Конвенсияи байналхалқӣ дар бораи барҳам додани тамоми шаклҳои табъизи нажодӣ аз 7 марти соли 1966

Санаи амалкуни:

Ҳолати ҳуҷҷат: Амалкунанда

Конвенсияи байналхалқӣ дар бораи барҳам додани тамоми шаклҳои табъизи нажодӣ

Бо резолютсияи 2106 А (XX) Ассамблеяи Генералӣ

аз 21 декабри соли 1965 қабул ва барои имзо ва тасдиқ боз шудааст

(4 январи соли 1969 мутобиқи моддаи 19 эътибор пайдо намудааст)

Давлатҳои аъзои ин Конвенсия,

бо дарназардошти он ки Оинномаи Созмони Милали Муттаҳид ба принсипҳои шаъну шараф ва баробарӣ, ки хоси ҳар як инсон мебошанд ва тамоми давлатҳои аъзои Созмон ӯҳдадор шудаанд дар ҳамкорӣ бо Созмони Милали Муттаҳид барои ноил шудан ба яке аз мақсадҳои Созмони Милали Муттаҳид, ки аз ҳавасмандгардонӣ ва рушди эҳтироми умумӣ ва риояи ҳуқуқи инсон ва озодиҳои асосӣ барои ҳама, бидуни фарқияти нажодӣ, ҷинсӣ, забонӣ ё динӣ иборат аст, амалҳои якҷоя ва мустақил анҷом медиҳанд,

бо дарназардошти он ки Эъломияи умумии ҳуқуқи башар эълон медорад, ки тамоми одамон озод ва аз лиҳози шарафу ҳуқуқ бо ҳам баробар ба дунё меоянд ва ҳар як шахс бидуни ягон фарқият, хусусан, бидуни фарқият бо нишонаи нажод, ранги пӯст ё баромади миллӣ бояд тамоми ҳуқуқ ва озодиҳои дар он эълонгардидаро дошта бошад,

бо дарназардошти он ки тамоми одамон дар назди қонун баробаранд ва тибқи қонун ба ҳифзи баробар аз ҳама гуна табъиз ва аз ҳама гуна таҳрик ба табъиз ҳуқук доранд,

бо дарназардошти он ки Созмони Милали Муттаҳид мустамликадорӣ ва ҳама гуна амали бо он вобастаи сегрегатсия ва табъизро дар куҷое набошад ва дар кадом шакле ки онҳо зоҳир мегарданд, маҳкум намудааст ва Эъломияи оид ба додани истиқлолият ба кишварҳо ва халқҳои мустамлика аз 14 декабри соли 1960 (резолютсияи 1514 (XV) Ассамблеяи Генералӣ) зарурати фавран ва бечунучаро ба ин хотима бахшиданро тасдиқ ва ботантана эълон намудааст,

бо дарназардошти он ки Эъломияи Созмони Милали Муттаҳид дар бораи барҳам додани тамоми шаклҳои табъизи нажодӣ аз 20 ноябри соли 1963 (резолютсияи 1904 (XVIII) Ассамблеяи Генералӣ) зарурати ҳарчи зудтар барҳам додани табъизи нажодиро дар тамоми ҷаҳон, дар ҳама гуна шаклҳо ва зуҳуроти он ва таъмини дарку эҳтироми шаъну шарафи шахсияти инсонро ботантана тасдиқ менамояд,

бо боварӣ аз он ки ҳама гуна назарияи бартарияти ба фарқияти нажодӣ асосёфта аз ҷиҳати илмӣ ғалат, аз ҷиҳати маънавӣ - ношоиста ва аз ҷиҳати иҷтимоӣ - беадолатона ва хатарнок мебошад ва наметавонад барои табъизи нажодӣ дар куҷое набошад, на дар назария ва на дар амалия далел бошад,

бо тасдиқи он ки табъизи одамон бо нишонаи нажод, ранги пӯст ё баромади этникӣ барои муносибатҳои дӯстона ва осоиштаи байни миллатҳо монеа мебошад ва метавонад боиси халалдор шудани сулҳ ва амнияти байни халқҳо, инчунин ҳамзистии мутаносиби шахсон ҳатто дар дохили як давлат гардад,

бо боварӣ аз он ки мавҷудияти монеаҳои нажодӣ хилофи ғояҳои ҳама гуна ҷомеаи инсонӣ мебошад,

бо изҳори ташвиш аз зуҳуроти табъизи нажодӣ, ки ҳанӯз дар баъзе минтақаҳои ҷаҳон ба мушоҳида мерасад, инчунин сиёсати давлатии ба принсипҳои бартарияти нажодӣ ё бадбинии нажодӣ, ба монанди сиёсати апартеид, сегрегатсия ё тақсимот асосёфта,

бо азми қатъӣ ҷиҳати андешидани тамоми тадбирҳои зарурӣ барои ҳарчи зудтар барҳам додани табъизи нажодӣ дар тамоми шаклҳо ва зуҳуроти он ва пешгирию решакан намудани назарияҳо ва амалияи нажодпарастонаи татбиқи онҳо бо мақсади мусоидат ба якдигарфаҳмӣ байни нажодҳо ва бунёди ҷомеаи байналмилалии озод аз ҳама гуна шаклҳои сегрегатсияи нажодӣ ва табъизи нажодӣ,

бо дарназардошти Конвенсияи оид ба табъиз дар соҳаи кироя ва меҳнат, ки Ташкилоти байналмилалии меҳнат дар соли 1958 тасдиқ намудааст ва Конвенсияи оид ба пешгирии табъиз дар соҳаи маориф, ки Созмони Милали Муттаҳид оид ба масъалаҳои маориф, илм ва фарҳанг дар соли 1960 тасдиқ намудааст,

бо майлу хоҳиши татбиқ намудани принсипҳои дар Эъломияи Созмони Милали Муттахид дар бораи барҳам додани тамоми шаклҳои табъизи нажодӣ баёнгардида ва барои ноил гардидан ба ин мақсад таъмин намудани доиргардии ҳарчи зудтари тадбирҳои амалӣ,

ба мувофиқаи зайл расиданд:

ҚИСМИ I

Моддаи 1

1. Дар ин Конвенсия ибораи "табъизи нажодӣ" ҳама гуна фарқият, хориҷкунӣ, маҳдудсозӣ ё афзалиятеро ифода мекунад, ки ба нишонаҳои нажод, ранги пӯст, баромади авлодӣ, миллӣ ё этникӣ асос ёфта, мақсади онҳо ё оқибати онҳо нобудсозӣ ё нописандии эътироф, истифода ё баробар татбиқ кардани ҳуқуқ ва озодиҳои асосии инсон дар соҳаҳои сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ, фарҳангӣ ё ҳама гуна дигар соҳаҳои ҳаёти ҷамъиятӣ мебошад.

2. Ин Конвенсия нисбати фарқиятҳо, хориҷкуниҳо, маҳдудиятҳо ё афзалиятҳое, ки давлатҳои аъзои ин Конвенсия дар байни шаҳрвандон ва ғайришаҳрвандон ба роҳ мемонанд, истифода намегардад.

3. Ҳеҷ чиз дар ин Конвенсия наметавонад ҳамчун то андозае таъсиррасонанда ба муқаррароти қонунгузории давлатҳои аъзо марбут ба мансубияти миллӣ, шаҳрвандӣ ё натурализатсия шарҳ дода шавад, ба шарте ки дар чунин қарорҳо нисбати ягон миллати муайян табъиз зоҳир нагардад.

4. Қабули тадбирҳои махсус бо мақсади истисноии таъмини пешрафти зарурии баъзе гурӯҳҳои нажодӣ ё этникӣ ё шахсони алоҳидаи эҳтиёҷманд ба муҳофизате, ки метавонад барои он зарур бошад, ки ба чунин гурӯҳҳо ё шахсон истифодаи баробар ва татбиқи ҳуқуқ ва озодиҳои асосии инсонро таъмин намояд, ҳамчун табъизи нажодӣ арзёбӣ намегардад, ба шарте ки зимнан чунин тадбирҳо дар натиҷа боиси нигоҳ доштани ҳуқуқҳои махсус барои гурӯҳҳои мухталифи нажодӣ нагарданд ва онҳо баъд аз ноил гардидан ба он мақсадҳое, ки барояшон онҳо ҷорӣ карда шуда буданд, дар ҳоли эътибор боқӣ намонанд.

Моддаи 2

1. Давлатҳои аъзо табъизи нажодиро маҳкум мекунанд ва ӯҳдадор мешаванд, ки бидуни таъхир, бо тамоми усулҳои имконпазир сиёсати барҳам додани тамоми шаклҳои табъизи нажодиро ба роҳ мемонанд ва ба ҳамдигарфаҳмии байни тамоми нажодҳо мусоидат менамоянд ва бо ин мақсад:

а) ҳар як давлати узв ӯҳдадор мешавад нисбати шахсон, гурӯҳҳо ё муассисаҳо ягон кирдор ё амали вобаста ба табъизи нажодиро содир намекунад ва кафолат медиҳад, ки тамоми мақомоти давлатӣ ва муассисаҳои давлатӣ, ҳам маҳаллӣ ва ҳам миллӣ мутобиқи ин ӯҳдадориҳо амал хоҳанд кард;

b) ҳар як давлати узв ӯҳдадор мешавад табъизи нажодиро, ки ягон шахс ё ташкилот амалӣ менамояд, ҳавасманд, ҳимоя ва дастгирӣ нахоҳад кард;

с) ҳар як давлати узв бояд барои аз нав дида баромадани сиёсати ҳукумат дар доираи миллӣ ва маҳаллӣ, инчунин барои ислоҳ ва бекор кардан ё лағв намудани ҳама гуна қонунҳо ва қарорҳое, ки боиси пайдоиш ё пойдор гардидани табъизи нажодӣ дар ҳама ҷое, ки он вуҷуд дорад, тадбирҳои самарабахш андешад;

d) ҳар як давлати узв бояд бо истифодаи тамоми воситаҳои зарурӣ, аз ҷумла тадбирҳои қонунгузорӣ, вобаста ба вазъият, табъизи нажодиро, ки ҳама гуна шахсон, гурӯҳҳо ё ташкилотҳо амалӣ менамоянд, манъ кунад ва ба он хотима бахшад;

е) ҳар як давлати узв ӯҳдадор мешавад дар ҳолатҳои зарурӣ ташкилотҳо ва ҷунбишҳои муттаҳидкунандаи гуногуннажодӣ, ҳамчунин дигар тадбирҳои барои рафъи монеаҳои нажодӣ равонагардидаро ҳавасманд гардонад ва онҳоеро, ки ба таъмиқи тақсимоти нажодӣ мусоидат менамоянд, дастгирӣ нахоҳад кард.

2. Давлатҳои аъзо бояд дар ҳолатҳои зарурӣ тадбирҳои махсус ва мушаххасро дар соҳаҳои иҷтимоӣ, иқтисодӣ, фарҳангӣ ва дигар соҳаҳо бо мақсади таъмини рушди матлуб ва ҳифзи баъзе гурӯҳҳои нажодӣ ё шахсони ба онҳо тааллуқдошта андешанд, то ки истифодаи пурра ва баробари ҳуқуқ ва озодиҳои асосии инсонро ба онҳо кафолат диҳанд. Чунин тадбирҳо ба ҳеҷ ваҷҳ набояд баъд аз ноил гардидан ба он мақсадҳое, ки барояшон онҳо ҷорӣ карда шуда буданд, дар натиҷа боиси нигоҳдории ҳуқуқҳои нобаробар ё махсус барои гурӯҳҳои мухталифи нажодӣ гарданд.

Моддаи 3

Давлатҳои аъзо сегрегатсияи нажодӣ ва апартеидро махсус маҳкум намуда, ӯҳдадор мешаванд ҳама гуна чунин амалҳоро дар қаламраве, ки дар доираи ҳуқуқии онҳо қарор дорад, пешгирӣ, манъ ва решакан кунанд.

Моддаи 4

Давлатҳои аъзо ҳама гуна ташвиқот ва тамоми ташкилотҳоеро, ки дар заминаи ғояҳо ё назарияҳои бартарияти як нажод ё гурӯхи шахсони ранги муайяни пӯст ё баромади этникӣ ё онҳоеро, ки кӯшиш доранд нафрат ва табъизи нажодиро дар ҳама гуна шакл асоснок созанд ё ҳавасманд гардонанд, маҳкум мекунанд ва ӯҳдадор мешаванд тадбирҳои фаврӣ ва мусбие андешанд, ки ба решакан намудани ҳама гуна таҳрик ба чунин табъиз ё амалҳои табъиз равона гардидаанд ва бо ин мақсад онҳо мутобиқи принсипҳои дар Эъломияи умумии ҳуқуқи башар ва ҳуқуқҳои ба таври возеҳ дар моддаи 5 ин Конвенсия баёнгардида, ҳамчунин:

а) ҳама гуна паҳнкунии ғояҳои ба бартарият ё нафрати нажодӣ асосёфта, ҳама гуна таҳрик ба табъизи нажодӣ, инчунин тамоми амалҳои зӯроварӣ ё таҳрик ба чунин амалҳоро, ки зидди ҳама гуна нажод ё гурӯҳҳои шахсони дигар ранги пӯст ё баромади этникӣ равона гардидаанд, инчунин пешниҳод намудани ҳама гуна кӯмак барои амалӣ сохтани фаъолияти нажодпарастӣ, аз ҷумла маблағгузории онро ҳамчун ҷинояти бо қонун ҷазододашаванда эълон мекунанд;

b) ташкилотҳо, инчунин фаъолияти муташаккил ва ҳама гуна фаъолияти дигари ташвиқотиро, ки табъизи нажодиро ҳавасманд мегардонанд ва ба он таҳрик мекунанд, ғайриқонунӣ эълон ва манъ мекунанд ва иштирок дар чунин ташкилотҳо ё дар чунин фаъолиятро ҷинояти бо қонун ҷазододашаванда эътироф менамоянд;

с) ҳавасмандгардонии табъизи нажодӣ ё таҳрик ба онро ба мақомоти ҳокимияти давлатии миллӣ ё маҳаллӣ ё муассисаҳои давлатӣ иҷозат намедиҳанд.

Моддаи 5

Мутобиқи ӯҳдадориҳои асосии дар моддаи 2 ин Конвенсия баёнгардида давлатҳои аъзо ӯҳдадор мешаванд табъизи нажодиро дар тамоми шаклҳояш манъ ва барҳам диҳанд ва баробарҳуқуқии ҳар як шахсро дар назди қонун, бидуни фарқияти нажодӣ, ранги пӯст, баромади миллӣ ё этникӣ, хусусан нисбати татбиқи ҳуқуқҳои зерин таъмин намоянд:

а) ҳуқуқи баробарӣ дар назди суд ва тамоми дигар мақомоте, ки адлияи судиро амалӣ менамоянд;

b) ҳуқуқи амнияти шахсӣ ва ҳимоя аз ҷониби давлат аз зӯроварӣ ё захми ҷисмонӣ, ки чи аз ҷониби шахсони мансабдори ҳукуматӣ, чи аз ҷониби ягон шахси алоҳида, гурӯҳҳо ё муассисаҳо расонида мешавад;

с) ҳуқуқҳои сиёсӣ, аз ҷумла ҳукуқи иштирок дар интихоботовоздиҳӣ ва пешбарӣ намудани номзадии худ - дар асоси ҳуқуқи интихоботии умумӣ ва баробар, ҳуқуқи иштирок дар идораи кишвар, ҳамчунин дар идораи корҳои давлатӣ дар ҳама гуна зинаҳо, инчунин ҳуқуқи дастрасии баробар ба хизмати давлатӣ;

d) дигар ҳуқуқҳои шаҳрвандӣ, аз ҷумла:

i) ҳуқуқи ҳаракат ва истиқомати озод дар ҳудуди давлат;

ii) ҳуқуқи тарк намудани ҳама гуна кишвар, аз ҷумла кишвари худ ва бозгаштан ба кишвари худ;

iii) ҳуқуқ ба шаҳрвандӣ;

iv) ҳуқуқи бастани ақди никоҳ ва интихоби ҳамсар;

v) ҳуқуқи соҳибият ба амвол, чи дар алоҳидагӣ ва чи якҷоя бо дигарон;

vi) ҳуқуқ ба мерос;

vii) ҳуқуқи озодӣ ба ақида, виҷдон ва дин;

Viii) ҳуқуқи озодӣ ба фикру ақида ва озодона изҳор намудани онҳо;

iх) ҳуқуқи озодӣ ба ҷамъомадҳо ва ассотсиатсияҳои осоишта;

е) ҳуқуқҳо дар соҳаи иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ, аз ҷумла:

i) ҳуқуқ ба меҳнат, интихоби озоди кор, шароити одилона ва мусоиди меҳнат, муҳофизат аз бекорӣ, пардохти баробар барои меҳнати баробар, мукофотонии одилона ва қаноатбахш;

ii) ҳуқуқ ба таъсиси иттифоқҳои касаба ва дохил шудан ба онҳо;

iii) ҳуқуқ ба манзил;

iv) ҳуқуқ ба тандурустӣ, кӯмаки тиббӣ, таъминоти иҷтимоӣ ва хизматрасонии иҷтимоӣ;

v) ҳуқуқ ба маълумот ва тарбияи касбӣ;

vi) ҳуқуқ ба иштироки баробар дар ҳаёти фарҳангӣ;

f) ҳуқуқи дастрасӣ ба ҳама гуна ҷой ё ҳама гуна хизматрасонии барои истифодаи ҷамъиятӣ таъингардида, масалан, нақлиёт, меҳмонхонаҳо, ресторанҳо, қаҳвахонаҳо, театрҳо ва боғҳои истироҳатӣ.

Моддаи 6

Давлатҳои аъзо ба ҳар як шахсе, ки доираи ҳуқуқии онҳо ба он паҳн мегардад, ҳимояи самарабахш ва воситаҳои ҳимояро тавассути судҳои салоҳиятдори миллӣ ва дигар институтҳои давлатӣ дар сурати ҳама гуна кирдорҳои табъизи нажодӣ, таҳрики хилофи ин Конвенсия, ба ҳуқуқҳои инсонии ӯ ва озодиҳои асосӣ, инчунин ҳуқуқи ба ин судҳо пешниҳод намудани даъвоҳо оид ба ҷуброни одилона ва баробар ё қонеъгардонӣ барои ҳама гуна зиёни дар натиҷаи чунин табъиз расонидашударо таъмин мекунанд.

Моддаи 7

Давлатҳои аъзо ӯҳдадор мешаванд, аз ҷумла дар соҳаи таълиму тарбия, фарҳанг ва иттилоот, бо мақсади мубориза бо хурофоте, ки боиси табъизи нажодӣ мегардад, ҳавасмандгардонии якдигарфаҳмӣ, тоқатпазирӣ ва дӯстии байни миллатҳо ва гурӯҳҳои нажодӣ ё этникӣ, инчунин ташвиқи мақсадҳо ва принсипҳои Оинномаи Созмони Милали Муттаҳид, Эъломияи умумии ҳуқуқи башар, Эъломияи Созмони Милали Муттаҳид дар бораи барҳам додани тамоми шаклҳои табъизи нажодӣ ва ин Конвенсия тадбирҳои фаврӣ ва самарабахш андешанд.

ҚИСМИ II

Моддаи 8

1. Бояд Кумита дар бораи барҳам додани табъизи нажодӣ (минбаъд "Кумита" номида мешавад), ки иборат аз ҳаждаҳ коршиноси дорои сифатҳои баланди ахлоқӣ ва беғаразии эътирофгардида мебошанд, таъсис дода шавад. Ин коршиносонро давлатҳои аъзо аз ҷумлаи шаҳрвандони худ, ки бояд ӯҳдадориҳои худро ба сифати шахсӣ иҷро намоянд, интихоб мекунанд ва зимнан таваҷҷӯҳ ба тақсимоти одилонаи географӣ ва намояндагии шаклҳои мухталифи тамаддун, инчунин системаҳои асосии ҳуқуқӣ зоҳир мегардад.

2. Аъзои Кумита ба тариқи овоздиҳии пинҳонӣ аз ҷумлаи шахсони ба рӯйхат воридгардидае, ки давлатҳои аъзо пешбарӣ намудаанд, интихоб карда мешаванд. Ҳар як давлати узв метавонад як шахсро аз ҷумлаи шаҳрвандони худ пешбарӣ намояд.

3. Интихоботи ибтидоӣ пас аз шаш моҳи баъди эътибор пайдо намудани ин Конвенсия доир карда мешаванд. Ҳар дафъа, ақаллан се моҳ пеш аз рӯзи интихобот, Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид ба давлатҳои аъзо бо мактуб муроҷиат намуда, онҳоро даъват мекунад, ки номҳои шахсони пешбаринамудаашонро дар мӯҳлати ду моҳ пешниҳод намоянд. Котиби генералӣ рӯйхатеро таҳия менамояд, ки дар он бо тартиби алифбоӣ ҳамаи шахсоне, ки ҳамин тариқ пешбарӣ шудаанд, ворид гардидаанд ва дар он давлатҳои аъзое, ки онҳоро пешбарӣ кардаанд, нишон дода шудаанд ва ин рӯйхатро ба давлатҳои аъзои ин Конвенсия пешниҳод мекунад.

4. Интихоби аъзои Кумита дар маҷлисҳои давлатҳои аъзои Конвенсия, ки Котиби генералӣ дар Муассисаҳои марказии Созмони Милали Муттаҳид даъват мекунад, доир карда мешаванд. Дар ин маҷлис, ки дар он аз се ду ҳиссаи давлатҳои аъзо кворумро ташкил медиҳанд, аъзои ба Кумита интихобшуда он номзадҳое мебошанд, ки шумораи бештари овозҳо ва аксарияти овозҳои намояндагони ҳузурдошта ва дар овоздиҳӣ иштирокнамудаи давлатҳои аъзои ин Конвенсияро сазовор шудаанд.

5. а) Аъзои Кумита ба мӯҳлати чор сол интихоб мегарданд, вале мӯҳлати ваколатҳои нӯҳ аъзои дар интихоботи аввал интихобгардида дар охири давраи дусола ба анҷом мерасад; фавран пас аз интихоботи аввал номҳои ин нӯҳ аъзо дар асоси қуръа аз ҷониби раиси Кумита муайян карда мешаванд;

b) барои пур кардани ҷойҳои ишғолнагардидаи пешбининашуда давлати узви Конвенсия, ки коршиноси он минбаъд узви Кумита намебошад, коршиноси дигарро аз ҷумлаи шаҳрвандони худ таъин мекунад, ба шарте ки Кумита маъқул донад.

6. Давлатҳои аъзо барои пӯшонидани хароҷоти аъзои Кумита дар давраи дар Кумита иҷро намудани вазифа масъул мебошанд.

Моддаи 9

1. Давлатҳои аъзо ӯҳдадор мешаванд ба Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид барои аз ҷониби Кумита баррасӣ гардидан оид ба тадбирҳои андешидашудаи қонунгузорӣ, судӣ, маъмурӣ ё дигар тадбирҳое, ки бо кӯмаки онҳо муқаррароти ин Конвенсия татбиқ мегарданд, маърӯза пешниҳод намоянд: а) дар давоми як соли пас аз барои ин давлат эътибор пайдо намудани ин Конвенсия; ва b) минбаъд ҳар ду сол ва ҳар лаҳзае, ки Кумита онро талаб мекунад. Кумита метавонад аз давлатҳои аъзои Конвенсия иттилооти иловагӣ дархост намояд.

2. Кумита ҳар сол тавассути Котиби генералӣ ба Ассамблеяи Генералии Созмони Милали Муттаҳид маърӯза оид ба фаъолияти худ пешниҳод мекунад ва метавонад пешниҳод ва тавсияҳои умумие ворид намояд, ки ба омӯзиши маърӯзаҳо ва иттилооти аз давлатҳои аъзои Конвенсия гирифташуда асос ёфтаанд. Ба маълумоти Ассамблеяи Генералӣ чунин пешниҳодҳо ва тавсияҳои умумӣ якҷоя бо эродҳои баённамудаи давлатҳои аъзои Конвенсия, агар чунин эродҳо баён гардида бошанд, расонида мешаванд.

Моддаи 10

1. Кумита қоида ва расмиёти худро муқаррар мекунад.

2. Кумита шахсони мансабдори худро ба мӯҳлати ду сол интихоб менамояд.

3. Котиботи Кумита аз ҷониби Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид таъмин мегардад.

4. Маҷлисҳои Кумита одатан дар Муассисаҳои марказии Созмони Милали Муттаҳид гузаронида мешаванд.

Моддаи 11

1. Агар ягон давлати узв чунин шуморад, ки дигар давлати узв муқаррароти Конвенсияро иҷро намекунад, он метавонад дар ин бора ба Кумита маълумот диҳад. Кумита баъдан ин маълумотро ба давлати манфиатдори узв таҳвил менамояд. Дар мӯҳлати се моҳ давлате, ки огоҳинома гирифтааст ба Кумита баённома ё изҳороти хаттие пешниҳод менамояд, ки дар онҳо ин масъала ва тадбирҳое, ки метавонанд аз ҷониби ин давлат андешида шаванд, баён гардидаанд.

2. Агар масъала бо қаноатмандии ҳар ду давлат бо роҳи музокироти дуҷониба ё дигар роҳҳои ба онҳо дастрасбуда дар тӯли шаш моҳи пас аз огоҳиномаи аввалинро гирифтани чунин давлат танзим нагардад, он гоҳ ҳар кадоме аз ин ду давлат ҳуқуқ дорад бори дигар ин масъаларо бо роҳи ирсоли огоҳиномаи дахлдор ба Кумита, инчунин ба дигар давлат, ба баррасии Кумита пешниҳод намояд.

3. Кумита масъалаи мутобиқи банди 2 ин модда ба он таҳвилгардидаро баъд аз муқаррар намудани он ки мутобиқи принсипҳои эътирофи умуми ҳуқуқи байналмилалӣ тамоми воситаҳои дастраси дохилии ҳифзи ҳуқуқ дар ин маврид санҷида ва истифода шудаанд, мавриди баррасӣ қарор медиҳад. Ин қоида дар он ҳолатҳое амал намекунад, ки истифодаи ин воситаҳо аз ҳад зиёд тӯл мекашад.

4. Оид ба ҳама гуна масъалаҳое, ки ба баррасии он таҳвил гардидаанд, Кумита метавонад ба давлатҳои манфиатдори аъзо пешниҳод намояд, ки ҳама гуна иттилооти марбут ба парвандаро муҳайё кунанд.

5. Агар ягон масъалаи аз ин муқаррароти модда бароянда мавриди баррасии Кумита қарор дошта бошад, он гоҳ давлатҳои манфиатдори аъзо ҳуқуқ доранд намояндагони худро барои иштирок дар маҷлисҳои Кумита бе ҳуқуқи овоз дар давраи баррасии ин масъала фиристонанд.

Моддаи 12

1. а) Пас аз он ки Кумита тамоми иттилооти зарур ҳисобидаашро гирифта дақиқ тафтиш кардааст, Раис Комиссияи мусолиҳаи махсусро (минбаъд "Комиссия" номида мешавад) дар ҳайати панҷ нафар, ки метавонанд аъзои Кумита бошанд ё набошанд, таъин менамояд. Аъзои Комиссия бо розигии якдилонаи тарафҳои баҳс таъин карда мешаванд ва Комиссия хизматҳои неки худро ба давлатҳои манфиатдор бо мақсади танзими осоиштаи ин масъала дар асоси риояи муқаррароти Конвенсия пешниҳод менамояд.

b) Агар байни давлатҳои тарафҳои баҳс дар тӯли се моҳ дар мавриди тамоми ҳайат ё қисми ҳайати Комиссия мувофиқа ба даст наояд, он гоҳ он аъзои Комиссия, ки дар мавриди таъиноташон байни давлатҳои тарафҳои бахс мувофиқа ба даст наомадааст, аз ҳайати аъзои Кумита бо аксарияти аз се ду ҳиссаи овозҳо бо роҳи овоздиҳии пӯшида интихоб карда мешаванд.

2. Аъзои Комиссия вазифахои худро бо сифатҳои шахсии худ иҷро мекунанд. Онҳо набояд шаҳрвандони давлатҳои тарафҳои баҳс ё давлати ғайри узви Конвенсия бошанд.

3. Комиссия Раиси худро интихоб мекунад ва қоидаҳои расмиёти худро муқаррар менамояд.

4. Маҷлисҳои Комиссия одатан дар Муассисаҳои марказии Созмони Милали Муттахид ё бо қарори Комиссия дар ҳама гуна дигар ҷойи мувофиқ гузаронида мешаванд.

5. Котибот, ки мутобиқи банди 3 моддаи 10 Конвенсия таъмин карда мешавад, ҳамчунин ба Комиссия хизмат мерасонад, агар баҳси байни давлатҳои аъзои Конвенсия боиси таъсиси Комиссия гардад.

6. Давлатҳое, ки тарафҳои бахс мебошанд, тамоми хароҷоти аъзои Комиссияро мутобиқи сметаи пешбининамудаи Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид ба ҳиссаҳои баробар ба ӯҳда доранд.

7. Котиби генералӣ ҳуқуқ дорад хароҷоти Комиссияро дар мавриди зарурат, то аз ҷониби давлатҳои тарафҳои бахс мутобиқи банди 6 ин модда ҷуброн гардидан, пардозад.

8. Иттилооти дастраснамуда ва омӯхтаи Кумита ба ихтиёри Комиссия пешниҳод мегардад ва Комиссия метавонад ба давлатҳои манфиатдор пешниҳод намояд, ки ҳама гуна иттилооти марбут ба парвандаро пешкаш кунанд.

Моддаи 13

1. Ҳангоме ки Комиссия масъаларо пурра баррасӣ мекунад, он бояд маърӯзае таҳия ва ба Раиси Кумита пешниҳод намояд, ки дар он оид ба ҳама масъалаҳои марбут ба ҷониби воқеии баҳси байни тарафҳо хулосаҳо ва тавсияҳое мавҷуд бошанд, ки он барои ҳалли баҳс зарур меҳисобад.

2. Раиси Кумита бояд маърӯзаи Комиссияро ба ҳар як давлати тарафи баҳс фиристонад. Дар мӯҳлати се моҳ ин давлатҳо бояд дар мавриди розӣ будан ё розӣ набудан ба тавсияҳои дар маърӯзаи Комиссия мавҷудбуда ба Раиси Кумита хабар диҳанд.

3. Пас аз гузаштани давраи дар банди 2 ин модда пешбинигардида, Раиси Комиссия бояд маърӯзаи Комиссия ва изҳороти давлатҳои манфиатдори аъзоро ба дигар давлатҳои аъзои Конвенсия фиристонад.

Моддаи 14

1. Давлати узв метавонад ҳар лаҳза изҳорот намояд, ки он салоҳияти Кумитаро дар доираи ҳуқуқии худ ҷиҳати қабул намудан ва баррасӣ кардани маълумот аз шахсони алоҳида ё гурӯҳи шахсоне, ки тасдиқ менамоянд, ки онҳо ҷабрдидаи аз ҷониби давлати узв халалдор гардидани ягон ҳуқуқи дар ин Конвенсяя баёнгардида мебошанд, эътироф мекунад. Кумита набояд ягон маълумоти ба он давлати узви Конвенсия дахлдоштаеро, ки чунин изҳоротро баён накардааст, гирад.

2. Ҳама гуна давлати узве, ки изҳороти дар банди 1 ин модда пешбинигардидаро баён мекунад, метавонад дар доираи системаи миллии ҳуқуқии худ мақомеро таъсис ё нишон диҳад, ки барои дар доираи ҳуқуқии худ қабул ва баррасӣ намудани арзномаҳои шахсони алоҳида ё гурӯҳи шахсоне, ки тасдиқ менамоянд, ки онҳо ҷабрдидаи аз ҷониби давлати узв халалдор гардидани ягон ҳуқуқи дар ин Конвенсия баёнгардида мебошанд ва дигар воситаҳои дастраси маҳаллии ҳифзи ҳуқуқро истифода намудаанд, салоҳиятдор мебошад.

3. Изҳороти мутобиқи банди 1 ин модда баёнгардида, инчунин номи ҳама гуна мақоме, ки мутобиқи банди 2 ин модда таъсис ё нишон дода шудааст, бояд аз ҷониби давлати дахлдори узв ба Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид барои нигоҳдорӣ супурда шаванд, Котиби генералӣ нусхаҳои онҳоро ба давлатҳои боқимондаи аъзо мефиристад. Изҳорот дар ҳар лаҳза метавонад бо тариқи огоҳонидани Котиби генералӣ бозпас гирифта шавад, вале ин набояд ба ҳеҷ ваҷх ба маълумотҳое, ки мавриди баррасии Кумита қарор доранд, таъсир расонад.

4. Рӯйхати арзномаҳо аз ҷониби мақоми таъсисдодашуда ё мутобиқи банди 2 ин модда нишондодашуда таҳия мегардад ва нусхаҳои тасдиқгардидаи ин рӯйхат ҳар сол тавассути каналҳои дахлдор ба Котиби генералӣ супурда мешаванд, зимнан мундариҷаи онҳо набояд ошкор карда шавад.

5. Дар ҳолатҳое ки арзномадиҳанда аз амалҳои мақоме, ки мутобиқи банди 2 ин модда таъсис ё нишон дода шудааст, қонеъ нагардад, ӯ ҳуқуқ дорад дар мӯҳлати шаш моҳ ин масъаларо ба Кумита таҳвил намояд.

6. а) Кумита бо тартиби маҳрамона ҳама гуна маълумоти гирифтаашро ба таваҷҷӯҳи давлати узве, ки барои вайрон кардани ягон муқаррароти Конвенсия айбдор карда мешавад, мерасонад, вале шахси дахлдор ё гурӯҳи шахсон бе розигии возеҳи он ё онҳо номбар карда намешаванд. Кумита набояд маълумоти беимзоро қабул намояд.

b) Дар мӯҳлати се моҳ давлати огоҳинома гирифта ба Кумита баённома ё изҳороти хаттие пешниҳод мекунад, ки дар он ин масъала ва тадбирҳое, ки аз ҷониби ин давлат метавонистанд андешида шаванд, инъикос мегарданд.

7. а) Кумита маълумотро бо дарназардошти тамоми далелҳое, ки аз ҷониби давлати манфиатдори узв ва арзномадиҳанда ба ихтиёри он пешниҳод гардидаанд, баррасӣ менамояд. Кумита набояд ягон маълумоти ҳеҷ гуна арзномадиҳандаро баррасӣ намояд, агар он муқаррар накунад, ки арзномадиҳанда ҳама воситаҳои дастраси дохилии ҳифзи ҳуқуқро истифода кардааст. Вале ин қоида дар ҳолатҳое, ки истифодаи ин воситаҳо аз ҳад зиёд тӯл мекашад, амал намекунад.

b) Кумита пешниҳодҳо ва тавсияҳои худро, агар онҳо мавҷуд бошанд, ба давлати манфиатдори узв ва арзномадиҳанда мефиристад.

8. Кумита фишурдаи чунин маълумотҳо, дар ҳолати зарурӣ бошад, ҳамчунин шарҳи мухтасари баённомаҳо ва изҳороти давлатҳои манфиатдори аъзо, инчунин пешниҳодҳо ва тавсияҳояшро низ ба маърӯзаи ҳарсолаи худ ворид мекунад.

9. Кумита салоҳиятдор аст вазифаҳои дар ин модда пешбинигардаро танҳо дар ҳолатҳое иҷро намояд, ки ақаллан даҳ давлатҳои аъзои Конвенсия мутобиқи банди 1 ин модда изҳорот намуда бошанд.

Моддаи 15

1. То ноил шудан ба мақсадҳои Эъломия оид ба додани истиқлолият ба кишварҳо ва халқҳои мустамлика, ки дар резолютсияи 1514 (XV) Ассамблеяи Генералӣ аз 14 декабри соли 1960 зикр шудаанд, муқаррароти ин Ковенсия ба ҳеҷ ваҷҳ ҳуқуқи додани арзномаро, ки дар асоси дигар ҳуҷҷатҳои байналмилалӣ ё аз ҷониби Созмони Милали Муттаҳид ва муассисаҳои махсуси он ба ин халқҳо дода шудаанд, маҳдуд намекунанд.

2. а) Кумитаи мутобиқи банди 1 моддаи 8 ин Конвенсия таъсисдодашуда нусхаҳои арзномаҳоро аз мақомоти Созмони Милали Муттаҳид, ки бо масъалаҳои бевосита ба принсипҳо ва мақсадҳои ин Конвенсия тааллуқдошта машғуланд, мегирад ва ҳангоми баррасии арзномаҳои истиқоматкунандагони ҳудудҳои таҳти васоят ва ғайрихудидора ва ҳама гуна ҳудудҳои дигаре, ки нисбати онҳо резолютсияи 1514 (XV) марбут ба масъалаҳои пешбининамудаи ин Конвенсия, ки таҳти баррасии ин мақомот қарор доранд, ба онҳо оид ба ин арзномаҳо фикру ақида ва тавсияҳо пешниҳод мекунад.

b) Кумита аз мақомоти салоҳиятдори Созмони Милали Муттаҳид нусхаҳои маърӯзаҳои марбут ба тадбирҳои қонунгузорӣ, судӣ, маъмурӣ ва дигар тадбирҳоеро, ки бевосита ба принсипҳо ва мақсадҳои ин Конвенсия алоқаманд буда, аз ҷониби давлатҳои идоракунанда дар ҳудудҳои дар зербанди а) ин банд зикргардида анҷом дода мешаванд, мегирад, инчунин дар ин бобат фикру ақидаoои худро изҳор менамояд ва ба ин мақомот тавсияҳо медиҳад.

3. Кумита ба маърӯзаи худ ба Ассамблеяи Генералӣ фишурдаи арзномаҳо ва маърӯзаҳоеро, ки аз мақомоти Созмони Милали Муттаҳид гирифтааст, инчунин фикру ақида ва тавсияҳои Кумитаро оид ба ин арзномаҳо ва маърӯзаҳо ворид мекунад.

4. Кумита аз Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид тамоми иттилооти марбут ба мақсадҳои ин Конвенсия ва иттилооти доир ба ҳудудҳои дар зербанди а) банди 2 ин модда зикргардидаро дархост менамояд.

Моддаи 16

Муқаррароти ин Конвенсия марбут ба танзими баҳсҳо ё баррасии шикоятҳо бидуни зиён ба дигар усулҳои ҳалли баҳсҳо ё шикоятҳо дар соҳаи табъиз, ки дар ҳуҷҷатҳои асосии Созмони Милали Муттаҳид ва муассисаҳои махсуси он ё дар конвенсияҳои маъқулдонистаи онҳо баён гардидаанд, истифода мешаванд, ва ба давлатҳои аъзо дар истифодаи дигар усулҳои ҳалли баҳсҳо мутобиқи созишномаҳои умумӣ ё махсуси байналмилалии дар муносибатҳои байни онҳо амалкунанда монеъ намегарданд.

ҚИСМИ III

Моддаи 17

1. Ин Конвенсия барои имзо кардан аз тарафи ҳамаи давлатҳои аъзои Созмони Милали Муттаҳид ё аъзои ҳама гуна муассисаҳои махсуси он, ҳама давлатҳои аъзои Статути Суди Байналмилалӣ ва ҳама гуна дигар давлате, ки Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид онро барои иштирок дар ин Конвенсия даъват намудааст, бозмебошад.

2. Ин Конвенсия бояд тасдиқ карда шавад. Тасдиқномаҳо барои нигоҳдорӣ ба Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид супорида мешаванд.

Моддаи 18

1. Ин Конвенсия барои ҳамроҳшавии ҳамаи давлатҳое, ки дар банди 1 моддаи 17 ин Конвенсия зикр гардидаанд, боз аст.

2. Ҳамроҳшавӣ аз тариқи ба Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид барои нигоҳдорӣ супоридани ҳуҷҷат дар хусуси ҳамроҳшавӣ, ба амал бароварда мешавад.

Моддаи 19

1. Ин Конвенсия дар рӯзи сиюми баъди барои нигоҳдорӣ ба Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид супорида шудани бисту ҳафтум тасдиқнома ё ҳуҷҷат дар хусуси ҳамроҳшавӣ, эътибор пайдо мекунад.

2. Барои ҳар як давлате, ки ин Конвенсияро тасдиқ мекунад ё ба он баъди барои нигоҳдорӣ супорида шудани бисту ҳафтум тасдиқнома ё ҳуҷҷат дар хусуси ҳамроҳшавӣ, ҳамроҳ мешавад, ин Конвенсия дар рӯзи сиюми баъди санаи барои нигоҳдорӣ супорида шудани тасдиқнома ё ҳуҷҷат дар хусуси ҳамроҳшавии худи он давлат, эътибор пайдо мекунад.

Моддаи 20

1. Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид матни қайду шартҳоеро, ки давлатҳо дар лаҳзаи тасдиқ кардан ё ҳамроҳшавӣ баён намудаанд, мегирад ва ба ҳама давлатҳое, ки аъзои ин Конвенсия мебошанд ё давлатҳое, ки метавонанд аъзои ин Конвенсия бошанд, мефиристад. Ҳар кадом давлате, ки ба қайду шартҳо розӣ набошад, бояд дар мӯҳлати навад рӯз пас аз таърихи огоҳиномаи зикргардида ба Котиби генералӣ хабар диҳад, ки он ин қайду шартҳоро қабул намекунад.

2. Қайду шартҳои ба мақсаду вазифаҳои ин Конвенсия носозгорбуда, инчунин қайду шартҳое, ки метавонанд ба кори ягон мақомоти дар асоси ин Конвенсия таъсисдодашуда монеъ шаванд, қабул карда намешаванд. Қайду шарт дар сурате носозгор ё ба кор монеъшаванда ҳисобида мешавад, ки агар ҳадди ақал аз се ду ҳиссаи давлатҳои аъзои Конвенсия ба он муқобил бошанд.

3. Қайду шартҳо метавонанд дар ҳар лаҳза бо роҳи огоҳиномаи дахлдоре, ки ба унвони Котиби генералӣ фиристода шудааст, бозпас гирифта шаванд. Чунин огоҳинома аз рӯзи гирифтанаш эътибор пайдо мекунад.

Моддаи 21

Ҳар кадом давлати узв метавонад ин Конвенсияро аз тариқи огоҳиномаи хаттӣ фиристодан ба Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид бекор кунад. Бекор кардан баъди гузаштани як сол пас аз дар ин бора огоҳинома гирифтани Котиби генералӣ эътибор пайдо мекунад.

Моддаи 22

Ҳар кадом баҳс байни ду ё якчанд давлатҳои аъзо дар мавриди тафсир ё истифодаи ин Конвенсия, ки аз тариқи гуфтушунид ё расмиёти махсуси дар ин Конвенсия пешбинишуда ҳал нагардидааст, бо дархости ҳама гуна тарафи баҳс, агар тарафҳои баҳс усули дигари танзимро мувофиқа накарда бошанд, ба Суди байналмилалӣ супорида мешавад.

Моддаи 23

1. Талабот оид ба аз нав дида баромадани ин Конвенсия метавонад дар ҳар лаҳза аз ҷониби ҳар кадом давлати узв ба тариқи огоҳиномаи хаттӣ, ки ба унвони Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид фиристода шудааст, пешниҳод карда шавад.

2. Ассамблеяи Генералии Созмони Милали Муттаҳид дар бораи он ки кадом тадбирҳоро бинобар чунин талабот бояд андешид, дар сурати мавҷуд будани чунин талабот, қарор қабул менамояд.

Моддаи 24

Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид маълумотро ба ҳамаи давлатҳои дар банди 1 моддаи 17 ин Конвенсияро зикргардида дар хусуси:

а) имзо кардан, тасдиқ кардан ва ҳамроҳшавӣ мутобиқи моддаҳои 17 ва 18;

b) таърихи эътибор пайдо кардани ин Конвенсия мутобиқи моддаи 19;

с) маълумотҳо ва эъломияҳои мутобиқи моддаҳои 14, 20 ва 23 гирифташуда;

ё) бекор кардан мутобиқи моддаи 21 мерасонад.

Моддаи 25

1. Ин Конвенсия, ки матнҳои англисӣ, испанӣ, хитоӣ, русӣ ва франсавиаш он бо ҳам баробар аст, дар бойгонии Созмони Милали Муттаҳид нигоҳ дошта мешавад.

2. Котиби генералии Созмони Милали Муттаҳид нусхаҳои тасдиқшудаи ин Конвенсияро ба ҳамаи давлатҳое, ки ба ҳама гуна категорияҳои дар банди 1 моддаи 17 Конвенсия зикргардида мансубанд, мефиристонад.

МЕЖДУНАРОДНАЯ КОНВЕНЦИЯ О ЛИКВИДАЦИИ ВСЕХ ФОРМ РАСОВОЙ ДИСКРИМИНАЦИИ

 (Нью-Йорк, 7 марта 1966 года)

Государства-участники настоящей Конвенции, считая, что Устав Организации Объединенных Наций основан на принципах достоинства и равенства, присущих каждому человеку, и что все государства - члены Организации обязались предпринимать совместные и самостоятельные действия в сотрудничестве с Организацией Объединенных Наций для достижения одной из целей Организации Объединенных Наций, состоящей в поощрении и развитии всеобщего уважения и соблюдения прав человека и основных свобод для всех, без различия расы, пола, языка или религии, считая, что Всеобщая декларация прав человека провозглашает, что все люди рождаются свободными и равными в своем достоинстве и правах и что каждый человек должен обладать всеми правами и свободами, провозглашенными в ней, без какого бы то ни было различия, в частности без различия по признаку расы, цвета кожи или национального происхождения, считая, что все люди равны перед законом и имеют право на равную защиту закона от всякой дискриминации и от всякого подстрекательства к дискриминации, считая, что Организация Объединенных Наций осудила колониализм и любую связанную с ним практику сегрегации и дискриминации, где бы и в какой бы форме они не проявлялись, и что Декларация о предоставлении независимости колониальным странам и народам от 14 декабря 1960 г. (Резолюция 1514 (XV) Генеральной Ассамблеи) подтвердила и торжественно провозгласила необходимость незамедлительно и безоговорочно положить всему этому конец, считая, что Декларация Организации Объединенных Наций о ликвидации всех форм расовой дискриминации от 20 ноября 1963 г. (Резолюция 1904 (XVIII) Генеральной Ассамблеи) торжественно подтверждает необходимость скорейшей ликвидации расовой дискриминации во всем мире, во всех ее формах и проявлениях, и обеспечения понимания и уважения достоинства человеческой личности, подтверждая, что дискриминация людей по признаку расы, цвета кожи или этнического происхождения является препятствием к дружественным и мирным отношениям между нациями и может привести к нарушению мира и безопасности среди народов, а также гармоничного сосуществования лиц даже внутри одного и того же государства, будучи убеждены в том, что существование расовых барьеров противоречит идеалам любого человеческого общества, встревоженные проявлениями расовой дискриминации, все еще наблюдающимися в некоторых районах мира, а также государственной политикой, основанной на принципе расового превосходства или расовой ненависти, как, например, политикой апартеида, сегрегации или разделения, преисполненные решимости принять все необходимые меры для скорейшей ликвидации расовой дискриминации во всех ее формах и проявлениях и предупреждать и искоренять расистские теории и практику их осуществления с целью содействия взаимопониманию между расами и создания международного сообщества, свободного от всех форм расовой сегрегации и расовой дискриминации, принимая во внимание Конвенцию о дискриминации в области найма и труда, утвержденную Международной организацией труда в 1958 году, и Конвенцию о предотвращении дискриминации в области образования, утвержденную Организацией Объединенных Наций по вопросам образования, науки и культуры в 1960 году, желая осуществить принципы, изложенные в Декларации Организации Объединенных Наций о ликвидации всех форм расовой дискриминации, и обеспечить для достижения этой цели скорейшее проведение практических мероприятий, согласились о нижеследующем:

ЧАСТЬ I

Статья 1

1. В настоящей Конвенции выражение "расовая дискриминация" означает любое различие, исключение, ограничение или предпочтение, основанное на признаках расы, цвета кожи, родового, национального или этнического происхождения, имеющие целью или следствием уничтожение или умаление признания, использования или осуществления на равных началах прав человека и основных свобод в политической, экономической, экономической, культурной или любых других областях общественной жизни.

2. Настоящая Конвенция не применяется к различиям, исключениям, ограничениям или предпочтениям, которые государства-участники настоящей Конвенции проводят или делают между гражданами и негражданами.

3. Ничто в настоящей Конвенции не может быть истолковано как влияющее в какой-либо мере на положения законодательства государств-участников, касающиеся национальной принадлежности, гражданства или натурализации, при условии, что в таких постановлениях не проводится дискриминации в отношении какой-либо определенной национальности.

4. Принятие особых мер с исключительной целью обеспечения надлежащего прогресса некоторых расовых или этнических групп или отдельных лиц, нуждающихся в защите, которая может оказаться необходимой для того, чтобы обеспечить таким группам или лицам равное использование и осуществление прав человека и основных свобод, не рассматривается как расовая дискриминация при условии, однако, что такие меры не имеют своим последствием сохранение особых прав для различных расовых групп и что они не будут оставлены в силе по достижении тех целей, ради которых они были введены.

Статья 2

1. Государства-участники осуждают расовую дискриминацию и обязуются безотлагательно всеми возможными способами проводить политику ликвидации всех форм расовой дискриминации и способствовать взаимопониманию между всеми расами, и с этой целью:

a) каждое государство - участник обязуется не совершать в отношении лиц, групп или учреждений каких-либо актов или действий, связанных с расовой дискриминацией, и гарантировать, что все государственные органы и государственные учреждения, как национальные, так и местные, будут действовать в соответствии с этим обязательством;

b) каждое государство - участник обязуется не поощрять, не защищать и не поддерживать расовую дискриминацию, осуществляемую какими бы то ни было лицами или организациями;

c) каждое государство-участник должно принимать эффективные меры для пересмотра политики правительства в национальном и местном масштабе, а также для исправления, отмены или аннулирования любых законов и постановлений, ведущих к возникновению или увековечению расовой дискриминации всюду, где она существует;

d) каждое государство-участник должно, используя все надлежащие средства, в том числе и законодательные меры, в зависимости от обстоятельств, запретить расовую дискриминацию, проводимую любыми лицами, группами или организациями, и положить ей конец;

e) каждое государство-участник обязуется поощрять в надлежащих случаях объединяющие многорасовые организации и движения, равно как и другие мероприятия, направленные на уничтожение расовых барьеров, и не поддерживать те из них, которые способствуют углублению расового разделения.

2. Государства-участники должны принимать, когда обстоятельства этого требуют, особые и конкретные меры в социальной, экономической, культурной и других областях, с целью обеспечения надлежащего развития и защиты некоторых расовых групп или лиц, к ним принадлежащих, с тем чтобы гарантировать им полное и равное использование прав человека и основных свобод. Такие меры ни в коем случае не должны в результате привести к сохранению неравных или особых прав для различных расовых групп по достижении тех целей, ради которых они были введены.

Статья 3

Государства-участники особо осуждают расовую сегрегацию и апартеид и обязуются предупреждать, запрещать и искоренять всякую практику такого характера на территориях, находящихся под их юрисдикцией.

Статья 4

Государства-участники осуждают всякую пропаганду и все организации, основанные на идеях или теориях превосходства одной расы или группы лиц определенного цвета кожи или этнического происхождения, или пытающиеся оправдать, или поощряющие расовую ненависть и дискриминацию в какой бы то ни было форме, и обязуются принять немедленные и позитивные меры, направленные на искоренение всякого подстрекательства к такой дискриминации или актов дискриминации, и с этой целью они в соответствии с принципами, содержащимися во Всеобщей декларации прав человека, и правами, ясно изложенными в статье 5 настоящей Конвенции, среди прочего:

a) объявляют караемым по закону преступлением всякое распространение идей, основанных на расовом превосходстве или ненависти, всякое подстрекательство к расовой дискриминации, а также все акты насилия или подстрекательство к таким актам, направленным против любой расы или группы лиц другого цвета кожи или этнического происхождения, а также предоставления любой помощи для проведения расистской деятельности, включая ее финансирование;

b) объявляют противозаконными и запрещают организации, а также организованную и всякую другую пропагандистскую деятельность, которые поощряют расовую дискриминацию и подстрекают к ней, и признают участие в таких организациях или в такой деятельности преступлением, караемым законом;

c) не разрешают национальным или местным органам государственной власти или государственным учреждениям поощрять расовую дискриминацию или подстрекать к ней.

Статья 5

В соответствии с основными обязательствами, изложенными в статье 2 настоящей Конвенции, государства-участники обязуются запретить и ликвидировать расовую дискриминацию во всех ее формах и обеспечить равноправие каждого человека перед законом, без различия расы, цвета кожи, национального или этнического происхождения, в особенности в отношении осуществления следующих прав:

a) права на равенство перед судом и всеми другими органами, отправляющими правосудие;

b) права на личную безопасность и защиту со стороны государства от насилия или телесных повреждений, причиняемых как правительственными должностными лицами, так и какими бы то ни было отдельными лицами, группами или учреждениями;

c) политических прав, в частности права участвовать в выборах , голосовать и выставлять свою кандидатуру , на основе всеобщего и равного избирательного права, права принимать участие в управлении страной, равно как и руководстве государственными делами на любом уровне, а также права равного доступа к государственной службе;

d) других гражданских прав, в частности:

i) права на свободу передвижения и проживания в пределах государства;

ii) права покидать любую страну, включая свою собственную, и возвращаться в свою страну;

iii) права на гражданство;

iv) права на вступление в брак и на выбор супруга;

v) права на владение имуществом, как единолично, так и совместно с другими;

vi) права наследования;

vii) права на свободу мысли, совести и религии;

viii) права на свободу убеждений и на свободное выражение их;

ix) права на свободу мирных собраний и ассоциаций;

e) прав в экономической, социальной и культурной областях, в частности:

i) права на труд, свободный выбор работы, справедливые и благоприятные условия труда, защиту от безработицы, равнуюплату за равный труд, справедливое и удовлетворительное вознаграждение;

ii) права создавать профессиональные союзы и вступать в них;

iii) права на жилище;

iv) права на здравоохранение, медицинскую помощь, социальное обеспечение и социальное обслуживание;

v) права на образование и профессиональную подготовку;

vi) права на равное участие в культурной жизни;

f) права на доступ к любому месту или любому виду обслуживания, предназначенному для общественного пользования, как, например, транспорт, гостиницы, рестораны, кафе, театры и парки.

Статья 6

Государства - участники обеспечивают каждому человеку, на которого распространяется их юрисдикция, эффективную защиту и средства защиты через компетентные национальные суды и другие государственные институты в случае любых актов расовой дискриминации, посягающих, в нарушение настоящей Конвенции, на его права человека и основные свободы, а также права предъявлять в эти суды иск о справедливом и адекватном возмещении или удовлетворении за любой ущерб, понесенный в результате такой дискриминации.

Статья 7

Государства - участники обязуются принять немедленные и эффективные меры, в частности в областях преподавания, воспитания, культуры и информации, с целью борьбы с предрассудками, ведущими к расовой дискриминации, поощрения взаимопонимания, терпимости и дружбы между нациями и расовыми или этническими группами, а также популяризации целей и принципов Устава Организации Объединенных Наций, Всеобщей декларации прав человека, Декларации Организации Объединенных Наций о ликвидации всех форм расовой дискриминации и настоящей Конвенции.

ЧАСТЬ II

Статья 8

1. Должен быть учрежден Комитет по ликвидации расовой дискриминации (в дальнейшем именуемый "Комитет"), состоящий из восемнадцати экспертов, обладающих высокими моральными качествами и признанной беспристрастностью, избираемых государствами-участниками из числа своих граждан, которые должны выполнять свои обязанности в личном качестве, причем уделяется внимание справедливому географическому распределению и представительству различных форм цивилизации, а также главных правовых систем.

2. Члены Комитета избираются тайным голосованием из числа внесенных в список лиц, выдвинутых государствами-участниками. Каждое государство-участник может выдвинуть одно лицо из числа своих граждан.

3. Первоначальные выборы проводятся через шесть месяцев после вступления в силу настоящей Конвенции. Каждый раз, по крайней мере за три месяца до даты выборов, Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций обращается с письмом к государствам-участникам, приглашая их представить имена выдвигаемых ими лиц в течение двух месяцев. Генеральный секретарь готовит список, в котором в алфавитном порядке внесены все выдвинутые таким образом лица, с указанием государств-участников, которые выдвинули их, и представляет этот список государствам-участникам Конвенции.

4. Выборы членов Комитета проводятся на заседании государств-участников Конвенции, созываемом Генеральным секретарем в центральных учреждениях Организации Объединенных Наций. На этом заседании, на котором две трети государств - участников составляют кворум, избранными в Комитет членами являются те кандидаты, которые получили наибольшее число голосов и абсолютное большинство голосов присутствующих и участвующих в голосовании представителей государств-участников Конвенции.

5. a) Члены Комитета избираются на четыре года. Однако срок полномочий девяти членов, избранных на первых выборах, истекает в конце двухлетнего периода; немедленно после первых выборов имена этих девяти членов определяются по жребию председателем Комитета.

b) Для заполнения непредвиденных вакансий государство-участник Конвенции, эксперт которого не состоит более членом Комитета, назначает другого эксперта из числа своих граждан при условии одобрения Комитетом.

6. Государства-участники несут ответственность за покрытие расходов членов Комитета в период выполнения ими обязанностей в Комитете.

Статья 9

1. Государства-участники обязуются представлять Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций для рассмотрения Комитетом доклад о принятых законодательных, судебных, административных или других мерах, с помощью которых проводятся в жизнь положения настоящей Конвенции:

a) в течение года после вступления в силу настоящей Конвенции для данного государства; и

b) впоследствии каждые два года и всякий раз, когда этого требует Комитет. Комитет может запрашивать у государств-участников Конвенции дополнительную информацию.

2. Комитет ежегодно через Генерального секретаря представляет доклад Генеральной Ассамблее Организации Объединенных Наций о своей деятельности и может делать предложения и общие рекомендации, основанные на изучении докладов и информации, полученных от государств - участников Конвенции. Такие предложения и общие рекомендации сообщаются Генеральной Ассамблее вместе с замечаниями государствучастников Конвенции, если таковые имеются.

Статья 10

1. Комитет устанавливает свои собственные правила процедуры.

2. Комитет избирает своих должностных лиц сроком на два года.

3. Секретариат Комитета обеспечивается Генеральным секретарем Организации Объединенных Наций.

4. Заседания Комитета обычно проводятся в центральных учреждениях Организации Объединенных Наций.

Статья 11

1. Если какое-либо государство - участник считает, что другое государство-участник не выполняет положений Конвенции, то оно может довести об этом до сведения Комитета. Комитет затем передает это сообщение заинтересованному государству-участнику. В течение трех месяцев получившее уведомление государство представляет Комитету письменные объяснения или заявления, освещающие этот вопрос и меры, которые могли быть приняты этим государством.

2. Если вопрос не урегулирован к удовлетворению обеих сторон путем двусторонних переговоров или каким-либо иным доступным им путем в течение шести месяцев после получения таким государством первоначального уведомления, то любое из этих двух государств имеет право вновь передать этот вопрос на рассмотрение Комитета путем соответствующего уведомления Комитета, а также другого государства.

3. Комитет рассматривает переданный ему вопрос в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи после того, как он установит, в соответствии с общепризнанными принципами международного права, что все доступные внутренние средства правовой защиты были испробованы и исчерпаны в данном случае. Это правило не действует в тех случаях, когда применение этих средств чрезмерно затягивается.

4. По любому переданному на его рассмотрение вопросу Комитет может предложить заинтересованным государствам-участникам представить любую относящуюся к делу информацию.

5. Если какой-либо вопрос, вытекающий из положений настоящей статьи, находится на рассмотрении Комитета, то заинтересованные государства - участники имеют право направить своих представителей для участия в заседаниях Комитета без права голоса на период рассмотрения данного вопроса.

Статья 12

1. a) После того как Комитет получил и тщательно проверил всю информацию, которую он считает необходимой, председатель назначает специальную Согласительную комиссию (в дальнейшем именуемая "Комиссия") в составе пяти человек, которые могут быть или не быть членами Комитета. Члены Комиссии назначаются с единодушного согласия сторон в споре, и Комиссия предоставляет свои добрые услуги заинтересованным государствам в целях миролюбивого урегулирования данного вопроса на основе соблюдения положений Конвенции.

b) Если между государствами, являющимися сторонами в споре, не будет в течение трех месяцев достигнуто согласие относительно всего состава или части состава Комиссии, то те члены Комиссии, о назначении которых не было достигнуто согласия между государствами, являющимися сторонами в споре, избираются из состава членов Комитета большинством в две трети голосов путем тайного голосования.

2. Члены Комиссии выполняют свои обязанности в своем личном качестве. Они не должны быть гражданами государств, являющихся сторонами в споре, или государства, не участвующего в Конвенции.

3. Комиссия избирает своего председателя и устанавливает свои собственные правила процедуры.

4. Заседания Комиссии обычно проводятся в центральных учреждениях Организации Объединенных Наций или в любом другом удобном месте по решению Комиссии.

5. Секретариат, который обеспечивается в соответствии с пунктом 3 статьи 10 Конвенции, также обслуживает Комиссию, если спор между государствами , участниками Конвенции приведет к созданию Комиссии.

6. Государства, являющиеся сторонами в споре, в равной мере несут все расходы членов Комиссии в соответствии со сметой, представляемой Генеральным секретарем Организации Объединенных Наций.

7. Генеральный секретарь имеет право оплачивать расходы членов Комиссии, если это необходимо, до их возмещения государствами, являющимися сторонами в споре, в соответствии с пунктом 6 настоящей статьи.

8. Полученная и изученная Комитетом информация предоставляется в распоряжение Комиссии, и Комиссия может предложить заинтересованным государствам представить любую относящуюся к делу информацию.

Статья 13

1. Когда Комиссия полностью рассмотрит вопрос, она должна подготовить и представить председателю Комитета доклад, содержащий ее заключения по всем вопросам, относящимся к фактической стороне спора между сторонами, и такие рекомендации, которые она признает необходимыми для миролюбивого разрешения спора.

2. Председатель Комитета должен направить доклад Комиссии каждому из государств, участвующих в споре. В течение трех месяцев эти государства должны сообщить председателю Комитета о том, согласны ли они с рекомендациями, содержащимися в докладе Комиссии.

3. По истечении периода, предусмотренного в пункте 2 настоящей статьи, председатель Комитета должен направить доклад Комиссии и заявления заинтересованных государств-участников другим государствам-участникам Конвенции.

Статья 14

1. Государство-участник может в любое время заявить, что оно признает компетенцию Комитета в пределах его юрисдикции принимать и рассматривать сообщения от отдельных лиц и групп лиц, которые утверждают, что они являются жертвами нарушения данным государствомучастником каких-либо прав, изложенных в настоящей Конвенции. Комитет не должен принимать никаких сообщений, если они касаются государства-участника Конвенции, не сделавшего такого заявления.

2. Любое государство-участник, которое делает заявление, предусмотренное в пункте 1 настоящей статьи, может учредить или указать орган в рамках своей национальной правовой системы, который будет компетентен принимать и рассматривать петиции отдельных лиц и групп лиц в пределах своей юрисдикции, которые заявляют, что они являются жертвами нарушения какого-либо из прав, изложенных в настоящей Конвенции, и которые исчерпали другие доступные местные средства правовой защиты.

3. Заявление, сделанное в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, а также наименование любого органа, учрежденного или указанного в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи, должны быть депонированы соответствующим государством-участником у Генерального секретаря Организации Объединенных Наций, который препровождает их копии остальным государствам-участникам. Заявление может быть в любое время взято обратно путем уведомления об этом Генерального секретаря, но это не должно ни в коей мере отражаться на сообщениях, находящихся на рассмотрении Комитета.

4. Список петиций составляется органом, утвержденным или указанным в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи, а заверенные копии этого списка ежегодно сдаются через соответствующие каналы Генеральному секретарю, причем их содержание не должно предаваться гласности.

5. В случае, если петиционер не удовлетворен действиями органа, учрежденного или указанного в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи, он имеет право в течение шести месяцев передать данный вопрос в Комитет.

6. a) Комитет в конфиденциальном порядке доводит любое полученное им сообщение до сведения государства-участника, обвиняемого в нарушении какого-либо из положений Конвенции, но соответствующее лицо или группа лиц не называются без его или их ясно выраженного согласия. Комитет не должен принимать анонимных сообщений.

b) В течение трех месяцев получившее уведомление государство представляет Комитету письменные объяснения или заявления, освещающие этот вопрос и меры, которые могли быть приняты этим государством.

7. a) Комитет рассматривает сообщения с учетом всех данных, представленных в его распоряжение заинтересованным государством-участником и петиционером. Комитет не должен рассматривать никаких сообщений от какого-либо петиционера, если он не установит, что петиционер исчерпал все доступные внутренние средства правовой защиты. Однако это правило не действует в тех случаях, когда применение этих средств чрезмерно затягивается.

b) Комитет направляет свои предложения и рекомендации, если таковые имеются, заинтересованному государству-участнику и петиционеру.

8. Комитет включает в свой ежегодный доклад резюме таких сообщений и, в случае надобности, краткое изложение объяснений и заявлений заинтересованных государств-участников, а также свои собственные предложения и рекомендации.

9. Комитет компетентен выполнять функции, предусмотренные в этой статье, лишь в тех случаях, когда по крайней мере десять государств-участников Конвенции сделали заявления в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи.

Статья 15

1. До достижения целей Декларации о предоставлении независимости колониальным странам и народам, содержащейся в Резолюции 1514 (XV) Генеральной Ассамблеи от 14 декабря 1960 г., положения настоящей Конвенции никоим образом не ограничивают права подачи петиций, предоставленного этим народам в силу других международных документов или Организацией Объединенных Наций и ее специализированными учреждениями.

2. a) Комитет, учрежденный в соответствии с пунктом 1 статьи 8 настоящей Конвенции, получает копии петиций от органов Организации Объединенных Наций, которые занимаются вопросами, непосредственно относящимися к принципам и целям данной Конвенции, и представляет им мнения и рекомендации по этим петициям при рассмотрении петиций от жителей подопечных и несамоуправляющихся территорий и всех других территорий, в отношении которых применяется Резолюция 1514 (XV), касающихся вопросов, предусмотренных настоящей Конвенцией, которые находятся на рассмотрении этих органов.

b) Комитет получает от компетентных органов Организации Объединенных Наций экземпляры докладов, касающихся законодательных, судебных, административных и других мероприятий, непосредственно относящихся к принципам и целям настоящей Конвенции и проводимых управляющими державами в территориях, упомянутых в подпункте "a" настоящего пункта, а также выражает по этому поводу свое мнение и делает рекомендации этим органам.

3. Комитет включает в свой доклад Генеральной Ассамблее резюме петиций и докладов, полученных им от органов Организации Объединенных Наций, а также мнения и рекомендации Комитета, относящиеся к данным петициям и докладам.

4. Комитет запрашивает у Генерального секретаря Организации Объединенных Наций всю относящуюся к целям данной Конвенции и находящуюся в его распоряжении информацию относительно территорий, упомянутых в подпункте "a" пункта 2 настоящей статьи.

Статья 16

Положения настоящей Конвенции, касающиеся урегулирования споров или рассмотрения жалоб, применяются без ущерба для других методов разрешения споров или жалоб в области дискриминации, изложенных в основополагающих документах Организации Объединенных Наций и ее специализированных учреждений или в конвенциях, одобренных последними, и не препятствуют государствам , участникам использовать другие методы для разрешения споров в соответствии с общими или специальными международными соглашениями, действующими в отношениях между ними.

ЧАСТЬ III

Статья 17

1. Настоящая Конвенция открыта для подписания любым государством-членом Организации Объединенных Наций или членом любого из ее специализированных учреждений, любым государством-участником Статута Международного суда и любым другим государством, приглашенным Генеральной Ассамблеей Организации Объединенных Наций к участию в настоящей Конвенции.

2. Настоящая Конвенция подлежит ратификации. Ратификационные грамоты депонируются у Генерального секретаря Организации Объединенных Наций.

Статья 18

1. Настоящая Конвенция будет открыта для присоединения для любого государства, указанного в пункте 1 статьи 17 настоящей Конвенции.

2. Присоединение совершается путем сдачи на хранение документа о присоединении Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

Статья 19

1. Настоящая Конвенция вступает в силу на тридцатый день после сдачи на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций двадцать седьмой ратификационной грамоты или документа о присоединении.

2. Для каждого государства, которое ратифицирует настоящую Конвенцию или присоединится к ней после сдачи на хранение двадцать седьмой ратификационной грамоты или документа о присоединении, настоящая Конвенция вступает в силу на тридцатый день после сдачи на хранение его собственной ратификационной грамоты или документа о присоединении.

Статья 20

1. Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций получает и рассылает всем государствам, которые являются или могут стать участниками настоящей Конвенции, текст оговорок, сделанных государствами в момент ратификации или присоединения. Любое государство, возражающее против оговорки, должно в течение девяноста дней со дня вышеуказанного извещения уведомить Генерального секретаря о том, что оно не принимает данную оговорку.

2. Оговорки, не совместимые с целями и задачами настоящей Конвенции, не допускаются, равно как и оговорки, могущие препятствовать работе каких-либо органов, созданных на основании настоящей Конвенции. Оговорка считается несовместимой или препятствующей работе, если по крайней мере две трети государств-участников Конвенции возражают против нее.

3. Оговорки могут быть сняты в любое время путем соответствующего уведомления, направленного на имя Генерального секретаря. Такое уведомление вступает в силу в день его получения.

Статья 21

Каждое государство-участник может денонсировать настоящую Конвенцию путем письменного уведомления о том Генерального секретаря Организации Объединенных Наций. Денонсация вступает в силу через один год со дня получения уведомления об этом Генеральным секретарем.

Статья 22

Любой спор между двумя или несколькими государствами-участниками относительно толкования или применения настоящей Конвенции, который не разрешен путем переговоров или процедур, специально предусмотренных в настоящей Конвенции, передается, по требованию любой из сторон в этом споре, на разрешение Международного Суда, если стороны в споре не договорились об ином способе урегулирования.

Статья 23

1. Требование о пересмотре настоящей Конвенции может быть выдвинуто в любое время любым государством-участником путем письменного уведомления, направленного на имя Генерального секретаря Организации Объединенных Наций.

2. Генеральная Ассамблея Организации Объединенных Наций принимает решение о том, какие меры, если таковые необходимы, следует провести в связи с таким требованием.

Статья 24

Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций сообщает всем государствам, упомянутым в пункте 1 статьи 17 настоящей Конвенции, следующие сведения:

a) о подписании, ратификации и присоединении, в соответствии со статьями 17 и 18;

b) о дате вступления в силу настоящей Конвенции в соответствии со статьей 19;

c) о сообщениях и декларациях, полученных в соответствии со статьями 14, 20 и 23;

d) о денонсациях, в соответствии со статьей 21.

Статья 25

1. Настоящая Конвенция, английский, испанский, китайский, русский и французский тексты которой являются равно аутентичными, хранится в архиве Организации Объединенных Наций.

2. Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций препровождает заверенные копии настоящей Конвенции всем государствам, принадлежащим к любой из категорий, упомянутых в пункте 1 статьи 17 Конвенции.

В удостоверение чего нижеподписавшиеся, должным образом уполномоченные соответствующими правительствами, подписали настоящую Конвенцию, открытую для подписания в Нью-Йорке, седьмого марта тысяча девятьсот шестьдесят шестого года.