Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон
ҚАРОР
Дар бораи тасдиқи Тадбирҳои дастгирии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2009-2015
(қарори Ҳукумати ҶТ аз 10.02.2016 № 66)
Мутобиқи моддаи 17 Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон" ва бо мақсади фароҳам овардани шароити зарурии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, баланд бардоштани мақоми онҳо дар рушди маънавӣ, фарҳангӣ ва сиёсии кишвар Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:
1. Тадбирҳои дастгирии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2009-2015 гасдиқ карда шаванд (замима мегардад).
2. Муассисаҳои илмию таҳқиқотии Шӯъбаи илмҳои ҷамъиятшиноси Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, Академияи илмҳои педагогӣ, Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар вазорату муассисаҳои марбута оид ба татбиқи Тадбирҳои дастгирии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2009-2015 чораҳои зарурӣ андешанд .
Раиси
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон
аз 31 декабри соли 2008 № 661
ш. Душанбе
Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз "31" декабри соли 2008 № 661
тасдиқ шудааст
Тадбирҳои дастгирии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2009-2015
ШИНОСНОМАИ Тадбирҳои дастгирии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2009-2015
Номи Тадбирҳо Тадбирҳои дастгирии тарақиёти илмҳои
ҷамъятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии
Тоҷикистон барои солҳои 2009-2015
Асос барои таҳияи Нақшаи чорабиниҳо доир ба амалисозии
Тадбирҳо Стратегияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи
илм ва технология барои солҳои 2007-2015
(банди 1.2. Дар барои тадбирҳои дастгирӣ ва
рушди минбаъдаи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва
инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои
солҳои 2007-2015), ки бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 1 августи соли 2006
№362 тасдиқ шудааст
Иҷоракунандагони асосии Муасисаҳои илмию таҳқиқотии Шӯъбаи илмҳои
Тадбирҳо ҷамъиятшиносии Академияи илмҳои Ҷумҳурии
Тоҷикистон, Вазорату маорифи Ҷумҳурии
Тоҷикистон, Академияи илмҳои педагогӣ,
Донишгоҳи миллии Тоҷикистон, Маркази тадқиқоти
стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон
Таҳиягарони Тадбирҳо Ҳайати кории байниидоравӣ оид ба омода кардани
Тадбирҳои дастгирии тараққиёти илмҳои
ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии
Тоҷикистон барои солҳои 2009 - 2015, ки бо
қарори Раёсати академияи илмҳои Ҷумҳурии
Тоҷикистон аз 8 октябри соли 2007 №96
таъсис дода шудааст
Мӯҳлати амалисозии Солҳои 2009 - 2015
Тадбирҳо
Мақсад ва вазифаҳои Мақсад ва вазифаҳои Тадбирҳо иборатанд аз:
Тадбирҳо - буниёди заминаи зарурии тараққиёти илмҳои
ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар асоси
арзишҳои умумибашарӣ ва ҳимояи манфиятҳои
миллӣ (давлатӣ);
- ташаккул ва инкишофи шуури инфиродию
дастаҷамъӣ, меросбарӣ, ворисияти арзишҳои
фарҳангию миллӣ ва дастовардҳои тамаддуни
халқи тоҷик;
- таъмини рушди мутаносиби ҷамъиятшиносӣ ва
инсоншиносии назариявӣ дар заминаи ба эътибор
гирифтани фазонаи ягонаи байналмилалии
таҳсилоти хосияти миллидошта;
- ташаккули сатҳи зарурии идоракунии
демократӣ, тарбияи дарки худшиносии сиёсӣ,
азбар намудани муққаррароти суннатию башарӣ,
тарбияи фаросати олии ворисият ба анъанаҳо ва
арзишҳои ахлоқию фарҳангии маллӣ, истифодаи
оқилонаи комёбиҳои пешрафти илмию техникӣ
ва ғайраҳо;
- таъмини шароит барои рушду камоли инсон,
равона кардани қобилияти ӯ ба ҷустуҷӯ ва
дарёфти тарзи ҳаёти солим, тараққиёти иштимоии
ҷомеа, ҳивзи табиат ва ғайра;
- ташаккули шуури сиёсӣ, вусъати ваҳдати
миллӣ, худшиносии миллӣ, такмили асосҳои
ҷомеаи шаҳрвандӣ, эҳтироми арзишҳои
фарҳангиву адабӣ ва таърихии ифодагари
манфиятҳои давлатдории Навин, ҳимояи истиқлол
ва рушди мутаносиби кишвар.
Самтҳои асосии - пажӯҳишгоҳҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии
амалисозии Тадбирҳо Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун
марказҳои илмию методӣ ва ҳамоҳангсози илмии
соҳаҳои дахлдор эътироф гаштаанд. Бинобар ин
муассисаҳои мазкур бояд дар пешрафти илмҳои
ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ нақши муассир
дошта бошанд. Барои иҷрои ин вазифаҳо онҳо ба
дастгирии рӯзафзуни давлат ниёз доранд;
- Стандартҳои давлатӣ оид ба илмҳои
ҷамъиятшиносӣ ва нисоншиносӣ такмил ёфта,
мақоми он дар байни донишҳои дигари
инсоншиносӣ мушаххасан муайян ва асосҳои
бунёдии онҳо таҳким дода шавад;
- дар стандарти давлатии таълимии таҳсилоти
олии касбӣ таълими илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва
инсоншиносӣ бояд мақоми сазовори худро пайдо
намоянд;
- илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, ки
ифодаи илмӣ ва назариявии соҳаҳои асосии
низоми ҷамъиятӣ ва идроки инсон мебошанд, дар
риштаи маорифи кишвар ҳамчун фанҳои ҳатмии
таълимӣ эътироф гарданд;
- дар замимаи модели навини Стандарти
давлатии таълимии таҳсилоти олии касбӣ
Нақшаҳои нави муассисаҳои олии касби Ҷумҳурии
Тоҷикистон таҳия гарданд ва онҳо бидуни
субъективизм ва волюнтаризм дар замима
таҳлилҳои илмӣ ва баҳисобгирии манфиатҳои
рушди давлати миллӣ анҷом дода шаванд.
Натиҷаҳои ниҳоии Бо мақсади пурқувват кардани таъсири
амалисозии Тадбирҳо илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ ба
суръати тараққиёти иҷтимоию иқтисодӣ, сиёсӣ
ва маънавии кишвар таҳқиқот ба талаботи амалии
ҷомеа наздиктар карда мешаванд. Дар баробари
баланд бардоштани сатҳи назариявӣ ва методологӣ
истифодаи натиҷаҳои таҳқиқоти илмӣ дар амал
бештар ҷорӣ гардида, истифодаи дастоварҳои
илмӣ дар соҳаҳои иқтисодиёт, иҷтимоиёт,
сиёсат ва маънавиёти ҷомеа бештар ва
самарабахштар мегардад, инчунин шароит барои
амалӣ кардани натиҷаҳои таҳқиқоти илмӣ фароҳам
меояд.
Таъмини молиявии Манбаи асосии таъминоти захиравии Тадбирҳо
амалисозии Тадбирҳо маблағгузории буҷетӣ мебошанд, ки он дар
соҳаи илм соҳаи маориф ҷудо карда мешаванд.
Барои иҷрои чорабиноҳои Тадбирҳо манбаъҳои
ғайрибуҷетии маблағгузорӣ, аз ҷумла маблағҳои
ташкилоту фондҳои байналмилалӣ низ ҷалб карда
мешаванд. Нишондиҳандаҳои мақсадноки дурнамои
хароҷоти молиявӣ ва манбаъҳои маблағгузорӣ
зимни коркарди чорабиниҳои алоҳидаи Тадбирҳо
муайян карда мешаванд
Назорати иҷрои Назорати иҷрои чорабиниҳои Тадбирҳо ба зиммаи
Тадбирҳо Шӯъбаи илмҳои ҷамъиятшиносии Академияи илмҳои
Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузор карда мешавад
Муқаддима
1. Зарурати қабули Тадбирҳои дастгирии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2009-2015. Вазъи кунунии илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ
Дар давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистон дастгирӣ ва тақвияти иқтидори илмӣ ҳамчун заминаи аслӣ ва роҳи стратегӣ барои тараққиёти устувори кишвар муайян ва интихоб шудааст. Барои мустаҳакам намудани асосҳои сиёсию ҳуқуқӣ ва заминаҳои рушди илм ва технология як қатор қонунҳо ва қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул шудаанд, ки сиёсати миллиро дар соҳаи илм муайян мекунанд ва ба дастгирии иқтидори илмӣ ва густариши пажӯҳиши илмӣ равона шудаанд.
Дар солҳои 90-уми асри ХХ дар шароити бӯҳрони сиёсӣ ва иҷтимоию иқтисодӣ вазифаи аввалиндараҷа аз он иборат буд, ки иқтидори илмии пажӯҳишгоҳҳои илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, академияҳои соҳавӣ ва муассисаҳои мактабҳои олӣ то ҳадди имкон нигоҳ дошта шуда, барои дар сатҳи баланди илмӣ иҷро намудани таҳқиқи масъалаҳои умдаи ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ ва устувор намудани робитаҳои илмӣ бо марказҳои илмии кишварҳои хориҷӣ шароити муносиб фароҳам оварда шавад.
Аз ҳама муҳим он буд, ки иқтидори ин илмҳо ба омӯзиши масъалаҳои барои давлати навбунёди Тоҷикистон зарур ва рӯзмарра равона карда шаванд. Сарфи назар аз мушкилиҳо, хусусан душвориҳои молиявӣ институтҳо ва муассисаҳои дигари соҳа тавонистанд на фақат иқтидорҳои илмию таҳқиқотӣ ва захираи кадриро ба қадри зарурӣ нигоҳ доранд, балки ҳамчунин дар идома додани омӯзиши масъалаҳои фалсафа, иқтисодиёт, таърих, адабиётшиносӣ, забоншиносӣ, фолклор, мардумшиносӣ, шарқшиносӣ, демографӣ, ҳуқуқшиносӣ, ҷамъиятшиносӣ, сиёсатшиносӣ ва гайра муваффақиятҳои муайян низ ба даст оранд.
Имрӯз Тоҷикистон дар марҳилаи таҳкими асосҳои иқтисодию иҷтимоӣ, маънавию фарҳангии истиқлолияти давлатӣ ва татбиқи Стратегияи миллии рушд барои солҳои 2009-2015 қарор дорад. Ин марҳила дар назди илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ вазифаҳои ниҳоят муҳим ва бунёдиро мегузорад. Зеро бидуни идораи илмии ҷомеа, муайян кардани раванди тараққиёти падидаҳои сиёсию иҷтимоӣ ва фарҳангӣ ба натиҷаҳои дилхоҳ расидан номумкин аст.
Илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ ба суолҳои муҳиме, ки таърих ва ҷараёни ҷаҳонишавӣ ба миён гузоштаанд, инчунин ба дарки манфиатҳои миллӣ бояд ҷавобҳои мувофиқ диҳанд. Зарурати ҳаётӣ ва таъхирнопазири омӯхтан ва муайян кардани қонунгузории умумии инкишофи давлат ва ҷамъият, ҳифзи асолати милли, рушд ва тақвияти худогоҳии таърихӣ, тарбияи мардум, махсусан насли ҷавон бо назардошти равандҳои муосир ба илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ таваҷҷӯҳи ҳамаҷонибаро талаб менамоянд.
Мутаассифона ин масъалаҳо дар илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ имрӯз ба таври муназзам ва бояду шояд таҳқиқ нашудаанд.
2.Мушкилоти рушди илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ. Зарурати тараққӣ додани онҳо
Мушкилоти давраи гузариш ҳалли бунёдии масъалаҳои молиявӣ ва маблағгузорӣ, муҳайё кардани шароит ва имконияти рушди босуботи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносиро тақозо доранд. Бинобар ин зарурати муносибат ва назари нав ба низоми донишҳо дар бораи ҷомеа пеш меояд. Аз ин сабаб, қабул ва амалӣ гардонидани Тадбирҳои дастгирии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2009-2015 (минбаъд Тадбирҳо) амри зарурӣ ва фаврӣ мебошад.
Дурнамои рушди минбаъдаи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барпо намудани мақоми аввалия дар соҳаҳои марбутаи ин илмҳо дар ҷумҳурӣ ва минтақа ва ҳамгироии он бо илмҳои ҷаҳонӣ мебошад. Илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии Тоҷикистон дар гузаштаи начандон дур дорои анъана ва мақоми хос буда, олимони тоҷик дар рушди ин илмҳо дар собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ ва ҷаҳон нақши муассир доштанд.
Вале сарфи назар аз пешрафтҳои чашмрас дар соҳаи таҳқиқи масоили илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ камбудиҳои ҷиддӣ низ ҷой доштанд. Чунончи:
- масоили як идда илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, аз ҷумла фалсафаи антропологӣ, этика, эстетика, сиёсатшиносӣ, демография аслан мавриди таҳқиқ қарор нагирифта буданд;
- масоили баъзе илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, мисли ҳуқуқшиносӣ ва сотсиология ба таври бисёр ноқис таҳқиқу баррасӣ мегардиданд;
- масъалаҳои таърихи фарҳанги тоҷик, аз ҷумла фалсафа ва адабиёти тоҷик яктарафа ва аз дидгоҳи идеологӣ омӯхта мешуданд, ки барои дарёфти ҳақиқати илмӣ мусоидат намекард;
- масъалаи тарбияи кадрҳои илмии соҳаи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ ба таври ноқис сурат мегирифт. Зарурати қабули Тадбирҳо ҳамчунин ба омилҳо ва тамоюлоту таҳаввулоти асосии зерин робитаи табиӣ дорад:
- омӯзиши ташаккули иқтисоди бозорӣ ва муносибатҳои нави хоҷагидорӣ;
- омӯхтани қонуниятҳои ташаккули сохтори навини иҷтимоии ҷомеаи шаҳрвандӣ ва мақоми он дар рушди устувор ва амнияти ҷомеа;
- баррасии қонунҳои ташаккули сохтори сиёсии ҷомеа ва омилҳои таҳкими давлатдорӣ;
- таҳқиқи таърихи халқи тоҷик ва фарҳанги он аз нигоҳи методологияи навин ва манфиатҳои истиқлолияти миллӣ ва давлатдорӣ;
- кашфи қонуниятҳои ташаккули фарҳанги навини тоҷик ва робитаи он бо фарҳанги ҷаҳонӣ;
- таъйини мақоми Тоҷикистон дар низоми ҷаҳони имрӯза бо назардошти равандҳои ҷаҳонишавӣ;
- мувофиқ гардонидани методологияи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, мазмуну мундариҷаи онҳо ба манфиати давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистон ва меъёрҳои пешқадами байналмилалӣ ва дар асоси он ба роҳ мондани таълифи китобҳо, таълими фанҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар муассисаҳои таълимоти ҳамагонӣ ва олӣ, таҳқиқи масъалаҳои тарбия, махсусан ахлоқи ҷавонон дар шароити кунунии тағйиру таҳаввули босуръати ҷомеа;
- омӯхтани илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ барои кашфи қонуниятҳои ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ, баланд бардоштани нақши илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар таҳкими ваҳдати миллӣ, худогоҳӣ, ватанпарастӣ ва маърифати умумӣ;
- хусусияти ташаккули мафкура ва такмили шуури ҷамъиятӣ дар сохтори давлати миллӣ;
- муайян ва мушаххас сохтани самтҳои аввалиндараҷа ва афзалиятноки тадқиқотҳои илмӣ дар соҳаҳои мухталифи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ;
- васеъ намудани доираи мавзӯоти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, мустаҳкам кардани пояҳои моддию техникии институтҳои илмию таҳқиқотӣ ва марказҳои дигари илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ;
- фароҳам овардани шароит барои таҳқиқи раванди ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ ва муайян кардани қонуниятҳои инкишофи он дар шароити ворид шудан ба иқтисоди бозорӣ, таъмини амнияти ҷомеа ва давлат дар шароити ҷаҳонишавӣ;
- баланд бардоштани нақши илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар шароити гузариш ба ҷомеаи шаҳрвандӣ;
- таҳияи Консепсияи миллии тарбияи шаҳрвандӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ба он мувофиқ кунонидани васоити таълимии фанҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ барои муассисаҳои таълимоти ҳамагонӣ, миёнаи касбӣ ва олӣ.
3. Мақсад ва вазифаҳои Тадбирҳо
Бо назардошти вазъи умумии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ мақсад ва вазифаҳои таҳияи Тадбирҳо иборат мебошанд аз:
- бунёди заминаи зарурии тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар асоси арзишҳои умумибашари ва ҳимояи манфиатҳои миллӣ (давлатӣ);
- ташаккул ва инкишофи мутаносибу муттасили худшиносӣ, сатҳи зарурии тафаккур ва инкишофи шуури инфиродию дастҷамъӣ, меросбарӣ, ворисияти арзишҳои фарҳангию миллӣ ва дастовардҳои тамаддунии халқи тоҷик;
- таъмини рушди мутаносиби ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии назариявӣ дар заминаи ба эътибор гирифтани фазои ягонаи байналмилалии таҳсилоти хосияти миллидошта;
- ташаккули сатҳи зарурии идоракунии демократӣ, тарбияи дарки худшиносии сиёсӣ, азбар намудани муқаррароти суннатию башарӣ, тарбияи фаросати олии ворисият ба анъанаҳо ва арзишҳои ахлоқию фарҳангии миллӣ, истифодаи оқилонаи комёбиҳои пешрафти илмию техникӣ ва ғайраҳо;
- таъмини шароит барои рушду камоли инсон, равона кардани қобилияти ӯ ба ҷустуҷӯ ва дарёфти тарзи ҳаёти солим, тараққиёти иҷтимоии ҷомеа, ҳифзи табиат ва ғайра;
- ташаккули шуури сиёсӣ, вусъати ваҳдати миллӣ, худшиносии миллӣ, такмили асосҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ, эҳтиром гузоштан ба арзишҳои фарҳангиву адабӣ ва таърихии ифодагари манфиатҳои давлатдории навин, ҳимояи истиқлол ва рушди мутаносиби кишвар.
Тадбирҳо раванди тараққиёти минбаъдаи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносиро таъмин намуда, Стандарти давлатии таълимии таҳсилоти олии касбӣ ва нақшаҳои таълимии муассисаҳои таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистонро зимни ҳимояи манфиатҳои миллӣ ва инкишофи давлатдории навин мавриди истифода қарор медиҳад.
4. Равияҳои асосии амалӣ кардани Тадбирҳо. Чорабиниҳо дар бобати ба даст овардани мақсадҳо ва иҷрои вазифаҳои Тадбирҳо
Иҷрои мақсад ва вазифаҳои асосии илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ ба тариқи зайл имконпазир аст:
- пажӯҳишгоҳҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии Академияи илмҳо ҳамчун марказҳои илмию методӣ ва ҳамоҳангсозии илмии соҳаҳои марбута эътироф гаштаанд. Бинобар ин муассисаҳои мазкур бояд дар пешрафти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ нақши муассир дошта бошанд. Барои иҷрои ин вазифаҳо онҳо ба дастгирии рӯзафзуни давлат ниёз доранд;
- Стандарти давлатӣ оид ба илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ бояд комилан мазмуну мундариҷаи ҷомеашиносии назариявиро ифода намояд;
- тарзи муносибат ба таъиноти хусусиятҳо ва моҳияти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ такмил ёфта, мақоми онҳо дар байни донишҳои дигари инсоншиносӣ мушаххасан муайян ва асосҳои бунёдии онҳо таҳким дода шаванд;
- дар Стандарти давлатии таълимии таҳсилоти олии кас таълими илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ бояд мақои сазовори худро пайдо намоянд;
- илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, ки ифодаи илмӣ назариявии соҳаҳои асосии низоми ҷамъиятӣ ва шинохти инсон мебошанд, дар риштаи маорифи кишвар ҳамчун фанҳои ҳатмии таълимӣ эътироф гарданд;
- дар заминаи модели навини Стандарти давлатии таълимии таҳсилоти олии касбӣ нақшаҳои нави муассисаҳои олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия гарданд ва онҳо бидуни субъективизм ва волюнтаризм дар заминаи таҳлилҳои илмӣ ва баҳисобгирии манфиатҳои рушди давлати миллӣ анҷом дода шаванд.
Омилҳои асосии амалӣ намудани Тадбирҳо ба ҳисоб мераванд:
- омилҳои ҳуқуқӣ: ворид намудани тағйиру иловаҳо ба санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар соҳаи илм ва маориф. Таҳия, қабул ва мавриди амал қарор додани санадҳои нави зарурӣ;
- омилҳои иқтисодӣ: таҳия ва тасдиқи меъёрҳои муосири музддиҳии мутахассисони соҳаҳои илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ;
- таҳияи барномаҳои иқтисодӣ барои дастгирии таҳқиқоти бунёдии ин илмҳо ва таълими онҳо;
- омилҳои ташкилӣ: ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Стандарти давлатии таҳсилот ва такмили доимии он. Таҳия ва такмили доимии барномаҳои таълимӣ, китобҳои дарсӣ, дастурҳо ва воситаҳои таълимӣ;
- ҷудо намудани маблағҳои зарурӣ барои чопи асарҳои тадқиқотии пажӯҳишгоҳҳо, осори ниёгон ва олимони намоёни гузаштаи наздик;
- аҳамияти махсуси давлатӣ додан ба ҳалли масъалаҳои манзил, махсусан барои мутахассисони ҷавон.
Азбаски илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ ҷаҳонбинии муосир ва сирати маънавии инсонро ташаккул медиҳанд, бояд дар низоми илмҳо ва донишҳои муосир мақоми афзалиятнок ва нақши пешбаранда дошта бошанд.
5. Мақом ва сохтори илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ
Сохтори илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон аз муассисаҳои таҳқиқотии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, академияҳои соҳавӣ, Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, мактабҳои таҳсилоти касбӣ, мактабҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ иборат мебошад. Таҳқиқи проблемаҳои илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, таълими онҳо дар тамоми муассисаҳо, новобаста ба шакли моликият ва сатҳи муассисӣ, мазмун ва мундариҷаи якхела дошта, дар заминаи таъмини амнияти сиёси, фарҳанги, илми ва иттилоотӣ сурат мегирад.
Таҳсилоти миёнаи умумӣ асоси низоми сиёсӣ, иҷтимоию иқтисодй ва фарҳангии ҷомеа мебошад, ки ба одамон дониш омӯхта, онҳоро ба ҳаёт омода мегардонад.
Маълумот дар бораи соҳаҳои асосии ҳаёти ҷамъият дар шароити таҳсилоти ҳамагонӣ ва мактабҳои олӣ, новобаста аз равияҳои таҳсилот, хислати ҳатмӣ дорад. Он бояд асосҳои донишҳои сиёсӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва фарҳангиро дар бар гирад ва ҷаҳонбинии илмӣ ва маърифати ҳамагонии сатҳи муосирро ташаккул диҳад.
Таҳқиқи масъалаҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар пажӯҳишгоҳҳои Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, академияи илмҳои соҳавӣ, Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дар муассисаҳои таҳсилоти олии кишвар хусусияти меҳварӣ ва бунёдӣ дошта, асоси густариши ҷанбаҳои асосии илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносиро ташкил медиҳад.
Омӯзиши илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ ба таври мукаммал дар мактаби олӣ сурат мегирад ва аз ин рӯ он бояд тамоми масъалаҳо ва равандҳои асосии инкишофи ҷомеаро ба таври комил, дар сатҳи зарурӣ ифода намояд.
6. Самтҳои афзалиятноки таҳқиқот дар соҳаи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ
Дар низоми илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии Ҷумҳурии Тоҷикистон соҳаҳо ва самтҳои афзалиятнок таърихан ташаккул ёфтаанд. Дар даврони истиқлол бинобар ниёзҳо ва манфиатҳои ҳаётии мардум ва кишвар соҳаҳо ва самтҳои нави афзалиятнок зуҳур намуданд ва тадриҷан инкишоф меёбанд. Бо назардошти ҳадафҳо ва вазифаҳои Тадбирҳо самтҳои афзалиятноки таҳқиқот дар соҳаҳои асосии илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ аз мақсадҳои зерин иборатанд:
Дар соҳаҳои фалсафа, сиёсатшиносӣ ва сотсиология:
- густариши минбаъдаи илмҳои фалсафа, сиёсатшиносӣ ва сотсиология бо назардошти қонеъ гардонидани талаботи ҳозираи илмӣ, иҷтимоию сиёсӣ ва фарҳангии ҷумҳурӣ;
- таҳқиқи бештари соҳаҳои фалсафаи табиатшиносӣ, онтология ва гносеология, этика ва эстетика, мантиқ ва ғайра;
- дар соҳаи таърихи фалсафа таҳқиқи васеъи афкори фалсафӣ ва иҷтимоию ахлоқии халқи тоҷик, мактабҳои фалсафии гузашта аз нигоҳи методологияи муосири таҳқиқ ва тадқиқи масъалаҳои умдатарини таърих ва назарияи дин;
- таҳқиқи амиқи масоили рушди устувори сиёсии ҷомеа, таҳкими давлатдории миллӣ, ташаккули маърифати сиёсии омма ва худшиносии миллӣ, таърихи таълимоти сиёсӣ, масъалаҳои ҳокимият ва идораю сарварии сиеси, низоми сиёсии ҷомеа, институтҳо, муносибатҳо ва раванди демократия, ташаккул ва инкишофи ҷомеаи шаҳрвандӣ, низоми сиёсии ҷомеа, гуногунандешии сиёсӣ ва омилҳои тараққиёти устувори сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоию фарҳангии Тоҷикистон, мақом ва нақши Тоҷикистон дар низоми муносибатҳои байналмилалӣ;
- тавсеаи таҳқиқотҳои сотсиологӣ дар партави дигаргунсозиҳо ва азнавсозиҳои ибтидои асри ХХI ба манзури муайян кардани тамоюли равандҳои иҷтимоӣ дар ҷумҳурӣ, такмили сохтори ҳокимият, ба низом овардани ҳамкории сохторҳои давлат ва ҷомеаи шаҳрвандӣ, такомули сохторҳои он.
Дар соҳаи илми таърих:
- таҳқиқи васеи таърихи халқи тоҷик аз замонҳои қадим то охири асрҳои миёна бо ҷалби сарчашмаҳои нави таърихиву бостоншиносӣ;
- таҳқиқи таърихи нав ва навтарини халқи тоҷик бо назардошти услубҳои нави таърихнигорӣ;
- омӯзиши ҳамаҷонибаи таърихи илми тоҷик аз замонҳои қадим то рӯзҳои мо;
- таҳқиқи мукаммали таърихи фарҳанг ва санъати халқи тоҷик;
- таҳқиқи таърихи этникии Осиёи Миёна, таҳия ва нашри манбаъҳои тарихӣ;
- вусъати таҳқиқоти бостоншиносӣ, таҳияи Харитаи бостоншиносии Тоҷикистон.
- таҳқиқи масоили этнофарҳангӣ ва таҳияи Атласи этнографии Тоҷикистон.
Дар соҳаи илми иқтисодиёт:
- муайян намудани самтҳои асосии тақвияти минбаъдаи дигаргунсозиҳои иқтисодиёти бозорӣ;
- таҳлил ва таъйини марҳилаҳои пайвастани иқтисодиёти Тоҷикистон ба низоми иқтисодии ҷаҳонӣ;
- таҳқиқи тараққиёт ва тақвияти рафти интегратсионӣ ва ҳамкорӣ дар давраи гузариши иқтисодиёти Тоҷикистон ва таъмин намудани самаранокии ҳамгироии иқтисодӣ бо давлатҳо ва гурӯҳҳои гуногуни ҳамгироӣ;
- масъалаҳои ҳавасмандкунӣ, ҳифзи маблағгузорӣ ва маблағгузорон;
- масъалаҳои ҳавасмандкунии тараққиёти соҳибкории хурд ва миёна;
- ҳамкории ҳамаҷониба бо кафедраҳои дахлдори мактабҳои олӣ ва институтҳои илмию таҳқиқотии дигари соҳавӣ дар таҳқиқи масъалаҳои муҳими иқтисодиёти бозории Тоҷикистон;
- такмили базаи моддию техникии таҳқиқоти илмӣ;
- таъмини таблиғи натиҷаҳои илмӣ.
Дар соҳаи илми ҳуқуқшиносӣ:
- таҳқиқи таърихи давлатдории халқи тоҷик;
- таҳлилу пешниҳоди афкори миллӣ оид ба давлат ва ҳуқуқ;
- таҳияи назарияҳои нави ҳуқуқӣ, миллӣ ва робитаи онҳо бо ҳуқуқи байналмилали;
- ба роҳ мондани ҳамкорӣ бо марказҳои пурқуввати илмии кишварҳои хориҷӣ;
- омӯзиши падида ва меъёрҳои мушаххаси ҳуқуқи муқоисавӣ ва соҳавӣ;
- таҳқиқи масоили мубрами ҳуқуқи байналмилалӣ;
- омӯзиши заминаҳои ҳуқуқии сиёсати дохилӣ ва хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- ба вуҷуд овардани асосҳои илмӣ ва ҳуқуқии сиёсати давлатӣ дар соҳаи об, экология ва демография;
- мунтазам такмил ва ба шароити муосир мутобиқ намудани қонунгузорӣ.
Дар соҳаи илми филология:
- танзиму таҳлили истилоҳот ва меъёрҳои забони адабии тоҷик;
- таҳқиқи грамматикаи илмӣ ва грамматикаи таърихии забони тоҷикӣ, асосҳои меъёрҳои нави забони тоҷикӣ;
- таҳия ва нашри "Фарҳанги мукаммали забони тоҷикӣ", фарҳангҳои тафсирӣ, дузабона, меъёрӣ ва фарҳанги имлои забони адабии тоҷик;
- таҳқиқи адабиёти тоҷик аз дидгоҳи нави илмӣ;
- пажӯҳиши интиқодии адабиёти даврони шӯравии тоҷик ва таҳияи таърихи адабиёти шӯравии тоҷик;
- пажӯҳиши адабиёти давраи истиқлол ва анъанаву навовариҳои он, ҷараёнҳои адабӣ ва масъалаҳои мубрами адабиёти он давра;
- таҳқиқи робитаҳои адабии халқи тоҷик бо мардуми кишварҳои хориҷӣ;
- таҳқиқи ҳамаҷонибаи адабиёти шифоҳии халқи тоҷик ва лаҳҷаҳои забони тоҷикӣ;
- таҳия ва чопи интиқодии "Куллиёти фолклори тоҷик".
Дар соҳаи илми шарқшиносӣ:
-омӯзиши масъалаҳои вобаста ба сарнавишти халқи тоҷик ва мардумони минтақа дар асоси сарчашмаҳои пурарзиши Ганҷинаи дастхатҳо;
- таҳқиқи масъалаҳои назариявӣ ва мубрами Шарқ бо назардошти тамоюлоти шарқшиносии ҷаҳонӣ, пеш аз ҳама, шарқшиносии аврупоӣ;
- тақвияи бештари самтҳои эроншиносӣ, афғонистоншиносӣ ва ҳинду покистоншиносӣ;
- таҳқиқи васеъ ва пурраи олами ислом ва тамаддуни исломӣ бо назардошти маҷмӯи масоили ҳуввият ва таърихии халқҳои Осиёи Марказӣ;
- омӯзиши решаҳои аслӣ ва сабабҳои низоъҳо дар қишварҳои шарқӣ, авҷ гирифтани мавҷи ифротгароӣ, терроризм ва падидаҳои дигари харобгар барои минтақа ва ҷомеаи ҷаҳонӣ дар маҷмӯъ.
Дар соҳаи демография:
- таҳия ва такмили назария, амалия ва сиёсати давлатӣ танзими нуфуз;
- таҳия ва таҳқиқи масъалаи ҳамкориҳои мутақобилаи экологӣ ва экологию демографӣ;
- таҳияи назарияи муҳоҷирати дохилӣ ва хориҷӣ, шаҳрнишинӣ ва сукунат;
- таҳқиқи масъалаҳои пиршавии аҳолӣ ва пешгӯии шумора ва ҳайати аҳолӣ, маҷмӯи оқибатҳои рушди ин ва ё он намуди демографӣ;
- таҳияи Консепсияи сиёсати демографии оилавии давлат ҷиҳати баланд бардоштани шуурнокии танзими оила ва никоҳ.
Дар соҳаҳои педагогика ва психология:
- таҳқиқи таърих, назарияи педагогика ва психологияи халқи тоҷик;
- таҳияи Консепсияи миллии тарбияи шаҳрвандӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ба он мувофиқ кунонидани васоити таълимии фанҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ;
- таҳқиқи бунёдии муҳити иҷтимоию фарҳангии соҳаи маориф;
- ворид кардани таълими педагогика ва психология дар нақшаҳои таълимии тамоми донишгоҳҳо, донишкадаҳо ва муассисаҳои касбии ҷумҳурӣ;
- таъсиси маҷаллаи нави илмию методии Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон бо номи "Таълими илмҳои ҷамъиятшиносӣ
7. Муттаҳид кардан ва истифодаи иқтидори илми дар соҳаҳои илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ
Бо мақсади пурқувват кардани таъсири илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ ба суръати тараққиёти иҷтимоию иқтисодӣ, сиёсӣ ва маънавии кишвар таҳқиқотҳоро ба талаботи амалии ҷомеа бояд наздик кард. Дар баробари баланд бардоштани сатҳи назариявӣ ва методологӣ истифодаи натиҷаҳои таҳқиқотҳои илмиро дар амал бояд бештар ҷорӣ намуд, бояд истифодаи дастовардҳои илмӣ дар соҳаҳои иқтисодиёт, иҷтимоиёт, сиёсат ва маънавиёти ҷомеа бештар ва самарабахштар гардад, инчунин шароитро барои амалӣ кардани натиҷаҳои таҳқиқотҳои илмӣ фароҳам овардан зарур аст.
Иқтидори илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ бояд бо роҳи пешбурди таҳқиқоти илмиву амалӣ ва тахлилӣ дар равияҳои афзалиятноки зерини тараққиёти ҷамъиятию сиёсӣ, иҷтимоӣ ва маънавии кишвар мутамарказ ва истифода шаванд:
Дар самти рушди ҷамъиятию сиёсӣ:
- такмили сохторҳои ҳокимият, роҳҳо ва воситаҳои таҳкими иқтидори кадрӣ, ташаккули фалсафаи истиқлолияти давлатӣ;
- такмили низоми идораи сиёсӣ;
- фароҳам овардани фазои мутамаддини интихоботӣ;
- ташаккули идеологияи умумимилли;
- ташаккули шуури сиёсӣ ва фарҳанги сиёсӣ, фароҳам овардани шароити мусоиди шаҳрвандии сиёсӣ дар шуури ҳар фард;
- ташаккули маданияти муошират ва ҳамкорӣ дар байни ҳизбу ҷунбишҳои сиёсӣ ва дигар субъектҳои сиёсӣ;
- муайян кардани арзишҳое, ки дар шароити ҷаҳонишавӣ барои ҳифзи ҳуввияти миллӣ мусоидат менамоянд.
Дар самти рушди иҷтимоиёт:
- муайян кардани хусусиятҳои муносибот ва сохтори нави ҷамъиятӣ дар Тоҷикистон;
- муайян кардани роҳҳои таҳкими пояҳои бунёдии сиришти миллии ҷомеаи муосири тоҷик ва хусусиятҳои он;
- ташаккули тасаввуротҳои гурӯҳҳои иҷтимоӣ дар бораи рафтори шоистаи иҷтимоӣ;
- таъйини таносуби дониш ва меъёрҳои ахлоқӣ дар ҳуввияти миллӣ;
- муайян кардани зинаҳои ҳуввияти иҷтимоии ҷомеаи тоҷик ва пӯёии (динамикаи) тағйирёбии онҳо;
- ташаккули сохтори нави табақабандии иҷтимоӣ;
- худмуайянкунии иҷтимоии ҷавонон дар шароити воқеии Тоҷикистони навин;
- муайян кардани захираҳои гурӯҳҳо ва фароҳам овардани шароит дар низоми маориф;
- робитаи мутақобилаи амалиёти бозори меҳнат ва низоми таълимоти касбӣ.
Дар самти рушди маънавиёт:
- ташаккули ҷаҳонбинии нав дар заминаи арзишҳои миллӣ ва умумибашарӣ;
- ташаккули худшиносӣ ва ахлоқи ҳамида;
- пешбинӣ кардани оқибатҳои мусбию манфии имконнопазирии ба ҷомеаи иттилоотӣ дохилшавии олами исломӣ;
- зарурати ислоҳи шуури динӣ дар шароити ҷомеаи иттилоотӣ.
Таълим ва тарбияи кадрҳои илмӣ ва омӯзгорӣ:
- тайёр кардани кадрҳои илмию педагогии баландихтисос дар соҳаҳои илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ;
- иштирок кардан дар таҳияи Стандартҳои давлатии таълимот, нақшаҳо ва барномаҳои таълимӣ барои мактабҳои олии касбӣ;
- таҳияи китобҳои дарсӣ оид ба илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ.
8. Дастгирии фаъолияти навоварӣ
Барои ҳалли ин масъала таҷрибаи гузаштаи Академияи илмҳои кишварҳои Иттифоқи Давлатҳои Мустақил ва хориҷии дигарро ба таври ҳамаҷониба мавриди таҳқиқу пажӯҳиш қарор дода, ҳамкории олимон ва муҳаққиқони соҳаҳои мухталифи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии кишварро ба муассисаҳои таҳқиқотӣ ва олимони давлатҳои дигар ба таври доимӣ ва ҳамаҷониба ба роҳ мондан зарур аст.
Таҳқиқи проблемаҳои муосир дар соҳаҳои иқтисодиёт, таърих, филология, шарқшиносӣ, фалсафа, таҳлили фарҳангшиносӣ, сиёсатшиносӣ, демография ва ғайра дар асоси падидаҳои нави сиёсию иҷтимоӣ ва фарҳангӣ сурат гирифта, қонуниятҳои инкишофи ҷомеа ва пешгӯии илмии инкишофи он дар ин соҳаҳо ба таври нав бояд сурат гиранд.
Қобили зикр аст, ки дар низоми илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, ки бо истеҳсолот бевосита алоқа надоранд, муайян кардани назарияҳо ва бозёфтҳои тозаи илмӣ хусусияти нисбӣ дошта, ба таври мушаххас пешниҳод кардани онҳо мушкил мебошад.
Барои ҳавасмандсозии навоварӣ ва дастгирии тадқиқоти илмӣ дар соҳаҳое, ки мутахассисонашон дар ҷумҳурӣ камшуморанд ва ё мавҷуд нестанд, амалӣ намудани корҳои зайл зарур аст:
- равон кардани мутахассисони ҷавон ба марказҳои илмии Россия ва кишварҳои дигар, ки бо онҳо барои коромӯзӣ ва ҳимояи рисолаҳои номзадӣ ва докторӣ созишномаҳои ҳамкорӣ ба имзо расидаанд;
- зиёд намудани мукофотҳои давлатӣ барои таҳқиқотҳои илмие, ки баҳри ҷамъият манфиатбахшанд;
- дастгирии олимон дар нашри натиҷаҳои таҳқиқот;
- густаришу тавсеаи доираи мавзӯъҳои илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ дар пояи дастгирии ҳамаҷониба ва ҳавасмандсозии фаъолияти навоварӣ, афзун сохтану таҳким бахшидани иқтидорҳои илмиву амалии муассисаҳо ва марказҳои илмиву таҳқиқотии илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ;
- таъсис ва татбиқи илмиву амалии риштаҳои нави ба талаботи замони муосир мувофиқи илмҳои ҷамъиятшиносӣ, барқарорсозӣ ва ташкили бахшҳои нави таҳқиқи илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ (аз ҷумла, дар соҳаи илми филология бахшҳои этнолингвистика, диалектология, забоншиносии таърихӣ, равияҳои таҳқиқи адабиётшиносӣ ва фолклорӣ);
- таҳқиқот дар соҳаи илмҳои таърих на танҳо тавассути усули форматсионӣ, балки бо истифодаи методологияи фарҳангӣ ва тамаддунӣ бояд сурат гирад.
9. Ҳамгироии илмҳои академӣ, соҳавӣ ва мактабҳои олӣ. Тарбияи кадрҳои илмӣ
Татбиқи вазифаҳои стратегии илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии тоҷик имрӯз, пеш аз ҳама, тарбия намудани кадрҳои баландихтисоси ба сатҳи рушди илми ҷаҳонӣ мувофиқ ва инкишофи самтҳои афзалиятнок, ҳамоҳангии илмӣ ва ҳамгироии илмҳои академӣ, соҳавӣ ва мактабҳои олиро тақозо дорад.
Мушкилоти ҷиддӣ гусаста шудан ва ё суст гардидани робитаҳои институтҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон бо марказҳои илмии Россия ва дигар кишварҳои Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил ва ҳамчунин давлатҳои хориҷии дур мебошад. Чунин робита дар марҳилаҳои ҳозира хеле зарур аст, аз ҷумла барои ҳамоҳанг сохтани таҳқиқоти илмӣ.
Дастрасии нокофӣ ба маводи навини таҳқиқӣ низ тақозои ҳамоҳангии сатҳи муосирро тақозо дорад.
Яке аз вазифаҳои стратегӣ он аст, ки ҳамоҳангсозии таҳқиқоти илмии пажӯҳишгоҳҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мактабҳои олӣ ва Маркази тадқиқоти стратегии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд тақвият ёбад. Чорабиниҳое дар назар гирифта шаванд, ки амалӣ шудани онҳо барои муттаҳид сохтани иқтидорҳои пажӯҳишгоҳҳои Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва мактабҳои олӣ имкон диҳанд ва низоми тайёр кардани мутахассисони ҷавонро мақсадноку самарабахш гардонанд.
Барои ҷалб кардани ходимони пешбари илмии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ба кафедраҳои илмӣ, хондани лексияҳо ва роҳбарии илмии аспирантон, таҳияи китобҳо ва маводи дарсӣ шароити лозим муҳайё кардан зарур мебошад. Ин имкон медиҳад, ки донишҷӯён низ ҳарчи бештар дар корҳои илмии шӯъбаҳои пажӯҳишгоҳҳо иштирок намоянд. Бо мақсади ташкил кардани вазъи мусоид барои иҷрои таҳқиқотҳои илмӣ ва дастгирии моддии устодони ҷавони мактабҳои олӣ тартиби ба кор қабул кардани онҳо дар пажӯҳишгоҳҳо дар асоси қарордод дар давоми мӯҳлати иҷрои лоиҳаи илмӣ ва ё барномаҳои комплексӣ мувофиқи матлаб аст.
Тарбияи кадрҳои илмӣ асосан тавассути таҳсил дар аспирантура ва докторантура сурат гирифта, бо ин сатҳи умумии тарбияи кадрҳои илмӣ бояд пайваста боло бурда шавад.
Агар дар назди Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон Институти такмили ихтисоси омӯзгорони мактабҳои олӣ бо ҷалби нерӯҳои институтҳои илмию таҳқиқотӣ ташкил шавад, дар кори ҳамоҳангсозии тарбияву такмили ихтисоси кадрҳо ва ҳамкории олимони академия бо мактабҳои олӣ муваффақиятҳои бештаре ба даст меомад.
Дар шароити кунунӣ тақвияти фаъолияти Шӯрои ҳамоҳангсозии таҳқиқоти илмӣ ниҳоят муҳим аст.
10. Рушди пойгоҳи моддию техникии илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ
Самаранокии таҳқиқоти илмӣ ва афзалияти онҳо, имконияти ба сатҳи баланди таҳқиқоти илмӣ ноил шудани олимон аз бисёр ҷиҳат ба ҳолат ва азнавсозии базаи моддию техникӣ вобаста аст. Ва сабабҳои маълум дар даҳсолаи охир дар Тоҷикистон имконияти дастгирӣ барои азнавсозии базаи моддию техникии муассисаҳои илмӣ маҳдуд буд.
Ҷиҳати мустаҳкам кардани асосҳои моддию техникии муассисаҳои илмию таҳқиқотӣ ва таълимии илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ вобаста ба хусусиятҳои хар муассиса ва соҳа чораҳои зарурӣ бояд андешида шаванд.
Барои китобхонаҳо, ки воситаҳои иттилоот мебошанд, ҷихати харидорӣ намудани дастнависҳо ва осори таърихию фарҳангӣ аз ашхоси ҷудогона ва таъмини нигоҳдории онҳо маблаги зарурӣ ҷудо кардан зарур аст.
Ҷудо кардани маблағ барои хариди таҷҳизоти замонавии ба шароити имрӯза мувофиқ, ҳамчунин барои коркарди химиявӣ ва ба ин васила барқарор намудани маъхазҳои таърихиву фарҳангӣ зарур мебошанд.
11. Рушди заминаи иттилоотию коммуникатсионии илм
Низоми иттилоотию коммуникатсионии илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ ҳанӯз дар сатҳи зарурӣ нест. Барои рушди заминаи ин низом Тадбирҳои асосии зерин заруранд:
- таъмини дастрасии муҳаққиқон ба шабақаи Интернет ва низоми муосири иттилооти илмӣ;
- мусоидат барои таъмини дарёфти осори таҳқиқӣ ва илмии марказҳои илмии ҷаҳонӣ;
- муқаррар намудани сафарҳои илмӣ ба кишварҳои Шарқу Ғарб, ҳамчунин дохили кишвар ва таҳқиқот дар маҳалҳо;
- таъсиси маркази фарогири иттилооти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ;
- таъсиси китобхонаи электронии илмӣ.
12. Рушди ҳамкориҳои байналмилалии илмӣ
Ҳама гуна робитаҳои байналмилалии илмӣ, мубодилаи афкор дар соҳаҳои гуногуни илм боиси пешрафти илм ва рушди тафаккури олимон мегардад. Барои пешрафти босамари робитаҳои байналмилалии илмӣ Тадбирҳои зерин мусоидат мекунанд:
- боло бурдани сатҳи тайёрӣ ва омодагии иштирокчиёни конфронсҳо ва симпозиумҳои байналмилалии илмӣ ва нишон додани чеҳраи воқеии илми тоҷик дар миқёси умумиҷаҳонӣ;
- иштироки олимони тоҷик дар амалӣ намудани лоиҳаҳои муштараки илмӣ бо олимони кишварҳои дигар ва иҷрои барномаҳои байналмилалии илмӣ ва гайра;
- табодули кадрҳои илмӣ, китоб, мақола ва нашрияҳои илмӣ бо муассисаҳои илмии кишварҳои минтақа ва ҷаҳон;
- нашри маҷаллаҳои муштараки илми барои муаррифии дастовардҳои илми муосири тоҷик;
- ташкили сафарҳои илмии кормандон ба марказҳои бузурги илмии ҷаҳонӣ;
- дар асоси шартнома тайёр намудани кадрҳои илмӣ дар соҳаҳои илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, ҳимояи рисолаҳои илмӣ, ба роҳ мондани коромӯзии илмӣ ва ғайра.
13.Таъмини маблағгузории рушди илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ
Чорабиниҳои асосие, ки барои тақвият ва суръатбахшии фаъолияти инноватсионӣ ва илмию техникӣ нигаронида шудаанд, аз амалҳои зерин иборат мебошанд:
- таъмини истифодаи самаранок ва мақсадноки воситаҳои буҷетӣ, ки барои маблағгузории тадқиқотҳои илмӣ ва рушди соҳаҳои илмию техникӣ ҷудо шудаанд;
- мутамарказонидани захираҳои буҷетӣ дар соҳаҳои афзалиятноки таҳқиқоти илмӣ ва барномаҳои илмию техникӣ. Дар шароити маҳдуд гаштани воситаҳои буҷетӣ муҳим аст, ки сарчашмаҳои ғайрибуҷетӣ дарёфт гардида, мақсаднок истифода шаванд ва барои маблағгузорӣ дар корҳои илмию таҳқиқотӣ тамоми дастовардҳои илмӣ ва илмию техникӣ истифода шаванд;
- дар Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи буҷети давлатӣ" ҳамчун соҳаи афзалиятнок эътироф намудани таҳқиқоти бунёдии ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, такмили маблағгузории соҳаи мазкур. Мунтазам дар назар гирифтани таносуби музди кор ва беқурбшавии пул, инчунин афзоиши нархҳо.
Маблағгузории буҷетӣ ҳамчун сарчашмаи асосии рушди илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ, манбаи захиравии илм боқӣ мемонад. Ғайр аз ин барои тараққиёти илм метавонанд маблағҳои иловагӣ аз ҳисоби ташкилотҳои байналмилалӣ, муассисаҳо, фирмаҳо ва ширкатҳо, шахсони алоҳида ва маблағҳои хусусии ташкилотҳои илмӣ низ ҷалб шаванд.
14. Роҳбарии таъмини рушди илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ
Амалӣ кардани Тадбирхои тараққиёти илмҳои ҷамъиятшиносӣ ва инсоншиносӣ аз ҷониби пажӯҳишгоҳҳои илмиго таҳқиқотии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва дигар муассисоти илмию таҳқиқотӣ ва муассисаҳои таълимоти олие, ки бо ин проблема машғуланд, сурат мегирад.
Назорати амалӣ намудани ин Тадбирҳо ба ӯҳдаи Шӯъбаи илмҳои ҷамъиятшиносии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон вогузор карда мешавад.
Рафти амалӣ намудани Тадбирҳо, баҳо додан ба аҳамияти он ва амалӣ гардидани чораҳо, ки барои ба даст овардани мақсадҳо ва ҳалли масъалаҳои Тадбирҳо нигаронида шудаанд, инчунин пешниҳодҳо роҷеъ ба беҳтар намудани назорат ҷиҳати амалӣ гардондани Тадбирҳо аз ҷониби Бюрои Шӯъбаи илмҳои ҷамъиятшиносии Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва роҳбарии умумии татбиқи Стратегия аз ҷониби Раёсати Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.
Назорати татбиқи Тадбирҳоро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва сохторҳои марбутаи он амалӣ мегардонанд.
Правительство Республики Таджикистан
ПОСТАНОВЛЕНИЕ
0б утверждении Мер по поддержке развития общественных и гуманитарных наук в Республике Таджикистан на 2009-2015 годы
(в редакции постановления Правительства РТ от 10.02.2016г.№66)
В соответствии со статьей 17 Конституционного закона Республики Таджикистан "О Правительстве Республики Таджикистан" и с целью создания необходимых условий для развития общественных и гуманитарных наук, повышения их роли в духовном, культурном и политическом развитии страны Правительство Республики Таджикистан постановляет:
1. Утвердить Меры по поддержке развития общественных и гуманитарных наук в Республике Таджикистан на 2009-2015 годы (прилагается).
2. Научно-исследовательским учреждениям Отделения общественных наук Академии наук Республики Таджикистан, Академии педагогических наук, Министерству образования и науки Республики Таджикистан, Центру стратегических исследований при Президенте Республики Таджикистан и другим заинтересованным министерствам и ведомствам принять необходимые меры по реализации Мер по поддержке развития общественных и гуманитарных наук в Республике Таджикистан на 2009-2015 годы
Председатель
Правительства
Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
от 31 декабря 2008 года №661
ш. Душанбе
Утвержден
постановлением Правительства
Республики Таджикистан
от 31 декабря 2008 года № 661
МЕРЫ ПО ПОДДЕРЖКЕ РАЗВИТИЯ ОБЩЕСТВЕННЫХ И ГУМАНИТАРНЫХ НАУК В РЕСПУБЛИКЕ ТАДЖИКИСТАН НА 2009-2015 годы
Паспорт Мер по поддержке развития общественных и гуманитарных наук в Республике Таджикистан на 2009-2015 годы
Наименование Мер Меры по поддержке развития общественных и
гуманитарных наук в Республике Таджикистан на
2009-2015 годы
Основание для План мероприятий по реализации Стратегии
разработки Мер Республики Таджикистан в области науки и
технологий на 2007-2015 годы (пункт 1.2."О мерах
по поддержке и дальнейшему развитию общественных
и гуманитарных наук в Республике Таджикистан на
2007-2015 годы"), утвержденный постановлением
Правительства Республики Таджикистан от 1 августа
2006 года №362
Основные Научно-исследовательские учреждения Отделения
исполнители Мер общественных наук АН Республики Таджикистан,
Министерство образования и науки Республики Таджикистан,
Академия педагогических наук, Таджикский
национальный университет, Центр стратегических
исследований при Президенте Республики
Таджикистан
Разработчики Мер Межведомственная рабочая группа по подготовке
"Мер по поддержке развития общественных и
гуманитарных наук в Республике Таджикистан на
2009-2015 годы", учрежденная решением Президиума
АН Республики Таджикистан от 8 октября 2007 года
№96
Срок реализации Мер 2009-2015 годы
Цели и задачи Мер Целями и задачами Мер являются: - создание
необходимой базы развития общественных и
гуманитарных наук на основе общечеловеческих
ценностей и защиты национальных
(государственных) интересов;
- совершенствование,соответственное и постоянное
развитие самосознания, необходимого уровня
мышления и развития индивидуального и
коллективного сознания, преемствование,
унаследование культурных, национальных ценностей
и достижений цивилизации таджикского народа;
- обеспечение соответственного развития
теоретических общественных и гуманитарных наук
на основе принятия во внимание единого междуна
родного пространства образования, имеющего
национальную особенность;
- совершенствование соответствующего уровня
демократического управления, воспитание
политического самосознания, усвоение
традиционных и общечеловеческих норм, воспитание
высшего уровня интуиции наследования традициям и
морально-культурным и национальным ценностям,
разумное использование научно-технических и
прочих достижений; создание условий для развития
и совершенствования человека, сосредоточение его
способностей на поиск и постижения здорового
образа жизни, социального развития общества,
защиты природы и т.д.; - совершенствование
политического сознания, укрепление национального
единства, национального самосознания,
совершенствование основ гражданского общества,
уважение культурных, художественных и
исторических ценностей, выражающих интересы
нового управления государством, защиты
суверенитета и соответствующего развития
страны.
Основные направления
реализации Мер - общественные и гуманитарные институты Академии
наук признаны как научно методические и
координационные научные центры соответствующих
областей. В связи с этим данные учреждения
должны иметь воздействующую роль в развитии
общественных и гуманитарных наук. Для
выполнения этих задач они нуждаются в
возрастающей с каждым днем поддержке
государства; - государственные стандарты по
общественным и гуманитарным наукам должны
полностью выражать содержание и смысл
теоретических общественных наук;
- совершенствуются методы отношения по
определению особенностей и сущности
общественных и гуманитарных наук, конкретным
образом определяется их место среди других
гуманитарных знаний укрепляются их
фундаментальные основы;
- в Государственном учебном стандарте высшего
профессионального образования преподавание
общественных и гуманитарных наук должно иметь
свое достойное место; - общественные и
гуманитарные науки, которые являются научными
и теоретическими выражениями основных
отраслей общественной системы и познания
человека, в области образования страны должны
признаваться как обязательными предметами
преподавания; - на базе новой модели
Государственного учебного стандарта высшего
профессионального образования должны быть
разработаны Новые планы высших
профессиональных учебных заведений Республики
Таджикистан и они должны осуществляться без
всякого субъективизма и волюнтаризма на
основе научных анализов и с учетом интересов
развития национального государства.
Ожидаемые конечные
результаты реализации
Мер С целью укрепления влияния общественных и
гуманитарных наук на темп социального,
экономического, политического и духовного
развития страны исследования должны быть
приближены к практическим требованиям
общества. Наряду с повышением теоретического
и методологического
уровня использования должны быть больше
внедрены на практике результаты научных
исследований и в результате использования
научных достижений в экономической,
социальной, политической и духовной области
общество становится все больше и
эффективнее, а также создаются условия для
реализации научных результатов.
Финансовое обеспечение
реализации Мер
Основным источником ресурсного обеспечения
Мер является бюджетное финансирование,
выделяемое по отраслям: "Наука" и
"Образование". Для выполнения Мер и
внебюджетные источники финансирования, в
частности будут привлекаться средства
международных организаций и фондов. Целевые
показатели прогнозирования финансовых
расходов и источников финансирования
определяются одновременно вместе с
разработкой отдельных мероприятий Мер
Контроль за выполнением
Мер Контроль за выполнением Мероприятий Мер
возлагается на Отделение общественных наук
Академии наук Республики Таджикистан
Введение
1. Необходимость принятия Мер по поддержке развития общественных и гуманитарных наук в Республике Таджикистан на 2009-2015 годы. Нынешнее положение общественных и гуманитарных наук
В суверенном государстве Таджикистан поддержка и упрочение научного потенциала определены и выбраны как подлинная основа и стратегический путь для устойчивого развития страны. На пути упрочения политико-правовых и базисных основ развития науки и технологий был принят ряд законов и постановлений Правительства Республики Таджикистан, которые определяют национальную политику в области науки и направлены на поддержку научного потенциала и усовершенствования научных разработок.
В 90-е годы XX века в условиях политического и социально-экономического кризиса первостепенная задача заключалась в том, чтобы по мере возможности сохранить научный потенциал институтов общественных и гуманитарных наук АН Республики Таджикистан, отраслевые академии и высшие учебные заведения, тем самым создать благоприятные условия для исполнения на высоком научном уровне исследования актуальных вопросов общественных и гуманитарных наук, укрепления научных связей с научными центрами зарубежных стран. Самым важным являлось то, что потенциал этих наук должен был опираться на изучение важных и актуальных вопросов для нового Таджикского государства. Несмотря на трудности, в особенности финансовые, институты и другие учреждения отрасли не только смогли сохранить научно-исследовательский потенциал и кадровые ресурсы, но также добились определенных успехов, продолжая изучать вопросы философии, экономики, истории, литературы, языкознания, фольклора, этнографии, востоковедении, демографии, правоведения, обществоведения, политологии и других наук.
Сегодня Таджикистан находится на этапе укрепления социально-экономических, морально-культурных основ государственного суверенитета и реализации Национальной стратегии развития на 2009-2015 годы. Данный этап ставит чрезмерно важные и фундаментальные задачи перед общественными и гуманитарными науками, так как без научного управления обществом, определения процесса развития политических, социальных и культурных явлений невозможно достичь желаемых результатов.
Общественные и гуманитарные науки должны дать соответствующий ответ на важные вопросы, поставленные историей и процессом глобализации, а также понимания национальных интересов. Жизненная необходимость и безотлагательное изучение и определение общих закономерностей развития государства и общества, сохранение национальной идентичности, развитие и укрепление исторического самосознания, воспитание народа, особенно молодого поколения, с учетом современных процессов, требуют всестороннего внимания к общественным и гуманитарным наукам. К сожалению, сегодня эти вопросы системно и в должной мере не исследованы общественными и гуманитарными науками.
2. Проблемы развития общественных и гуманитарных наук.
Необходимость их развития Трудности переходного периода требуют коренного решения финансовых вопросов и финансирования, создания условий и возможностей устойчивого развития общественных и гуманитарных наук. Поэтому возникает необходимость нового отношения и подхода к системам знаний об обществе. В этой связи, принятие и осуществление Мер по поддержке развития общественных и гуманитарных наук в Республике Таджикистан на 2009-2015 годы (далее Мер) являются важным и безотлагательным делом.
Перспектива последующего развития общественных и гуманитарных наук в Республике Таджикистан требует придания первостепенного статуса соответствующим областям науки в республике и регионе, и её интеграцию с мировыми науками. Общественные и гуманитарные науки Таджикистана в недалеком прошлом имели особые традиции и статус, таджикские ученые оставили важный след в развитии этих наук в бывшем Советском Союзе и мире.
Однако, несмотря на очевидный прогресс в области исследования
проблем общественных и гуманитарных наук, все же имелись
недостатки, такие как: - вопросы некоторых общественных и
гуманитарных наук, как антропологической философии, этики, эстетики, политологии и демографии фактически не были исследованы;
- вопросы некоторых общественных и гуманитарных наук, как правоведение и социология, были объектами недостаточного исследования и рассмотрения;
- вопросы истории таджикской культуры, в частности, философия и таджикская литература изучались с идеологической точки зрения, что не способствовало достижению научной истины;
- вопросы воспитания научных кадров в области общественных и гуманитарных наук велись крайне недостаточно.
Необходимость принятия Мер, также имеет естественную связь со
следующими важными факторами, тенденциями и изменениями, как:
- изучение совершенствования рыночной экономики и новых хозяйственных отношений;
- изучение закономерностей совершенствования новой социальной структуры гражданского общества и его статуса в устойчивом развитии и безопасности общества;
- рассмотрение законов совершенствования политической структуры общества и факторов укрепления управления государством;
- выявление закономерностей совершенствования новой таджикской культуры и её связь с мировой цивилизацией;
- определение статуса Таджикистана в современной мировой системе с учетом процессов глобализации;
- приведение в соответствии с интересами суверенного государства Таджикистан и передовыми международными стандартами методологии и содержания общественных и гуманитарных наук, и на основе этого осуществление работ по составлению книг, преподавание общественных и гуманитарных предметов в высших и средних учебных заведениях, исследование вопросов воспитания, в особенности, нравственности молодежи в современных условиях динамичного развития и изменения общества;
- изучение общественных и гуманитарных наук для раскрытия закономерностей совершенствования гражданского общества, повышения роли общественных и гуманитарных наук в укреплении национального единства, самосознания, патриотизма и общей образованности;
- особенности формирования идеологии и совершенствования общественного сознания в структуре национального государства;
- определение и конкретизация первоочередных и приоритетных направлений научных разработок в различных областях общественных и гуманитарных наук;
- расширение круга тем общественных и гуманитарных наук, укрепление материальной и технической базы научно-исследовательских институтов и других центров общественных и гуманитарных наук; - создание условий для исследования процессов совершенствования гражданского общества и определение закономерностей её развития в условиях перехода на рыночную экономику, обеспечение безопасности общества и государства в условиях глобализации;
- повышение роли общественных и гуманитарных наук в условиях перехода в гражданское общество;
- разработка Национальной концепции гражданского воспитания в Республике Таджикистан и приведение в соответствие с этим учебных пособий по общественным и гуманитарным предметам для общеобразовательных, средних специальных и высших учебных заведений.
3. Цели и задачи Мер
Целями и задачами разработки Мер с учетом общей ситуации развития общественных и гуманитарных наук являются нижеследующее:
- создание необходимой базы развития общественных гуманитарных наук на основе общечеловеческих ценностей и защиты национальных (государственных) интересов;
- совершенствование, гармоничное и неуклонное развитие самосознания, необходимого уровня мышления, индивидуального и объединенного прогресса, наследования культурных, национальных ценностей и культурных достижений таджикского народа;
- обеспечение гармоничного развития теории общественных и гуманитарных наук с учетом единого международного пространства по образованию с сохранением национальных особенностей;
- формирование необходимого уровня демократического управления, воспитание чувства политического самопознания, усвоение традиционных и общечеловеческих правил, воспитание качества высшей проницательности наследования традиций, национальных нравственных и культурных ценностей, разумное использование достижений научно-технического прогресса и т.д.;
- создание условий для полноценного развития человека, устремление его возможностей к поиску и достижению здорового образа жизни, социального развития общества, охраны природы и т.п.;
- формирование политического сознания, укрепление национального единства, национального самосознания, совершенствование основ гражданского общества, уважение к культурным, этическим и историческим ценностям, выражающих интересы новой государственности, защиты суверенитета и гармоничного развития страны.
Меры обеспечивая процесс дальнейшего развития общественных и гуманитарных наук, используют Государственный учебный стандарт высшего профессионального образования и учебных планов высших профессиональных учебных заведений Республики Таджикистан, одновременно с целью защиты национальных интересов и развития новой государственности.
4. Основные направления осуществления Мер
Мероприятия для достижения целей и выполнения задач Мер
Выполнение основных целей и задач общественных и гуманитарных наук возможно следующими способами:
- институты общественных и гуманитарных наук АН признаны как научно-методические и научно-координационные центры соответствующих отраслей. В связи с этим, данные учреждения в развитии общественных и гуманитарных наук имеют важное значение. Для выполнения этих задач они нуждаются в возрастающей с каждым днем поддержке государства;
- государственный стандарт об общественных и гуманитарных науках должен полностью выражать смысл и содержание теоретического обществоведения;
- совершенствуются способы подхода к определению особенностей и сути общественных и гуманитарных наук, их положение должно конкретно определяться среди других гуманитарных знаний и должны укрепляться их базовые основы;
- обучение общественным и гуманитарным наукам в Государственном учебном стандарте высшего профессионального образования должно иметь свое достойное место;
- общественные и гуманитарные науки, которые являются научными и теоретическими выражениями основных сфер общественной системы и познания человека в области образования страны должны признаваться как обязательными предметами обучения;
- на базе новой модели Государственного стандарта обучения высшего профессионального образования должны разрабатываться новые планы высших профессиональных учреждений Республики Таджикистан и они вопреки субъективизму и волюнтаризму должны осуществляться на основе научных анализов и учета интересов развития национального государства.
Основными факторами осуществления "Мер" являются:
- правовые факторы: внесение изменений и дополнений в нормативные правовые акты Республики Таджикистан в области науки и образования. Подготовка, принятие и введение в действие новых необходимых актов;
- экономические факторы: разработка и утверждение современных норм оплаты труда специалистам в области общественных и гуманитарных наук;
- разработка экономических программ для поддержки фундаментальных исследований таких наук и их преподавание;
- организационные факторы: внесение изменений и дополнений в Государственный стандарт образования и его постоянное усовершенствование. Разработка и постоянное совершенствование учебных программ, учебных пособий, книг и инструкций;
- выделение необходимых денежных сумм для издания исследовательских работ институтов, письменного наследия и произведений известных ученых в недалеком прошлом;
- придание особого государственного значения в решении жилищных вопросов, особенно для молодых специалистов.
Поскольку общественные и гуманитарные науки способствуют совершенствованию современного мировоззрения и морального характера человека, постольку они должны иметь приоритетный статус и движущую роль в системе науки и современных знаний.
5. Статус и структура общественных и гуманитарных наук
Структура общественных и гуманитарных наук в Республике Таджикистан состоит из исследовательских учреждений АН Республики Таджикистан, отраслевых академий, Центра стратегических исследований при Президенте Республики Таджикистан, учебных заведениях профессионального и общего среднего образования. Исследование проблем общественных и гуманитарных наук, их обучение во всех учреждениях, независимо от форм собственности и уровня учредителей, содержание и смысл их одинаковы и они осуществляются на базе обеспечения политической, социальной, культурной, научной и информационной безопасности.
Среднее общее образование является основой политической, социальной, экономической и культурной системы общества, давая людям знания, подготавливает их к жизни.
Сведения об основных отраслях жизни общества в условиях общего образования и высших учебных заведений, независимо от направлений образования, имеют обязательный характер. Они должны содержать основы политических, социальных, экономических и культурных знаний и формировать общее знание современного уровня.
Исследование вопросов общественных и гуманитарных наук в институтах Академии наук Республики Таджикистан, отраслевых научных Академий, Центре стратегических исследований при Президенте Республики Таджикистан и в высших учебных заведениях страны имеет осевую и фундаментальную особенность, и составляет основу расширения основных свойств общественных и гуманитарных наук.
Изучение общественных и гуманитарных наук в совершенстве осуществляется в высшем учебном заведении и поэтому оно должно разъяснять все вопросы и основные процессы развития общества в полном объёме на должном уровне.
6. Приоритетные направления исследований в области общественных и гуманитарных наук
В системе общественных и гуманитарных наук Республики Таджикистан отрасли и приоритетные направления формировались исторически. В период независимости, ввиду имевшихся нужд и жизненных интересов народа и страны, появились новые приоритетные направления, которые постепенно развиваются. С учетом целей и задач Мер основными приоритетными направлениями исследования в основных отраслях общественных и гуманитарных наук являются:
В области философии, политологии и социологии:
- дальнейшее расширение философских, политологических и социологических исследований с учетом удовлетворения нынешних научных, социально-политических и культурных спросов республики;
- дальнейшее исследование проблем философии естествознания, онтологии и гносеологии, этики, эстетики, логики и т.п.;
- в области истории философии всестороннее исследование философской и социально-нравственной мысли таджикского народа, философии прошлого с точки зрения современной методологии исследования, изучение актуальных вопросов истории и теории религии;
- глубокое исследование проблем устойчивого политического развития общества и национального самосознания, истории политической доктрины, вопросов власти и политического руководства и управления, политической системы общества, институтов, отношений и процесса демократии, становления и развития гражданского общества, политической системы общества, политического плюрализма и факторов стабильного политического, экономического, социального и культурного развития Таджикистана, статуса и роли Таджикистана в международной системе взаимоотношений;
- расширение социологических исследований в свете преобразований и перестроек начала XXI века ввиду определения тенденций социальных процессов в республике, совершенствование структуры власти, систематизация сотрудничества структур государства и гражданского общества, совершенствование её структуры.
В области исторической науки:
- широкое исследование истории таджикского народа с древнейших времен до конца средних веков с привлечением новых исторических и археологических источников;
- исследование новой и новейшей истории таджикского народа с учетом новых методов историографии;
- всестороннее изучение истории таджикской науки с древнейших времен до наших дней;
- исследование этнической истории Средней Азии, подготовка и издание исторических источников;
- развитие археологических исследований, подготовка Археологической карты Таджикистана;
- исследование вопросов этнокультуры и подготовка Этнографического атласа Таджикистана.
В области экономики:
- определение основных направлений преобразования и дальнейшего углубления рыночной экономики;
- анализ и определение периодов интеграции экономики Таджикистана в мировую экономическую систему;
- исследование проблем развития и усиления интеграционных процессов и сотрудничества в переходный период экономики Таджикистана и обеспечение эффективности экономической интеграции с различными государствами и группами;
- вопросы поощрения и защиты финансирования и инвесторов;
- вопросы поощрения развития малого и среднего предпринимательства;
- всестороннее сотрудничество с соответствующими кафедрами высших учебных заведений и других отраслевых научно-исследовательских институтов в исследовании важных вопросов рыночной экономики Таджикистана.
- совершенствование материально-технической базы научных исследований;
- обеспечение пропаганды научных результатов.
В области правоведения:
- исследование истории государственности таджикского народа;
- анализ и предложение национальной идеи о государстве и праве;
- разработка новых правовых, национальных теорий и их связь с международным правом;
- налаживание сотрудничества с крупными научными центрами зарубежных стран;
- изучение явлений и конкретных норм сравнительного и отраслевого права;
- исследование актуальных вопросов международного права;
- изучение правовой базы внутренней и внешней политики Республики Таджикистан;
- создание научных и правовых основ государственной политики в водной отрасли, экологии и демографии;
- постоянное совершенствование и приведение в соответствие с современными условиями законодательства.
В области филологии:
- упорядочение и анализ терминов и норм таджикского литературного языка;
- исследование научной грамматики и исторической грамматики таджикского языка, основы новых норм таджикского языка;
- подготовка и издание "Полного словаря таджикского языка", толковых, двуязычных, нормативных словарей и орфографического словаря таджикского литературного языка:
- исследование таджикской литературы с новой научной точки зрения;
- критическое исследование таджикской литературы советского периода и подготовка истории таджикской советской литературы;
- исследование литературы периода независимости и её традиций и новшеств, литературных течений и актуальных вопросов того периода;
- исследование литературных связей таджикского народа с народами зарубежных стран;
- всестороннее исследование устной литературы таджикского народа и говоров таджикского языка;
- подготовка и критическое издание "Свод таджикского фольклора";
В области востоковедения:
- изучение вопросов связанных с судьбой таджикского народа и народов региона на основе ценных источников Фонда рукописей;
- исследование теоретических и актуальных вопросов Востока с учетом тенденции мирового востоковедения, прежде всего, европейского востоковедения;
- все большее усиление направлений иранистики, афганистики, индологии и пакистанологии;
- широкое и полное исследование ислама и исламской культуры с учетом совокупностей вопросов самопознания народов и истории Центральной Азии;
- изучение истинных источников и причин конфликтов в восточных странах, нарастания волн экстремизма, терроризма и других разрушительных явлений для региона и мирового сообщества в целом.
В области демографии:
- подготовка и совершенствование теории, практики и государственной политики в регулировании народонаселения;
- подготовка и исследование вопросов двустороннего сотрудничества в сфере экологии, экологической демографии;
- разработка теории внутренней и внешней миграции (иммиграции и эмиграции), урбанизация и поселение;
- исследование проблем старения населения и прогнозирования численности и состава населения, совокупность последствий тех или иных видов демографического развития;
- разработка Концепции демографической семейной политики государства с целью повышения уровня сознательности семей по регулированию семьи и брака.
В области педагогики и психологии:
- исследование истории, теории педагогики и психологии таджикского народа;
- разработка Национальной концепции гражданского воспитания в Республике Таджикистан и привидение в соответствии с учебными пособиями общественных и гуманитарных наук;
- фундаментальное исследование социально - культурной среды в системы образования;
- включение преподавания предметов педагогики и психологии в учебных планах всех университетов, институтов и профессиональных учреждений республики;
- учреждение нового научно-методического журнала Министерства образования и науки Республики Таджикистан под названием "Преподавание общественных и гуманитарных наук"
7. Объединение и использование научного потенциала в области общественных и гуманитарных наук
В целях усиления влияния общественных и гуманитарных наук с темпами социально-экономического, политического и духовного развития страны необходимо сближение исследований к практическим нуждам общества. Наряду с повышением теоретического и методологического уровня следует все больше использовать и внедрить на практике результаты научных разработок; научные достижения в экономической, социальной, политической и духовной сферах общества должны использоваться чаще и эффективнее; также необходимо создать условия для осуществления результатов научных исследований.
Потенциалы общественных и гуманитарных наук должны использоваться путем развития научно - практических исследований, концентрируя выполнение следующих приоритетных направлениях общественно-политического, социального и духовного развития страны.
В направлении общественно-политического развития:
- совершенствование структуры власти, путей и средств укрепления кадрового потенциала, формирование философии государственной независимости;
- совершенствование системы политического управления;
- создание цивилизованного избирательного пространства;
- формирование общенациональной идеологии;
- формирование политического и культурного сознания, создание благоприятных политических гражданских условий в сознании каждого человека;
- формирование культуры общения и сотрудничество среди политических партий, движений и других политических субъектов;
- определение тех ценностей, которые способствуют сохранению национального познания в условиях глобализации.
В направлении социального развития:
- определение особенностей отношения и новой общественной структуры в Таджикистане;
- определение путей укрепления фундаментальных основ национального характера современного таджикского общества и его особенности;
- формирование представлений социальных групп о подобающем социальном поведении;
- определение соотношения знания и моральных норм в национальном менталитете;
- определение ступеней социального менталитета таджикского общества и динамики их изменения;
- формирование новой структуры социальной классификации;
- социальное самоопределение молодежи в реальных условиях нового Таджикистана;
- определение резервов групп и создание условий в системе образования;
- взаимосвязь между функционированием рынка труда и системой профессионального обучения. В направлении духовного развития:
- формирование нового мировоззрения на основе национальных и общечеловеческих ценностей;
- формирование чувства самосознания и достойного поведения;
- предусмотрение положительных и отрицательных последствий невозможности вхождения исламского мира в информационное сообщество;
- необходимость реформирования религиозного сознания в условиях информационного общества;
Обучение и воспитание научных и педагогических кадров:
- подготовка высококвалифицированных научно-педагогических кадров в области общественных и гуманитарных наук;
- участие в подготовке Государственных стандартов обучения, планов и учебных программ для высших профессиональных учебных заведений;
- подготовка учебных книг по общественным и гуманитарным наукам.
8. Поддержка новаторской деятельности
Для решения этого вопроса следует всесторонне изучить и исследовать опыт Академии наук стран Союз Независимых Государств и других зарубежных стран, необходимо на постоянной и всесторонней основе налаживание сотрудничества ученых и исследователей различных областей общественных и гуманитарных наук страны с исследовательскими учреждениями и учеными других стран.
Исследование современных проблем в области экономики, истории, филологии, востоковедения, философии, культурологии, политологии, демографии и т.д. должны осуществляться на основе новых политических, социальных и культурных явлений, следует по новому определить закономерности развития общества и научную перспективу в этих областях.
Необходимо отметить, что в системе общественных и гуманитарных наук, которая не имеет непосредственной связи с производством, определение теорий и новых научных находок имеет относительный характер, и их конкретное представление является трудным.
Для поощрения новаторства и поддержки научных исследований в областях, в которых малочисленны или вовсе не имеются специалисты в республике, необходимо осуществить следующие работы:
- направление молодых специалистов в научные центры России и другие страны, с которыми для стажировки и защиты кандидатских и докторских диссертаций подписаны соглашения о сотрудничестве;
- увеличение государственных наград для научных разработок, которые представляют интерес для общества;
- поддержка ученых в издании результатов исследования;
- развитие и расширение круга тем по общественным и гуманитарным наукам на основе всесторонней поддержки и поощрения новаторской деятельности, увеличения и укрепления научно-практических потенциалов учреждений и научно - исследовательских центров по общественным и гуманитарным наукам.
- создание и научно-практическая реализация новых отраслей, отвечающих современным требованиям общественных наук, восстановление и организация новых секторов исследования общественных и гуманитарных наук (в том числе, в области филологии- секторы этнолингвистики, диалектологии, исторического языкознания, направлений исследований литературоведения и фольклора).
- исследования в области исторических наук должны осуществляться не только посредством формационного метода, но и с использованием культурной и цивилизованной методологии.
9. Интеграция академических, отраслевых наук и высших учебных заведений. Воспитание научных кадров
Реализация стратегических задач общественных и гуманитарных наук сегодня требует прежде всего воспитания высококвалифицированных кадров на уровне, соответствующего развитию мировой науки и развитию приоритетных направлений, научной координации и интеграции академических, отраслевых наук и высших учебных заведений.
Прерывание и ослабевание связей общественных и гуманитарных институтов Академии наук Республики Таджикистан с научными центрами России, других стран Союз Независимых Государств, а также дальних зарубежных стран является серьезной проблемой. Такие связи в настоящее время необходимы, в том числе для координации научных исследований.
Недостаточный доступ к новым исследовательским материалам требует координации на современном уровне.
Одной из стратегических задач является укрепление координации научных исследований общественных и гуманитарных институтов Академии наук Республики Таджикистан, высших учебных заведений и Центра стратегических исследований при Президенте Республики Таджикистан. Мероприятия должны намечаться с тем, чтобы их осуществление позволяло бы объединить потенциалы институтов Академии наук Республики Таджикистан и высших учебных заведений, и сделать систему подготовки молодых специалистов целесообразной и эффективной.
Для привлечения ведущих научных сотрудников Академии наук Республики Таджикистан на чтение лекций, научное руководство аспирантами, подготовку к изданию книг и учебных материалов необходимо создать соответствующие условия. Это позволит студентам чаще участвовать в научных работах отделений институтов. В целях создания благоприятного состояния для осуществления научных исследований и материальной поддержки молодых преподавателей высших учебных заведений целесообразно их принятие на работу в институты на основе контракта в течение срока выполнения научного проекта или комплексных программ.
Воспитание научных кадров ведется, в основном, посредством обучения в аспирантуре и докторантуре, на этой основе должен повышаться общий уровень воспитания научных кадров.
Если при Академии наук Республики Таджикистан будет создан Институт повышения квалификации преподавателей высших учебных заведений с привлечением потенциала научно-исследовательских институтов, то было бы больше успехов в координации воспитательной работы и повышении квалификации кадров и сотрудничества ученых Академии наук Республики Таджикистан с высшими учебными заведениями.
В нынешних условиях крайне важно усилить деятельность Совета по координации научных исследований.
10. Развитие материальной и технической базы общественных и гуманитарных наук
Эффективность научных исследований и их приоритеты, возможность достижения высокого уровня научных исследований во многом зависит от состояния и обновления материальной и технической базы научных учреждений. В последнее десятилетие в Таджикистане возможность поддержки для обновления материальной и технической базы научных учреждений по известным причинам были ограниченными.
В связи с особенностями каждого учреждения и области в целях укрепления материальных и технических баз научно-исследовательских и учебных учреждений общественных и гуманитарных наук должны быть приняты соответствующие меры.
Для библиотек, которые являются информационными средствами, в целях приобретения рукописей, исторического и культурного наследия от отдельных лиц и для обеспечения их сохранности нужно выделить необходимые средства.
Необходимо выделение средств на приобретение современных оборудований, соответствующих нынешним условиям, а также для химической обработки, и таким способом необходимо восстановить исторические и культурные источники.
11. Развитие информационно-коммуникационной базы науки
Информационно-коммуникационная система общественных и гуманитарных наук не находится на должном уровне. Для развития базы этой системы необходимы следующие основные меры:
- обеспечение доступности интернет - сети и современной системы научной информации исследователям;
- содействие в приобретение исследовательских и научных работ мировых научных центров;
- возобновление научных поездок в страны Востока и Запада, а также внутри страны, проведение исследований в местностях;
- создание центра, охватывающего информацию в области общественных и гуманитарных наук;
- создание электронной научной библиотеки.
12. Развитие международного научного сотрудничества
Всякие международные научные связи, взаимообмен мнениями в различных областях науки становятся результатами прогресса науки и развития мышления ученых. Для эффективного развития международных научных связей необходимы нижеследующие меры:
- повышение уровня подготовки и готовности участников международных конференций и симпозиумов, представление истинного облика таджикской науки в мировом масштабе;
- участие таджикских ученых в осуществлении совместных научных проектов с учеными других стран и выполнение международных научных программ и т.д.
- взаимообмен научными кадрами, книгами, статьями и научными публикациями с научными учреждениями стран региона и мира.
- издание совместных научных журналов для представления достижений современной таджикской науки.
- организация научных поездок сотрудников в большие научные мировые центры
- подготовка научных кадров на основе договора в области общественных и гуманитарных наук, защиты научных диссертаций, организации научной стажировки и т.п.
13. Обеспечение финансирования развития общественных и гуманитарных наук
Основные меры, которые направлены на укрепление и ускорение инновационной и научно-технической деятельности, состоят из следующих:
- обеспечение эффективного и целесообразного использования бюджетных средств, которые выделены для финансирования научных исследований и развития научно-технических отраслей;
- сосредоточение бюджетных ресурсов в приоритетные области научных исследований и научно-технических программ. В условиях ограничения бюджетных средств важен поиск и нахождение внебюджетных источников, целенаправленное их использование для финансирования научно - исследовательских работ, также следует полнее использовать научные и научно-технические достижения;
- в Законе РТ "О государственном бюджете" фундаментальные общественные исследования должны быть признаны как приоритетные области и совершенствование финансирования данной отрасли.
- Постоянно принимать во внимание соотношение зарплаты и инфляции, а также рост цен. Бюджетное финансирование сохраняется как основной и резервный источники развития общественных и гуманитарных наук. Кроме того, для развития науки могут привлекаться дополнительные средства за счет международных организаций, учреждений, фирм и компаний, отдельных лиц, также должны быть привлечены собственные средства научных организаций.
14. Руководство по обеспечению развития общественных и гуманитарных наук
Принятие мер по развитию общественных и гуманитарных наук производится со стороны научно-исследовательских институтов АН Республики Таджикистан, других научно-исследовательских учреждений и высших учебных заведений, которые заняты этими проблемами.
Контроль за исполнением данных Мер возлагается на Отделение общественных наук Академии наук Республики Таджикистан.
Ход реализации Мер, оценка их значения и принятие мер, а также предложений по улучшению контроля за осуществлением Мер, которые направлены на достижение целей и решения вопросов по реализации Мер ведется со стороны Бюро Отделения общественных наук Академии наук Республики Таджикистан. Общее руководство по реализации Стратегии осуществляется Президиумом Академии наук Республики Таджикистан.
Контроль за реализацией Мер осуществляется Правительством Республики Таджикистан и соответствующими её структурами.
ПЕРЕЧЕНЬ ПРИОРИТЕТНЫХ ТЕМ, ЗАПЛАНИРОВАННЫХ ДЛЯ ПРИМЕНЕНИЯ В ОБЛАСТИ ОБЩЕСТВЕННЫХ И ГУМАНИТАРНЫХ НАУК НА 2009 - 2015 гг.
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------ҷ
|№| Название темы |Ответственное |Год | Результаты |Министерство, |
| | |учреждение |раз- | |ведомство и и |
| | | |работк| |учреждения, в |
| | | |и | |котором |
| | | |темы | |используется |
| | | | | |данная тема |
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------+
|1|История таджик-|Институт исто-|2009- |Составление |Академия наук |
| |ского народа в |рии, археоло- |2015 |многотомных |Республики |
| |6 томах:III, |гии и этногра-| |монографий. |Таджикистан, |
| |IV и VI тома |фии имени | |Научное |научные и |
| | |Ахмада Дониша | |использование|социальные |
| | |Академии наук | |материалов |учреждения; |
| | |Республики | |по этногенезу|кафедры высших|
| | |Таджикистан | |истории и |учебных заве- |
| | | | |археологии |дений |
| | | | |таджикского |Республики |
| | | | |народа |Таджикистан в |
| | | | | |области |
| | | | | |социальных |
| | | | | |наук |
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------+
|2|Археологическая|Институт исто-|2009- |Издание мно- |Академия наук |
| |карта |рии, археоло- |2015 |готомных |Республики |
| |Таджикистана |гии и этногра-| |сборников и |Таджикистан, |
| | |фии имени | |карт всех |Министерство |
| | |Ахмада Дониша | |археологиче- |культуры |
| | |Академии наук | |ских объектов|Республики |
| | |Республики | |Республики |Таджикистан, |
| | |Таджикистан | |Таджикистан |факультеты |
| | | | | |истории |
| | | | | |высших учебных|
| | | | | |заведений |
| | | | | |Республики |
| | | | | |Таджикистан |
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------+
|3|Написание |Институт |2009- |Составление |Академии наук |
| |научных работ |философии |2015 |многотомных |Республики |
| |по проблемам |Академии наук | |монографий и |Таджикистан, |
| |формирования |Республики | |книг,статей |Центр страте- |
| |гражданского |Таджикистан | |и других |гических |
| |общества, | | |публикуемых |исследований |
| |демократических| | |материалов |при Президенте|
| |процессов и | | | |Республик |
| |укрепления | | | |Таджикистан, |
| |самосознанию, | | | |факультет |
| |особенностей | | | |кафедры фило- |
| |отношений в | | | |софии вузов |
| |новом обществе-| | | |Республики |
| |нном строе | | | |Таджикистан |
| |Республики | | | | |
| |Таджикистан, | | | | |
| |политическим | | | | |
| |институтам | | | | |
| |общества, по | | | | |
| |реформированию | | | | |
| |религиозного | | | | |
| |сознания в | | | | |
| |условиях гло- | | | | |
| |бализации, по | | | | |
| |истории филосо-| | | | |
| |фии таджикского| | | | |
| |народа | | | | |
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------+
|4|Перевод древних|Институт фило-|2009- |Составление |Академия наук |
| |филосовских |софии Академии|2015 |монографий, |Республики |
| |произведений с |наук Республи-| |многотомных |Таджикистан, |
| |арабского языка|ки Таджикистан| |произведений |Министерство |
| |на таджикский и|с привлечением| |и статей |образования |
| |русский языки, |соответствую- | | |Республики |
| |и с таджикского|щих специали- | | |Таджикистан, |
| |на русский язык|стов из | | |Министерство |
| | |других научных| | |культуры |
| | |учреждений | | |Республики |
| | | | | |Таджикистан |
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------+
|5|Совершенствова-|Институт |2009- |Вопросы |Маджлиси Оли
| |ние права и |государства и |2015 |отдельных |Республики
| |законодатель- |права Академии| |отраслей |Таджикистан, |
| |ства Республики|наук Республи-| |современного |Академия наук |
| |Таджикистан на |ки Таджикистан| |права,консти-|Республики |
| |современном | | |туционного, |Таджикистан, |
| |этапе | | |гражданского,|юридические |
| | | | |предпринимате|факультеты |
| | | | |льского и |университетов |
| | | | |уголовного | |
| | | | |права будут | |
| | | | |изучены, | |
| | | | |анализированы| |
| | | | |и по ним | |
| | | | |будут сделаны| |
| | | | |выводы; | |
| | | | |Конкретные | |
| | | | |рекомендации | |
| | | | |и предложения| |
| | | | |по совершен- | |
| | | | |ствованию | |
| | | | |законодатель-| |
| | | | |ства,их внед-| |
| | | | |рение на | |
| | | | |практике | |
| | | | |может дать | |
| | | | |положительные| |
| | | | |социальные | |
| | | | |результаты; | |
| | | | |будет прове- | |
| | | | |дена научная | |
| | | | |конференция; | |
| | | | |будут состав-| |
| | | | |лены и изданы| |
| | | | |научные | |
| | | | |статьи,моног-| |
| | | | |рафии и | |
| | | | |учебные | |
| | | | |пособия | |
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------+
|6|Исследование |Институт |2009- |Результаты |Маджлиси Оли |
| |государственных|государства и |2015 |научных |Республики |
| |и правовых |права Академии| |исследований |Таджикистан, |
| |изменений в |наук Республи-| |в форме пред-|Академия наук |
| |Таджикистане и |ки Таджикистан| |ложений и |Республики |
| |других странах | | |рекомендаций |Таджикистан, |
| |СНГ | | |будут пред- |юридические |
| | | | |ставлены |факультеты |
| | | | |соответству- |университетов |
| | | | |ющим | |
| | | | |учреждениям | |
| | | | |и органам | |
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------+
|7|Подготовка и |Институт языка|2009- |Составление |Академия наук |
| |издание |и литературы |2015 |монографий, |Республики |
| |"Полного сло- |имени Рудаки | |статей и |Таджикистан, |
| |варя таджикско-|Академии наук | |научных |Министерство |
| |го языка" в 6 |Республики | |материалов |образования |
| |томах и |Таджикистан | | |Республики |
| |"Толкоговго | | | |Таджикистан, |
| |словаря таджик-| | | |Министерство |
| |ского языка" | | | |культуры |
| | | | | |Республики |
| | | | | |Таджикистан |
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------+
|8|Подготовка и |Институт |2009- |Подготовка |Академия наук |
| |издание "Исто- |языка и лите- |2015 |монографий, |Республики |
| |рии таджикской |ратуры имени | |диссертаций и|Таджикистан, |
| |литературы" в |Рудаки | |многотомных |Министерство |
| |4 томах |Академии наук | |произведений |образования |
| | |Республики | | |Республики |
| | |Таджикистан | | |Таджикистан |
+-+---------------+--------------+------+-------------+--------------+
|9|Продолжение |Институт языка|2009- |Издание книг,|Академия наук |
| |издания |и литературы |2015 |статей и |Республики |
| |"Свода таджик- |имени Рудаки | |диссертаций |Таджикистан |
| |ского фольк- |Академии наук | | |Министерство |
| |лора" |Республики | | |образования |
| | |Таджикистан | | |Республики |
| | | | | |Таджикистан |
| | | | | |Министерство |
| | | | | |культуры |
| | | | | |Республики |
| | | | | |Таджикистан |
+-++--------------+--------------+------+-------------+--------------+
|10|Подготовка |Институт вос- |2009- |Повышение |Министерство |
| |исследование и|токоведения и |2015 |уровня худо- |образования |
| |издание серии |письменного | |жественной, |Республики |
| |ценных письме-|наследия | |культурной и |Таджикистан |
| |нных художест-|Академии наук | |религиозной |Министерство |
| |венных, |Республики | |образованно- |культуры |
| |исторических |Таджикистан | |сти,усиление |Республики |
| |и исламских | | |самосознания |Таджикистан |
| |произведений | | |и националь- | |
| | | | |ной гордости,| |
| | | | |повышение | |
| | | | |авторитета | |
| | | | |Таджикистана | |
+--+--------------+--------------+------+-------------+--------------+
|11|Исследование |Институт |2009- |Разработка и |Министерство |
| |политических, |востоковедения|2015 |реализация |иностранных |
| |социальных и |и письменного | |успешной ре- |дел Республики|
| |культурных |наследия | |гиональной и |Таджикистан, |
| |процессов |Академии наук | |международной|сектор внешней|
| |Ирана,Афгани- |Республики | |стратегии, |политики |
| |стана и других|Таджикистан | |расширении и |Исполнительно-|
| |стран Востока | | |развитие ре- |го аппарата |
| |во второй | | |гионального |Президента |
| |половине XX и | | |сотрудниче- |Республики |
| |начале XXI | | |ства,предот- |Таджикистан, |
| |века | | |вращение |Академия наук |
| | | | |угроз и опа- |Республики |
| | | | |сностей для |Таджикистан |
| | | | |Таджикистана | |
| | | | |и историчес- | |
| | | | |кого региона | |
| | | | |Центральной | |
| | | | |Азии | |
+--+--------------+--------------+------+-------------+--------------+
|12|Экономические |Институт |2009- |Создание |Министерство |
| |преобразования|экономики |2015 |разных форм |экономического|
| |в Таджикистане|Академии наук | |собственно- |развития и |
| |в период пере-|Республики | |сти,реоргани-|торговли, |
| |хода на рынок |Таджикистан | |зация струк- |Министерство |
| | | | |туры произво-|финансов |
| | | | |дства,устой- |Республики |
| | | | |чивое финан- |Таджикистан, |
| | | | |совое и дене-|Государстве- |
| | | | |жное положе- |нный комитет |
| | | | |ние,соверше- |по инвестици- |
| | | | |нствование |ям и управле- |
| | | | |производстве-|нию государст-|
| | | | |нных отноше- |венным имуще- |
| | | | |ний в соотве-|ством |
| | | | |тствии с тре-|Республики |
| | | | |бованиями |Таджикистан |
| | | | |рыночной | |
| | | | |экономики | |
+--+--------------+--------------+------+-------------+--------------+
|13|Разработка |Институт |2009- |Составление |Министерство |
| |Концепции |демографии |2015 |монографий и |труда и заня- |
| |демографиче- |Академии наук | |статей о го- |тости населе- |
| |ской семейной |Республики | |сударственной|ния Республики|
| |политики |Таджикистан | |политике по |Таджикистан |
| | | | |вопросам | |
| | | | |регулирования| |
| | | | |семьи и | |
| | | | |народонасе- | |
| | | | |ления | |
+--+--------------+--------------+------+-------------+--------------+
|14|Подготовка |Министерство |2009- |Издание книг,|Министерство |
| |рекомендаций |образования |2015 |сборников и |образования |
| |и предложений |Республики | |рекомендации |Республики |
| |относительно |Таджикистан, | | |Таджикистан |
| |создания |Академия | | |Академии педа-|
| |социально- |педагогических| | |гогических |
| |культурной |наук, Научно | | |наук |
| |среды в |исследователь-| | | |
| |системе |ский Институт | | | |
| |образования |педагогических| | | |
| | |наук | | | |
+--+--------------+--------------+------+-------------+--------------+