумотҳо оид ба минтақаҳои хавфнок дар ҳуҷҷатҳои маълумотҳои аэронавигатсионӣ ва ҳангоми зарурат бошад, дар воситаҳои ахбори омма табъу нашр мешаванд.

38. Барои таъмини бехатарии истифодабарии фазои ҳавоӣ ҳангоми гузаронидани тирпарронӣ, бомбаандозӣ, корҳои таркониш, тирпаррорниҳои зиддижолавӣ ва зиддитармавӣ, инчунин дигар фаъолиятҳо минтақаҳои машқгоҳҳо, корҳои таркониш, тирпаррорниҳои зиддижолавӣ, зиддитармавӣ ва ғайра муайян карда мешаванд. Сарҳади онҳо бо дарназардошти баландӣ ва ҳадди ниҳоии дурии уфуқии парвози снарядҳо, ракетаҳо, доираи парокандашавии қисматҳои онҳо ва ғайра муайян карда мешаванд. Ғайр аз он ба назар гирифтан зарур аст, ки доираи ин минтақаҳо дар дурии на камтар аз 10 км аз нақшаи парвоз мувофиқи даври аэродромҳо ва сарҳади роҳҳои ҳавоию хатҳои ҳавоии маҳаллии дар ғайри чунин минтақаҳо ҷойгирифта қарор дошта бошад.

Шахсони мансабдор, масъулони гузаронидани тирпарронӣ, сар додани ракетаҳо, бомбаандозӣ, корҳои таркониш, корҳо аз рӯи таъсири фаъол ба ҷараёнҳои обуҳавосанҷӣ ва дигар фаъолиятҳои ба ҳамин монанд назорати муоинавӣ ва радиолакатсионии фазоҳои ҳавоии барои онҳо муқарраргардидаро ташкил менамоянд. Дар ҳолати ошкор кардани ҳавопаймоҳо дар минтақаҳои нишондодашуда фаъолияти дар онҳо анҷом додашаванда фавран қатъ карда мешавад.

39. Барои гузаронидани корҳои авиатсионӣ ба манфиати Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад минтақаҳои корҳои авиатсионие муқаррар карда шаванд, ки ҳудудҳои онро сектори ҳарбии Маркази асосии СЯ ТҲҲ бо пешниҳоди истифодабарандагони фазои ҳавоӣ пас аз мувофиқа бо Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намуда, аз ҷониби Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

40. Барои иҷрои парвозҳои ҳавопаймоҳо бе иҷозати марказҳои СЯ ТҲҲ ба истифодабарии фазои ҳавоӣ дар қисматҳои алоҳидаи фазои ҳавоӣ метавонанд минтақаҳои махсус муқаррар карда шаванд.

Минтақаҳои махсус бо қарори Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон бо пешниҳоди Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси таклифҳои истифодабарандагони авиатсияи гражданӣ оид ба иҷрои парвозҳо дар баландиҳои пасттар аз эшелони поёнӣ муқаррар карда мешаванд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Ҳангоми истифодабарии фазои ҳавоӣ дар ин минтақаҳо истифодабарандагони фазои ҳавоӣ ӯҳдадоранд, ки фавран ба мақомоти наздиктарини СЯ ТҲҲ дар бораи фаъолияти худ хабар дода, аз онҳо маълумотҳои аэронавигатсионии заруриро қабул намоянд.

Минтақаҳои махсус бо фармонҳои муштараки Вазири мудофиа ва Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

41. Бо мақсади такмилдиҳии сохторҳои фазои ҳавоӣ таҳияи пешниҳодҳои дахлдор оид ба даровардани тағйирот ё иловаҳо ба ҳуҷҷатҳое, ки ин сохторро муайян мекунанд (Феҳрасти роҳҳои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Феҳрасти хатҳои ҳавоии маҳаллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ғайра), ба роҳ монда мешавад.

Ҷузъҳои сохторҳои фазои ҳавоӣ дар харитаҳои радионавигатсионӣ қайд карда мешаванд.

Омодагӣ ва пешниҳоди таклифҳо оид ба такмили сохторҳои фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба тартиби мувофиқи замимаи № 4 сурат мегирад.

42. Фаъолияти вобаста бо истифодабарии фазои ҳавоӣ (ба истиснои фаъолиятҳои дар банди 50 ҳамин Қоидаҳо нишондодашуда) мутобиқи дархостҳои додашуда ва (ё) ҷадвалҳо (нақшаҳо) сурат мегирад.

43. Дархостҳои бо вайронкунии тартибот додашуда аз эътибор соқит карда шуда, ба нақшаи шабонарӯзии марказҳои СЯ ТҲҲ дохил карда намешаванд ва дар ин бора дархостдиҳанда хабардор карда мешавад.

44. Банақшагирӣ ва ҳамоҳангсозии истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби марказҳои СЯ ТҲХ, дар ҳамкорӣ бо мақомоти хизматрасонӣ ҳаракати ҳавоӣ (идораи парвозҳо), истифодабарандагони фазои ҳавоӣ иҷро карда мешаванд.

45. Марказҳои СЯ ТҲҲ банақшадарории пешакӣ, шабонарӯзӣ ва ҷории истифодабарии фазои ҳавоиро дар асоси дархостҳо, ҷадвалҳо (нақшаҳо) иҷро менамоянд.

46. Банақшагирии пешакии истифодабарии фазои ҳавоӣ пеш аз 2 ва зиёда шабонарӯз бо мақсади мувофиқаи масъалаҳои вобаста ба ташкили махсуси истифодабарии фазои ҳавоӣ ва таъмини он амалӣ карда мешавад.

47. Банақашагирии шабонарӯзии истифодабарии фазои ҳавоӣ дар арафаи рӯзи истифодабарии фазои ҳавоӣ бо мақсади таъмини фаъолияти дархостӣ бо роҳи тақсимоти фазои ҳавоӣ бо маҳал, вақт ва баландӣ амалӣ карда мешавад.

48. Банақшагирии ҷории истифодабарии фазои ҳавои дар ҷараёни иҷрои нақшаи шабонарӯзӣ бо роҳи азнавтақсимкунии фазои ҳавоӣ бо маҳал, вақт ва баландӣ бо мақсади бехатарии фаъолияти банақшадаровардашуда ва фаъолияте, ки дархост ба онҳо дар шабонарӯзи ҷорӣ дохил мегардад, ба роҳ монда мешавад.

49. Ҳамоҳангсозии истифодабарии фазои ҳавоӣ дар ҷараёни банақшагирӣ ва хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ бо мақсади иҷрои босамар ва саривақтии фаъолият, вобаста аз вазъи бавуҷудомадаи ҳавоӣ, обуҳавосанҷӣ ва аэронавигатсионӣ мутобиқи афзалиятҳои давлатӣ дар истифодабарии фазои ҳавоӣ амалӣ мегардад.

50. Истифодабарии фазои ҳавоӣ бе иҷозати марказҳои СЯ ТҲҲ дар ҳолатҳои зерин иҷозат дода мешавад:

а) зада гардонидани ҳуҷуми ҳавоӣ, пешгирӣ ва қатъ намудани вайронкунии сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё ҳуҷуми мусаллаҳона ба қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон;

б) ёрӣ расонидан ҳангоми ҳолатҳои фавқулоддаи хусусияти табиӣ ва техногенидошта, иҷрои корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ;

в) пешгирӣ ва қатъи вайронкунии Қоидаҳои мазкур;

г) парвозҳо ба минтақаҳои махсус.

Шахсоне, ки барои истифодабарии фазои ҳавоӣ бе иҷозати марказҳои СЯ ТҲҲ қарор қабул кардаанд, ӯҳдадоранд, ки фавран дар ин бора марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ, мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ-ро аз ин хабардор намоянд.

Шахсоне, ки барои истифодабарии фазои ҳавоӣ бе иҷозати марказҳои СЯ ТҲҲ, мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ қарор қабул намудаанд, ӯҳдадоранд, ки барои таъмини бехатарии истифодабарии фазои ҳавоӣ дар минтақаю ноҳияҳои худ ҳамаи чораҳоро андешанд.

51. Дар ҷараёни банақшагирӣ ва ҳамоҳангсозии истифодабарии фазои ҳавоӣ марказҳои СЯ ТҲҲ метавонанд дар шароитҳои баёнгардидаи истифодабарии фазои ҳавоӣ (маҳал, вақт ва баландӣ) тағйирот дароранд. Тағйиротҳои номбурда бояд бо дархостдиҳандагон мувофиқа шуда, ба диққати онҳо ва ҳангоми зарурат бошад, то мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ ва дигар мақомоти дахлдор на камтар аз 2 соат пеш аз вақти банақша гирифтани ибтидои фаъолияти онҳо расонида шаванд. Даровардани тағйиротҳо дар шартҳои баёнгардидаи истифодабарии фазои ҳавоӣ ба роҳҳои парвозӣ, ки аз аэродромҳои гражданӣ иҷро карда мешаванд, мутобиқи "Рӯйхати маълумотҳо дар бораи ҳаракатҳои ҳавопаймоҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон", ки бо мувофиқаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шудааст, амалӣ мегардад.

52. Қарор дар бораи манъи фаъолият ва беэътибор донистани дарҳостҳо аз ҷониби марказҳои СЯ ТҲҲ-е қабул карда мешаванд, ки ҳуқуқи додани иҷозати дахлдорро ба истифодабарии фазои ҳавоӣ доранд.

53. Ҳангоми банақшагирӣ ва ҳамоҳангсозии истифодабарии фазои ҳавоӣ секторҳои ҳарбии марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ метавонанд тартиботи муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддатро муқаррар созанд.

54. Таҳия ва муқарраркунии тартиботи муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддати истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби мувофиқи замимаи № 5 сурат мегирад.

55. Иҷозати истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми иҷрои парвозҳои байналмилалӣ аз тарафи истифодабарандагони тоҷик ва хориҷии фазои ҳавоӣ мувофиқи асосҳои зерин дода мешавад:

а) мувофиқи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

б) мувофиқи иҷозатҳо ба иҷрои парвозҳои якдафъаина, ки аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд;

в) мувофиқи иҷозатномаҳо (литсензияҳо) барои иҷрои парвозҳои якдафъаина, ки аз ҷониби Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд;

г) мувофиқи иҷозатҳо барои иҷрои парвозҳои якдафъаина, ки аз тарафи Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд.

Иҷозати иҷрои парвозҳои якдафъаинаи байналмилалӣ бо авиатсияи санҷишӣ аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

Иҷозати иҷрои парвозҳои якдафъаинаи байналмилалӣ аз тарафи ҳавопаймоҳои давлатӣ аз ҷониби Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.

Иҷозат ба иҷрои дигар фаъолиятҳои вобаста ба истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби истифодабарандагони тоҷик ва хориҷӣ бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад, агар шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон тарзи дигарро пешбинӣ накарда бошанд.

56. Парвези мунтазами байналмилалии ҳавопаймоҳҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва давлатҳои хориҷӣ мутобиқи ҷадвали парвозҳо дар асоси шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати хабаррасонии ҳавоӣ сурат мегирад.

57. Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон (Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон) ба парвози якдафъаинаи ҳавопаймоҳҳои граждании давлатҳои хориҷӣ мувофиқи роҳҳои ҳавоии байналмилалии муқарраргардида дар аэропортҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки барои парвозҳои байналмилалӣ кушода шудаанд ва ба парвозҳои якдафъаинаи транзитӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи ин роҳҳо ба дигар давлатҳо, аз он ҷумла бе фурудоӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат медиҳад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

58. Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон (Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон) бо мувофиқаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳифзи сарҳади давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати даромадҳо ва пардохтҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба парвозҳои байналмилалии якдафъаинаи ҳавопаймоҳои граждании давлатхои хориҷӣ ва ҳавопаймоҳои тоҷик дар аэродрому аэропортҳое, ки ба парвозҳои байналмилалӣ кушода нашудаанд, иҷозат медиҳад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Дастур оид ба ҳамкориҳои мақомоти идоракунандаи давлатӣ бо мувофиқа ва додани иҷозат ба парвозҳои якдафъаинаи ҳавопаймоҳои давлатҳои хориҷӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофиқаи Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати даромадҳо ва пардохтҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳифзи сарҳади давлати назди Ҳукумати Ҷумҳурин Тоҷикистон таҳия ва тасдиқ карда мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

59. Додани иҷозат ба парвозҳои ҳавопаймоҳои граждании давлатҳои хориҷӣ дар роҳҳои дохилии ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва берун аз чунин роҳҳо бо фурудоӣ ба аэропортҳои байналмилалӣ ё ба парвозҳои транзитӣ мувофиқи ҳамин роҳҳо аз ҷониби Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо пас аз мувофиқа бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳатман огоҳ намудани Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

60. Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад, ки додани иҷозатро ба парвозҳои якдафъаинаи ҳавопаймоҳои давлатҳои хориҷӣ дар сурати вайрон кардани низомномаҳои Кодекси фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамин Қоидаҳо ва дигар санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон рад кунад.

61. Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба дархостҳое, ки парвозҳои ҳавопаймоҳои граждании давлатҳои хориҷие, ки бо роҳҳои авиатсионии дар ихтиёри давлатҳои хориҷибуда дохил мегарданд, масъул аст.

62. Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба парвозҳои якдафъаинаи ҳавопаймоҳои давлатҳои хориҷие, ки бо ҳамлу нақли сарони давлатҳо ва ҳукумату намояндагони роҳбарикунандаи онҳо, вазирони корҳои хориҷӣ ва вазирони мудофиа ба парвозҳои якдафъаинаи ҳавопаймоҳои давлатии хориҷӣ вобастаанд, инчунин дар асоси дуҷониба бо парвозҳои транзитии ҳавопаймоҳои давлатҳои хориҷӣ, ки истифодаи роҳҳои дипломатиро барои гирифтани иҷозат ба ин парвозҳо талаб мекунанд, иҷозат медиҳад. Дар ҳолати зарурати фурудоии ҳавопаймоҳо дар аэропортҳо ва аэродромҳое, ки барои парвозҳои байналмилалӣ кушода нашудаанд, мувофиқаи иловагӣ бо Вазорати даромадҳо ва пардохтҳои давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳифзи сарҳади давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон талаб карда мешаванд.

Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи додани иҷозат ба парвозҳои якдафъаинаи ҳавопаймоҳои давлатҳои хориҷие, ки бо онҳо Ҷумҳурии Тоҷикистон муносибатҳои дипломатӣ надорад, таклифҳо пешниҳод мекунад.

63. Ҳангоми иҷрои парвозҳои якдафъаинаи ҳавопаймоҳои давлатҳои хориҷӣ ба Ҷумҳурии Тоҷикистон дар борти ин ҳавопаймоҳо аз ҷониби Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон (қисмҳои дахлдори он) ҳангоми зарурат ҳайати ҳамроҳикунанда ҷудо карда мешаванд.

Дар лаҳзаҳое, ки агар парвозҳои якдафъаинаи ҳавопаймоҳо аз тарафи ҳавопаймоҳои давлатҳои хориҷӣ бо роҳҳои ҳавоии байналмилалӣ ва дар аэродромҳои барои парвозҳои байналмилалӣ кушодашуда иҷро шаванд, ҳайати ҳамроҳикунандаи тоҷик дар асоси дуҷониба метавонад ҷудо карда нашавад.

64. Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон (Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон) ба экипажи ҳавопаймоҳои давлатҳои хориҷӣ, ки мутобиқи ҳамин Қоидаҳо парвоз мекунанд, маълумотҳоро (ба қисмҳои ба онҳо тааллуқдошта) пешниҳод мекунад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39):

а) дар бораи таъини аэродромҳои гражданӣ, аэродромҳои эҳтиётӣ ва воситаҳои радиотехникие, ки мувофиқи самти парвоз ҷой гирифтаанду ба Номгӯи давлатии аэродромҳои граждании Ҷумҳурии Тоҷикиотон (ба истиснои аэродромҳои муштарак ҷойгирифта) ва Номгӯи давлатии аэродромҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил мешаванд;

б) дар бораи таъини аэродромҳое, ки ба Номгӯи давлатии аэродромҳои граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Номгӯи давлатии аэропортҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил нагардида, инчунин дар бораи аэродромҳои муштарак ҷойгиршуда (бо мувофиқаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар мақомоти дахлдори идоракунандаи давлатӣ).

65. Маълумот дар бораи иҷозати парвозҳои ҳавопаймоҳое, ки аз ҷониби Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд, то ба Маркази асосии СЯ ТҲҲ ҳамзамон бо додани иҷозатҳо расонида мешаванд.

66. Хизматрасонии (идоракунии) ҳаракати ҳавоӣ аз ҷониби СЯ ТҲҲ ва мақомоти истифодабарандагони фазои ҳавоӣ дар ҷараёни иҷрои нақшаи шабонарӯзии истифодабарии фазои ҳавоӣ ба роҳ монда мешавад ва ба он хизматрасонии парвозию маълумотдиҳӣ, хизматрасонии машваратӣ, хизматрасонии танзимкунии ҳаракати ҳавоӣ, инчунин огоҳкунии садамавӣ дохил мешаванд.

67. Банақшагирии истифодабарии фазои ҳавоӣ чунин ба роҳ монда мешавад:

а) аз ҷониби сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ -ҳангоми банақшагирии истифодабарии фазои ҳавоӣ дар ҳудудҳои минтақаҳои МА СЯ ТҲҲ ва парвозҳо бо буридани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

б) аз ҷониби сектори граждании МА СЯ ТҲҲ ҳангоми банақшагирии истифодабарии фазои ҳавоӣ дар ҳудудҳои минтақаҳои МА СЯ ТҲҲ ба парвозҳои байналмилалӣ;

в) аз ҷониби маркази минтақавии СЯ ТҲҲ - ҳангоми банақшагирии истифодабарии фазои ҳавоии як минтақаи СЯ ТҲҲ.

68. Назорати тартиби истифодабарии фазои ҳавоӣ аз ҷониби мақомоти СЯ ТҲҲ, мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ, инчунин мақомоти хизматрсонии ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо), истифодабарандагони фазои ҳавоӣ дар минтақа ва ноҳияҳои СЯ ТҲҲ-и муқарраргардида сурат мегирад.

69. Ҳамаи ҳавопаймоҳо дар фазои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дастгоҳҳои бакорандохташудаи ташхиси радиолакатсионӣ парвоз менамоянд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Парвози ҳавопаймоҳо бе ташхиси радиолакатсионӣ, ба истиснои ҳавопаймоҳое, ки дар онҳо барқарор кардани ин дастгоҳҳо пешбинӣ нашудааст, манъ аст.

Парвози ҳавопаймоҳое, ки дар онҳо дастгоҳи ташхиси радиолакатсионӣ пешбинӣ нагардидааст, дар ҳар ҳолати алоҳида дар дархостҳои ба парвоз додашуда дарҷ карда мешаванд.

70. Мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ назорати радиолакатсионӣ ва ба мақомоти дахлдори СЯ ТҲҲ додани маълумотҳоро оид ба ҳаракати ҳавопаймоҳои зерин ва дигар объектҳои моддӣ таъмин менамоянд:

а) таҳдидкунандагони бурриши ғайриқонунӣ ё ғайриқонунӣ убуркунандагони сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

б) номаълум;

в) вайронкунандагони тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон то лаҳзаи қатъ намудани вайронкунӣ ё то қабули қарори мувофиқашуда аз ҷониби марказҳои СЯ ТҲҲ, мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ оид ба идомаи парвоз;

г) огоҳкунандагон аз бонги "Фалокат";

д) иҷрокунандагони парвозҳо таҳти литерҳои "А" ва "К", инчунин ҳавопаймоҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки парвозҳои махсусро иҷро мекунанд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

е) иҷрокунандагони парвозҳо барои гузаронидани корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ;

ж) иҷрокунандагони парвозҳо ба сифати нуқтаҳои амрдиҳии ҳавоӣ ва нуқтаҳои идоракунӣ;

з) иҷрокунандагони парвозҳо ба сифати мақсадҳои санҷишӣ.

71. Ҳангоми сар задани хавфи бехатарии парвоз, аз он ҷумла вобаста ба амали дахолати ғайриқонунӣ ба борти ҳавопаймо, экипаж бонги "Фалокат" -ро медиҳад. Дар ҳавопаймоҳое, ки бо системаи бонгдиҳӣ оиди хатар ҷиҳозонида шудаанд, ҳангоми ҳуҷум ба экипаж бонги иловагии "ИОН" (ишораи огоҳкунии наҷотдиҳӣ) дода мешавад.

Ҳангоми аз экипажи ҳавопаймо қабул кардани бонги "Фалокат" ва (ё) "ИОН" ҳамаи мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвоз) ӯҳдадоранд оид ба расонидани ёрӣ ба экипажи гирифторгаштаи офат тадбирҳои зарурӣ андешида, фавран ба маркази СЯ ТҲҲ, мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ дар бораи маҳалли қарор доштани он ва дигар маълумотҳои заруриро диҳанд.

72. Ҳангоми дар фазои ҳавоӣ пайдо шудани ҳавопаймоҳои номаълум ва дигар объектқои моддӣ дар лаҳзаҳои истисноӣ бонги "Ҷамъшавӣ" дода мешавад, ки маънои фавран фурудоӣ ё аз минтақаи мазкур баровардани ҳамаи ҳавопаймоҳоеро, ки дар ҳаво мебошанд, дорад, ба ғайр аз ҳавопаймоҳое, ки барои мубориза бо ҳавопаймоҳои вайронкор ҷалб шудаанд ва иҷрокунандагони супоришҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ.

Ҳуқуқи додани бонги "Ҷамъшавӣ" ба мақомоти СЯ ТҲҲ аз ҷониби Фармондеҳи ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ мутобиқан ба воситаи навбатдорони таъҷилии нуқтаҳои амрдиҳии ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ дода мешавад.

Ҳангоми бонги "Ҷамъшавӣ" ҳамаи ҳавопаймоҳои дар фазо буда, ба ғайр аз дар боло зикргардида, бо амри мақомоти СЯ ТҲҲ вобаста ба эълон гардидани сигнал дар минтақа эълони фуруд меоянд ё ба дигар минтақаҳо бароварда мешаванд.

73. Мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) ӯҳдадоранд, ки дар ҳолатҳои зерин мақомоти болоии ТҲҲ (идоракунии парвозҳо), марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ ва мақомоти ҚҲҲ ва кӯшунҳои МЗҲ-ро фавран хабардор созанд:

а) таҳдиди ғайриқонунии бурида гузаштан ё убури ғайриқонунии сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

б) дар минтақаи ТҲҲ пайдо шудани ҳавопаймоҳои номаълум ё дигар объектҳои моддӣ;

в) аз тарафи ҳавопаймоҳо додани бонги "Фалокат" ва (ё) "ИОН";

г) дар вақти муқарраргашта ба нуқтаи таъинот ҳозир нашудани ҳавопаймо, агар маҳалли қарор доштани он номаълум бошад;

д) канда шудани алоқаи радиоӣ бо ҳавопаймо;

е) аз ҷониби экипажи ҳавопаймо иҷро накардани талаботҳои мақоми ТҲҲ (идоракунии парвозҳо);

ж) гирифтани маълумот (аз он ҷумла дорои хусусиятҳои номаълум) оид ба санади халалдорсозии ғайриқонунӣ дар борти ҳавопаймо;

з) ошкор гардидани вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоӣ ё гирифтани маълумот дар бораи чунин вайронкорӣ.

74. Ба вайронкуниҳои тартиби истифодабарии фазои ҳавоӣ дохил мешаванд:

а) истифодабарии фазои ҳавоӣ бе дархост (ҷадвал, нақша), огоҳкунии мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ то саршавӣ ё анҷоми мӯҳлати фаъолияти дархостҳо (ҷадвал, нақша), ба истиснои ҳолатҳои дар банди 50 ҳамин Қоидаҳо нишондодашуда;

б) истифодабарии фазои ҳавоӣ бе иҷозати мақоми дахлдори СЯ ТҲҲ, ба истиснои ҳолатҳои дар банди 50 ҳамин Қоидаҳо нишондодашуда;

в) риоя нагардидани шароитҳои истифодабарии фазои ҳавоие, ки аз ҷониби мақомоти таъҷилии СЯ ТҲҲ муқаррар карда шудаанд;

г) риоя накардани амрҳои мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) ва амрҳои ҳавопаймои қиркунандаи боздоранда;

д) парвози ҳавопаймо, ки мувофиқи системаи огоҳкунии радиолакатсионӣ ба дархост ҷавоб намедиҳанд, сарфи назар аз ҳавопаймоҳое, ки (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39):

дар онҳо ҷойгиркунии асбобоҳои огоҳкунии радиолакатсионӣ пешбинӣ нашудаанд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

бо асбобҳои вайрони огоҳкунии радиолакатсионӣ аз аэродром (майдони фурудоӣ), ки дар минтақаи душворфатҳ ҷой гирифтааст ва таъмири асбобҳо имконият надорад, парвоз мекунанд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

иҷрои парвозҳоро ҳамчун мақсадҳои назоратӣ анҷом медиҳанд;

дар онҳо ҳангоми парвоз асбобҳои огоҳкунии радиолакатсионии давлатиашон аз кор баромадааст ва онҳое, ки бо воситаҳои радиотехникии мақомоти қӯшунҳои МЗҲ ё мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) шинохта шудаанд;

е) риоя накардани қоидаҳои убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва тартиби истифодабарии фазои ҳавоии хатҳои сарҳадӣ;

ж) риоя накардани низоми муваққатии, маҳаллии муқарраргардида ё маҳдудияти кӯтоҳмуддат;

з) парвози гурӯҳҳои ҳавопаймоҳо ба миқдоре, ки аз дархости номбурда зиёданд;

и) истифодабарии фазои ҳавоии минтақаҳои мамнӯъ, минтақаҳои маҳдуд бе иҷозати махсус;

к) фурудоии ҳавопаймо дар аэродроми (майдону минтақаи) банақшанагирифта (огоҳнакарда), ба ғайр аз фурудоии маҷбурӣ;

л) аз тарафи ҳавопаймо риоя нагардидани қоидаҳои амудӣ, тӯлӣ ва паҳлӯии эшелонкунӣ;

м) бе иҷозати мақоми ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) берун аз доираи роҳҳои ҳавоӣ, хатти ҳавоии маҳаллӣ ва самти ҳавоӣ баргаштани ҳавопаймо, ба истиснои ҳолатҳое, ки ба бехатарии парвоз таҳдид мекунанд.

76. Мақомоти қӯшунҳои МЗҲ ҳангоми ошкор гардидан ё гирифтани маълумотҳо аз мақоми ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) дар бораи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоӣ сигнали "Низом"-ро эълон мекунанд, ки он то ба мақомоти таъҷилии СЯ ТҲҲ, истифодабарандаи фазои ҳавоии ба вайронкунӣ роҳдода ва ҳавопаймои вайронкор расонида мешавад.

Қарор дар бораи манъи истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми иҷрои парвозҳои байналмилалӣ, ҳамчунин ҳангоми истифодабарии фазои ҳавоӣ дар минтақаҳои МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистонро сардори басти сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ қабул мекунад.

Дар хусуси қабули қарор ба нуқтаи фармондеҳии ҚҲҲ ва истифодабарандаи фазои ҳавоие, ки дар он манъ мегардад, хабар дода мешаванд.

Дар сурати аз ҷониби истифодабарандаи фазои ҳавоӣ иҷро нагардидани фармони мақоми ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) дар бораи қатъ намудани вайронкунии ба парвози ҳавопаймо вобастабуда бо қарори Фармондеҳи ҚҲҲ, сардори ситоди ҚҲҲ, Фармондеҳи қӯшунҳои МЗҲ, сардори ситоди қӯшунҳои МЗҲ ё шахсони онҳоро ивазкунанда, ҳамчунин навбатдорони таъҷилии дахлдори НФ ҚҲҲ ва МЗҲ ба ҳаво ҳавопаймои навбатдорро (чархболро) мехезонанд, то ки ҳавопаймои вайронкорро маҷбур созад дар аэродроми (майдони) наздики қобили истифода нишинад.

76. Пас аз шарҳи сабабҳои вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоӣ қарори минбаъд иҷро намудани парвози байналмилалӣ ё парвоз дар дохили минтақаҳои МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистонро сардори басти навбатдорони сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ қабул менамояд.

77. Тибқи дар ҳолати вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳқиқот гузаронида мешавад.

Таҳқиқ, ташкили баҳисобгирӣ ва таҳлили вайрон гардидани тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи тартиби замимаи № 6 сурат мегирад.

Барои гузаронидани таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон маълумотҳои мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо), мақомоти қӯшунҳои МЗҲ, гузоришҳои командирони ҳавопаймоҳо, маводҳои назорати объективӣ, ҳамчунин маълумотҳои дигар мақомот ва шаҳрвандоне, ки аз далели вайронкунӣ огоҳ гардидаанд, асос мебошанд.

78. Истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо), шаҳрвандон ва шахсони хуқуқие, ки бо айби онҳо вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон рӯй додааст, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон хароҷотҳоеро, ки бо истифода бурдани қувва ва воситаҳо вобастаанду бо мақсади убур намудан тартиби истифодабарии фазои ҳавоиро вайрон намудаанд, мепардозанд.

III. Истифодабарии ҷузъҳои сохторҳои фазои ҳавоӣ

79. Парвозҳои ҳавопаймоҳо, ҳамаи навъҳои тирпаронӣ, сар додани ракетаҳо, корҳои таркониш ва дигар навъҳои фаъолияте, ки ба пешрафт, интиқол ва сар додани объектҳои моддӣ дар фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқаманданд, ҳамчунин фаъолияте, ки бо истифодабарии фазои ҳавоӣ вабоста несту метавонад ба бехатарии парвозҳо (шуодиҳии электромагнитии рӯшноӣ, радиоӣ ва ғайра) таҳдид мекунад, тибқи дархостҳо ё ҷадвалҳо (нақшаҳо) сурат мегиранд.

Шахсони мансабдор дар асоси нақшаҳо, ҷадвалҳо, фармонҳою фармоишҳои тасдиқшуда ба иҷрои амалиёте, ки дар моддаи мазкур баён ёфтааст, қарор қабул мекунанд.

80. Фаъолияти дар моддаи 79 ҳамин Қоидаҳо нишондодошуда танҳо пас аз дархост ва гирифтани иҷозат ба истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз маркази СЯ ТҲҲ-и дахлдор бо тартиби пешбининамудаи Низомнома дар бораи марказҳои СЯ ТҲҲ ва мутобиқи замимаи № 2 ба ҳамин Қоидаҳо иҷозат дода мешавад.

81. Дар ҳолатҳои махсус метавонад парвозҳои таъҷилии ҳавопаймоҳо бе дархости пешакӣ амалӣ карда шаванд. Ҳуқуқи қабули қарори парвозҳои таъҷилиро мутобиқан инҳо доранд:

а) ба парвоз барои дастгир намудани ҳавопаймоҳои вайронкор, барои доштан ё ҳамроҳӣ намудани нишонаҳои номаълум ва санҷишӣ, ҳамчунин ба иҷрои амалиёт бо мақсади иҷрои дигар супоришҳои таъҷилӣ ба манфиати мудофиаи давлат - Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармондеҳони навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, сардорони ситодҳои КҲҲ, қӯшунҳои МЗҲ, навбатдори таъҷилии НФ КҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

б) ба парвози ҳавопаймоҳои навбатдори ҷустуҷӯкунанда барои ҷустуҷӯ ва ба ҷои дигар кӯчонидани экипажҳои дастгоҳҳои кайҳонӣ, ҳавопаймоҳои ба фалокат дучор шуда истода, ҳамчунин барои расонидани кӯмак ҳангоми офатҳои табиӣ - ба шахсони мансабдоре, ки мувофиқи Дастури хадамоти авиатсионию ҷустуҷӯии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян гардидаанд;

в) ба парвоз ҳангоми расонидани кӯмак дар ҳолатҳои офатҳои табиӣ, фалокат ва садамаҳои аломати техногенӣ доштаю дигар ҳолатҳое, ки ба ҳаёти одамон таҳдид мекунанд, - фармондеҳони навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, комиссарони ҳарбии комиссариатҳои ҳарбии вилоятии Ҷумҳурии Тоҷикистон, роҳбарони вазорату идораҳо ва корхонаҳои авитсияи граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ҳавопаймоҳои ҷустуҷӯӣ - наҷотдиҳӣ, зидди сӯхтор ва кӯмаки тиббӣ доранд.

Иҷозати амалӣ гардонидани фаъолияти истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои пешбининамудаи ҳамин модда аз ҷониби секторҳои харбии марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ бо гузориши ҳатмӣ ба маркази болоии СЯ ТҲҲ, нуқтаи фармондеҳии КҲҲ ва огоҳкунии мақоми дахлдори қӯшунҳои МЗҲ дода мешавад. Чунин иҷозат бо гирифтани дархости истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон фавран дода мешавад.

Истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, марказҳои СЯ ТҲҲ, нуқтаҳои фармондеҳии ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ дар ин ҳолат ӯҳдадоранд барои таъмини бехатарии ҳаракати ҳавоӣ дар минтақа ва ноҳияҳои худ ҳамаи чораҳоро андешанд.

82. Убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби ҳавоиаймоҳое, ки парвозҳои байналхалқиро иҷро мекунанд, бо роҳравҳои парвози ҳавоии махсус ҷудошудаи сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ гардонида мешаванд, ки бо фармони муштараки Вазири мудофиа ва Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мешавад. Маълумотҳое, ки барои убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон заруранд, дар ҳуҷҷатҳои маълумотҳои аэронавигатсионӣ дарҷ мегарданд.

83. Экипажи ҳавопаймо ӯҳдадор аст на камтар аз 10 дақиқа то убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз маркази дахлдори СЯ ТҲҲ, ки хизматрасонии ҳаракати ҳавоиро амалӣ мегардонад, иҷозати убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дархост намояд. Ҳамзамон экипаж бонги нидо (рақами сафар), маҳали қарор доштан, эшелони (баландии) парвози худ ва вақти баҳисобгирии убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳангоми иҷрои парвози якдафъаина бошад- рақами иҷозат барои убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро нишон медиҳад. Маркази СЯ ТҲҲ, ки хизматрасонии ҳаракати ҳавоиро амалӣ мегардонад, фавран ба мақомоти дахлдори ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ дар бораи додани иҷозат ба убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар маълумотҳои заруриро хабар медиҳад.

Ҳангоми мавҷуд будани роҳҳои алоқаи мустақим байни маркази СЯ ТҲҲ ва мақомоти ТҲҲ-и давлати ҳамҳудуд экипажи ҳавопаймо чунин иҷозатро аз маркази СЯ ТҲҲ-е мегирад, ки хизматрасонии ҳаракати ҳавоии ҳавопаймои номбурдаро амалӣ мегардонад.

Бурида гузаштани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе иҷозати СЯ ТҲҲ манъ аст.

84. Экипажи ҳавопаймое, ки аз аэродроми назди сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарордошта парвоз мекунад, иҷозатро барои убури сарҳади давлатӣ дар аэродроме, ки парвоз мекунад аз маркази дахлдори СЯ ТҲҲ-и дорои роҳҳои алоқаи мустақим бо мақомоти ТҲҲ-и давлате, ки дар фазои ҳавои он парвозкунӣ ба нақша гирифта шудааст, мегирад. Дар ин ҳолат маркази СЯ ТҲҲ-и иҷозатдиҳанда пас аз парвози ҳавопаймо фавран ба мақомоти дахлдори ТҲҲ-и давлати ҳамҳудуд, ки ба фазои ҳавоии он ҳавопаймо равона шудааст, оид ба навъи он, рақами иҷозат (рақами сафар, рақами борт ё бонги нидоин он) эшелони (баландии) парвоз, вақти аниқи парвоз ва вақти баҳисобгирифтаи убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон хабар медиҳад. Маркази СЯ ТҲҲ маълумотҳои номбурдаро бо тариқи таъҷилӣ ба мақомоти дахлдори қӯшунҳои МЗҲ медиҳад.

85. Дар сурати дар системаи эшелонкунии ҳавопаймоҳо мавҷуд будани фарқиятҳое, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва давлати бо Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамҳудуд қабул шудааст, басти эшелонҳо бояд 30 км то сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон қатъ гардад, агар дигар дар шартномаҳои байналмилалӣ пешбинӣ нашуда бошаду дигар супоришҳои мақоми СЯ ТҲҲ набошад.

86. Агар ҳавопаймо пас аз убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон парвозро давом дода натавонад, то убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти бозгашт, чун қоида, бо ҳамон самт бо иҷозати маркази СЯ ТҲҲ парвоз мекунад. Маркази СЯ ТҲҲ-и чунин иҷозатдода аз ин мақоми дахлдори қӯшунҳои МЗҲ, ҳамчунин мақомоти ТҲҲ-и давлати ҳамҳудудро таъҷилан хабар медиҳад.

87. Аз ҷониби ҳавопаймо убур кардани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми даромад ба фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бе алоқаи радиоӣ манъ мебошад, сарфи назар аз ҳолатҳое, ки алоқаи радиоӣ ҳангоми парвоз (ҳангоми мавҷуд будани иҷозат ба иҷрои парвози мутобиқи ҳамин Қоидаҳо, шартномаҳои байналмилалӣ ва созишномаҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон гирифташуда) қатъ гардида бошад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

88. Ба ҳавопаймоҳои хориҷӣ барои даромад ба фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади ҷустуҷӯ, расонидани кӯмак ба мусофирон ва экипажи ҳавопаймоҳое, ки ба фалокат дучор шуда истодаанд ё гирифтори фалокат гардидаанд, ҳамчунин дар ҳолатҳои фавқулоддаи дорои нишони табиию техногенӣ аз ҷониби секторҳои ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ бо хабаррасонии мақомоти ТҲҲ, қӯшунҳои МЗҲ, Вазорати амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи ҳифзи сарҳади давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат дода мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

Парвози маҷбурии ҳавопаймо (дастгоҳҳои парвозкунанда) дар фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои садама, офатҳои табиӣ, расонидани ёрии таъҷилии тиббӣ ба аъзоёни экипаж ё мусофирон, ҳамчунин дигар сабабҳои монанд вайронкунии қоидаҳои убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон намебошанд. Командири ҳавопаймо дар сурати маҷбуран убур кардани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадор аст дар ин хусус ба маркази дахлдори СЯ ТҲҲ хабар диҳад ва минбаъд мувофиқи супоришҳо ё фармонҳои он, ки ба ҳавопаймои барои расонидани кӯмак ё муайян кардани ҳолати рӯйдода омада дода мешавад, амал кунад. Маркази СЯ ТҲҲ маълумотҳоро дар бораи ҳавопаймоҳое (дастгоҳҳои парвозкунандае), ки сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро бо сабабҳои узрнок буридаанд, таъҷилан ба мақомоти дахлдори ҚҲҲ, қӯшунҳои МЗҲ, Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳифзи Сарҳади давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақоми ТҲҲ-и давлати ҳамҳудуд хабар медиҳад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

89. Ҳавопаймое (дастгоҳи парвозкунандае), ки сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро бо вайрон намудани ҳамин Қоидаҳо бурида гузаштааст, вайронкунандаи сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисоб карда мешавад. Дар муносибати ҳавопаймои (дастгоҳи парвозкунандаи) вайронкор мақомоте, ки барои ҳифзи сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷалб шудаанд, мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳо меандешанд.

90. Дар фазои ҳавоии хати парвози назди сарҳадӣ фаъолиятҳое, ки дар моддаи 79 ҳамин Қоидаҳо нишон дода шудааст, манъ аст, ба истиснои:

а) парвозҳои ҳавопаймоҳои ба бурида гузаштани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозатдодашуда;

б) парвози ҳавопаймоҳое, ки дар хати парвози назди сарҳадӣ ҷой гирифтаанд;

в) парвозҳои ҳавопаймо барои доштани ҳавопаймоҳои вайронкор, барои доштан ё ҳамроҳӣ кардани нишонаҳои номаълуму назоратӣ, барои навбатдорӣ дар ҳавои минтақаҳои муқарраршуда, ҳамчунин тирпарронӣ, сар додани ракетаҳо, бомбаандозӣ ва дигар фаъолиятҳо ҳангоми иҷрои супоришҳои таъҷилию махсус ба манфиати бехатарии давлат;

г) парвози ҳавопаймоҳои авиатсияи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои назорати омодагии ҷангии қӯшунҳои МЗҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон дар парвоз санҷидани истгоҳҳои радиолакатсионӣ, воситаҳои радиотехникию системаи таъминоти парвозҳо, иҷрои разведкаи ҳарбӣ, ҳамчунин таълимӣ, тирандозии ҷангӣ, сар додани ракетаҳо ва бомбаандозӣ дар машқгоҳҳо;

д) парвозҳои ҳавопаймоҳо барои расонидани кӯмак ҳангоми офатҳои табиӣ, садамаҳо, ҳолатҳои садамавӣ ва дигар ҳолатҳое, ки ба ҳаёту саломатии одамон таҳдид мекунанд;

е) парвозҳои ҳавопаймоҳое, ки мувофиқи самти тасдиқнамудаи Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади интиқоли мусофирон, борҳо ва почтаҳо ба минтақаҳои душвори дурдаст, ҳамчунин барои ҳалли масъалаҳои хоҷагиҳои халқ парвоз мекунанд;

ж) тирпаронӣ, сар додани ракетаҳо, корҳои таркониш ва сар додани курраҳои обуҳавосанҷӣ, ки аз ҷониби муассисаҳо, корхонаҳою ташкилотҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хати парвози наздисарҳадии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгиршуда иҷро карда мешаванд.

91. Дар фазои ҳавоии хати парвози назди сарҳади парвози ҳавопаймоҳое, ки бе системаи таҷҳизонидашудаи ташхиси радиолакатсисонии (ба истиснои ҳолатҳое, ки дар дархост ба парвоз баён гардидааст), ҳамчунин ҳавопаймоҳое, ки алоқаи радиоии дутарафа бо мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) надоранд, манъ аст (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

92. Истифодабарандагони фазои ҳавоӣ бояд ба марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ ва мақомоти қӯшунҳои МЗҲ дар бораи ҳолатҳои ҷойгир намудани ҳавопаймоҳо берун аз аэродромҳои (майдонҳои) дар дархостҳо пешбинӣ (нагардида бо нишон додани маҳалли қарор доштани онҳо хабар диҳанд.

93. Минтақаҳои махсусе, ки истифодабарии фазои ҳавоӣ бе гирифтани иҷозат аз марказҳои СЯ ТҲҲ дар хати парвози назди сарҳадӣ рухсат дода мешавад, муқаррар карда намешавад.

94. Тағийротҳои ҷузъҳои сохторҳои фазои ҳавоӣ дар хати парвози назди сарҳадӣ бо мақомоти Вазорати амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи ҳифзи сарҳади давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқа карда шуда, аз ҷониби Фармондеҳи ҚҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад.

95. Саркашии маҷбурӣ аз роҳҳои ҳавоӣ, хатҳои маҳаллӣ ё самти парвози муқарраршуда ҳангоми парвоз дар хати парвози назди сарҳадӣ, чун қоида, берун аз сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

96. Бо мақсади тасодуфан вайрон кардани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аэродромҳои дар хати парвози наздисарҳадӣ қарордошта бояд бо воситаҳои радиотехникие, ки назорати парвозҳои ҳавопаймоҳоро таъмин менамоянд,таҷҳизонида шаванд.

97. Истифодабарии фазои ҳавоӣ дар минтақаҳои аэродром (нуқтаҳои ҳавоӣ) мутобиқи дастури иҷрои парвозҳо дар минтақаи аэродром (нуқтаҳои ҳавоӣ) ё шиносномаи аэронавигатсионии аэродром сурат мегирад.

98. Минтақаҳои аэродромҳое, ки барои гирифтани самти баландӣ, самти пастшавӣ ва воридшавӣ ба фурудоӣ муқаррар шуданд, бояд аз якдигар ва сарҳади роҳҳои ҳавоӣ ба сатҳи уфуқӣ ҳангоми мавҷуд будани назорати радиолакатсионӣ дар масофаи на камтар аз 10 км, бе назорати радиолакатсионӣ бошад, на камтар аз 20 км. дур бошанд.

Дар минтақаҳои аэродромҳо (нуқтаҳои ҳавоӣ) бо маҳдудияти фазои ҳавоӣ рақамҳои номбурда метавонад ду маротиба кам бошанд. Дар ин ҳолатҳо минтақаҳои аэродромҳое, ки барои гирифтани самти баландӣ, пастшавӣ ва воридшавӣ ба фурудоӣ муқаррар шудаанд, бояд аз якдигар ва аз сарҳади роҳҳои ҳавоию хати ҳавоии маҳаллӣ дар самти амудӣ дар масофаи на камтар аз 600 м дур бошанд.

Дар ҳолати алоҳида ҳангоми иҷрои парвози ҳавопаймоҳо дар минтақаҳои аэродромҳо мувофиқи қоидаҳои парвозҳои муоинашаванда бо суръати парвози 300 км/соат ва камтар бо қарори Фармондеҳи ҚҲҲ метавонад масофаҳои зерин на камтар аз:

бо сатҳи амудӣ 300 м;

бо сатҳи уфуқӣ 5 км муқаррар карда шаванд.

Ҳангоми иҷрои парвозҳои аэродромӣ дар минтақаҳои аэродромҳо бо маҳдудияти фазои ҳавоӣ секторҳои ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ метавонанд бо роҳҳои ҳавоӣ, хатҳои ҳавоии маҳаллӣ ва дигар ҷузъҳои сохторҳои фазои ҳавоӣ маҳдудиятҳо ворид намоянд.

99. Дар фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон фосилаҳои ҳадди ақали эшелонкунии амудӣ, тӯлкашида ва паҳлӯй муқаррар карда мешаванд.

100. Фосилаи ҳадди ақали (минималии) эшелонкунонии амудӣ ҳангоми парвози ҳавопаймоҳо аз рӯи қоидаи парвозҳо бо асбоб муқаррар карда мешавад:

а) то эшелони парвози 290-300 метр (1000 фут);

б) аз эшелони парвози 290 то эшелони парвози 410;

- 300 метр (1000 фут) байни ҳавопаймоҳое, ки барои парвоз дар RVSM иҷозат доранд;

- 600 метр (2000 фут) байни:

- ҳавопаймоҳои давлатие, ки барои парвоз дар RVSM иҷозат надоранд ва ҳама гуна дигар ҳавопаймоҳо;

- ҳавопаймоҳои давлатие, ки парвозро дар ҳайати гурӯҳ иҷро менамоянд ва ҳама гуна дигар ҳавопаймоҳо;

- ҳавопаймое, ки кори таҷҳизоташ ногаҳон бад шуда, боиси таъмин нагардидани нигоҳдории эшелони парвози муқарраргардида мешавад ва ҳама гуна дигар ҳавопаймоҳо;

- ҳавопаймое, ки бинобар сабаби шароити метеорологӣ ва аломати гирдбодӣ ба минтақаи сахти турбулентнокӣ афтидааст ва ин бевосита ба қобилияти нигаҳдории эшелони парвози муқарраргардидаи ҳавопаймо таъсир мерасонад ва ҳама гуна дигар ҳавопаймоҳо;

- ҳавопаймое, ки парвозро бо алоқаи радиоии азкормонда иҷро менамояд ва ҳама гуна дигар ҳавопаймо дар ҳолате, ки онҳо парвозро дар фазои ҳавоӣ бо RVSM иҷро менамоянд;

- ҳавопаймоҳое, ки барои парвоз дар RVSM иҷозат надоранд ва дигар ҳавопаймоҳо дар фазои ҳавоии гузариш аз (ба) RVSM (минтақаи "буферӣ").

Даромад ба фазои ҳавоӣ аз эшелони парвози 290 то эшелони парвози 410 барои ҳавопаймоҳое (ба ғайр аз ҳавопаймоҳои давлатӣ), ки онҳо барои парвоз дар фазои ҳавоӣ бо RVSM иҷозат надоранд, манъ карда мешавад;

в) аз эшелони парвози 410 баландтар - 600 метр (2000 фут).

Фосилаи ҳадди ақали эшелонкунонии амудӣ байни ҳавопаймоҳое, ки парвозро аз рӯи қоидаҳои парвози муроқибавӣ баландтар аз эшелони гузариш иҷро мекунанд, то эшелони парвози 285-300 метр (1000 фут) муқаррар карда мешавад.

Фосилаи ҳадди ақали байни ҳавопаймое, ки парвозро бо суръати фавқуссадо иҷро мекунад ва ҳавопаймое, ки парвозро бо суръати фавқуссадо ё то суръати садо иҷро мекунад, бояд 1000 метр (3000 фут) бошад.

Фосилаи ҳадди ақали эшелонкунонии амудии баландтар аз эшелони гузариш байни ҳавопаймоҳое, ки парвозро аз рӯи қоидаҳои парвози муроқибавӣ иҷро менамоянд ва ҳавопаймоҳое, ки парвозро аз рӯи қоидаҳои парвоз бо асбоб иҷро менамоянд, бояд на камтар аз 300 метр (1000 фут) бошад.

Миёни баландии парвози ҳавопаймоҳои пасттар аз эшелони поёнӣ фосилаҳои ҳадди ақали зайл муқаррар карда мешавад:

-150 метр (500 фут) - ҳангоми парвоз аз рӯи коидаҳои парвози муроқибавӣ бо суръати парвози 300 км/с ва камтар аз он;

-300 метр (1000 фут) - ҳангоми парвоз аз рӯи қоидаҳои парвози муроқибавӣ бо суръати парвоз зиёда аз 300 км/с.

Фосилаи ҳадди ақал байни эшелони поёнӣ ва баландии парвоз бо хатти сайр ё ҳангоми иҷроиши фаъолияти дигар пасттар аз эшелони поёнӣ бояд 300 метр бошад.

Эшелонкунонии амудӣ дар фазои ҳавоӣ бо низоми нимдавра амалӣ карда мешавад:

- дар самти аз меридиани аслӣ (воқеӣ) аз 0 то 179 дараҷа (бо ҳисоб) эшелони парвози 10, 30, 50, 70, 90, 110, 130, 150, 170, 190, 210, 230, 250, 270, 290, 310, 330, 350, 370, 390, 410, 450, 490 ва ғайра муқаррар карда мешавад.

- дар самти аз меридианаи аслӣ (воқеӣ) аз 180 то 359 дараҷа (бо ҳисоб) эшелони парвози 20, 40, 60, 80, 100, 120, 140, 160, 180, 200, 220, 240, 260, 280, 300, 320, 340, 360, 380, 400, 430, 470, 510 ва ғ. муқаррар карда мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

101. Барои эшелонкунии тӯли мувофиқи қоидаҳои парвозҳои муоинашаванда фосилаҳои ҳадди ақали зерин муқаррар мешаванд:

а) байни ҳавопаймоҳои дар як самту як баландӣ парвозкунанда, ё ки байни ҳавопаймою дигар объекти моддӣ - на камтар аз 2 км;

б) байни ҳавопаймоҳои ба самти бурранда дар як баландӣ парвозкунанда, ё ки байни ҳавопаймо ва дигар объекти моддӣ дар лаҳзаи аз тарафи ҳавопаймо буридани самти парвози дигар ҳавопаймо ё дигар объекти моддӣ - на камтар аз 2 км барои ҳавопаймоҳои бо суръати парвози 300 км/соат ва камтар парвозкунанда ва на камтар аз 5 кмбарои ҳавопаймоҳои бо суръати парвози аз 300 км/соат зиёд парвозкунанда.

Барои эшелонкунии тӯлӣ ҳангоми парвозҳо мувофиқи қоидаҳои парвозҳо бо асбобҳои назоратии бетанаффуси радиолакатсионӣ фосилаҳои ҳадди ақали зайл муқаррар карда мешаванд:

а) байни ҳавопаймоҳои дар як самт бо як эшелон (баландӣ) парвозкунанда:

дар роҳҳои ҳавоӣ ва самтҳои ғайри онҳо - на камтар аз 30 км;

дар минтақаи аэродром (дар минтақаи воридшавӣ) - на камтар аз 20 км (дар минтақаи аэродроме (дар минтақаи воридшавие), ки бо воситаҳои автоматикии системаи хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идоракунии парвозҳо) ё воситаҳои радиолакатсионии дуюмдараҷа ҷиҳозонида шудаанд, - на камтар аз 10 км);

ҳангоми иҷрои усулҳои ҳаракат (манёвр) мувофиқи нақшаи воридшавӣ ва фурудоӣ на камтар аз 5 км ва барои ҳавопаймоҳое, ки аз паси ҳавопаймоҳои бо вазни парвозиашон 136 тонна ва зиёда аз он парвоз менамоянд - 10 км (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

б) байни ҳавопаймоҳо дар ҳолати аз ҷониби ҳавопаймо убур намудани эшелони (баландии) муқобиле, ки дигар ҳавопаймо онро ишғол кардааст, на камтар аз 30 км дар лаҳзаи убур (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

в) байни ҳавопаймоҳо дар ҳолати аз ҷониби ҳавопаймо убур намудани эшелони (баландии) ҳамсамте, ки дигар ҳавопаймо онро ишғол кардааст на камтар аз 20 км, ҳангоми идораи автоматикунонидашудаи ҳаракати ҳавоӣ бошад - 10 км дар лаҳзаи убур (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

г) байни ҳавопаймоҳое, ки бо самти буриш дар як эшелон (баланди) парвоз мекунанд, на камтар аз 40 км. дар лаҳзаи аз тарафи ҳавопаймо буридани самти парвози дигар ҳавопаймо.

Ҳангоми парвозҳо мувофиқи қоидаҳои парвозҳо бо асбобҳо бе назорати радиолакатсионӣ фосилаи муваққатии зерин эшелонкунии тӯлӣ байни ҳавопаймоҳо муқаррар карда мешаванд:

а) дар як эшелон (баландӣ) бо роҳҳои ҳавоӣ, хатҳои ҳавоии маҳаллӣ ё бо як ва ҳамон самти ғайри онҳо, ҳамчунин дар минтақаи аэродром (дар минтақаи воридшавӣ) парвозкунанда - на камтар аз 10 дақиқа;

б) мувофиқи нақшаи иҷрокунандагони усулҳои ҳаракат ба фурудоӣна камтар аз 3 дақиқа;

в) ҳангоми аз тарафи ҳавопаймо буридани хати ҳаракат дар вақти гирифтани баландӣ ё пастшавии эшелони (баландии) пешомада, ки аз тарафи ҳавопаймои дигар ишғол карда шудааст, - на камтар аз 10 дақиқа дар лаҳзаи буриш;

г) бо самти буриши хати ҳаракат дар як эшелон (баландӣ) парвозкунанда - на камтар аз 15 дақиқа дар лаҳзаи аз тарафи ҳавопаймо буридани самти парвози дигар ҳавопаймо.

102. Барои эшелонкунии паҳлӯи ҳангоми парвозҳо мувофиқи қоидаҳои парвозҳои муоинашаванда фосилаҳои ҳадди ақали зайл муқаррар карда мешаванд:

а) ҳангоми гузаштани ҳавопаймои пешпарвозкунанда дар як баландӣ на камтар аз 500 м;

б) ҳангоми парвози ҳавопаймоҳо дар самтҳои рӯ ба рӯ - на камтар аз 2 км.

Эшелонкунии паҳлӯӣ ҳангоми иҷрои парвозҳо мувофиқи қоидаҳои парвозҳо бо асбобҳо бе назорати мунтазами радиолакатсионӣ манъ аст.

103. Парвози ҳавопаймо аз болои нуқтаҳои аҳолинишин бояд дар баландие иҷро гардад, ки дар сурати вайрон гардидани ҳавопаймо иҷрои фурудоӣ берун аз нуқтаҳои аҳолинишин ё майдонҳои парвозу фурӯдони махсус барои ҳамин мақсад пешбинишуда дар ҳудуди нуқтаҳои аҳолинишин имконпазир бошад. Нақшаҳои парвоз дар минтақаҳои аэродром, аз ҷумла дар самтҳои парвозу фурудоӣ бояд манъ карда шаванд, дар сурати набудани имконияти манъкунӣ - парвози ҳавопаймо аз болои нуқтаҳои аҳолинишин, объектҳои таркандаю ғайра ниҳоят маҳдуд карда шавад.

104. Ҳангоми иҷрои корҳои авиатсионӣ, парвозҳои намоишии ҳавопаймоҳо, ҷаҳишҳои парашутӣ, бардоштани аэростатҳо аз болои нуқтаҳои аҳолинишинро марказҳои СЯ ТҲҲ ба истифодабарии фазои ҳавоӣ бо тартибе, ки ҳамин Қоидаҳо муқаррар намудааст, ҳангоми дар истифодабарандагони фазои ҳавоӣ мавҷуд будани иҷозати мақомоти ҳокимияти иҷроия ва мақомоти худидоракунии маҳаллӣ иҷозат медиҳанд.

Тартиб ва шароитҳои истифодабарии фазои ҳавоӣ дар ин ҳолатҳо бо марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ дар муддати на камтар аз 5 шабонарӯз мувофиқа карда мешаванд.

105. Истифодабарии фазои ҳавоӣ аз болои мамнӯъгоҳҳои табиии давлатӣ, ба истиснои парвозҳое, ки мутобиқи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегарданд ва дар ҳолатҳои дар банди 50 ҳамин Қоидаҳо нишондодашуда барои баландиҳои аслии пасти 2000 м бе мувофиқаи роҳбарони мамнӯъгоҳҳои зикргардида ё Кумитаи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ҳифзи муҳити атроф манъ аст.

106. Истифодабарии фазои ҳавоӣ ҳангоми парвози авиатсия ба манфиати муҳити атроф мутобиқи дастурҳои гузаронидани парвозҳои махсусгардонидашуда (ба истиснои берун аз роҳҳои ҳавоӣ) доир ба муҳити атрофи бо фармони муштараки тасдиқнамудаи Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазири ҳифзи табиати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мегардад.

107. Истифодабарии фазои ҳавоӣ ҳангоми парвозҳои ҳавопаймоҳо бо суръати зиёда аз овоз парвозкунанда ба эшелони 370 ва баланд (паст -танҳо дар минтақаҳои махсус) иҷозат дода мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

108. Парвози якмаротибагии киштии қайҳонии давлати хориҷи тавассути фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади сар додани чунин киштӣ ба мадори замин ё минбаъд ба фазои кайҳонӣ, ҳамчунин бо мақсади бозгашти он ба замин метавонад ба шароитҳои хабаррасонии саривақтии хадамоти дахлдори Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи вақт, маҳалли хати сайр ва шартҳои дигари чунин парвоз сурат гирад. Тартиби огоҳкунӣ тавассути шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

109. Истифодабарии фазои ҳавоӣ дар минтақаи машқгоҳ мутобиқи дастурҳои иҷрои тирпарониҳо дар машқгоҳ, ки аз ҷониби Фармондеҳи қӯшунҳои хушкигардии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мешавад, сурат мегирад.

110. Истифодабарии фазои ҳавоӣ дар минтақаи корҳои таркониш мутобиқи дастурҳо оид ба иҷрои корҳои тарконишии тасдиқнамудаи роҳбари ташкилоти дахлдор сурат мегирад.

111. Истифодабарии фазои ҳавоии минтақаҳои тирпаронии зидди жолавӣ (зидди тармавӣ) мутобиқи дастурҳои гузаронидани тирпарониҳои зидди жолавии (зидди тармавии) қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо фармони муштараки Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва роҳбари Идораи обуҳавосанҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад, амалӣ мегардад.

112. Дастурҳое, ки дар банди 109-111 ҳамин Қоидаҳо зикр гардидаанд, танҳо пас аз мувофиқа бо фармондеҳони ҚҲҲ ва кӯшунҳои МЗҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешаванд.

113. Тартиби иҷрои тирпарронӣ, сардиҳии ракетаҳо, десантикунонӣ ва дигар фаъолиятҳое, ки ба истифодабарии фазои ҳавоӣ дар машқгоҳҳои авиатсионӣ вобастаанд, бо дастурҳои гузаронидани парвозҳо дар машқгоҳҳои авиатсионии аз ҷониби Фармондеҳи ҚҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшуда муқаррар мегарданд.

114. Барои мувофиқа ва тасдиқ дастур ва харитаи масоҳаташ 1:500000-и бо ташкилотҳои дахлдору маркази асосии СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон пешакӣ мувофиқашуда, ки дар он сарҳадҳои минтақаҳои машқгоҳҳо, корҳои таркониш, тирпаррониҳои зидди жолавӣ (зидди тармавӣ), баландии ҳадди ниҳоии фаъолиятҳои дар нуқтаҳои идоракунии фаъолиятҳои нишондодашуда қарордошта, ҳамчунин дигар маълумотҳое, ки барои таъмини бехатарии истифодабарии фазои ҳавоӣ заруранд, пешниҳод мегарданд.

115. Бо мақсади таъмини бехатарии парвозҳои ҳавопаймоҳо бояд байни марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ ва нуқтаҳои идоракунии минтақаҳои машкгоҳҳо, корҳои таркониш, тирпаррониҳои зидди жолавӣ (зидди тармавӣ) алоқаи дутарафаи таъҷилӣ ташкил карда шавад. Муттасадии ташкили чунин алоқаҳои телефонӣ, радиотелефонӣ, телеграфӣ ва дигар алоқаҳо истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, ки ба манфиати онҳо ин минтақаҳо муқаррар шудаанд, мебошанд.

116. Истифодабарии фазои ҳавои ҳангоми сар додани кураҳои таҳкиқи, асбоби махсуси обуҳавосанҷӣ (радиозонд), кураҳо- пилотҳо ва объектҳои моддии ба ҳамин монанд (минбаъд - кураҳои таҳқиқӣ) мутобиқи дастурҳои гузаронидани сардиҳии кураҳои таҳқиқӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо фармони муштараки Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва роҳбари Саридораи обуҳавосанҷӣ тасдиқ шудааст, сурат мегирад.

117. Сар додани кураҳои таҳқиқӣ аз тарафи нуқтаҳои статсионарӣ ва сайёр амалӣ мегардад. Агар якчанд нуқтаҳои алоҳидаи сайёр дар доираи 2 км-и минтақаи маҳал ҷойгир шавад, онҳо аз як нуқтаи сардиҳӣ қабул карда мешаванд.

118. Нуқтаҳои сардиҳии кураҳои таҳқиқӣ бояд ба секторҳои ҳарбии ММ СЯ ТҲҲ, ки дар минтақаҳои СЯ ТҲҲ онҳо ҷойгир шудаанд ва мақомоти ҚҲҲ-ю қӯшунҳои МЗҲ алоқаи мустаҳкам дошта бошанд. Чунин алоқа метавонад ба воситаи мақоми наздики ТҲҲ (идоракунии парвозҳо), ки бо секторони ҳарбии ҚМҶ СЯ ТҲҲ алоқа доранд, барқарор карда шавад.

119. Масъулияти ташкили нуқтаи алоқаи сардиҳии кураҳои тахкикӣ бо секторони ҳарбии ҚМҶ СЯ ТҲҲ ва мақомоти ҚҲҲ-ю қӯшунҳои МЗҲ ба зиммаи истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, ки дар ихтиёри онҳо нуқтаҳои пешбурди хоҷагӣ, идоракунии таъҷилӣ қарор доранд, гузошта мешавад.

120. Феҳрасти нуқтаҳои сардиҳии кураҳои таҳқиқӣ, нақшаҳои ташкили алоқа, тартиби додани дархостҳою (нақшаҳою) огоҳкунии марказҳои СЯ ТҲҲ ва мақомоти ҚҲҲ-ю қӯшунҳои МЗҲ доир ба сардиҳию ҳаракати кураҳои таҳқиқӣ мувофиқи дастурҳои истифодабарии фазои ҳавоии минтақаҳои Душанбегии СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.

121. Ҷойгиршави нуқтаҳои статсионарии таъсисдодашудаи сардиҳии кураҳои таҳқиқӣ бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқа карда мешавад. Маҳали сардиҳии кураҳои таҳқиқӣ аз нуқтаҳои сайёр бо Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқа карда мешавад.

122. Сохтмон ва таъмири аэродромҳои мақомоти идоракунандаи давлатӣ ва ташкилотҳо ҳатман бо Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин бо мақомоти идоракунандаи давлатӣ ва ташкилотҳое, ки дар фаъолияти онҳо ба иҷрои парвозҳо бо сохтмон ё таъмири аэродромҳо диққат дода мешавад, мувофиқа карда мешаванд.

Бо мақсади таъмини сиёсати ягонаи давлатӣ дар соҳаи истифодабарии муштараки шабакаҳои аэродромӣ дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуҷҷатҳои мувофиқашуда (аслӣ) бо тартиби муқарраршуда барои гирифтани иҷозат ба сохтмон ё таъмири аэродром ба Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристода мешаванд.

Ба ҳуҷҷатҳо харитаи дар он андозаҳо ва самтҳои хатҳои парвозу фурудоӣ дохилкардашуда, нақшаҳои пастшавию воридшавӣ ба фурудоии ҳавопаймоҳо, хатҳои воридшавии ҳавоӣ, махалҳои ҷойгиршавии воситаҳои таъминоти радиотехникӣ, минтақаҳои маҳдудшудаи сохтмони хонаҳои истиқоматӣ, маданию маишӣ ва саноатӣ, минтақаҳои арзҳои ба қоидадаровардашудаи ғалаёни мавҷҳои авиатсионӣ ва майдонҳои электромагнитии аэродром, хамчунин дастхати шарҳдиҳӣ бо нишон додани навъ ва ғафсии фаршҳои аэродромҳо, навъҳои ҳавопаймоҳое, ки барои онҳо аэродром сохта ё таьмир мегардад, замима карда мешаванд.

123. Бо мақсади барҳам додани имкониятҳои таъсири зарарнок ба саломатии одамон ва ба фаъолияти ташкилотҳо барои ҳар як аэродром минтақаи маҳдудкунии сохтмони хонаҳои истиқоматӣ, маданию маишӣ ва саноатӣ муқаррар карда мешавад, ки сарҳади онҳо ба мақомоти идораи давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои баҳисобгирӣ ҳангоми ба нақшадарорӣ, сохтмон ва тариқи додани шаҳрҳо ва дигар нуқтаҳои аҳолинишин, ҳамчунин ҳангоми сохтан ва таъмири объектҳои саноатию хоҷагии халқ ва ғайра хабар дода мешавад.

124. Ташкилотҳое, ки дар ҷойгиркунонии объектҳои минтақаи аэродром манфиатдоранд, бояд ҷойгиркунонии онҳоро бо сардори калони авиатсионии аэродром мувофиқа намоянд.

Мувофиқакунии ҷойгиршавии объектҳо дар минтақаи аэродроми мавқеи муштаракдошта бо ба ҳисоб гирифтани манфиатҳои ҳамаи истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, ки ҳавопаймоҳояшон дар ҳамин аэродром ҷойгир шудааст, сурат мегирад. Чунин ҷойгиршавиҳо мувофиқа мешаванд:

а) объектҳои ба сарҳади хатҳои ҳавоии аэродром наздикбуда, ҳамчунин берун аз сарҳади ин хатҳо дар доираи 10 км аз нуқтаи назоратии аэродром ҷойгиршуда;

б) объектҳои дар баландии 50 м ва зиёдаи дар муносибати шароити маҳал дар доираи 30 км аз нуқтаи назоратии аэродром ҷойгиршуда;

в) хати алоқа ва интиқоли барқ, инчунин дигар манбаъҳои шуодиҳии электромагнитӣ, ки метавонанд барои кори мӯътадили воситаҳои радиотехникӣ, новобаста аз маҳалли ҷойгиршавии онҳо халал расонанд;

г) объектҳои таркониш, новобаста аз маҳалли ҷойгиршавии онҳо;

д) дастгоҳҳои оташангез барои сӯзондани газҳои садамавии хориҷшудаи баландиаш 50 метр ва зиёда (бо ба ҳисоб гирифтани имкониятҳои баландии партови аланга), новобаста аз маҳалли ҷойгиршавии онҳо;

е) корхонаҳои саноатӣ ва ва дигар иншооте, ки дар минтақаҳои аэродромҳо, новобаста аз маҳалли ҷойгиршавии ин корхонаю иншоотҳо ба бадшавии биниш меоранд.

Ҷойгиршавии объектҳо берун аз минтақаҳои аэродром, агар баландии аслии онҳо аз 50 метр зиёд бошанд, бо Фармондеҳи ҚҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқа карда мешаванд.

125. Ҷойгиркунонӣ дар наздикии хати ҳавоӣ дар масофаи камтар аз 30 км, берун аз хати ҳавоии наздик бошад, - камтар аз 15 км аз нуқтаи назоратии аэродроми маҳалли партоби боқимондаҳои хӯрока, сохтмони фермаи чорво, қассобӣ ва дигар объектҳое, ки ба ҷамъшавии паррандаҳо мусоидат мекунанд, манъ аст.

126. Шахсоне, ки дар ихтиёри худ, пешбурди хоҷагидорӣ ва тобеияти фавриашон иншооти баланди доимӣ ва муваққатӣ доранд, бо мақсади таъмини бехатарии парвозҳои хавопаймоҳо вазифадоранд дар ин иншоот мувофиқи меъёрҳои қобили аэродромҳо аз ҳисоби худ нишонаҳои тамғадори шабона ва рӯзонаро ҷойгир кунонанд.

127. Шахсоне, ки ба вайрон кардани тартиби ҷойгиркунии иншооти дар ҳамин Қоидаҳо пешбинишуда роҳ медиҳанд, ӯҳдадоранд мувофиқи талаботи сардори калони авиатсионии аэродром, инчунин Фармондеҳи ҚҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мӯҳлати барои онҳо муқарраршуда аз ҳисоби худ барҳамдиҳӣ, кӯчонидан ё тағйиротҳои зарурии иншоотро амалӣ намоянд.

Қоидаҳои пешниҳоди дархостҳо (ҷадвалҳо, нақшаҳо) ба истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва маълумотҳо оид ба истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мақомоти Системаи ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти Қувваҳои ҳарбию ҳавоӣ ва қӯшунҳои Мудофиаи зидди ҳавоӣ

1. Ҷадвалҳои ҳаракати дохилӣ ва байналхалқии ҳавопаймоҳо, аз ҷумла ба парвозҳои транзитӣ ба воситаи қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин тағйироти онҳо ба секторҳои граждании марказҳои СЯ ТҲҲ ба шакли нақшаҳои такроршавандаи парвозҳо дар варақаҳо ё дигар намудҳои паҳнкунандаи маълумотҳо (лентаҳои магнитӣ, дискетҳо ва ғ.) ба мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ пешниҳод мешаванд. Нақшаҳои такроршавандаи парвозҳо ва маълумотҳо доир ба тағйироти онҳо на камтар аз 15 шабонарӯз то ба амал ҷорӣ намудани онҳо ба ин мақомотҳо пешниҳод карда мешаванд.

2. Саридораи обуҳавосанҷии тоҷик ҷадвали (нусхаҳо аз нақшаҳои солона)-и сар додани курраҳои таҳқиқиеро, ки дар мӯҳлатҳои ягонаи байналхалқӣ гузаронида мешаванд, ба МА СЯ ТҲҲ инчунин ба ситодҳои КҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ-ю Вазорати нақлиёт (Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон) ҳар сол то 15 декабр пешниҳод мекунад. Оид ба тағйири ҷадвалҳои сар додани курраҳои таҳқиқӣ на дертар аз 15 шабонарӯз хабар дода мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

3. Истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, ки истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҳамчунин парвози ҳавопаймоҳоро ба нақша мегиранд, онро метавонанд дар асоси ҷадвалҳое, ки 15 шабонарӯз то оғози фаъолият ба МА СЯ ТҲҲ пешниҳод мешаванд, амалӣ гардонанд. Маълумот оид ба тағйироти ҷадвалҳо на дертар аз 15 шабонарӯз то дар амал ҷорӣ кардани онҳо пешниҳод карда мешавад.

4. Ситодҳои ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон додани дархост ва маълумотҳо дар бораи оғоз (анҷом)-и истифодабарии фазои ҳавоиро, ки ба дастури истифодабарии фазои ҳавоии минтақаи Душанбегии СЯ ТҲҲ дохил мешаванд, тартиб дода, муқаррар мекунанд.

5. Қоидаҳои тартибдиҳии дархостҳо ба ҳамаи навъҳои фаъолият мувофиқи дастури тартиб додани дархостҳои расмӣ ба истифодабарии фазои ҳавоӣ-нақшаҳои парвозҳои ҳавопаймоҳо, дархостҳо ба сар додани курраҳои таҳқиқӣ, гузаронидани тирпарронӣ, сар додани ракетаҳо ва корҳои таркониш, ки Вазири мудофиа ва Вазири нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ кардаанд, муайян мегарданд.

6. Дархостҳо барои амалӣ гардонидани фаъолияти бо истифодабарии фазои ҳавоӣ вобастабуда аз тарафи истифодабарандагони фазои ҳавои мураттаб ва дода мешаванд. Дархостҳои унвонӣ ба парвозҳои ҳавопаймоҳоро мақомоти ТҲҲ-и (идоракунии парвозҳои) аэродроми парвоз амалӣ мекунанд.

Барои дуруст тартиб додани дархостҳо истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, барои дархостҳои унвонӣ бошад, - мақомоти ТҲҲ-и (идоракунии парвозҳои) аэродром масъуланд.

7. Назорати дуруст тартиб додан ва дархостҳои унвонӣ ба истифодабарии фазои ҳавоӣ ба зиммаи МА СЯ ТҲҲ вогузошта мешавад.

8. Дархостҳо ба парвози ҳавопаймоҳо аз аэропортҳо ва аэродромҳо, ки дар онҳо расму қоидаҳо барои аэродромҳои гражданӣ муайян мешаванд, ташкил ва амалӣ гардида, мутобиқи феҳрасти маълумотҳои ҳаракати ҳавопаймоҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд.

Дархостҳо ба парвозҳои ҳавопаймоҳо аз дигар аэродромҳо, инчунин барои амалӣ гардонидани фаъолияти дигари истифодабарии фазои ҳавоӣ ба унвонҳои зерин дода мешаванд:

а) сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ нуқтаи фармондеҳии ҚҲҲ мутобиқи банди 30 ҳамин Қоидаҳо;

б) секторҳои ҳарбии ММ СЯ ТҲҲ:

дар минтақаҳои СЯ ТҲҲ-е, ки дар онҳо азродромҳои парвоз ва объектҳои фаъолиятҳои бо истифодабарии фазои ҳавоӣ вобастабуда ҷой гирифтаанд;

дар минтақаҳои СЯ ТҲҲ-е, ки дар онҳо истифодабарии фазои ҳавоӣ амалӣ мегардад;

дар минтақаҳои СЯ ТҲҲ-е, ки аэродромҳои фурудоӣ ва эҳтиётӣ ҷой гирифтаанд;

в) аэродромҳои (ғайр аз аэропортҳо) ҳавоии минтақаи худи СЯ ТҲҲ, ки барои фурудоӣ ва ба сифати азродромҳои эҳтиётӣ ба нақша гирифта мешаванд;

г) мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ.

9. Сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ аз рӯи самти ҳаракати ҳавопаймо дархостҳои ба он воридшударо ба мақомоти ҚҲҲ, ва қӯшунҳои МЗҲ, мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) ва ба аэродромҳое, ки дар минтақаи СЯ ТҲҲ ҷойгиранд, агар онҳо барои таъмини парвоз ҷалб шуда бошанд, месупорад.

10. Сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ дархостҳоро ба сектори граждании марказ барои парвози ҳавопаймоҳое, ки бо роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ парвоз мекунанд, барои таҳвили онҳо ба мақомоти граждании ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) ва ба аэродромҳои граждание, ки барои таъмини парвоз ҷалб шудаанд, медиҳад.

Сектори граждании МА СЯ ТҲҲ дархостҳоро ба сектори ҳарбии марказ барои парвозҳои ҳавопаймоҳои берун аз роҳҳои ҳавоӣ ва хати ҳавоии маҳаллӣ парвозкунанда, инчунин ба парвозҳои ҳавопаймоҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз аэродромҳои гражданӣ парвоз мекунанд, барои таҳвили онҳо ба мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) ва ба аэродромҳое, ки дар онхо расму қоидаҳои барои аэродромҳои гражданӣ муайянгардида ташкил нашудаасту барои таъмини парвоз ҷалб шудаанд, медиҳад.

11. Дархостҳо ба парвози ҳавопаймоҳо ҳамзамон дархостҳои таъмини ин парвозҳо бо воситаҳои алоқа ва таъминоти радиотехникии аэродромҳои парвоз, фурудоӣ ва эҳтиётӣ низ баҳисоб мераванд.

Ҳангоми набудани имкони истифодаи аэродромҳое, ки дар дархости парвоз нишон дода шудаанд. Маркази асосии СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон дар минтақаи худ ва минтақаҳои ТҲҲ метавонад дигар аэродромҳоеро, ки омодагӣ ва қобил будан барои фурудоии намудҳои ҳавопаймоҳои номбурдаро тасдиқ менамоянд, бо ба ҳайати ҳавопаймо пешниҳод кардани вақти тайёрии барои омодагӣ ба парвоз зарурро нишон диҳад.

12. Ҳангоми зарурати ҷалб кардани мақомоти истифодабарандагони фазои ҳавоӣ мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) барои таъмини парвози ҳавопаймои сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ дархостҳоро (барои чунин парвозҳо) ба мақомоти дахлдори ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) бо қайд дар қисмати маълумотҳои гуногун "Ба идоракунӣ" мефиристад.

13. Дархостҳо ба истифодабарии фазои ҳавоӣ, ки дар доираи МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегиранд, ба сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ то соати 14.00-и вақти маҳаллии арафаи рӯзи оғози фаъолият дода мешаванд.

Дархостҳо ба истифодабарии фазои ҳавоӣ, ки берун аз минтақаи МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро мешаванд, ба сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ то соати 10.00-и вақти маҳаллии арафаи рӯзи оғози фаъолият ва бо назардошти вақти зарурии барои ба секторҳои ҳарбии ҳамҳудуди марказҳои ТҲҲ фиристодан то соати 17.00-и вақти маҳаллии арафаи рӯзи оғози фаъолият ин марказҳо дода мешаванд.

14. Дархостҳо барои парвозҳои таълимӣ-машқӣ ҳангоми ҳадди ақали обу ҳаво, инчунин барои санҷиши техникаи авиатсионӣ, ки дар минтақаи аэродром дар доираи минтақаи МА СЯ ТҲҲ иҷро мешаванд, ҳангоми зарурат дода мешаванд, вале на дертар аз 2 соат то парвоз, бо нишон додан дар қисмати маълумоти гуногун "Ҳадди ақал" ё "Санҷиш".

15. Дархостҳо ба парвози ҳавопаймоҳое, ки рӯзи банақшагирифта бо сабаби номутобиқатии обу ҳаво иҷро нашудаанд, метавонанд дертар аз мӯҳлатҳои муқарраршуда, ки дар банди 13-и ҳамин Қоидаҳо (ғайр аз дархостҳо ба парвозҳои таълимӣ-машқӣ, инчунин парвозҳои ҳавопаймохо аз аэродромҳои гражданӣ) нишон дода шудаанд, аммо на дертар аз 2 соат пас аз қабули қарор оид ба ивази парвозҳо бо нишон додан дар қисми маълумотҳои гуногун "Мувофиқи номутобиқатии обуҳаво" дода шаванд.

16. Дархостҳо ба парвозҳои ҳавопаймоҳои алоқа ва ҳавопаймоҳоретрансляторҳо дар ҳудуди аэродром дода намешаванд. Ҳамаи маълумоти зарурӣ дар бораи онҳо ба маркази дахлдори СЯ ТҲҲ на камтар аз 1 соат то парвоз расонида мешавад.

17. Дархостҳо ба парвозҳои ҳавопаймоҳое, ки бо фурудоӣ дар аэродромҳои мобайнӣ иҷро мешаванд, ба аэродроме фиристода мешаванд, ки дар он истироҳати ҳайати ҳавопаймо бо нишондоди ҳатмии аэродроми охирини фурудоӣ ба нақша гирифта шудааст. Дархостҳо барои идомаи чунин парвозҳо аз аэродроми истироҳати ҳайати ҳавопайморо ба нақша гирифта на дертар аз 2 соати баъди фурудоӣ бо нишон додан дар қисмати маълумотҳои гуногун "Нақшаи идома" дода мешаванд.

18. Ҳангоми иҷрои супоришҳои таъҷилӣ дархостҳо ба истифодабарии фазои ҳавоӣ (ба ғайр аз дархостҳо ба парвозҳои таълимӣ-машқӣ) ба МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти қӯшунҳои МЗҲ дар мӯҳлатҳое, ки ворид шудани онҳоро ба ин мақомотҳо таъмин мекунанд, дода мешаванд, вале на дертар:

1 соат то парвоз - ҳангоми истифодабарии фазои ҳавоии минтақаҳои МА СЯ ТҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон;

4 соат то парвоз - ҳангоми истифодабарии фазои ҳавоии минтақаҳои ҳамҳудуди ТҲҲ.

Додани дархостҳои зикршуда бо иҷозати шахсони мансабдори мақомоти ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ ва ташкилотҳо дар асоси рӯйхатҳое, ки ба МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод шудаанд, ба роҳ монда мешавад.

Дар қисмати маълумотҳои гуногуни чунин дархостҳо насаби шахси ба дархост рухсатдодашуда нишон дода мешавад.

19. Дархостҳо ба парвози ҳавопаймоҳое, ки барои иҷрои корҳои кишоварзӣ вобастаанд, ба секторҳои гражданӣ ва ҳарбии маркази дахлдори СЯ ТҲҲ ва мақомоти қӯшунҳои МЗҲ барои тамоми давраи кор бо нишондоди ҷои истгоҳи шабонаи ҳавопаймоҳо дода мешаванд.

Пеш аз додани дархостҳо ба ин парвозҳо бо роҳбарони авиатсионии аэродромҳо (нуқтаҳои ҳавоӣ) ва марказҳои СЯ ТҲҲ дар минтақаи СЯ ТҲҲ, ки онҳо гузаронида мешаванд, мувофиқа карда мешаванд.

20. Роҳбарони ташкилотҳо, ки ба манфиаташон парвози ҳавопаймо ба нақша гирифта мешавад, то додани дархост ба иҷрои он, ӯҳдадоранд, ки пешакӣ ҳамаи масъалаҳои таъмини ин ҳавопаймоҳо дар аэродромҳои асосӣ ва эҳтиётии фурудоӣ мувофиқа кунанд. Дар ин ҳол дар қисмати маълумотҳои гуногун "Мувофиқа шуд" қайд мешавад. Дархостҳои пешакӣ мувофиқанашуда ба нақшаи истифодабарии шабонарӯзии фазои ҳавоӣ дохил карда намешаванд.

21. Дархостҳо батирпарронӣ ва сар додани ракетаҳо бо мақсади таъсири фаъол расонидан ба ҷараёни обуҳавосанҷӣ мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи дастурҳо оид ба ташкил ва гузаронидани тирпарронии зидди тундар (зидди жола) дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд.

22. Ба мақомоти қӯшунҳои МЗҲ дархостҳо барои парвози ҳавопаймоҳо на дертар аз соати 20.00-и вақти маҳаллӣ, як рӯз пеш аз парвоз, ба парвозҳои таълимӣ-машқӣ бошад, ҳангоми ҳадди ақали обу ҳаво ва санҷиши техникаи авиатсионӣ дар минтақаи аэродром-на дертар аз 1 соат то оғози парвозҳо пешниҳод карда мешаванд.

23. Дархостҳо ба парвози ҳавопаймоҳои авиатсиаи гражданӣ бо таҷҳизоти носози огоҳкунандаи радиолокатсионӣ ҳангоми бозгашт аз хориҷа ва ҳавопаймоҳои бо чунин асбобҳо таҷҳизонида нашуда самтҳои парвозро мувофиқи ҷадвал иҷро мекунанд, ба мақомоти қӯшунҳои МЗҲ бо ҳамон тартибе, ки ба парвозҳои ғайриҷадвалӣ муқаррар шудааст, фиристода мешаванд. Ҳамзамон дар қисмати маълумотҳои гуногуни дархост "Бе ҶРҲ," қайд мешавад.

24. Дархостҳо барои парвози транзитии минтақаи МА СЯ ТҲҲ, ё ки ҳавопаймое, ки ба аэродромҳои дар минтақаи МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгиршуда меояд, дар мақомоти қӯшунҳои МЗҲ дар арафаи рӯзи парвоз, вале на камтар аз 4 соат то вакти парвоз дода мешаванд, тарзе ки дар дархост нишон дода шудааст:

а) сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон - агар парвоз қисман ё пурра берун аз роҳҳои ҳавоӣ ва хати ҳавоии маҳаллӣ иҷро шавад;

б) сектори граждании МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон - агар парвоз пурра бо роҳи ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ иҷро шавад.

25. Мақомоти қӯшунҳои МЗҲ таъминоти дархостҳоро барои истифодабарии фазои ҳавоӣ аз тарафи мақомоти ТҲҲ-е (идоракунии парвозҳое), ки дархостро на дертар аз 3 соат додаанд, ҳангоми парвозҳои таълимӣ-машқӣ ҳангоми ҳадди ақали обу ҳаво, санҷиши техникаи авиатсионӣ дар минтақаи аэродром аз рӯи супоришҳои фаврӣ ва ҳангоми мавқуфгузории парвозҳо - на дертар аз 30 дақиқа пас аз қабули маълумот тасдиқ мекунанд. Дар сурати набудани тасдиқи мақомоти қӯшунҳои МЗҲ дар бораи таъминоти дархостҳо чунин фаъолият манъ карда мешавад.

26. Ҳангоми тағйири шартҳои мавҷуда барои истифодабарии фазои ҳавоӣ истифодабарандагони фазои ҳавоӣ ё мақомоти СЯ ТҲҲ ки ин шартҳоро тағйир додаанд, ӯҳдадоранд онро то мақомоти дахлдори қӯшунҳои МЗҲ расонанд.

27. Таъмини парвозҳои байналхалқии ҳавопаймоҳоро МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ мскунад. Таъмини парвозҳои байналхалқии ҳавопаймоҳо аз аэродромҳое, ки дар онҳо қоидаҳои барои аэродромҳои граждании муқарраршуда ташкил ва иҷро мешаванд, мувофиқи ҷадвали маълумотҳои ҳаракати ҳавопаймоҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

Шаҳрвандон ва шахсони ҳуқуқӣ, ки ҳавопаймояшон аз хориҷа бармегардад, дар арафаи рӯзи парвози ин ҳавопаймоҳо мувофиқи тартиби муқаррарнамудаи ҳамин Қоидаҳо дархост медиҳанд.

28. Ҳангоми иҷрои парвози байналхалқӣ аз аэродроми давлатие, ки барои парвозҳои байналмилалӣ кушода нашудааст нақшаи парвоз на дертар аз 4 соат то парвоз ба воситаи танзимкунандаи парвози аэродром ба маркази дахлдори СЯ ТҲҲ, ки таҳвили онро ба нуқтаи танзимкунандаи аэродромии аэродроми барои парвозҳои байналхалқӣ кушода шуда таъмин мекунад на дертар аз 3 соат то парвози ҳавопаймо дода мешавад.

29. Дархостҳо пешниҳод мешаванд:

а) ба маркази ҳарбии МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон: барои парвози ҳавопаймоҳои аломати рамзиашон "А" ва "К"; барои парвози ҳавопаймоҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо убур кардани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин дигар ҳавопаймоҳо бо убур кардани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бидуни роҳҳои ҳавоӣ:

барои парвози ҳавопаймоҳои ҷангии авиатсияи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз корхонаҳои истеҳсолии авиатсионӣ расонида мешаванд:

барои парвози гурӯҳи ҳавопаймоҳои авиатсияи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳангоми ҷойгиркунонии қисмҳои авиатсионӣ дар маҳалли нави ҷойгиршавӣ, дар пойгоҳҳо ва машқгоҳҳо;

барои парвози ҳавопаймоҳо-нуқтаҳои идоракунии ҳавоии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

барои парвози ҳавопаймоҳои ҳарбии давлатҳои хориҷа бо убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон:

барои парвозҳо берун аз роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ, барои ҳавопаймоҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад, бо роҳҳо ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ;

б) ба нуқтаи фармондеҳии ҚҲҲ:

барои парвози ҳавопаймоҳо бо убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;

барои парвози ҳавопаймоҳои дорои аломатҳои рамзии "А" ва "К" ва ҳавопаймоҳои зери назорат авиатсияи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дошта;

барои парвози ҳавопаймоҳои қиркунанда, ҳуҷумкунанда ва бомбаандоз;

барои парвози ҳавопаймоҳои-мақсади назоратӣ дошта дар давраи машқҳо (тафтишҳо), ки Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, сардори Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва фармондеҳони навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон мегузаронанд;

барои парвозҳои ҳавопаймоҳо-нуқтаҳои ҳавоии идоракунии Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон:

в) ба сектори граждании МА СЯ ТҲҲ-мутобиқи ҷадвали маълумотҳои ҳаракати ҳавопаймоҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон.

30. Дархостҳо ба сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ ва ба нуқтаи фармондеҳии ҚҲҲ дар арафаи рӯзи парвоз (вақти мутобиқашудаи умумиҷаҳонӣ) пешниҳод мешаванд:

то соати 11.00 - аз давлатҳо- иштирокчиёни созишномаи Тошканд;

то соати 07.00 - ҳангоми ба нақшагирии истифодабарии фазои ҳавоии давлатҳо-иштирокчиёни ИДМ.

31. Дархостҳо барои истифодабарии фазои ҳавоӣ ба воситаи шабакаҳои алоқаи телеграфии мақомоти иҷроияи ҷумҳуриявӣ ва ташкилотҳо ирсол мегарданд.

Ҳангоми набудани хатҳои алоқаи телеграфӣ дархостҳо метавонанд ба таври истисно (бо мувофиқаи марказҳои СЯ ТҲҲ) бо телефон ё ба воситаи қосид дода шаванд.

32. Ҳангоми иҷрои парвозҳо аз рӯи супоришҳои таъҷилӣ рухсат дода мешавад, ки дархостҳо бо телефон дода шаванд, ки минбаъд он бо барқия тасдиқ мешавад.

33. Дархостҳо барои истифодабарии фазои ҳавоӣ, ки бо шабакаҳои алоқаи телеграфии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ирсол мешаванд, бо барқияҳои навъи "Муқаррарӣ" дода мешаванд.

Дар барқияҳо-дархостҳо қайди "ХТА" (хадамоти танзимкунии авиатсионӣ) гузошта мешавад, ки маънои бартарӣ доштани ирсоли онро назар ба барқияҳои гурӯҳи таъҷилӣ дорад.

Дархостҳо ба парвозҳои ниҳоят муҳим, инчунин ба иҷрои супоришҳои фаврӣ бо барқияҳои навъи таъҷилии "Ҳавопаймо" дода мешаванд.

Дараҷаи махфияти дархостҳои додашударо дархостдиҳанда муайян мекунад.

Барқияҳои ба суроғаҳои зиёд фиристодашаванда ба шӯьбаи алоқа дар ик нусха пешниҳод мешаванд.

Ҳангоми вуҷуд надоштани шабакаҳои ноқилии алоқаи телеграфи иҷозат дода мешавад, ки дархостҳо ба воситаи радио ва шабакаҳои алоқаи радиорелеӣ дода шаванд.

Масъулияти сари вақт додани дархостҳо ба истифодабарии фазои ҳавоӣ аз ситоди қисми авиатсионӣ ба зиммаи сардори алоқа ва таъминоти радиотехникии ҳамин қисм гузошта мешавад.

34. Барои баланд бардоштани гузариши саривақтӣ ва коркарди дирхостҳо оид би парвоз (аз ҷумла махфӣ) иҷозат дода мешаванд:

ба нишонии мақомоти дахлдори ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) фиристодани матнҳои қабулшудаи барқия-дархостҳо:

ба ҳайати шӯъбаи алоқа додани лентаи санҷишии барқияҳои воридоту содирот дар шакли ширешношуда;

истифодаи ирсоли кӯтоҳкардашудаи дархостҳо бо воситаи алоқаи телефону телеграфии марказҳои СЯ ТҲҲ ва аэродромҳо бо зикр намудани шахсони мансабдор аз рӯи нишонии ҷадвали даъватии шахсони мансабдор (бе нишондоди рақамҳои қисмҳои ҳарбӣ).

Матни таҳияшудаи дархостҳо бояд дар муддати 30 шабонарӯз нигоҳ дошта шавад.

35. Роҳҳои алоқа барои додани (қабули) нақшаҳои шабонарӯзии марказҳои СЯ ТҲҲ дархостҳо ва дигар маълумотҳо оид ба фаъолият, ки дар банди 3-и ҳамин Қоидаҳо пешбинӣ шудааст, бо тартибе, ки дар замимаи рақами 3 ба Қоидаҳи истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон нишон дода шудааст, ташкил карда мешаванд.

36. Маълумот оид ба фаъолияте, ки вобаста бо истифодабарии фазои ҳавоӣ вобастаанд аз ҷониби истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, ба секторҳои ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ ва мақомоти қӯшунҳои МЗҲ дода мешаванд на дертар:

а) 10 дақиқа то вақти банақшагирифтаи оғози парвоз (танҳо ба мақомоти қӯшунҳои МЗҲ):

ҳавопаймоҳое (курраҳои тадқиқотӣ), ки таҳти назорати радиолокатсионианд;

ҳавопаймоҳо барои иҷрои корҳои авиатсионӣ дар фазои ҳавоии хати наздисарҳадӣ;

ҳавопаймоҳо (курраҳои тадқиқотӣ) аз аэродромҳое (нуқтаҳои сардиҳие), ки дар хати наздисарҳадӣ ҷой гирифтаанд;

б) баъди 5 дақиқаи оғози фаъолияти амалӣ (банақашагирифташуда): дар бораи вақти амалии оғози фаъолият;

дар бораи таваққуф ба вақти дигар гузаронидани вақти банақшагирифташуда ё дар бораи боздоштан;

в) баъди 10 дақиқаи анҷоми фаъолият:

дар бораи анҷоми фаъолият;

дар бораи танаффусҳои парвози аэродромӣ зиёда аз 1 соат;

г) 30 дақиқа то вақти банақшагирифташудаи парвоз - оид ба тағйири навъи ҳазопаймо, сардори ҳавопаймо ва дигар маълумотҳои зарурӣ;

д) ҳатман баъди анҷоми вақти баҳисобгирифтаи фурудоии ҳавопаймо, ҳангоми нарасидан ба аэродроми таъиншуда, агар маълумот дар бораи маҳалли қарор доштани ин ҳавопаймо набошад.

Маълумотҳо дар бораи ҳаракати ҳавопаймоҳо аз аэродромҳое, ки қоидаҳои барои аэродромҳои гражданӣ муайяншуда дар онҳо ташкил ва иҷро мешаванд, мутобиқи ҷадвали маълумотҳо дар бораи ҳаракати ҳавопаймоҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешаванд.

37. Нақшаҳои рамзӣ ба иҷрои парвозҳои ҳавопаймоҳо аз аэродромҳои хориҷӣ ба қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба нишонии нуқтаи фармондеҳии ҚҲҲ дода мешаванд.

38. Сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ ба нуқтаи фармондеҳии ҚҲҲ вақти парвози (фурудоии) ҳавопаймои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистонро, ки дар зербанди "б" банди 29 ҳамин Қоидаҳо зикр гардидааст, сарфи назар аз нишонаҳои назоратӣ ҳангоми тафтиши ҚҲҲ ва қушунҳои МЗҲ, инчунин дар бораи тағйири вақт ва маҳалли убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи ҳавопаймои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон хабар медиҳад.

Сектори граждании МА СЯ ТҲҲ ба нуқтаи фармондеҳии ҚҲҲ вақти парвози (фурудоии) ҳавопаймоҳое, ки парвозашон бо убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон вобастаанд, инчунин дар бораи тағйири вақт ва маҳалли убури сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи ҳавопаймоҳое, ки парвозро бо роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ иҷро мекунанд, ғайр аз ҳавопаймоҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон хабар медиҳад.

39. Дар бораи сар додан ва парвози курраҳои таҳқиқотӣ, ки дар мӯҳлати ягонаи байналмилалӣ сар дода шудаанд, мақомоти нуқтаҳои сардиҳӣ ба марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ ва мақомоти қӯшунҳои МЗҲ мувофиқи дархости онҳо хабар медиҳанд.

40. Маълумот дар бораи тирпарронӣ ва сар додани ракетаҳо, ки бо мақсади расонидани таъсири фаъолона ба ҷараёни обу ҳаво суръат мегирад бо тартибе, ки дастури ташкил ва гузаронидани тирпаррониҳои зиддитундарӣ (зидди жолавӣ) дар қаламрави Тоҷикистон муқаррар кардааст, дода мешаванд.

Қоидаҳои дархост ва додани иҷозат ба истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Истифодабарандагони фазои ҳавоӣ вазифадоранд, ки аз сектори ҳарбии маркази дахлдори СЯ ТҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон (бевосита ё ба воситаи сектори граждании марказ) барои истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, берун аз роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ, на дертар аз 2 соат то вақти банақшагирифтаи оғози фаъолият, ки дар дархост нишон дода шудааст, ё вақте, ки ҳангоми зарурат маркази СЯ ТҲҲ бо мувофиқаи истифодабарандагони фазои ҳавоӣ аниқ кардааст, иҷозат гиранд.

Агар дар мӯҳлатҳои муқарраршуда дархост барои истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё огоҳкунӣ дар бораи ба дигар вақт гузаронидани оғози фаъолият ба марказҳои СЯ ТҲҲ ворид нашаванд, дархост бекор карда мешавад.

2. Иҷозат додан ба истифодабарии фазои ҳавоӣ маънои мутобиқи шартҳои додаи маркази СЯ ТҲҲ барои истифодабарии фазои ҳавоӣ додани имкониятро дорад.

Дар шартҳои истифодабарии фазои ҳавоӣ нишон дода мешаванд:

а) вақти оғоз ва анҷоми фаъолият;

б) ҳудуди иҷрои фаъолият ва диапозони баландиҳо (самт ва соҳаи парвоз);

в) дигар маълумотҳои зарурӣ;

Барои парвози ҳавопаймоҳо ба таври илова нишон дода мешаванд:

а) аэродромҳои фурудоӣ ва аэродромҳои эҳтиётӣ;

б) тартиби даромад (баромад) ба роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои маҳаллии парвоз;

в) тартиби хизматрасонии (идоракунии) ҳаракати ҳавоӣ.

3. Барои истифодабарии фазои ҳавоӣ ҳангоми иҷрои парвози ҳавопаймоҳо бо роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ секторҳои граждании маркази СЯ ТҲҲ иҷозат медиҳанд.

Чунин иҷозатро мақомоти ТҲҲ-и авиатсияи гражданӣ аз секторҳои граждании маркази СЯ ТҲҲ авиатсияи давлатӣ бошад, - ба воситаи секторҳои ҳарбии маркази СЯ ТҲҲ мегиранд.

4. Иҷозати истифодабарии фазои ҳавоии берун аз хати ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллиро секторҳои ҳарбии марказҳои зерини СЯ ТҲҲ медиҳанд:

а) МА СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон - ҳангоми истифодабарии фазои ҳавоии ду ва зиёда минтақаҳои СЯ ТҲҲ ва ҳангоми иҷрои парвозҳое, ки ба буридани сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон вобастагӣ доранд:

б) ММ СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон - ҳангоми истифодабарии фазои ҳавоии як минтақаи СЯ ТҲҲ ё ду минтақаи ҳамҳудуди СЯ ТҲҲ.

Чунин иҷозатро мақомоти ТҲҲ-и идоракунии парвозҳои авиатсияи давлатӣ бевосита аз секторҳои ҳарбии ММ СЯ ТҲҲ-мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳои) авиатсияи гражданӣ бошад - ба воситаи секторҳои граждании ММ СЯ ТҲҲ мегирад.

5. Иҷозатро барои истифодабарии фазои ҳавоии роҳҳои берун аз хати ҳавоӣ, хати ҳавоии маҳаллӣ ва шартҳои ин истифодабариро марказҳои ТҲҲ истифодабарандагони фазои ҳавоӣ на дертар аз 1 соат то вақти банақшагирифтаи оғози фаъолият медиҳанд.

Ҳангоми зарур будани тағйир додани шартҳои истифодабарии фазои ҳавоии дар дархост зикргардида вақти оғози фаъолият бо назардошти вақти омодагӣ ба иҷрои он муқаррар карда мешавад.

6. Иҷозат барои истифодабарии фазои ҳавоии берун аз хати ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ ҳангоми иҷрои парвозҳои ҳавопаймоҳо аз аэродромҳои фурудоии фосилавӣ ва шартҳои чунин истифодабариро секторҳои ҳарбии маркази СЯ ТҲҲ на дертар аз 1 соат баъди вориди дархост аз мақомоти ТҲҲ-и (идоракунии парвозҳо)-и аэродромҳои фурудоии фосилавӣ ба истифодабарии фазои ҳавоӣ баҳри идомаи иҷрои супориши парвозӣ аз рӯи самт медиҳанд.

7. Мақомоти ТҲҲ-и (идоракунии парвозҳо) аэродроми авиатсияи давлатие, ки дар он фурудоии аввали ҳавопаймо ба нақша гирифта мешавад, вазифадор аст, ки ба сектори ҳарбии ММ СЯ ТҲҲ, ба минтақае, ки он ҷойгир аст, на дертар аз 2 соат то вақти банақшагирифтаи парвози ҳавопаймои номбурда қарори сардори авиатсионии аэродромро оид ба қабули ҳавопаймо хабар диҳад.

Мақомоти ТҲҲ-и (идоракунии парвозҳои) аэродроми авиатсияи гражданӣ, ки дар онҳо фурудоии фосилавӣ пешбииӣ шудааст, вазифадоранд, ки ба секторҳои ҳарбии ММ СЯ ТҲҲ, ба минтақае, ки онҳо қарор доранд, ва дергар аз 20 дақиқа аз лаҳзаи гирифтани дархост оид ба қабул, қарори сардорони авиатсионии аэродромҳоро оид ба қабули ҳавопаймо хабар диҳанд.

8. Дар бораи манъи истифодабарии фазои ҳавоӣ ва бекоркунии дархост марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ- ки ҳуқуқи додани иҷозат ба истифодабарии фазои ҳавоиро доранд, метавонанд қарор қабул кунанд, агар қарори дигаре аз тарафи мақоми болоии маркази СЯ ТҲҲ қабул нагардад.

9. Истифодабарандагони фазои ҳавоӣ вазифадоранд, ки фаъолияти худро дар мӯҳлати 20 дакиқа аз вақти банақшагирифтаи оғози он ё аз вақти нишондодаи марказҳои СЯ ТҲҲ оғоз кунанд. Агар дар ин мӯҳлат фаъолияташон сар нашуда бошаду дар бораи ба вақти дигар гузаронидани он ба мақомоти СЯ ТҲҲ хабар дода нашуда бошад, чунин фаъолият манъ ва дархост бекор карда мешавад.

Қоидаҳои ташкили алоқа ва таъминоти радиотехникӣ

1. Истифодабарандагони фазои ҳавои вазифадоранд, ки бо мақомоти дахлдори ТҲҲ (идоракунии парвозҳо), дар ҳолати истифодабарии фазои ҳавоӣ барои парвози ҳавопаймоҳо бошад бо мақомоти ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ алоқаро ташкил намоянд.

2. Алоқа ва таъмини радиотехникии марказҳои СЯ ТҲҲ дар асоси истифодабарии якҷояи воситаҳои техникии алоқа ва таъминоти радиотехникии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистону муассисаи авиатсияи гражданӣ ташкил карда мешавад.

Истифодабарии воситаҳои алоқа ва таъминоти радиотехникӣ аз тарафи секторҳои гражданӣ ва ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ бо созишномаҳои (шартномаҳои) байни Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тартиби истифодабарии муштараки ингуна воситаҳо муайян карда мешавад. Истифодабарии ингуна воситаҳо бе ҳисоби тарафайн сурат мегирад.

Қатъ кардани истифодабарии воситаҳои радионавигатсионӣ, ки ҳангоми парвози ҳавопаймоҳо бо хатҳои ҳавоӣ ба кор бурда мешаванд, амалӣ мешавад:

нисбати воситаҳои радионавигатсионии авиатсияи гражданӣ -мувофиқи қарори роҳбари Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон, бо мувофиқаи Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

нисбати воситаҳои радионавигатсионии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон - бо қарори Фармондеҳи ҚҲҲ Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мувофиқаи роҳбари Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

3. Созишномаи (шартномаи) байни Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи тартиби истифодабарии муштараки воситаҳои алоқа ва таъминоти радиотехникӣ аз ҷониби сардорони секторҳои гражданӣ ва ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ барои тасдиқ пешниҳод мешавад:

а) барои МА СЯ ТҲҲ - ба сардори Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва муовини аввали Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон;

б) барои ММ (МММ) СЯ ТҲҲ - ба сардори ситоди ҚҲҲ ва роҳбарони корхонаҳои дахлдори авиатсияи гражданӣ.

4. Алоқаи радиоии рӯизаминӣ ва алоқаи ноқилӣ, шабакаҳои алоқаи барқии авиатсионии собит радиоалоқаи ҳавоӣ ва таъминоти радиотехникӣ дар ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) бо қувва ва воситаҳои воҳидҳои алоқа ва таъминоти радиотехникии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилотҳои Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин карда мешаванд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

5. Нақшаи асосии ташкили алоқаи марказҳои СЯ ТҲҲ - ро Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон якҷоя бо Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мувофиқаи мақомоти дахлдори ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ таҳия менамояд ва он аз тарафи сардори Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сардори идораи авиатсияи граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ мешавад.

6. Алоқаи байни мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) чунин ташкил карда мешавад:

а) аз нуқтаҳои фармондеҳии навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти марказии ТҲҲ-и (идоракунии парвозҳои) мақомоти ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ ва ташкилотҳо, ки фазои ҳавоиро истифода мебаранд, ба МА СЯ ТҲҲ - мутобиқан ситодҳои навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ ва ташкилотҳо;

б) аз МА СЯ ТҲҲ ба ММ СЯ ТҲҲ и дусектораи ситоди ҚҲҲ;

в) аз ММ СЯ ТҲҲ-и дусектора:

ба нуқтаҳои фармондеҳии қисмҳо ва ҷузъу томҳои навъҳои Қувваҳои Мусаллахи Ҷумҳурии Тоҷикистон - ситодҳои навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон:

ба ММ СЯ ТҲҲ-и ҳамҳудуди дусектора Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон;

ба ММ СЯ ТҲҲ ҳамҳудуди яксектора, ки аз як сектори ҳарбӣ иборат аст - ситоди ҚҲҲ;

ба ММ СЯ ТҲҲ-и ёрирасон, ки аз як сектори ҳарбӣ иборат астситоди ҚҲҲ;

ба аэродромҳои (майдонҳои фурудоии) навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, машқгоҳҳо, марказҳои таълимӣ ва дигар ташкилотҳо, объектҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки фазои ҳавоиро истифода мебаранд, - ситодҳои навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

ба аэродромҳое (майдонҳои фурудоие), ки дар ихтиёри шахсон, тобеияти хоҷагиҳо, идоракунии таъҷилии мақомоти ҳокимияти иҷроия ва ташкилотҳо қарор доранд мақомоти дахлдори ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ ва ташкилотҳо;

ба нуқтаҳои маҳаллии танзимкунанда авиатсияи гражданӣ - Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

г) аз ММ СЯ ТҲҲ-и яксектора, ки аз як сектори ҳарбӣ иборат аст:

ба аэродромҳое, ки дар ихтиёри шахсон, тобеияти хоҷагиҳо, идоракунии таъҷилии мақомоти ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ ва ташкилотҳо қарор доранд - мақомоти дахлдори ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ ва ташкилотҳо;

ба нуқтаҳои танзимкунандаи авиатсияи гражданӣ - Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон;

д) аз МММ СЯ ТҲҲ-и яксектора:

ба аэродромҳое, ки дар ихтиёри шахсон, тобеияти хоҷагиҳо, идоракунии таъҷилии ва мақомоти ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ, ташкилотҳо, инчунин машқгоҳҳо, марказҳои таълимӣ ва дигар ташкилотҳои истифодабарандаи фазои ҳавоӣ - мақомоти дахлдори ҳокимияти иҷроияи ҷумҳуриявӣ ва ташкилотҳо;

ба нуқтаҳои маҳаллии танзимкунандаи авиатсияи гражданӣ - Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон.

7. Алоқа байни нуктаҳои раёсати ҚҲҲ, қӯшунҳои МЗҲ ва марказҳои СЯ ТҲҲ, аз нуқтаҳои фармондеҳии ҷузъу томҳои (қисмҳои) ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ ба Маркази асосии марказҳои минтақавии СЯ ТҲҲ-и дусектора аз мақомоти наздиктарини ҚҲҲ ва қушунҳои МЗҲ ба ММ СЯ ТҲҲ-и аз як сектори ҳарбӣ иборат буда аз ҷониби ситодхои ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ ташкил карда мешавад.

8. Таъминоти радиолокатсионӣ чунин амалӣ карда мешавад:

а) ММ СЯ ТҲҲ-и дусектора - ба воситаҳои радиолокатсионии ташкилотҳои Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон.

б) МА СЯ ТҲҲ-и яксектора ба воситаҳои радиолокатсионии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилотҳои Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон аз рӯи мансубияти марказҳо, ё дар асоси созишномаҳо (шартномаҳо);

в) марказҳои бо системаи автоматии ТҲҲ ҷиҳозонидашуда - ба воситаҳои радиолокатсионии ташкилотҳои Вазорати нақлиёти Ҷумҳурин Тоҷикистон, ки ба ҳайати системаи радиолокатсионии автоматиконидашудаи ТҲҲ дохил карда шудаанд ва воситаҳои радиолокатсионии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ҳайати системаи автоматиконидашудаи ТҲҲ дохил карда шудаанд, бо қарори Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон.

9. Барои назорати радиолокатсионии парвози ҳавопаймоҳо, воситаҳои радиолокатсионии қӯшунҳои МЗҲ ва истифодабарандагони фазои ҳавоӣ метавонанд ҷалб карда шаванд. Чунин воситаҳо бояд ба меъёр ва талаботҳое, ки барои воситаҳои радиолокатсионии мақомоти СЯ ТҲҲ муқаррар шудаанд, мутобиқ бошанд. Истифодабарии онҳо дар асоси созишномаҳое (шартномаҳое), ки фармондеҳони ҚҲҲ, қӯшунҳои МЗҲ ва (ё) роҳбарони ташкилотҳои Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ кардаанд, сурат мегирад.

Қоидаҳои омода ва пешкаш намудани пешниҳодҳо оид ба мукаммалгардонии сохторҳои фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Пешниҳодҳо оид ба мукаммалгардонии сохтори фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистонро истифодабарандагони фазои ҳавоӣ бо мақсади баланд бардоштани сатҳи бехатарӣ ва истифодабарии самараноки он (минбаъд - пешниҳод) таҳия намуда, бо ташкилотҳои дахлдор мувофиқа мекунанд.

Натиҷаҳои мувофиқа бо мӯҳр тасдиқ мешаванд.

2. Асосҳо барои тайёр намудани пешниҳодҳо инҳоянд:

а) таъсиси ҷузъҳои нав ё тағйири ҷузъҳои мавҷудаи сохторҳои фазои хавоӣ;

б) тағйироти самтҳои силсилаи ҳавопаймоҳо, қобилияти убури фазои ҳавоӣ, шиддатнокии ҳаракати ҳавоӣ ва эшелонҳои (баландии) парвози ҳавопаймоҳо;

в) ҷойгиркунии воситаҳои нави техникии навигатсия, алоқа ва хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ;

г) ба амал даровардани объектҳое, ки ба истифодабарии фазои ҳавоӣ дахлдоранд;

д) таъсис додани мақомоти нави хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ ё барҳам додани мақомоти мавҷуда;

е) мақсаднокии иқтисодӣ;

ж) тавсияҳои комиссияҳо оид ба тафтиши ҳодисаҳои авиатсионӣ, воқеаҳои ногувор ва вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Пешниҳодҳо мувофиқа карда мешаванд:

а) ҳангоми муайян (тағйир) намудани роҳҳои ҳавоӣ, роҳҳои рости ҳавоӣ, хатҳои ҳавоии маҳаллӣ, минтақаҳои корҳои авиатсионӣ, сарҳадҳои минтақаҳо ва минтақаҳои СЯ ТҲҲ бо: секторони ҳарбии МА СЯ ТҲҲ;

Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон;

Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон (танҳо ҳангоми муқаррар намудани қитъаҳои нави роҳҳои ҳавоӣ, хатҳои ҳавоии маҳаллӣ, роҳҳои рости ҳавоӣ) (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39);

ситодҳои ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ;

дигар истифодабарандагони дахлдори фазои ҳавоӣ, ки аз ҷониби сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ муайян гардидаанд;

б) ҳангоми муқаррар (тағйир) намудани сарҳади минтақаҳои аэродромҳо ва нуқтаҳои ҳавоӣ, хатҳои сайри парвози ҳавопаймоҳо, минтақаҳои махсуси парвозҳо, минтақаҳои машқгоҳҳо, минтақаҳои корҳои таркониш бо:

секторҳои ҳарбӣ ва граждании МА СЯ ТҲҲ;

ситодҳои ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ;

дигар истифодабарандагони дахлдори фазои ҳавоӣ, ки аз ҷониби сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ муайян шудаанд;

в) ҳангоми муқаррар (тағйир) намудани роҳравҳои парвози сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ҷузъҳои сохтори фазои ҳавоӣ дар хати назди сарҳадӣ, минтақаҳои мамнӯъ, минтақаҳои маҳдуд, минтақаҳои хавфнок бо:

секторҳои ҳарбии МА СЯ ТҲҲ; ситодҳои ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ;

фармондеҳи Қӯшунҳои хушкигарди Ҷумҳурии Тоҷикистон;

дигар истифодабарандагони дахлдори фазои ҳавоӣ, ки аз ҷониби сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ муайян шудаанд.

4. Пешниҳодҳо дар мӯҳлати на зиёда аз 30 шабонарӯз ҳангоми пешниҳоди дубора бошад, дар мӯҳлати на зиёда аз 15 шабонарӯз баррасӣ мешаванд.

5. Пешниҳодҳо пешкаш карда мешаванд:

а) ба фармондеҳи ҚҲҲ, ки ба ташкили истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар аст - аз тарафи истифодабарандагони дахлдори фазои ҳавоӣ барои тасдиқи (мувофиқаи) ҳамаи пешниҳодҳо оид ба мукаммалгардонии сохторҳои фазои ҳавоӣ;

б) ба Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон - аз тарафи роҳбари ташкилоти минтақавӣ оид ба масъалаҳои:

муқаррар (тағйир) намудани роҳҳои ҳавоӣ, роҳҳои ҳавоии рост;

муқаррар намудани сарҳади минтақаҳои СЯ ТҲҲ;

в) ба Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи фармондеҳи ҚҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ба ташкили истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон (ба воситаи шӯъбаи истифодабарии фазои ҳавоӣ ва идоракунии ҳаракати ҳавоӣ), ҷавобгар аст, ба тасдиқкунии:

роҳҳои ҳавоӣ, роҳҳои ҳавоии рост;

сарҳади қитъаҳо ва минтақаҳои СЯ ТҲҲ;

самти парвозҳои ҳавопаймоҳо ва қитъаҳои махсуси парвозҳо;

дастур доир ба истифодабарии фазои ҳавоии минтақаи дар Душанбе будаи СЯ ТҲҲ-и Ҷумҳурии Тоҷикистон.

6. Истифодабарандаи фазои ҳавоӣ, ки хулосаи ташкили мувофиқашавандаро бе асос меҳисобад, метавонад пешниҳодҳои худро ба Комиссияи байниидоравии истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намояд.

7. Пешниҳодҳое, ки бо вайрон кардани тартиби муқарраршуда дода шудаанд, барои аз нав кор кардан, бе баррасӣ баргардонида мешаванд.

8. Пешниҳодҳо доир ба масъалаҳои бекор кардани минтақаҳои роҳҳои ҳавоӣ, хатҳои ҳавоии маҳаллӣ ва ё кам кардани паҳноии онҳо, диапазони эшелонҳои парвоз дар онҳо, агар онҳоро Вазорати нақлиёт ё ташкилотҳои қаламрави он таҳия намуда бошанд, мувофиқаро талаб намекунанд.

9. Пешниҳодҳо бо асос ва харитаи сохторҳои фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон (миқёсаш на хурдтар аз 1:2000000) пешкаш карда мешаванд. Асос бояд масъалаҳои зеринро инъикос кунад:

а) таъмини бехатарии парвозҳо;

б) зарурияти таъини (тағйири) ҷузъҳои махсуси фазои ҳавоӣ;

в) баланд бардоштани қобилияти убури фазои ҳавоӣ;

г) паст кардани сатҳи садоҳои авиатсионӣ;

д) ҳисобҳои дахлдор (штурманӣ, муҳандисӣ, иқтисодӣ ва ғ.).

Дар харитаи сохторҳои фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд ишора шаванд:

а) ҷузъҳои мавҷуда ва пешниҳодшавандаи сохторҳои фазои ҳавоӣ;

б) майдонҳои радиолокатсионӣ ва майдонҳои алоқаи радиоӣ;

в) аҳамияти ниҳоии баландиҳои релефи маҳал ва монеаҳои сунъӣ дар хати паҳноиаш 50 км.

10. Ислоҳе (тағйироте), ки ба феҳрасти минтақаҳои СЯ ТҲҲ ва феҳрасти роҳҳои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон дохил карда мешаванд, барои тасдиқ ҳар як семоҳа пешниҳод карда мешаванд.

11. Намунаҳои танзими пешниҳодҳо доир ба мукаммалгардонии сохторҳои фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурин Тоҷикистон ва Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи салоҳияташон тасдиқ карда мешаванд.

Қоидаҳои таҳия ва муқаррар кардани низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддати истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Муқаррароти умумӣ

1. Ҳамаи истифодабарандагони фазои ҳавоӣ ҳуқуқҳои баробари истифодаи онро доранд.

Дар сурати ба вуҷуд омадани зарурияти истифодаи ҳамзамони фазои ҳавоӣ аз тарафи ду ва ё зиёда истифодабарандагон манъ ё маҳдудияти фаъолияти онҳо дар минтақаҳои муайян бо роҳи ҷорӣ кардани низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат мутобиқи афзалиятҳои давлатӣ, ки банди 14 Кодекси фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян кардааст, муқаррар карда мешавад.

2. Низоми муваққатии истифодабарии фазои ҳавоиро сардори сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ ба мӯҳлати то 3 шабонарӯз дар ҳудуди қисми фазои ҳавоӣ, аз ҷумла дар роҳҳои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин роҳҳои ҳавоии барои парвозҳои байналмилалӣ ва дар минтақаҳои аэродромҳои гражданӣ кушодаи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳолатҳои зерин муқаррар мекунад:

парвози ҳавопаймоҳои литери "А";

гузаронидани чорабиниҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ, озмоишҳо, намоишҳои ҳавоӣ ва намоиши техникаи авиатсионӣ, инчунин иҷрои дигар фаъолияте, ки метавонад ба бехатарии фазои ҳавоӣ таҳдид кунад (нурафканиҳои радиоӣ, афканишоти барқӣ, электромагнитӣ ва ба монанди инҳо);

парвозҳо барои санҷиши омодагии ҷангии қувва ва воситаҳои ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ, парвозҳо барои таъмини шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон.

3. Низоми маҳаллии истифодабарии фазои ҳавоиро сардори сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ ба мӯҳлати то 3 шабонарӯз дар ҳудуди қисми фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла барои роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ дар фазои ҳавоии минтақаи поёнӣ муқаррар мекунад.

4. Маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат ба истифодабарии фазои ҳавоӣ аз тарафи секторҳои ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ ба мӯҳлати то 3 соат дар минтақаҳои худии СЯ ТҲҲ, аз ҷумла ба роҳҳои ҳавоӣ ва хатҳои ҳавоии маҳаллӣ барои таъмини нақшаи шабонарӯзии истифодабарии фазои ҳавоӣ муқаррар карда мешаванд.

Дар ҳолатҳои фавқуллода маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат метавонанд ба мӯҳлати то 3 соат дар минтақаҳои аэродромҳои барои парвозҳои байналмилалӣ кушода муқаррар шаванд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

5. Дар бораи омодагӣ ба таъмини низоми муваққатӣ ва маҳаллӣ мақомоти дахлдори истифодабарандагони фазои ҳавоӣ ва марказҳои СЯ ТҲҲ бо тартиби муқарраршуда ба сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ на дертар аз се соат то оғози фаъолияти онҳо гузориш медиҳанд.

6. Назорати риояи низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддатро мақомоте, ки онҳоро ба истифодабарандагони фазои ҳавои расонидаанд, ба роҳ мемонанд.

7. Ба иҷрои фаъолияте, ки ба истифодабарии фазои ҳавоӣ вобаста буда, барои таъминаш низом муқаррар шудааст, бе гирифтани тасдиқ аз мақомоти дахлдори СЯ ТҲҲ дар бораи омодагӣ ба таъминоти онҳо шурӯъ намудан манъ аст.

II. Тартиби омода кардани пешниҳодҳо ба муқаррар кардани низомҳои муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддати истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон

8. Низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат чунин муқаррар карда мешаванд:

а) бо пурра манъ кардани истифодабарии фазои ҳавоӣ, ба истиснои фаъолияти истифодабарандагони фазои ҳавоие, ки ба манфиаташон низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат муқаррар карда мешавад;

б) бо қисман манъ кардани истифодабарии фазои ҳавоӣ ҳангоме, ки фаъолияти дигар истифодабарандагони фазои ҳавоӣ дар шароитҳои муайян иҷозат дода мешавад.

9. Сарҳади минтақаҳои амали гардидани низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат дар ҳар ҳолати мушаххас мутобиқи чорабинии гузаронидашуда бо имкониятҳои ҳадди ақали маҳдудияти истифодабарии фазои ҳавоӣ аз тарафи дигар истифодабарандагон муайян карда мешавад.

10. Ҳангоми муайян кардани сарҳади минтақаҳои амалӣ гардидани низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат бояд тамоили аксари объектҳои моддӣ аз маҳруки ҳисоби ҳаракат бо дарназардошти қоидаҳои эшелонкунии муқаррарнамудаи банди 99 Қоидаҳои истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб гирифта шаванд.

11. Пешниҳодҳоро барои ҷорӣ кардани низомҳои муваққатӣ ва маҳаллӣ (минбаъд - пешниҳодҳо барои ҷорӣ кардани низомҳо) истифодабарандагони фазои ҳавоӣ бо мувофиқаи ҳатмии пешакӣ бо сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ таҳия менамоянд.

12. Дар ноҳияҳое, ки низоми муваққатӣ бо қисман манъ кардани истифодаи фазои ҳавоӣ барои парвози ҳавопаймоҳо муқаррар карда мешавад, ҷудо мегардад:

дар шоҳроҳҳои ҳавоӣ ду эшелонҳои муҷовир дар ҳар яке аз фосилаҳо (диапазонҳо): 030-110, 150-200, 260-400;

дар шоҳроҳҳои ҳавоӣ, ки барои парвозҳои байналмилалӣ кушода мебошанд, ҳатман ду ҷуфти эшелонҳои муҷовир дар фосилаи (диапазони): 300-400 (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

13. Дар пешниҳодҳо барои ҷорӣ намудани низом дар баландиҳои эшелони ниҳоят паст ҳангоми зарурат навъҳои фаъолият ба ин баландиҳо, маҳал, вақт ва баландӣ ба таври илова нишон дода мешаванд. Секторҳои ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ пас аз гирифтани дархостҳо ба истифодабарии фазои ҳавоӣ дар чунин минтақаҳо имконияти иҷрои парвозҳоро дар баландиҳои эшелони ниҳоят паст муайян мекунанд.

14. Ҳангоми муқаррар намудани низоми муваққатӣ дар минтақаҳои аэродроми граждание, ки дар онҳо парвози ҳавопаймоҳо аз рӯи ҷадвалҳои ҳаракати марказии ҳавопаймоҳо сурат мегиранд, чун қоида, ба фазои ҳавоии доирааш 30 км (барои аэропортҳои байналмилалӣ - 50 км) бо маҳдудияти он дар ҳамвории амудии баландии эшелони болоӣ, ки дар минтақаи фаъолияти низоми муваққатӣ бо роҳҳои ҳавоии мувофиқ ба аэродромҳои гражданӣ ва имконияти қитъаи самт барои гирифтани баландӣ (фурудоӣ) ҳангоми ворид шудан (баромад) ба роҳҳои ҳавоӣ ҷудо карда мешаванд.

15. Парвозҳои ҳавопаймоҳо ба воситаи минтақаҳои аэродромҳои гражданӣ дар доираи 30 км (барои аэропортҳои байналмилалӣ - 50 км) аз эшелони 3000 м ва пасттар бо мақсади риояи бехатарии истифодабарии фазои ҳавоӣ дар ҳолатҳои истисноӣ иҷро ва таъмин карда мешаванд, тавассути:

а) манъи пурраи қабул ва сар додани ҳавопаймоҳо мувофиқи имконият дар давраи фаъолнокии ақали омадани парвозҳо мувофиқи ҷадвалҳои марказӣ барои ин давра;

б) қисман маҳдуд кардани қабул ва сар додани ҳавопаймоҳо дар ҳолатҳои зерин:

парвозҳо аз аэродромҳои муштарак ҷойгир шуда ё аэродромҳое, ки ба як нуқтаи ҳавоии аэродром дохил мешаванд ва мувофиқи нақшаи муайяннамудаи дастур мувофиқи иҷрои парвозҳо дар минтақаи аэродром (нуқтаи ҳавоӣ) иҷро мешаванду афзалият ба парвозҳои ҳавопаймоҳои дар чорабиниҳо иштироккунанда дода мешавад, сурат мегиранд;

шартҳои парвози авиатсияи ҷангӣ дар минтақаи номбурда пешакӣ аз тарафи сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ бо мувофиқаи сектори гражданӣ таҳия карда мсшаванд.

16. Парвозҳои ҳавопаймоҳо ба воситаи минтақаҳои аэродромҳое, ки барои парвозҳои байналмилалӣ кушодаанд, дар доираи 50 км пасттари эшелони 3000 м бе убур намудани курсҳои парвоз ва фурудоӣ амалӣ мешаванд.

17. Ҳангоми муқаррар намудани реҷаҳои муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат барои таъмини парвоз бо самти ҳавопаймоҳо (аз ҷумла бо мақсади назоратӣ) фазои ҳавоӣ дар доираи зерин ҷудо карда мешавад:

а) дар ҳамвории уфуқӣ:

ба баландиҳои паст ва ниҳоят паст - паҳноияш 20 км (10 километрӣ ба ҳар ду тараф аз меҳвари самт);

ба баландиҳои миёна ва баланд - паҳноияш 40 км (20 километрӣ ба ҳар ду тараф аз меҳвари самт);

дар стратосфера, инчунин дар болои маҳалли бенишона новобаста аз баландии парвоз - паҳноияш 50 км (25 километрӣ ба ҳар ду тараф аз меҳвари самт):

б) дар ҳамвории амудӣ:

миқдори ақали эшелонҳое, ки барои иҷрои вазифаҳои гузошташуда ва таъмини бехатарӣ ҳангоми тартиби парвози сафоростаи бо назардошти тамоюли меъёрии ҳавопаймоҳо ҳангоми гирифтани баландии парвоз заруранд.

Зарурати ҷудо кардани фазои калони ҳавоӣ дар пешниҳоди низоми муқарраршуда асоснок карда мешавад.

18. Ба ҳавопаймоҳои (чархболҳои) дастгиркунанда сарҳадҳои минтақаи амали низоми дар ҳамвориҳои амудӣ ва уфуқӣ бо дарназардошти минтақаҳои навбатдорӣ дар ҳаво ва гардишҳо ҳангоми иҷрои дастгир кардани нишонаҳои назоратӣ муқаррар карда мешаванд. Барои гирифтани баландии парвоз то минтақаҳои ҷудошуда, бозгашт ва пастшавӣ барои фурудоӣ низом муқаррар карда намешавад. Бехатарии парвозҳо ба ин мақсад аз тарафи нуқтаҳои фармондеҳӣ, ки бевосита коркунандаҳои (чархболҳои) дастгиркунандаро идора мекунанд, таъмин карда мешавад.

19. Нуқтаҳои фармондеҳӣ ҳангоми ба ҳаво хестани қиркунандаҳодастгиркунандахо (чархболҳо) барои доштани нишонаҳои санҷишӣ ба ММ СЯ ТҲҲ-и дахлдор курсхои парвозҳоро хабар медиҳанд ва минтақаю диапазони баландиҳоро барои иҷрои гардишҳои боздошти нишонаҳо аниқ мекунанд.

Дар ММ СЯ ТҲҲ эшелонҳо мутобиқи низоми муқарраршуда ҷудо карда мешаванд ва дар бораи хусусиятҳои ҳолати ҳавоӣ дар минтақаҳои дастгиркунӣ маълумот дода мешавад.

20. Барои таъмини парвозҳои аэростатҳои автоматии истифодабарандагони фазои ҳавои арзҳои фазои ҳавоие, ки дар пешниҳодҳо барои муқаррар намудани низом нишон дода шудаанд, муайян карда мешавад.

21. Минтақаҳо ва қитъаҳои самтҳои гузоштани монеаҳои фаъол ва суст бо дарназардошти таъмини бехатарии парвозҳои ҳавопаймоҳо бо роҳҳои ҳавоӣ, хатҳои ҳавоии маҳаллӣ ва дар минтақаҳои аэродромҳо интихоб карда мешаванд.

Дар пешниҳодҳо барои муқаррар намудани низоми муваққатӣ дар харита - замимаҳо ба ин пешниҳодҳо, инчунин дар қисмати дигари маълумотҳои дархостҳо ба парвозҳо, минтақа ё қитъаи самтҳо ва вақтҳои ба онҳо тааллуқдошта, баландӣ ва диапазони мавҷҳои (сантиметрӣ, детсиметрӣ, метрӣ) гузоштани монеаҳои фаъол, суст омехта, инчунин навъҳои воситаҳои радиолакатсионие, ки ба монеаҳо таъсир мерасонанд, алоҳида нишон дода мешаванд.

Маълумотҳо доир ба ташкили монеа ба воситаҳои радиолокатсионӣ ҳамроҳ бо дигар маълумотҳо дар бораи низоми муввақатӣ бо тартиби муқарраршуда ба секторҳои граждании марказҳои СЯ ТҲҲ, қисмҳои ба онҳо таалуқдошта расонида мешаванд.

22. Дар ҳолатҳои ба бехатарии истифодабарии фазои ҳавоӣ таҳдидкунанда сектори ҳарбии маркази дахлдори СЯ ТҲҲ ӯҳдадор аст барои қать кардани монеаҳои гузошташуда то додани амр ба борти ҳавопаймои монеъшаванда чораҳо андешад.

23. Ҳангоми мунтазам истифода бурдани фазои ҳавоие, ки муқаррар намудани низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ё маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддатро талаб мекунад, метавонад минтақаҳои доимии маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат бо додани рақам ба онҳо таъин карда шавад. Дар пешниҳодҳо барои муқаррар намудани низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ё маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат дар ин минтақаҳо рақами минтақа, таърих, вақт ва диапазони баландӣ нишон дода мешаванд.

24. Дар пешниҳодҳо барои муқаррар намудани низом вобаста аз хусусияти истифодабарии фазои ҳавоӣ нишон дода мешаванд:

а) таърихи гузаронидани чорабинӣ (на зиёда аз ду рӯзи асосӣ ва ду рӯзи эҳтиётӣ иҷозат дода мешавад) ва тавсифи он (машқҳо, санҷишҳо, сар додани ракетаҳо ва ба монанди инҳо);

б) ҳангоми муқаррар намудани минтақаи фаъолияти низом:

сарҳадҳои минтақа, ки бо координатҳои географӣ ифода мешаванд;

вақти оғоз ва анҷоми амали низом (вақти мутобгардидаи умумиҷаҳонӣ);

эшелонҳои барои парвозҳои ҳавопаймоҳо бо роҳҳои ҳавоӣ ва ба минтақаҳои аэродромҳои гражданӣ ҷудокардашуда;

Маҳдудиятҳо дар минтақаҳои аэродромҳои гражданӣ;

эшелони эҳтиётӣ барои таъмини бехатарии парвозҳо дар ҳолатҳои махсус ҳангоми гузаронидани машқҳо;

в) ҳангоми муқаррар кардани самти парвозҳо:

қитьаҳои самтҳои парвозҳои ҳавопаймоҳое, ки низоми муваққатӣ ё маҳаллиро таъмин месозанд; миқдор ва навъҳои ҳавопаймоҳо;

паҳноии хати маҳдудият;

эшелонҳои барои ҳар як самт ҷудошуда;

вақти оғоз ва анҷоми амали низом дар қитьаҳои самт ё ҷадвали ҳаракати ҳавопаймоҳои ягона ва гурӯҳҳое, ки на зиёда аз 10 дақиқа фосилаи тартиби парвозиро доранд; ҳадди гирифтани баландӣ ва пастшавӣ;

қитьаҳои самти парвози ҳавопаймоҳо бо системаи фурӯзони ташхиси радиолакатсионӣ;

қитъаҳои ташкили монеаҳои воситаҳои радиоӣ ва радиолакатсионӣ;

баландии тартиби парвозӣ ба дақиқаҳо (дар ин ҳолат разведкачиёни боду ҳаво, ки пеш аз тартибҳои гурӯҳҳо бо фосилаи 30 дақиқа ва зиёда парвоз мекунанд, дар пешниҳодҳо муқаррар намудани низом нишон дода мешаванд ва метавонанд аз тарафи мақомоти ТҲҲ (идоракунии парвозҳо) бе маҳдудият мутобиқи дархостҳои додашуда таъмин карда шаванд; хурдэшелонкунӣ дар тартиботи парвозӣ;

вақти дохил ва баромади ҳавопаймоҳо ба фазои ҳавоии минтақаҳои аэродромҳои гражданӣ;

г) иҷозат ба убури минтақаҳои мамнӯъ;

д) навъҳои истгоҳҳои радиолокатсионие, ки ба монеаҳо таъсир мерасонанд;

е) мақомоте, ки ба онҳо низоми номбурда расонида намешавад;

ж) ҳавопаймо ва аэродромҳое, ки ба онҳо низом дахл надорад;

з) насаб, вазифаи роҳбари машқҳо (чорабиниҳо) ва тартиби алоқа бо вай;

и) насаб ва рақами телефони шахси мансабдор, ки пешниҳодро ба муқаррар намудани низом таҳия менамояд.

25. Ба пешниҳодҳо ба муқаррар намудани низоми муваққатӣ ва маҳаллии ба таъмини машқҳо (чорабиниҳо) вобастабуда, ки ҳангоми гузарониданашон парвозҳои якдафъаинаи ҳавопаймоҳо аз якчанд аэродромҳо, парвозҳо ба якчанд самт ё бо истифодаи усулҳо дар минтақаҳои муайян дар ҳамвориҳои амудӣ ва уфуқӣ ба нақша гирифта мешаванд, харитаҳое, ки дар онҳо маълумотҳои дар зербандҳои "б" ва "в" банди 24 ҳамин Қоидаҳо ва дигар маълумотҳои зарурӣ барои муқаррар намудани низому дуруст дарк кардани вазифаи гузошташуда замима карда мешаванд.

III. Тартиби додани пешниҳодҳо барои муқаррар намудани низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддати истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон

26. Барои муқаррар намудани низоми муваққатӣ ва маҳалли пешниҳодҳо ба сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ дода мешаванд.

27. Пешниҳод барои муқаррар намудани низом ба сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ аз ҷониби:

қисмҳои ҳарбӣ ва ташкилотҳои Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кумитаи ҳифзи сарҳади давлатии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ташкилоти мададгори мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба воситаи нуқтаҳои фармондеҳӣ дода мешавад.

28. Пешниҳод барои муқаррар намудани низоми муваққатие, ки ба фаъолияти ташкилотҳои авиатсияи гражданӣ вобастаанд, ба воситаи сектори граждании МА СЯ ТҲҲ дода мешаванд.

29. Ҳангоми гузаронидани чорабиниҳо бо иштироки якчанд ташкилотҳо, пешниҳодро барои муқаррар намудани низоми муваққатӣ он ташкилоте медиҳад, ки масъулияти чорабинии гузаронидашаванда ба зиммааш гузошта шудааст.

30. Пешниҳодҳои муқаррар намудани низоми муваққатӣ ва маҳаллиро сардорони ситодҳо, дар ташкилотҳо бошад, роҳбарон ё муовинони онҳо, ки ба манфиаташон муқаррар намудани низом ба нақша гирифта мешавад, имзо мекунанд.

31. Пешниҳодҳои муқаррар намудани маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат дархостҳои истифодабарии фазои ҳавоӣ ба шумор мераванд.

32. Пешниҳод барои муқаррар намудани низоми муваққатӣ (ҷадвали ҳаракатҳо) баҳри таъмини парвозҳои ҳавопаймоҳои литери "А"-ро шӯъбаи ташкили парвозҳои махсуси Сарраёсати авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ ба воситаи сектори граждании МА СЯ ТҲҲ медиҳад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 25.01.2012 № 39).

33. Пешниҳоди муқаррар намудани низоми муваққатӣ ба воситаи барқияҳо ё бо почта ба сектори ҳарбии СЯ ТҲҲ дар мӯҳлатҳое, ки воридшавии онҳо таъмин карда мешавад, дода мешавад, вале на дертар аз:

а) ҳафт шабонарӯз то оғози амали низом - барои таъмини истифодабарии фазои ҳавоӣ аз рӯи нақшаи Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, сардори Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармондеҳони навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

б) ду шабонарӯз то оғози амали низом - барои таъмини фаъолият дар ҳолатҳои махсус бо нишондоди сардори Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон;

в) 12 соат то оғози амали низом- барои таъмини парвозҳои ҳавопаймоҳҳои литери "А";

г) 12 соат то оғози амали низом - барои таъмини парвозҳои назоратии давлатҳо - иштирокчиёни Созишномаи байналмилалӣ доир ба ҳавои кушод;

д) 3 соат то оғози амали низом - барои таъмини парвозҳо дар сурати расонидани кӯмак ҳангоми ҳолатҳои фавқулоддаи хусусиятҳои табиӣ ва техногенӣ дошта;

е) 5 шабонарӯз то оғози амали низом - барои таъмини парвозҳо ва дигар фаъолиятҳое, ки дар боби III Қоидаҳои мазкур нишон дода нашудаанд.

34. Пешниҳодҳо ба муқаррар намудани низоми маҳаллӣ ба сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ ба воситаи барқияҳо ё почта ба мӯҳлатҳое, ки воридшавии онҳоро на дертар аз 5 шабонарӯз то оғози амали низом таъмин мекунанд, дода мешавад.

35. Дар ҳолатҳои алоҳида низоми муваққатӣ ва маҳаллии бо гузаронидани корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ, парвозҳои ҳавопаймоҳо барои расонидани кӯмак ҳангоми офатҳои табиӣ, парвозҳои ҳавопаймоҳои литери "А", парвозҳои аэростатҳое, ки аз идоракунӣ баромадаанд, вобастабударо метавонанд мутобиқан секторҳои ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ бе додани пешниҳодҳои пешакӣ ба низоми дорои маълумотҳои ҳатмии нуқтаҳои фармондеҳии ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ муқаррар намоянд. Дар ин ҳолатҳо маҳдудкунӣ мувофиқи фармони сардорони басти навбатдории секторҳои ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ бо тасдиқ мибаъдан хатӣ ҷорӣ карда мешавад.

36. Барои иҷрои фармонҳои ногаҳонӣ ҳангоми тафтишҳои омодагии ҷангӣ бо фармони Вазири мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, сардори Сарситоди Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва фармондеҳони навъҳои Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон маҳдудкуниҳои кӯтоҳмуддати истифодабарии фазои ҳавоӣ метавонанд бе додани дархостҳо муқаррар карда шаванд. Дар ин ҳолатҳо маълумот барои ҷорӣ гардидани маҳдудкунӣ ба секторони ҳарбии СЯ ТҲҲ 2 соат пеш ва то секторони ҳарбии МА СЯ ТҲҲ 4 соат пеш расонида мешавад.

37. Дар ҳолати гирифтани ду ва ё зиёда пешниҳодҳо барои муқаррар намудани низом барои гузаронидани чорабиниҳое, ки бо маҳал ва мӯҳлат рост меоянд, сардори басти Маркази асосии СЯ ТҲҲ ҳуқуқ дорад чорабинии нишондодашударо ба вақти дигар гузаронад ва вазифадор аст ҳатман дар ин бора ташкилоти пешниҳоддодаро хабар диҳад ва бо онҳо вақти амалиётро мутобиқи афзалиятҳои давлатие, ки банди 14 Кодекси фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст, мувофиқа намояд.

38. Пешниҳод барои муқаррар намудани низоме, ки ба МА СЯ ТҲҲ дертар аз мӯҳлатхои муайянкардаи дар бандҳои 33 ва 34 ҳамин Қоидаҳо нишондодашуда расида, баррасӣ намешаванд ва оид ба онҳо низом муқаррар карда намешавад.

IV. Тартиби таҳия, расонидан ва бекор кардани низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудкуниҳои кӯтоҳмуддати истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон

39. Низоми муваққатӣ ва маҳаллӣ аз тарафи сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ бо иштироки сектори граждании МА СЯ ТҲҲ тахия шуда, аз тарафи сардори сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ тасдиқ карда мешавад. Дар рафти таҳияи лоиҳаҳои низоми муваққатӣ ва маҳаллӣ сектори граждании МА СЯ ТҲҲ иловаҳоро дар бораи тартиби истифодабарии фазои ҳавоие, ки барои роҳҳои ҳавоӣ, хати ҳавоии маҳаллӣ, минтақаҳои аэродромҳои гражданӣ ҷудо карда шудаанд, тайёр менамоянд ва ин пешниҳодҳоро ба сектори ҳарбии маркази МА СЯ ТҲҲ пешниҳод менамояд.

40. Маълумотҳо оид ба низоми муваққатӣ ва маҳаллии тасдиқшуда аз тарафи сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ ба сектори граждании МА СЯ ТҲҲ, секторҳои ҳарбии дахлдори ММ СЯ ТҲҲ, нуқтаҳои фармондеҳии ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ, истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, ташкилкунандагони чорабиниҳо, қисмҳои ба онҳо тааллуқдошта расонида мешавад.

41. Дар асоси низоми муваққатӣ ва маҳаллии тасдиқгардида сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ манъ ва маҳдудкунии истифодабарии фазои ҳавоиро муайян менамояд.

Сектори граждании МА СЯ ТҲҲ иловаҳоро доир ба манъ ва маҳдудкунии истифодабарии фазои ҳавоии қитъаҳои роҳҳои ҳавоӣ, хатҳои ҳавоии маҳаллӣ, минтақаҳои аэродромҳо, аз ҷумла минтақаҳои ба аэропортҳои байналмилалӣ тааллуқдошта ва минтақаҳои корҳои авиатсионӣ, ҳамчунин иловаҳоро дар бораи ҷудо намудани роҳҳои рости ҳавоӣ, эшелонҳои (баландиҳои) иловагии парвоз таҳия намуда, ин иловаҳоро ба сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ пешниҳод менамояд.

42. Манъ ва маҳдудиятҳои истифодабарии фазои ҳавоӣ аз тарафи секторҳои ҳарбии МА СЯ ТҲҲ ба сектори граждании МА СЯ ТҲҲ, секторони ҳарбии дахлдори ММ СЯ ТҲҲ, нуқтаҳои фармондеҳии ҚҲҲ ва қӯшунҳои МЗҲ, мақомоти ТҲҲ, истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, қисмҳои ба онҳо тааллуқдошта расонида мешаванд.

Сектори граждании МА СЯ ТҲҲ, ки манъ ва маҳдудиятҳои истифодабарии фазои ҳавоиро қабул намудааст, онҳоро ба секторҳои граждании дахлдори ММ СЯ ТҲҲ, мақомоти ТҲҲ-и авиатсияи гражданӣ, қисмҳои ба онҳо тааллуқдошта мерасонад.

43. Сектори ҳарбии ММ СЯ ТҲҲ маълумотро оиди манъ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддати истифодабарии фазои ҳавоӣ ба сектори граждании маркази худ, ба секторҳои ҳарбии МММ СЯ ТҲҲ ва дигар мақомоти дахлдори ТҲҲ-и истифодабарандагони фазои ҳавоӣ, қисмҳои ба онҳо тааллуқдошта мерасонад.

Сектори граждании ММ СЯ ТҲҲ маълумотро дар бораи манъ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддати истифодабарии фазои ҳавоӣ ба мақомоти ТҲҲ-и авиатсияи граждании дар минтақаҳои СЯ ТҲҲ-и онҳо қарордошта, қисмҳои ба онҳо тааллуқдошта мерасонад.

44. Бо мақсади таъмини бехатарии истифодабарии фазои ҳавои сектори ҳарбии МА СЯ ТҲҲ ҳуқуқ дорад ба лоиҳаҳои низоми муваққатӣ ва маҳаллӣ оиди маҳал, вақт ва баландиҳое, ки дар бораи онҳо ба истифодабарандагони фазои ҳавоии пешниҳоддиҳандагон хабар дода мешавад, иловаҳо дохил намояд.

45. Маълумот дар бораи манъ ва маҳдудиятҳои истифодабарии фазои ҳавоӣ, ки мутобиқи низоми муваққатӣ ва маҳаллӣ муқаррар гардидаанд, аз рӯи нақшаи ҷорикунии (барҳамдиҳии) низоми муваққатӣ ва маҳаллӣ, манъ ва маҳдудиятҳои истифодабарии фазои ҳавоӣ, ки мувофиқи дастури истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян шудаанд, расонида мешавад.

46. Ба вақти дигар гузаронидани чорабиниҳои бо ҷорӣ намудани низомҳои муваққатӣ ва маҳаллӣ, манъкунии қабул ва сар додани ҳавопаймоҳо ба аэродромҳои гражданӣ вобастабуда на камтар аз 3 соат ба амал бароварда мешавад. Ин мӯҳлат метавонад ҳангоми набудани парвозҳо ё кам будани онҳо танҳо бо мувофиқаи сектори граждании МА СЯ ТҲҲ ихтисор карда шавад.

47. Низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддати истифодабарии фазои ҳавоӣ аз тарафи секторҳои ҳарбии марказҳои СЯ ТҲҲ, ки онҳоро муқаррар намудаанд, бекор карда мешаванд. Низоми муваққатӣ, маҳаллӣ ва маҳдудиятҳои кӯтоҳмуддат метавонанд то анҷоми мӯҳлати муқарраршуда мувофиқи маълумоти роҳбарони гузаронандаи чорабиниҳо бекор карда шаванд.

48. Ҳангоми ғайриимкон будани гузаронидани чорабиниҳое, ки барои онҳо муқаррар намудани низоми муваққатӣ ва маҳаллӣ ба нақша гирифта шуда буданд, ташкилотҳои пешниҳоддиҳанда вазифадоранд, ҳатман ба марказҳои дахлдори СЯ ТҲҲ дар бораи бекор кардан ё ба дигар вақт гузаронидани онҳо хабар диҳанд.

Қоидаҳои гузаронидани таҳқиқ, ташкили баҳисобгирӣ ва таҳлили вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. Таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади муайян кардани сабабҳои вайронкунӣ ва таҳияи пешниҳодҳо доир ба огоҳкунии онҳо гузаронида мешавад.

Таҳқиқ бояд фавран, пас аз маълум гардидани далелҳои вайронкунӣ сар карда шавад ва ба мӯҳлати на камтар аз 7 рӯз анҷом ёбад.

Дар ҳолати набудани имконияти муайян кардани сабабҳои вайронкунӣ дар мӯҳлати муайяншуда, таҳқиқ метавонад дароз карда шавад, вале на зиёда аз 7 рӯзи тақвимӣ.

2. Вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоӣ, қи, бо фаъолияти истифодабарандагони миллии фазои ҳавоӣ вобастагӣ дорад, бо тартиби барои авиатсияи давлатию гражданӣ муқарраршуда таҳқиқ, таҳлил ва ба назар гирифта мешавад, вайронкуние, ки бо фаъолияти истифодабарандагони фазои ҳавоии ду ва зиёда мақомоти ҷумҳуриявии ҳокимияти иҷроия ва ташкилотҳо вобастааст, бошад, бо тартиби муқаррарнамудаи Қоидаҳои истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳқиқ, таҳлил ва ба назар гирифта мешавад. Ҳангоми зарурат раиси Комиссияи байниидоравии истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон - Фармондеҳи Қувваҳои ҳарбии ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон комиссияи таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоиро таъсис медиҳад. Раиси комиссия яке аз муовинони фармондеҳи ҚҲҲ таъин мегардад. Ба ҳайати комиссия намояндагони мақомоти таъҷилии ТҲҲ дохил мешаванд.

3. Вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоие, ки бо фаъолияти истифодабарандагони хориҷии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон вобастагӣ дорад, бо тартиби барои авиатсия гражданӣ муқаррашуда таҳқиқ, таҳлил ва ба назар гирифта мешавад. Дар ин ҳолатҳо комиссияи таҳқиқи вайронкунии истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сардори маъмурияти авиатсияи граждании Ҷумҳурии Тоҷикистонро таъсис медиҳад. Ба ҳайати комиссия намояндагони шӯъбаи истифодабарии фазои ҳавоӣ ва идоракунии ҳаракати ҳавоии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва намояндагони истифодабарандаи хориҷӣ дохил мешаванд.

4. Комиссияи таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар фаъолияти худ Кодекси фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, шартномаҳои байналхалқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қоидаҳои истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар санадҳои ҳуқуқию меъёрии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дастури истифодибарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба роҳбарӣ мегирад.

5. Раиси комиссияи таҳқиқи вайронкунии истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ дорад:

а) ба аъзоёни комиссия доир ба масъалаҳое, ки ба таҳқиқ алоқаманданд, супоришу фармонҳо диҳад;

б) аз шахсони ҳуқуқии дахлдор, инчунин шаҳрвандон маводҳои заруриро барои таҳқиқ талаб намояд;

в) бо тартиби муқарраршуда барои иштирок дар таҳқиқ мутахассисони заруриро ҷалб намояд.

6. Шахсони ҳуқуқӣ, ҳамчунин шаҳрвандоне, ки дар вайронкунӣ алоқа доранд, ӯҳдадоранд ба комиссия маводҳои заруриро барои гузаронидани таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикисгон пешниҳод кунанд.

7. Раиси комиссияи таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадор аст:

а) шахсан ба кори комиссия роҳбарӣ намояд;

б) пуррагӣ, саривақтӣ, воқеияти таҳқиқ ва мувофиқатии танзими ҳуҷҷатҳоро таъмин намояд;

в) дар мӯҳлати муқарраршуда санади таҳқиқро тайёр намуда, онро барои тасдиқ пешниҳод намояд.

8. Аъзои комиссияи таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқ доранд:

а) бо ҳамаи маводҳое, ки ба вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқаманданд, шинос шаванд;

б) доир ба тартиби корҳои комиссия ва таҳияи маводҳо оид ба огоҳкунии вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон иловаҳо ворид намоянд.

9. Аъзои комиссияи таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ӯҳдадоранд:

а) шахсан дар таҳқиқ иштирок кунанд;

б) супоришҳою фармонҳои раиси комиссияро иҷро намоянд;

в) ҳангоми ошкор сохтани ҳолати вайронкунӣ, муайян намудани сабабҳои он ва гунаҳкор бетараф бошанд.

10. Барои таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода бурда мешаванд:

а) гузоришҳо, навиштаҷоти шарҳдиҳандаю гузоришдиҳандаи шахсоне, ки ба вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон алоқаманданд, маълумотҳои шоҳидон;

б) нақшаҳою ҷадвалҳо ва дигар ҳуҷҷатҳое, ки тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистонро танзим мекунанд:

в) маълумотҳои воситаҳои заминии назорати объективӣ (истгоҳҳои радиолокатсионӣ, асбобҳои ченкунии баландӣ, дастгоҳҳои пеленгаторӣ, дасгоҳҳои дархостқабулкунанда, асбобҳои суратназораткунанда, сабти магнитофонӣ, шабакаҳои радиолокатсионии ҳавопаймоҳо ва ғ.):

г) маълумотҳои воситаҳои бортии назорати объективӣ (асбобҳои бақайдгирии мушаххасоти парвозҳо, сабти магнитофонӣ, асбобҳои суратназораткунанда ва ғайра).

11. Комиссияи таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд муайян кунад:

а) дараҷаи омодагии авиатсионии шахсонеро, ки ба вайронкунӣ алоқаманданд, ҳамчунин дар онҳо мавҷуд будан ва сифати адои назорати омодагӣ ба иҷрои ӯҳдадориҳои вазифавӣ:

б) сифати назорати радиолокатсионӣ ва алоқа;

в) тартиби ҳамкории байни мақомоти СЯ ТҲҲ ва мақомоти таъҷилии истифодабарандаи фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки фаъолияти он вайронкунии тартиби муқарраршударо амалӣ сохтааст;

г) аз тарафи шахсоне, ки ба вайронкунӣ алоқаманд мебошанд, риоя намудани низоми муқарраршудаи меҳнат ва истироҳат, ҳамчунин назорати тиббиро гузаштани онҳо ва натиҷаи он.

12. Дар асоси омӯзиши мавод ва маълумотҳои дар ҷараёни таҳқиқ гирифташуда комиссия разъият сабабҳоро муқаррар намуда, барои қабули чораҳои зарурӣ оид ба огоҳкунии вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳодҳо омода месозад.

Натиҷаҳои таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо санад мувофиқи шакли замимаи № 1, ки аз ҷониби раис ва ҳамаи аъзои комиссия имзо карда мешавад. тартиб дода мешавад. Санади таҳқиқ аз ҷониби шахси мансабдоре, ки комиссияро таъсис додааст, тасдиқ карда мешавад. Таьрихи анҷоми таҳқиқ таърихи тасдиқи санад ҳисоб карда мешавад.

Санад низ дар он ҳолат тартиб дода мешавад, ки агар далели вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар натиҷаи таҳқиқ тасдиқ нашуда бошад.

13. Нусхаи аслии санади таҳқиқи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба раиси Комиссияи байниидории истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон Фармондеҳи ҚҲҲ (ба воситаи шӯъбаи истифодабарии фазои ҳавоӣ ва идоракунии ҳаракати ҳавоии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон) на дертар аз 15 рӯз аз лаҳзаи вайронкунӣ, нусхаи тасдиқшудаи он бошад, - ба шахсони дахлдори ҳуқуқӣ ва шаҳрвандон фиристода мешавад. Ба санади аслӣ маводҳои аслии таҳқиқ, ба нусхаи он бошад, нусхаи тасдиқшудаи маводҳои таҳқиқ замима карда мешаванд.

14. Дар ҳолате, агар аъзои комиссия таҳқиқи гузаронидашударо ғайриобъективӣ ё нопурра ҳисобад, вай ӯҳдадор аст ҳангоми имзои санад ақидаи махсуси худро хаттӣ баён намояд, ки он ба санад замима карда мешавад, истифодабарандаи фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон бошад, ҳуқуқ дорад ба раиси Комиссияи байниидоравии истифодабарии фазои ҳавоӣ - Фармондеҳи ҚҲҲ (ба воситаи шӯъбаи истифодабарии фазои ҳавоӣ ва идоракунии ҳаракати ҳавоии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон) дар бораи гузаронидани таҳқиқи такрорӣ дархост намояд.

Дар ҳолати муайян гардидани далели ғайриобъективӣ ё таҳқиқи нопурраи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон раиси Комиссияи байниидоравии истифодабарии фазои ҳавоӣ -Фармондеҳи ҚҲҲ комиссияро бо иштироки намояндагони шӯъбаи истифодабарии фазои ҳавоӣ ва идоракунии ҳаракати ҳавоии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Департаменти авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон, шахсони ҳуқуқии дахлдор ва шаҳрвандон барои гузаронидани таҳқиқи такрорӣ таъсис медиҳад.

15. Мувофиқи маводҳои таҳқиқи гузаронидашудаи вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон шӯъбаи истифодабарии фазои ҳавоӣ ва идоракунии ҳаракати ҳавоии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шахсони ҳуқуқии дахлдор ва шаҳрвандон дар бораи гузаронидани чорабиниҳои таъҷилӣ доир ба таъмини бехатарии истифодабарии фазои ҳавоӣ тавсиянома мефиристонад.

16. Вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби мақомоти СЯ ТҲҲ дар китобҳои махсус мувофиқи шакли замимаи №2 ба ҳисоб гирифта мешавад.

17. ММ СЯ ТҲҲ ба Маркази кулли СЯ ТҲҲ маълумотҳои таъҷилиро доир ба далелҳои вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод менамояд.

18. Шӯъбаи истифодабарии фазои ҳавоӣ ва идоракунии ҳаракати ҳавоии Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон якҷоя бо Департаменти авиатсияи граждании Вазорати нақлиёти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳар як нимсола таҳлили вайронкунии тартиби истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистонро омода месозад, ки бо имзои раиси Комиссияи байниидоравии истифодабарии фазои ҳавоӣ - Фармондеҳи ҚҲҲ ба диққати шахсони дахлдор расонида мешавад.

   "ТАСДИҚМЕКУНАМ"                          Замимаи № 1
  ________________________________   ба Қоидаҳои гузаронидани таҳқиқ,
  ________________________________   ташкили баҳисобгирӣ ва таҳлили
  (шахси мансабдоре, ки комиссияро   вайронкунии тартиби истифодабарии
         таъин кардааст)             фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон
  "___"____________ с. 200___

                                САНАД
          дар бораи натиҷаҳои таҳқиқи вайрон кардани тартиби
            истифодабарии фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон

     1. "___"______ с.  200__ далели вайронкунӣ  (хусусияти  фаъолият,
навъ,  маҳал  ва  ҳолат,  навъи  авиатсия,  ки  дар моликият,  хоҷагӣ,
идоракунии  таъҷилиаш  ҳавопаймо,  навъи  ҳавопаймоҳо,  рақами   борт,
бонгҳо,  рақами сафарҳо,  эшелони (баландии) парвози онҳо ва ғ.  қарор
дорад) муайян карда шудааст
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
     2. Комиссия бо фармони _________________________,. таъин шуда дар
ҳайати: ______________________________________________________ таҳқиқи
вайронкуниро гузаронд.
     3. Таҳқиқ муайян кард,  ки (ҳолатҳое, ки аз рӯи натиҷаи тафтиш ба
вайронкунӣ оварда расонидаанд)
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
     4. Сабабҳои  вайронкунӣ,  шахси  гунаҳгор,  чораҳои дидашуда ва ё
дидашаванда___________________________________________________________
______________________________________________________________________
     5. Пешниҳодҳои комиссия  (чорабиниҳое,  ки  бо  мақсади  истиснои
чунин  ҳодисаҳои  вайронкунӣ,  бо  мӯҳлат  ва  иҷрокунандагони  муайян
гузаронида мешаванд).
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________

     Раиси комиссия  _____________________  __________________________
                     (имзо ва таърихи рӯз)  (ном, номи падар ва насаб)

     Аъзои комиссия  _____________________  __________________________
                     (имзо ва таърихи рӯз)  (ном, номи падар ва насаб)

                     _____________________  __________________________
                     (имзо ва таърихи рӯз)  (ном, номи падар ва насаб)