Низомнома дар бораи комиссияҳои сетарафа оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

I. Муқаррароти умумӣ

1. Низомномаи мазкур дар асоси Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия гардида, мақсад, усул, низом, салоҳият ва масъулияти тарафҳоро оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 17.03.2017 № 136).

2. Комиссияҳои сетарафа (дутарафа) оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд Комиссия) аз ҷониби тарафҳои шарикии иҷтимоӣ бо мақсади ҳифзи ҳуқуқҳои меҳнатӣ ва манфиатҳои иҷтимоию иқтисодии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис дода мешаванд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 17.03.2017 № 136).

II. Мақсадҳои асосӣ ва вазифаҳои Комиссия

3. Мақсадҳои асосии Комиссия:

- ҳангоми таҳияи услубҳои асосии танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ дар сатҳи ҷумҳуриявӣ, минтақавӣ ва соҳавӣ ба назар гирифтани манфиатҳои мақомоти идораи ҳокимияти давлатӣ, Федератсияи итттифоқҳои касабаи мустақили Тоҷикистон ва Иттиҳодияи корфармоёни Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- бо роҳи сари вақт танзим намудани муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ гирифтани пеши роҳи баҳсҳои меҳнатӣ дар сатҳҳои гуногун;

- мусоидат ба танзими қарордодҳои муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ.

4. Вазифаҳои Комиссия инҳоянд:

- гузаронидани музокироти коллективӣ ва таҳия намудани лоиҳаҳои созишномаҳои генералӣ, соҳавӣ ва минтақавӣ;

- таъмини ҳамкории баробарҳуқуқӣ миёни шарикони иҷтимоӣ дар вақти кор карда баромадани принсипҳои умумии ба танзим даровардани муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ дар сатҳи ҷумҳуриявӣ, минтақавӣ ва соҳавӣ;

- назорати раванди иҷрои созишномаҳои генералӣ, соҳавӣ ва минтақавӣ, бартарафсозии мухолифати дар рафти иҷрои онҳо бавуқӯъомада, инчунин танзими масъалаҳои созишномаҳои соҳавӣ, ки аз рӯи онҳо мувофиқа ба даст наомадааст;

- рушди шарикии иҷтимоӣ дар сатҳи ҷумҳуриявӣ, минтақавӣ ва соҳавӣ;

- ҳал намудани баҳсҳои (муноқишаҳои) меҳнатӣ;

- гузаронидани машваратҳои сетарафаи (дутарафаи) пешакӣ ва муқокимаи лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба масъалаҳои иҷтимоию меҳнатӣ;

- мувофиқасозии мавқеи тарафҳо доир ба самтҳои асосии сиёсати иҷтимоӣ;

- густариши таҷрибаи шарикии иҷтимоӣ, иттилоотонии комиссияҳои соҳавӣ, минтақавӣ ва комиссияҳои дигари танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ дар бораи фаъолияти Комиссия;

- омӯзиши таҷрибаи байналмилалии ширкат дар чорабиниҳое, ки бо созмонҳои дахлдори хориҷӣ дар соҳаи муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ ва шарикии иҷтимоӣ гузаронида мешаванд, дар доираи Комиссияҳо гузаронидани машваратҳо оид ба масъалаҳои марбути ба тавсиб расонидан ва мавриди амал қарор додани меъёрҳои байналмилалии меҳнат.

III. Ҳуқуқҳои Комиссия

5. Комиссия ҳуқуқ дорад:

- иҷрои муқаррароти созишномаҳои генералӣ, соҳавӣ ва минтақавиро аз ҷониби мақомоти ҳокимияти давлатӣ, намояндагони иттифоқҳои касаба ва корфармоён назорат намояд;

- пешниҳодҳоро оид ба боздошт ё бекор кардани амали қарорҳои мақомоти идораи давлатӣ, иттиҳодияхои касабавӣ ва корфармоён, инчунин корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликият, ки бо имкони сар задани ихтилофоти коллективӣ алоқаманд мебошад, манзур кунад;

- пешниҳодҳоро дар бораи ба ҷавобгарӣ кашидани шахсони мансабдор ва дигар ашхосе, ки иҷрои аҳду паймони ҳосилгардида ва қарорҳои бобати амалӣ намудани ин аҳду паймонҳо қабулшударо таъмин накардаанд, ба вайронкунии тартиби баррасии баҳсҳои коллективи меҳнатӣ тибқи қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳ додаанд, манзур намоянд;

- таҳия ва тибқи санадҳои меъёрию ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мақомоти ҳокимияти давлатӣ манзур намудани пешниҳодҳо оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ;

- ба ҳаллу фасли баҳсҳои (муноқишаҳои) коллективӣ роҳбарон ва кормандони вазоратҳо (идораҳо), ассотсиатсияҳо, корпоратсияҳо ва дигар иттиҳодияҳо, муассисаҳо, мақомоти иттифоқҳои касаба ва коршиносонро ҷалб кунад;

- дар бораи вазъи иҷтимоию иқтисодии минтақаҳо, соҳаҳо, корхонаҳо ва муассисаҳо барои ҳаллу фасли масъалаҳои бартарафсозии мухолифат оид ба созишномаҳои генералӣ, соҳавӣ ва минтақавӣ ва батанзимдарории баҳсҳои (муноқишаҳои) коллективии меҳнатӣ иттилооти зарурӣ гирад;

- бо тартиби мақарраршуда аъзои комиссия ва ташхисгаронро ҷиҳати шиносоӣ бо шароити меҳнат, вазъи иҷтимоию иқтисодии кормандон ва дигар мавод тибқи қонунгузорӣ ба иттиҳодияҳо, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликияташон, ки дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷойгиранд, равон кунад;

- иштирок намудан дар гузаронидани ҷаласаҳои умумиҷумҳуриявӣ, конференсияҳо, конгрессҳо ва семинарҳо доир ба масъалаҳои муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ ва шарикии иҷтимоӣ.

6. Аъзои Комиссия Низомномаи мазкурро ба роҳбарӣ мегиранд ва ҳуқуқ доранд, ки ба мақомоти идораи давлатӣ, иттифоқҳои касаба, иттиҳодияи корфармоён (соҳибкорон) барои гирифтани ҷавоби хаттӣ оид ба моҳияти масъалаҳои гузошташуда муроҷиат намоянд.

7. Комиссияҳо регламенти комиссияҳои сетарафа (дутарафа) оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатии дахлдорро таҳия ва тасдиқ мекунанд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 17.03.2017 № 136).

IV. Тартиби таъсисёбӣ ва фаъолияти Комиссия

8. Намояндагии иттиҳодияи намояндагони кормандон (иттифоқҳои касаба), иттиҳодияи корфармоён ва мақомоти ҳокимияти давлатӣ дар ҳайати тарафҳои Комиссия аз ҷониби ҳар яки онҳо тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки фаъолияти онҳоро ба танзим медарорад ва оинномаҳои ҷамъиятҳои дахлдор мустақилона муайян карда мешавад.

9. Комиссияи сетарафаи ҷумҳуриявии танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз намояндагони Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Федератсияи иттифоқҳои касабаи мустақили Тоҷикистон ва Иттиҳодияи корфармоёни Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат мебошад. Ҳайати Комиссияи сетарафаи ҷумҳуриявӣ оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон тарафҳо муайян ва тағйир медиҳанд ва аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 17.03.2017 № 136).

10. Комиссияҳои сетарафаи (дутарафаи) соҳавӣ ва минтақавии танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ аз намояндагони мақомоти дахлдори ҳокимияти давлатӣ, мақомоти намояндагии кормандон ва корфармоён иборат мебошанд. Ҳайати комиссияҳои сетарафаи (дутарафаи) соҳавӣ ва минтақавӣ оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатиро тарафҳо муайян ва тағйир медиҳанд ва аз ҷониби мақомоти дахлдори ҳокимияти давлатӣ тасдиқ карда мешавад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 17.03.2017 № 136).

11. Намояндагони Тарафҳо аъзои Комиссия ба ҳисоб мераванд. Теъдоди аъзои Комиссия аз ҳар як тараф набояд аз 13 нафар зиёд бошад.

V. Тартиби қабули қарор аз ҷониби Комиссия

12. Қарор оид ба ҳама масъалаҳои аз ҷониби Комиссия баррасишаванда дар сурате қабулгардида ҳисобида мешавад, ки ба тарафдории он бештар аз 50 фоизи ҳайати тасдиқшудаи ҳар як тараф овоз дода бошад.

13. Тартиби қабули қарор аз ҷониби ҳар як тараф бо регламенти Комиссия муайян карда мешавад.

14. Аъзои бо қарори қабулгардида розинабудаи Комиссия ҳуқуқ доранд талаб кунанд, ки дар протоколи ҷаласаи Комиссия мавқеи махсуси онҳо қайд карда шавад.

15. Ҳаллу фасли баҳсҳо ва муноқишаҳои коллективии меҳнатӣ бо тартиби пешбининамудаи қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

16. Комиссияи сетарафа (дутарафа) дар сурати муроҷиати муштараки тарафҳо метавонад баҳсҳои (муноқишаҳои) коллективии меҳнатиро баррасӣ намояд. Дар ин маврид қарори Комиссия барои онҳо ҳатмӣ мебошад.

17. Иттиҳодияҳои иттифоқҳои касаба ва корфармоёни (соҳибкорони) дар комиссияи сетарафа (дутарафа) намояндагӣ надошта ҳуқуқ доранд, ки ба Комиссия дар хусуси бо ширкати онҳо дар ҷаласаи он баррасӣ гардидани масъалаи пешниҳоднамудаашон муроҷиат намоянд.

VI. Ҳамоҳангсозоии Комиссия

18. Фаъолияти Комиссияи сетарафа оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатиро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон муовини Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки узви комиссия, аз ҷониби Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон намебошад, ҳамоҳанг месозад (қарори Ҳукумати ҶТ аз 17.03.2017 № 136).

19. Фаъолияти комиссияҳои сетарафаи (дутарафаи) соҳавӣ ва минтақавӣ оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатиро раис ё муовини намояндагии мақомоти дахлдори ҳокимияти давлатӣ, ки узви комиссияҳои номбаршуда намебошанд, ҳамоҳанг месозад. (қарори Ҳукумати ҶТ аз 17.03.2017 № 136)

20. Ҳамоҳангсози Комиссия:

- фаъолияти Комиссияро ба роҳ мемонад, ба ҷаласаҳои он раисӣ мекунад;

- ҳайати гурӯҳи кориро тасдиқ мекунад;

- ба мувофиқасозии мавқеи тарафҳо мусоидат мекунад;

- ба регламент, нақшаи кор ва қарори Комиссия имзо мегузорад;

- котиботи Комиссияро роҳбарӣ менамояд;

- бо мақсади таҳия намудани тавсияҳо доир ба рушди шарикии иҷтимоӣ аз мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ ва комиссияҳо оид ба танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ оид ба созишномаҳои басташаванда ва басташуда, ки танзимкунандаи муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ маҳсуб меёбанд, маълумот дархост намояд (қарори Ҳукумати ҶТ аз 17.03.2017 № 136);

- барои иштирок дар кори Комиссия намояндагони мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ, иттифоқҳои касаба ва иттиҳодияи корфармоён, ки аъзои Комиссия нестанд, инчунин олимон, мутахассисон ва дигар намояндагони ташкилотҳоро даъват мекунад;

- дар мувофиқа бо иттиҳодияи иттифоқҳои касаба, иттиҳодияи корфармоён ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ аъзои Комиссияро барои иштирок дар ҷаласаҳои иттиҳодияҳо ва мақомоти номбурда, ки масъалаҳои танзими муносибатҳои иҷтимоию меҳнатиро баррасӣ менамоянд, равон мекунад;

- дар доираи ваколатҳои худ дар давраи байни ҷаласаҳои Комиссия бо ҳамоҳангсозони тарафҳо роҷеъ ба масъалаҳое, ки ҳаллу фасли фавриро талаб мекунанд, машваратҳо доир намояд;

- ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатӣ дар бораи фаъолияти Комиссия гузориш медиҳад;

- Комиссияро аз тадбирҳои дар соҳаи муносибатҳои иҷтимоию меҳнатӣ андешидаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон огоҳ мекунад;

- дар бораи иштироки намояндагони иттифоқҳои касаба ва иттиҳодияи корфармоён дар маҷлисҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарорҳои бо тарафҳо мувофиқашударо қабул мекунад.

21. Ҳамоҳангсози Комиссия ба фаъолияти тарафҳо дахолат наменамояд ва дар овоздиҳӣ иштирок намекунад.

VII. Ҳамоҳангсозони тарафҳо

22. Фаъолияти ҳар як тарафро ҳамоҳангсози тарафҳо ба роҳ мемонад.

23. Ҳамоҳангсозони тарафҳо, ки иттиҳодияи иттифоқҳои касаба ва иттиҳодияи корфармоёнро намояндагӣ мекунанд, аз ҷониби тарафҳои мазкур интихоб карда мешаванд.

24. Ҳамоҳангсози ҳар як тараф бо супориши он ба ҳамоҳангсози Комиссия оид ба лоиҳаҳои нақшаи кори Комиссия, рӯзномаҳои ҷаласаҳои он, ҳайати шахсии намояндагони тараф дар гурӯҳи корӣ пешниҳод манзур менамояд, Комиссияро аз тағйир ёфтани ҳайати шахсии тарафҳо огоҳ мекунад, бо мақсади муайян намудани мавқеи онҳо нисбати масъалаҳои ба баррасии Комиссия пешниҳодшуда, машварати намояндагони тарафҳоро доир мекунад.

25. Ҳамоҳангсози ҳар яке аз тарафҳо бо супориши он ҳуқуқ дорад, ки ба Комиссия оид ба гузаронидани ҷаласаи ғайринавбатии Комиссия пешниҳод манзур кунад. Дар ин маврид ҳамоҳангсози Комиссия вазифадор аст дар мӯҳлати ду ҳафта аз рӯзи ворид шудани пешниҳоди мазкур ҷаласаи Комиссияро даъват намояд.

26. Ҳамоҳангсози ҳар яке аз тарафҳо барои иштирок дар кори Комиссия мутобиқан намояндагони иттиҳодияҳои иттифоқҳои касаба, иттиҳодияҳои корфармоён ва мақомоти дахлдори ҳокимияти давлатиро, ки аъзои Комиссия намебошанд, инчунин олимон, мутахассисон ва намояндагони дигар ташкилотҳоро даъват менамояд.