Бо фармони Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 7 майи соли 2024, № 825
тасдиқ шудааст
Тартиби баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудите, ки Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон гузарондааст
1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
1. Тартиби баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудите, ки Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон гузарондааст (минбаъд - Тартиб), роҳҳои банақшагирӣ, татбиқ ва гузарондани баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми баробар, ҳисобот аз натиҷаи он, пешниҳоди тавсия ва татбиқи натиҷаҳоро танзим менамояд.
2. Баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудите, ки Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - Палатаи ҳисоб) гузарондааст на камтар аз як маротиба дар панҷ сол аз ҷониби аудити байналмилалии берунаи давлатӣ, ки ваколаташ ба Палатаи ҳисоб баробар аст, гузаронда шуда, хулосаи он ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад.
3. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми баробар ин санҷиш ё тавсиядиҳии ихтиёрӣ аз ҷониби аудиторони берунӣ мебошад, ки бо мақсади омӯзиш, таҳлил, роҳҳои рушд ва тақвияти фаъолият, ҷорӣ намудани таҷрибаи пешқадами аудити берунаи байналмилалӣ, баланд бардоштани неруи кадрӣ ва самаранокии мақоми олии аудити давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
2. ТАРТИБИ ҲАМКОРӢ ДАР БАҲОДИҲӢ, ИНТИХОБИ ШАРИК, ЗАХИРАҲОИ ИНСОНИЮ МОЛИЯВӢ ВА БАИМЗОРАСОНИИ ЁДДОШТИ ТАФОҲУМ ОИД БА ҲАМКОРӢ
4. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, ки ваколаташ бо Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон баробар аст, бо дарназардошти муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон гузаронда мешавад.
5. Интихоби шарик дар амалӣ намудани баҳодиҳӣ ва аъзои гурӯҳи коршиносон вобаста ба мақсад, доираи баҳодиҳӣ ва интизорӣ аз натиҷаи баҳодиҳӣ, намуди баҳодиҳӣ, инчунин натиҷаҳои интизоршаванда ва забони муоширати тарафҳо анҷом дода мешавад.
6. Дар ҷараёни интихоби шарик ва аъзои гурӯҳи коршиносон донишу малака мутобиқи соҳа ва самти фаъолият, таҷрибаи қаблии онҳо, ҷой надоштани бархӯрди манфиатҳо, инчунин ҳолатҳои дигар, аз ҷумла мустақилияти онҳо, таъминоти захиравӣ (аз ҷиҳати шумора ва сифат), донистани забон ва сохтори ташкилии мақоми баробар муайян карда мешавад.
7. Палатаи ҳисоб баъди муайян намудани мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, ки баҳодиҳӣ ба сифати аудитро амалӣ менамояд, ба он барои банақшагирии дуруст маълумоти дақиқ оид ба вазъи ҳуқуқӣ, вазифаҳо, сохтор ва ҳисоботи солонаи фаъолияти худро пешниҳод карда, доираи баҳодиҳӣ, ҷадвал ва масъалаи арзиши баҳодиҳиро муайян менамояд.
8. Бо мақсади таъмини самаранокии баҳодиҳӣ, масъалаи захираҳои инсонию кадрӣ дақиқ ба нақша гирифта шуда, дар марҳилаи омодагӣ масъалаҳои шумора, функсия, соҳаи фаъолияти баҳодиҳанда, ки мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ-шарик пешниҳод менамояд, муайян карда мешаванд.
9. Ҳангоми банақшагирӣ ҷадвали кории кормандон, сарбории онҳо, шахсони масъул ва роҳбарони гурӯҳҳои корӣ муайян карда мешаванд.
10. Палатаи ҳисоб гурӯҳи кории дохилиро барои ҳамоҳангсозии ҷараёни баҳодиҳӣ ва иҷрои функсияи маркази ҳамоҳангсозӣ ва дастгирии гурӯҳи коршиносон оид ба баҳодиҳӣ таъсис медиҳад.
11. Палатаи ҳисоб хароҷоти гузарондани баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, аз ҷумла роҳкиро, сафархарҷӣ, хизмати тарҷумон ва ғайраро сарфакорона дар сметаи хароҷоти фаъолияташ муайян ва пешбинӣ намояд.
12. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ метавонад аз манбаъҳои дигари бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манънагардида маблағгузорӣ карда шавад.
13. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ ё донорон тибқи принсипи мустақилияти Созмони байналмилалии мақоми олии аудит маблағгузорӣ карда мешавад. Дар ин ҳолат ҷонибҳо тартиби хароҷотро муайян менамоянд.
14. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ ихтиёрӣ буда, ба боварии тарафҳо асос меёбад.
15. Ёддошти тафоҳум созиши байни Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, ки баҳодиҳиро амалӣ менамояд, дониста мешавад. Ёддошти тафоҳум ҳуқуқ, уҳдадорӣ ва масъулияти иштирокдоронро танзим намуда, ҷузъиёти калидии баҳодиҳӣ, аз ҷумла доира, тарзу усул, муҳлат (санаи оғоз ва анҷом), давра, стандартҳо ва меъёрҳои татбиқшаванда, хароҷот, тартиб ва талабот оид ба дастрасӣ ба маълумот, натиҷаи интизоршаванда, дастгирии техникӣ, муҳлати пешниҳоди лоиҳаи ҳисобот ва ҳисоботи ниҳоиро пешбинӣ менамояд.
16. Ёддошти тафоҳум дақиқ, мушаххас ва кутоҳ таҳия гардида, аз ҷониби роҳбарияти ҷонибҳо то оғози баҳодиҳӣ ба имзо расонда мешавад.
3. ТАРТИБИ БАНАҚШАГИРИИ БАҲОДИҲӢ
17. Гурӯҳи коршиносон оид ба гузарондани баҳодиҳӣ баъди ба имзо расондани Ёддошти тафоҳум дар асоси созиш нақшаи муфассал, ки роҳҳои муносиб ва марҳилаҳои баҳодиҳиро муайян мекунад, таҳия менамояд.
18. Нақша қарорҳои калидӣ ва чорабиниҳо оид ба ташкил, иҷро ва идоракунии вазифаҳои баҳодиҳиро дар бар мегирад.
19. Ҳангоми банақшагирӣ бо дарназардошти самтҳои фарогири баҳодиҳӣ, хусусият, салоҳият, марҳила, рӯйхати аъзои гурӯҳ ва коршиносони масъул, уҳдадориҳои онҳо, вақт барои ҷамъоварии ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи дахлдор, муҳлати баҳодиҳӣ, инчунин шахси ҳамоҳангсоз муайян карда мешаванд.
20. Кормандони Палатаи ҳисоб оид ба гузаронда шудани баҳодиҳии мустақили берунаи сифати аудит огоҳ карда шуда, барои таъмини иҷрои кор дар ҷойҳо, инчунин ҳамкорӣ бо аъзои гурӯҳ масъул мебошанд.
4. ТАРТИБИ БАҲОДИҲИИ МУСТАҚИЛИ БЕРУНАИ СИФАТИ АУДИТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ
21. Баҳодиҳӣ бо тартиби "кор дар ҷояш" раванди бевоситаи фаъолияти гурӯҳи корӣ оид ба баҳодиҳӣ дар Палатаи ҳисоб ба шумор рафта, аз ҷамъоварии далелҳои зарурӣ, таҳлили далелҳо ва таҳияи ҳисобот аз натиҷаи баҳодиҳӣ иборат мебошад. Тартиби "кор дар ҷояш" тибқи нақшаи мувофиқашудаи ҷонибҳо амалӣ карда мешавад.
22. Пеш аз оғози кор шахсони масъули Палатаи ҳисоб бо иштироки якҷояи гурӯҳи коршиносон ҷаласа баргузор намуда, вазифаҳои гузошташуда, мавзуъ ва доираи баҳодиҳӣ, тағйироти бавуҷудомада, ҳолатҳои нав, нақшаи тақвимӣ ва корӣ, рӯйхати шахсоне, ки бояд бо онҳо суҳбат гузаронда шавад, дастрасӣ ба ҳуҷҷатҳо, низоми маълумот ва кормандон, ҳамоҳангсозии таъминоти моддию техникӣ ва нақлиёт, хароҷот ва тартиби пардохти он, муҳлатҳои пешбинишуда ва санаҳои назоратӣ, инчунин пешниҳоди ҳисоботро муҳокима менамоянд.
23. Далелҳои аз ҷониби гурӯҳи корӣ ҷамъоваришуда ва натиҷаи баҳодиҳӣ, ки ба сифати асос дар таҳияи ҳисобот дастрас карда мешаванд, пешакӣ муҳокима гардида, фикру мулоҳизаҳо изҳор карда мешаванд. Баҳодиҳӣ тибқи меъёр, андоза, соҳаҳо ва тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
24. Раиси Палатаи ҳисоб мунтазам бо роҳбари гурӯҳи коршиносон ҳамкорӣ карда, ҷараёни баҳодиҳӣ, масъалаҳои ҷойдошта ва натиҷаи баҳодиҳиро назорат менамояд.
5. ҲИСОБОТ АЗ РӯЙИ НАТИҶАИ БАҲОДИҲИИ МУСТАҚИЛИ БЕРУНАИ СИФАТИ АУДИТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ
25. Ҳисобот аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ бевосита натиҷаи асосии баҳодиҳӣ буда, аз тайёр кардани лоиҳаи ҳисобот, баррасии ҳисобот, хулоса ва тавсия, инчунин аз ҷониби Палатаи ҳисоб тариқи хаттӣ пешниҳоди фикру мулоҳизаҳо ба хулосаи мазкур иборат мебошад.
26. Натиҷаи баҳодиҳӣ ва ҳисобот ба Палатаи ҳисоб тааллуқ дошта, мавзуъ, меъёр ва ҳадди нашри ҳисобот аз натиҷаи баҳодиҳӣ дар ҳар ҳолат бо қарори ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб муайян карда мешавад.
27. Дурустии ҳисобот аз сифати он ва маълумоти пешниҳодшуда вобастагӣ дошта, барои ноил шудан ба сифати баланди ҳисобот талаботҳои пешниҳоди ҳисобот, аз ҷумла мақсаднок, мутобиқ, фаҳмо, пурра, эътимоднок, дақиқ ва қобили қабул будани онҳо таъмин карда мешаванд.
28. Ҳисобот асосҳои воқеӣ ва натиҷаҳо, сарсухани кутоҳ, маълумоти ахборӣ ва калидӣ оид ба мақсад, доира, муносибати мувофиқ ва талабот ба баҳодиҳиро дар бар мегирад.
29. Натиҷаҳои мушоҳида қисми асосии ҳисобот буда, метавонад аз бобҳо иборат бошад.
30. Натиҷа ва тавсияҳо ҷавобҳои дақиқ ва кутоҳро нисбат ба мақсадҳо, инчунин тавсияҳои мутобиқи таҷриба оид ба беҳтар кардани фаъолияти Палатаи ҳисоб дар бар мегиранд.
31. Дар ҳисобот истифода аз диаграмма, графика, маълумот ва тасвир имконпазир аст.
32. Лоиҳаи ҳисоботи ниҳоӣ дар шакли хаттӣ таҳия гардида, ба гурӯҳи кории Палатаи ҳисоб бо дарҷи эрод ва пешниҳод барои шарҳ додан ирсол карда мешавад.
33. Лоиҳаи ҳисобот аз натиҷаи баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудит аз ҷониби Палатаи ҳисоб баррасӣ гардида, оид ба ҳисобот ҷавоби асоснок дар шакли хаттӣ бо дарҷи фикру эзоҳот ё норозигӣ пешниҳод карда мешавад.
34. Ҳисобот аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудит аз ҷониби роҳбари гурӯҳи коршиносон ва (ё) аъзои гурӯҳи баҳодиҳӣ ва раиси Палатаи ҳисоб ба имзо расонида мешавад.
35. Тавсия барои беҳтар кардани фаъолияти Палатаи ҳисоб дар марҳилаи баҳодиҳӣ бо тартиби "кор дар ҷояш" таҳия гардида, дар давраи пешниҳоди ҳисобот бо дарназардошти фикру эзоҳот ё норозигӣ такмил дода мешавад.
6. ТАВСИЯҲО АЗ РӯЙИ НАТИҶАИ БАҲОДИҲИИ МУСТАҚИЛИ БЕРУНАИ СИФАТИ АУДИТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ
36. Тавсияҳо аз рӯйи натиҷа ва хулосаи баҳодиҳӣ бармеояд, ки диққати асосӣ ба соҳаҳои хавфи зиёддошта ё иқтидор барои рушд дода шуда, бо такя ба натиҷаҳо, ки бояд кутоҳ, фаҳмо, иҷрошаванда ва манфиатбахш бошанд, тартиб дода мешавад.
37. Палатаи ҳисоб бо салоҳдиди худ то кадом сатҳ татбиқ намудани тавсияҳо аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми баробар ва амалӣ намудани онҳоро интихоб менамояд.
38. Палатаи ҳисоб нақшаи амалӣ намудани тавсияҳоро таҳия ва тасдиқ карда, якҷо бо мактуби ҷавобӣ ба гурӯҳи коршиносон ирсол менамояд. Инчунин, Палатаи ҳисоб метавонад ҷиҳати тақвият бахшидани фаъолият бо дарназардошти тавсияҳо аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудит тибқи тартиби муқарраргардида санадҳои дахлдорро вобаста ба рушди Палатаи ҳисоб таҳия ва тасдиқ намояд.
7. ТАТБИҚИ НАТИҶАҲОИ БАҲОДИҲИИ МУСТАҚИЛИ БЕРУНА БА СИФАТИ АУДИТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ ВА ФАЪОЛИЯТИ МИНБАЪДА
39. Палатаи ҳисоб ҷиҳати бартараф намудани камбудиҳои аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳии мустақили берунаи ба сифати аудит муайянгардида ва тақвият бахшидани фаъолияти худ тибқи нақшаи амалӣ намудани тавсияҳо тамоми чораҳои дахлдорро андешида, аз натиҷаи он ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон мунтазам маълумот ирсол менамояд, инчунин маълумоти дахлдорро дар сомонаи расмии худ ҷойгир менамояд.
40. Палатаи ҳисоб татбиқшаванда будани тавсияҳо, муҳлати татбиқи онҳо (кутоҳмуҳлат, миёнамуҳлат ё дарозмуҳлат), инчунин аз ҷониби худи Палатаи ҳисоб амалӣ кардани он ё зарурати татбиқи чораҳои дигарро дар доираи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.
41. Татбиқи тавсияҳои қабулшуда метавонад дар лоиҳаи алоҳида ё тақсими уҳдадориҳо байни роҳбарият ва кормандони масъули самтҳои фаъолияти Палатаи ҳисоб амалӣ карда шавад.
42. Мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, ки баҳодиҳиро амалӣ намудааст, бо гузашти вақти муқарраршуда иҷрои тавсияҳоро мавриди арзёбӣ қарор дода, дар ҳолати ба таври дахлдор иҷро нагардидани онҳо, ҳисоботи навбатӣ оид ба сатҳи иҷрои тавсияҳо ва ё тавсияҳои иловагӣ ирсол менамояд.
Бо фармони Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 7 майи соли 2024, № 825
тасдиқ шудааст
Тартиби баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудите, ки Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон гузарондааст
1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
1. Тартиби баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудите, ки Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон гузарондааст (минбаъд - Тартиб), роҳҳои банақшагирӣ, татбиқ ва гузарондани баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми баробар, ҳисобот аз натиҷаи он, пешниҳоди тавсия ва татбиқи натиҷаҳоро танзим менамояд.
2. Баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудите, ки Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - Палатаи ҳисоб) гузарондааст на камтар аз як маротиба дар панҷ сол аз ҷониби аудити байналмилалии берунаи давлатӣ, ки ваколаташ ба Палатаи ҳисоб баробар аст, гузаронда шуда, хулосаи он ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод карда мешавад.
3. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми баробар ин санҷиш ё тавсиядиҳии ихтиёрӣ аз ҷониби аудиторони берунӣ мебошад, ки бо мақсади омӯзиш, таҳлил, роҳҳои рушд ва тақвияти фаъолият, ҷорӣ намудани таҷрибаи пешқадами аудити берунаи байналмилалӣ, баланд бардоштани неруи кадрӣ ва самаранокии мақоми олии аудити давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
2. ТАРТИБИ ҲАМКОРӢ ДАР БАҲОДИҲӢ, ИНТИХОБИ ШАРИК, ЗАХИРАҲОИ ИНСОНИЮ МОЛИЯВӢ ВА БАИМЗОРАСОНИИ ЁДДОШТИ ТАФОҲУМ ОИД БА ҲАМКОРӢ
4. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, ки ваколаташ бо Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон баробар аст, бо дарназардошти муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон гузаронда мешавад.
5. Интихоби шарик дар амалӣ намудани баҳодиҳӣ ва аъзои гурӯҳи коршиносон вобаста ба мақсад, доираи баҳодиҳӣ ва интизорӣ аз натиҷаи баҳодиҳӣ, намуди баҳодиҳӣ, инчунин натиҷаҳои интизоршаванда ва забони муоширати тарафҳо анҷом дода мешавад.
6. Дар ҷараёни интихоби шарик ва аъзои гурӯҳи коршиносон донишу малака мутобиқи соҳа ва самти фаъолият, таҷрибаи қаблии онҳо, ҷой надоштани бархӯрди манфиатҳо, инчунин ҳолатҳои дигар, аз ҷумла мустақилияти онҳо, таъминоти захиравӣ (аз ҷиҳати шумора ва сифат), донистани забон ва сохтори ташкилии мақоми баробар муайян карда мешавад.
7. Палатаи ҳисоб баъди муайян намудани мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, ки баҳодиҳӣ ба сифати аудитро амалӣ менамояд, ба он барои банақшагирии дуруст маълумоти дақиқ оид ба вазъи ҳуқуқӣ, вазифаҳо, сохтор ва ҳисоботи солонаи фаъолияти худро пешниҳод карда, доираи баҳодиҳӣ, ҷадвал ва масъалаи арзиши баҳодиҳиро муайян менамояд.
8. Бо мақсади таъмини самаранокии баҳодиҳӣ, масъалаи захираҳои инсонию кадрӣ дақиқ ба нақша гирифта шуда, дар марҳилаи омодагӣ масъалаҳои шумора, функсия, соҳаи фаъолияти баҳодиҳанда, ки мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ-шарик пешниҳод менамояд, муайян карда мешаванд.
9. Ҳангоми банақшагирӣ ҷадвали кории кормандон, сарбории онҳо, шахсони масъул ва роҳбарони гурӯҳҳои корӣ муайян карда мешаванд.
10. Палатаи ҳисоб гурӯҳи кории дохилиро барои ҳамоҳангсозии ҷараёни баҳодиҳӣ ва иҷрои функсияи маркази ҳамоҳангсозӣ ва дастгирии гурӯҳи коршиносон оид ба баҳодиҳӣ таъсис медиҳад.
11. Палатаи ҳисоб хароҷоти гузарондани баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, аз ҷумла роҳкиро, сафархарҷӣ, хизмати тарҷумон ва ғайраро сарфакорона дар сметаи хароҷоти фаъолияташ муайян ва пешбинӣ намояд.
12. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ метавонад аз манбаъҳои дигари бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон манънагардида маблағгузорӣ карда шавад.
13. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ ё донорон тибқи принсипи мустақилияти Созмони байналмилалии мақоми олии аудит маблағгузорӣ карда мешавад. Дар ин ҳолат ҷонибҳо тартиби хароҷотро муайян менамоянд.
14. Баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ ихтиёрӣ буда, ба боварии тарафҳо асос меёбад.
15. Ёддошти тафоҳум созиши байни Палатаи ҳисоби Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, ки баҳодиҳиро амалӣ менамояд, дониста мешавад. Ёддошти тафоҳум ҳуқуқ, уҳдадорӣ ва масъулияти иштирокдоронро танзим намуда, ҷузъиёти калидии баҳодиҳӣ, аз ҷумла доира, тарзу усул, муҳлат (санаи оғоз ва анҷом), давра, стандартҳо ва меъёрҳои татбиқшаванда, хароҷот, тартиб ва талабот оид ба дастрасӣ ба маълумот, натиҷаи интизоршаванда, дастгирии техникӣ, муҳлати пешниҳоди лоиҳаи ҳисобот ва ҳисоботи ниҳоиро пешбинӣ менамояд.
16. Ёддошти тафоҳум дақиқ, мушаххас ва кутоҳ таҳия гардида, аз ҷониби роҳбарияти ҷонибҳо то оғози баҳодиҳӣ ба имзо расонда мешавад.
3. ТАРТИБИ БАНАҚШАГИРИИ БАҲОДИҲӢ
17. Гурӯҳи коршиносон оид ба гузарондани баҳодиҳӣ баъди ба имзо расондани Ёддошти тафоҳум дар асоси созиш нақшаи муфассал, ки роҳҳои муносиб ва марҳилаҳои баҳодиҳиро муайян мекунад, таҳия менамояд.
18. Нақша қарорҳои калидӣ ва чорабиниҳо оид ба ташкил, иҷро ва идоракунии вазифаҳои баҳодиҳиро дар бар мегирад.
19. Ҳангоми банақшагирӣ бо дарназардошти самтҳои фарогири баҳодиҳӣ, хусусият, салоҳият, марҳила, рӯйхати аъзои гурӯҳ ва коршиносони масъул, уҳдадориҳои онҳо, вақт барои ҷамъоварии ҳуҷҷатҳои тасдиқкунандаи дахлдор, муҳлати баҳодиҳӣ, инчунин шахси ҳамоҳангсоз муайян карда мешаванд.
20. Кормандони Палатаи ҳисоб оид ба гузаронда шудани баҳодиҳии мустақили берунаи сифати аудит огоҳ карда шуда, барои таъмини иҷрои кор дар ҷойҳо, инчунин ҳамкорӣ бо аъзои гурӯҳ масъул мебошанд.
4. ТАРТИБИ БАҲОДИҲИИ МУСТАҚИЛИ БЕРУНАИ СИФАТИ АУДИТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ
21. Баҳодиҳӣ бо тартиби "кор дар ҷояш" раванди бевоситаи фаъолияти гурӯҳи корӣ оид ба баҳодиҳӣ дар Палатаи ҳисоб ба шумор рафта, аз ҷамъоварии далелҳои зарурӣ, таҳлили далелҳо ва таҳияи ҳисобот аз натиҷаи баҳодиҳӣ иборат мебошад. Тартиби "кор дар ҷояш" тибқи нақшаи мувофиқашудаи ҷонибҳо амалӣ карда мешавад.
22. Пеш аз оғози кор шахсони масъули Палатаи ҳисоб бо иштироки якҷояи гурӯҳи коршиносон ҷаласа баргузор намуда, вазифаҳои гузошташуда, мавзуъ ва доираи баҳодиҳӣ, тағйироти бавуҷудомада, ҳолатҳои нав, нақшаи тақвимӣ ва корӣ, рӯйхати шахсоне, ки бояд бо онҳо суҳбат гузаронда шавад, дастрасӣ ба ҳуҷҷатҳо, низоми маълумот ва кормандон, ҳамоҳангсозии таъминоти моддию техникӣ ва нақлиёт, хароҷот ва тартиби пардохти он, муҳлатҳои пешбинишуда ва санаҳои назоратӣ, инчунин пешниҳоди ҳисоботро муҳокима менамоянд.
23. Далелҳои аз ҷониби гурӯҳи корӣ ҷамъоваришуда ва натиҷаи баҳодиҳӣ, ки ба сифати асос дар таҳияи ҳисобот дастрас карда мешаванд, пешакӣ муҳокима гардида, фикру мулоҳизаҳо изҳор карда мешаванд. Баҳодиҳӣ тибқи меъёр, андоза, соҳаҳо ва тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
24. Раиси Палатаи ҳисоб мунтазам бо роҳбари гурӯҳи коршиносон ҳамкорӣ карда, ҷараёни баҳодиҳӣ, масъалаҳои ҷойдошта ва натиҷаи баҳодиҳиро назорат менамояд.
5. ҲИСОБОТ АЗ РӯЙИ НАТИҶАИ БАҲОДИҲИИ МУСТАҚИЛИ БЕРУНАИ СИФАТИ АУДИТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ
25. Ҳисобот аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ бевосита натиҷаи асосии баҳодиҳӣ буда, аз тайёр кардани лоиҳаи ҳисобот, баррасии ҳисобот, хулоса ва тавсия, инчунин аз ҷониби Палатаи ҳисоб тариқи хаттӣ пешниҳоди фикру мулоҳизаҳо ба хулосаи мазкур иборат мебошад.
26. Натиҷаи баҳодиҳӣ ва ҳисобот ба Палатаи ҳисоб тааллуқ дошта, мавзуъ, меъёр ва ҳадди нашри ҳисобот аз натиҷаи баҳодиҳӣ дар ҳар ҳолат бо қарори ҳайати мушовараи Палатаи ҳисоб муайян карда мешавад.
27. Дурустии ҳисобот аз сифати он ва маълумоти пешниҳодшуда вобастагӣ дошта, барои ноил шудан ба сифати баланди ҳисобот талаботҳои пешниҳоди ҳисобот, аз ҷумла мақсаднок, мутобиқ, фаҳмо, пурра, эътимоднок, дақиқ ва қобили қабул будани онҳо таъмин карда мешаванд.
28. Ҳисобот асосҳои воқеӣ ва натиҷаҳо, сарсухани кутоҳ, маълумоти ахборӣ ва калидӣ оид ба мақсад, доира, муносибати мувофиқ ва талабот ба баҳодиҳиро дар бар мегирад.
29. Натиҷаҳои мушоҳида қисми асосии ҳисобот буда, метавонад аз бобҳо иборат бошад.
30. Натиҷа ва тавсияҳо ҷавобҳои дақиқ ва кутоҳро нисбат ба мақсадҳо, инчунин тавсияҳои мутобиқи таҷриба оид ба беҳтар кардани фаъолияти Палатаи ҳисоб дар бар мегиранд.
31. Дар ҳисобот истифода аз диаграмма, графика, маълумот ва тасвир имконпазир аст.
32. Лоиҳаи ҳисоботи ниҳоӣ дар шакли хаттӣ таҳия гардида, ба гурӯҳи кории Палатаи ҳисоб бо дарҷи эрод ва пешниҳод барои шарҳ додан ирсол карда мешавад.
33. Лоиҳаи ҳисобот аз натиҷаи баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудит аз ҷониби Палатаи ҳисоб баррасӣ гардида, оид ба ҳисобот ҷавоби асоснок дар шакли хаттӣ бо дарҷи фикру эзоҳот ё норозигӣ пешниҳод карда мешавад.
34. Ҳисобот аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудит аз ҷониби роҳбари гурӯҳи коршиносон ва (ё) аъзои гурӯҳи баҳодиҳӣ ва раиси Палатаи ҳисоб ба имзо расонида мешавад.
35. Тавсия барои беҳтар кардани фаъолияти Палатаи ҳисоб дар марҳилаи баҳодиҳӣ бо тартиби "кор дар ҷояш" таҳия гардида, дар давраи пешниҳоди ҳисобот бо дарназардошти фикру эзоҳот ё норозигӣ такмил дода мешавад.
6. ТАВСИЯҲО АЗ РӯЙИ НАТИҶАИ БАҲОДИҲИИ МУСТАҚИЛИ БЕРУНАИ СИФАТИ АУДИТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ
36. Тавсияҳо аз рӯйи натиҷа ва хулосаи баҳодиҳӣ бармеояд, ки диққати асосӣ ба соҳаҳои хавфи зиёддошта ё иқтидор барои рушд дода шуда, бо такя ба натиҷаҳо, ки бояд кутоҳ, фаҳмо, иҷрошаванда ва манфиатбахш бошанд, тартиб дода мешавад.
37. Палатаи ҳисоб бо салоҳдиди худ то кадом сатҳ татбиқ намудани тавсияҳо аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳӣ аз ҷониби мақоми баробар ва амалӣ намудани онҳоро интихоб менамояд.
38. Палатаи ҳисоб нақшаи амалӣ намудани тавсияҳоро таҳия ва тасдиқ карда, якҷо бо мактуби ҷавобӣ ба гурӯҳи коршиносон ирсол менамояд. Инчунин, Палатаи ҳисоб метавонад ҷиҳати тақвият бахшидани фаъолият бо дарназардошти тавсияҳо аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳии мустақили беруна ба сифати аудит тибқи тартиби муқарраргардида санадҳои дахлдорро вобаста ба рушди Палатаи ҳисоб таҳия ва тасдиқ намояд.
7. ТАТБИҚИ НАТИҶАҲОИ БАҲОДИҲИИ МУСТАҚИЛИ БЕРУНА БА СИФАТИ АУДИТИ ПАЛАТАИ ҲИСОБ ВА ФАЪОЛИЯТИ МИНБАЪДА
39. Палатаи ҳисоб ҷиҳати бартараф намудани камбудиҳои аз рӯйи натиҷаи баҳодиҳии мустақили берунаи ба сифати аудит муайянгардида ва тақвият бахшидани фаъолияти худ тибқи нақшаи амалӣ намудани тавсияҳо тамоми чораҳои дахлдорро андешида, аз натиҷаи он ба Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон мунтазам маълумот ирсол менамояд, инчунин маълумоти дахлдорро дар сомонаи расмии худ ҷойгир менамояд.
40. Палатаи ҳисоб татбиқшаванда будани тавсияҳо, муҳлати татбиқи онҳо (кутоҳмуҳлат, миёнамуҳлат ё дарозмуҳлат), инчунин аз ҷониби худи Палатаи ҳисоб амалӣ кардани он ё зарурати татбиқи чораҳои дигарро дар доираи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар менамояд.
41. Татбиқи тавсияҳои қабулшуда метавонад дар лоиҳаи алоҳида ё тақсими уҳдадориҳо байни роҳбарият ва кормандони масъули самтҳои фаъолияти Палатаи ҳисоб амалӣ карда шавад.
42. Мақоми олии аудити берунаи давлати хориҷӣ, ки баҳодиҳиро амалӣ намудааст, бо гузашти вақти муқарраршуда иҷрои тавсияҳоро мавриди арзёбӣ қарор дода, дар ҳолати ба таври дахлдор иҷро нагардидани онҳо, ҳисоботи навбатӣ оид ба сатҳи иҷрои тавсияҳо ва ё тавсияҳои иловагӣ ирсол менамояд.
