ОИННОМАИ Маркази ҷумҳуриявии экспертизаи судӣ ва криминалистии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон

1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ

1. Маркази ҷумҳуриявии экспертизаи судӣ ва криминалистии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - марказ) муассисаи давлатӣ буда, муассиси он Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - муассис) мебошад.

2. Мақоми ваколатдори идоракунии марказ Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - вазорат) мебошад.

3. Марказ фаъолияти худро мутобиқи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи экспертизаи давлатии судӣ", дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофнамудаи Тоҷикистон ва оинномаи мазкур ба роҳ мемонад.

4. Марказ ҳуқуқ дорад аз номи худ ҳуқуқҳои молу мулкӣ ва ғайримолумулкиро ба даст оварда, дар мурофиаҳои судӣ мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок намояд.

5. Марказ ҳуқуқ дорад дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ва берун аз он бо корхонаҳо, муассисаҳо ва дигар ташкилотҳо, новобаста аз шакли моликияташон, инчунин бо шахсони воқеӣ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон шартномаҳо бандад.

6. Марказ ташкилоти ғайритиҷоратӣ мебошад.

7. Номи расмии пурраи марказ бо забони давлатӣ: Маркази ҷумҳуриявии экспертизаи судӣ ва криминалистии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон. Номи расмии ихтисоркардашудаи марказ бо забони давлатӣ: МҶЭСК ВА ҶТ.

8. Марказ шахси ҳуқуқӣ буда, дорои филиалҳо, сметаи хароҷот ва тавозуни мустақил, ҳисобҳои бонкӣ, муҳр, штамп, нишонаи махсус (логотип), бланкҳо ва ғайра мебошад.

9. Маҳалли ҷойгиршавии марказ:

Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳри Душанбе, кӯчаи Айнӣ, 127.

2. ҲУҚУҚ ВА УҲДАДОРИҲОИ МАРКАЗ

10. Марказ ҳуқуқ дорад:

- бо тартиби муқарраргардида молу мулки дар асоси ҳуқуқи идораи оперативӣ ба ӯ таалуқдоштаро соҳибӣ ва истифода намояд;

- бо тартиби муқарраршуда барои хариди таҷҳизот шартномаҳо баста, дигар амалҳои ҳуқуқиро иҷро намояд;

- дар ташкилотҳои қарзии Ҷумҳурии Тоҷикистон суратҳисобҳо кушояд;

- дигар амалҳоеро, ки ба мақсаду вазифаҳои марказ ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мухолифат намекунанд, анҷом диҳад.

11. Марказ уҳдадор мебошад:

- фаъолияти худро мутобиқи Конститутсия ва қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом дода, иҷрои талаботи оинномаи мазкурро таъмин намояд;

- фармону амр ва дастурҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарору фармоиши Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, супоришҳои вазири адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистонро мутобиқи тартиби муқарраршуда ба иҷро расонад;

- сирри давлатӣ ва хизматиро нигоҳ дошта, нигоҳдории ҳуҷҷатҳо ва махфияти маълумоти барои экспертиза пешниҳодгардидаро таъмин намояд;

- оид ба фаъолияти худ ба Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳисобот пешниҳод намояд;

- воситаҳои молиявиро мутобиқи қонунгузорӣ ва шартҳои созишномаҳои басташуда истифода кунад;

- ба кормандони худ шароити бехатари меҳнатро таъмин намояд;

- баҳисобгирии оперативӣ ва муҳосибавии фаъолияти молиявию хоҷагиро анҷом дода, ҳуҷҷатҳои оморӣ ва муҳосибавиро таҳия намояд;

- дигар уҳдадориҳое, ки аз қонунгузорӣ бармеоянд, иҷро намояд.

3. МАҚСАД, ВАЗИФА ВА НАМУДҲОИ ФАЪОЛИЯТИ МАРКАЗ

12. Мақсади асосии марказ ҳимояи манфиатҳои давлат, ҳуқуқ ва озодии инсон ва шаҳрванд, манфиатҳои қонунии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ тавассути гузаронидани экспертизаи давлатии судӣ ва криминалистӣ бо истифода аз донишҳои махсус дар соҳаи илм, техника, санъат ва ҳунар мебошад.

13. Вазифаҳои асосии марказ:

- муайян намудани ҳолатҳое, ки аз рӯи таъиноти суд, қарорҳои судя, шахси таҳқиқкунанда, муфаттиш ё прокурор, инчунин дархости шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ ташкил ва гузаронидани экспертизаи давлатии судиро талаб менамоянд;

- иҷро намудани нақши муассисаи асосии экспертизаи давлатии судӣ оид ба таъмини фаъолияти илмию методии муассисаҳои экспертӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;

- гузаронидани тадқиқоти илмӣ дар соҳаи экспертизаи давлатии судӣ;

- интихоб, тайёрии касбӣ ва такмили ихтисоси экспертони соҳаи экспертизаи судӣ ва криминалистӣ.

14. Намудҳои асосии фаъолияти марказ:

- мутобиқи талаботи қонунгузорӣ гузаронидани экспертизаи судӣ ва криминалистӣ аз рӯйи парвандаҳои ҷиноятӣ, гражданӣ, оилавӣ, маъмурӣ, иқтисодӣ, инчунин аз рӯйи дархости шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

- гузаронидани тадқиқоти илмӣ бо мақсади таҳия ва такмили усулҳои гуногуни экспертизаи судӣ ва криминалистӣ дар асоси дастовардҳои муосири илмӣ ва техникӣ;

- гузаронидани корҳои илмию методӣ дар соҳаи экспертизаи судӣ дар ҳамкорӣ бо мақомоти таҳқиқ, тафтишоти пешакӣ, прокуратура ва суд;

- таҳия ва нашри маҷаллаҳо вобаста ба фаъолияти экспертизаи давлатии судӣ, таъмин намудани муассисаҳои экспертӣ бо маводи илмию методӣ;

- гузаронидани аттестатсия ва омода намудани кадрҳои баландихтисос дар соҳаи экспертизаи давлатии судӣ.

15. Фаъолияти дигари марказ:

- гузаронидани корҳои илмию тадқиқотӣ дар соҳаи экспертиза барои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ;

- таҳияи пешниҳод ва тавсияҳо ба мақомоти таҳқиқ ва тафтишоти пешакӣ ҷиҳати пешгирии ҷиноятҳо ва дигар ҳуқуқвайронкуниҳо дар асоси маводи барои гузаронидани экспертиза пешниҳодгардида;

- баланд бардоштани сатҳи дониши илмию амалӣ ва маҳорати касбии кормандони марказ ва дигар муассисаҳои экспертӣ;

- омӯзиш ва ҷамъбасти таҷрибаи экспертӣ, таҳияи пешниҳодҳо доир ба истифодаи босамар ва такмили экспертизаи судӣ;

- омӯзиш, паҳнкунӣ ва татбиқи усулҳои муосири ташкил ва гузаронидани экспертизаи судӣ дар асоси дастовардҳои муосири илмию техникӣ дар таҷрибаи экспертӣ;

- таъмини экспертон бо таҷҳизоти криминалистӣ, адабиёти махсуси соҳавӣ ва ба таври доимӣ баланд бардоштани сатҳи тахассуси кормандони илмӣ ва техникии марказ;

- бо тартиби муқарраргардида гузаронидани конференсияҳо ва семинарҳо оид ба масъалаҳои рушди экспертизаи судӣ, иштирок дар конференсияҳо, ҷаласаҳо ва семинарҳое, ки аз тарафи дигар муассисаҳои илмию тадқиқотӣ ташкил карда мешаванд.

4. ТАШКИЛИ ФАЪОЛИЯТ ВА ИДОРАКУНИИ МАРКАЗ

16. Ваколатҳои вазири адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон мансуб ба масъалаҳои марказ:

- директори марказ ва муовини директори марказро ба мансаб таъин ва озод мекунад; сохтори дохилиидоравии марказро бо тартиби муқарраргардида тасдиқ менамояд;

- ҷадвали басти мансабҳо ва нақшаи фаъолияти молиявии марказро дар мувофиқа бо мақомоти ваколатдори давлатӣ дар соҳаи молия тасдиқ менамояд;

- ҳисоботи солона ва ҳисоботи солонаи муҳосибавии марказро тасдиқ мекунад.

17. Марказро директор роҳбарӣ менамояд, ки аз ҷониби вазири адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мансаб таъин ва аз мансаб озод карда мешавад. Директори марказ фаъолияти худро дар асоси талаботи қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармонҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, қарорҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, фармоишҳои вазири адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва оинномаи мазкур амалӣ менамояд.

18. Директори марказ дорои як муовин мебошад, ки аз ҷониби вазири адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ба мансаб таъин ва аз мансаб озод карда мешавад.

19. Муовини директори марказ дар ҳолати ҳозир набудани директор уҳдадории мансабии ӯро иҷро менамояд.

20. Роҳбарони филиалҳои марказ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳои Суғд ва Хатлон, сардорони шуъбаҳо, бахшҳо ва дигар кормандони марказ, ба истиснои ҳайати хизматрасон дар асоси розигии хаттии вазири адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби директори марказ ба мансаб таъин ва аз мансаб озод карда мешаванд.

21. Директори марказ:

- аз номи марказ амал намуда, барои иҷрои вазифаҳои ба зиммааш вогузоршуда дар соҳаи муқарраршудаи фаъолият шахсан ҷавобгар аст;

- молу мулк ва маблағҳои марказро мувофиқи қонунгузорӣ истифода мекунад;

- манфиатҳои марказро аз рӯйи масъалаҳое, ки ба ваколати ӯ дохиланд, дар назди шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ муаррифӣ менамояд;

- бо тартиби муқарраргардида шартнома, созишномаҳо мебандад ва аз номи марказ ваколатномаҳо медиҳад;

- бо розигии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар сарраёсати хазинадории Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон суратҳисоб мекушояд;

- ба Шӯрои илмию техникии марказ ва Шӯрои ҳамоҳангсозии байниидоравӣ оид ба масъалаҳои экспертизаи давлатии судии назди Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳбарӣ менамояд;

- дар доираи ваколати худ фармоиш мебарорад ва супоришҳо медиҳад, низомномаҳои воҳидҳои сохторӣ ва дастурамалҳои мансабии кормандонро тасдиқ менамояд;

- ҳайати хизматрасонии марказро тибқи қонунгузорӣ оид ба меҳнат ба кор қабул менамояд;

- нисбат ба кормандони марказ ҷазои интизомиро тибқи қонунгузорӣ татбиқ менамояд;

- дар доираи ваколати худ кормандони марказро ҳавасманд мегардонад ва оид ба мукофотонидани онҳо ба роҳбарияти вазорат пешниҳоди дахлдор манзур менамояд;

- усулҳои ҳавасмандгардониро дар марказ муайян ва амалӣ менамояд;

- оид ба пӯшонидани хароҷоти марказ ва филиалҳои он ба вазири адлия пешниҳод ирсол менамояд;

- ба кормандоне, ки соли оғози фаъолияти корӣ доранд, то як сол муҳлати санҷишӣ таъин мекунад, бо дигар кормандон ба муҳлати муқарраргардида шартномаи меҳнатӣ мебандад;

- фаъолияти комиссияи экспертии тахассусиро ба роҳ мемонад;

- дорои дигар ҳуқуқ ва уҳдадориҳое мебошад, ки дар моддаҳои 14 ва 15 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи экспертизаи давлатии судӣ" пешбинӣ гардидаанд.

22. Директори марказ барои иҷрои вазифа ва уҳдадориҳои тибқи қонунгузорӣ ва оинномаи мазкур ба зиммаи марказ гузошташуда масъул мебошад.

23. Марказ дар мувофиқа бо вазири адлия филиалҳои (намояндагиҳои) худро мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкил менамояд.

24. Филиалҳои марказ шахси ҳуқуқӣ набуда, роҳбарони онҳо тибқи ваколатнома, ки аз тарафи директори марказ дода мешавад, фаъолият менамоянд.

5. ВАЗЪИ ҲУҚУҚИИ МАРКАЗ

25. Шакли ташкиливу ҳуқуқии марказ мутобиқи моддаи 132 Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян карда шудааст.

26. Мутобиқи оинномаи мазкур марказ ҳуқуқ дорад, ки ба фаъолияти даромаднок машғул шавад. Даромад ва молу мулки аз фаъолияти мазкур бадастовардашуда мутобиқ ба мақсадҳои оинномавии он истифода бурда мешаванд.

27. Марказ дорои дигар ҳуқуқҳое мебошад, ки бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ташкилотҳои ғайритиҷоратӣ муайян карда шудааст.

28. Марказ аз рӯи уҳдадориҳои худ бо маблағи пулии дар ихтиёрдоштаи худ масъулият дорад.

6. НАМУДҲОИ ЭКСПЕРТИЗАИ ДАР МАРКАЗ ГУЗАРОНИДАШАВАНДА

29. Дар марказ тибқи тартиби муқарраргардида намудҳои зерини экспертизаи судӣ ва криминалистӣ гузаронида мешаванд:

1) экспертизаи хатшиносӣ;

2) экспертизаи техникӣ- криминалистии ҳуҷҷатҳо;

3) экспертизаи фототехникӣ;

4) экспертизаи ҳабитологӣ;

5) экспертизаи пайшиносӣ;

6) экспертизаи силоҳшиносӣ (баллистикӣ) ва пайҳои тир;

7) экспертизаи нишонаҳои тамғавӣ;

8) экспертизаи инфиҷорӣ-техникӣ;

9) экспертизаи криминалистии мавод, ашё ва маснуот;

10) экспертизаи хокшиносӣ;

11) экспертизаи биологӣ;

12) экспертизаи сохтмонӣ - техникӣ;

13) экспертизаи нақлиётӣ;

14) экспертизаи муҳосибӣ;

15) экспертизаи молиявӣ-иқтисодӣ;

16) экспертизаи молшиносӣ;

17) экспертизаи судӣ-экологӣ;

18) экспертизаи судӣ-овозшиносӣ.

30. Марказ экспертизаи ибтидоӣ, иловагӣ, такрорӣ, комиссионӣ ва комплексӣ мегузаронад.

31. Агар аз марказ бо таъиноти суд, қарори судя, шахси таҳқиқкунанда, муфаттиш ё прокурор, инчунин дархости шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ намуди экспертизае дархост карда шавад, ки дар банди 29 оинномаи мазкур пешбинӣ нагардидааст, директори марказ онро бе баррасӣ ба ҷониби дархосткунанда бармегардонад.

32. Намуди экспертизаи берун аз ваколати марказбуда ва танҳо аз рӯи он таъиншуда, наметавонад бо ҷалби коршинос ва ё мутахассисони дигар соҳаҳо аз вазорату идораҳо ва ташкилоту муассисаҳо таъин ва амалӣ карда шавад.

33. Дар сурати таъин гардидани экспертизаи комплексӣ, агар аз нисф зиёди масъалаҳо ба намудҳои экспертизаи бо банди 29 оинномаи мазкур пешбинигардида, рабт дошта бошанд, пас он аз ҷониби марказ бо ҷалби коршиносон амалӣ карда мешавад.

7. ФИЛИАЛҲОИ МАРКАЗ

34. Марказ филиалҳои зерин дорад:

- филиали марказ дар шаҳри Хоруғи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон;

- филиали марказ дар шаҳри Бохтари вилояти Хатлон;

- филиали марказ дар шаҳри Хуҷанди вилояти Суғд.

35. Филиалҳо фаъолияти худро дар асоси низомномаҳои худ ба амал мебароранд.

8. МОЛУ МУЛКИ МАРКАЗ

36. Молу мулки марказ аз фондҳои асосӣ ва воситаҳои дигаре, ки арзиши онҳо мутобиқи харҷнома тасдиқ шудаанд ё дар тавозуни мустақили марказ муайян карда шудааст, иборат мебошад.

37. Молу мулки марказ моликияти давлатии ҷумҳуриявӣ буда, ба марказ бо ҳуқуқи идораи оперативӣ вобаста карда шудааст.

38. Марказ ҳуқуқ дорад молу мулки ба он вобасташударо дар доираи талаботи муайянкардаи қонунгузорӣ, мутобиқи таъинот ва фаъолияти хеш, инчунин таъиноти мақсаднок молу мулк истифода намояд.

39. Марказ ҳуқуқ надорад молу мулки дар ихтиёраш қарордошта ё аз ҳисоби маблағҳои тибқи сметаи хароҷот харидашударо фурӯшад ё онро тариқи дигар ихтиёрдорӣ намояд.

40. Манбаъҳои ташаккулёбии молу мулки марказ:

- маблағгузории буҷети ҷумҳуриявӣ;

- маблағҳои махсус, ки дар натиҷаи гузаронидани экспертиза ба суратҳисоби махсус ворид гардидаанд;

- дигар манбаъҳои маблағгузорӣ, ки бо қонунгузорӣ манъ нашудааст.

41. Марказ дар назди мақомоти андоз ва омор оид ба масъалаҳои дахлдор ҳисоботдиҳанда мебошад.

42. Марказ воситаҳои пулии худро дар суратҳисоби сарраёсати хазинадории марказии Вазорати молияи Ҷумҳурии Тоҷикистон нигоҳ медорад ва ҳама гуна амалиёти бонкиро мутобиқи қонунгузорӣ ба амал мебарорад.

9. ФАЪОЛИЯТИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ МАРКАЗ

43. Марказ тавассути Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи амалӣ кардани фаъолияти байналмилалиро вобаста ба экспертизаи судӣ тибқи қонунгузорӣ дорад.

44. Фаъолияти байналмилалии марказ:

- иштирок дар барномаҳои мубодилаи таҷриба дар соҳаи экспертизаи судӣ;

- якҷо бо муассисаҳои экспертии дигар давлатҳо гузаронидани конфренсияҳо ва машваратҳо вобаста ба масоили экспертизаи судӣ, омода ва гузаронидани барномаҳои омӯзишӣ дар соҳаи экспертизаи судӣ;

- иштирок дар барномаҳои омӯзишии созмонҳои байналмилалӣ вобаста ба фаъолияти экспертизаи судӣ.

45. Дар мувофиқа бо муассис марказ тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи узвияти иттиҳодияҳои байналмилалии экспертиро дорад.

10. ҚАТЪ ГАРДИДАНИ ФАЪОЛИЯТИ МАРКАЗ

46. Қатъ гардидани фаъолияти марказ дар натиҷаи барҳамдиҳӣ ва азнавташкилдиҳӣ мутобиқи муқаррароти қонунгузории граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат мегирад.

47. Азнавташкилдиҳии марказ метавонад бо қарори муассис мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба амал бароварда шавад. Дар ҳолати азнавташкилдиҳии марказ ҳуҷҷатҳо бо тартиби муқарраргардида ба вориси ҳуқуқии он дода мешаванд.

48. Барҳамдиҳии марказ бо тартибе, ки Кодекси граждании Ҷумҳурии Тоҷикистон муқаррар намудааст, ба амал бароварда мешавад.

49. Молу мулке, ки пас аз қонеъ гардонидани талаби кредиторон боқӣ мемонад, ба муассис мегузарад.

11. ТАҒЙИРУ ИЛОВАҲО БА ОИННОМАИ МАРКАЗ

50. Ворид намудани тағйиру иловаҳо ба оинномаи мазкур мутобиқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузорӣ амалӣ мегардад.