Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 3 майи соли 2010 № 233
тасдиқ шудааст
Тартиби ҷалб намудани корхонаҳои авиатсионӣ ба гузаронидани корҳои ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ, таъмини корҳои ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳии парвоз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон
1) Тартиби ҷалб намудани корхонаҳои авиатсионӣ ба гузаронидани корҳои ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ, таъмини корҳои ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳии парвоз (минбаъд-Тартиб) ин ташкили ҷустуҷӯи ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда, наҷотдиҳии мусофирон ва ҳайати идоракунандаи ҳавопаймоҳо, ҳамкории корхонаҳои авиатсионӣ ҳангоми ташкили корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳиро дар авиатсияи граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.
2) Дар Тартиби мазкур чунин мафҳумҳои асосӣ истифода мешаванд:
"ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода" - ҳавопаймо ба фалокат дучоршудаистода ҳисобида мешавад, агар ба чунин ҳавопаймо ё шахсони дар дохили он буда хатаре, ки бартараф намудани он дар натиҷаи амали аъзои ҳайати идоракунандаи ҳавопаймо ғайримкон аст, таҳдид намояд, ё ин ҳавопаймое, ки бо он алоқа қатъ гардидааст ва ҷойгиршавии он номаълум мебошад;
"ҳавопаймои ба фалокат дучоршуда" - ҳавопаймо ба фалокат дучоршуда ҳисобида мешавад, агар ҳавопаймое, ки ҳангоми ҳаракат, парвоз, нишаст ё дар натиҷаи афтидан осеби ҷиддӣ дидааст, ё ин ки тамоман вайрон шудааст, инчунин ҳавопаймои берун аз аэродром нишасти маҷбуриро иҷро кардааст;
"қувваҳои авиатсионӣ ва воситаҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ" (минбаъд -қувва ва воситаҳо) - ҳавопаймоҳо бо ҳайати идоракунада ва воситахри наҷотбахшу ҳаёттаъминкунанда, гурӯҳҳои наҷотдиҳандаи парашютию десантӣ бо асбобҳо ва лавозимоти садамавию наҷотдиҳӣ, инчунин бо воситаҳои десантикунонӣ ба ҷойи садама (низомҳои парашютӣ, зарфҳои наҷотдиҳӣ, платформаҳои парашютӣ ва ғайраҳо) ва гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ;
"гурӯҳи ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ" - ин гурӯҳе, ки аз ҳайати кормандони махсус омӯзонидашуда иборат аст ва бо таҷҳизоти барои гузаронидани амалиёти ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ таъмин шудааст;
"амалиёти (кори) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ" - маҷмӯи чорабиниҳое, ки ба ташкил ва гузаронидани корҳо бо мақсади ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳӣ равона шудааст;
"ҳавопаймои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ" - ҳавопаймое, ки бо таҷҳизоти махсус барои гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ таҷҳизонида шудааст;
"гурӯҳи наҷотдиҳии парашютию десантӣ" , гурӯҳе, ки он аз наҷотдиҳандагони махсус тайёркардашуда иборат аст ва бо лавозимот барои гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ таъмин шудааст;
"амалиёти (кори) садамавию наҷотдиҳӣ" - маҷмӯи чорабиниҳое, ки барои ташкил ва гузаронидани корҳо бо мақсади дарёфт, барқарор намудани ҳаёттаъминкунии ҷабрдидагон, расонидани ёрӣ, бартарафсозии ҳолати фавқулодда, тахлия (эвакуатсия) ва наҷот равона шудааст.
3) Иҷрои талаботи Тартиби мазкур аз тарафи ҳамаи корхонаҳои авиатсионии авиатсияи граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон новобаста аз шакли моликияташон, мақомот ва хадамоти Низоми ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ мебошад.
4) Корҳои ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳии ҳавопаймоҳои гражданӣ аз инҳо иборат аст:
а) хабардор намудани мақомоти ваколатдори давлатии идоракунии ҳолатҳои фавқулодда дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;
б) хабардор намудани хадамоти ҷустуҷӯию наҷотдиҳии корхонаҳои авиатсионӣ (фурудгоҳҳо, аэродромҳо) оид ба ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;
в) ташкил ва гузаронидани корҳои (амалиёти) ҷустуҷӯӣ;
г) ташкил ва гузаронидани корҳои наҷотдиҳӣ.
5) Ташкил ва гузаронидани корҳои (амалиёти) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳиро Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо истифодаи мақомоти Низоми ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идораи парвозҳо) ба таври умумӣ ё бо шабакаҳои алоқаи махсус ҷудогардида ва ҳангоми зарурат бо истифодаи ҳавопаймо - ретранслятор амалӣ менамояд.
6) Роҳбари корҳои (амалиёти) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ мақомоти давлатии ваколатдор - Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон Кумитаи мазкур қувва ва воситаҳои Низоми ягонаи давлатии огоҳонӣ ва бартарафсозии ҳолатҳои фавқулоддаро истифода мебарад.
7) Дар ҳама ҳолатҳо сафарбар намудани қувва ва воситаҳои навбатдор бо пешакӣ огоҳ намудани мақомоти дахлдори Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.
8) Фармон оид ба оғоз намудани корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ бо истифодаи қувва ва воситаҳои махсус дода мешавад, агар:
а) аз дохили ҳавопаймо бонги хатар қабул шуда бошад;
б) ахбор аз ҳайати идоракунандаи (экипажи) ҳавопаймое, ки фалокатро дидааст қабул шуда бошад;
в) хабар дар бораи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода, ё дучоршуда аз шоҳидонӣ воқеа қабул шуда бошад;
г) хабар дар бораи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода, ё дучоршуда аз мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ё мақомоти худидоракунии маҳаллӣ қабул шуда бошад;
д) ҳавопаймо ба нуқтаи таъинот дар муддати 10 дақиқа баъди вақти пешбинишуда нарасид, ё алоқаи радиоӣ бо он дар муддати зиёда аз 5 дақиқа гум шуд (ба ғайр аз парвози ҳавопаймое, ки истифодабарии фазои ҳавоиро бо тартиби огоҳнамоӣ иҷро менамояд);
е) ҳайати идоракунандаи ҳавопаймо барои нишастан иҷозат гирифт ва дар вақти муқарраршуда онро иҷро накард;
ж) алоқаи радиоӣ бо ҳайати ҳавопаймо гум шуд ва нишонаи ҳавопаймо аз пардаи (экрани) дастгоҳи нишондиҳандаи маълумоти радиолакаторӣ ғайб зад ё алоқаи радиоӣ зиёда аз 5 дақиқа гум шуд, агар назорати радиолакаторӣ амалӣ нашуда бошад (ба ғайр аз парвози ҳавопаймое, ки истифодабарии фазои ҳавоиро бо тартиби огоҳнамоӣ иҷро менамояд).
9) Роҳбари амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ роҳбарии қувва ва воситаҳои корхонаҳои авиатсияи гражданиро, ки барои гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ҷалб карда шудаанд, иҷро менамояд. Роҳбари амалиёти ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ:
- минтақаҳои гузаронидани корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳиро таъин мекунад;
- нақшаи навбатдориро дар минтақаи ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳӣ муқаррар менамояд;
- қабул ва таҳлили маълумотро оид ба рафти корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ ташкил менамояд;
- ба мақомоти болоӣ маълумотро дар бораи қувва ва воситаҳои навбатдор ва рафти гузаронидани корҳои ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ мерасонад;
- шабакаҳои алоқаи махсусро бо гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ ташкил менамояд.
10) Гузаронидани корҳо оид ба ҷустуҷӯи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, наҷотдиҳии мусофирон ва ҳайати идоракунандаи ҳавопаймо аз лаҳзаи пайдо намудан то расидани қувваҳои асосӣ ба мақомоти ваколатдори давлатии идоракунии ҳолатҳои фавқулодда дар сатҳи минтақавӣ бо истифодаи қувва ва воситаҳои фурудгоҳҳо (аэродромҳо) вогузор карда мешавад, ки ба онҳо вазифаҳо барои ташкил ва таъмини хадамоти ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ бо тартиби муқарраргардида вогузор карда мешавад.
11) Барои гузаронидани корҳо вобаста ба пайдо (муайян) намудани ҷойи ҳодиса ва наҷотдиҳии мусофирон ва ҳайати идоракунандаи ҳавопаймо дар корхонаҳои авиатсияи гражданӣ таъминоти ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ гузаронида мешавад. Таъминоти ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ чунин амалҳоро дар бар мегирад:
а) ташкил намудани навбатдории қувва ва воситаҳои мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идораи парвозҳо);
б) таҷҳизонидани қувва ва воситаҳои корхонаҳои авиатсионӣ (аэродромҳо) бо амвол ва лавозимоти садамавию наҷотдиҳӣ;
в) таҷҳизонидани ҳавопаймоҳо ва ҳайати парвозӣ бо воситаҳои наҷотдиҳӣ ва ҳаёттаъминкунанда;
г) ташкили навбатдории ҳавопаймоҳои махсус барои гузаронидани корҳои садамавию наҷотдиҳӣ.
12) Ҳамоҳангсозии фаъолияти корхонаҳои авиатсияи гражданӣ бо мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ҳангоми ҷустуҷӯи ҳавопаймо ва муайян намудани ҷойи ҳодисаи авиатсионӣ аз тарафи Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
13) Вазорати нақлиёт ва коммуникатсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамоянд:
а) тартиби хабардоркунии садамавиро дар бораи ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистрда ё дучоршуда;
б) тартиби амали ҳайати кормандони мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоиро (идораи парвозҳоро) ҳангоми қабул намудани хабар оид ба ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда;
в) тартиби иҷрои ҷустуҷӯи радиотехникӣ ва визуалии ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршударо;
г) мӯҳлатҳои гузаронидани ҷустуҷӯи ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда, мусофирон ва ҳайати идоракунандаи ҳавопайморо бо истифодаи воситаҳои радиотехникӣ.
14) Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд:
а) талаботро барои омодагии иловагии кормандони авиатсионии ҳавопаймоҳои махсус, қувваҳои ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳӣ барои гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ;
б) ҳайати гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ ва наҷотдиҳии парашютию десантӣ;
в) номгӯи таҷҳизот, амволи садамавию наҷотдиҳӣ ва лавозимотро барои ҷиҳозонидани ҳавопаймоҳои ҷустучуию наҷотдиҳӣ, гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ ва наҷотдиии парашютию десантӣ;
г) талаботи ҷиҳозонидани биноҳо дар фурудгоҳ барои ҳайати ҳавопаймоҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ, гурӯҳҳои ҷустуҷӯй-наҷотдиҳии рӯизаминӣ ва наҷотдиҳии парашютию десантӣ;
д) бонгҳоро, ки ҳангоми гузаронвдани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ истифода мешаванд.
15) Ҷустуҷӯи ҳавопаймоҳо аз рӯи минтақаҳое, ки сарҳади онҳо бо сарҳадҳои минтақаҳои Низоми ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқат мекунад, амалӣ мешавад.
16) Дар минтақаи ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ ҳудудҳои ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ муқаррар гардида, барои ҳар минтақа сардори ҳудуди ҷустуҷӯӣ таъин карда мешавад. Ваколатҳои сардорони ҳудудҳои ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ бо дастурамали махсус муайян карда мешавад.
17) Нақшаи навбатдорӣ дар минтақаи дахлдори ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳии қувва ва воситаҳои Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин қувва ва воситаҳои корхонаҳои авиатсионӣ аз тарафи роҳбари корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ барои як шабонарӯз тартиб дода мешавад.
18) Роҳбарияти корҳои ҷустуҷӯӣю наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ ҳамарӯза дар бораи қувва ва воситаҳои навбатдори корхонаҳо ва ташкилотҳо дар минтақаи ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ бо тартиби муқарраргардида ба ташкилотҳои дахлдор ахбор пешниҳод менамоянд.
19) Вазифаҳои ҳайати парвозии ҳавопаймоҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ, гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ ва наҷотдаҳии парашютию десантӣ, тартиби гузаронидани навбатдорӣ ва амалиёти онҳо ҳангоми гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.
20) Барои қабул намудани хабар оид ба ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, воситаҳои радиотехникии таъминкунии парвозҳо ва алоқаи барқию авиатсионии корхонаҳои авиатсионӣ ва ташкилотҳои авиатсияи давлатӣ, истифода бурда мешаванд. Маълумот оид ба ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда ба маркази идораи парвозҳо мувофиқи Тартиби тасдиқнамудаи Мақомоти ваколатдори авиатсияи гражданӣ дода мешавад.
21) Амали ҳайати идоракунандаи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда, ба воситаи қоидаҳои авиатсионии парвозҳо дар фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қоидаҳои авиатсионӣ оид ба удани шрвози намудҳои гуногуни авиатсия, роҳнамоҳо оид ба истифодабарии парвози (дастурамал барои ҳайати парвозӣ) ҳавопаймоҳо, муайян карда мешавад.
22) Ҳуқуқи фармон барои сафарбар намудани қувваҳо ва воситаҳои (ҳавопаймоҳои) навбатдор, ҳангоми қабули бонги хатар ба инҳо дода мешавад:
а) мақомоти зудамали Низоми ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоӣ;
б) мақомоти минтақавии хадамоти аэронавигатсионӣ;
в) намояндагони хадамоти аэронавигатсионие, ки вазифаҳои санҷишӣ ва назоратиро иҷро мекунанд;
г) роҳбарони хадамоти корхонаҳои авиатсионие, ки ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳиро амалӣ менамоянд (фурудгоҳҳои ҷойгиршавии қувва ва воситаҳо);
д) мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идораи парвозҳо).
23) Шахсони масъул ва мақомоти дар зербандҳои б-г банди 22-и Тартиби мазкур зикршуда, ҳуқуқ доранд барои сафарбар намудани қувва ва воситаҳои навбатдор фармон дода, сипас фавран ба мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идораи парвозҳо) хабар диҳанд.
24) Қарор оид ба сафарбар намудани қувва ва воситаҳои навбатдор баъд аз ҷамъ овардан, коркард ва таҳлили маълумот дар бораи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда, шароитҳои метеорологӣ ва пешгӯии обу ҳаво дар минтақаи ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳӣ, қабул карда мешавад.
25) Ҳангоми тафтиши омодагии қувва ва воситаҳои навбатдор, парвози (баромади) онҳо бояд қаблан бо мақомоти минтақавии хадамоти аэронавигатсионӣ мувофиқа карда шавад.
26) Корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ аз лаҳзаи расидани бонги хатари ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда оғоз мегарданд ва баъди таҳлияи (эвакуатсияи) ҳамаи ҷабрдидагон ба муассисаҳои тиббӣ, ба фурудгоҳҳои наздиктарин ё ба нуқтаҳои аҳолинишин ва бартарафсозии оқибатҳои садама анҷом меёбанд.
27) Амалиёти (корҳои) ҷусгуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ аз тарафи хадамоти Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, гурӯҳҳои садамавию наҷотдиҳии корхонаҳои авиатсионӣ, қувваҳои мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ дар маҳалҳо амалӣ мегарданд ва ҳангоми зарурат қувва ва воситаҳои дигар вазорату идораҳо ҷалб карда мешаванд.
28) Тартиби ташкил ва гузаронидани корҳои садамавию наҷотдиҳӣ, ҳамкории вазорату идораҳо барои бартараф намудани оқибатҳои ҳодисаи авиатсионӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.
Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 3 майи соли 2010 № 233
тасдиқ шудааст
Тартиби ҷалб намудани корхонаҳои авиатсионӣ ба гузаронидани корҳои ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ, таъмини корҳои ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳии парвоз дар Ҷумҳурии Тоҷикистон
1) Тартиби ҷалб намудани корхонаҳои авиатсионӣ ба гузаронидани корҳои ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ, таъмини корҳои ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳии парвоз (минбаъд-Тартиб) ин ташкили ҷустуҷӯи ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда, наҷотдиҳии мусофирон ва ҳайати идоракунандаи ҳавопаймоҳо, ҳамкории корхонаҳои авиатсионӣ ҳангоми ташкили корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳиро дар авиатсияи граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.
2) Дар Тартиби мазкур чунин мафҳумҳои асосӣ истифода мешаванд:
"ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода" - ҳавопаймо ба фалокат дучоршудаистода ҳисобида мешавад, агар ба чунин ҳавопаймо ё шахсони дар дохили он буда хатаре, ки бартараф намудани он дар натиҷаи амали аъзои ҳайати идоракунандаи ҳавопаймо ғайримкон аст, таҳдид намояд, ё ин ҳавопаймое, ки бо он алоқа қатъ гардидааст ва ҷойгиршавии он номаълум мебошад;
"ҳавопаймои ба фалокат дучоршуда" - ҳавопаймо ба фалокат дучоршуда ҳисобида мешавад, агар ҳавопаймое, ки ҳангоми ҳаракат, парвоз, нишаст ё дар натиҷаи афтидан осеби ҷиддӣ дидааст, ё ин ки тамоман вайрон шудааст, инчунин ҳавопаймои берун аз аэродром нишасти маҷбуриро иҷро кардааст;
"қувваҳои авиатсионӣ ва воситаҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ" (минбаъд -қувва ва воситаҳо) - ҳавопаймоҳо бо ҳайати идоракунада ва воситахри наҷотбахшу ҳаёттаъминкунанда, гурӯҳҳои наҷотдиҳандаи парашютию десантӣ бо асбобҳо ва лавозимоти садамавию наҷотдиҳӣ, инчунин бо воситаҳои десантикунонӣ ба ҷойи садама (низомҳои парашютӣ, зарфҳои наҷотдиҳӣ, платформаҳои парашютӣ ва ғайраҳо) ва гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ;
"гурӯҳи ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ" - ин гурӯҳе, ки аз ҳайати кормандони махсус омӯзонидашуда иборат аст ва бо таҷҳизоти барои гузаронидани амалиёти ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ таъмин шудааст;
"амалиёти (кори) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ" - маҷмӯи чорабиниҳое, ки ба ташкил ва гузаронидани корҳо бо мақсади ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳӣ равона шудааст;
"ҳавопаймои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ" - ҳавопаймое, ки бо таҷҳизоти махсус барои гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ таҷҳизонида шудааст;
"гурӯҳи наҷотдиҳии парашютию десантӣ" , гурӯҳе, ки он аз наҷотдиҳандагони махсус тайёркардашуда иборат аст ва бо лавозимот барои гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ таъмин шудааст;
"амалиёти (кори) садамавию наҷотдиҳӣ" - маҷмӯи чорабиниҳое, ки барои ташкил ва гузаронидани корҳо бо мақсади дарёфт, барқарор намудани ҳаёттаъминкунии ҷабрдидагон, расонидани ёрӣ, бартарафсозии ҳолати фавқулодда, тахлия (эвакуатсия) ва наҷот равона шудааст.
3) Иҷрои талаботи Тартиби мазкур аз тарафи ҳамаи корхонаҳои авиатсионии авиатсияи граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон новобаста аз шакли моликияташон, мақомот ва хадамоти Низоми ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳатмӣ мебошад.
4) Корҳои ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳии ҳавопаймоҳои гражданӣ аз инҳо иборат аст:
а) хабардор намудани мақомоти ваколатдори давлатии идоракунии ҳолатҳои фавқулодда дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;
б) хабардор намудани хадамоти ҷустуҷӯию наҷотдиҳии корхонаҳои авиатсионӣ (фурудгоҳҳо, аэродромҳо) оид ба ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;
в) ташкил ва гузаронидани корҳои (амалиёти) ҷустуҷӯӣ;
г) ташкил ва гузаронидани корҳои наҷотдиҳӣ.
5) Ташкил ва гузаронидани корҳои (амалиёти) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳиро Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо истифодаи мақомоти Низоми ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идораи парвозҳо) ба таври умумӣ ё бо шабакаҳои алоқаи махсус ҷудогардида ва ҳангоми зарурат бо истифодаи ҳавопаймо - ретранслятор амалӣ менамояд.
6) Роҳбари корҳои (амалиёти) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ мақомоти давлатии ваколатдор - Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон Кумитаи мазкур қувва ва воситаҳои Низоми ягонаи давлатии огоҳонӣ ва бартарафсозии ҳолатҳои фавқулоддаро истифода мебарад.
7) Дар ҳама ҳолатҳо сафарбар намудани қувва ва воситаҳои навбатдор бо пешакӣ огоҳ намудани мақомоти дахлдори Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешаванд.
8) Фармон оид ба оғоз намудани корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ бо истифодаи қувва ва воситаҳои махсус дода мешавад, агар:
а) аз дохили ҳавопаймо бонги хатар қабул шуда бошад;
б) ахбор аз ҳайати идоракунандаи (экипажи) ҳавопаймое, ки фалокатро дидааст қабул шуда бошад;
в) хабар дар бораи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода, ё дучоршуда аз шоҳидонӣ воқеа қабул шуда бошад;
г) хабар дар бораи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода, ё дучоршуда аз мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, мақомоти иҷроияи маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ё мақомоти худидоракунии маҳаллӣ қабул шуда бошад;
д) ҳавопаймо ба нуқтаи таъинот дар муддати 10 дақиқа баъди вақти пешбинишуда нарасид, ё алоқаи радиоӣ бо он дар муддати зиёда аз 5 дақиқа гум шуд (ба ғайр аз парвози ҳавопаймое, ки истифодабарии фазои ҳавоиро бо тартиби огоҳнамоӣ иҷро менамояд);
е) ҳайати идоракунандаи ҳавопаймо барои нишастан иҷозат гирифт ва дар вақти муқарраршуда онро иҷро накард;
ж) алоқаи радиоӣ бо ҳайати ҳавопаймо гум шуд ва нишонаи ҳавопаймо аз пардаи (экрани) дастгоҳи нишондиҳандаи маълумоти радиолакаторӣ ғайб зад ё алоқаи радиоӣ зиёда аз 5 дақиқа гум шуд, агар назорати радиолакаторӣ амалӣ нашуда бошад (ба ғайр аз парвози ҳавопаймое, ки истифодабарии фазои ҳавоиро бо тартиби огоҳнамоӣ иҷро менамояд).
9) Роҳбари амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ роҳбарии қувва ва воситаҳои корхонаҳои авиатсияи гражданиро, ки барои гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ҷалб карда шудаанд, иҷро менамояд. Роҳбари амалиёти ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ:
- минтақаҳои гузаронидани корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳиро таъин мекунад;
- нақшаи навбатдориро дар минтақаи ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳӣ муқаррар менамояд;
- қабул ва таҳлили маълумотро оид ба рафти корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ ташкил менамояд;
- ба мақомоти болоӣ маълумотро дар бораи қувва ва воситаҳои навбатдор ва рафти гузаронидани корҳои ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ мерасонад;
- шабакаҳои алоқаи махсусро бо гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ ташкил менамояд.
10) Гузаронидани корҳо оид ба ҷустуҷӯи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, наҷотдиҳии мусофирон ва ҳайати идоракунандаи ҳавопаймо аз лаҳзаи пайдо намудан то расидани қувваҳои асосӣ ба мақомоти ваколатдори давлатии идоракунии ҳолатҳои фавқулодда дар сатҳи минтақавӣ бо истифодаи қувва ва воситаҳои фурудгоҳҳо (аэродромҳо) вогузор карда мешавад, ки ба онҳо вазифаҳо барои ташкил ва таъмини хадамоти ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ бо тартиби муқарраргардида вогузор карда мешавад.
11) Барои гузаронидани корҳо вобаста ба пайдо (муайян) намудани ҷойи ҳодиса ва наҷотдиҳии мусофирон ва ҳайати идоракунандаи ҳавопаймо дар корхонаҳои авиатсияи гражданӣ таъминоти ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ гузаронида мешавад. Таъминоти ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ чунин амалҳоро дар бар мегирад:
а) ташкил намудани навбатдории қувва ва воситаҳои мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идораи парвозҳо);
б) таҷҳизонидани қувва ва воситаҳои корхонаҳои авиатсионӣ (аэродромҳо) бо амвол ва лавозимоти садамавию наҷотдиҳӣ;
в) таҷҳизонидани ҳавопаймоҳо ва ҳайати парвозӣ бо воситаҳои наҷотдиҳӣ ва ҳаёттаъминкунанда;
г) ташкили навбатдории ҳавопаймоҳои махсус барои гузаронидани корҳои садамавию наҷотдиҳӣ.
12) Ҳамоҳангсозии фаъолияти корхонаҳои авиатсияи гражданӣ бо мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ҳангоми ҷустуҷӯи ҳавопаймо ва муайян намудани ҷойи ҳодисаи авиатсионӣ аз тарафи Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
13) Вазорати нақлиёт ва коммуникатсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар мувофиқа бо Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамоянд:
а) тартиби хабардоркунии садамавиро дар бораи ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистрда ё дучоршуда;
б) тартиби амали ҳайати кормандони мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоиро (идораи парвозҳоро) ҳангоми қабул намудани хабар оид ба ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда;
в) тартиби иҷрои ҷустуҷӯи радиотехникӣ ва визуалии ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршударо;
г) мӯҳлатҳои гузаронидани ҷустуҷӯи ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда, мусофирон ва ҳайати идоракунандаи ҳавопайморо бо истифодаи воситаҳои радиотехникӣ.
14) Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд:
а) талаботро барои омодагии иловагии кормандони авиатсионии ҳавопаймоҳои махсус, қувваҳои ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳӣ барои гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ;
б) ҳайати гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ ва наҷотдиҳии парашютию десантӣ;
в) номгӯи таҷҳизот, амволи садамавию наҷотдиҳӣ ва лавозимотро барои ҷиҳозонидани ҳавопаймоҳои ҷустучуию наҷотдиҳӣ, гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ ва наҷотдиии парашютию десантӣ;
г) талаботи ҷиҳозонидани биноҳо дар фурудгоҳ барои ҳайати ҳавопаймоҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ, гурӯҳҳои ҷустуҷӯй-наҷотдиҳии рӯизаминӣ ва наҷотдиҳии парашютию десантӣ;
д) бонгҳоро, ки ҳангоми гузаронвдани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ истифода мешаванд.
15) Ҷустуҷӯи ҳавопаймоҳо аз рӯи минтақаҳое, ки сарҳади онҳо бо сарҳадҳои минтақаҳои Низоми ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқат мекунад, амалӣ мешавад.
16) Дар минтақаи ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ ҳудудҳои ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ муқаррар гардида, барои ҳар минтақа сардори ҳудуди ҷустуҷӯӣ таъин карда мешавад. Ваколатҳои сардорони ҳудудҳои ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ бо дастурамали махсус муайян карда мешавад.
17) Нақшаи навбатдорӣ дар минтақаи дахлдори ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳии қувва ва воситаҳои Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин қувва ва воситаҳои корхонаҳои авиатсионӣ аз тарафи роҳбари корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ барои як шабонарӯз тартиб дода мешавад.
18) Роҳбарияти корҳои ҷустуҷӯӣю наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ ҳамарӯза дар бораи қувва ва воситаҳои навбатдори корхонаҳо ва ташкилотҳо дар минтақаи ҷустуҷӯӣ ва наҷотдиҳӣ бо тартиби муқарраргардида ба ташкилотҳои дахлдор ахбор пешниҳод менамоянд.
19) Вазифаҳои ҳайати парвозии ҳавопаймоҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ, гурӯҳҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳии рӯизаминӣ ва наҷотдаҳии парашютию десантӣ, тартиби гузаронидани навбатдорӣ ва амалиёти онҳо ҳангоми гузаронидани амалиёти (корҳои) ҷустуҷӯӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда мешаванд.
20) Барои қабул намудани хабар оид ба ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон, воситаҳои радиотехникии таъминкунии парвозҳо ва алоқаи барқию авиатсионии корхонаҳои авиатсионӣ ва ташкилотҳои авиатсияи давлатӣ, истифода бурда мешаванд. Маълумот оид ба ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда ба маркази идораи парвозҳо мувофиқи Тартиби тасдиқнамудаи Мақомоти ваколатдори авиатсияи гражданӣ дода мешавад.
21) Амали ҳайати идоракунандаи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда, ба воситаи қоидаҳои авиатсионии парвозҳо дар фазои ҳавоии Ҷумҳурии Тоҷикистон, қоидаҳои авиатсионӣ оид ба удани шрвози намудҳои гуногуни авиатсия, роҳнамоҳо оид ба истифодабарии парвози (дастурамал барои ҳайати парвозӣ) ҳавопаймоҳо, муайян карда мешавад.
22) Ҳуқуқи фармон барои сафарбар намудани қувваҳо ва воситаҳои (ҳавопаймоҳои) навбатдор, ҳангоми қабули бонги хатар ба инҳо дода мешавад:
а) мақомоти зудамали Низоми ягонаи ташкили ҳаракати ҳавоӣ;
б) мақомоти минтақавии хадамоти аэронавигатсионӣ;
в) намояндагони хадамоти аэронавигатсионие, ки вазифаҳои санҷишӣ ва назоратиро иҷро мекунанд;
г) роҳбарони хадамоти корхонаҳои авиатсионие, ки ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳиро амалӣ менамоянд (фурудгоҳҳои ҷойгиршавии қувва ва воситаҳо);
д) мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идораи парвозҳо).
23) Шахсони масъул ва мақомоти дар зербандҳои б-г банди 22-и Тартиби мазкур зикршуда, ҳуқуқ доранд барои сафарбар намудани қувва ва воситаҳои навбатдор фармон дода, сипас фавран ба мақомоти хизматрасонии ҳаракати ҳавоӣ (идораи парвозҳо) хабар диҳанд.
24) Қарор оид ба сафарбар намудани қувва ва воситаҳои навбатдор баъд аз ҷамъ овардан, коркард ва таҳлили маълумот дар бораи ҳавопаймои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда, шароитҳои метеорологӣ ва пешгӯии обу ҳаво дар минтақаи ҷустуҷӯ ва наҷотдиҳӣ, қабул карда мешавад.
25) Ҳангоми тафтиши омодагии қувва ва воситаҳои навбатдор, парвози (баромади) онҳо бояд қаблан бо мақомоти минтақавии хадамоти аэронавигатсионӣ мувофиқа карда шавад.
26) Корҳои ҷустуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ аз лаҳзаи расидани бонги хатари ҳавопаймоҳои ба фалокат дучоршудаистода ё дучоршуда оғоз мегарданд ва баъди таҳлияи (эвакуатсияи) ҳамаи ҷабрдидагон ба муассисаҳои тиббӣ, ба фурудгоҳҳои наздиктарин ё ба нуқтаҳои аҳолинишин ва бартарафсозии оқибатҳои садама анҷом меёбанд.
27) Амалиёти (корҳои) ҷусгуҷӯию наҷотдиҳӣ ва садамавию наҷотдиҳӣ аз тарафи хадамоти Кумитаи ҳолатҳои фавқулодда ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, гурӯҳҳои садамавию наҷотдиҳии корхонаҳои авиатсионӣ, қувваҳои мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ дар маҳалҳо амалӣ мегарданд ва ҳангоми зарурат қувва ва воситаҳои дигар вазорату идораҳо ҷалб карда мешаванд.
28) Тартиби ташкил ва гузаронидани корҳои садамавию наҷотдиҳӣ, ҳамкории вазорату идораҳо барои бартараф намудани оқибатҳои ҳодисаи авиатсионӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар карда мешавад.
