ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ ҲИФЗИ ҲАВОИ АТМОСФЕРА
Қонуни мазкур муносибатҳои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро, новобаста ба шаклҳои моликияташон, барои нигоҳдорӣ ва барқарорсозии сифати ҳавои атмосфера ва таъмини амнияти экологӣ танзим менамояд.
БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ
Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:
- ҳавои атмосфера - қабати газҳое, ки заминро иҳота карда, асосан аз нитроген, оксиген, омехтаи газҳои инертӣ, дуоксиди карбон, озон ва дигар газҳо иборат мебошад;
- қабати озонӣ - қабати атмосфера, ки байни баландиҳои 7-8 километр дар қутбҳои замин, дар экватор 17-18 километр ва дар рӯи сайёра бо зичии зиёд дар баландиҳои 20-22 километр аз сатҳи замин воқеъ гардида, шуои ултрабунафши барои мавҷудоти зинда ҳалокатовари кайҳониро аз худ намегузаронад;
- партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера - ворид шудани моддаҳои ифлоскунанда аз манбаъҳои партовҳо ба ҳавои атмосфера;
- дастгоҳи газтозакунӣ - иншоот ва (ё) таҷҳизот барои тоза намудани газҳо бо усулҳои физикӣ, кимиёвӣ, биологӣ ва дигар усулҳои нобудсозӣ ва безараргардонии моддаҳои ифлоскунанда;
- ифлосшавии ҳавои атмосфера - ворид шудан ба ҳавои атмосфера, мавҷуд будан ва ё пайдо шудани моддаҳои ифлоскунандаи муҳити зист, ки дар натиҷаи таъсири зараровари он хосият, мавқеъ ё миқдорашон боиси тағйироти манфии сифати ҳавои атмосфера, аз он ҷумла боиси баландшавии меъёрҳои соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера мегардад;
- моддаи ифлоскунанда - моддаи кимиёвӣ ё биологӣ ва ё омехтаи чунин моддаҳо, ки ба ҳавои атмосфера ворид шуда, ба саломатии инсон ва муҳити зист таъсири манфӣ мерасонад;
- манбаъҳои партов - таҷҳизоти технологӣ ва дигар таҷҳизот, равандҳои технологӣ, мошину механизмҳо, ки моддаҳои ифлоскунандаро ба ҳавои атмосфера партов мекунанд;
- сифати ҳавои атмосфера - вазъи ҳавои атмосфера, ки ба он нишондиҳандаҳои кимиёвӣ, биологӣ ва дигар нишондиҳандаҳо ё маҷмӯи онҳо хос аст;
- манбаъҳои сайёри партов - воситаҳои нақлиёт ва мошинҳои худгарди муҳаррикдор, ки аз истифодаи онҳо ҳавои атмосфера бо партови моддаҳои зараровар ифлос мегардад;
- мониторинги ҳавои атмосфера - системаи мушоҳидаи вазъи ҳавои атмосфера, ифлосшавии он ва зуҳуроти табиии дар он бавуҷудоянда, инчунин арзёбӣ ва пешгӯии вазъи ҳавои атмосфера ва ифлосшавии он;
- беҳтарин усулҳои дастраси техникӣ - равандҳои технологӣ, усулҳо, тартиби ташкили истеҳсоли маҳсулот ва энергия, иҷрои корҳо ё хизматрасонӣ, лоиҳакашӣ, сохтмон ва истифодабарии иншооту таҷҳизот, ки камшавӣ ва (ё) пешгирии ворид шудани моддаҳои ифлоскунандаро ба ҳавои атмосфера дар муқоиса ба онҳое, ки истифода мешаванд ва барои таъмини меъёрҳои сифати ҳавои атмосфера бо шарти аз лиҳози иқтисодӣ мақсаднок ва аз ҷиҳати техникӣ имконпазир будани истифодаи онҳо самаранокии зиёдтар доранд, таъмин менамоянд;
- шароити номусоиди метеорологӣ - шароити метеорологии қабати атмосфераи болои манбаъҳои партовҳо, ки ба бештар ифлос шудани ҳавои атмосфера мусоидат мекунанд;
- меъёрҳои ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера - меъёрҳои мақбули ворид шудани моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера, ки ҳангоми риоя гардиданашон меъёрҳои сифати ҳавои атмосфера таъмин мешаванд;
- меъёрҳои сифати ҳавои атмосфера - меъёрҳои ҷоизи ғилзати моддаҳои кимиёвӣ, омехтаи онҳо, микроорганизмҳои ҳавои атмосфера, ки ҳангоми риоя шуданашон барои муҳити зист ва саломатии инсон таъсири номатлуб ва оқибати бад надоранд;
- меъёри ҳадди ҷоизи таъсири зараровари физикӣ ба ҳавои атмосфера - меъёре, ки барои ҳар як манбаи таъсири физикӣ (садо, ларзиш, майдонҳои электромагнитӣ) ва дигар таъсирҳои физикӣ ба ҳавои атмосфера ҳангоми таъсири зараровари физикӣ аз ин ё он манбаъ ва ҳамаи дигар манбаъҳо боиси зиёд шудани ҳадди ҷоизи дараҷаи таъсири физикӣ намегардад, муқаррар карда мешавад;
- ҳифзи ҳавои атмосфера - фаъолияти мақомоти давлатӣ, ташкилотҳои ҷамъиятӣ, шаҳрвандон ва субъектҳои хоҷагидоре, ки ба нигоҳдорӣ ва барқарорсозии сифати ҳавои атмосфера ба воситаи коҳиши ифлосшавии ҳавои атмосфера ва (ё) пешгирии он равона гардидааст;
- манбаъҳои доимии партов - манбаъҳои партове, ки аз раванди технологӣ бармеоянд ва ҷойивазкуниашон бе зарари азими вобаста ба таъиноташон ғайриимкон аст;
- меъёри технологии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера - ҳаҷми ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера, ки барои ҳисоб ба воҳиди ашёи хом, иқтидори истеҳсолӣ, маҳсулоти истеҳсолшаванда, энергияи ҳосилшаванда, ҳаҷми кору хизматирасонии иҷрошаванда муқаррар карда мешавад;
- ифлосшавии сарҳадгузари ҳавои атмосфера - ифлосшавии ҳавои атмосфераи ҳудуди як давлат аз манбаъҳои ифлоскунандае, ки дар ҳудуди давлати дигар ҷойгир шудааст;
- таснифи экологии воситаҳои нақлиёти механикӣ - рамзи тахассусие, ки вобаста ба таркиби миқдорӣ ва сифатии партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера ба воситаи нақлиёти механикӣ хос аст.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст, иборат мебошад.
Моддаи 3. Мақсад ва вазифаҳои Қонуни мазкур
1. Мақсади Қонуни мазкур танзими фаъолияти шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии фаъолияташон бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд буда, бо роҳи коҳиш додан ва (ё) пешгирӣ намудани ифлосшавии ҳавои атмосфера мебошад.
2. Вазифаҳои Қонуни мазкур аз инҳо иборатанд:
- нигоҳдорӣ, беҳтарсозӣ ва барқарорсозии ҳолати ҳавои атмосфера;
- пешгирӣ ва паст кардани дараҷаи таъсири манфии кимиёвӣ, физикӣ, биологӣ ва дигар таъсиррасонӣ ба ҳавои атмосфера;
- истифодаи оқилонаи ҳавои атмосфера;
- пурзӯр намудани тартиботи ҳуқуқӣ ва қонуният дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера;
- таъмини амнияти экологӣ.
Моддаи 4. Принсипҳои асосии ҳифзи ҳавои атмосфера
1. Ҳавои атмосфера мувофиқи принсипҳои асосии зерин ҳифз карда мешавад:
- танзим ва идоракунии давлатӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера;
- ҳадди ҷоизи таъсири фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар фаъолият ба ҳавои атмосфера бо назардошти талабот дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера;
- пулакӣ будани партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера ҳангоми фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар фаъолиятҳо;
- бамеъёрдарорӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера;
- пешгирии ифлосшавии ҳавои атмосфера ва зараррасонии он ба муҳити зист;
- муносибати илман асоснок, системавӣ ва маҷмӯӣ ба ҳифзи ҳавои атмосфера;
- дастрасии иттилооти экологӣ оид ба вазъи ҳавои атмосфера, таъсир ба он ва тадбирҳои ҳифзи он;
-масъулияти риоя нашудани қонунгузорӣ оид ба ҳифзи ҳавои атмосфера ва ҷуброни зарари ифлосшавии ҳавои атмосфера дар натиҷаи фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар фаъолиятҳо.
2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад принсипҳои дигари ҳифзи ҳавои атмосфераро муқаррар намояд.
Моддаи 5. Объектҳо ва субъектҳои муносибатҳо дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
1. Объектҳои муносибатҳо дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера иборатанд аз:
- партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера;
- манбаъҳои доимии партов;
- манбаъҳои сайёри партов;
- манбаъҳои таъсири зараровари физикӣ;
- меъёрҳои сифати ҳавои атмосфера;
- меъёрҳои ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера;
- меъёрҳои ҳадди ҷоизи таъсири зараровари физикӣ ба ҳавои атмосфера.
2. Субъектҳои муносибатҳо дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера иборатанд аз:
- мақомоти давлатӣ (шахсони мансабдор), ки танзим ва идораи давлатии соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфераро ба зимма доранд;
- шахсоне, ки аз воситаҳои нақлиёти механикӣ истифода мебаранд;
- шахсони ҳуқуқӣ, соҳибкорони инфиродӣ, ки бо фаъолияти хоҷагидорӣ ё дигар фаъолияти бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд машғуланд (минбаъд - субъектҳои хоҷагидори фаъолияташон бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд).
Моддаи 6. Таснифи манбаъҳои партов ва моддаҳои ифлоскунанда
1.Манбаъҳои партов аз манбаъҳои доимӣ ва сайёр иборатанд.
2. Манбаъҳои доимии партов ба манбаъҳои доимии муташаккили партов ва манбаъҳои доимии номуташаккили партов тақсим мешаванд.
3. Ба манбаъҳои доимии муташаккили партов манбаъҳои партове мансубанд, ки бо дастгоҳҳои кам кардан ё безарар гардонидани моддаҳои ифлоскунандаи ба ҳавои атмосфера воридшаванда муҷаҳҳаз гардонида шудаанд.
4. Ба манбаъҳои доимии номуташаккили партов манбаъҳои партове мансубанд, ки бо дастгоҳҳои кам кардан ё безарар гардонидани моддаҳои ифлоскунандаи ба ҳавои атмосфера воридшаванда муҷаҳҳаз гардонида нашудаанд.
5. Манбаъҳои сайёри партовҳо иборатанд аз:
- воситаҳои нақлиёти механикӣ (ба истиснои онҳое, ки тавассути муҳаррикони барқӣ ба ҳаракат дароварда мешаванд);
- воситаҳои нақлиёти роҳи оҳан (ба истиснои онҳое, ки тавассути муҳаррикони барқӣ ба ҳаракат дароварда мешаванд);
- ҳавопаймоҳо;
- нақлиёти обӣ;
- мошинҳои худгард.
6. Воситаҳои нақлиёти механикӣ ба дараҷаҳои экологӣ ва моддаҳои ифлоскунанда ба дараҷаҳои хатарнок ҷудо мешаванд.
7. Таснифи экологии воситаҳои нақлиёти механикӣ ва дараҷаҳои хатарнокии моддаҳои ифлоскунанда бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.
БОБИ 2. САЛОҲИЯТИ МАҚОМОТИ ИҶРОИЯИ ҲОКИМИЯТИ ДАВЛАТӢ ДАР СОҲАИ ҲИФЗИ ҲАВОИ АТМОСФЕРА
Моддаи 7. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
Ба салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера инҳо мансубанд:
- таҳия ва татбиқи барномаҳои экологии давлатӣ ва байнидавлатӣ, барномаҳои маҷмӯии байнисоҳавӣ ва маҳаллӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера;
- тасдиқи банақшагирии тадбирҳои ҷумҳуриявӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера, барномаҳои ҷумҳуриявии маҷмӯии соҳавӣ, маблағгузорӣ ва таъмини моддию техникии онҳо;
- муайян намудани мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера;
- муқаррар намудани меъёрҳои ҳадди ҷоизи ғилзати моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфера ва дараҷаи таъсири зараровари физикӣ ва дигар таъсирҳо ба онҳо, тартиби ситонидани пардохт аз партовҳои моддаҳои зараровар ва дигар таъсири зарарнок ба муҳити зист;
- муқаррар намудани тартиби ягонаи баҳисобгирии давлатии таъсиррасонии манфӣ ба ҳавои атмосфера, мониторинги вазъи ҳавои атмосфера, ташкили махзани маълумоти ҷумҳуриявӣ ва системаи ягонаи иттилоот дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера;
- ҳавасмандгардонии таҳқиқоти илмӣ, аз он ҷумла татбиқ ва истифодаи технологияҳои каммасрафи энергия ва захираҳо, беҳтарин усулҳои дастраси техникӣ;
- дигар масъалаҳои танзими муносибатҳо дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера.
Моддаи 8. Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
Ваколатҳои мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.
Моддаи 9. Ваколатҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
1. Ваколатҳои мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ дар соҳаи танзими муносибатҳо оид ба ҳифзи ҳавои атмосфера иборатанд аз:
- муайян кардани самтҳои асосии ҳифзи ҳавои атмосфера ва тасдиқи барномаҳо оид ба ҳифзи ҳавои атмосфера аз таъсири зараровар ба ҳудудҳои зертобеъашон;
- баҳисобгирии объектҳое, ки ба вазъи ҳавои атмосфера таъсир мерасонанд;
- банақшагирӣ, маблағгузорӣ ва таъмини моддию техникии иҷрои барномаҳо оид ба ҳифзи ҳавои атмосфера;
- ҳамоҳангсозии фаъолияти мақомоти идоракунии корхонаҳо, муассисаҳо дигар ташкилотҳо новобаста ба шаклҳои моликият ва тобеъияташон, инчунин хадамоти экологии соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера;
- баррасии дигар масъалаҳои ҳифзи ҳавои атмосфера дар доираи салоҳияташон.
2. Мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот дар доираи ваколатҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷрои қонунҳо ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва қарорҳои мақоми ваколатдори давлатиро дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера, инчунин иҷрои ӯҳдадориҳои шаҳрвандон ва субъектҳои хоҷагидоре, ки фаъолияташон бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд аст, таъмин менамоянд.
БОБИ 3. МЕХАНИЗМИ ИҚТИСОДИИ ҲИФЗИ ҲАВОИ АТМОСФЕРА
Моддаи 10. Банақшагирӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
1. Бо мақсади ҳифз ва барқарорсозии сифати ҳавои атмосфера ва таъмини амнияти экологӣ барномаҳои давлатӣ, соҳавӣ ва маҳаллӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера таҳия карда мешаванд.
2. Барномаҳои давлатӣ, соҳавӣ ва маҳаллӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера бояд чунин маълумотро дошта бошанд:
- номгӯи чорабиниҳое, ки ба нигоҳдорӣ ва барқарорсозии сифати ҳавои атмосфера равона шудаанд;
- рӯйхати иҷрокунандагони масъул, ҳаҷм ва манбаъҳои маблағгузории чорабиниҳои дар барнома пешбинишуда;
-нишондиҳандаҳо оид ба кам шудани партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера, мӯҳлати ноил шудан ба онҳо ва дигар натиҷаҳои чашмдошти иҷрои барномаҳо.
3. Лоиҳаи барномаҳои соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера метавонанд ба муҳокимаи шаҳрвандон ва ташкилотҳои ҷамъиятӣ бо мақсади баҳисобгирии таклифҳои онҳо ҳангоми лоиҳакашӣ ва амалигардонии тадбирҳои беҳтар кардани сифати ҳавои атмосфера пешниҳод гарданд.
4. Маблағгузории барномаҳо дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешавад.
Моддаи 11. Пардохт барои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера
1. Барои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ, новобаста ба шакли моликияташон, ки манбаъҳои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера доранд, пардохт ситонида мешавад.
2. Пардохтҳо барои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз инҳо иборатанд:
- пардохт барои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера дар ҳудуди меъёрҳои муқарраргардидаи ҳадди ҷоиз ё партовҳои муваққатан мувофиқашуда;
- пардохт барои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера зиёда аз меъёрҳои муқарраршуда;
- пардохт барои партовҳои садамавӣ ба ҳавои атмосфера.
3. Андозаи пардохти партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера, тартиби муайянкунӣ ва ситонидани он аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо назардошти дараҷаи хатарнокии моддаҳои ифлоскунанда барои саломатии инсон ва муҳити зист муқаррар карда мешавад.
Моддаи 12. Ҳавасмандгардонии иқтисодӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
1. Ҳавасмандгардонии иқтисодӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера барои таъмини мақсадҳои зерин амалӣ карда мешавад:
- сохтмон ё таҷдиди дастгоҳҳои газтозакунӣ;
- созмони системаҳои автоматикунонидашудаи назорат ба партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера;
- фаъолияти инноватсионӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера, аз ҷумла татбиқ ва истифодаи технологияҳои каммасрафи энергия ва (ё) технологияҳои сарфакунандаи захира, беҳтарин усулҳои дастраси техникӣ;
- истифодаи энергияи офтоб, шамол, гармии замин, ҳаракати табиии ҷараёни об, сӯзишворӣ аз чӯб ва дигар намудҳои биомасса, гази биологӣ ва манбаъҳои дигари энергия, ки ба ҳавои атмосфера таъсири кам доранд;
- татбиқи дигар тадбирҳо оид ба ҳифзи ҳавои атмосфера.
2. Тартиб ва шартҳои ҷорӣ кардани ҳавасмандгардонии иқтисодӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешаванд.
БОБИ 4. БАМЕЪЁРДАРОРӢ ДАР СОҲАИ ҲИФЗИ ҲАВОИ АТМОСФЕРА
Моддаи 13. Меъёрҳои соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
1. Меъёрҳои соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера иборатанд аз:
- меъёрҳои сифати ҳавои атмосфера;
- меъёрҳои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера;
- меъёрҳои таъсири зараровари физикӣ ба ҳавои атмосфера.
2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад дигар намудҳои меъёрҳои соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфераро муқаррар намояд.
Моддаи 14. Меъёрҳои сифати ҳавои атмосфера
1. Бамеъёрдарории сифати ҳавои атмосфера бо мақсади муқаррар намудани меъёри ҳадди ҷоизи таъсир ба ҳавои атмосфера, ки бехатарии экологии аҳолӣ ва муҳити зисти табииро дар натиҷаи фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар намуди фаъолият таъмин мекунад, амалӣ карда мешавад.
2. Меъёрҳои сифати ҳавои атмосфера иборатанд аз:
- меъёрҳои ҳадди ҷоизи ғилзати моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфера ва дараҷаҳои тахминии бехатари таъсири моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфераи маҳалҳои аҳолинишин ва истироҳатгоҳҳои умумии аҳолӣ;
- меъёрҳои ғилзати бехатари экологии моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфераи ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда ва объектҳои ҳудудҳои табиии махсус муҳофизатшаванда, инчунин ҳудудҳои табиие, ки ба ҳифзи махсус зарурат доранд.
3. Меъёрҳои сифати ҳавои атмосфера аз ҷониби мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи беҳдошти ҳолати санитарию эпидемиологии аҳолӣ муқаррар карда мешаванд, ба шарте ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигареро муқаррар накарда бошад.
Моддаи 15. Меъёрҳои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера
1. Меъёрҳои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера инҳоянд:
- меъёрҳои технологии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера;
- меъёрҳои ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера;
- меъёрҳои моддаҳои ифлоскунанда дар таркиби газҳои коркардшудаи манбаъҳои сайёри партовҳо.
2. Ба меъёрҳои технологии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера инҳо дохиланд:
- меъёрҳои технологии соҳавии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера;
- меъёрҳои технологии инфиродии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера.
3. Меъёрҳои технологии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера барои манбаъҳои партовҳо аз рӯи беҳтарин усулҳои дастраси техникӣ ва ӯҳдадориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз шартномаҳои байналмилалӣ бармеоянд, муқаррар карда мешаванд.
4. Меъёрҳои технологии соҳавии партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз ҷониби мақомоти дахлдори давлатӣ дар мувофиқа бо мақоми ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зист таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.
5. Меъёрҳои технологии инфиродии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз ҷониби субъектҳои хоҷагидоре, ки фаъолияташон бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд аст, таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.
6. Меъёрҳои ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера барои манбаъҳои доимии партов аз тарафи мақоми ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зист дар иҷозат барои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера, ки ба субъекти хоҷагидори фаъолияташ бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд дода шудааст, муқаррар карда мешаванд.
7. Дар ҳолати меъёрҳои ҷоизи партовро риоя накардани субъектҳои хоҷагидор, ки фаъолияташон бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда бо ҳавои атмосфера алоқаманд аст, мақоми ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зист метавонад барои чунин субъектҳо меъёрҳои муваққатии партови моддаҳои ифлоскунандаро ба ҳавои атмосфера муқаррар намояд.
8. Меъёрҳои моддаҳои ифлоскунанда дар таркиби газҳои коркардшудаи манбаъҳои сайёри партов дар санадҳои меъёрии техникӣ муқаррар карда мешаванд.
Моддаи 16. Меъёрҳои таъсири зараровари физикӣ ба ҳавои атмосфера
1. Бо мақсади танзими давлатии таъсири зараровари физикӣ ба ҳавои атмосфера меъёрҳои ҳадди ҷоизи таъсири зараровари физикӣ ба ҳавои атмосфера муқаррар карда мешаванд.
2. Меъёрҳои ҳадди ҷоизи таъсири зараровари физикӣ ба ҳавои атмосфера бо тартиби муайяннамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия ва тасдиқ карда мешаванд.
БОБИ 5. ТАЛАБОТ ДАР СОҲАИ ҲИФЗИ ҲАВОИ АТМОСФЕРА
Моддаи 17. ӯҳдадориҳои шаҳрвандон ва субъектҳои хоҷагидори фаъолияташон бо партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд
1. Шахсоне, ки аз воситаҳои нақлиёти механикӣ истифода мебаранд, ӯҳдадоранд меъёрҳои моддаҳои ифлоскунандаро дар таркиби газҳои коркардшудаи манбаъҳои сайёри партовҳо риоя намоянд.
2. Субъектҳои хоҷагидоре, ки фаъолияташон бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд аст, ӯҳдадоранд ки:
- тадбирҳоеро таҳия ва амалӣ созанд, ки ифлосшавии ҳавои атмосфераро пешгирӣ намоянд;
- дар сурати имконнопазир будани таъмини риояи меъёрҳои ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера ва (ё) меъёрҳои технологии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера бо назардошти истифодаи беҳтарин усулҳои дастраси техникӣ манбаъҳои партови доимии номуташаккилро бо дастгоҳҳои газтозакунӣ муҷаҳҳаз гардонанд;
- ба зиёдшавии меъёрҳои муқарраргардидаи соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера роҳ надиҳанд, дар ҳолати зиёдшавии ин меъёрҳо барои рафъи сабабу оқибати партовҳои аз меъёр зиёди моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфера тадбирҳо андешанд ва дар сурати ҷой доштани чунин далелҳо мақоми ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зистро фавран огоҳ намоянд;
- ҳангоми имконнопазир будани риояи меъёрҳои соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера истифодаи манбаъҳои партовро то рафъи камбудиҳои ошкоршуда боздоранд ё пурра қатъ намоянд;
- оид ба кам кардани партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера дар давраи шароити номусоиди метеорологӣ ва таъмини иҷрои онҳо чораҳо андешанд;
- мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иттилооти экологӣ пешниҳод намоянд;
- таълим (омӯзиш), дастурдиҳӣ, санҷиши дониш, такмили ихтисоси кормандонеро, ки ба ҳифзи ҳавои атмосфера машғуланд, таъмин намоянд;
- ӯҳдадориҳои дигари дар санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардидаро иҷро намоянд.
Моддаи 18. Талабот дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера ҳангоми лоиҳакашӣ, ҷойгиронӣ, сохтмон ва таҷдиди объектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар намуди фаъолият
1. Лоиҳаи объекти фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар намуди фаъолияти бо партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд бо назардошти талаботи зерин тарҳсозӣ карда мешавад:
- иттилоот оид ба беҳтарин усулҳои дастраси техникӣ, ки аз тарафи мақоми ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зист бо тартиби аз тарафи он муқарраргардида пешниҳод карда мешавад;
- меъёрҳои соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера;
- маълумот дар бораи ғилзати заминаи моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфера;
- нишондиҳандаҳо оид ба камкунии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера, ки дар барномаҳои давлатӣ, соҳавӣ ва маҳаллии соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера пешбинӣ шудаанд.
2. Лоиҳакашӣ, ҷойгиронӣ ва сохтмони объектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар намуди фаъолият, ки истифодаашон метавонад ба тағйирёбии иқлим ва қабати озон таъсири номусоид расонад, саломатии инсонро бад кунад, ҳаёти инсон ва муҳити зистро зери хатар гузорад, манъ карда мешаванд.
3. Дар атрофи объектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар намуди фаъолият, ки бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд мебошанд, минтақаи санитарию муҳофизатӣ муқаррар карда мешавад. Андоза ва ҳудуди чунин минтақаҳои санитарию муҳофизатӣ дар асоси ҳисоби паҳншавии моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфера бо назардошти ғилзати заминаи моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфера ва оне, ки берун аз ҳудуди ин минтақаҳо миқдори моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфера аз меъёрҳои сифати ҳавои атмосфера зиёд нестанд, муайян карда мешаванд.
4. Ба истифода додани объектҳои фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар намуди фаъолияти бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд, ки ба талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера, аз он ҷумла талаботи санадҳои меъёрии техникии риояашон ҳатмӣ ҷавобгӯ нест, манъ мебошад.
Моддаи 19. Талабот дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера ҳангоми партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз манбаъҳои доимии партов
1. Манбаъҳои муташаккили доимии партов:
- бо нуқтаҳои намунагирӣ ва гузаронидани санҷиши партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера мувофиқи талаботи санадҳои меъёрии техникии риояашон ҳатмӣ ва ҳуҷҷатҳои лоиҳавӣ барои сохтмон таҷҳизонида мешаванд;
- бо системаҳои автоматикунонидашудаи назорати партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера дар ҳолатҳои пешбининамудаи санадҳои меъёрии техникии риояашон ҳатмӣ таҷҳизонида мешаванд.
2. Партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз манбаъҳои доимии партов фақат ҳангоми доштани иҷозат барои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера, ки мувофиқи меъёрҳои ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера ва шартҳои дар чунин иҷозат муқарраргардида, имконпазир мебошад.
Моддаи 20. Талабот дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера ҳангоми партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз манбаъҳои сайёри партов
1. Партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз манбаъҳои сайёри партов бояд дар ҳолатҳои зайл зери санҷиши субъектҳои хоҷагидоре қарор гиранд, ки истеҳсол, истифода, хизматрасонии техникӣ ва таъмири манбаъҳои сайёри партовро бо истифодаи усулҳои инструменталӣ доир ба мувофиқати мавҷудияти воқеъияти моддаҳои ифлоскунанда ба меъёрҳои мавҷудияти моддаҳои ифлоскунандаи таркиби газҳои манбаъҳои сайёри партов ба ӯҳда доранд:
- ҳангоми истеҳсоли манбаъҳои сайёри партовҳо;
- ҳангоми додани иҷозат ба воситаҳои механикии нақлиёт барои ҳаракат дар роҳҳо;
- баъди хизматрасонии техникӣ ва таъмири ҷузъҳо ва агрегатҳои манбаъҳои сайёри партове, ки ба партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера таъсир мерасонанд.
2. Партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз манбаъҳои сайёри партов аз меъёрҳои моддаҳои ифлоскунандаи таркиби газҳои коркардшудаи манбаъҳои сайёри партовҳо, ки аз тарафи мақоми ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зист муқаррар карда шудааст, набояд зиёд бошанд.
3. Истифодаи манбаъҳои сайёри партове, ки моддаҳои ифлоскунандаи таркиби газҳои коркардшудаи онҳо аз меъёрҳои манбаъҳои сайёри партов зиёданд, иҷозат дода намешавад.
Моддаи 21. Талабот дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера ҳангоми сӯзондани сӯзишворӣ, моддаҳо, омехтаи моддаҳо, маводу партовҳо
1. Сӯзонидани сӯзишворӣ, моддаҳои карбогидратдор, омехтаи моддаҳо, маводу партовҳо (минбаъд дар ҳамин модда - моддаҳои ҳамчун сӯзишворӣ истифодашаванда) дар ҳолатҳои зерин иҷозат дода мешавад:
- мутобиқати сӯзишворӣ, моддаҳои ҳамчун сӯзишворӣ истифодашаванда ба санадҳои меъёрию техникии риояашон ҳатмӣ;
- мутобиқати таҷҳизоти технологӣ ва дигар таҷҳизоте, ки барои сӯзонидани намуди муайяни сӯзишворӣ, моддаҳои ҳамчун сӯзишворӣ истифодашаванда таъингардида ба талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи ҳавои атмосфера, дар бораи ҳифзи муҳити зист, аз он ҷумла дар бораи муносибат бо партовҳо.
2. Сӯзонидани сӯзишворӣ ва моддаҳои ҳамчун сӯзишворӣ истифодашаванда дар ҷойҳо ва (ё) дастгоҳҳои барои сӯзонидани сӯзишворӣ пешбининашуда манъ аст.
3. Сӯзонидани моддаҳо ва омехтаи моддаҳо, маводу партове, ки сӯзишворӣ ба ҳисоб намераванд манъ аст, ба истиснои ҳолатҳое, ки мавод бо истифодаи дастгоҳҳои махсус ва риояи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи муҳити зист, аз он ҷумла дар бораи муносибат бо партовҳо сӯзонида мешавад.
Моддаи 22. Талабот дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера ҳангоми пеш омадани шароити номусоиди метеорологӣ
1. Партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера дар ҳолате танзим карда мешавад, ки шароити номусоиди метеорологӣ пеш ояд ва тибқи маълумоти нуқтаҳои мушоҳидавии мониторинги ҳавои атмосфера ғилзати баландтарини моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфера аз меъёри сифати ҳавои атмосфера зиёд бошад.
2. Тадбирҳо оид ба кам кардани партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера дар давраи шароити номусоиди метеорологӣ дар шартҳои иҷозатномаи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера дохил мешаванд.
3. Ҳангоми тағйирёбии вазъи ҳавои атмосфера, ки сабаби рӯй доданаш партови садамавии моддаҳои ифлоскунандаи ҳавои атмосфера мебошад ва хатари он ба ҳаёт ва саломатии инсон таҳдид менамояд, оид ба ҳифзи аҳолӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҳои фаврӣ андешида мешаванд.
Моддаи 23. Талабот дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера ҳангоми таъсири зараровари физикӣ ба атмосфера
1. Ҳама гуна таъсири зараровари физикӣ ба ҳавои атмосфера дар сурати риоя кардани меъёрҳои ҳадди ҷоиз дар мавриде, ки барои он мақомоти ваколатдори давлатӣ иҷозат дода бошанд, ҳамчунин дар сурати риоя кардани дигар талаботи пешбининамудаи ин иҷозатнома раво мебошад.
2. Ҳангоми риоя накардани талаботи мазкур фаъолияти дахлдори корхонаҳои саноатӣ, муассисаҳо, консернҳо, ширкату ассотсиатсияҳо, иттиҳодияву кооперативҳо, корхонаҳои хурд, cехҳо ва дастгоҳҳои дигар ташкилотҳоро бо қарори мақоме, ки назорати давлатии ҳифзи ҳавои атмосфераро ба зимма дорад, то вақти бартараф кардани сабабу шароити ин қонуншиканӣ боздоштан, маҳдуд ё манъ кардан мумкин аст.
3. Барои мубориза бо садоҳои истеҳсолот ва дигар садоҳо бояд корҳои зайл ба анҷом расонида шаванд:
- равандҳои технологии пастсадо татбиқ карда шаванд;
- конструкcияи воситаҳои нақлиёт ва истифодаи онҳо, инчунин нигоҳубини роҳҳои оҳан ва автомобилгард, кӯчаҳо, ҷойгиронии фурудгоҳҳо, иншооту таҷҳизоти саноатӣ ва дигар иншооту таҷҳизоте, ки манбаи садо мебошанд, беҳтар карда, аз маҳалҳои аҳолинишин ва ноҳияҳои сераҳолӣ дар масофаи зарурӣ ҷойгир карда шаванд;
- банақшагирӣ ва сохтмони шаҳрҳо ва дигар маҳалҳои аҳолинишин беҳтар карда шаванд;
- оид ба пешгирӣ ва кам кардани садоҳои маишӣ тадбирҳои ташкилӣ андешида шаванд;
4. Шаҳрвандон вазифадоранд, ки талаботи мубориза бурдан бо садоҳои маишӣ дар манзили истиқоматӣ, дар кӯчаҳо, ҷойҳои истироҳат ва дигар ҷойҳои ҷамъиятӣ муқарраршударо риоя намоянд.
5. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ вазифадоранд, ки барои пешгирӣ кардани таъсири зараровари садо, ларзиш, майдонҳои электромагнитӣ, афканишот ва дигар манбаъҳо ба муҳити зист ва саломатии инсон тадбирҳои зарурӣ андешанд.
Моддаи 24. Ҳифзи иқлим ва қабати озони Замин
Ҳифзи иқлим ва қабати озони Замин аз таъсири фаъолияти хоҷагидорӣ ва дигар намуди фаъолият бо роҳҳои зайл таъмин карда мешаванд:
- риояи меъёрҳои ҳадди ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунандае, ки ба тағйирёбии иқлим ва қабати озони Замин таъсир мерасонанд;
- кам кардани партови моддаҳои зарарноке, ки самараи гармӣ меоранд, танзими истеҳсол ва дар рӯзгор истифода бурдани моддаҳои химиявие, ки қабати озонро вайрон мекунанд;
- татбиқи чораҳои масъулият барои риоя накардани талаботи мазкур;
- иҷро кардани дигар тадбирҳои пешбининамудаи Қонуни Ҷумҳурии Тоxикистон "Дар бораи ҳифзи муҳити зист".
Моддаи 25. Додани иҷозат барои партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера
1. Ба партови моддаҳои зараровари ифлоскунандаи ҳавои атмосфера аз манбаъҳои доимии партов мақоми ваколатдори давлатии соҳаи ҳифзи муҳити зист бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷозат медиҳад.
2. Дар иҷозати партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера меъёрҳои ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера ва шартҳои амалигардонии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера муқаррар карда мешаванд.
3. Партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфераи аз меъёрҳои ҷоизи партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера зиёд, ки дар иҷозати партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера муқаррар гардидааст ё риоя накардани шартҳои он манъ аст.
Моддаи 26. Ифлосшавии сарҳадгузари ҳавои атмосфера
Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудааш дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера барои кам кардани партовҳое, ки боиси ифлосшавии сарҳадгузари ҳавои атмосфера мегардад, тадбирҳо меандешад.
БОБИ 6. БАҲИСОБГИРӢ ДАР СОҲАИ ҲИФЗИ ҲАВОИ АТМОСФЕРА. БАРӯЙХАТГИРИИ (ИНВЕНТАРИЗАТСИЯИ) ПАРТОВИ МОДДАҲОИ ИФЛОСКУНАНДА БА ҲАВОИ АТМОСФЕРА. МОНИТОРИНГИ ҲАВОИ АТМОСФЕРА
Моддаи 27. Баҳисобгирӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
1. Баҳисобгирӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера аз тарафи субъектҳои хоҷагидоре, ки фаъолияташон бо партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера аз манбаъҳои ғайрисайёри партовҳо алоқаманданд, бо роҳи дар ҳуҷҷатҳои ибтидоии баҳисобгирӣ бо далел инъикос намудани иттилооти экологӣ оид ба партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера, ифлосшавии ҳавои атмосфера ва тадбирҳо барои ҳифзи он бо тартиби муқарраргардидаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
2. Баҳисобгирии давлатӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера ба инҳо дахл доранд:
- субъектҳои хоҷагидоре, ки фаъолияташон бо партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд аст;
- манбаъҳои доимии партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера;
- партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера.
3. Баҳисобгирии давлатиро мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ мемонад.
Моддаи 28. Барӯйхатгирии (инвентаризатсияи) партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера
1. Субъектҳои хоҷагидоре, ки фаъолияташон бо партови моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера алоқаманд аст, ӯҳдадоранд партови моддаҳои ифлоскунандаро ба ҳавои атмосфера мавриди барӯйхатгирӣ қарор диҳанд.
2. Тартиби барӯйхатгирии (инвентаризатсияи) партовҳои моддаҳои ифлоскунанда ба ҳавои атмосфера мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.
Моддаи 29. Мониторинги ҳавои атмосфера
1. Мониторинги ҳавои атмосфера қисми таркибии Системаи ягонаи давлатии мониторинги экологии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.
2. Мониторинги ҳавои атмосфера мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
Моддаи 30. Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
Ҳамкории байналмилалӣ дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера дар асоси қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, амалӣ карда мешавад.
БОБИ 7. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ
Моддаи 31. Назорат дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
1. Назорат дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера бо мақсади риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера, аз ҷумла, риояи ҳатмии санадҳои меъёрии техникӣ амалӣ карда мешавад.
2. Назорат дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера қисми таркибии назорати соҳаи ҳифзи муҳити зист мебошад ва тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи муҳити зист амалӣ карда мешавад.
3. Назорати давлатии санитариро дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера мақомоти давлатӣ ва ташкилотҳое, ки тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи муҳити зист ва беҳдошти ҳолати санитарию эпидемиологӣ ваколатдор мебошанд, амалӣ менамоянд.
Моддаи 32. Ҳалли баҳсҳо дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера
Баҳсҳо дар соҳаи ҳифзи ҳавои атмосфера тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳал карда мешаванд.
Моддаи 33. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани Қонуни мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани Қонуни мазкур мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.
Моддаи 34. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи ҳавои атмосфера"
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 1 феврали соли 1996 "Дар бораи ҳифзи ҳавои атмосфера" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 1996, №3, мод.53; с. 1997, № 23-24, мод. 333, фасли XXVI; с. 2007, №5, мод. 370; с. 2009, № 9-10, мод.550; с. 2010, №7, мод. 564) аз эътибор соқит дониста шавад.
Моддаи 35. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
ш. Душанбе,
28 декабри соли 2012, № 915
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Оид ба қабул кардани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи ҳавои атмосфера"
Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:
1. Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи ҳавои атмосфера" қабул карда шавад.
2. Қарори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 1 феврали соли 1996, №229 "Оиди тартиби амалӣ гардонидани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи ҳавои атмосфера" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, соли 1996, №3, мод. 54; с. 2007, №4, мод. 273; с. 2009, №9-10, мод. 574; с. 2010, №4, мод. 294) аз эътибор соқит дониста шавад.
Раиси
Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон Ш. Зуҳуров
ш. Душанбе, 10 октябри соли 2012, № 931
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ МИЛЛИИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Оид ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи ҳавои атмосфера"
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи ҳавои атмосфера"-ро баррасӣ намуда, қарор мекунад:
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи ҳавои атмосфера" ҷонибдорӣ карда шавад.
Раиси
Маҷлиси миллии Маҷлиси Олии
Ҷумҳурии Тоҷикистон М. Убайдуллоев
ш. Душанбе, 13 декабри соли 2012, № 444
ЗАКОН
РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАНА
ОБ ОХРАНЕ АТМОСФЕРНОГО ВОЗДУХА
Настоящий Закон регулирует отношения физических и юридических лиц, независимо от их форм собственности, в целях сохранения, восстановления качества атмосферного воздуха и обеспечения экологической безопасности.
ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 1. Основные понятия
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
- атмосферный воздух - газовая оболочка, окружающая Землю и состоящая, в основном, из азота, кислорода, смесей инертных газов, диоксида углерода, озона и других газов;
- озоновый слой - слой атмосферы, лежащий на высоте между 7-8 километров над полюсами, 17-18 километров - на экваторе и с наибольшей плотностью - на высоте 20-22 километров над поверхностью планеты, отличающийся повышенной концентрацией молекул озона, отражающий жесткое ультрафиолетовое космическое излучение, гибельное для живых существ;
- выброс загрязняющих веществ в атмосферный воздух , поступление загрязняющих веществ в атмосферный воздух от источников выбросов;
- газоочистная установка - сооружение и (или) оборудование, предназначенные для очистки газов посредством физических, химических, биологических и других методов улавливания, нейтрализации, обезвреживания загрязняющих веществ;
- загрязнение атмосферного воздуха - поступление в атмосферный воздух, нахождение и (или) возникновение в нем загрязняющих окружающую среду веществ, вредное воздействие свойства, местоположение или количество которых приводят к отрицательным изменениям качества атмосферного воздуха, в том числе к превышению нормативов в области охраны атмосферного воздуха;
- загрязняющее вещество - химическое или биологическое вещество, либо смесь таких веществ, поступление которых в атмосферный воздух оказывает отрицательное воздействие на здоровье человека и окружающую среду;
- источники выбросов - технологическое и иное оборудование, технологические процессы, машины, механизмы, выбрасывающие загрязняющие вещества в атмосферный воздух;
- качество атмосферного воздуха - состояние атмосферного воздуха, характеризующееся химическими, биологическими, иными показателями или их совокупностью;
- мобильные источники выбросов - транспортные средства и самоходные машины, оснащенные двигателями, эксплуатация которых влечет за собой выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- мониторинг атмосферного воздуха - система наблюдений за состоянием атмосферного воздуха, его загрязнением и за происходящими в нем природными явлениями, а также оценка и прогноз состояния атмосферного воздуха, его загрязнения;
- наилучшие доступные технические методы - технологические процессы, методы, порядок организации производства продукции и энергии, выполнения работ или оказания услуг, проектирования, строительства и эксплуатации сооружений и оборудования, обеспечивающие уменьшение и (или) предотвращение поступления загрязняющих веществ в атмосферный воздух по сравнению с применяемыми и являющиеся наиболее эффективными для обеспечения нормативов качества атмосферного воздуха, при условии экономической целесообразности и технической возможности их применения;
- неблагоприятные метеорологические условия - метеорологические условия в слое атмосферы над источником выбросов, способствующие увеличению загрязнения атмосферного воздуха;
- нормативы допустимых выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух - максимальные величины поступления загрязняющих веществ в атмосферный воздух, при соблюдении которых обеспечиваются нормативы качества атмосферного воздуха;
- нормативы качества атмосферного воздуха - величины допустимых концентраций химических веществ, их смеси, микроорганизмов в атмосферном воздухе, при соблюдении которых не оказывается ни прямое, ни косвенное вредное воздействие, включая отдаленные последствия, на окружающую среду, здоровье человека.
- предельно допустимый норматив вредного физического воздействия на атмосферный воздух - норматив, который устанавливается для каждого источника физического (шумового, вибрационного, электромагнитного и другого) воздействия на атмосферный воздух, при котором вредное физическое воздействие от данного или других источников не приведет к превышению предельно допустимых уровней физического воздействия на атмосферный воздух;
- охрана атмосферного воздуха - деятельность государственных органов, общественных организаций, граждан и субъектов хозяйствования, направленная на сохранение и восстановление качества атмосферного воздуха посредством уменьшения и (или) предотвращения загрязнения атмосферного воздуха;
- стационарные источники выбросов - источники выбросов, перемещение которых без несоразмерного ущерба их назначению невозможно;
- технологический норматив выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух - допустимая масса выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух, устанавливаемая в расчете на единицу сырья, производственной мощности, выпускаемой продукции, производимой энергии, выполняемой работы, объема оказываемой услуги;
- трансграничное загрязнение атмосферного воздуха - загрязнение атмосферного воздуха над территорией одного государства от источников выбросов, находящихся на территории другого государства;
- экологический класс механических транспортных средствклассификационный код, характеризующий механическое транспортное средство в зависимости от количественного и качественного состава выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан об охране атмосферного воздуха
Законодательство Республики Таджикистан в области охраны атмосферного воздуха основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, других нормативных правовых актов Республики Таджикистан и международных правовых актов, признанных Таджикистаном.
Статья 3. Цели и задачи настоящего Закона
1. Целью настоящего Закона является регулирование деятельности физических и юридических лиц, связанной с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух, посредством уменьшения и (или) предотвращения загрязнения атмосферного воздуха.
2. Задачами настоящего Закона являются:
- сохранение, улучшение и восстановление состояния атмосферного воздуха;
- предотвращение и снижение уровней вредного химического, физического, биологического и иного воздействия на атмосферный воздух;
- обеспечение рационального использования атмосферного воздуха;
- укрепление правопорядка и законности в области охраны атмосферного воздуха;
- обеспечение экологической безопасности.
Статья 4. Основные принципы охраны атмосферного воздуха
1. Охрана атмосферного воздуха осуществляется в соответствии со следующими основными принципами:
- государственное регулирование и управление в области охраны атмосферного воздуха;
- допустимость воздействия хозяйственной и иной деятельности на атмосферный воздух с учетом требований в области охраны атмосферного воздуха;
- платность выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух при осуществлении хозяйственной и иной деятельности;
- нормирование в области охраны атмосферного воздуха;
- предотвращение загрязнения атмосферного воздуха и причинения вреда окружающей среде;
- научная обоснованность, системность и комплексность подхода к охране атмосферного воздуха;
- доступность экологической информации о состоянии атмосферного воздуха, воздействиях на него и мерах по его охране;
- ответственность за нарушение законодательства об охране атмосферного воздуха и возмещение ущерба, причиненного посредством загрязнения атмосферного воздуха в результате хозяйственной и иной деятельности.
2. Законодательством Республики Таджикистан могут быть установлены и иные принципы охраны атмосферного воздуха.
Статья 5. Объекты и субъекты отношений в области охраны атмосферного воздуха
1. Объектами отношений в области охраны атмосферного воздуха выступают:
- выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- стационарные источники выбросов;
- мобильные источники выбросов;
- источники вредного физического воздействия;
- нормативы качества атмосферного воздуха;
- нормативы допустимых выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- нормативы допустимых пределов вредного физического воздействия на атмосферных воздух.
2. Субъектами отношений в области охраны атмосферного воздуха выступают:
- государственные органы (должностные лица), осуществляющие государственное регулирование и управление в области охраны атмосферного воздуха;
- лица, осуществляющие эксплуатацию механических транспортных средств;
- юридические лица, индивидуальные предприниматели, осуществляющие хозяйственную и иную деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух (далее - субъекты хозяйствования, осуществляющие деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух).
Статья 6. Классификация источников выбросов и загрязняющих веществ
1. Источники выбросов подразделяются на стационарные и мобильные.
2. Стационарные источники выбросов подразделяются на организованные стационарные источники выбросов и неорганизованные стационарные источники выбросов.
3. К организованным стационарным источникам выбросов относятся источники выбросов, оборудованные устройствами, посредством которых производится локализация поступления загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
4. К неорганизованным стационарным источникам выбросов относятся источники выбросов, не оборудованные устройствами, посредством которых производится локализация поступления загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
5. Мобильные источники выбросов подразделяются на:
- механические транспортные средства (за исключением приводимых в движение электродвигателями);
- железнодорожные транспортные средства (за исключением приводимых в движение электродвигателями);
- воздушные суда;
- водный транспорт;
- самоходные машины.
6. Механические транспортные средства классифицируются по экологическим классам, загрязняющие вещества классифицируются по классам опасности.
7. Экологические классы механических транспортных средств и классы опасности загрязняющих веществ устанавливаются законодательством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 2. КОМПЕТЕНЦИЯ ИСПОЛНИТЕЛЬНЫХ ОРГАНОВ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ВЛАСТИ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ АТМОСФЕРНОГО ВОЗДУХА
Статья 7. Компетенция Правительства Республики Таджикистан в области охраны атмосферного воздуха
К компетенции Правительства Республики Таджикистан в области охраны атмосферного воздуха отнесены:
- разработка и реализация государственных и межгосударственных экологических программ, комплексных межотраслевых и территориальных программ в области охраны атмосферного воздуха;
- утверждение планов республиканских мероприятий, республиканских комплексных программ, финансирования и материально-технического обеспечения;
- определение уполномоченного государственного органа в области охраны атмосферного воздуха;
- установление нормативов предельно допустимых концентраций загрязняющих веществ в атмосферном воздухе и уровня вредных физических и иных воздействий на него, порядка взимания платы за выбросы вредных веществ и других вредных воздействий на окружающую среду;
- установление единого порядка ведения государственного учета вредных воздействий на атмосферный воздух, мониторинг состояния атмосферного воздуха, создание республиканского банка данных и единой информационной системы в области охраны атмосферного воздуха;
- стимулирование научных исследований, а также применения и использования энергосберегающих технологий и ресурсов, лучших доступных технических методик;
- другие вопросы регулирования отношений в области охраны атмосферного воздуха.
Статья 8. Полномочия уполномоченного государственного органа в области охраны атмосферного воздуха
Полномочия уполномоченного государственного органа в области охраны атмосферного воздуха определяются в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 9. Полномочия местных органов государственной власти и органов самоуправления посёлков и сёл в области охраны атмосферного воздуха
1. В полномочия местных органов государственной власти и органов самоуправления посёлков и сёл в области охраны атмосферного воздуха входит:
- определение основных направлений охраны атмосферного воздуха и утверждение программ по защите атмосферного воздуха от вредных воздействий на их подведомственных территориях;
- учет объектов, влияющих на состояние атмосферного воздуха;
- планирование, финансирование и материально-техническое обеспечение выполнения программ по охране атмосферного воздуха;
- координация деятельности органов управления организаций, предприятий и учреждений, независимо от форм собственности и подчинения, а также экологических служб в области охраны атмосферного воздуха;
- рассмотрение других вопросов охраны атмосферного воздуха в пределах своей компетенции.
2. Органы самоуправления посёлков и сёл в пределах полномочий, установленных законодательством Республики Таджикистан, обеспечивают выполнение законов и иных нормативных правовых актов Республики Таджикистан и решений уполномоченного государственного органа в области охраны атмосферного воздуха, а также выполнение гражданами обязательств и субъектами хозяйствования деятельности, связанной с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
ГЛАВА 3. ЭКОНОМИЧЕСКИЙ МЕХАНИЗМ ОХРАНЫ АТМОСФЕРНОГО ВОЗДУХА
Статья 10. Планирование в области охраны атмосферного воздуха
1. В целях сохранения и восстановления качества атмосферного воздуха и обеспечения экологической безопасности разрабатываются государственные, отраслевые и территориальные программы в области охраны атмосферного воздуха.
2. Государственные, отраслевые и территориальные программы в области охраны атмосферного воздуха должны содержать следующие сведения:
- перечень мероприятий, направленных на сохранение и восстановление качества атмосферного воздуха;
- наименование ответственных исполнителей, объемы и источники финансирования мероприятий, предусмотренных программами;
- показатели по сокращению выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух, сроки их достижения и иные ожидаемые результаты выполнения программ.
3. Проекты программ в области охраны атмосферного воздуха могут выноситься на обсуждение граждан и общественных организаций в целях учета их предложений при планировании и осуществлении мероприятий по улучшению качества атмосферного воздуха.
4. Финансирование программ в области охраны атмосферного воздуха осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 11. Платежи за выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух
1. За выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух с имеющих источники выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух, физических и юридических лиц, независимо от их форм собственности, взимаются платежи.
2. Платежи за выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух включают в себя:
- плату за выбросы загрязняющих веществ в атмосферу в пределах установленных нормативов предельно допустимых или временно согласованных выбросов (лимитов);
- плату за выбросы загрязняющих веществ в атмосферу сверх установленных лимитов;
- плату за аварийные выбросы в атмосферу.
3. Размеры платежей за выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух, порядок их определения и взимания устанавливаются Правительством Республики Таджикистан с учетом степени опасности загрязняющих веществ для здоровья человека и окружающей среды.
Статья 12. Экономическое стимулирование в области охраны атмосферного воздуха
1. Экономическое стимулирование в области охраны атмосферного воздуха осуществляется в целях обеспечения:
- строительства или реконструкции газоочистных установок;
- создания автоматизированных систем контроля выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- инновационной деятельности в области охраны атмосферного воздуха, в том числе внедрения и использования энергосберегающих и (или) ресурсосберегающих технологий, наилучших доступных технических методов;
- использования энергии солнца, ветра, тепла земли, естественного движения водных потоков, древесного топлива и иных видов биомассы, биогаза и других источников энергии, оказывающей минимальное воздействие на атмосферный воздух;
- реализации других мер по охране атмосферного воздуха.
2. Порядок и условия осуществления экономического стимулирования в области охраны атмосферного воздуха устанавливается законодательством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 4. НОРМИРОВАНИЕ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ АТМОСФЕРНОГО ВОЗДУХА
Статья 13. Нормативы в области охраны атмосферного воздуха
1. Нормативы в области охраны атмосферного воздуха включают:
- нормативы качества атмосферного воздуха;
- нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- нормативы вредного физического воздействия на атмосферный воздух.
2. Законодательством Республики Таджикистан могут устанавливаться и иные виды нормативов в области охраны атмосферного воздуха.
Статья 14. Нормативы качества атмосферного воздуха
1. Нормирование качества атмосферного воздуха производится с целью установления предельно допустимых норм воздействия на атмосферный воздух, обеспечивающих экологическую безопасность населения и окружающей природной среды в результате хозяйственной и иной деятельности.
2. К нормативам качества атмосферного воздуха относятся:
- нормативы предельно допустимых концентраций загрязняющих веществ в атмосферном воздухе и ориентировочно безопасных уровней воздействия загрязняющих веществ в атмосферном воздухе населенных пунктов и мест массового отдыха населения;
- нормативы экологически безопасных концентраций загрязняющих веществ в атмосферном воздухе особо охраняемых природных территорий и объектов особо охраняемых природных территорий, а также природных территорий, подлежащих специальной охране.
3. Нормативы качества атмосферного воздуха устанавливаются специально уполномоченным государственным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения, если иное не установлено законодательством Республики Таджикистан.
Статья 15. Нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух
1. Нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух включают:
- технологические нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- нормативы допустимых выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- нормативы содержания загрязняющих веществ в отработанных газах мобильных источников выбросов.
2. К технологическим нормативам выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух относятся:
- отраслевые технологические нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- индивидуальные технологические нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
3. Технологические нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух устанавливаются для источников выбросов исходя из наилучших доступных технических методов и обязательств по международным договорам Республики Таджикистан.
4. Отраслевые технологические нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух разрабатываются и утверждаются соответствующими государственными органами по согласованию с уполномоченным государственным органом в области охраны окружающей среды.
5. Индивидуальные технологические нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух разрабатываются и утверждаются субъектами хозяйствования, осуществляющими деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
6. Нормативы допустимых выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух для стационарных источников выбросов устанавливаются уполномоченным государственным органом в области охраны окружающей среды в разрешениях на выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух, выдаваемых субъектам хозяйствования, осуществляющим деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
7. В случае несоблюдения субъектами хозяйствования, осуществляющими деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух, нормативов допустимых выбросов, уполномоченный государственный орган в области охраны окружающей среды может устанавливать для таких субъектов временные нормативы выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
8. Нормативы содержания загрязняющих веществ в отработавших газах мобильных источников выбросов устанавливаются в технических нормативных правовых актах.
Статья 16. Нормативы вредного физического воздействия на атмосферный воздух
1. В целях государственного регулирования вредных физических воздействий на атмосферный воздух устанавливаются предельно допустимые нормативы вредных физических воздействий на атмосферный воздух.
2. Предельно допустимые нормативы вредных физических воздействий на атмосферный воздух разрабатываются и утверждаются в порядке, определенном Правительством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 5. ТРЕБОВАНИЯ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ АТМОСФЕРНОГО ВОЗДУХА
Статья 17. Обязанности граждан и субъектов хозяйствования, осуществляющих деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух
1. Лицам, осуществляющие эксплуатацию механических транспортных средств, обязаны обеспечивать соблюдение нормативов содержания загрязняющих веществ в отработавших газах мобильных источников выбросов.
2. Субъекты хозяйствования, осуществляющие деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух, обязаны:
- разрабатывать и выполнять мероприятия, направленные на предупреждение загрязнения атмосферного воздуха;
- оснащать неорганизованные стационарные источники выбросов газоочистными установками, при невозможности обеспечить соблюдение нормативов допустимых выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух и (или) технологических нормативов выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух с учетом применения наилучших доступных технических методов;
- не допускать превышения установленных нормативов в области охраны атмосферного воздуха, а в случае превышения таких нормативов принимать меры для ликвидации причин и последствий сверхнормативных выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух и, при наличии таких фактов, немедленно информировать уполномоченный государственный орган в области охраны окружающей среды;
- приостанавливать до устранения выявленных нарушений или полностью прекращать эксплуатацию источников выбросов при невозможности соблюдения нормативов в области охраны атмосферного воздуха;
- разрабатывать мероприятия по сокращению выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух на период неблагоприятных метеорологических условий и обеспечивать их выполнение;
- предоставлять в соответствии с законодательством Республики Таджикистан экологическую информацию;
- обеспечивать подготовку (обучение), инструктаж, проверку знаний, повышение квалификации работников, занятых охраной атмосферного воздуха;
- выполнять другие обязанности, установленные законодательными актами Республики Таджикистан.
Статья 18. Требования в области охраны атмосферного воздуха при проектировании, размещении, строительстве и реконструкции объектов хозяйственной и иной деятельности
1. Проектирование объекта хозяйственной и иной деятельности, связанного с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух, осуществляется с учетом:
- информации о наилучших доступных технических методах, предоставляемой специально уполномоченным государственным органом в области охраны окружающей среды в порядке, им установленном;
- нормативов в области охраны атмосферного воздуха;
- данных о фоновых концентрациях загрязняющих веществ в атмосферном воздухе;
- показателей по сокращению выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух, предусмотренных государственными, отраслевыми и местными программами в области охраны атмосферного воздуха.
2. Запрещаются проектирование, размещение и строительство объектов хозяйственной и иной деятельности, функционирование которых может привести к неблагоприятным изменениям климата и озонового слоя, ухудшению здоровья людей, явиться угрозой для жизни человека и окружающей среды.
3. Вокруг объектов хозяйственной и иной деятельности, связанных с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух, устанавливаются санитарно-защитные зоны. Размеры и граница таких санитарно-защитных зон определяются на основании расчетов рассеивания загрязняющих веществ в атмосферном воздухе с учетом фоновых концентраций загрязняющих веществ в атмосферном воздухе и того, что за пределами этих зон содержание загрязняющих веществ в атмосферном воздухе не превысит нормативов качества атмосферного воздуха.
4. Ввод в эксплуатацию объектов хозяйственной и иной деятельности, связанных с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух, не отвечающих требованиям законодательства Республики Таджикистан об охране атмосферного воздуха, в том числе обязательным для соблюдения требованиям технических нормативных актов, запрещается.
Статья 19. Требования в области охраны атмосферного воздуха при выбросах загрязняющих веществ в атмосферный воздух стационарными источниками выбросов
1. Организованные стационарные источники выбросов:
- оборудуются местами для отбора проб и проведения испытаний выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух в соответствии с обязательными для соблюдения требованиями технических нормативных актов и проектной документацией на строительство;
- оснащаются автоматизированными системами контроля выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух, в случаях, предусмотренных обязательными для соблюдения требованиями технических нормативных правовых актов.
2. Выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух от стационарных источников выбросов допускаются только при наличии разрешения на выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух и в соответствии с нормативами допустимых выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух и условиями, установленными в таком разрешении.
Статья 20. Требования в области охраны атмосферного воздуха при выбросах загрязняющих веществ в атмосферный воздух мобильными источниками выбросов
1. Выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух мобильными источниками выбросов подлежат проверке субъектами хозяйствования, осуществляющими производство, эксплуатацию, техническое обслуживание и ремонт мобильных источников выбросов, с использованием инструментальных методов на соответствие фактического содержания загрязняющих веществ нормативам содержания загрязняющих веществ в отработавших газах мобильных источников выбросов:
- при производстве мобильных источников выбросов;
- при допуске механических транспортных средств к участию в дорожном движении;
- после технического обслуживания и ремонта узлов и агрегатов мобильных источников выбросов, влияющих на выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
2. Выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух мобильными источниками выбросов не должны превышать нормативов содержания загрязняющих веществ в отработавших газах мобильных источников выбросов, установленных специально уполномоченным государственным органом в области охраны окружающей среды.
3. Эксплуатация мобильных источников выбросов с превышением нормативов содержания загрязняющих веществ в отработавших газах мобильных источников выбросов не допускается.
Статья 21. Требования в области охраны атмосферного воздуха при сжигании топлива, веществ, смеси веществ, материалов и отходов
1. Сжигание топлива, углеводородосодержащих веществ, смеси веществ, материалов и отходов (далее в настоящей статьея, вещества, используемые в качестве топлива) допускается при условии:
- соответствия топлива, веществ, используемых в качестве топлива, обязательным для соблюдения требованиям технических нормативных актов;
- соответствия технологического и иного оборудования, предназначенного для сжигания определенного вида топлива, веществ, используемых в качестве топлива, требованиям законодательства Республики Таджикистан об охране атмосферного воздуха, об охране окружающей среды, в том числе об обращении с отходами.
2. Сжигание топлива и веществ, используемых в качестве топлива, в местах и (или) устройствах, не предназначенных для сжигания топлива, не допускается.
3. Сжигание не являющихся топливом веществ и смеси веществ, материалов и отходов запрещается, кроме случаев, когда сжигание осуществляется с использованием специальных устройств и соблюдением требований законодательства Республики Таджикистан об охране окружающей среды, в том числе об обращении с отходами.
Статья 22. Требования в области охраны атмосферного воздуха при возникновении неблагоприятных метеорологических условий
1. Регулирование выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух в период неблагоприятных метеорологических условий осуществляется в случае, если возникли неблагоприятные метеорологические условия и по данным пунктов наблюдений мониторинга атмосферного воздуха максимальные концентрации загрязняющих веществ в атмосферном воздухе превысили нормативы качества атмосферного воздуха.
2. Мероприятия по сокращению выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух на период неблагоприятных метеорологических условий включаются в условия, указываемые в разрешении на выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
3. При изменении состояния атмосферного воздуха, которое вызвано аварийными выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух и при котором создается угроза жизни и здоровью человека, принимаются экстренные меры по защите населения в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 23. Требования в области охраны атмосферного воздуха при вредных физических воздействиях на атмосферу
1. Всякое вредное физическое воздействие на атмосферный воздух допускается при соблюдении предельно допустимых нормативов, а в случае, когда на него выдано разрешение уполномоченных государственных органов, также при соблюдении других требований, предусмотренных этим разрешением.
2. При нарушении указанных требований соответствующая деятельность промышленных предприятий, учреждений, концернов, компаний, ассоциаций, объединений и кооперативов, малых предприятий, цехов и установок других организаций может быть приостановлена, ограничена или запрещена по решению органа, осуществляющего государственный контроль охраны атмосферного воздуха, до устранения причин и условий, вызвавших эти нарушения.
3. Для борьбы с промышленными и другими шумами необходимо следующее:
- внедрение низкошумных технологических процессов;
- улучшение конструкций транспортных средств, а также обслуживания железных и автомобильных объектов и оборудования, других объектов и оборудования, являющихся источниками шумов, и размещение их на надлежащем расстоянии от населенных пунктов;
- улучшение планирования и строительства городов и других населенных пунктов;
- принятие организационных мер по предотвращению и уменьшению бытовых шумов.
4. Граждане обязаны соблюдать установленные требования для борьбы с бытовым шумом в жилых домах, на улицах, в местах отдыха и других общественных местах.
5. Физические и юридические лица обязаны принимать необходимые меры по предупреждению вредного воздействия шума, вибрации, электромагнитных полей, излучений и других источников на окружающую среду и здоровье человека.
Статья 24. Охрана климата и озонового слоя Земли
Охрана климата и озонового слоя Земли от воздействия хозяйственной и иной деятельности обеспечивается:
-соблюдением нормативов предельно допустимых выбросов вредных веществ, воздействующих на состояние климата и озонового слоя Земли;
-сокращением выбросов вредных веществ, вызывающих парниковый эффект, регулированием производства и использования в быту химических веществ, разрушающих озоновый слой;
-применением мер ответственности за нарушение указанных требований;
-выполнением других мероприятий, предусмотренных Законом Республики Таджикистан "Об охране окружающей среды".
Статья 25. Выдача разрешения на выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух
1. Выброс вредных загрязняющих веществ в атмосферный воздух стационарным источником допускается разрешением уполномоченного государственного органа в области охраны окружающей среды в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
2. В разрешении на выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух устанавливаются нормативы допустимых выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух и условия осуществления выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
3. Выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух сверх нормативов допустимых выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух, установленных в разрешении на выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух, либо с нарушением указанных в нем условий, запрещаются.
Статья 26. Трансграничное загрязнение атмосферного воздуха
Республики Таджикистан в соответствии с признанными международными правовыми актами в области охраны атмосферного воздуха обеспечивает проведение мероприятий по уменьшению выбросов трансграничного загрязнения атмосферного воздуха.
ГЛАВА 6. УЧЕТ В ОБЛАСТИ ОХРАНЫ АТМОСФЕРНОГО ВОЗДУХА. ИНВЕНТАРИЗАЦИЯ ВЫБРОСОВ ЗАГРЯЗНЯЮЩИХ ВЕЩЕСТВ В АТМОСФЕРНЫЙ ВОЗДУХ. МОНИТОРИНГ АТМОСФЕРНОГО ВОЗДУХА
Статья 27. Учет в области охраны атмосферного воздуха
1. Учет в области охраны атмосферного воздуха ведется субъектами хозяйствования, осуществляющими деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух от стационарных источников выбросов, посредством документального отражения в первичной учетной документации экологической информации о выбросах загрязняющих веществ в атмосферный воздух, загрязнении атмосферного воздуха и мерах по его охране, в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
2. Государственному учету в области охраны атмосферного воздуха подлежат:
- субъекты хозяйствования, осуществляющие деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- стационарные источники выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух;
- выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
3. Государственный учет ведется уполномоченным государственным органом в области охраны окружающей среды в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
Статья 28. Инвентаризация выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух
1. Субъекты хозяйствования, осуществляющие деятельность, связанную с выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух, обязаны проводить инвентаризацию выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух.
2. Порядок проведения инвентаризации выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух устанавливается законодательством Республики Таджикистан.
Статья 29. Мониторинг атмосферного воздуха
1. Мониторинг атмосферного воздуха является составной частью Единой государственной системы экологического мониторинга Республики Таджикистан.
2. Проведение мониторинга атмосферного воздуха осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 30. Международное сотрудничество в области охраны атмосферного воздуха
Международное сотрудничество в области охраны атмосферного воздуха осуществляется на основе законодательства Республики Таджикистан и международных правовых актов, признанных Таджикистаном.
ГЛАВА 7. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 31. Контроль и надзор в области охраны атмосферного воздуха
1. Контроль в области охраны атмосферного воздуха проводится в целях обеспечения соблюдения законодательства Республики Таджикистан в области охраны атмосферного воздуха, в том числе обязательных для соблюдения технических нормативных актов.
2. Контроль в области охраны атмосферного воздуха является составной частью контроля в области охраны окружающей среды и осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан в области охраны окружающей среды.
3. Государственный санитарный надзор в области охраны атмосферного воздуха осуществляют государственные органы и организации, уполномоченные в соответствии с законодательством Республики Таджикистан в области охраны окружающей среды и санитарно-эпидемиологического благополучия населения.
Статья 32. Разрешение споров в области охраны атмосферного воздуха
Споры, возникающие в области охраны атмосферного воздуха, разрешаются в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 33. Ответственность за нарушение настоящего Закона
Физические и юридические лица за нарушение настоящего Закона привлекаются к ответственности в соответствии с законодательством Республики Таджикистан.
Статья 34. О признании утратившим силу Закона Республики Таджикистан "Об охране атмосферного воздуха"
Признать утратившим силу Закон Республики Таджикистан от 1 февраля 1996 года "Об охране атмосферного воздуха" (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1996 г., №3, ст. 53; 1997 г., № 23-24, ст. 333, раздел XXVI; 2007 г., №5, ст.370; 2009 г., №9-10, ст.550; 2010 г., №7, ст.564).
Статья 35. Порядок введения в действие настоящего Закона
Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
г.Душанбе,
от 28 декабря 2012 года, № 915
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ НАМОЯНДАГОН МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О принятии Закона Республики Таджикистан "Об охране атмосферного воздуха"
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
1. Принять Закон Республики Таджикистан "Об охране атмосферного воздуха".
2. Признать утратившим силу Постановление Маджлиси Оли Републики Таджикистан от 1 февраля 1996 года, №229 "О порядке введения в действие Закона Республики Таджикистан "Об охране атмосферного воздуха" (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 1996 г., №3, ст. 54; 2007 г., №4, ст. 273; 2009 г., №9-10, ст. 574; 2010 г., №4, ст. 294).
Председатель
Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли
Республики Таджикистан Ш. ЗУХУРОВ
г. Душанбе, 10 октября 2012 года, №931
ПОСТАНОВЛЕНИЕ МАДЖЛИСИ МИЛЛИ МАДЖЛИСИ ОЛИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О Законе Республики Таджикистан "Об охране атмосферного воздуха"
Рассмотрев Закон Республики Таджикистан "Об охране атмосферного воздуха", Маджлиси милли Маджлиси Оли Республики Таджикистан постановляет:
Одобрить Закон Республики Таджикистан "Об охране атмосферного воздуха".
Председатель
Маджлиси милли Маджлиси Оли
Республики Таджикистан М.Убайдуллоев
г. Душанбе, 13 декабря 2012 года, №444