Консепсияи пешгӯии инкишофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон
(Фармони Президенти ҶТ аз 25.08.2015 № 551)
Дар ҷомеаи мутамаддини муосир қонун ҳамчун василаи танзимкунандаи ҳамаи паҳлӯҳои ҳаёти ҷомеа нақш ва мавқеи бебаҳс дорад, зеро инкишофу пешрафти ҷомеа фақат бо роҳи танзими қонунӣ ва одилонаи муносибатҳои ҷамъиятӣ имконпазир аст. Дақиқ муайян намудани зарурати таҳияи лоиҳаи қонунҳо, муқоисаи онҳо бо қонунҳои амалкунанда, омӯзиш ва муайян намудани мувофиқати қонунҳои қабулшаванда ба талаботи замон ва ҷомеа, инчунин аз нигоҳи илмӣ асоснок намудани онҳо имкониятҳои зиёд доранд ва бояд аз он ҳар чӣ бештар ва самаранок истифода карда шавад.
Дар заминаи ин омилҳо ва бо мақсади рушду такомули санадҳои қонунгузорӣ, ки муносибатҳои ҷамъиятии мухталифро танзим менамоянд, зарурияти таҳияи Консепсияи пешгӯии инкишофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба миён омадааст.
1. Муқаррароти умумӣ
1) Консепсияи пешгӯии инкишофи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд-Консепсия) бо мақсади таъмини иҷрои талаботи Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳалли масъалаҳои муҳими низоми қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, муайян намудани самтҳои асосӣ ва тарзу усулҳои такмили қонунгузорӣ тибқи принсипҳои давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ, ягона ва иҷтимоӣ таҳия карда шудааст.
2) Самтҳои афзалиятноки Консепсия баланд бардоштани сатҳу сифати қонунҳо ва татбиқи самарабахши онҳо дар ҳаёти ҷомеа буда, ба чунин мақсадҳо равона шудааст;
- ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, истиқлолияти давлат, манфиатҳои миллӣ ва амният;
- якпорчагии давлат, барқарор ва инкишофи сулҳ, муносибатҳои дӯстона ва некӣ бо ҳамаи давлатҳои ҷомеаи ҷаҳонӣ;
- таъмини волоияти қонун ва тартиботи ҳуқуқӣ;
- такмили ислоҳоти ҳуқуқӣ бо дарназардошти рушди ҷомеа, баланд бардоштани дониши касбӣ ва маърифати ҳуқуқӣ;
- рушди минбаъдаи институтҳои демократӣ, аз ҷумла гуногунандешии сиёсиву мафкуравӣ, озодии эътиқод ва изҳори ақида, сухан ва такмили дигар унсурҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ;
- баланд бардоштани самаранокӣ ва таъмини шаффофияти фаъолияти мақомоти давлатӣ ва худидоракунии маҳаллӣ;
- пурзӯр намудани мубориза бар зидди ҷинояткорӣ, аз ҷумла коррупсия, терроризм, экстремизм, муомилоти ғайриқонунии маводи мухаддир, хариду фурӯши одамон ва ҷинояткории муташаккили трансмиллӣ;
- ҳалли ҷиддии масъалаи таъмини ҳамоҳангиву мувофиқати тамоми қонунҳо ва мутобиқати онҳо бо Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- аз байн бурдани ихтилофоти санадҳои қонунгузорӣ ва таъмини ҳамоҳангӣ ва фазои ягонаи қонунгузорӣ дар Тоҷикистон;
- бо дарназардошти талаботи рӯзафзуни ҷомеа, ҷараёни ислоҳоти иқтисодӣ ва иҷтимоӣ, пешрафти ҳаёти сиёсӣ ва фарҳангӣ такмили қонунҳои амалкунанда, таҳия ва қабули қонунҳои нав;
- ҷиҳати баланд бардоштани сифатнокии қонунҳо ҳангоми такмил додани қонунҳои амалкунанда ва таҳияи лоиҳаи қонунҳои нав гузаронидани экспертизаи илмию ҳуқуқӣ, зиддикоррупсионӣ, гендерӣ, молиявӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ;
- мутобиқ намудани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- мониторинги санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ.
3) Амалигардонии консепсия ба низоми мӯътадилии қонунгузорӣ мусоидат менамояд. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон асосҳои ҳуқуқии муносибатҳои ҷамъиятии мухталифро таҳти танзим қарор дода, рушду такомули минбаъдаи чунин муносибатҳоро фароҳам меоварад.
4) Рушду такомул ва сифатнок намудани қонунгузорӣ дар доираи Консепсия аз чунин зинаҳо иборат мебошанд:
- гузаронидани таҳқиқотҳои илмию таҳлилӣ оид ба ҳолат, раванди инкишоф ва амалияи истифодаи қонунгузорӣ, таҳияи пешниҳодҳо оид ба такмили он;
- таҳияи лоиҳаҳои қонунҳо, дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, инчунин иштирок дар таҳияи санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ;
- таҳияи пешниҳодот оид ба мутобиқ намудани санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ бо Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- гузаронидани экспертизаи лоиҳаи қонунҳое, ки ба баррасии Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешаванд;
- баҳодиҳии вазъи муосири қонунгузорӣ, ошкор намудани масъалаҳои ҳалталаби асосӣ ва мухолифатҳо дар он, муайян намудани дигар масъалаҳои такмили қонунгузорӣ;
- муайян намудани самтҳои аввалиндараҷа, ҷорӣ, асосӣ ва дурнамои такмили қонунгузорӣ ва татбиқи он.
2. Ҳолати воқеии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон
5) Пас аз эълон гардидани истиқлолияти Тоҷикистон дар арсаи ҷаҳонӣ давлати мустақилу соҳибихтиёри Ҷумҳурии Тоҷикистон бунёд гардид. Дар фазои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон санадҳои қонунгузории давраи собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ амал мекарданд ва қабули Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 6 ноябри соли 1994 водор намуд, ки вобаста ба сохти иҷтимоӣ ва низоми давлатдорӣ санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқ ба меъёрҳои конститутсионӣ дар таҳрири нав қабул гардида, мураттабсозӣ ва ҳамоҳангсозии онҳо таъмин карда шаванд. Баъд аз қабули Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон дар амалӣ намудани моҳияти демократии давлати Тоҷикистон қадамҳои устувор гузошта шудаанд. Ташаккули давлати демокративу ҳуқуқбунёд, қабл аз ҳама ба сифати баланди қонунҳо вобаста аст, ки он волоияти қонунро таъмин намуда, ба талаботи воқеии шаҳрвандон ва ниёзи аҳли ҷомеа ҷавобгӯ мебошад.
6) Дар ин муддат қонунҳои зиёде дар соҳаҳои мухталифи ҳаёти ҷомеа ва давлат таҳия ва қабул карда шуданд. Дар қисме аз санадҳои қонунгузории қабулгардида баръало номувофиқатӣ мушоҳида карда мешуд. Барои бартараф намудани ихтилофи санадҳои қонунгузорӣ ва ба талаботи замон мутобиқ гардонидани онҳо Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ" қабул карда шуд. Мутаассифона, масъалаҳои номувофиқатӣ ва мухолифат дар қонунҳо то ҳанӯз аз байн бурда нашудаанд, ки ин аз ҷиҳати илмиву амалӣ асоснок накардани қонунҳо ва аз мукаммалу мушаххас нагардонидани механизми татбиқи онҳо гувоҳӣ медиҳад.
7) Ислоҳот дар соҳаи меъёрэҷодкунӣ, ки пас аз қабули Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон оғоз ёфта буд, дар соҳаҳои гуногуни ҳаёти сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии ҷомеа номураттаб инкишоф ёфта истодааст. Агар ин ислоҳот дар самтҳои асосҳои сохтори конститутсионӣ, мудофиа, амният ва ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ, суд ва адолати судӣ, мақомоти қудратӣ, ҳуқуқи ҷиноятӣ, ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ нисбатан пеш рафта бошад, дар самтҳои фаъолияти соҳибкорӣ, ҳуқуқи тиҷоратӣ, молия ва қарз, системаи андоз, меҳнат ва шуғли аҳолӣ, суғуртаи иҷтимоӣ ва ҳимояи иҷтимоӣ, соҳаҳои муҳими рушди иқтисодӣ, аз ҷумла соҳаи энергетика, саноат, сохтмон, нақлиёт, алоқа ва комплекси агросаноатӣ проблемаҳои зиёде мавҷуданд, ки танзими ҳуқуқии ҳалли масъалаҳоро талаб мекунанд. Ҳамзамон, чунин тамоюлҳои манфӣ, ки зарурати бартарафсозии онҳо дар ҷараёни такмили қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба миён меояд, ба мушоҳида мерасанд:
- баҳисобгирии нопурраи дараҷаи батанзимдарории ҳуқуқии муносибатҳои ҷамъиятии дахлдор ҳангоми қабули як қатор санадҳои меъёрии ҳуқуқии нав;
- шумораи зиёди меъёрҳои истинодовардашуда;
- таҳрифи меъёрҳои қонунҳо дар санадҳои меъёрии ҳуқуқии алоҳидаи сатҳи пасттар;
- пешгӯии нокифояи оқибатҳои қабули баъзе санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ҳангоми таҳияи лоиҳаи онҳо, ки боиси дар як муддати кӯтоҳ ворид намудани тағйиру иловаҳо ё бекор кардани ин санадҳо баъд аз қабули онҳо мегарданд;
- дар баъзе мавридҳо ба манфиатҳои соҳавии (идоравии) субъектони ҳуқуқэҷодкунанда додани афзалият ҳангоми таҳия ва пешниҳоди санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ;
- дар баъзе ҳолатҳо ворид намудани тағйиру иловаҳои зиёд ба санадҳои кӯҳнашуда, ки ба батанзимдарории самараноки зарурии ҳуқуқӣ мусоидат намекунанд;
- дастрасӣ ва дарки нокифояи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ аз ҷониби тамоми табақаҳои аҳолӣ.
3. Асосҳо ва вазифаҳои раванди рушди қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон
8) Марҳилаи рушду такомули конунгузориро пешрафти ҳаёти ҷомеа, иҷрои барномаҳои кӯтоҳмуддат ва дарозмуддати давлатӣ, инчунин сатҳи пешрафти иқтисодиву иҷтимоии давлат муайян менамоянд. Аз ин рӯ асосҳои рушд ва такомули қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро инҳо муайян месозанд:
- инкишофи муносибатҳои ҷамъиятӣ ва таъсири онҳо ба ҳуқуқэҷодкунӣ;
- мутобиқати санади меъёрии ҳуқуқӣ ба принсипҳои фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ ва техникаи ҳуқуқэҷодкунӣ;
- принсипҳои ҳуқуқ ва асоси фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ;
- ошкорбаёнӣ дар фаъолияти ҳуқуқэҷодқунӣ;
- таҳлили илмиву амалии тарафҳои манфӣ ва мусбии такмили қонунгузорӣ;
- мутобиқати манфиатҳои фардӣ, ҷамъиятӣ ва давлатӣ;
- банақшагирии таҳияи лоиҳаи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ.
9) Вазифаҳои асосии ҷараёни ҳуқуқэҷодкунӣ ин муайян намудани дараҷаи талаботи ҷамъият ба ин ё он санади қонунгузорӣ, баҳодиҳии заминаи ояндаи иҷтимоии санади қонунгузорӣ ва дараҷаи фарогирии танзими ҳуқуқии муносибатҳои ҷамъиятӣ, инчунин ҷустуҷӯи роҳҳои беҳтари танзими муносибатҳои ҷамъиятии бавуҷудомада ба шумор мераванд. Дар ҷараёни танзими ҳуқуқӣ дар навбати аввал зарур аст вазифаҳои зерин ҳаллу фасл карда шаванд:
- баҳо додан ба муносибатҳои ҷамъиятие, ки мавриди батанзимдарории ҳуқуқӣ қарор мегиранд;
- муқаррар намудани восита, усул ва тарзи нишондоди низоми ҳуқуқии дархостшаванда;
- муайян намудани ҳадди дахолати давлат ба соҳаҳои ҳаёти иҷтимию иқтисодӣ, фарҳангӣ ва дигар соҳаҳои ҳаёти ҷамъиятӣ тавассути батанзимдарории ҳуқуқӣ.
10) Шарти зарурии ташаккули беҳтарин низоми қонунгузорӣ ин иерархияи саҳеҳи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ мебошад. Ҳар намуд санад бояд мавқеи муқарраршудаи қатъиро дар низоми қонунгузорӣ вобаста ба қувваи ҳуқуқии худ ишғол намояд.
11) Қувваи олии ҳуқуқиро Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон дорад. Тамоми санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар асос ва мутобиқи Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул мегарданд.
4. Самтҳои асосӣ ва принсипҳои такмили қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон
12) Мақсади олии давлат ва ҷомеа - таъмини ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд, баробарҳуқуқӣ ва ҳифзи ҳуқуқи ҳамаи шаклҳои моликият ва кафолати амалӣ намудани онҳо буда, яке аз самтҳои асосии такмили қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.
13) Такмили санадҳои қонунгузорӣ бояд ба амали мӯътадили низоми ҳуқуқӣ мусоидат намуда, ихтилофоти байни санадҳои меъёрии ҳуқуқиро бартараф созад, ки ин сифатнок гардонидан ва мураттабсозии онҳоро имконпазир мегардонад.
14) Низоми амалкунандаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз соҳаҳо, зерсоҳаҳо ва институтҳои қонунгузорӣ бо хусусиятҳои ба он хоси принсипҳои умумӣ, махсус ва тарзи танзими ҳуқуқии он иборат мебошад. Зарурияти такмилдиҳии ин низомро муайян месозанд:
- Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- ӯҳдадориҳои Тоҷикистон дар соҳаи ҳуқуқи байналмилалӣ;
- консепсияҳо ва барномаҳои соҳавии рушди қонунгузорӣ;
- кодексҳо ва дигар қонунҳои асосии соҳавӣ ва институтҳои қонунгузорӣ;
- ташаккули Маҷмӯи қонунҳо ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон.
15) Самтҳои асосии такмили низоми қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон инҳо мебошанд:
- мутобиқ гардонидани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст;
- муайян намудани гурӯҳи қонунҳое, ки дар навбати аввал ва ё дар ояндаи наздик қабул карда мешаванд, мунтазамии қабули онҳо бо дарназардошти манфиатҳои шаҳрвандон ва давлат, талаботи соҳаҳои ҳаёти сиёсӣ иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва маънавии ҷомеа;
- кодификатсияи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқии нав, аз ҷумла бо мақсади такмили механизмҳои иҷрои талаботи Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф намудааст ва муқаррароти кодексҳо;
- мураттабсозии қонунгузорӣ, мустаҳкам намудани алоқаҳои мунтазами байни санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ;
- таҷриба намудани ташкил ва гузаронидани муҳокимаҳои умумихалқӣ ва парлумонии лоиҳаи қонунҳои танзимкунандаи муносибатҳои муҳимтарини ҷамъиятӣ;
- ҳамоҳангсозии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи равандҳои интегратсионӣ.
16) Мӯътадилии қонунгузорӣ метавонад тавассути татбиқи пай дар пайи принсипҳои илмии фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ таъмин карда шавад, ки инҳоро дар бар мегирад:
- санҷиши натиҷаҳои таҳқиқоти илмӣ дар фаъолияти амалӣ оид ба таҳия ва қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ;
- пешгӯии оқибатҳои иқтисодӣ, молиявӣ, иҷтимоӣ, экологӣ ва оқибатҳои дигари қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ;
- гузаронидани экспертизаи зиддикоррупсионии қонунҳо бо мақсади пешгирӣ ва аз байн бурдани омилҳои коррупсионӣ ва баланд бардоштани сифати қонунҳо;
- муносибати бонизоми ҳалли масъалаҳои ҳуқуқӣ.
17) Ғайр аз ин, ба таъмини мӯътадилии қонунгузорӣ сатҳи баланди маърифати ҳуқуқӣ ва касбии субъектони раванди ҳуқуқэҷодкунӣ мусоидат намуда, он бо шарти иштироки ҳатмии мутахассисони соҳибихтисос, ки тарзу усулҳои таҳлили илмиро истифода мебаранд, имконпазир аст.
18) Батартибдарории меъёрэҷодкунии мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ метавонад бо мутобиқати қатъии санадҳои меъёрии ҳуқуқии ин мақомоти давлатӣ ба санадҳои қонунгузорӣ таъмин карда шавад. Санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақомоти иҷроияи марказии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ набояд бо қонунҳо мухолифат дошта бошанд, манфиатҳои соҳавӣ ва маҳаллиро дар мадди аввал гузоранд ё ин ки онҳоро бекор ё тағйир диҳанд.
19) Самаранокии танзими ҳуқуқӣ ҳангоми ба таври маҷмӯӣ таҳия намудани санадҳои қонунгузорӣ (принсипи маҷмӯӣ) муносибатҳои ҷамъиятии мушаххасро таҳти танзим қарор медиҳад. Барои ҳамин ҳангоми амалӣ намудани ин принсип мувофиқи мақсад аст меъёрҳои амали бевосита дар қонунгузорӣ зиёд карда шуда, меъёрҳои ҳаволакунандаи қонун кам карда шаванд, ки ин зуҳуроти коррупсиониро низ дар меъёрҳои санади қонунгузорӣ бартараф менамояд.
20) Ҳамзамон, принсипи маҷмӯии такмили қонунгузори низоми санадҳои қонунгузориро ба танзим дароварда, барои кам кардани шумораи санадҳои меъёрии ҳуқуқии як муносибатҳои ҷамъиятиро таҳти танзим қарор дода мусоидат менамояд.
5. Нақши мураттабсозии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар раванди такмили қонунгузорӣ
21) Мураттабсозии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо мақсади бартараф сохтани номувофиқатӣ ва мухолифат дар қонунҳо, мураттабсозӣ ва танзими ягонаи низоми ҳуқуқии давлат, таъмини мувофиқати қонунгузорӣ ва кам кардани шумораи санадҳои меъёрии ҳуқуқии ҳамон як муносибати ҷамъиятиро танзимкунанда, анҷом дода мешавад. Барои амалӣ намудани ин мақсад зарур аст, ки санҷиши илмию амалии (инвентаризатсияи) санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ гузаронида шуда, раванди дурнамои он ҷиҳати ворид намудани меъёрҳои нав ва тағйиру иловаҳо ба санадҳои қонунгузорӣ ё хориҷ намудани меъёри алоҳида аз санадҳои қонунгузорӣ муайян карда шавад. Аз ин рӯ ба мақсад мувофиқ дониста мешавад:
- талаботи ҷамъият ва давлат ба санади меъёрии ҳуқуқӣ, ки таъсиррасониаш ба инкишофи муносибатҳои ҷамъиятӣ вобаста аст, муайян карда шавад;
- масъалаи мувофиқи мақсад будани, якҷоя ва ҳаҷман бузург кардани санадҳои қонунгузории муносибатҳои ҷамъиятии ягонаро танзимкунанда таҳлил карда шавад;
- муайян намудани соҳаҳои ҳуқуқӣ, ки низоми санадҳои меъёрии амалкунандаашон парокандаанд ва андешидани тадбирҳои зарурӣ ба ҷобаҷогузорӣ ва ҳамоҳанг намудани онҳо.
22) Натиҷаи мураттабсозии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон интишори Маҷмӯи қонунҳо ва Маҷмӯи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.
6. Иттилоотонии ҳуқуқӣ ҳамчун усули такмили фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ
23) Муносибати бонизом ба таҳлили қонунгузорӣ, ки бо мақсади ошкор намудани камбудиҳо дар батанзимдарории ҳуқуқӣ ва ихтилофоти санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ гузаронида мешавад, барои такмили фаъолияти ҳуқуқэҷодкунӣ аҳамияти бузург дорад. Чунин муносибати бонизом бапуррагӣ ва самаранок танҳо таввасути ҷорӣ намудани дастовардҳои иттилоотонӣ дар соҳаи ҳуқуқ метавонад татбиқ карда шавад. Меъёрэҷодкунӣ дар навбати аввал дар асоси омӯзиши амалияи ҳуқуқтатбиқкунӣ, иттилооти ҳуқуқӣ, оморӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва дигар намуди иттилоот, ки дар байни он иттилооти ҳуқуқӣ бартарӣ дорад, амалӣ карда мешавад.
24) Яке аз самтҳои иттилоотонии ҳуқуқӣ - дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил ва рушди доимии низоми давлатии иттилооти ҳуқуқӣ, ки он ба компютеркунонӣ ва автоматикунонии ҷараёни таҳия, қабул, нигоҳдорӣ, мураттабсозӣ ва паҳнкунии иттилооти ҳуқуқӣ асос ёфтааст, ба шумор меравад. Он барои дастрасии фаврии иттилооти ҳуқуқӣ, бақайдгирӣ, мураттабсозӣ ва замонавӣ намудани вай, инчунин ҷиҳати ташкили паҳнкунии иттилооти ҳуқуқӣ барои мақомоти давлатӣ, шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ шароити мусоид фароҳам меорад.
25) Барои ин вазоратҳо, кумитаҳои давлатӣ, кумитаҳо ва дигар идораҳои давлатӣ ва сохторҳои маҳаллии онҳо, мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатиро зарур аст, ки пешбурди махзани санадҳои меъёрии ҳуқуқии умумӣ ва соҳавии худро дар ҳомили коғазӣ ва электронӣ таъсис дода, давра ба давра ба он тағйиру иловаҳои ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон воридгаштаро дохил намоянд.
26) Омилҳое, ки ба таъмини иттилоотонии ҳуқуқии мақомоти давлатӣ мусоидат мекунанд, инҳо мебошанд:
- низоми бақайдгирии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ бо роҳи ворид намудани он ба Феҳристи ягонаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- мубодилаи ахбори ҳуқуқӣ, пешбурди Феҳристи ягонаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ташаккули бонки махзани иттилооти ҳуқуқӣ тибқи Таснифоти ягонаи ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- муҳайё намудани имконияти истифода ва татбиқи пурра, дақиқ ва фаврии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ҳангоми таҳияи онҳо, аз ҷумла бонки махзани иттилоотии ҳуқуқӣ, бонки маълумоти компютерии қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, Феҳристи ягонаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон (чӣ дар ҳомили қоғазӣ ва чӣ дар шакли электронӣ) дигар заминаи иттилооти ҳуқуқие, ки дар асоси маҷмӯаҳои иттилоотӣ ва технологӣ ташаккул ёфтаанд;
- истифодаи шабакаи глобалии иттилоотии Интернет барои дастрасии иттилооти ҳуқуқӣ.
7. Вазифаҳо оид ба таҳмили қонунгузорӣ дар соҳаи сохтори конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон
27) Бо мақсади такмили қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи сохтори конститутсионӣ анҷом додани чунин корҳо мувофиқи мақсад аст:
- таҳлил намудани қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати мутобиқати он ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, мутобиқ гардонидани истилоҳоти санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар соҳаи асосҳои сохтори конститутсионӣ, ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд, низоми интихобот, сохтори марзию маъмурӣ ва тарзи ташкил ва фаъолияти мақомотҳои давлатӣ ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- таҷдиди назар намудани як қатор қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба асосҳои сохтори конститутсионӣ, ҳуқуқ ва озодиҳои инсон ва шаҳрванд, низоми интихобот, сохтори марзию маъмурӣ ва тарзи ташкил ва фаъолияти мақомотҳои давлатӣ, аз ҷумла:
а) Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тартиби ҳалли масъалаҳои сохти марзиву маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон";
б) Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон";
в) Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи вазъи ҳуқуқии шаҳрвандони хориҷӣ";
г) Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи гурезагон";
д) Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи муроҷиати шаҳрвандон";
е) Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи статуси вакили маҷлиси вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоят, шаҳри Душанбе, шаҳр ва ноҳия";
ё) Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи вакилон ба маҷлисҳои маҳаллии вакилони халқ";
ж) Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ";
з) Қонуни конститутсони Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи раъйпурсӣ";
и) Қонуни конститутсонии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон";
к) Қонуни конститутсонии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи интихоботи Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон";
л) Қонуни конститутсонии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон".
28) Кор оид ба мураттабсозии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ мувофиқи талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ" ба роҳ монда шуда, масъалаи мураттаб сохтани санадҳои меъёрии ҳуқуқии Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазоратҳо, кумитаҳо ва идораҳои давлатӣ, санадҳои меъёрии ҳуқуқии мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ва нашри ҳармоҳаи онҳо дар Феҳристи ягонаи давлатии санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба роҳ монда шуда, дастрасии он ба мақомоти давлатӣ ва сохторҳои маҳаллии онҳо таъмин карда шавад.
8. Қонунгузории гражданӣ ва соҳибкорӣ
29) Бо мақсади рушди муносибатҳои гражданӣ заруранд:
- ворид намудани тағйиру илова ба қисмҳои 1, 2 ва 3 Кодекси гражданӣ бо дарназардошти рушди муносибатҳои шахсӣ ва молумулкӣ;
- такмил додани Кодекси оила, Кодекси манзил, Кодекси замин, Кодекси оби Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқие, ки қабули онҳо аз талаботи Кодекси гражданӣ бармеоянд;
- мутобиқсозии меъёрҳои гражданию ҳуқуқии қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи фаъолияти аудиторӣ", "Дар бораи баҳодиҳӣ (нархгузорӣ)", "Дар бораи ҷамъиятҳои саҳҳомӣ" ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ба Кодекси гражданӣ;
- такмили меъёрҳои гражданию ҳуқуқие, ки муносибатҳои вобаста ба моликият, ӯҳдадориҳои шартномавӣ ва ғайришартномавӣ ба вуҷуд меоянд ва моликияти зеҳниро ба танзим медароранд.
30) Бо мақсади рушди муносибатҳои соҳибкорӣ инҳо заруранд:
- ташкили низоми самараноки дастгирии давлатии соҳибкорӣ дар мутобиқат бо низоми муносиби танзими давлатӣ, таъмини шароити мусоиди ташкилию ҳуқуқӣ ҷиҳати рушди соҳибкорӣ, бахусус дастгирии давлатии истеҳсолкунандагони ватанӣ;
- қабули санадҳои қонунгузорие, ки барои кам намудани номгӯи фаъолиятҳое, ки дар асоси иҷозатнома амалӣ карда мешаванд, зиёд намудани мӯҳлати иҷозатнома, батартибдарорӣ ва соддагардонии ҷараёни иҷозатномадиҳӣ ба баъзе намудҳои фаъолият равона карда шудаанд;
- таъмини ҳамоҳангсозӣ ва бо ҳам наздикшавии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаҳои иқтисодиёт бо қонунгузории давлатҳои иштирокчиёни Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ва Иттиҳоди иқтисодии Евразия;
- таҷдиди назар намудани қонунгузории танзимкунандаи соҳаҳои энергетика, саноат, нақлиёт ва алоқа;
- такмил додани санадҳои қонунгузорӣ дар соҳаҳои ҳуқуқи соҳибкорӣ, тиҷоратӣ, қонунгузории зиддиинҳисорӣ, сифат ва бехатарии маҳсулот, ҳифзи ҳуқуқи истеъмолкунанда, бақайдгирии давлатии соҳибкорон, суғурта, лизинг, ипотека, фаъолияти биржавӣ ва ғайра.
9. Қонунгузорӣ дар соҳаи аграрӣ
31) Бо мақсади такмили батанзимдарории ҳуқуқии муносибатҳои аграрӣ зарур аст:
- такмил додани қонунгузории аграрӣ бо мақсади мутобиқ гардонидани он ба Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон, Кодекси замини Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санадҳои мёъёрии ҳуқуқӣ";
- муқаррар намудани вазъи ҳуқуқии кооперативҳои истеҳсолӣ ва истеъмолӣ (коркард, савдо, ёрирасон, таъминотӣ, боғдорӣ, обчакорӣ, чорводорӣ, қарздиҳӣ ва ғайра), инчунин муайян намудани низоми ҳуқуқии моликияти ҳоҷагиҳои деҳқонӣ (фермерӣ) ҳамчун шакли ташкиливу ҳуқуқии шахси ҳуқуқӣ;
- муайян намудани қоидаҳои бастан ва иҷрои шартномаҳои маҳсулотсупории кишоварзӣ барои эҳтиёҷоти давлатӣ, шартномабандӣ, иҷораи молиявии (лизинг) таҷҳизоти кишоварзӣ;
- батанзимдарории муносибатҳо дар соҳаи суғуртаи молумулкии ташкилотҳои кишоварзӣ;
- бо мақсади беҳтар намудани ҳолати мелиоративии заминҳо, инкишоф ва вусъат додани рушди хоҷагидории кишоварзӣ, баланд бардоштани ҳосилнокии маҳсулотҳои кишоварзӣ Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи танзими давлатии ҳосилхезгардонии заминҳои таъиноти кишоварзӣ" аз нав мавриди таҳлил қарор дода шуда, механизмҳои татбиқкунии он амалӣ гардонида шавад;
- гузаронидани экспертизаи зиддикоррупсионии қонунгузории амалкунандаи аграрӣ.
10. Қонунгузорӣ дар бораи ҳифзи муҳити зист ва истифодаи оқилонаи захираҳои табиӣ
32) Бо мақсади таъмини ҳифзи муҳити зист, инчунин иҷрои шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба ин масъала зарур аст:
- муносибатҳо доир ба масъалаҳои зерин ба танзим дароварда шаванд:
а) иттилоот ва мониторинги экологӣ;
б) экспертизаи экологии ҷамъиятӣ;
в) аудити экологӣ;
г) ҳифзи иқлим ва манзараҳои (ландшафтҳои) табиӣ;
д) товони зараре, ки дар натиҷаи таъсири манфӣ ба муҳити зист расидааст;
- дар Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудани механизми самараноки иқтисодие, ки субъектони фаъолияти соҳибкориро тавассути истифодаи технологияҳои муосири ҳозиразамон ба истифодаи оқилонаи табиат ва ҳифзи муҳити зист ҳавасманд мегардонад;
- якхела намудани стандартҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи ҳифзи муҳити зист бо стандартҳои байналмилалии экологӣ бо дарназардошти ҳамроҳшавии минбаъдаи ҷумҳурӣ ба Ташкилоти умумиҷаҳонии савдо;
- дар дурнамо дар ҷараёни мураттабсозии қонунгузорӣ дар бораи ҳифзи муҳити зист таҳия ва қабули Кодекси экологии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- таҷдиди назар намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи муҳити зист" ва қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи танзими ҷамъоварӣ, коркард ва фурӯхтани растаниҳои дорои хусусиятҳои табобатӣ".
33) Бо мақсади ба талаботи замон мутобиқ гардонидани муносибатҳо оид ба истифодаи самаранок ва ҳифзи сарватҳои зеризаминӣ таҷдиди назар намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи сарватҳои зеризаминӣ".
11. Қонунгузорӣ дар бораи молия, андоз ва низоми бонкӣ
34) Бо мақсади такмили қонунгузорӣ дар низоми қарздиҳию молиявӣ ба ҷо овардани тадбирҳои зерин зарур аст:
- навсозии методологияи ташаккул ва иҷрои буҷет, батартибдарории санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи муносибатҳои буҷетӣ ва қабули Кодеси буҷети Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- хориҷ карда шуд
- такмили минбаъдаи Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла ҳангоми баррасӣ ва қабули тағйиру иловаҳо ба Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин намудани ислоҳоти қонунгузории андоз дар самтҳои:
а) истифодаи муносибати тафриқанок дар андозбандии объектҳои таъиноти гуногун;
б) навсозии усулҳои ҳисобҳо, механизм ва принсипҳои ситонидани андозҳо аз арзиши иловашуда, фоида аз шахсони ҳуқуқӣ, аксизҳо, андоз аз даромади шахсони воқеӣ, андоз аз истифодабарандагони қаъри замин;
в) батартибандозии меъёрҳои зиёди танзимкунандаи пасткунии андоз, пардохтҳо, боҷҳо ва озодкунӣ аз он;
г) барҳам додани таҷрибаи озодкунӣ аз андозҳо бо дарназардошти ҷорӣ намудани меъёрҳои камтарин дар қонунгузории андози Ҷумҳурии Тоҷикистон.
- фароҳам овардани шароит барои ташаккули минбаъдаи қонунгузорӣ, ки муносибатҳоро дар соҳаи аудити молиявӣ, муомилоти коғазҳои қимматнок, аз ҷумла саҳмия, вексел, сертификати бонкӣ, коносамент, нархгузорӣ, инчунин сиёсати давлатии зиддиинҳисориро танзим мекунанд.
12. Қонунгузории соҳаи меҳнат, ҳифзи иҷтимоӣ ва маориф
35) Бо мақсади таъмини пурра ва танзими бонизоми муносибатҳои меҳнатӣ ва дигар муносибатҳои ба он алоқаманд, таҷдиди назар намудани қонунгузории меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон зарур аст.
36) Дар ин радиф дар қонунгузории меҳнат бояд масъалаҳои муносибатҳои меҳнатии зерин ҳалли худро ёбанд:
- оид ба варзиши касбӣ, фаъолияти соҳибкорони инфиродӣ, хонакорон, кормандони кироя, аъзоёни хоҷагиҳои деҳқонӣ;
- оид ба масъалаи ҳуҷҷатгузорӣ дар соҳаи муносибатҳои меҳнатӣ;
- оид ба ҷойивазкунии (ротатсияи) кормандон,
- оид ба танзими фаъолияти кормандони соҳаи омӯзгорӣ, нақлиёт, кормандоне, ки тариқи вахтавӣ фаъолият менамоянд ва кормандони ташкилотҳои динӣ.
37) Бо мақсади татбиқи Консепсияи ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 29 декабри соли 2006, №783 тасдиқ шудааст, зарур аст дар ҳар як давраи ислоҳоти иқтисодӣ масъалаҳои асосӣ оид ба ҳимоя ва парастории нафақахӯрон, маъюбон, кӯдакони ятим ва шахсони кӯҳансол сари вақт ҳаллу фасл карда шаванд. Барои ноил гардидан ба ин мақсадҳо зарур аст, ки санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ оид ба ин масъала марҳила ба марҳила таҳия ва қабул карда шаванд. Барои ин лозим аст:
- сохтори минбаъдаи низоми нафақа, асосҳои амалкунандаи молиявӣ ва ташкилии он ба талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи нафақаи суғуртавӣ ва давлатӣ" мутобиқ карда шаванд;
- ҷиҳати татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи нафақаи суғуртавӣ ва давлатӣ" санадҳои меъёрии ҳуқуқии таъминкунандаи он таҳия ва қабул карда шаванд;
-қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти суғуртаи иҷтимоӣ такмил дода шавад.
38) Бинобар ин хотир, низоми таъминоти нафақаҳои суғуртавӣ ва давлатӣ бояд бо принсипҳои зерин асос ёбад:
- танзими давлатии сатҳи даромади суғурташаванда ва пардохтҳои минбаъдаи суғуртавӣ ба шаҳрвандон;
- мутобиқати андозаи нафақаҳои суғуртавии таъиншаванда ба ҳуқуқҳои андӯхтаи шаҳрванд, собиқаи суғуртавӣ ва ҳаҷми даромади суғуртагардида дар низоми суғуртаи нафақа;
- масъулияти баробари давлат, корфармо ва шаҳрванд барои таъминоти нафақаи шаҳрванд дар пиронсолӣ, маъюбӣ ва дигар ҳолатҳо;
- мутобиқгардонии механизми шарикии иҷтимоӣ ва танзими бевоситаи давлатӣ дар идоракунии низоми таъминоти нафақаҳои суғуртавӣ ва давлатӣ;
- таъминоти нафақаи аз ҷониби давлат кафолатдодашуда дар ҳолатҳои алоҳида;
- бисёрҷанбагии манбаъҳои маблағгузорӣ ва ҳавасмандии иштироки бахши ғайридавлатӣ дар таъминоти иҷтимоӣ ва нафақавии шаҳрвандон.
39) Барои дар ҷумҳурӣ ташкил намудани низоми кӯмаки иҷтимоии суроғавӣ таҳия ва қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи кӯмаки иҷтимоии унвонӣ ба аҳолӣ" ба мақсад мувофиқ аст.
40) Барои татбиқи Консепсияи ислоҳоти соҳаи тандурустии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 4 марти соли 2002, №94 тасдиқ шудааст, амалӣ намудани чунин тадбирҳо зарур аст:
а) ба таври маҷмӯӣ ба танзим даровардани масъалаҳои зерин:
- баланд бардоштани сифати хизматрасонии фарматсевтӣ ва таъмини назорат аз болои сифат, фурӯш ва истифодаи маводи доруворӣ;
- тартиб додани феҳрист ва муайян намудани ҳаҷми маводҳои доруворӣ барои табобати касалиҳои аз ҷиҳати иҷтимоӣ хавфнок ва муҳим;
- таъминоти дорувории имтиёзии суроғавии шаҳрвандон.
б) дар дурнамо таҳияи санади меъёрии ҳуқуқии ягонаи маҷмӯӣ дар бораи тандурустӣ (Кодекси тандурустӣ).
41) Тибқи нақшаи амалисозии Стратегияи миллии солимии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2010-2020 таҷдиди назар намудани Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи саломатии аҳолӣ", "Дар бораи таъмини амнияти санитарию эпидемиологии аҳолӣ" ва "Дар бораи солимиии репродуктивӣ ва ҳуқуқҳои репродуктивӣ" мувофиқи мақсад аст.
42) Вобаста ба ислоҳоти соҳаи маориф ҷиҳати ворид шудан ба фазои ягонаи таҳсилоти ҷаҳонӣ ва мутобиқ шудан ба стандартҳои байналмилалии таҳсилот, қонунгузории соҳаи маориф таҷдиди назар карда шавад. Ҳамчунин мувофиқи мақсад аст, ки барои бартараф намудани мухолифат ва номувофиқатии дар қонунгузории соҳаи маориф вуҷуддошта ва аз байн бурдани хусусиятҳои эъломиявии як қатор меъёрҳо ва бо механизми самараноки амалишавӣ таъмин намудани онҳо тадбирҳо андешида шаванд.
43) Дар дурнамо ҷиҳати кодификатсияи қонунгузории соҳаи маориф таҳияи санади меъёрии ҳуқуқии ягонаи маҷмӯӣ ба мақсад мувофиқ аст.
13. Қонунгузорӣ дар бораи прокуратура
44) Қонунгузории танзимкунандаи фаъолияти прокуратура такмили минбаъдаро бо мақсадҳои зерин талаб мекунад:
- бо мақсади пурзӯр намудани назорати прокурорӣ оид ба риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳо, ки аз Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон бармеояд, такмил додани Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мақомоти прокуратураи Ҷумҳурии Тоҷикистон";
- мустаҳкам ва мушаххас намудани функсияҳои прокуратура дар соҳаи назорати умумӣ бо роҳи ҳамкории аниқи он бо мақомоти назоратӣ, бо дарназардошти васеъ гаштани салоҳияти суд оид ба баррасии шикоятҳо барои амалҳои ғайриқонунӣ ва ба қонунгузорӣ мутобиқ набудани қарорҳои алоҳидаи соҳаи маъмурӣ, ки аз татбиқи муқаррароти моддаи 19 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон, бармеояд;
- баланд бардоштани самаранокии фаъолият оид ба таъқиби ҷиноятӣ ва назорати иҷрои қонунҳо ҳангоми тафтиши ҷиноятҳо, амалӣ намудани роҳбарии мурофиавии тафтишоти парвандаҳои ҷиноятӣ аз ҷониби муфаттишон ва прокурорҳои поёнӣ, тақвияти функсияҳои прокурории баррасии парвандаҳои ҷиноятӣ дар судҳо, ки аз мубоҳисаи мурофиаи ҷиноятӣ, зарурияти дастгирии айбдории давлатӣ оид ба ҳамаи парвандаҳои ҷиноятӣ ва иштирок дар мурофиаи ҷиноятӣ ҳамчун тараф бармеояд.
14. Қонунгузорӣ дар бораи адвокатура ва нотариат
45) Бо дарназардошти қабули кодексҳои нави мурофиавии ҷиноятӣ, гражданӣ ва иқтисодӣ ва бо мақсади такмили қонунгузорӣ дар бораи адвокатура, таҳия ва қабули Қонуни нави Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи адвокатура", ки масъалаҳои зерин дар он бояд ҳалли худро ёбанд:
- мушаххас намудани вазъи ҳуқуқии адвокатҳо тибқи қонунгузории мурофиавии ҷиноятӣ;
- аз байн бурдани номувофиқатии вазъи ҳуқуқии аъзои коллегияи адвокатҳо ва адвокатҳои ваколатдор;
- ҷорӣ намудани тартиби ягонаи иҷозатномадиҳӣ дар соҳаи хизматрасонии ҳуқуқӣ;
- пешбинӣ намудани меъёрҳо барои амалӣ гардонидани талаботи моддаи 92 Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз ҷумла пешбинӣ намудани низоми ёрии ҳуқуқии ройгон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- баланд бардоштани нақши адвокатҳо ҳангоми мубоҳиса ва баробарии тарафҳо дар мурофиаи судӣ;
- таҳия ва қабул намудани Кодекси одоби касбии адвокатҳо.
46) Таҷдиди назар намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи нотариати давлатӣ" ва таҳияи он дар таҳрири нав.
15. Қонунгузории маъмурӣ
47) Ба Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудани тағйиру иловаҳо бо назардошти масъалаҳои зерин мувофиқи мақсад аст:
- марҳила ба марҳила кам намудани субъектони татбиқкунандаи ҷазои маъмурӣ ва додани ин салоҳият ба судҳои маъмурӣ;
- ҳалли масъалаи ҷавобгарӣ барои таҳдиди ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва дар шарикӣ содир намудани он;
- мувофиқа кардани андозаи ҳадди болоии санксияҳои ҷаримавӣ барои содир намудани ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ аз ҷониби шахсони воқеӣ бо андозаи ҳадди ақали санксияҳои ҷаримаи қисми умумии Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- барои пешгирӣ намудани амалҳои хусусияти коррупсионӣ дошта ҳадди ниҳоии ҷарима бардошта шавад;
- мувофиқа намудани сохтор ва муқаррароти қисми махсуси Кодекси Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ва Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- қабули Кодекси мурофиавии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ бо моҳиятан васеъ намудани салоҳияти судҳо оид ба таъини ҷазои маъмурӣ;
- таҷдиди назар намудани Кодекси расмиёти маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи муроҷиати шаҳрвандон".
16. Қонунгузории мурофиавӣ
48) Мураттабсозии минбаъдаи қонунгузории мурофиавӣ бояд бо самтҳои зерин амалӣ карда шавад:
- такмили қонунгузорӣ дар бораи Суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон. Аз ин ҷиҳат такмили механизми баррасии муроҷиатҳои мақомоти давлатӣ, ташкилотҳо ва шаҳрвандоне, ки субъекти ташаббуси истеҳсолоти судии конститутсионӣ тибқи моддаи 37 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи суди конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон" оид ба масъалаҳои эътирофи зиддиконститутсионии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ мебошанд, ба мақсад мувофиқ аст;
- такмили қонунгузории мурофиаи гражданӣ ва судии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар қисмати:
а) дар ҳаҷми пурра танзими истеҳсолоти судии гражданӣ ва иқтисодӣ ҷиҳати хориҷ намудани меъёрҳои дахлдори мурофиавӣ аз дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии танзимкунандаи масъалаҳои мазкур;
б) амалӣ намудани танзими иловагии истеҳсолот оид ба парвандаҳое, ки аз муносибатҳои маъмурии ҳуқуқӣ бармеоянд ва ҷудо намудани он ба намуди алоҳидаи истеҳсолоти судӣ - истеҳсолоти судии маъмурӣ бо танзими минбаъдаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии алоҳида;
в) такмили принсипи мубоҳисавӣ ва баробарии тарафҳо дар мурофиа;
г) минбаъд дар амал ҷорӣ намудани воситаҳои техникӣ дар марҳилаи муҳокимаи судӣ (тағйир додани ҷараёни самти хабарнома, ҷорӣ намудани стенографияи ҳатмии мурофиаи судӣ ҳамчун тарзи такмили ҷараёни протоколкунӣ ва ғайра);
д) якхелакунии меъёрҳои Кодекси мурофиавии гражданӣ ва судии иқтисодии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки муносибатҳои ба ҳам монандро танзим мекунанд.
- такмили қонунгузории мурофиавии ҷиноятӣ бо роҳи таҷдиди назар намудани институтҳои алоҳидаи он, бе тағйирёбии консепсияи умумии Кодекси мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон. Ҳангоми татбиқи он мувофиқи мақсад аст:
а) аз нав баррасӣ намудани маблағи гарав ҷиҳати кам кардани андозаи ҳадди ақал бо мақсади васеъ намудани доираи шахсоне, ки нисбати онҳо метавонад татбиқ гардад;
б) таъмини механизмҳои шикоят кардан аз амал ва қарори суд дар мӯҳлат ва тартиби пешбининамудаи қонунгузории мурофиавии ҷиноятӣ.
- таҷдиди назар намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истеҳсолоти иҷро" ва дар он пешбинӣ намудани меъёрҳои танзимкунандаи тартиби соддагардонидашудаи ба савдои оммавӣ баровардани молу мулки ғайриманқули ҳабсгардида, якхелакунӣ ва ҳамоҳангсозии он бо қонунгузории давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил.
17. Қонунгузорӣ дар бораи мудофиа
49) Бо мақсади такмили қонунгузорӣ дар соҳаи мудофиа иҷрои корҳои зерин ба мақсад мувофиқ аст:
- таҷдиди назар намудани қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мудофиа", "Дар бораи Қувваҳои Мусаллаҳи Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Дар бораи назорати давлатии экспорти аслиҳа, техникаи ҳарбӣ ва маҳсулоти дуҳадафа", "Дар бораи фармоиши давлатии мудофиавӣ", "Дар бораи яроқ".
- бо мақсади татбиқи меъёри моддаи 10 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мудофиа" Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳолати ҷангӣ" таҳия ва қабул карда шавад. Ҳамчунин бо назардошти ӯҳдадориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки аз Созишнома дар бораи Консепсияи амнияти ҳарбии давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ва ҳамоҳангсозии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо қонунгузории давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил дар соҳаи ислоҳоти ҳарбӣ дар таҳрири нав пешниҳод ва қабул намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ӯҳдадории умумии ҳарбӣ ва хизмати ҳарбӣ" мувофиқи мақсад дониста шавад.
- таҳия ва қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи вазъи ҳуқуқии хизматчиёни ҳарбӣ" ҷиҳати баланд бардоштани вазъи ҳуқуқии ҳизматчиёни ҳарбӣ, тавассути қонун муқаррар намудани кафолати иҷтимоӣ ва имтиёзҳои хизматчиёни ҳарбӣ, аъзои оилаи онҳо, шахсони ба эҳтиёт ва истеъфо рухсатшуда, аъзои оилаи онҳо, инчунин аъзои оилаи хизматчиёни ҳарбие, ки ҳангоми адои вазифаҳои хизматӣ ҳалок гардидаанд, дар муҳорибаҳои ҷангӣ бе ному нишон гаштаанд.
18. Қонунгузорӣ оид ба соҳаи амнияти миллӣ ва ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ
50) Бо мақсади такмил ва рушди қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи амнияти миллӣ пешбинӣ намудани тадбирҳои зерин мувофиқи мақсад аст:
- ҷорӣ намудани механизми босамари ҳифзи манбаи иттилоотӣ аз дастрасии беиҷозат, таъмини амнияти низоми иттилоотӣ ва телекоммуникатсионии амалкунанда ва дар қаламрави кишвар таъсисёбанда;
- бо мақсади таъмини ҳаматарафаи ҳифзи маълумоти дорои сирри давлатӣ қабули қонунҳои зерин зарур аст:
а) дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи сирри давлатӣ";
б) дар бораи ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи фаъолияти оперативӣ-ҷустуҷӯӣ".
- Қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мақомоти амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон", ’ "Дар бораи мубориза бар зидди терроризм", "Дар бораи сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Дар бораи қӯшунҳои сарҳадии Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон", "Дар бораи Номгӯи маълумоти дорои сирри давлатӣ", ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ" ба талаботи забони давлатӣ мутобиқ гардонида шаванд. Ҳамчунин қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи амният" дар таҳрири нав зарур аст.
51) Барои танзими ҳуқуқии пурра ва бонизоми масъалаҳои соҳаи ҳифзи тартиботи ҷамъиятӣ таҳия ва қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи асосҳои фаъолият оид ба пешгирии ҷиноятҳо" зарур аст.
52) Ҳамчунин мувофиқи мақсад аст, ки оид ба механизми татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи иштироки шаҳрвандон дар таъмини тартиботи ҷамъиятӣ" тадбирҳои зарурӣ андешида шаванд.
53) Инчунин зарур аст, ки қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи милитсия", "Дар бораи бехатарӣ аз сӯхтор", "Дар бораи ҳаракат дар роҳ" ва "Дар бораи бақайдгирии давлатии дактилоскопӣ" бо дарназардошти меъёрҳои Кодекси мурофиавии ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон такмил дода шаванд.
19. Қонунгузорӣ дар бораи судҳо
54) Дар марҳилаи таърихии рушду нумӯи тамоми соҳаҳои ҳаёти ҷомеаи Тоҷикистон шароити нави гузариш аз як сохти иҷтимоӣ ба сохти дигар таъмин шуда истодааст. Дар ин иртибот муносибатҳои нави ҷамъиятӣ, пеш аз ҳама ба танзими қонунӣ ва кафолати ҳифзи судӣ эҳтиёҷ доранд. Таҳкими кафолати ҳифзи судии ин муносибатҳои ҷамъиятӣ рушду такомули онҳоро таъмин намуда барои инкишофу пешравии ҷомеа муҳим ва зарур мебошанд. Ин омилҳои объективӣ талаб менамоянд, ки ислоҳоти судию ҳуқуқӣ дар кишвар идома дода шавад.
55) Барои ноил шудан ба ин мақсад зарур аст, ки вазифаҳои зерин амалӣ карда шаванд:
- бо мақсади таҳкими минбаъдаи ҳокимияти судӣ ва баланд бардоштани нақши он дар ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, ҳимояи манфиатҳои давлат таҳияи барномаи нави идомаи ислоҳоти судӣ пешбинӣ карда шавад;
- мурофиаи судӣ боз ҳам демократӣ гардонида шуда, баробарҳуқуқии ҳамаи иштирокчиёни мурофиа дар ҳамаи зинаҳои судӣ такмил дода шавад;
- тавассути қабули қонунҳо таъсис ва амали судҳои оилавӣ дар зинаҳои поёнӣ ва додани салоҳияти баррасии парвандаҳо оид ба баҳсҳои оилавӣ ва ҳамаи баҳсҳо нисбати ноболиғон;
- дар дурнамо бо мақсади таҳким бахшидани ҳокимияти судӣ, ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, самаранок гардонидани раванди тафтишот ва минбаъд аз байн бурдани тафтишоти пешакӣ (таҳқиқ ва тафтишоти пешакӣ) ҷорӣ намудани тафтишоти судӣ оид ба парвандаҳои ҷиноятӣ.
56) Бо мақсади такмили минбаъдаи қонунгузорӣ дар бораи сохтори судӣ ва вазъи ҳуқуқии судяҳо ҷорӣ намудани муқаррароти зерин мувофиқи мақсад аст:
- такмили механизми тайёр намудани кадрҳои судӣ ва такмили ихтисоси судяҳо;
- батанзимдарории масъалаҳое, ки ба интихоби (таъини) судяҳо ва қать гардидани ваколатҳои онҳо дар самти таъмини кафолати мустақилияти судяҳо, ки ба стандартҳои байналмилалии ин соҳа дахл доранд;
- таъмини шаффофияти фаъолияти судҳо ва баланд бардоштани масъулияти онҳо дар иҷрои фаъолияти хизматӣ;
- такмили механизми иштироки машваратчиён ҳангоми баррасии парвандаҳои ҷиноятӣ;
- таъмини минбаъдаи махсусгардонии судҳо ва судяҳо дар ҳайати судҳои юрисдиксияи умумӣ ҷудо намудани ҳайатҳои махсусгардонидашуда ҷиҳати баррасии парвандаҳои маъмурӣ ва парвандаҳои ноболиғон;
- такмил додани қонунгузории маъмурӣ бо мақсади марҳила ба марҳила кам намудани субъектони баррасикунандаи парвандаҳои маъмурӣ, васеъ кардани салоҳияти судҳо оид ба баррасии ин парвандаҳо.
20. Қонунгузории ҷиноятӣ
57) Бо мақсади такмили минбаъдаи гуманизатсияи қонунгузории ҷиноятии ҷумҳурӣ мувофиқи мақсад аст, ки Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар таҳрири нав қабул карда шуда, дар он масъалаҳои зерин ба эътибор гирифта шаванд:
- мутобиқ намудани Кодекси ҷиноятӣ ба талаботи санадҳои байналмилалӣ, ки аз ҷониби Тоҷикистон эътироф шудаанд, ба монанди Конвенсияи Созмони Милали Муттаҳид зидди ҷинояткории мутташакили трансмиллӣ, Конвенсияи Созмони Милали Муттаҳид дар бораи коррупсия;
- аз Кодекси ҷиноятӣ хориҷ намудани масъалаи такрори ҷиноят;
- пурзӯр намудани ҷавобгарии ҷиноятӣ барои содир намудани ҷиноятҳои коррупсионӣ;
- декриминализатсияи баъзе аз ҷиноятҳо ва муқаррар намудани ҷарима барои ҷиноятҳои иқтисодӣ;
- таҷдиди назар намудани ретсидиви ҷиноят ҳамчун нишонаи бандубасткунӣ;
- сабук намудани ҷазо барои баъзе категорияҳои шаҳрвандон, аз ҷумла барои ноболиғон;
- хориҷ намудани маҳдуд кардани озодӣ ҳамчун намуди ҷазо аз Кодекси ҷиноятӣ ва ба ҷои он ҷорӣ намудани дигар намуди ҷазои бо маҳрум сохтан аз озодӣ алоқаманд набуда.
21. Қонунгузории иҷрои ҷазои ҷиноятӣ
58) Бо мақсади танзими ҳуқуқии пурра ва бонизоми тартиб ва шартҳои иҷрои ҷазо мувофиқи мақсад аст, ки масъалаҳои зерин баррасӣ карда шаванд;
- таҷдиди назар намудани Кодекси иҷрои ҷазои ҷиноятӣ ва Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ";
- андешидани механизми нави иҷрои намуди алоҳидаи ҷазои ҷиноятӣ бар ивази ҷазои маҳдуд кардани озодӣ;
- дар бораи такмили танзими ҳуқуқии низоми муассисаҳои пенитенсиарие, ки барои беҳтар гардонидани фаъолияти онҳо ва иҷрои ҷазо равона карда шудаанд;
- дар бораи тавассути қонун муайян кардани вазъи ҳуқуқӣ ва вазифаҳои кормандоне, ки дар муассисаҳои ислоҳӣ фаъолият мекунанд (ба истиснои посбонон).
22. Қонунгузорӣ оид ба муқовимат бо коррупсия
59) Бо мақсади пурзӯр намудани муқовимат бо коррупсия ва такмили қонунгузории зиддикоррупсионии Тоҷикистон, мутобиқсозии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ба талаботи стандартҳои байналмилалӣ тадбирҳои зерин бояд андешида шаванд:
- таҳияи лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи тартиби гузаронидани экспертизаи зиддикоррупсионии санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон", ки дар он масъалаҳои зерин бояд инъикос гарданд:
а) муайян намудани категорияҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ, ки бояд мавриди баҳогузории зиддикоррупсионӣ қарор дода шаванд;
б) меъёрҳои қонуни мазкур бояд эътибори ҳуқуқии кофиро барои хулосаҳо ва тавсияҳои дар натиҷаи чунин баҳогузорӣ дода мешуда, ба инобат нагирифтани хулоса ва тавсияи коршиносон бо шарти асоснокии норозигии худ бо далелҳои ваҳҷнок ва инчунин критерияҳои чунин асоснокиро пешбинӣ намояд;
в) методикаи соддагардонидашудаи чунин баҳогузорӣ, ки асосноккунии иқтисодию молиявии лоиҳаҳоро дар бар мегирад, пешбинӣ карда шавад.
60) Экспертизаи зиддикоррупсионии санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ инчунин бояд таҳлили барномаҳои идоравӣ ва соҳавиро дар бар гирад.
61) Мувофиқи мақсад аст, ки ҷиҳати иҷрои вазифаҳои дар банди 60 пешбинишуда комиссияи кории доимоамалкунанда иборат аз намояндагони мақомоти қонунгузор, иҷроия ва муассисаҳои илмӣ ва ташкилотҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ таъсис дода шавад.
62) Дар фаъолияти зиддикоррупсионӣ самти афзалиятноки фаъолият ба масъалаҳои пешгирии ҷиноятҳои коррупсионӣ равона карда шавад.
63) Стратегияи мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2013-2020 таҳия ва қабул карда шуда, ҷараёни мониторинги низоми муқовимат ба коррупсия дар кишвар то соли 2011 ҷамъбаст карда шавад.
23. Таъминоти ҳуқуқии ҳамкориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон
64) Таҳким ва такмили қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо дарназардошти рушди ҳамкориҳои байналмилалӣ дар ду самти асосӣ дар назар дошта мешавад:
- ҳуқуқи байналмилалии оммавӣ;
- ҳуқуқи байналмилалии хусусӣ.
65) Дар бахшҳои мазкур вусъати ҳамкориҳои дуҷониба ва бисёрҷонибаи минтақавӣ, байниминтақавӣ ва умумиҷаҳонии густурда дар назар аст. Барои мукаммалсозӣ ва рушди минбаъдаи ин соҳаҳо механизми амалисозии меъёрҳои ҳуқуқи байналмиллалӣ дар сатҳи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, таҳияи методологияи ягонаи миллии такмилдиҳӣ ва татбиқи санадҳои ҳуқуқии байналмилалӣ дар заминаи ҳамкории мутақобилаи судманд ва принсипҳои умумиэътирофшудаи ҳуқуқии байналмилалӣ зарур дониста мешавад.
66) Ҳангоми бастани шартномаҳои байналмилалӣ дар бахшҳои мухталифи сиёсӣ, ҳуқуқӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангӣ Ҷумҳурии Тоҷикистонро зарур аст, ки аз ҳуқуқи қайди тавзеҳот васеъ истифода намояд.
67) Меъёрҳои (стандартҳои) ҳуқуқии байналмилалӣ мувофиқ ба манфиатҳои хоси миллӣ дар асоси мониторинги мунтазами раванди иҷрои ӯҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар низоми ҳуқуқии амалкунанда ва батадриҷ ҷойгир карда мешаванд.
68) Лоиҳаҳои санадҳои меъёрии ҳуқуқии бо мақсади такмилдиҳӣ ва татбиқ таҳиягардида бояд дорои асоснокии иқтисодию молиявӣ ва ҳуқуқӣ бошанд. Дар айни замон меъёрҳои танзимкунандаи татбиқи ӯҳдадориҳои байналмиллалии Ҷумҳурии Тоҷикистон хусусияти номуназзамиро дошта, имкон намедиҳанд, ки дар иҷрои меъёрҳои алоҳидаи шартномаҳои байналмиллалӣ, доштани таъсири бевоситаи онҳо ё ки бартарияти онҳо нисбати санадҳои қонунгузорӣ муайян гардад. Барои бартараф сохтани ин камбудӣ таҷдиди назар намудани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи шартномаҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон" зарур аст.
69) Ворид намудани тағйирот ба қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд ба таври саҳеҳ тартиби татбиқи меъёрҳои ҳуқуқи байналмиллалӣ, аз ҷумла татбиқи ҳатмии онҳо, мавқеи ин меъёрҳоро дар низоми ҳуқуқи миллӣ ва тартиби ҳалли ихтилофотро ба танзим дароранд.
70) Алҳол тартиби вориси ҳуқуқӣ будани Ҷумҳурии Тоҷикистон нисбати шартномаҳои байналмиллалӣ ва байнидавлатии собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ дар сатҳи зарурӣ ба танзим дароварда нашудааст. Барои ҳалли ин масъала зарур аст:
- санадҳои қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, шартномаҳои байналмиллалӣ ва байнидавлатии собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ мавриди бозомӯзӣ ва таҳлили ҳаматарафа қарор дода шаванд;
- санадҳои ҳуқуқии байналмилалии имзошудаи қаблан барои Ҷумҳурии Тоҷикистон зарур буда бо дарназардошти меъёрҳои дар худи шартномаҳо зикргардида аз эътибор соқит дониста шаванд.
71) Ҳамкории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ташкилотҳои байналмиллалӣ ва созмонҳои байнидавлатӣ ҳамоҳангсозӣ ва бо ҳам наздикшавии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро бо қонунгузории давлатҳои узви Созмони Милали Муттаҳид, Иттиҳоди Европа, Созмони ҳамкориҳои иқтисодӣ, Созмони Конфронси Исломӣ, кишварҳои аъзои Иттиҳоди иқтисодии Евразия, Созмони аҳдномаи амнияти дастаҷамъӣ, Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил, Созмони ҳамкории Шанхай бо дазардошти ӯҳдадориҳои байналмилалӣ дар назар дорад.
72) Ҳангоми ташаккули қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷараёни ҷаҳонишавии иқтисодиёт, ки ба раванди ворид шудани Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Созмони умумиҷаҳонии савдо алоқаманд аст, ба инобат гирифта шавад. Дар айни ҳол бо ҳам наздикшавии қонунгузорӣ дар асоси принсипҳои баробарии тарафҳо, мутақобилӣ, риояи бечуну чарои соҳибихтиёрӣ ва манфиатҳои миллӣ сурат мегирад.
73) Дар соҳаи ҳуқуқи байналмилалии хусусӣ зарур аст:
- таҳия ва қабули қонунҳое, ки тартиби танзими давлатии фаъолияти иқтисодии берунӣ, созиш ва амалӣ намудани аҳдҳои иқтисодии беруниро ба танзим медароранд;
- дар бозори дохилӣ ташкил кардани шароити баробар барои субъектони фаъолияти соҳибкорӣ, шароит барои рақобати бовиҷдонона бо иштироки сармоягузорони хориҷӣ бо роҳи мутобиқгардонии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба талаботи созишномаҳои байналмилалӣ, ки дар доираи Созмони умумиҷаҳонии савдо баста шудаанд;
- таҳияи санадҳои меъёрии ҳуқуқии нав, ки муносибатҳои консессионӣ, вазъи ҳуқуқии шахсони ҳуқуқии хориҷӣ, низоми молумулкии ба онҳо тааллуқдоштаро ба танзим медароранд;
- аз байн бурдани камбудиҳои танзими қонунгузорие, ки барои аъзогии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Созмони умумиҷаҳонии савдо монеъ мешаванд.
74) Муайян намудани ин тамоюл тақозо менамояд, ки қонунҳои зерини Ҷумҳурии Тоҷикистон таҷдиди назар карда шаванд:
- Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи фаъолияти иқтисодии хориҷӣ";
- Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи танзими давлатии фаъолияти тиҷоратии хориҷӣ";
- Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи вазъи ҳуқуқии шаҳрвандони хориҷӣ".
75) Раванди таъмини ягонагӣ ва ҳамоҳангсозии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон бо давлатҳои аъзои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ҳамчун ҷараёни тадриҷан бо ҳам наздикшавии низоми ҳуқуқӣ бояд хусусияти ҳамоҳангсозӣ, асосноккунии илмӣ ва такмилёбии мутақобила дошта бошад.
24. Қонунгузорӣ дар соҳаи хизмати дипломатӣ
76) Бо мақсади такмили қонунгузорӣ дар соҳаи хизмати дипломатӣ ба мақсад мувофиқ аст:
- лоиҳаи нави Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи хизмати дипломатӣ" таҳия ва қабул карда шавад;
- санадҳои зерқонунии танзимкунандаи фаъолияти сафоратҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон вобаста ба қабули қонуни нав такмил дода шаванд;
- ҳуқуқ ва ӯҳдадориҳои сафирони фавқулодда ва мухтори Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар хориҷи кишвар аккредитатсия шудаанд, таҷдиди назар карда шаванд.
Утверждена
Указом Президента
Республики Таджикистан
от 19 февраля 2011 года № 1021
Концепция прогнозного развития законодательства Республики Таджикистан
(в редакции Указа РТ от 25.08.2015г. №551)
В нынешнем современном обществе закон как средство регулирования всех аспектов общественной жизни имеет бесспорную роль и позицию, поскольку развитие общества возможно только путем законодательного и справедливого регулирования общественных отношений. Четкое определение необходимости разработки проектов законов, их сопоставление с действующими законами, изучение и определение соответствия принятых законов требованиям времени и общества, а также с научной точки зрения их обоснование имеют много возможностей и нужно использовать их как можно чаще и эффективнее.
На базе этих факторов и в целях развития законодательных актов регулирующих различные общественные отношения, возникла необходимость разработки Концепции прогнозного развития законодательства Республики Таджикистан.
1. Общие положения
1) Концепция прогнозного развития законодательства Республики Таджикистан (далее - Концепция) разработана в целях обеспечения выполнения требований Конституции Республики Таджикистан и решения актуальных проблем системы законодательства Республики Таджикистан, определения основных направлений и способов совершенствования законодательства согласно с принципами независимого, демократического, правового, светского, унитарного и социального государства.
2) Приоритетными направлениями Концепции является повышение уровня и качества законов и их эффективная реализация в общественной жизни в целях:
- защиты прав и свобод личности и гражданина, государственного суверенитета, национальных интересов и безопасности;
- целостности государства, установления и развития мира, дружественных и доброжелательных отношений со всеми государствами мирового сообщества;
- обеспечения верховенства закона и правопорядка;
- совершенствования правовой реформы с учетом развития общества, повышения профессиональных знаний и правовой культуры;
- дальнейшего развития демократических институтов, в частности политического идеологического плюрализма,’ свободы слова и выражения мнений, речи и совершенствования других аспектов гражданского общества;
- повышения эффективности и обеспечения прозрачности в деятельности государственных органов и местного самоуправления;
- усиления борьбы с преступностью, в частности с терроризмом, экстремизмом, коррупцией, незаконного оборота наркотиков, торговлей людьми и организованной транснациональной преступностью;
- твердого решения вопросов обеспечения унификации и согласованности всех законов и их соответствия Конституции Республики Таджикистан;
- устранения противоречий законодательных актов и обеспечения гармонизации и единого законодательного пространства в Таджикистане;
- с учетом повседневного требования общества, процесса экономического и социального реформирования, развития политической и культурной жизни усовершенствования действующего законодательства, разработки и принятия новых законов;
- повышения качества законов при совершенствовании действующих законов и разработки проектов новых законов, проведение научно-правовой, антикоррупционной, тендерной, финансовой, экономической и социальной экспертизы;
- приведение в соответствие законодательства Республики Таджикистан с международными правовыми актами признанными Республикой Таджикистан;
- мониторинг нормативных правовых актов.
3) Реализация Концепции будет способствовать стабилизации законодательства. Законодательство Республики Таджикистан регулируя правовые основы противоречит общественных отношении благоприятствует дальнейшему развитию и совершенствованию подобных отношений.
4) Развитие, совершенствование и качественность законодательства в рамках Концепции состоит из следующих звеньев:
- проведения научно-аналитических исследований состояния, процесса развития и практики применения законодательства, разработки предложений по ее совершенствованию;
- разработки проектов законов, других нормативных правовых актов, а также участия в разработке международных правовых актов;
- разработки предложений по приведению нормативных правовых актов в соответствие с Конституцией Республики Таджикистан, законами Республики Таджикистан и международным правовыми актами признанными Республикой Таджикистан;
- проведения экспертизы проектов законов вносимых на рассмотрение Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан;
- оценки современного состояния законодательства, выявления основных вопросов подлежащих решению и противоречий в них, определения других вопросов совершенствования законодательства;
- определения первоочередных, текущих, основных и перспективных направлений, совершенствования законодательства и их реализации.
2. Фактическое состояние законодательства Республики Таджикистан
5) После провозглашения независимости Таджикистана на международной арене появилось независимое суверенное государствоРеспублика Таджикистан. В законодательном пространстве Республики Таджикистан законодательные акты действующие со времен бывшего Советского Союза и связи с принятием 6 ноября 1994 года Конституции Республики Таджикистан с учетом социального устройства и системы государственности повлекшее принятие в новой редакции законодательные акты в соответствии с конституционными нормами и обеспечение их систематизации и унификации. В период после принятия Конституции Республики Таджикистан были заложены устойчивые шаги в осуществлении сущности демократического государства. Формирование демократического правового государства, в первую очередь зависит от качественности законов, которые обеспечивают верховенство закона и свидетельствуют о соответствии реальным требованиям граждан и потребностям общества.
6) В этот период разработаны и приняты много законов в различных отраслях общественной жизни. В ряде принятых законодательных актов явно наблюдалось противоречие. Для устранения .противоречий между законодательными актами и приведения их в соответствие требованиями времени принят Закон Республики Таджикистан "О нормативных правовых актах". К сожалению, до сих пор не были устранены вопросы несоответствия и противоречия между законодательными актами, которые свидетельствуют научно-практическую необоснованность законов без определенности механизмов их реализации.
7) Реформа в сфере правотворчества, начатая после принятия Конституции Республики Таджикистан, развивается не пропорционально в различных сферах политической, социальной, культурной жизни общества. Если эти реформы более чем ощутимы в сфере основ конституционного строя, обороны, безопасности и охраны общественного порядка, в суде и правосудии, силовых структурах, уголовном праве, административных правонарушениях, то в сфере предпринимательской деятельности, финансов и кредита, налоговой системы, труда и занятости населения, социального страхования и защиты, в важнейших сферах развития экономики, в частности в сфере энергетики, промышленности, строительства, транспорта, связи и агропромышленного комплекса существует много проблем, требующих правового регулирования решения вопросов. В то же время такие отрицательные тенденции, подлежащие устранению в процессе совершенствования законодательства Республики Таджикистан, наблюдаются из-за:
- неполного учета степени правовой урегулированности соответствующих общественных отношений при принятии ряда новых нормативных правовых актов;
- большого количества отсылочных норм;
- искажения норм законов в отдельных нормативных правовых актах более низкого уровня;
- недостаточного прогнозирования последствий принятия некоторых нормативных правовых актов при подготовке их проектов, влекущих внесение изменений, дополнений либо отмену этих актов сразу после их принятия;
- в некоторых случаях дачи преимущества отраслевым (ведомственным) интересам правотворческих субъектов при разработке и представлении нормативных правовых актов;
- внесения в ряде случаев в устаревшие акты многочисленных изменений и дополнений, не способствующих необходимой эффективности правового регулирования;
- недостаточности доступности и понимания всеми слоями населения нормативных правовых актов.
3. Основы и задачи процесса развития законодательства Республики Таджикистан
8) Процесс развития и совершенствования законодательства определяется развитием общественной жизни, выполнением краткосрочных и долгосрочных государственных программ, а также уровнем социально-экономического развития государства. В этой связи развитие и совершенствование законодательства Республики Таджикистан определяются путем:
- развития общественных отношений и их воздействия на правотворчество;
- соответствия нормативных правовых актов принципам правотворческой деятельности и правотворческой технике;
- принципов права и основ правотворческой деятельности;
- прозрачности в правотворческой деятельности;
- научно-практического анализа отрицательных и положительных сторон совершенствования законодательства;
- соответствия личностных, общественных и государственных интересов;
- планирования подготовки проектов нормативных правовых актов.
9) Основными задачами нормотворческого процесса являются определение степени востребованности обществом того или иного акта законодательства, оценка социальной базы будущего акта законодательства и степени охвата правовым регулированием общественных отношений, а также поиск оптимальных вариантов регулирования возникших общественных отношений. В процессе правового регулирования в первую очередь необходимо решить следующие задачи:
- оценить общественные отношения, подлежащие правовому регулированию;
- установить средства, способы и приемы обозначения требуемого правового режима.
- определить уровень вмешательства государства в социальноэкономическую жизни, культуру и другие сферы общественной жизни посредством правового регулирования.
10) Необходимым условием формирования оптимальной системы законодательства является четкая иерархия нормативных правовых актов. Каждый вид актов должен занимать строго установленное место в системе законодательства, соответствующее его юридической силе.
11) Высшую юридическую силу имеет Конституция Республики Таджикистан. Все нормативные правовые акты издаются на основе и в соответствии с Конституцией Республики Таджикистан.
4. Основные направления и принципы совершенствования законодательства Республики Таджикистан
12) Высшая цель государства и общества - обеспечение прав и свобод личности и граждан Республики Таджикистан, равноправие и правовая защита всех форм собственности и гарантий их реализации, что является основным вектором совершенствования законодательства Республики Таджикистан.
13) Совершенствование законодательных актов должно содействовать стабильной реализации системы права, устранять противоречие между существующими нормативными правовыми актами, что создает возможность поднять их качество и систематизацию.
14) Функционирующая система законодательства Республики Таджикистан состоит из отраслей, подотраслей и институтов законодательства с присущими им общими и специальными принципами и методами регулирования. Необходимость совершенствования этой системы определяют:
- Конституция Республики Таджикистан;
- обязательства Таджикистана в сфере международного права;
- отраслевые концепции и программы развития законодательства;
- кодексы и другие основополагающие законы отраслей и институтов законодательства;
-формирование Свода законов и законодательства Республики Таджикистан.
15) Основными направлениями совершенствования системы законодательства Республики Таджикистан являются:
- приведение в соответствие законодательства Республики Таджикистан, Конституции Республики Таджикистан и международных нормативных правовых актов, признанных Таджикистаном;
- определение группы законов, принимаемых в первую очередь и в ближайшем будущем, систематичность их принятия с учетом интересов граждан и государства, требований отраслей политико-экономической, социальной жизни и духовной культуры.
- кодификация законодательства Республики Таджикистан;
- принятие новых нормативных правовых актов, в частности с целью усовершенствования механизмов исполнения требований Конституции Республики Таджикистан, международных правовых, актов, признанных Таджикистаном и положений кодексов;
- упорядочивание законодательства, закрепление систематической связи между нормативными правовыми актами;
- гармонизация законодательства Республики Таджикистан в рамках интеграционного процесса.
16) Стабильность законодательства может быть обеспечена последовательной реализацией принципа научности нормотворческой деятельности, что включает:
- апробацию результатов научных исследований в практической деятельности по подготовке и принятию нормативных правовых актов;
- прогнозирование экономических, финансовых, социальных, экологических и иных последствий принятия нормативных правовых актов;
- проведение антикоррупционной экспертизы законов с целью пресечения и устранения коррупционных факторов и повышения качества законов;
- системный подход к решению правовых задач.
17) Кроме того, обеспечению стабильности законодательства способствует высокий уровень правовой культуры и профессионализма субъектов нормотворческого процесса, что возможно при условии обязательного участия в нем квалифицированных специалистов, использующих приемы и методы научного анализа.
18) Упорядочение нормотворчества центрального исполнительного органа государственной власти и местных органов государственной власти может быть обеспечено строгим соответствием нормативных правовых актов этих государственных органов законодательным актам. Нормативные правовые акты центрального исполнительного органа государственной власти и местных органов государственной власти не должны противоречить законам, не должны ставить в первую ступень отраслевые и местные интересы или же отменять или изменять их.
19) Эффективность правового регулирования при комплексной разработке законодательных актов ("пакетного" принципа) регламентирует конкретные общественные отношения. Поэтому при реализации данного принципа целесообразно увеличивать количество норм прямого действия в законах, уменьшать количество, отсылочных норм, которое позволит устранить коррупционность норм законодательных актов.
20) В то же время пакетный принцип совершенствования законодательства регулирует систему законодательных актов, способствует уменьшению количества нормативных правовых актов регулирующих одни и те же общественные отношения.
5. Роль систематизации законодательства Республики Таджикистан в процессе совершенствования законодательства
21) Систематизация законодательства Республики Таджикистан осуществляется в целях ликвидации пробелов и противоречий в законах, систематизации и единого регулирования правовой системы государства, обеспечения согласованности законодательства, сокращения множественности нормативных правовых актов, регулирующих одни и те же отношения. Для реализации этих целей необходимо определить проведение научно-практической экспертизы (инвентаризации) нормативных правовых актов, в дальнейшем внедрении новых норм и изменений и дополнений в законодательные акты или исключить отдельные нормы из законодательных актов. В этой связи целесообразно решить следующие задачи:
- определить потребности общества и государства в нормативном правовом воздействии на развитие общественных отношений;
- проанализировать вопросы целесообразности объединения и укрупнения законодательных актов, регулирующих однородные правовые отношения;
- выявить отрасли права, в которых действующие правовые нормы рассредоточены и принять меры по их кодификации либо консолидации.
22) Результатом систематизации законодательства Республики Таджикистан должны стать издание Свода законов и Свода законодательства Республики Таджикистан
6. Правовая информатизация как способ совершенствования нормотворческой деятельности
23) Системный подход к анализу законодательства, проводимому с целью выявления пробелов в правовом регулировании, а также коллизий нормативных правовых актов, имеет огромное значение для совершенствования нормотворческой деятельности. Такой системный подход может быть наиболее полно и эффективно реализован только посредством внедрения в правовую сферу достижений информатизации. Нормотворчество основывается в первую очередь на изучении правоприменительной практики, правовой, статистической, социологической, экономической и иных видов информации, из которых правовая является доминирующей.
24) Одно из направлений правовой информатизации - создание в Республике Таджикистан и постоянное развитие модели государственной системы правовой информации, которая основана на компьютеризации и автоматизации процессов подготовки, принятия, хранения, систематизации и распространения правовой информации. Это создает необходимые условия для оперативного получения правовой информации, ее учета, систематизации и актуализации, а также организации распространения правовой информации для государственных органов, юридических и физических лиц.
25) Для этого министерствам, государственным комитетам, комитетам и другим государственным ведомствам и их местным структурам необходимо создать ведения базы общего и отраслевого нормативно правового акта на бумажном и электронном носителе и внести в него периодично изменения и дополнения внесенный в законодательство Республики Таджикистан.
26) Факторами, способствующими информационному обеспечению государственных органов, являются:
- система учета нормативных правовых актов путем включения их в Единый государственный реестр нормативных правовых актов Республики Таджикистан;
- обмен правовой информацией, ведение Единого государственного реестра нормативных правовых актов Республики Таджикистан, формирование эталонного банка данных правовой информации в соответствии с Единым общеправовым классификатором Республики Таджикистан;
- предоставление возможности использования при подготовке нормативных правовых актов и их применении полной, достоверной и оперативной правовой информации, в том числе эталонного банка данных правовой информации, компьютерного банка данных законов Республики Таджикистан, Единого государственного реестра нормативных правовых актов Республики Таджикистан (как на бумажном носителе, так и в электронном виде), иных баз данных правовой информации, формируемых на основе информационных и технологических составляющих;
- использование глобальной информационной сети Интернет для получения правовой информации.
7. Задачи по совершенствованию законодательства в сфере конституционного строя
27) В целях совершенствования законодательства в сфере конституционного строя целесообразно осуществить следующую работу:
- проанализировать законодательство Республики Таджикистан на предмет соответствия Конституции Республики Таджикистан и законодательным актам Республики Таджикистан, привести терминологию нормативных правовых актов в сфере основ конституционного строя, прав и свобод личности и граждан, избирательной системы, административно-территориального устройства и способам создания и деятельности государственных органов в соответствие с Конституцией Республики Таджикистан;
- проанализировать некоторые законы Республики Таджикистан в сфере основ конституционного строя, прав и свобод личности и граждан, избирательной системы, административно-территориального устройства и способам создания и деятельности государственных органов в частности:
а) Закон Республики Таджикистан "О порядке решения вопросов административно-территориального устройства Республики Таджикистан";
б) Конституционный закон Республики Таджикистан "О гражданстве Республики Таджикистан";
в) Закон Республики Таджикистан "О правовом положении иностранных граждан";
г) Закон Республики Таджикистан "О беженцах";
д) Закон Республики Таджикистан "Об обращении граждан";
е) Закон Республики Таджикистан "О правовом статусе депутатов маджлиса народных депутатов Горно-Бадахшанской автономной области";
ё) Закон Республики Таджикистан "О выборе депутатов в местный маджлис народных депутатов";
ж) Закон Республики Таджикистан "О местных органах государственной власти";
з) Конституционный закон Республики Таджикистан "О референдуме";
и) Конституционный закон Республики Таджикистан "О выборе Президента Республики Таджикистан";
к) Конституционный закон Республики Таджикистан "О выборе в Маджлиси Оли Республики Таджикистан";
л) Конституционный закон Республики Таджикистан "О Правительстве Республики Таджикистан";
28) Работу по систематизации нормативных правовых актов производить в соответствии с требованиями Закона Республики Таджикистан "О нормативных правовых актах", осуществить вопросы систематизации нормативных правовых актов Маджлиси Оли Республики Таджикистан, Президента Республики Таджикистан, Правительства Республики Таджикистан, министерств, государственных комитетов и ведомств, нормативных правовых актов местных органов государственной власти и органов местного самоуправления в поселке и селе, международных правовых актов признанных Таджикистаном и их ежемесячного опубликования в Едином государственном реестре нормативных правовых актов Республики Таджикистан и обеспечить доступ государственных органов и их местных структур к ним.
8. Гражданское и предпринимательское законодательство
29) В целях развития гражданских правоотношений необходимо:
- с учетом развития личных и имущественных отношений внести изменения и дополнения в частях 1, 2 и 3 Гражданского кодекса;
- усовершенствовать Семейный кодекс, Жилищный кодекс, Земельный кодекс и Водный кодекс Республики Таджикистан;
- принять нормативные правовые акты, принятие которых вытекает из Гражданского кодекса Республики Таджикистан;
- приведение в соответствие с Гражданским кодексом Республики Таджикистан гражданско-правовые нормы Закона Республики Таджикистан "Об аудиторской деятельности", Закона Республики Таджикистан "Об оценке", Закона Республики Таджикистан "Об акционерных обществах" и других нормативных правовых актов;
- совершенствование гражданско-правовых норм возникающих из отношений связанных с собственностью, договорными и недоговорными обязательствами и регулирующих интеллектуальную собственность.
30) В целях совершенствования правового регулирования предпринимательских отношений необходимо:
- создать эффективную систему государственной поддержки предпринимательства в сочетании с оптимальной системой государственного регулирования, обеспечить наиболее благоприятные организационно-правовые условия для развития предпринимательства, в частности государственной поддержки отечественного производителя;
- принять законодательные акты, направленные на упорядочение и упрощение процедуры лицензирования отдельных видов деятельности, увеличение сроков лицензии, упорядочение и упрощение процесса лицензирования на некоторые виды деятельности;
- обеспечение унификации и гармонизации законодательства Республики Таджикистан в сфере экономики с законодательствами государств участников Содружества Независимых Государств и Евразийского экономического сообщества;
- проанализировать законодательства в сфере энергетики, промышленности, транспорта и связи;
- усовершенствование законодательных актов в сферах предпринимательского, торгового права, антимонопольного законодательства, качества и безопасности продукций, защиты прав потребителей, государственной регистрации предпринимателей, страхования, лизинга, ипотеки, биржевой деятельности и др.
9. Аграрное законодательство
31) В целях совершенствования правового регулирования аграрных отношений необходимо:
- совершенствование аграрного законодательства с целью приведения в соответствие с Конституцией Республики Таджикистан, Земельного кодекса Республики Таджикистан и Закона Республики Таджикистан "О нормативных правовых актах";
- установить правовой статус производственных кооперативов (перерабатывающих, сбытовых (торговых), обслуживающих, снабженческих, садоводческих, огороднических, животноводческих, кредитных и иных), а также определить правовой режим имущества крестьянского (фермерского) хозяйства как организационно-правовой формы юридического лица;
- совершенствование правил заключения и выполнения договоров поставки сельскохозяйственной продукции для государственных нужд, контрактации, финансовой аренды (лизинга) сельскохозяйственной техники;
- урегулировать отношения в области страхования имущества сельскохозяйственных организаций;
- урегулировать отношения в сфере имущественного страхования сельскохозяйственных организаций;
- в целях улучшения мелиоративного состояния земель, подъема и развертывания развития сельского хозяйства, повышения плодородия сельскохозяйственных продукций проанализировать Закон Республики Таджикистан "О государственном регулировании обеспечения плодородия земель сельскохозяйственного назначения";
- проведение антикоррупционной экспертизы действующего аграрного законодательства.
10. Законодательство об охране окружающей среды и рациональном использовании природных ресурсов
32) В целях обеспечения охраны окружающей среды, а также выполнения международных договоров Республики Таджикистан по данному вопросу необходимо:
- урегулировать отношения по вопросам:
а) экологической, информации и мониторинга;
б) общественной экологической экспертизы;
в) экологического аудита;
г) охраны климата и природных ландшафтов;
д) возмещения ущерба, причиненного в результате вредного воздействия на окружающую среду;
- предусмотреть в Налоговом кодексе Республики Таджикистан эффективный экономический механизм, стимулирующий субъектов предпринимательской деятельности к рациональному природопользованию и охране окружающей среды;
- унифицировать стандарты Республики Таджикистан в области охраны окружающей среды с международными экологическими стандартами, учитывая перспективу вступления республики во Всемирную Торговую Организацию;
- в перспективе в процессе систематизации законодательства об охране окружающей среды подготовить и принять Экологический кодекс Республики Таджикистан;
- проанализировать Закон Республики Таджикистан "Об охране окружающей среды" и принятие Закона Республики Таджикистан "О регулировании собрания, переработки и продажи лечебных растений"
33) В целях приведения в соответствии с требованиями времени отношения связанны с эффективным использованием и защитой недров проанализировать Закон Республики Таджикистан "О недрах"
11. Законодательство в сфере финансов, налога и банковской системы
34) В целях совершенствования законодательства о финансовокредитной системе следует осуществить следующие меры:
- обновить методологию формирования и исполнения бюджета, упорядочить нормативные правовые акты регулирующие бюджетные отношения и принятие Бюджетного кодекса Республики Таджикистан;
- исключен
- дальнейшее совершенствование Налогового кодекса Республики Таджикистан, в частности при рассмотрении и принятии изменений и дополнений в Налоговый кодекс Республики Таджикистан обеспечение реформирования налогового законодательства, направленное на:
а) выработку дифференцированного подхода к налогообложению объектов различного назначения;
б) модернизацию методов расчета, механизмов и принципов взимания налогов на добавленную стоимость, на прибыль юридических лиц, акцизов, подоходного налога с физических лиц, налог с пользователей недра;
в) упорядочение многочисленных норм, регламентирующих снижение налогов, сборов, пошлин и освобождение от них;
г) прекращение практики освобождения от налогов с учетом включения минимальных ставок в налоговое законодательство Республики Таджикистан.
- создание условий для дальнейшего формирования законодательство регулирующее отношение в сфере финансового аудита, обращения ценных бумаг, в том числе акций, векселей, банковского сертификата, коносаментов, ценообразования, а также государственной антимонопольной политики.
12. Законодательство в сфере труда, социальной защиты и образования
35) В целях обеспечения полного и системного регулирования трудовых и связанных с ними отношений необходимо пересмотреть трудовое законодательство Республики Таджикистан.
36) В этой связи в трудовом законодательстве необходимо решить следующие вопросы трудовых отношений:
- по профессиональному спорту, деятельности индивидуальных предпринимателей, домовладельцев, наемных работников, членов дехканского хозяйства;
- по вопросам делопроизводства в сфере трудовых отношений;
- по вопросам ротации работников;
- по регулированию деятельности работников в сфере педагогики, транспорта, сменных работников и работников религиозных организаций.
37) В целях реализации Концепции реформирования системы социального обеспечения в Республике Таджикистан, утвержденной постановлением Правительства Республики Таджикистан от 29 декабря 2006 года, №783 необходимо в каждый период экономической реформы своевременно решать основные вопросы по защите и присмотре пенсионеров, инвалидов, сирот и лиц пожилого возраста. Для достижения этой цели необходимо разработать и принять периодично нормативные правовые акты по данному вопросу. Для этого необходимо:
- привести дальнейшую структуру пенсионной системы, действующую финансовую основу и ее организации в соответствие с Законом Республики Таджикистан "О страховых и государственных пенсиях"
- в целях реализации Закона Республики Таджикистан "О страховых и государственных пенсиях" разработать и принять нормативные правовые акты его обеспечивающие.
- усовершенствовать законодательство Республики Таджикистан в сфере социального страхования.
38) В этой связи система обеспечения страховой и государственной пенсии должна основываться на следующих принципах:
- государственное регулирование уровня доходов страхователя и дальнейшие страховые платежи гражданам;
- соответствие меры назначенной страховой пенсии к накопительным правам граждан, страховой стаж и объем доходов страхователя в системе страховой пенсии;
- равную ответственность государства, работодателя и граждан для пенсионного обеспечения граждан в старости, инвалидности и в других случаях;
- соответствие социально партнерских механизмов и непосредственного государственного регулирования в, системе управления страхового и государственного пенсионного обеспечения;
- обеспечение пенсий гарантированных государством в отдельных случаях;
- многоуровеность источников финансирования и стимулирования участников негосударственного сектора в социальном обеспечении и пенсии граждан.
39) Для организации системы страховой социальной помощи и регулирования трудовой миграции в республике необходимо разработать и принять Закон Республики Таджикистан "Об адресной социальной помощи населению".
40) Для реализации положений Концепции реформы здравоохранения Республики Таджикистан, утвержденной постановлением Правительства Республики Таджикистан от 4 марта 2002 г., № 94 необходимо осуществить следующие меры:
а) комплексно урегулировать правоотношения по вопросам:
- повышения качества фармацевтических услуг и обеспечения контроля за качеством, реализацией и использованием лекарственных средств;
- формирования перечней и объемов лекарственных средств для лечения социально опасных, социально значимых заболеваний;
- адресного льготного обеспечения лекарствами граждан;
б) в перспективе разработать консолидированный нормативный правовой акт о здравоохранении (Кодекс о здравоохранении).
41) Согласно плана реализации Национальной стратегии здоровья населения Республики Таджикистан на период 2010-2020 годов, целесообразно пересмотреть некоторые законы Республики Таджикистан, в частности Закон Республики Таджикистан "Об обеспечении санитарно-эпидемиологической безопасности населения", Закон Республики Таджикистан "Об репродуктивном здоровье и репродуктивных правах", Закон Республики Таджикистан "Об охране здоровья населения".
42) В связи с реформой сферы образования для присоединения к единому образовательному пространству и соответствия международным стандартам необходимо пересмотреть законодательство сферы образования. А также необходимо устранить противоречие и несоответствие в существующей в сфере образования законодательстве и обеспечить принятие мер для устранения декларативности некоторых норм и механизма эффективной их реализации.
43) В перспективе целесообразно кодифицировать законодательство в сфере образования путем разработки единого комплексного нормативного правового акта.
13. Законодательство о прокуратуре
44) Законодательство, регулирующее деятельность прокуратуры, требует дальнейшего совершенствования в целях:
- в целях укрепления прокурорского надзора по точному и единообразному соблюдению законов, вытекающих из Конституции Республики Таджикистан, усовершенствования Конституционного закона Республики Таджикистан "Об органах прокуратуры Республики Таджикистан";
- укрепления и конкретизации функций прокуратуры в сфере общего надзора путем более четкого ее взаимодействия с контролирующими органами, а также в связи с расширением компетенции суда по рассмотрению жалоб на незаконные действия и несоответствие законодательству отдельных решений в сфере администрирования, что исходит от реализации положений статьи 19 Конституции Республики Таджикистан;
- повышения эффективности деятельности по уголовному преследованию и надзору за исполнением законов при расследовании преступлений, осуществлению процессуального руководства расследованием уголовных дел органами дознания, следователями и нижестоящими прокурорами, усиления прокурорской функции рассмотрения уголовных дел в судах, что обусловлено состязательностью уголовного процесса, необходимостью поддержания государственного обвинения по всем уголовным делам и участием в уголовном процессе в качестве стороны.
14. Законодательство об адвокатуре и нотариате
45) С учетом принятия нового уголовного,. гражданского и экономического процессуального кодекса и в целях упорядочения законодательства об адвокатуре следует подготовить и принять новый Закон Республики Таджикистан "Об адвокатуре" определив в нем следующие вопросы:
- конкретизировать правовое положение адвокатов в соответствии с уголовно-процессуальным законодательством;
- устранить несоответствие правового положения коллегий адвокатов и адвокатов поверенных;
- введения единого порядка лицензировании в сфере правовых услуг;
- предусмотреть нормы для реализации требований статьи 92 Конституции Республики Таджикистан, в частности предусмотреть системы бесплатной правовой помощи в Республике Таджикистан;
- повышения роли адвокатов при состязательности и равноправию сторон в судебном процессе.
- разработать и принять Профессиональный кодекс этики адвокатов.
46) Проанализировать Закон Республики Таджикистан "О государственном нотариате" и разработать ее в новой редакции.
15. Административное законодательство
47) В Кодекс об административных правонарушениях Республики Таджикистан целесообразно внести изменения и дополнения с учетом следующих вопросов:
- периодично уменьшить субъектов реализующие административное наказание и передача этих полномочий административным судам;
- решить вопрос об ответственности за совершение административного правонарушения и за соучастие в его совершении;
- согласовать максимальные размеры штрафных санкций за совершение административных правонарушений физическими лицами с минимальными размерами штрафных санкций, предусмотренными Общей частью Уголовного кодекса Республики Таджикистан;
- для предотвращения коррупционных действий исключить минимальные размеры штрафа;
- согласовать построение и содержание особенных частей Кодекса Республики Таджикистан "Об административных правонарушениях" и Уголовного кодекса Республики Таджикистан;
- принять Процессуально - исполнительный кодекс Республики Таджикистан об административных правонарушениях, в котором существенно расширить исключительную компетенцию судов по наложению административных взысканий;
- пересмотреть Кодекс об административных процедур и Закон Республики Таджикистан "Об обращениях граждан".
16. Процессуальное законодательство
48) Дальнейшая систематизация процессуального законодательства должна осуществляться по следующим направлениям:
- совершенствование законодательства о Конституционном Суде Республики Таджикистан. При этом представляется целесообразным совершенствовать механизм рассмотрения обращений государственных органов, организаций и граждан, не являющихся субъектами инициативы конституционного судопроизводства согласно статье 37 Конституционного закона Республики Таджикистан "О конституционном суде Республики Таджикистан", по вопросам целесообразности признания неконституционными нормативных правовых актов;
- совершенствование гражданского процессуального и экономического судопроизводства Республики Таджикистан в части:
а) регламентировать в полном объеме гражданское и экономическое судопроизводство с исключением соответствующих процессуальных норм из иных нормативных правовых актов, регулирующих указанные вопросы;
б) осуществить дополнительную регламентацию производства по делам, вытекающим из административно-правовых отношений, и выделить его в самостоятельный вид судопроизводства административное судопроизводство с последующей регламентацией отдельным нормативным правовым актом;
в) совершенствовать принцип состязательности и равенства сторон в процессе;
г) осуществить дальнейшее внедрение технических средств на стадии судебного разбирательства (изменение процедуры направления повесток, введение обязательного стенографирования судебного процесса как способа совершенствования процедуры протоколирования и др.);
д) унифицировать нормы Гражданского процессуального кодекса и экономического судопроизводства Республики Таджикистан, регулирующих сходные процессуальные отношения;
- совершенствование уголовно-процессуального законодательства путем пересмотра отдельных его институтов, не изменяя общей концепции Уголовно-процессуального кодекса Республики Таджикистан. При этом представляется целесообразным:
а) перерассмотреть сумму залога в сторону уменьшения его минимального размера в целях расширения круга лиц, к которым он мог бы быть применен;
б) обеспечение механизмов обжалования действий и решений судов в срок и в порядке предусмотренной уголовно-процессуального законодательства;
- проанализировать Закон Республики Таджикистан "Об исполнительном производстве" и предусмотреть в нем нормы регулирующие упрощенный порядок выставления арестованного имущества на всеобщую торговлю, унифицировать и гармонизировать его с законодательствами стран членов Содружества Независимых Государств.
17. Законодательство об обороне
49) В целях совершенствования законодательства в сфере обороны целесообразно:
- проанализировать законы Республики Таджикистан "Об обороне", "О Вооруженных силах Республики Таджикистан" "О всеобщей воинской обязанности и воинской службе", "О государственном контроле за экспортом вооружений, военной техники и продукции двойного назначения" "Об оборонном государственном заказе", "Об оружии".
- в целях обеспечения норм статьи 10 Закона Республики Таджикистан "Об обороне" разработать и принять Закон Республики Таджикистан "О военном положении". Также с учетом обязательств Республики Таджикистан вытекающим из Соглашения о концепции военной безопасности государств участников Содружества Независимых Государств (от 09-10-1992) и гармонизации законодательства Республики Таджикистан с законодательством государств участников Содружества Независимых Государств в сфере военной реформы принять Закон Республики Таджикистан "О всеобщей воинской обязанности и воинской службы" в новой редакции.
- разработать и принять Закон Республики Таджикистан о внесении изменений и дополнений в Закон Республики Таджикистан "О статусе военнослужащих", в целях повышения в нем статуса военнослужащих, законодательное закрепление социальных гарантий и льгот военнослужащих, членов их семей, лиц, уволенных в запас или отставку, членов их семей, а также членов семей военнослужащих, которые погибли (умерли) при исполнении обязанностей военной службы, пропали без вести в районах ведения боевых действий.
18. Законодательство в области национальной безопасности и охраны общественного порядка
50) В целях совершенствования и развития законодательства Республики Таджикистан в области национальной безопасности целесообразно принять следующие меры:
- ввести механизмы эффективной защиты информационных ресурсов от несанкционированного доступа, обеспечение безопасности информационных и телекоммуникационных систем, как уже развернутых, так и создаваемых на территории республики;
- в целях обеспечения всесторонней защиты сведений, составляющих государственную тайну необходимо принять следующие законы:
а) О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Таджикистан "О государственной тайне";
б) О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Таджикистан "Об оперативно-розыскной деятельности".
- Законы Республики Таджикистан "Об органах национальной безопасности Республики Таджикистан", "О государственной границе Республики Таджикистан", "О пограничных войсках Государственного комитета национальной безопасности Республики Таджикистан", "О Перечне сведений составляющих государственную тайну" привести в соответствие с Законом Республики Таджикистан "О нормативных правовых актах" и требованиям государственного языка. А также принятие Закона Республики Таджикистан "О безопасности" в новой редакции.
51) Для дальнейшего полного и системного правового регулирования вопросов в области охраны общественного порядка необходимо разработать и принять Закон Республики Таджикистан "Об основах деятельности по профилактике преступлений".
52) А также целесообразно принять меры по механизму реализации Закона Республики Таджикистан "Об участии граждан в обеспечении общественного порядка".
53) Кроме того необходимо совершенствовать Законы Республики Таджикистан "О милиции", "О пожарной безопасности", "О дорожном движении", "О государственной дактилоскопической регистрации" с учетом норм Уголовно-процессуального Кодекса Республики Таджикистан.
19. Законодательство о судах
54) В историческом периоде развития всех отраслей общественной жизни Таджикистана обеспечиваются условия по переходу от одного социального устройства к другому устройству. В этой связи новые общественные отношения в первую очередь нуждаются в законодательном регулировании и гарантии судебной защиты. Укрепления гарантии судебной защиты обеспечит развитие общественных отношений и необходим и значимо для развития и перемены общества. Эти объективные факторы требуют чтобы судебноправовая реформа в стране продолжилась.
55) Для достижения этой цели необходимо осуществить следующие задачи:
- в целях дальнейшего укрепления судебной власти и повышения их роли по защите прав и свобод человека и граждан, охраны государственных интересов предусмотреть разработку нового продолжения программы судебной реформы;
- провести судебные процессы более демократично, усовершенствовать во всех звеньях равноправие всех участников процесса;
- посредством принятия законов создать и осуществить семейные суды в низшей инстанции и передать полномочие рассмотрения дел по семейному спору и всех споров с несовершеннолетними;
- в перспективе в целях укрепления судебной власти, защиты прав и свобод человека и граждан, эффективности проведения следствия и будущем исключить ведение предварительного следствия (предварительное дознание и следствие) введение судебного следствия по уголовным делам.
56) В целях дальнейшего усовершенствования законодательства о судебной структуре и правового положения судей целесообразно ввести следующие положения:
- совершенствование механизма подготовки судебных кадров и повышение квалификации кадров;
- урегулировать вопросы, относящие к выбору (назначению) судей и прекращению их полномочий в направлении обеспечения гарантий независимости судей, отвечающих международным стандартам;
- обеспечение прозрачности деятельности судей и повышение их ответственности при служебной деятельности.
- совершенствование механизма участия заседателей при рассмотрении уголовных дел.
- последующее специализированное обеспечение судов и судей в составе судов общей юрисдикции и выделение специализированных составов: для рассмотрения административных дел дел несовершеннолетних;
- совершенствование административного законодательства с целью периодичного уменьшения субъектов рассматривающих административные дела, расшить полномочия судей по рассмотрению этих дел.
20. Уголовное законодательство
57) В целях дальнейшей гуманизации уголовного законодательства республики целесообразно принять Уголовный кодекс Республики Таджикистан в новой редакции с учетом в ней следующих задач:
- приведение в соответствии с требованиями международными актами признанными Таджикистаном Уголовный кодекс, в частности с Конвенциями Организации Объединенных Наций по борьбе с транснациональной организованной преступностью и борьбы с коррупцией;
- исключить с Уголовного кодекса вопросы повторности преступлений;
- усилить уголовную ответственность за совершение коррупционных преступлений;
- декриминализация отдельных преступлений и установление штрафов для экономических преступлений;
- проанализировать рецидив преступлений как связующий признак;
- смягчение наказания для некоторых категорий граждан, в частности для несовершеннолетних;
- исключение ограничения свободы как вид наказаний из Уголовного кодекса и внести вместо нее другой вид наказания не связанное с лишением свободы.
21. Уголовно-исполнительное законодательство
58) В целях полного и системного правового регулирования порядка и условий исполнения наказания целесообразно рассмотреть следующие вопросы:
- проанализировать Кодекс исполнения уголовных наказаний и Закон Республики Таджикистан "О системе исполнения уголовных наказаний";
- принять новые механизмы исполнения отдельных видов уголовных наказаний в обмен наказания об ограничении свободы;
- о совершенствовании правового регулирования системы пенитенциарных учреждений, направленного на улучшение ее функционирования и исполнения наказания;
- о законодательном определении правового статуса и функций персонала, работающего в исправительных учреждениях (за исключением охраны).
22. Законодательство по противодействию коррупции
59) В целях укрепления противодействия коррупции и совершенствования антикоррупционного законодательства Таджикистана, приведения соответствие с нормативных правовых актов требованиям международных стандартов необходимо принять следующие меры:
- разработать Закон Республики Таджикистан "О порядке проведения антикоррупционной экспертизы нормативных правовых актов Республики Таджикистан" с отображением в нем следующих вопросов:
а) определить категорию нормативных правовых актов, подлежащих антикоррупционной оценке;
б) предусмотреть придание нормам настоящего Закона правовую силу для заключений и рекомендаций и по результатам таких оценок, неучитывающих заключения и рекомендации экспертов с обоснованным условием своих несогласий, при наличии достаточных доказательств а также критериями такого обоснования;
в) предусмотреть упрощенную методику такой оценки с включением финансово-экономического обоснования проектов.
60) Антикоррупционная экспертиза нормативных правовых актов также должна включать анализ ведомственных и отраслевых программ.
61) Целесообразно в целях исполнения задач предусмотренных в пункте 60 создать постоянно-действующую комиссию из числа представителей законодательных, исполнительных органов, научных учреждений и организаций гражданского общества.
62) В антикоррупционной деятельности преимущественным направлением должны стать вопросы пресечения коррупционных преступлений.
63) Разработать и принять Стратегию борьбы с коррупцией в Республике Таджикистан на период 2013-2020 годов, подытожить процесс мониторинга системы противодействия коррупции в стране до 2011 года.
23. Правовое обеспечение международного сотрудничества Республики Таджикистан
64) Развитие и совершенствование законодательства Республики Таджикистан с учетом развития международного сотрудничества осуществляется по двумя направлениям:
- международное публичное право;
- международное частное право.
65) В указанных направлениях принято во внимание развить двухстороннее и многостороннее региональное и всеобщее сотрудничество. Для усовершенствования и дальнейшее развитие этих сфер необходимо включить в законодательство Республики Таджикистан механизмы реализации норм международного права, разработать единую методологию национальной трансформации и имплементации международных правовых актов на базе взаимного сотрудничества и всеобщих принципов международного права.
66) При заключении международных договоров в различных политических, правовых, экономических, социальных и культурных сферах Республики Таджикистан необходимо широко использовать права их толкования.
67) Международные правовые нормы (стандарты) должны внедрятся последовательно с учетом национальных особенностей наших интересов и в соответствии с систематическим мониторингом выполнения процесса международных обязательств Республики Таджикистан в действующую правовую систему.
68) Проекты нормативных правовых актов, разработанные в целях трансформации и имплементации, должны иметь финансовую экономическую и правовую обоснованность. Существующие в настоящее время нормы, регламентирующие реализацию международно-правовых обязательств Республики Таджикистан носят фрагментарный характер .и не позволяют однозначно определить, как исполняются отдельные нормы международных договоров, обладают ли они прямым действием, имеют ли приоритет над законодательными актами. В настоящее время процедура правопреемства в отношении международных и межгосударственных договоров бывшего Советского Союза также ае урегулирована должным образом. Для устранения этих неопределенностей необходимо проанализировать Закон Республики Таджикистан "О международных договорах Республики Таджикистан".
69) Внесение изменений в законодательство Республики Таджикистан должно четко регулировать порядок реализации международных правовых норм, в частности их обязательной реализации, место этих норм в системе национального права и порядка решения коллизий.
70) В данный момент порядок правопреемства Республики Таджикистан в отношении международных и межгосударственных договоров бывшего Советского Союза не урегулирована должным образом. Для разрешения этих проблем требуется:
- изучить и проанализировать действующие законодательные акты Республики Таджикистан, международные и межгосударственные договора бывшего Советского Союза;
- признать утратившим силу подписанные международные правовые акты, которые ранее были необходимы Республике Таджикистан и с учетом норм указанных в самих этих договорах.
71) Сотрудничество Республики Таджикистан с международными организациями и межгосударственными образованиями предполагает координацию и сближение законодательства Республики Таджикистан прежде всего с законодательствами государств - участников Евразийского экономического сообщества, Организации договора о коллективной безопасности, Содружества Независимых Государств, Шанхайской организации сотрудничества с учетом международных обязательств.
72) При формировании законодательства Республики Таджикистан необходимо учитывать процессы сближения всемирной экономики и процесса вступления Республики Таджикистан во Всемирную Торговую Организацию. При этом сближение законодательства должна протекать на основе принципов равенства сторон, взаимности, неуклонного соблюдения суверенитета и национальных интересов.
73) В сфере международного частного права необходимо:
- разработать и принять законы, регламентирующий порядок государственного регулирования внешнеэкономической деятельности и совершения внешнеэкономических сделок;
- обеспечить создание на внутреннем рынке равных прав для субъектов предпринимательской ( деятельности, условий для справедливой конкуренции с участием иностранных инвесторов путем приведения законодательства Республики Таджикистан в соответствие с требованиями международных соглашений, заключенных в рамках Всемирной торговой организации (ВТО),
- разработать новые нормативные правовые акты регулирующие концессионные отношения, правовое положение иностранных юридических лиц, режим принадлежащего им имущества;
- устранить недостатки законодательного регулирования препятствующий членству Республики Таджикистан во Всемирную Торговую Организацию.
74) Определение этих тенденций требует проанализировать следующие законы Республики Таджикистан:
- Закон Республики Таджикистан "О внешнеэкономической деятельности";
- Закон Республики Таджикистан "О государственном регулировании внешнеторговой деятельности";
- Закон Республики Таджикистан "О правовом положении иностранных граждан".
75) Обеспечение процесса унификации и гармонизации законодательства Республики Таджикистан с государствами членами Содружества Независимых Государств, как составляющее процесса постепенного сближения правовых систем, должно носить характер скоординированного, научно обоснованного и взаимно-обогащающего их развития, а не механического заимствования и использования правовых норм иных государств.
24. Законодательство в сфере дипломатической службы
76) В целях совершенствования законодательства в сфере дипломатической службы целесообразно:
-разработать и принять новый Закон Республики Таджикистан "О дипломатической службе";
-усовершенствовать подзаконные акты регулирующие деятельность посольств Республики Таджикистан в связи с принятием нового Закона;
-пересмотреть права и обязанности чрезвычайных и полномочных послов аккредитованных в зарубежных государствах.