ҲУКУМАТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

ҚАРОР

Мутобиқи моддаи 12 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон» Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

Созишнома байни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Шоҳигарии Муттаҳидаи Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолӣ оид ба алоқаи ҳавоӣ, ки 22 апрели соли 2024 дар шаҳри Душанбе ба имзо расидааст, барои тасдиқ ба Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда шавад.

ҚАРОРИ МАҶЛИСИ НАМОЯНДАГОНИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН

Мутобиқи моддаи 57 Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:

1. Созишнома байни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Шоҳигарии Муттаҳидаи Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолӣ оид ба алоқаи ҳавоӣ, ки 22 апрели соли 2024 дар шаҳри Душанбе ба имзо расидааст, тасдиқ карда шавад.
2. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон бо тартиби муқарраргардида ҷониби Шоҳигарии Муттаҳидаи Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолиро дар бораи аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон иҷро гардидани расмиёти дохилидавлатие, ки барои эътибор пайдо кардани Созишномаи мазкур заруранд, огоҳ намояд.
3. 
   

СОЗИШНОМА байни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Шоҳигарии Муттаҳидаи Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолӣ оид ба алоқаи ҳавоӣ

Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Шоҳигарии Муттаҳидаи Британияи Кабир ва Ирландияи Шимолӣ, ки минбаъд дар якҷоягӣ ҳамчун «Тарафҳои Аҳдкунанда» ва дар алоҳидагӣ ҳамчун «Тарафи Аҳдкунанда» номида мешаванд;

Ҳамчун тарафҳои Конвенсия оид ба алоқаи ҳавоии граждании байналмилалӣ, ки аз 7 декабри соли 1944 барои имзо боз аст, ба ҳисоб рафта;

Ба мақсади ба роҳ мондани алоқаи ҳавоӣ байни ҳудудҳои дахлдори худ ва берун аз он, бо хоҳиши ба имзо расонидани Созишнома, ки Конвенсияи мазкурро пурра хоҳад кард,

Ба мувофиқаи зайл расиданд:

Моддаи 1 Мафҳумҳо

Барои мақсадҳои Созишномаи мазкур, агар дар матн тартиби дигар пешбинӣ нашавад, истилоҳи:

а) «Маъмуриятҳои ҳавонавардӣ» чунин маъно доранд, ки дар мавриди Шоҳигарии Муттаҳида, Котиби давлатӣ оид ба нақлиёт (Вазири нақлиёт) ё Маъмурияти авиатсияи гражданӣ, ё ҳарду, ё мақомоти ба он баробар барои ҳудуде, ки Британияи Кабир барои муносибатҳои байналмилалӣ вобаста ба ҳолат масъул аст; ва дар мавриди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Агентии авиатсияи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ё дар ҳарду ҳолат, ҳама гуна шахс ё мақоме, ки метавонад барои иҷрои ҳама гуна вазифаҳое таъин карда шавад, ки дар айни замон аз ҷониби мақомоти болозикр ё вазифаҳои монандро иҷро намояд;

б) «Созишномаи мазкур» Замимаи он ва ҳама гуна ислоҳҳо ба он ё ба ин Созишномаро дар бар мегирад;

в) «Хизматрасониҳои мувофиқашуда» ва «хатсайрҳои муайяншуда» дорои маъное, ки ба ин истилоҳҳо дар моддаи 3 банди 2 Созишномаи мазкур (Додани ҳуқуқҳо) дода шудаанд, мебошад;

г) «Шаҳодатномаи истифодабарандаи ширкати ҳавопаймоӣ» санаде мебошад, ки ба ширкати ҳавопаймоӣ дода шудааст ва тасдиқ мекунад, ки ширкати ҳавопаймоии мазкур дорои қобилияти касбӣ ва ташкили таъмини истифодаи бехатари ҳавопаймоҳо оид ба фаъолияти авиатсионии дар шаҳодатнома зикргардида мебошад;

ғ) «Алоқаи ҳавоии байналмилалӣ», «ширкати ҳавопаймоӣ» ва «таваққуф бо мақсадҳои ғайритиҷоратӣ» дорои маъноҳое мебошанд, ки ба онҳо мутақобилан дар моддаи 96 Конвенсияи Чикаго дода шудааст;

д) «ширкати ҳавопаймоии таъингардида» ширкати ҳавопаймоие, ки мутобиқи моддаи 4 Созишномаи мазкур таъин (Таъинот ва додани ваколатҳо) шудааст;

е) «Конвенсияи Чикаго» маънои Конвенсия оид ба авиатсияи граждании байналмилалиро дорад, ки барои имзо аз 7 декабри соли 1944 дар Чикаго кушода аст ва инҳоро дар бар мегирад: (i) ҳар гуна ислоҳи онро, ки аз ҷониби ҳарду Тарафи Аҳдкунанда ба тасвиб расонида шудааст; ва (ii) ҳама гуна Замима ё ҳама гуна ислоҳи он, ки тибқи моддаи 90 Конвенсия қабул карда шудааст, ба шарте, ки чунин ислоҳ ё замима дар дилхоҳ вақт барои ҳарду Тарафи Аҳдкунанда боэътибор бошад;

ё) «ИКАО» маънои Ташкилоти байналмилалии авиатсияи гражданиро дорад;

ж) «нарх» маънои нархҳоеро дорад, ки бояд барои ҳамлу нақли мусофирон, бағоҷ ва бор ва шартҳое, ки дар онҳо нархҳо татбиқ мешаванд, аз ҷумла нарху шартҳо барои хизматрасониҳои агентӣ ва дигар хизматрасониҳои иловагӣ, вале ба истиснои подош барои интиқоли муросилот ва шартҳои интиқоли муросилот, пардохт карда шаванд;

з) «слот» маънои иҷозатеро дорад, ки ба ширкати ҳавопаймоӣ барои истифодаи маҷмуи пурраи инфрасохтори фурудгоҳ, ки барои ба анҷом расонидани ҳамлу нақл дар фурудгоҳ дар сана ва вақти муайян ба мақсади нишасту (фуруд омадан) парвоз зарур аст, дода мешавад;

и) «ҳудуд» нисбат ба давлат маънои дар моддаи 2 Конвенсияи Чикаго додашударо дорад;

ӣ) «боҷҳо аз истифодабарандагон» маънои пардохтҳоеро дорад, ки аз ширкати ҳавопаймоӣ аз ҷониби мақомоти салоҳиятдор ё аз ҷониби ин мақом барои пешниҳоди амвол ё иншооти фурудгоҳ, воситаҳои аэронавигатсионӣ (аз ҷумла барои парвозҳо) ё хизматрасониҳои бо он алоқаманд, ки барои ҳавопаймоҳо, ҳайати парвозӣ, мусофирон ва бор пешбинӣ шудаанд, иҷозат дода шуда аст, ситонида мешавад.

Моддаи 2 Татбиқпазирии Конвенсияи Чикаго

Муқаррароти Созишномаи мазкур бо муқаррароти Конвенсияи Чикаго ба он ҳадде, ки ин муқаррарот ба алоқаи ҳавоии ҳамлу нақли байналмилалӣ татбиқшаванда аст, ба танзим дароварда мешавад.

Моддаи 3 Кафолати ҳуқуқҳо

1. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда ба Тарафи Аҳдкунандаи дигар дар робита ба хизматрасониҳои ҳавоии байналмилалии худ ҳуқуқҳои зеринро пешниҳод менамояд:

а) ҳуқуқи парвози бе нишаст дар ҳудуди фазои ҳавоии Тарафи Аҳдкунандаи дигар;

б) ҳуқуқи фуруд омадан дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар бо мақсадҳои ғайритиҷоратӣ.

2. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда ба Тарафи Аҳдкунандаи дигар ҳуқуқҳои дар Созишномаи мазкур дарҷшударо ба мақсади анҷом додани ҳамлу нақли ҳавоии байналмилалӣ аз рӯйи хатсайрҳои дар боби дахлдори Замима ба Созишномаи мазкур нишондодашударо медиҳад. Чунин хизматрасониҳо ва хатсайрҳо минбаъд ҳамчун «хизматрасониҳои мувофиқашуда» ва «хатсайрҳои муайяншуда» мутаносибан ном бурда мешаванд. Ҳангоми анҷом додани хизматрасониҳои мувофиқашуда аз рӯйи хатсайрҳои муайяншудаи ширкатҳои ҳавопаймоӣ, ки аз ҷониби Тарафҳои Аҳдкунанда таъин мегарданд, дар илова ба хукуқҳое, ки дар банди (1) ҳамин модда зикр шудаанд, ҳуқуқи таваққуф кардан дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар дар хатсайрҳои тибқи Замимаи 1 Созишномаи мазкур муайяншуда бо мақсади савор кардан ва фаровардани мусофирон ва бор, аз ҷумла муросилотро доранд.
3. Ҳеҷ чиз дар банди 2 ин модда барои ширкати ҳавопаймоии як Тарафи Аҳдкунанда ҷиҳати дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар ба дохили ҳавопаймо савор кардани мусофирон ва бор, аз ҷумла муросилот, ки бо мақсади кироя ё ҳадя (подош) ба нуқтаи дигар дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар интиқол дода мешавад, ҳуқуқ намедиҳад.
4. Агар бо сабаби муноқишаи мусаллаҳона, ошӯбҳои (низоъҳои) сиёсӣ ё таҳаввулот, ё ҳолатҳои махсус ва ғайриоддӣ, ширкати ҳавопаймоии таъиншудаи як Тарафи Аҳдкунанда имкон надошта бошад, ки парвозро дар хатсайри муқаррарии худ анҷом диҳад, Тарафи Аҳдкунандаи дигар тамоми кӯшишҳои худро барои мусоидат ба фаъолияти минбаъдаи чунин хизматрасонӣ тавассути аз нав ташкил додани хатсайри дахлдори муваққатии ҳавопаймоҳо истифода хоҳад кард.

Моддаи 4 Таъинот ва додани ваколатҳо

1. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда ҳуқуқ дорад, ки барои иҷрои хизматрасониҳои мувофиқашуда дар ҳар як хатсайри муайяншуда ширкатҳои ҳавопаймоиро таъин намояд ва таъиноти ин гуна ширкатҳоро бекор ё тағйир диҳад. Чунин таъинот дар шакли хаттӣ ба Тарафи Аҳдкунандаи дигар ирсол мегардад.
2. Дар ҳолати қабули чунин таъинот ва дархостҳо аз ширкати ҳавопаймоии таъйингардида тибқи тартиби барои иҷозати истифодабарӣ ва техникӣ пешбинишуда, Тарафи Аҳдкунандаи дигар тасдиқу иҷозатҳои дахлдорро фавран бо шартҳои зерин пешниҳод мекунад:

а) дар мавриди ширкати ҳавопаймоии аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон таъингардида:

- дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсис ёфта, дар асоси қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба он иҷозатнома дода шуда бошад; ва

- назорати муассири танзимкунандаи ширкати ҳавопаймоӣ аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки барои додани Шаҳодатномаи истифодабарии ҳавоии он масъул аст, амалӣ ва нигоҳ дошта мешавад ва мақоми дахлдори авиатсионӣ дар таъиноти мазкур ба таври равшан нишон дода шудааст;

б) дар мавриди ширкати ҳавопаймоии аз ҷониби Шоҳигарии Муттаҳида таъиншуда:

- бақайдгирӣ ва макони муайяни фаъолият дар ҳудуди Шоҳигарии Муттаҳида бошад; ва

- ширкати ҳавопаймоӣ Шаҳодатномаи амалкунандаи ширкати ҳавопаймоиро дорад, ки аз ҷониби маъмурияти авиатсионии Шоҳигарии Муттаҳида дода шудааст ва ин мақом назорати самараноки ширкати ҳавопаймоиро амалӣ ва таъмин менамояд;

в) Ширкати ҳавопаймоии таъингардида шартҳоеро, ки тибқи қонунҳо ва қоидаҳое, ки барои амалисозии хатсайрҳои байналмилалии ҳавоӣ, аз ҷониби Тарафи Аҳдкунанда татбиқ мешаванд, ҳангоми баррасии ариза ё дархостҳо пешбинӣ шудаанд, қонеъ мегардонад.

3. Ширкати ҳавопаймоӣ пас аз таъйин ва ваколатдор шудан метавонад ба иҷрои хизматрасониҳои мувофиқашуда, ба шарти риояи муқаррароти Созишномаи мазкур, шурӯъ намояд.

Моддаи 5 Рад, бозхонд ва боздошти иҷозатномаҳо барои фаъолият

1. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда метавонад иҷозат барои фаъолият ё иҷозатҳои техникии ширкати ҳавопаймоии Тарафи Аҳдкунандаи дигарро дар ҳолатҳои зерин рад кунад, бекор кунад, боз дорад ё маҳдуд намояд:

а) дар ҳолати таъйини ширкати ҳавопаймоӣ аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон:

- дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил (таъсис) нагардида, дар асоси қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба он иҷозатнома дода нашуда бошад; ё

- назорати танзимкунандаи ширкати ҳавопаймоиро иҷро накунад ва аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон таъиноти мазкур ба таври равшан муайян нагардида бошад;

б) дар ҳолати таъини ширкати ҳавопаймоӣ аз ҷониби Шоҳигарии Муттаҳида:

- дар ҳудуди Шоҳигарии Муттаҳида ба қайд гирифта нашуда бошад ё макони асосии фаъолият надошта бошад; ё

- он дорои Шаҳодатномаи истифодабаранда, ки аз ҷониби мақоми Шоҳигарии Муттаҳида дода мешавад, намебошад ё ин мақом назорати самараноки ширкати ҳавопаймоиро амалӣ ва таъмин намекунад;

в) агар ширкати ҳавопаймоӣ қонунҳо ва дигар қоидаҳои дар моддаи 6 (Риояи қонунҳо ва қоидаҳо) Созишномаи мазкур муайяншударо ё қонунҳоеро, ки одатан ба таври асоснок барои амалисозии хатсайрҳои байналмилалии ҳавоӣ татбиқ мешаванд, аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандае, ки чунин ҳуқуқҳоро медиҳад, риоя накунад; ё

г) агар ширкати ҳавопаймоӣ муқаррароти моддаи 7 (Рақобати одилона) Созишномаи мазкурро риоя накунад (ва машваратҳо мутобиқи банди 9 ин модда ба ҳалли қаноатбахш ноил нашуда бошанд); ё

ғ) мутобиқи банди 14 моддаи 11 (Бехатарии авиатсионӣ) Созишномаи мазкур;

д) агар ширкати ҳавопаймоӣ ё Тарафи Аҳдкунандаи дигар ба таври дигар дилхоҳ муқаррароти моддаи 11 (Бехатарии авиатсионӣ) Созишномаи мазкурро риоя накунад; ё

е) агар он муайян намояд, ки ин амалҳо бо дарки васеътари амният асоснок карда мешаванд; ё

ё) агар Тарафи Аҳдкунандаи дигар барои баланд бардоштани сатҳи бехатарӣ мутобиқи банди 2 моддаи 12 (Бехатарии парвозҳо) чораҳои заруриро наандешад; ё

ж) мутобиқи банди 6 Моддаи 12 (Бехатарии авиатсионӣ) Созишномаи мазкур;

з) агар он муайян намояд, ки чунин амалҳо барои пешгирӣ, ҳифз ва ё назорати паҳншавии беморӣ ё ба таври дигар барои ҳифзи саломатии аҳолӣ; ё

и) агар ширкати ҳавопаймоӣ ба таври дигар мутобиқи шартҳои дар Созишномаи мазкур дарҷшуда амал накунад.

2. Дар сурате, ки агар фавран бекор, боздоштан ё ҷорӣ намудани шартҳои дар банди 1 хамин модда ҷиҳати мухолифат ба қонун ё қоидаҳо зарур нашавад, ин гуна ҳуқуқ танҳо пас аз баргузории машварат бо маъмурияти авиатсионии Тарафи Аҳдкунандаи дигар роҳандозӣ мешавад.
3. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда, ки ҳуқуқҳои пешбининамудаи банди 1 ҳамин моддаро амалӣ менамояд, бояд Тарафи Аҳдкунандаи дигарро дар фурсати кутоҳтарини имконпазир ба таври хаттӣ дар бораи сабабҳои радкунӣ, бекоркунӣ, боздоштан ё маҳдуд кардани иҷозати фаъолият ё иҷозати техникӣ ба таври хаттӣ огоҳ созад.
4. Ҳангоми татбиқи ҳуқуқҳои худ мутобиқи банди 1 моддаи мазкур Тарафҳои Аҳдкунанда бояд ба табъизи ширкатҳои ҳавопаймоӣ аз рӯйи мансубияти миллӣ роҳ надиҳанд.

Моддаи 6 Риояи қонунҳо ва қоидаҳо

1. Ҳангоми вуруд, омадан ба ҳудуди як Тараф, ё парвоз аз ҳудуди як Тараф қонунҳо ва қоидаҳои марбут ба қабул, истифода ва парвози ҳавопаймоҳое, ки хизматрасониҳои ҳавоии байналмилалиро ба анҷом мерасонанд, бояд аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар риоя карда шаванд.
2. Ҳангоми вуруд, дар/ё хуруҷ (парвоз) аз ҳудуди як тараф, қонунҳову қоидаҳои марбут ба иҷозати вуруд ба ҳудуди он ва хуруҷи мусофирон, ҳайати парвозӣ, бағоҷ, бор ва/ё муросилот дар ҳавопаймо (аз ҷумла қоидаҳои марбут ба воридшавӣ, иҷозатдиҳӣ, муҳоҷират, шиносномаҳо, гумрук ва карантин, ё дар мавриди муросилот, қоидаҳои марбут ба почта) бояд ё аз ҷониби чунин мусофирон, ҳайати парвозӣ, бағоҷ, бор ва муросилоти таҳвилдиҳандагони ҳавоии Тарафи Аҳдкунанда ё аз номи онҳо риоя карда шаванд.

Моддаи 7 Рақобати одилона

1. Ширкатҳои ҳавопаймоии ҳар ду Тарафи Аҳдкунанда дар пешниҳоди хизматрасониҳои мувофиқашуда дар хатсайрҳои муқарраршуда бояд имкониятҳои баробар ва боадолатонаи рақобатро дошта бошанд.
2. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда ба ҳар як ширкати ҳавопаймоии таъингардида иҷозат медиҳад, то мутобиқи хизматрасониҳои мувофиқашуда дар хатсайрҳои муқарраршуда зичии парвозҳо ва иқтидори хизматрасонии ҳамлу нақли ҳавоии байналмилалии худро муайян намояд. Тибқи ин ҳуқуқ ҳеҷ яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда ба таври яктарафа ҳаҷм, зичӣ ва муқаррароти хатсайрҳо, инчунин навъи ҳавопаймоҳо ё намудҳоеро, ки ширкатҳои ҳавопаймоии ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар истифода мебаранд, ба истиснои ҳолатҳое, ки ба мақсадҳои гумрукӣ, техникӣ, истифодабарӣ ё экологии ягона мутобиқи моддаи 15 Конвенсияи Чикаго маҳдуд намекунад.
3. Ҳеҷ яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда ба ширкатҳои ҳавопаймоии Тарафи Аҳдкунандаи дигар нисбати иқтидор, зичии парвозҳо ё ҳаҷми интиқолҳо, ки ба ҳадафҳои Созишномаи мазкур мувофиқат намекунанд, ҳеҷ гуна талаботро муқаррар намекунад.
4. Ҳеҷ яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда пешниҳоди ҷадвали парвозҳо ё нақшаҳои амалиётии ширкатҳои ҳавопаймоии таъйингардидаи Тарафи Аҳдкунандаи дигарро, ба истиснои ҳолатҳое, ки ин дар заминаи ғайритабъизӣ барои таъмини шартҳои ягонаи пешбининамудаи қисми 2 ҳамин модда лозим аст, талаб намекунад.
5. Ҳеҷ яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда бояд ба ширкатҳои ҳавопаймоии таъингардидаи худ ё дар якҷоягӣ бо ягон ширкати ҳавопаймоӣ ё ширкатҳои ҳавопаймоии дигар ё дар алоҳидагӣ барои сӯйистифода аз қудрати бозор ба он тавре, ки метавонад ба заъифсозии ҷиддии рақиби худ ё берун кардани он аз хатсайр боис мегардад, иҷозат надиҳад.

6. Ҳеҷ яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда набояд кумаки молиявии давлатӣ (субсидия) ё кумакро ба ширкатҳои ҳавопаймоии таъиншудаи худ ҳамон тавре пешниҳод намояд ё иҷозат диҳад, ки ин ба имкониятҳои баробар ва боадолатонаи ширкатҳои ҳавопаймоии Тарафи Аҳдкунандаи дигар ҷиҳати рақобат дар пешниҳоди хизматрасониҳои ҳавоии байналмилалӣ таъсири ҷиддии манфӣ расонад.
7. Бо мақсадҳои банди 6 моддаи мазкур кумаки молиявии давлатӣ (субсидия) ё кумак дар асоси табъиз ба ширкатҳои ҳавопаймоии таъйингардида, мустақим ё бавосита, аз ҷониби давлат ё мақомоти ҷамъиятӣ ё шахсиро, ки аз ҷониби давлат таъйин ва назорат мешавад, дар назар дорад. Гузашта аз ин, ин метавонад ҳисоб кардани талафоти амалиётиро дар бар гирад; додани сармоя, грантҳои бебозгашт ё қарзҳои имтиёзнок; додани имтиёзҳои молиявӣ бо роҳи даст кашидан аз фоида ё ситонидани маблағҳои пардохтшаванда; даст кашидан аз истифодаи даромади муътадили маблағҳои давлатӣ; озодкунӣ аз андоз; ҷуброни қарзи молиявӣ, ки аз ҷониби мақомоти давлатӣ андозбандӣ шудааст; ё дастрасии табъйиз ба иншооти фурудгоҳ, сӯзишворӣ ё дигар иншооти дахлдори барои амали муқаррарии хизматрасониҳои ҳавоӣ зарурро дар бар гирад.
8. Агар Тарафи Аҳдкунанда ба ширкати ҳавопаймоии таъингардида вобаста ба хизматрасониҳои тибқи Созишномаи мазкур пешбинишуда кумаки молиявии давлатӣ (субсидия) ё кумакро пешниҳод кунад, он аз ширкати ҳавопаймоӣ талаб мекунад, ки кумаки молиявии давлатӣ (субсидия) ё кумакро дар суратҳисобҳои худ дақиқ ва алоҳида нишон диҳад.
9. Агар як Тарафи Аҳдкунанда чунин шуморад, ки ширкатҳои таъиншудаи он дучори табъиз ё амалияи беадолатона шуда истодааст ё кумаки молиявии давлатӣ (субсидия) ё кумак аз ҷониби Тарафи Аҳдкунанда дигари баррасишаванда ё пешниҳодшаванда ба Тарафи Аҳдкунандаи дигар ва ба ширкатҳои Тарафи Аҳдкунандаи дигар ба имкониятҳои баробар ва боадолатонаи ширкатҳои ҳавопаймоии Тарафҳои Аҳдкунанда ҷиҳати рақобат дар пешниҳоди алоқаҳои ҳавоии байналмилалӣ таъсири манфӣ расонад, он метавонад машварат дархост кунад ва Тарафи Аҳдкунандаи дигарро дар бораи сабабҳои норозигии худ огоҳ намояд. Ин машваратҳо на дертар аз 30 рӯз пас аз қабули дархост, агар аз ҷониби ҳар ду Тарафи Аҳдкунанда тартиби дигаро мувофиқа накарда шуда бошад, барпо мешаванд.

Моддаи 8 Слоти парвозу нишаст

Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда татбиқи шаффоф, самаранок, бидуни табъиз ва истифодаи саривақтии қоидаҳо, принсипҳои роҳбарикунанда ва тартиби муайянсозии слотҳоро дар ҳудуди фурудгоҳҳои худ сари вақт таъмин менамояд.

Моддаи 9 Тарофаҳо

1. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда имкон медиҳад, ки тарофаҳои хизматрасониҳои ҳавоии байналмилалӣ аз ҷониби ҳар як ширкати ҳавопаймоии таъингардида дар асоси рақобати одилона ва озодона муқаррар карда шаванд. Ҳеҷ яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда набояд аз ширкатҳои ҳавопаймоии худ талаб кунанд, ки доир ба нархҳое, ки онҳо тибқи Созишномаи мазкур барои хизматрасонӣ меситонанд ё пешниҳод мекунанд, бо ширкатҳои ҳавопаймоии дигар машварат кунанд.
2. Тарафҳои Аҳдкунанда талаб намекунанд, ки нархҳо ба мақомоти авиатсионӣ пешниҳод ё хабар дода шаванд.

Моддаи 10 Боҷҳо, андозҳо ва пардохтҳо

1. Тарафҳои Аҳдкунанда аз ҳама гуна боҷҳои гумрукӣ, аксизҳои миллӣ ва боҷҳои шабеҳи миллӣ озод мебошанд:

а) ҳавопаймое, ки дар хатсайрҳои байналмилалии ҳавоӣ аз ҷониби ширкатҳои ҳавопаймоии яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда истифода мешаванд; ва

б) таҷҳизоти зерин аз ҷониби ширкати ҳавопаймоии таъингардидаи як Тарафи Аҳдкунанда ба ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар ворид карда шудааст:

- таъмир, нигоҳдорӣ ва хизматрасонии таҷҳизот ва қисмҳои ҷузъӣ;

- таҷҳизоти интиқоли мусофирон ва қисмҳои ҷузъӣ;

- таҷҳизоти борбардор ва қисмҳои ҷузъӣ;

- таҷҳизоти таъмини бехатарӣ, аз ҷумла қисмҳои ҷузъӣ барои ворид шудан ба таҷҳизоти бехатарӣ;

- маводи дастурӣ ва воситаҳои таълимӣ;

- ҳуҷҷатҳои ширкати ҳавопаймоӣ ва операторон; ва

в) ашёҳои зерин аз ҷониби ширкати ҳавопаймоии таъингардидаи як Тарафи Аҳдкунанда ба ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар ворид карда мешавад ё ба ширкати ҳавопаймоии як Тарафи Аҳдкунанда дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар дода мешавад:

- захираҳои борт (вале бо ин маҳдуд накарда аз ҷумла, чунин ашёҳо, ба монанди хӯрокворӣ, нӯшокиҳо ва маҳсулоти тамоку), сарфи назар аз он, ки ба ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар ворид карда шудаанд ё тариқи ҳавопаймо бурда мешаванд;

- сӯзишворӣ, равғанҳои молиданӣ ва маводҳои техникии истеъмолӣ;

- қисмҳои эҳтиётӣ, аз ҷумла муҳаррикҳо; ва

г) таҷҳизоти компютерӣ ва қисмҳои ҷузъӣ, ки аз ҷониби ширкати ҳавопаймоии таъингардидаи як Тарафи Аҳдкунанда ба ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар барои мусоидат дар як ё якчанд масъалаи зерин ворид карда шудааст:

- таъмир, нигоҳдорӣ ё хизматрасонии ҳавопаймоҳо;

- хизматрасонӣ ба мусофирон дар фурудгоҳ ё дар ҳавопаймо;

- бор кардани бор ба ҳавопаймо ё фаровардани бор аз ҳавопаймо;

- гузаронидани тафтиши бехатарии мусофирон ё бор;

д) Дар мавриди зербандҳои б-д барои истифода дар ҳавопаймо ё дар ҳудуди фурудгоҳи байналмилалӣ вобаста ба барқарорӣ ё нигоҳдории хизматрасонии ҳавоии байналмилалӣ аз ҷониби ширкати ҳавопаймоии таъингардида истифода мешаванд, пешбинӣ шудааст.

2. Озодкунӣ аз пардохти боҷҳои гумрукӣ, аксизҳои миллӣ ва боҷҳои шабеҳи миллӣ нисбат ба пардохтҳое, ки дар асоси арзиши хизматрасонӣ ба ширкатҳои ҳавопаймоии таъингардидаи як Тарафи Аҳдкунанда дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар расонида мешаванд, татбиқ намегарданд.

3. Таҷҳизот ва лавозимоти дар банди 1 ҳамин модда зикршуда метавонанд таҳти ҳифз ё назорати мақомоти дахлдор қарор дошта бошад.

4. Имтиёзҳои пешбининамудаи ҳамин модда инчунин дар ҳолатҳое дастрас хоҳанд буд, ки ширкати ҳавопаймоӣ як Тарафи Аҳдкунанда бо дигар ширкати ҳавопаймоӣ ё ширкатҳои ҳавопаймоӣ барои истифодаи муваққатӣ ё интиқол ба ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар ашёҳое, ки дар банди 1 ҳамин модда зикр шудаанд, шартнома баста бошанд, ба шарте, ки чунин ширкати ҳавопаймоӣ ё ширкатҳои ҳавопаймоии дигар ба ҳамин тариқ аз чунин имтиёзҳо аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар истифода баранд.

5. Ҳеҷ муқаррарот дар Созишномаи мазкур Тарафи Аҳдкунандаро аз ситонидани андозҳо, боҷҳо, ё пардохтҳо барои сӯзишворие, ки дар ҳудуди он бидуни табъиз барои истифода дар ҳавопаймои ширкати ҳавопаймоӣ, ки байни ду нуқта парвоз мекунад, манъ намекунад.

Моддаи 11 Бехатарии авиатсионӣ

1. Тарафҳои Аҳдкунанда мувофиқи ҳуқуқ ва ухдадориҳои худ тибқи ҳуқуқи байналмилалӣ бори дигар тасдиқ мекунанд, ки уҳдадории онҳо дар назди ҳамдигар ҷиҳати таъмини бехатарии авиатсияи гражданӣ аз амалҳои дахолати ғайриқонунӣ қисми ҷудонашавандаи Созишномаи мазкурро ташкил мекунад. Тарафҳои Аҳдкунанда бе маҳдудияти умумии ҳуқуқу уҳдадориҳои худ дар асоси ҳуқуқи байналмилалӣ, аз ҷумла, мувофиқи муқаррароти Конвенсия оид ба ҷиноятҳо ва баъзе дигар амалҳое, ки дар ҳавопаймо рух додаанд, аз 14 сеятябри соли 1963 дар Токио ба имзо расидааст, Конвенсия оид ба рафъи мусодираи ғайриқонунии ҳавопаймоҳо, ки 16 декабри соли 1970 дар Гаага ба имзо расидааст, Конвенсия оид ба мубориза бар зидди амалҳои ғайриқонунӣ бар зидди бехатарии авиатсияи гражданӣ, ки 23 сентябри соли 1971 дар Монреал ба имзо расида, Протоколи иловагии Монреал оид ба пешгирии амалҳои ғайриқонунии зуроварӣ дар фурудгоҳҳое, ки ба авиатсияи байналмилалии гражданӣ хизмат мерасонанд, аз 24 феврали соли 1988 дар Монреал ба имзо расида, Конвенсия дар бораи аломатгузории маводи таркандаи пластикӣ бо мақсади ошкорсозии онҳо, ки 1 марти соли 1991 дар Монреал ба имзо расидааст ва дигар созишномаи бехатарии авиатсионӣ, ки иҷрои он барои ҳарду Тарафи Аҳдкунанда ҳатмӣ мебошад.
2. Тарафҳои Аҳдкунанда тибқи дархост ба ҳамдигар барои пешгирии амалҳои ғайриқонунӣ ҷиҳати мусодираи ҳавопаймои гражданӣ ва дигар амалҳои ғайриқонунӣ бар зидди бехатарии ин ҳавопаймо, мусофирон ва ҳайати парвозии онҳо, фурудгоҳҳо ва иншооти аэронавигатсионӣ ва ҳама гуна таҳдиди дигар ба бехатарии авиатсияи гражданӣ ба ҳавопаймоҳо кумаки зарурӣ мерасонанд.
3. Ҳангоми рух додани ҳодиса ё таҳдиди ҳодисаи мусодираи ғайриқонунии ҳавопаймои гражданӣ ё дигар амалҳои ғайриқонунӣ бар зидди бехатарии ин ҳавопаймоҳо, мусофирон ва ҳайати парвозии онҳо, фурудгоҳҳо ё иншооти аэронавигатсионӣ, Тарафҳои Аҳдкунанда ба ҳамдигар тавассути ба роҳ мондани алоқа ва дигар чораҳои дахлдор барои зуд ва бехатар хотима додани ин ҳодиса ё таҳдиди он чораҳои заруриро меандешанд.
4. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда чораҳои аз лиҳози амалиявӣ имконпазирро барои таъмини ҳавопаймои Тарафи Аҳдкунандаи дигар, ки таҳти амали дахолати ғайриқонунӣ қарор дорад, дар ҳудуди он фуруд меояд ва дар замин нигоҳ дошта мешавад, ғайр аз ҳолатҳое, ки парвози он уҳдадории ҳифзи ҳаёти инсонро талаб мекунад, меандешад. Дар мавриде, ки имконпазир бошад, ин гуна чораҳо дар асоси машваратҳои тарафайн андешида мешаванд.
5. Тарафҳои Аҳдкунанда дар муносибатҳои мутақобилаи худ мувофиқи муқаррароти амнияти авиатсионӣ, ки Ташкилоти Байналмилалии Авиатсияи Граждании ИКАО муқаррар кардааст ва ҳамчун замимаҳои Конвенсияи Чикаго ба дараҷае амал мекунанд, ки чунин муқаррароти амниятӣ нисбат ба Тарафҳои Аҳдкунанда татбиқ мешаванд. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда талаб мекунад, ки ширкатҳои ҳавопаймоии худ ва истифодабарандагони фурудгоҳҳои ҳудуди худ мутобиқи чунин муқаррароти бехатарии авиатсионӣ амал кунанд. Мутаносибан, ҳар як Тарафи Аҳдкунанда тибқи дархост ба Тарафи Аҳдкунандаи дигар дар бораи ҳар гуна фарқияти байни қонунҳои миллӣ, қоидаҳо ва амалияҳои худ ва стандартҳои амнияти авиатсионии замимаҳои дар ин банд зикршуда огоҳинома пешниҳод мекунад. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда метавонад дар ҳар вақт машваратҳоро дархост кунад, ки бе таъхир бо Тарафи Аҳдкунандаи дигари барои муҳокимаи ин ихтилофот машваратҳо гузаронида шавад.
6. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда розӣ аст, ки ширкатҳои ҳавопаймоии он бояд риояи муқаррароти бехатарии ҳавоии дар банди 5 моддаи мазкур зикршударо, ки Тарафи Аҳдкунанда барои ворид шудан ба ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар талаб мекунад, риоя кунад. Ҳангоми парвоз аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар ё дар ҳудуди он, ширкатҳои ҳавопаймоӣ вазифадоранд муқаррароти бехатарии авиатсиониро мутобиқи қонунгузории амалкунандаи ин Тарафи Аҳдкунанда риоя кунанд. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда ваколатдор аст, ки чораҳои дахлдори бехатарӣ дар ҳудуди он барои ҳифзи ҳавопаймо ва тафтиши мусофирон, ҳайати парвозӣ, ашёи ҳамлу нақл, бор, бағоҷ, ва захираҳои ҳавопаймо пеш аз савор шудан ё боркунӣ ва ҳангоми боркунӣ, инчунин чораҳои амниятӣ барои қонеъ кардани ҳар як таҳдиди афзоишёбанда ё мушаххас ба амнияти авиатсияи гражданӣ дар ҳолати зарурӣ мутобиқ карда шаванд. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда розӣ аст, ки муқаррароти амниятие, ки аз ҷониби дигар Тарафи Аҳдкунанда барои хуруҷ аз он ва дар ҳудуди он Тарафи Аҳдкунандаи дигар талаб карда мешавад, бояд риоя карда шавад.
7. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда ҳангоми дархост кардани чораҳои иловагии амниятӣ барои парвоз(ҳо)и мушаххас, машваратҳои дахлдорро таъмин мекунад ва чораҳои алтернативии Тарафи Аҳдкунанда, ки ба тадбирҳои дархостшуда баробаранд, баррасӣ мекунад. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда қонеъ гардонидани дархостҳои Тарафи Аҳдкунандаи дигарро дар бораи чораҳои иловагии бехатарӣ нисбати парвоз(ҳо)и муайян аз ҳудуди Тарафи дигари Аҳдкунанда то ҳадди имкон таъмин менамояд.
8. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда тибқи тартиби муқарраргардида ва мувофиқ ба соҳибихтиёрии худ, натиҷаҳои аудитҳои бехатарии аз ҷониби ИКАО гузаронидашуда ва амалҳои ислоҳие, ки аз ҷониби он Тарафи Аҳдкунанда андешида шудаанд, дастрас менамояд, агар аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар дархост карда шавад, дар асоси розигии мутақобила оид ба интиқол, истифода, нигоҳдорӣ ва поксозии чунин иттилоот.
9. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда инчунин дархости Тарафи Аҳдкунандаи дигарро дар бораи бастани созишномаҳои маъмурии мутақобила, ки тавассути онҳо мақомоти авиатсионии як Тарафи Аҳдкунанда дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар баҳодиҳии худро оид ба чораҳои бехатарӣ нисбат ба парвозҳое, ки ба ҳудуди Тарафи Аҳдкунанда дархост шудааст, баррасӣ мекунад.
10. Бо назардошти эҳтироми мутақобилаи соҳибихтиёрии ҳамдигар, Тарафи Аҳдкунанда метавонад барои ворид шудан ба ҳудуди худ чораҳои бехатарӣ андешад. Дар ҳолати имконпазир, ин Тарафи Аҳдкунанда дигар чораҳои бехатарӣ, ки аллакай Тарафи Аҳдкунандаи дигар татбиқ кардааст ва ҳама гуна фикру ақидаеро, ки Тарафи Аҳдкунандаи дигар пешниҳод карда метавонад, ба инобат мегирад. Бо вуҷуди ин, ҳар як Тарафи Аҳдкунанда эътироф мекунад, ки ҳеҷ муқаррарот дар ин модда ҳуқуқи Тарафи Аҳдкунандаро дар бораи рад кардан ҷиҳати вуруд ба ҳудуди он барои ҳар як парвоз ё парвозе, ки ба амнияти он таҳдид мекунад, маҳдуд намекунад.
11. Тарафи Аҳдкунанда метавонад барои бартараф намудани таҳдиди мушаххаси бехатарӣ чораҳои таъҷилӣ андешад. Дар бораи чунин чораҳо бояд фавран ба Тарафи Аҳдкунандаи дигар хабар дода шавад.
12. Бе зиён ба зарурати андешидани чораҳои фаврӣ бо мақсади ҳифзи амнияти авиатсионӣ, Тарафҳои Аҳдкунанда тасдиқ мекунанд, ки ҳангоми баррасии чораҳои бехатарӣ Тарафи Аҳдкунанда таъсири манфии эҳтимолиро ба хизматрасониҳои ҳавоии байналмиллалӣ арзёбӣ мекунад ва агар қонун маҳдуд накунад, чунин омилҳоро зимни муайян кардани тадбирҳои зарурӣ, мутаносиб ва мувофиқ барои ҳалли он нигарониҳои бехатарӣ ба инобат мегирад.
13. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда дархостҳои Тарафи Аҳдкунандаи дигар дар бораи иҷозати сафар ба ҳайати шахсии мусаллаҳ, аз ҷумла афсарони амниятии дохили парвоз (минбаъд - «IFSO») дар парвозҳои тибқи Созишномаи мазкур танзимшаванда, баррасӣ хоҳад кард. Ҷойгиркунии (IFSO) амниятии дохили ҳавопаймо аз ҷониби Тарафҳои Аҳдкунанда танҳо дар сурати қаблан қабули розигии хаттии Тарафи Аҳдкунандаи дигар дар бораи иҷозат додани чунин ҷойгиркунӣ ба роҳ монда мешавад.
14. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда метавонад дар ҳар вақт машваратҳоро оид ба меъёрҳои бехатарӣ, ки Тарафи Аҳдкунандаи дигар қабул кардааст, дархост намояд. Чунин машваратҳо бояд дар давоми 30 рӯз пас аз қабули дархост гузаронида шаванд. Агар Тарафи Аҳдкунанда далелҳои асоснок оид ба он дошта бошад, ки Тарафи Аҳдкунандаи дигар муқаррароти моддаи мазкурро риоя накардааст, ин Тарафи Аҳдкунанда метавонад бо Тарафи Аҳдкунандаи дигар машваратҳои фаврӣ дархост намояд. Дар сурати ба даст наовардани қарори қаноатбахш дар давоми 15 рӯз аз рӯзи қабули чунин дархост, барои бозхонд, боздоштан ё маҳдуд кардани иҷозатномаи фаъолият ва иҷозатномаҳои техникии ширкати ҳавопаймоӣ ё ширкатҳои ҳавопаймоии Тарафи Аҳдкунандаи дигар асос мегардад.
15. Ҳангоми зарурати ҳолати фавқулода Тарафи Аҳдкунанда метавонад то гузаштани 15 рӯз чораҳои муваққатӣ андешад. Ҳама гуна амале, ки тибқи ин банд андешида мешавад, пас аз риоя гардидани муқаррароти бехатарии ин банд аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар ё бо розигии мутақобилаи Тарафҳо қатъ карда мешавад.

Моддаи 12 Бехатарии парвозҳо

1. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда метавонад дар ҳар вақт ҷиҳати гузаронидани машваратҳои соҳавӣ оид ба стандартҳои бехатарӣ дар ҳама соҳаҳое, ки ба ҳайати парвозӣ, ҳавопаймоҳо ё истифодаи онҳо, ки Тарафи Аҳдкунандаи дигар қабул кардааст, дархост ирсол намояд. Чунин машваратҳо бояд дар давоми 30 рӯз пас аз қабули дархост гузаронида шаванд.
2. Агар пас аз чунин машваратҳо як Тарафи Аҳдкунанда муайян кунад, ки Тарафи Аҳдкунандаи дигар стандартҳои бехатариро дар ҳама гуна чунин соҳаҳое, ки ба стандартҳои ҳадди ақали дар он замон бо Конвенсияи Чикаго муқарраршуда баробаранд, ба таври муассир нигоҳ намедорад ва татбиқ намекунад, Тарафи Аҳдкунандаи якум Тарафи Аҳдкунандаи дигарро дар бораи ин хулосаҳо ва чораҳои зарурӣ барои мувофиқат ба ин стандартҳои ҳадди ақал огоҳ мекунад ва Тарафи Аҳдкунандаи дигар чораҳои ислоҳкунандаи дахлдорро меандешад. Наандешидани чораҳои дахлдор аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар дар давоми 15 рӯз ва ё зиёдтар, ки метавонад мувофиқа карда шавад, ҳолате ҳисобида мешавад, ки мутобиқи банди 1(ё) моддаи 5 (Бозхонд ё боздоштани иҷозатнома барои фаъолият) Созишномаи мазкур мемонад.
3. Сарфи назар аз уҳдадориҳое, ки дар моддаи 16 ва моддаи 33 Конвенсияи Чикаго зикр шудаанд, мувофиқа шудааст, ки ҳар як ҳавопаймое, ки аз номи ширкати ҳавопаймоии як Тарафи Аҳдкунанда ё дар асоси шартномаи иҷора аз номи он ширкат барои парвозҳо ба ҳудуд ё аз ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар он истифода мешавад ё метавонад ҳангоми будубош дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар аз ҷониби намояндагони ваколатдори ин Тарафи Аҳдкунанда мавриди санҷиш қарор дода шавад, аз ҷумла дохили ҳавопаймо ва атрофи он, дурустии ҳуҷҷатҳои ҳавопаймо ва ҳайати парвозии он, инчунин ҳолати ҳавопаймо ва таҷҳизоти он (дар ин модда ҳамчун «санҷиши ҳавопаймо дар истгоҳи он (перрон)» номида мешавад), ба шарте, ки ин боиси таъхирмонии беасос нагардад.
4. Агар дар асоси чунин азназаргузаронии ҳавопаймо пеш аз парвоз ё як қатор азназаргузаронии ҳавопаймо пеш аз парвоз боиси:

а) нигаронии ҷиддӣ, дар бораи он гардад, ки ҳавопаймо ё истифодаи ҳавопаймо ба меъёрҳои ҳадди ақали дар ин вақт мутобиқи Конвенсияи Чикаго муқарраршуда мувофиқат намекунад; ё

б) нигаронии ҷиддӣ вобаста ба мавҷуд набудани нигоҳдории самаранок ва татбиқи стандартҳои бехатарӣ гардад, ки дар ин вақт мутобиқи Конвенсияи Чикаго муқаррар шудааст;

Тарафи Аҳдкунандае, ки санҷиш мегузаронад, барои мақсадҳои моддаи 33 Конвенсияи Чикаго метавонад хулоса барорад, ки талаботе, ки дар асоси онҳо сертификат ё иҷозатномаҳо ба ҳавопаймо ё ҳайати парвозии он дода шуда ё эътибор пайдо кардааст ё талаботе, ки дар асоси он ҳавопаймои мазкур мавриди истифода қарор дода мешавад, ба меъёрҳои камтарини тибқи Конвенсияи Чикаго муқарраршуда баробар ё аз он зиёд намебошад.

5. Дар мавриди аз ҷониби намояндагони ширкати ҳавопаймоии яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда рад кардани иҷозат, бо мақсади гузаронидани санҷиши истгоҳи ҳавопаймо аз ҷониби он ширкати ҳавопаймоӣ тибқи банди 3 ҳамин модда истифодашаванда, Тарафи Аҳдкунандаи дигар метавонад озодона хулоса барорад, ки дар бораи нигарониҳои ҷиддии навъи дар банди 4 ҳамин модда зикршуда хулоса барорад.
6. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда ҳуқуқ дорад, ки иҷозати истифодабарии ширкати ҳавопаймоии Тарафи Аҳдкунандаи дигарро фавран боздорад ё тағйир диҳад, агар Тарафи якуми Аҳдкунанда ба хулоса ояд, ки аз натиҷаи азназаргузаронии ҳавопаймо пеш аз парвоз, як қатор азназаргузаронии ҳавопаймо пеш аз парвоз, рад кардани гузаронидани азназаргузаронии ҳавопаймо, машваратҳо ва дар дигар ҳолат, ки барои бехатарии амалиёти ширкати ҳавопаймоӣ андешидани тадбирҳои фавриро зарур шуморад.
7. Ҳама гуна амали як Тарафи Аҳдкунанда дар асоси қисмҳои 2 ва 6 ҳамин модда зикргардида дар лаҳзае, ки барои қатъи ин амал асос шуда метавонад, бояд қатъ гардида шавад.

Моддаи 13 Кодшеринг

Зимни иҷро ва ё пешниҳоди хизматрасонӣ дар асоси Созишномаи мазкур, ширкатҳои ҳавопаймоии таъиншудаи Тарафҳои Аҳдкунанда метавонанд дар асоси қонунҳо ва қоидаҳои дахлдори танзимкунандаи рақобат бо дилхоҳ ширкати ҳавопаймоӣ созишҳои мубодилаи кодҳо банданд, ба шарте ки:

а) ҳар як парвозе, ки қисми хизматрасониро ташкил медиҳад, ки дар он созишҳо татбиқ мешаванд, аз ҷониби ширкати ҳавопаймоие, ки ҳуқуқи анҷом додани парвозро дорад, иҷро гардад; ва

б) нисбати ҳар як чиптаи фурӯхташуда ба харидор дар нуқтаи фурӯш хабар дода шавад, ки кадом ширкати ҳавопаймоӣ ҳар як бахши хизматрасониро иҷро мекунад.

Моддаи 14 Лизинг

1. Ширкатҳои ҳавопаймоии таъиншудаи ҳар як Тарафи Аҳдкунанда ҳуқуқ доранд, ки дар хатсайрҳои муайяншуда бо истифода аз ҳавопаймо (ё ҳавопаймо ва ҳайати парвозӣ), ки аз дилхоҳ ширкат ба иҷора гирифта шудаанд, аз ҷумла дигар ширкатҳои ҳавопаймоӣ, ки иҷозати истифодаи ҳавопайморо аз ҷониби мақомоти авиатсионии ҳарду Тарафи Аҳдкунанда дар чунин асос доранд, хизматрасониҳои мувофиқашударо анҷом диҳад.
2. Барои истифодабарии ҳавопаймо дар асоси иҷора мутобиқи банди 1 ҳамин модда, ширкатҳои ҳавопаймоии таъиншуда инчунин вазифадоранд, ки шартҳоро тибқи қонун ва қоидаҳое, ки одатан барои истифодабарии хизматрасониҳои ҳавоии байналмилалӣ аз ҷониби Тарафҳои Аҳдкунанда муқаррар шудаанд, иҷро кунад.
3. Моддаи мазкур ба қонунҳо ва қоидаҳои як Тараф оид ба иҷораи ҳавопаймоҳо аз ҷониби ширкатҳои ҳавопаймоии ин Тараф зарар намерасонад.

Моддаи 15 Идоракунӣ дар замин

Бо дарназардошти қонунҳо ва муқаррароти ҳар як Тарафи Аҳдкунанда, ҳар як ширкати ҳавопаймоии таъиншуда дар ҳудуди Тарафи дигари Аҳдкунанда ҳуқуқ дорад, ки хизматрасонии худро дар рӯи замин (дар ҳамин модда «худхизматрасонӣ» номида мешавад) ё дар интихоби он, ҳуқуқи интихоби таъминкунандагони рақобаткунанда, ки пурра ё қисман хизматрасонии заминиро пешниҳод мекунанд, интихоб намояд. Агар ин гуна қонунҳо ва қоидаҳо худхизматрасониро маҳдуд ё манъ кунанд ва дар сурати мавҷуд набудани рақобати муассир байни таъминкунандагоне, ки хизматрасонии заминиро пешниҳод мекунанд, ҳар як ширкати ҳавопаймоии таъиншуда дар робита ба дастрасии онҳо ба худхизматрасонӣ ва хизматрасонии заминӣ, ки аз ҷониби таъминкунанда ё таъминкунандагон пешниҳод мешаванд, бидуни табъиз муносибат мекунанд.

Моддаи 16 Интиқоли даромадҳо

Ба ширкатҳои ҳавопаймоии таъиншудаи ҳар як Тарафи Аҳдкунанда иҷозат дода мешавад, ки тибқи дархост тамоми даромадҳои маҳаллии аз фурӯши хизматрасонии нақлиёти ҳавоӣ ва фаъолияти вобаста ба ҳамлу нақли ҳавоӣ бадастомада, зиёда аз маблағе, ки дар ҷой пардохта мешавад, ба кишвари интихобкардаи худ мубодила ва интиқол диҳанд. Мубодила ва интиқоли фаврии маблағ бе маҳдудият аз рӯи қурби тиҷоратии асъор, ки дар лаҳзаи пешниҳоди ин маблағ барои мубодила ва интиқол амал мекунад, иҷозат дода мешавад ва боҷҳои дигаре, ки одатан аз ҷониби бонкҳо барои чунин мубодилаи асъор ва интиқоли маблағ ситонида мешаванд, набояд ситонида шаванд.

Моддаи 17 Намояндагии ширкатҳои хавопаймоӣ ва фурӯш

Ба ширкатҳои ҳавопаймоии таъиншудаи ҳар як Тарафи Аҳдкунанда иҷозат дода мешавад, ки:

а) мутобиқи қонунҳо ва қоидаҳои марбут ба вуруд, истиқомат ва фаъолияти як Тарафи Аҳдкунанда дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар, аъзои ҳайати роҳбарикунандаи техникӣ, амалиётӣ ва дигар кормандони махсуси тахассусиро ворид ва нигоҳ медоранд, ки ширкати ҳавопаймоии таъиншуда ба таври асоснокшуда таъмини ҳамлу нақли байналмилалии ҳавоӣ зарур мешуморад;

б) аз хизматрасониҳо ва кормандони ҳар як ташкилот, ширкат ё ширкати ҳавопаймоии дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар амалкунанда истифода барад;

в) дафтарҳои худро дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар таъсис диҳад; инчунин

г) ба фурӯш ва маркетинги ҳамлу нақли байналмилалии ҳавоӣ ва хизматрасониҳои иловагӣ дар ҳудуди Тарафи Аҳдкунандаи дигар мустақиман ё тавассути агентҳо ё миёнаравҳои дигаре, ки ширкати ҳавопаймоӣ таъин кардааст, машғул шаванд. Ҳар як ширкати ҳавопаймоии таъиншуда метавонад чунин ҳамлу нақл ва хизматрасониҳои нақлиётӣ ва ёрирасонро бо пули миллӣ ё дигар асъори озоди мубодилашаванда фурӯшад ва ҳар шахс метавонад онро озодона харад.

Моддаи 18 Боҷҳо аз истифодабарандагон 

1. Боҷҳо аз истифодабаранагон, ки аз ҷониби мақомоти салоҳиятдор ё ниҳодҳои ҳар як Тарафи Аҳдкунанда аз ширкатҳои ҳавопаймоии Тарафи Аҳдкунандаи дигар ситонида мешаванд, бояд одилона, оқилона бошанд, бидуни табъизи ноодилона ва дар байни категорияҳои истифодабарандагон одилона тақсим карда шаванд. Дар ҳар сурат, ҳама гуна чунин боҷҳои истифодабарандагон бояд аз ширкатҳои ҳавопаймоии Тарафи Аҳдкунандаи дигар бо шартҳои на камтар аз шартҳои мусоидтарин барои ҳар як ширкати ҳавопаймоии дигар ҳангоми ҷорӣ намудани боҷҳо ситонида шаванд.
2. Боҷҳо аз истифодабарандагон, ки аз ҷониби мақомоти салоҳиятдор ё мақомоти ҳар як Тарафи Аҳдкунанда аз ширкатҳои ҳавопаймоии Тарафи Аҳдкунандаи дигар ситонида мешаванд, метавонанд хароҷоти пурраи ин мақомотро барои таъмини фурудгоҳ, муҳити зисти фурудгоҳ, аэронавигатсия, бехатарии авиатсионӣ, фароҳам овардани иншооти дахлдори фурудгоҳ ва иншооти марбут ба хизматрасониҳо дар фурудгоҳ ё дар низоми фурудгоҳ инъикос кунанд. Чунин пардохтҳо метавонанд даромади оқилонаи дороиҳо, иншоот ва хидматҳоеро дар бар гиранд, ки барои онҳо пул ситонида мешавад, бояд ба таври муассир ва камхарҷ таъмин карда шаванд.
3. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда тамоми кӯшишҳоро ба он равона мекунад, ки мақомоти салоҳиятдор ё ниҳодҳои дар ҳудуди худ ва ширкатҳои ҳавопаймоӣ, ки аз хидматҳо ва иншоот истифода мебаранд, оид ба пардохтҳои истифодабарандагон машварат кунанд ва мақомоти салоҳиятдор ё ниҳодҳо ва ширкатҳои ҳавопаймоӣ он маълумотеро, ки барои санҷиши дақиқи дурустии иддао мутобиқи принсипҳои қисмҳои 1 ва 2 ҳамин модда зарур аст, мубодила кунанд. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда тамоми кӯшишро ба харҷ медиҳад, ки мақомоти салоҳиятдор ё ниҳодҳо истифодабарандагонро дар бораи ҳама гуна пешниҳод оид ба тағйир додани пардохтҳои корбарон пешакӣ огоҳ созанд, то корбарон пеш аз ворид намудани тағйирот андешаҳои худро иброз намоянд.
4. Ҳеҷ як Тарафи Аҳдкунанда муқаррароти ҳамин моддаро вайрон намекунад, ба истиснои ҳолатҳое, ки агар;

а) вай нисбати иддао ё амале, ки аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар сурат гирифтааст, дар му ҳлати оқилона баррасӣ накупад ё тахқиқи мустақилонаи пардохт ё амалияеро, ки мавзуи шикояти Тарафи Ахдкупандаи дигар мебошад, оғоз накунад; ё,

б) пас аз чунин баррасӣ, он дар доираи ваколатҳои худ барои ислоҳи хама гуна пардохт ё амалияе, ки ба ин модда мухолиф аст, тамоми чораҳоро на андешад.

Моддаи 19 Нақлиёти интермодалӣ

Ба ширкатҳои ҳавопаймоии таъиншудаи ҳар як Тарафи Аҳдкунанда иҷозат дода мешавад, то дар иртибот ба хизматрасонии байналмилалии ҳавоӣ ҳама гуна ҳамлу нақли байнимодалиро ба ё аз дигар нуқтаҳои ҳудуди Тарафҳои Аҳдкунанда ё сеюм кишварҳо ё яке аз онҳо истифода баранд. Ширкатҳои ҳавопаймоӣ метавонанд интиқоли интермодалии худро истифода баранд ё онҳоро тавассути созишҳо, аз ҷумла мубодилаи кодҳо ба интиқолдиҳандагони дигар пешниҳод кунанд. Чунин хизматрасониҳои интермодалӣ метавонанд ҳамчун хизматрасонӣ ва бо нархи ягона барои нақлиёти ҳавоӣ ва ҳамлу нақли интермодалӣ пешниҳод карда шаванд, ба шарте, ки мусофирон ва борфиристонандагон аз таъминкунандагони дахлдори нақлиёт огоҳ карда шаванд.

Моддаи 20 Ҳифзи муҳити зист

1. Тарафҳои Аҳдкунанда зарурати ҳифзи муҳити зистро тавассути мусоидат ба рушди устувори авиатсия дастгирӣ мекунанд.
2. Дар рафти муқарраркунии чораҳои экологӣ, меъёрҳои экологии авиатсионии аз ҷониби Ташкилоти байналмилалии авиатсияи гражданӣ ИКАО дар замимаҳои Конвенсияи Чикаго қабулшуда, бояд риоя карда шаванд, ба шарте, ки фарқиятҳо ба қайд гирифта шуда бошанд.
3. Ҳеҷ чиз дар Созишномаи мазкур набояд салоҳияти мақомоти салоҳиятдори Тарафҳои Аҳдкунандаро дар андешидани тамоми чораҳои марбут ба пешгирӣ ё ба таври дигар рафъи таъсири муҳити зисти хизматрасониҳои ҳавоӣ маҳдуд созад, ба шарте, ки он чораҳо ба ҳуқуқ ва уҳдадориҳои дар доираи ҳуқуқи байналмилалӣ комилан мувофиқ бошанд, бидуни табъиз нисбат ба миллат татбиқ карда мешаванд.

Моддаи 21 Машварат

Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда метавонад дар ҳар вақт оид ба татбиқ, тафсир, ё тағйир додани Созишномаи мазкур ё риояи Созишномаи мазкур машварат дархост намояд. Чунин машваратҳое, ки байни мақомоти авиатсионӣ барпо мешаванд, дар давоми 60 рӯз аз рӯзи гирифтани дархости хаттии Тарафи Аҳдкунандаи дигар оғоз мешаванд, агар Тарафҳои Аҳдкунанда тартиби дигареро мувофиқа накарда бошанд.

Моддаи 22 Ҳалли баҳсҳо 

1. Агар дар байни Тарафҳои Аҳдкунанда оид ба тафсир ё татбиқи Созишномаи мазкур ҳама гуна баҳс ба миён ояд, Тарафҳои Аҳдкунанда аввал кӯшиш мекунанд, то онро бо роҳи гуфтушунид ҳал кунанд.
2. Агар бо роҳи гуфтушунид ҳалли баҳс ба даст наояд, бо дархости яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда он метавонад барои баррасӣ ба шахс ё мақомоте дода шавад, ки онҳо метавонанд мувофиқа кунанд ё бо хоҳиши яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда ба суди иборат аз се нафар ҳакам пешниҳод карда мешавад, ки он бо тартиби зерин ташкил карда мешавад:

а) дар давоми 30 рӯзи гирифтани дархост дар бораи суди ҳакамӣ, ҳар як Тарафи Аҳдкунанда як ҳакамро таъин мекунад. Шаҳрванди давлати сеюм, ки ҳамчун Раиси суд амал мекунад, бо мувофиқаи байни ду ҳакам дар давоми 60 рӯзи баъди таъини ҳаками дуюм ҳамчун ҳаками сеюм таъин карда мешавад;

б) агар дар муҳлатҳои дар боло зикршуда ягон таъинот сурат нагирифта бошад, ҳар яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда метавонад аз Президенти ИКАО (минбаъд - «Президент») дархост кунад, то дар давоми 30 рӯз таъиноти заруриро анҷом диҳад. Агар Президент шаҳрвандии яке аз Тарафҳои Аҳдкунандаро дошта бошад, таъинот аз ҷониби ноиби Раис анҷом дода мешавад. Агар ноиби президент шаҳрвандии яке аз Тарафҳои Аҳдкунандаро дошта бошад, дархости анҷом додани таъинот аз ҷониби узви сатҳи баланд дар Шӯрои Ташкилоти байналмилалии авиатсияи гражданӣ ИКАО, ки шаҳрвандии ҳеҷ яке аз Тарафҳои Аҳдкунандаро надорад, бояд сурат гирад.

3. Суди ҳакамӣ ҳудуди салоҳияти худро муайян ва тартиби худро муқаррар мекунад, ба истиснои ҳолатҳое, ки дар ҳамин модда пешбинӣ шудааст ё ба тариқи дигаре, ки Тарафҳои Аҳдкунанда мувофиқа кардаанд. Бо дастури суди ҳакамӣ ё бо дархости яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда конфронс на дертар аз 30 рӯз пас аз таъсиси пурраи суди ҳакамӣ барои муайян кардани масъалаҳои мушаххаси дар суди ҳакамӣ баррасишаванда ва расмиёти мушаххасе, ки бояд риоя карда шаванд, баргузор мешавад.
4. Агар аз ҷониби Тарафҳои Аҳдкунанда тартиби дигаре мувофиқа нагардида бошад ё аз ҷониби суди ҳакамӣ муқаррар нашуда бошад, ҳар як Тарафи Аҳдкунанда дар давоми 45 рӯз пас аз таъсиси пурраи ҳайати суди ҳакамӣ ёддошт пешниҳод мекунад. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда метавонад дар давоми 60 рӯз аз рӯзи пешниҳоди ёддошт аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар ҷавоб пешниҳод намояд. Суди ҳакамӣ дар давоми 30 рӯз аз лаҳзаи гирифтани ҷавобҳо бо дархости ҳар яке аз Тарафҳои Аҳдкунанда ё бо салоҳдиди худ мурофиаро баргузор мекунад.
5. Суди ҳакамӣ кӯшиш мекунад, ки дар муддати 30 рӯзи пас ба анҷом расидани мурофиаи судӣ ё агар мурофиаи судӣ гузаронида нашуда бошад, дар муддати 30 рӯзи баъди пешниҳод шудани ҷавобҳо аз ҷониби ҳар ду тараф қарори хаттиро барорад. Қарор бо гирифтани аксарияти овозҳо қабул карда мешавад.
6. Тарафҳои Аҳдкунанда метавонанд дар муддати 15 рӯз пас аз гирифтани қарор, тавзеҳоти он қарорро дархост кунанд ва чунин тавзеҳот бояд дар давоми 15 рӯзи қабули чунин дархост манзур гардад.
7. Қарори суди ҳакамӣ барои Тарафҳои Аҳдкунанда ниҳоӣ ва ҳатмист.
8. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда хароҷоти ҳаками таъиннамудаи худро ба уҳда мегирад. Дигар хароҷоти суди ҳакамӣ байни Тарафҳои Аҳдкунанда баробар тақсим карда мешавад, аз ҷумла ҳама хароҷоте, ки аз ҷониби Президент, Ноиби Президент ё узви Шурои Ташкилоти байналмилалии авиатсияи гражданӣ (ИКАО) ҳангоми иҷрои расмиёти дар қисми 2 банди (б) моддаи мазкур пешбинишуда сарф шудааст.

Моддаи 23 Тағйиру иловаҳо

Ҳамаи ислоҳоти ба Созишномаи мазкур, ки аз ҷониби Тарафҳои Аҳдкунанда мувофиқа шудааст, пас аз лаҳзаи тасдиқшавиашон тавассути мубодилаи ёддоштҳои дипломатӣ эътибор пайдо мекунанд.

Моддаи 24 Бақайдгирӣ дар ИКАО

Тарафҳои Аҳдкунанда Созишномаи мазкур ва ҳама гуна ислоҳот ба онро дар Ташкилоти байналмилалии авиатсияи гражданӣ (ИКАО) ба қайд мегиранд.

Моддаи 25 Қатъи амали Созишнома

1. Ҳар як Тарафи Аҳдкунанда метавонад дар ҳар вақт ба Тарафи Аҳдкунандаи дигар оид ба қарори худ дар бораи қатъ кардани Созишномаи мазкур ба таври хаттӣ огоҳӣ диҳад. Чунин огоҳинома ҳамзамон ба Ташкилоти байналмилалии авиатсияи гражданӣ (ИКАО) фиристода мешавад.
2. Созишномаи мазкур дар нимаи шаб (дар макони гирифтани огоҳинома) бевосита пеш аз як солгарди санаи гирифтани огоҳинома аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар қатъ мегардад, ба шарте, ки огоҳинома бо мувофиқа то анҷоми ин муҳлат бозхонда нашавад.
3. Дар сурати мавҷуд набудани тасдиқот оид ба гирифтани огоҳинома дар бораи қатъкунӣ аз ҷониби Тарафи Аҳдкунандаи дигар пас аз 14 рӯзи гирифтани огоҳинома Ташкилоти байналмилалии авиатсияи гражданӣ (ИКАО) қабулшуда ҳисобида мешавад.

Моддаи 26 Эътибор пайдо кардани Созишнома 

Созишномаи мазкур пас аз огоҳонии мутақобилаи Тарафҳои Аҳдкунанда тавассути мубодилаи ёддоштҳои дипломатӣ оид ба иҷро гардидани расмиёти дохилидавлатӣ дар робита ба ҳамин Созишнома, эътибори қонунӣ пайдо мекунад.

Ба шаҳодати шахсони дар поён имзошуда, ки аз ҷониби ҳукуматҳои марбутаи худ ба таври дахлдор таъин шудаанд, Созишномаи мазкурро имзо карданд.

Дар ду нусхаи асл дар Душанбе рӯзи 22 моҳи апрели соли 2024 ба забонҳои тоҷикӣ ва англисӣ ба имзо расида, ҳамаи матнҳо эътибори якхела доранд.

Дар ҳолати ба вуҷуд омадани ихтилоф дар тафсири Созишномаи мазкур ба матни англисӣ афзалият дода мешавад.

ЗАМИМАИ 1. ҶАДВАЛИ ХАТСАЙР

Қисми 1

А. Хатсайрҳое, ки аз ҷониби ширкатҳои ҳавопаймоӣ ё ширкати ҳавопаймоии Британияи Кабир истифода мешаванд:

1. Аз нуқтаҳои берун аз ҳудуди Шоҳигарии Муттаҳида - тавассути ҳудуди Шоҳигарии Муттаҳида ва нуқтаҳои мобайнӣ ба ҳама гуна нуқтаҳо ё нуқтаҳои дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва берун аз он.
2. Барои ҳамлу нақли бор байни ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳар гуна нуқта ё нуқтаҳо.

ЭЗОҲ:

Ҳаракат (аз ҷумла тамоми ҳаракати мобайнӣ) метавонад дар як нуқтаи мобайнии фуруд дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ҷойгиршавӣ дар нуқтаи берун аз он оғоз шавад ва баръакс, бо назардошти чунин чораҳо, ки ҳар вақт имконпазир аст, аз ҷониби мақомоти авиатсионии Тарафҳои Аҳдқунанда якҷоягӣ муайян карда мешаванд.

Б. Хатсайрҳое, ки аз ҷониби ширкати ҳавопаймоии таъингардида ё ширкати ҳавопаймоӣ ё ширкатҳои ҳавопаймоии Ҷумҳурии Тоҷикистон истифода мешаванд:

1. Аз нуқтаҳои берун аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон тавассути ҳудуд ва нуқтаҳои байнӣ ба ҳама гуна нуқтаҳо ё нуқтаҳо дар ҳудуди Шоҳигарии Муттаҳида ва берун аз он.
2. Барои ҳамлу нақли бор байни ҳудуди Шоҳигарии Муттаҳида ва ҳар гуна нуқта ё нуқтаҳо.

ЭЗОҲ:

Ҳаракат (аз ҷумла тамоми ҳаракати байнӣ) метавонад дар як нуқтаи байни фуруд дар ҳудуди Шоҳигарии Муттаҳида ё дар ҳудуди Шоҳигарии Муттаҳида маҳали фуруд дар як нуқтаи берун аз он оғоз шавад ва баръакс, бо назардошти чунин чораҳо, ки ҳар вақт имконпазир аст, аз ҷониби мақомоти авиатсионии Тарафҳои Аҳдкунанда дар якҷоягӣ муайян карда мешаванд.

Қисми 2 

Ширкатҳои ҳавопаймоии таъиншудаи ҳар як Тарафи Аҳдкунанда метавонанд дар ҳама парвозҳо ва мувофиқи ихтиёри худ:

1. парвозҳоро дар як ё ҳарду самт анҷом диҳанд;
2. дар як амалиёти ҳавопаймо рақами хатсайрҳои гуногуни парвозро якҷо кунанд;
3. дар ҳама гуна комбинатсия ва бо тартиби дилхоҳ ба нуқтаҳои байнӣ ва берун аз хатсайрҳо хизмат кунанд;
4. ягон нуқта ё нуқтаҳои истгоҳҳоро тарк кунанд (маънои идома додани парвоз бе фуруд омадан дар нуқта ё нуқтаҳоро дорад);
5. интиқоли трафик байни ҳавопаймои як ширкати ҳавопаймоӣ дар ҳама нуқта (тағйири ченак);
6. хизматрасонии дилхоҳ нуқта пас аз нуқтаи дигар дар ҳудуди худ бо иваз ё бе ивази ҳавопаймо ё рақами хатсайр ва нигоҳ доштани хизматрасонӣ ва таблиғи чунин хизматрасониҳо ба аҳолӣ тавассути хизматрасонӣ;
7. боркашонии мобайниро тавассути ҳама гуна нуқтаҳо, ҳам дар худуди ҳар як тараф ва ҳам берун аз ҳудуди тарафҳо анҷом диҳанд;
8. тавассути ҳудуди Тарафҳои дигар ҳамлу нақли транзитӣ анҷом диҳад;
9. ҳамлу нақли якҷоягӣ дар як ҳавопаймо, новобаста аз он, ки ҳаракат аз куҷо шурӯъ мешавад;
10. ба зиёда аз як нуқта хизматрасонии якхела расонанд (ко-терминализатсия).