Тартиби хунгирӣ, нигоҳдорӣ ва истифодабарии хун ва бофтаҳои шаҳрвандон, ки таҳти таъсири шуоъҳои ионизатсияшуда қарор доштанд

1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

1. Тартиби хунгирӣ, нигоҳдорӣ ва истифодабарии хун ва бофтаҳои шаҳрвандон, ки таҳти таъсири шуоъҳои ионизатсияшуда қарор доштанд (минбаъд - Тартиб), тартиби хунгирӣ, нигоҳдорӣ, истифодабарии хун ва бофтаҳои шаҳрвандонеро, ки зери таъсири шуоъҳои ионизатсияшуда қарор доштанд, муқаррар менамояд.

2. Тартиби мазкур барои таъмини назорати фаъолияти тиббӣ ва ҳифзи иҷтимоӣ мусоидат намуда, бехатарии хизматрасониҳои тиббиро ба аҳолӣ аз ҷониби муассисаҳои тиббӣ сарфи назар аз шакли моликият ва тобеияти идоравӣ таъмин менамояд.

2. ТАРТИБИ ХУНГИРӢ ВА БОФТАҲОИ ШАҲРВАНДОН, КИ ЗЕРИ ТАЪСИРИ ШУОЪҲОИ ИОНИЗАТСИЯШУДА ҚАРОР ДОШТАНД

3. Хунгирӣ, нигоҳдорӣ, истифодабарии хун ва бофтаҳои шаҳрвандон, ки зери таъсири шуоъҳои ионизатсияшуда қарор доштанд, аз ҷониби ташкилотҳои тандурустӣ амалӣ шуда, нисбати шаҳрвандони зерин гузаронида мешаванд:

- шаҳрвандоне, ки миқдори шуоъхӯриро аз манбаъҳои шуоъҳои ионизатсияшуда қабул кардаанд ва он аз миқдори ниҳоии иҷозатдодашуда мувофиқи меъёрҳои гигиенӣ барои кормандони дар алоқаи бевосита қарордошта ва шаҳрвандони дорои патологияи организм аз таъсири шуоъҳои ионизатсияшуда баландтар мебошад;

- шаҳрвандоне, ки дар минтақаҳои аз маводи радиактивӣ олудагардида зиндагӣ, кор ва адои хизмат (аз ҷумла фаврӣ) намудаанд;

- кӯдакон ва наслҳои ояндаи шаҳрвандоне, ки ба таъсири шуоъҳои ионизатсияшуда дучор гардидаанд.

4. Ҷамъоварии хун аз ангушт барои омӯзиши миқдорӣ ва сифатии элементҳои шаклии хун (эритроситҳо, лейкоситҳо, тромбоситҳо), муайян намудани миқдори гемоглобин дар хун ва суръати таҳшиншавии эритроситҳо (СТЭ) зарур мебошад.

5. Ҷамъоварии хун аз рагҳо бо мақсади омӯзиши миқдории нишондиҳандаҳои биокимиёвии хун (озмоиши ҷигар, озмоиши ревматологӣ, миқдори глюкоза, фибриноген, карбамид, креатинин), ошкор намудани барангезандаҳои сироятҳо (барои гемокултура ва муайян намудани ҳассосият ба антибиотикҳо) ва ҷисмҳои бегона (антитела) зидди ВНМО (вируси норасоии масунияти одам) иҷро мегардад. Ҳаҷми хуни аз рагҳо ҷамъоваришаванда аз шумораи ҷузъҳои муайяншаванда ба ҳисоби 1-2 мл сари ҳар намуди таҳлил вобастагӣ дорад.

6. Ҷамъоварии бофта аз шаҳрвандони ба таъсири шуоъҳои ионизатсияшуда дучоргардида бо розигии ихтиёрии огоҳонаи онҳо ва дар сурати набудани доруҳои хунгузаронӣ ва тадқиқоти рентгенӣ дар давоми се моҳи гузашта иҷро мегардад.

7. Ҷамъоварии бофтаҳо аз ҷониби духтурҳои соҳаи мувофиқ ҳангоми гузаронидани чораҳои табобатию ташхисӣ, шубҳа ба мавҷудияти бемориҳои онкологӣ, инчунин мудохилаи ҷарроҳӣ иҷро мегардад.

3. ТАРТИБИ НИГОҲДОРӢ, ИСТИФОДАБАРИИ ХУН ВА БОФТАҲОИ ШАҲРВАНДОНЕ, КИ ЗЕРИ ТАЪСИРИ ШУОЪҲОИ ИОНИЗАТСИЯШУДА ҚАРОР ДОШТАНД

8. Нигоҳдории намунаҳои хун барои гузаронидани таҳлил дар ҳарорати хона на зиёда аз 8 соат иҷозат дода мешавад. Ҳангоми сардкунии намунаҳо то ҳарорати +4? С нигоҳдории он давоми як ҳафта иҷозат дода мешавад.

9. Ҷузъҳои хун, ки ба таркибашон эритросит дохил мешавад (миқдори эритроситҳо, моддаҳои муаллақ, эритроситҳои шусташуда ва обкардашуда), хунобаи стандартӣ дар яхдон дар ҳарорати +2? С то +6? С дар ҳолати амудӣ нигоҳ дошта шуда, баъд аз 24 соати ҳамлу нақли онҳо ҳарораташон аз +10? С набояд баландтар бошад.

10. Нигоҳдории консентрати тромбоситҳо дар зарфҳои пластикӣ дар ҳарорати аз +20? С то +24? С бо мунтазам алвонҷ додани зарф ба нигоҳдории қобилияти ҳаётии онҳо, нигоҳдории рН-и устувор дар сатҳи 7 ва таъмини ҳуҷайраҳо бо оксиген мусоидат менамояд.

11. Нигоҳдории зардоби тезяхкардашуда, криопресипитат (яхкунондашуда) дар ҳарорати на зиёда аз - 30? С иҷро мегардад. Реҷаҳои зерин барои нигоҳдории зардоби тезяхкардашуда (ЗТЯ) иҷозат дода мешаванд:

- 24 моҳ дар ҳарорати то -30? С;

- 12 моҳ дар ҳарорати аз -25? С то -30? С;

- гранулоситҳо аз +20? С то +24? С.

12. Шароити нигоҳдории ҷузъҳои хун бо дарназардошти:

- талаботи таъмини ҳадди бехатарӣ;

- таъмини қобилияти ҳаётӣ ва фоиданокии фунсионалӣ дар давоми тамоми муҳлати нигоҳдорӣ муқаррар мегарданд.

13. Шароити нигоҳдории ҷузъҳо бояд мунтазам санҷиш гарданд.

14. Хуни ҷамъоваришуда барои гузаронидани таҳлил, ташхиси беморӣ истифода шуда, баъдан нобуд карда мешавад.

15. Нигоҳдории тӯлонии хун ва бофтаҳо (то 6 моҳ) бо яхкунонии то ҳарорати -20? С барои истифодаи онҳо дар гузаронидани таҳлил дар онкомаркерҳо, холестерин, карбамид ва ҳормонҳо давоми якчанд моҳ имконпазир мебошад.

16. Ҳамлу нақли намунаҳои хун ва бофтаҳо то ҷойи нигоҳдорӣ бо риоя намудани реҷаи ҳарорати аз +4? С то +6? С аз рӯйи Селсий (халта-яхдон) ба анҷом расонида мешавад.

4. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ

17. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои вайрон кардани Тартиби мазкур тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.