Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз "2" апрели соли 2015, № 191
тасдиқ шудааст
Тартиби қабули имтиҳон ва ба шаҳрвандон додани шаҳодатномаи ронандагии "механизатор-мошинист"
1. Муқаррароти умумӣ
1. Тартиби мазкур санади меъёрии ҳуқуқӣ буда, иҷрои он барои шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистор истиқомат мекунанд, ҳатмӣ мебошад. Тартиби мазкур категорияи тракторҳо, комбайнҳо, мошинҳои худгарди кишоварзӣ, мелиоративӣ, роҳсозию сохтмонӣ (минбаъд-мошинҳо)ро муайян намуда, тартиби қабули имтиҳон ва ба шаҳрвандон додани шаҳодатномаи механизатор-мошинист, талони бақайдгирии қоидавайронкуниҳо ва шаҳодатномаи механизатор-мошинист барои идора кардани мошинҳои категорияҳои дахлдор иҷозат доданро муқаррар месозад.
2. Тамоми мошинҳо вобаста ба намуд, таъинот ва хусусияти идоракунӣ ба категорияҳои: "А", "Б", "В", "Г", "Д" ва "Е" ҷудо мешаванд, ки барои идора кардани онҳо шаҳодатномаи намунаи ягонаи механизатор-мошинист (Замимаи 1) бо қайди иҷозатдиҳии категорияи дахлдор ва талони бақайдгирии қоидавайронкуниҳо ба он (Замимаи 2) дода мешаванд.
3. Механизатор-мошинист ҳуқуқ дорад мошинҳоеро идора намояд, ки дар шаҳодатномаи механизатор-мошинист дар муқобили категорияи он қайди иҷозат додан гузошта шудааст:
- "А" - тракторҳои чархдори то дараҷаи 14 Кн (1,4 тс);
- "Б" - тракторҳои чархдори беш аз дараҷаи 14 Кн (1,4 тс);
- "В" - тракторҳои тасмачарх;
- "Г" - мошинҳои худгард бо трансмиссияи механикӣ;
- "Д" - мошинҳои худгард бо трансмиссияи гидростатикӣ;
- "Е" - мошинҳои худгарди мелиоративӣ ва роҳсозию сохтмонӣ аз ҷумла мошинҳои боркаш ва экскаваторҳо.
4. Ба механизатор-машинистҳои дорои категорияҳои "А", "Б", "В" иҷозат дода мешавад, ки агар муваққатан ё доимӣ ба мошинҳо таҷҳизоти иловагӣ васл гардида бошад (боркунак, зинапояи васлкунӣ, таҷҳизоти ҳосилғундорӣ ва ғайра), онҳоро идора намоянд.
5. Қабули имтиҳон ва ба шаҳрвандон додани шаҳодатномаи механизатор-мошинист барои идоракунии мошинҳои категорияҳои "А", "Б", "В", "Г", "Д" ва "Е" аз тарафи воҳидҳои бақайдгирию имтиҳонии Бозрасии назорати давлатии техникаи кишоварзии Вазорати кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон (минбаъд - "Бозрасӣ") анҷом дода мешавад.
6. Таълим, такмили ихтисос ва бозомӯзии механизатор-мошинистҳо тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҷониби муассисаҳои таълимӣ, новобаста аз тобеияти идоравӣ ва шакли моликият, аз рӯи нақшаҳо ва барномаҳои ягонаи таълимии аз тарафи Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон, тасдиқшуда ва бо Бозрасӣ мувофиқагардида анҷом дода мешавад.
7. Гурӯҳҳои омӯзишӣ оид ба такмили ихтисос, таълим ва " бозомӯзии механизатор-мошинистҳо дар ҳудуди то 30 нафар ташкил карда мешаванд. На дертар аз 15 рӯз аз вақти оғоз шудани таҳсил муассисаи таълимӣ тавассути мактуб ҳар як гурӯҳро бо пешниҳод намудани рӯйхати таълимгирандагон, тибқи шакли муқарраргардида дар мақомоти Бозрасӣ ба қайд мегирад.
8. Бақайдгирии гурӯҳҳои таълимие, ки мӯҳлати таҳсилашон 1 сол ва аз он зиёд мебошад, мутобиқи асосҳои мавҷудбуда метавонад дар давоми 2 моҳ аз вақти оғоз шудани таҳсил анҷом дода шавад.
9. Ҳуҷҷати намунаи ягонае, ки таълим, такмили ихтисос ва бозомӯзии механизатор-мошинистҳоро тасдиқ мекунад, "Гувоҳнома дар бораи хатми курсҳои таълимии механизатор-мошинистҳо" мебошад (Замимаи 3), ки аз тарафи муассисаи таълимӣ дода мешавад. Гувоҳнома ҳуҷҷати ҳисоботи қатъӣ мебошад, ки дар он силсилаи ҳарфҳои "А", "Б", "В", "Г", "Д" ва "Е" маънои категорияҳои мошинҳоро ифода мекунанд, рақами тартибии гувоҳнома бошад аз шаш рақам иборат мебошад.
10. Варақаҳои гувоҳнома ба таври мутамарказ аз тарафи Бозрасӣ чоп карда шуда, муассисаҳои таълимие, ки барои ташкили курсҳои таълимии механизатор-мошинистҳо иҷозатнома доранд, мувофиқи дархост, бо онҳо таъмин карда мешаванд.
11. Ба хатмкунандагони муассисаҳои таълимӣ, марказҳои таълимӣ, донишҷӯёни муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ, инчунин хонандагони муассисаҳои таълимии таҳсилоти миёнаи умумӣ, ки курсҳои таълимии механизатормошинистро хатм намуда, имтиҳонҳои тахассусиро супоридаанд, аз тарафи муассисаҳои таълимӣ гувоҳномаи намунаи ягона дода мешавад.
12. Гувоҳномаи мазкур бе шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ барои идоракунии мошинҳо эътибор надорад.
2. Тартиби роҳ додан ба идоракунии мошинҳо
13. Шахсоне, ки хоҳиши гирифтани шаҳодатномаи механизатормошинисти категорияҳои "А", "Б", "В", "Г", "Д", "Е" доранд, тибқи тартиби муқаррарнамудаи Вазорати тандурустӣ ва хифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз муоинаи тиббӣ гузашта, дар муассисаҳои таълимӣ курси пурраи таълимиро аз худ намоянд.
14. Ба идоракунии мошинҳои категорияҳои дар банди 3 Тартиби мазкур шахсоне, ки ба синни 18 солагӣ расидаанд, роҳ дода мешаванд.
15. Ба супоридани имтиҳон дар мақомоти Бозрасӣ, шаҳрвандон пас аз пешниҳоди ариза (Замимаи 4) бо ҳуҷҷатҳои дахлдор, пардохти маблағи тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраршуда ва маблағи хизматрасонии пулакии Бозрасӣ, роҳ дода мешаванд.
16. Шахсоне, ки муассисаҳон таълимии таҳсилоти ибтидоӣ, миёна ва олии касбиро бо ихтисоси муҳандис-механик хатм намуда, дар барномаҳои таълимии онҳо омӯзиши фанҳои вобаста ба сохтор, истифодабарӣ ва идоракунии мошинҳо, инчунин таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳ пешбинӣ шудааст, ба супоридани имтиҳонҳо барои гирифтани шаҳодатномаи механизатор-мошинисти категорияхои "А", "Б" ва "В" роҳ дода мешаванд.
17. Ҳуҷҷатҳое, ки хатми муассисаи таълимӣ бо омӯзиши фанҳои вобаста ба сохтор, истифодабарӣ ва идоракунии мошинҳо ва таъмини бехатарии ҳаракат дар роҳро тасдиқ мекунад, маҳсуб меёбанд.
- барои шахсони муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ ва миёнаи касбиро хатмкарда, диплом ва замима ба он (варақаи баҳоҳо);
- барои шахсони муассисаҳои таҳсилоти олии касбиро хатмкарда диплом ва замима ба он мебошад.
18. Муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ ва муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ, таълими хонандагон ва донишҷӯёнро барои гирифтани ҳуҷҷат аз рӯи ихтисоси механизатор-мошинисти категорияҳои "А", "Б", "В" аз рӯи барномаҳои махсуси бо Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон, Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқшуда ва бо мақомоти Бозрасӣ мувофиқашуда, агар чунин таълим дар нақшаи таълимии хонандагону донишҷуён аз рӯи ихтисос ё барномаҳои тайёрии касбии таълимгирандагон пешбинӣ шуда бошад, ба роҳ мемонанд.
19. Қабули имтиҳонҳо барои гирифтани шаҳодатномаи механизатор-мошинист аз тарафи мақомоти Бозрасӣ, ҳамчун қоида аз рӯи маҳалли қайди зисти доимӣ ё муваққатии шаҳрвандон қабул карда мешавад. Қабули имтиҳонҳо аз шахсоне, ки дар муассисаҳои таълимии таҳсилоти ибтидоӣ, миёна ва олии касбӣ таҳсил менамоянд ва дар сафарҳои хизматии дарозмӯҳлат мебошанд, инчунин дар дигар ҳолатҳое, ки бо ҳуҷҷатҳои дахлдор тасдиқ карда мешавад, танҳо дар маҳалли ҷойгиршавии муассисаи таълимӣ иҷозат дода мешавад.
20. Қабули имтиҳонҳои амалӣ аз шахсоне, ки муассисаи таълимиро аз рӯи барномаи идоракунии мошинҳои категорияҳои "А-В" хатм кардаанд, дар ҳар ду намуд мошинҳо, ки ба категорияҳои "А" ва "В" мансубанд, анҷом дода мешавад.
21. Ҳуқуқи идоракунии мошинҳои дараҷаи "Е" ба шахсоне дода мешавад, ки шаҳодатномаи механизатор-мошинист бо қайди иҷозатдиҳӣ дар категорияҳои "А" ва "В", "В-Г", "В-Г-Д" дошта, аз рӯи барномаҳои муқарраршуда вобаста ба мошинҳои категорияи "Е" курси бозомӯзиро гузаштаанд. Имтиҳони назариявӣ ва амалӣ дар мақомоти Бозрасӣ дар мошинҳои мансуб ба категорияи "Е" супорида мешавад.
22. Ҳуқуқи идоракунии мошинҳои категорияи "Д" ба шахсоне дода мешавад, ки шаҳодатномаи механизатор-мошинисти категорияҳои "А", "Б" ё "В-Г" дошта, аз рӯи барномаҳои муқарраршуда вобаста ба мошинҳои категорияи "Д" курси бозомӯзиро гузаштаанд. Имтиҳони назариявӣ ва амалӣ дар мақомоти Бозрасӣ дар мошинҳои мансуб ба категорияи "Д" гузаронида мешавад.
23. Ҳамаи ронандагони мошинҳо дар мӯҳлатҳои муқаррарнамудаи Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон бояд аз муоинаи тиббӣ гузаранд.
3. Тартиби додани шаҳодатномаи механизатор-мошинист ба шаҳрвандон
24. Шаҳодатномаи механизатор-мошинист барои ҳуқуқи идоракунии мошинҳои категорияҳои "А", "Б", "В", "Г", "Д" ва "Е" ба шахсоне, ки дар мақомоти Бозрасии назорати давлатии техникаи кишоварзӣ имтиҳонҳои амалиро супоридаанд, дода мешавад.
25. Тартиби қабули имтиҳонҳоро Бозрасӣ тибқи тартиби муқарраргардида муайян менамояд.
26. Ҳангоми супоридани имтиҳони амалӣ малакаи идоракунии мошинҳои он категория санҷида мешавад, ки барои идоракунии он шаҳодатномаи механизатор-мошинист дархост мегардад.
27. Шахсоне, ки мехоҳанд шаҳодатномаи трахторчӣ-мошинист гиранд ба мақомоти Бозрасӣ ҳуҷҷатҳои зеринро пешниҳод менамоянд:
- ариза ба номи мақоми минтақавии Бозрасӣ;
- гувоҳнома дар бораи хатми таълим аз рӯи барномаҳои дараҷаҳои дахлдори мошинҳо, ки барои ҳуқуқи идоракунии онҳо иҷозат талаб карда мешавад;
- нусхаи диплом бо замима ба он ва варақаи баҳо (барои шахсони дар банди 17 зикршуда);
- ду дона расми андозаи 3,5 х 4,5 см;
- маълумотномаи тиббии намунаи муқарраршуда;
- нусхаи шиноснома.
- шаҳодатномаи механизатор-мошинист бо талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ (барои шахсоне, ки оид ба ивази шаҳодатномаи механизатор-мошинист муроҷиат менамоянд);
- расид (квитансия) оид ба пардохти маблағи хироҷи муқарраршуда ва хизматрасонии пулакии Бозрасӣ.
28. Пеш аз супоридани имтиҳон барои гирифтани шаҳодатномаи механизатор-мошинист аз тарафи муассисаи таълимӣ варақаи имтиҳонии механизатор-мошинист пур карда мешавад (Замимаи 5), ки он якҷоя бо шиноснома ба комиссияи имтиҳонӣ пешниҳод мегардад.
29. Ба шахсони имтиҳонҳои амалиро супорида, шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ бо сабт намудан дар китоби додани шаҳодатномаи механизатормошинист (Замимаи 6) ва варақаи имтиҳонӣ дода мешавад.
30. Шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ ба таври дастӣ (бо хатти калиграфӣ) навишта мешавад ё тавасути таҷҳизоти чопкунӣ пур карда мешавад.
31. Шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ аз тарафи шахси масъул, муҳандис-нозири Бозрасӣ имзо карда шуда, бо мӯҳри Бозрасии мазкур тасдиқ карда мешавад.
32. Ҳангоми додани шаҳодатномаи механизатор-мошинист дар гувоҳнома оид ба хатми муассисаи таълимӣ сана, силсила, рақами шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва мақоми Бозрасие, ки онро додааст, сабт карда шуда, бо муҳри мақоми Бозрасии мазкур тасдиқ карда мешавад.
33. Сабтҳо дар муқобили ҷадвали категорияҳои мошинҳое, ки барои идоракунии онҳо шаҳодатномаи механизатор-мошинист дода мешавад, сабти иҷозатдиҳанда ё мӯҳр бо номи категорияи мошинҳо гузошта мешавад. Дар дигар сатрҳои ҷадвали категорияҳои шаҳодатномаи механизатор-мошинист, ки барои идоракунии онҳо иҷозат дода нашудааст, аломати "X" гузошта шуда, талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ сӯрох (компостер) карда мешавад.
34. Ҳангоми гирифтани категорияи дигар барои идоракунии мошинҳо, шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ иваз карда мешаванд.
35. Шаҳодатномаи механизатор-мошинист бо пешниҳоди шиноснома ба соҳибони онҳо бо имзо намудан дар китоби додани шаҳодатномаи механизатор-мошинист дода мешавад. Ба таври истисно, шаҳодатномаи механизатормошинист бо пешниҳоди ваколатнома низ дода мешавад.
36. Ба шахсоне, ки иҷрои ҷазоро дар шакли маҳрумият аз озодӣ адо мекунанд ва суд онҳоро аз ҳуқуқи идоракунии мошинҳо маҳрум накардааст, шаҳодатномаи механизатор-мошинисти гирифташудаи онҳо метавонад аз тарафи мақомоти Бозрасӣ дар маҳалли адои ҷазо дар асоси тавсияномаи маъмурияти муассисаи ислоҳоти меҳнатӣ, тибқи тартиби муқарраргардида, баргардонида дода шавад.
4. Тартиби иваз кардани шаҳодатномаи механизатор-мошинист
37. Иваз кардани шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ дар асоси пешниҳоди ҳуҷҷатҳои зерин анҷом дода мешавад:
- ариза ба номи мақоми минтақавии Бозрасӣ;
- шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ, ки бояд иваз шавад;
- нусхаи шиноснома; - маълумотномаи тиббӣ;
- варақаи имтиҳонии механизатор-мошинист ё маълумотномаи мақоми Бозрасӣ, ки қаблан шаҳодатномаи механизатормошинистиро додааст.
38. Ҳангоми иваз намудани шаҳодатномаи механизатормошинист дар ҷадвали "Қайдҳои махсус"-и ҳуҷҷати нав силсила, рақам ва санаи додани шаҳодатномаи қаблии механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ ба он сабт карда мешавад.
39. Асосҳо барои тасдиқи идоракунии доимии мошинҳо, инҳо мебошанд:
- барои механизатор-мошинистҳо, ки кор мекунанд, иқтибос аз дафтарчаи меҳнатӣ ё маълумотнома аз ҷои кор бо зикри навъи мошине, ки ба номи механизатор-мошинист вобаста карда шудааст;
- барои шахсоне, ки дар ихтиёри худ мошин доранд, ҳуҷҷатҳо дар бораи бақайдгирии мошин;
- барои шахсоне, ки мошинҳоро тавассути ваколатнома истифода мебаранд, ҳуҷҷатҳо бораи бақайдгирии мошин ва ваколатнома барои ҳуқуқи истифодабарӣ ва ихтиёрдории муштарак ба мошин.
40. Дар сурати гум кардани шаҳодатномаи механизатормошинист, шаҳодатномаи нав бо сабти "Нусхаи дуюм" (Дубликат) аз тарафи мақоми Бозрасии маҳалли зист бо пешниҳоди ариза (бо қайди мақомоти Бозрасӣ ва ё Бозрасии давлатии автомобилӣ ду ноҳия оид ба мавҷуд набудани шаҳодатномаи гумшуда), нусхаи шиноснома, инчунин гувоҳнома оид ба хатми муассисаи таълимӣ ё маълумотнома аз мақоми Бозрасие, ки қаблан шаҳодатномаи механизатор-мошинисти-ро додааст, дода мешавад.
41. Дар ҳолати аз тарафи механизатор-мошинист гум кардани талони бақайдгирии қоидавайронкунӣ, талони нав аз ҷониби мақоми Бозрасӣ аз рӯи маҳалли зист дода мешавад.
42. Оид ба додани шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунии нав бар ивази гумшуда дар китоби додани шаҳодатномаи механизатор-мошинист сабти дахлдор карда мешавад.
43. Шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунии ёфтшуда, ки ба ивази онҳо нусхаҳои дуюм дода шудаанд, беэътибор дониста шуда, ба мақомоти Бозрасӣ барои бо тартиби муқарраршуда нобуд намудан, супорида мешаванд.
44. Шаҳодатномаи механизатор-мошинисти намунаи кӯҳна бо шаҳодатномаи механизатор-мошинисти намунаи ягона дар асоси умумӣ иваз карда мешавад. Ҳамзамон, дар шаҳодатномаи нави механизатор-мошинист қайдҳои иҷозатдиҳӣ мутаносибан дар категорияҳое, ки дар шаҳодатномаи кӯҳна иҷозат дода шудааст, гузошта мешаванд.
45. Ба механизатор-мошинистҳое, ки шаҳодатномаҳои механизатор-мошинист то соли 1990 мебошад, бо тахассуси механизатор-мошинисти дараҷаи дуюм ё якум мебошанд, иваз кардани шаҳодатномаи механизатор-мошинисти намунаи кӯҳна бо шаҳодатномаи механизатор-мошинисти намунаи ягона пас аз супоридани имтиҳони амалӣ бо гузоштани қоидаҳои иҷозатдиҳанда мутаносибан дар категорияҳои "В", "Г"; "Д" ва "В", "Г", "Д", "Е" анҷом дода мешавад.
46. Агар шахс дорои шаҳодатномаи механизатор-мошинисти намунаи ягона ва ё шаҳодатнома дар бораи ба ӯ додани тахассуси мошинисти дараҷаи дуюм ё якуми баъди соли 1990 бошад, гузоштани қайди иҷозатдиҳанда дар категорияи "Е"-и шаҳодатномаи ягонаи механизатор-мошинист дар сурати пешниҳод кардани гувоҳномаи муассисаи таълимӣ оид ба гузаштани бозомӯзӣ ва супоридани имтиҳони амалӣ аз рӯи категорияи дахлдор анҷом дода мешавад.
5. Тартиби додани шаҳодатномаи механизатор-мошинист ба шаҳрвандони хориҷӣ
47. Шаҳодатномаи байналмилалии механизатор-мошинист ва шаҳодатномаи миллии механизатор-мошинист, ки бо талаботи Конвенсия оид ба ҳаракат дар роҳ мутобиқанд, барои идоракунии мошинҳо дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф карда мешаванд.
48. Шаҳодатномаи миллии механизатор-мошинист, ки ба талаботи Конвенсия оид ба ҳаракат дар роҳ мутобиқат надорад, барои идоракунии мошинҳо дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон эътибор надорад. Ба шаҳрвандоне, ки чунин шаҳодатномаи механизатор-мошинист доранд, шаҳодатномаи намунаи ягонаи механизатор-мошинисти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси умумӣ дода мешавад.
49. Ба кормандони намояндагиҳои дипломатӣ ва консулгариҳои хориҷӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, дигар ташкилотҳои байналмилалии муштарак (ба истиснои шаҳрвандони ИДМ), ҳангоми доштани шаҳодатномаи механизатор-мошинисти миллӣ ё байналмилалӣ, шаҳодатномаи намунаи ягонаи механизатормошинисти Ҷумҳурии Тоҷикистон бе гузаштани муоинаи тиббӣ ва имтиҳонҳои муқарраршуда дода мешавад. Барои додани шаҳодатномаи намунаи ягонаи механизатор-мошинисти Ҷумҳурии Тоҷикистон мактуби шӯъбаи дахлдори Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон асос мегардад.
50. Агар шаҳрвандони хориҷӣ шаходатномаи миллӣ ё байналмилалии механизатор-мошинист надошта бошанд, он гоҳ шаҳодатномаи намунаи ягонаи механизатор-мошинисти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси умумӣ дода мешавад.
51. Ба шаҳрвандони хориҷие, ки дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон муваққатан (на камтар аз 6 моҳ) ва ё доимӣ зиндагӣ мекунанд ва хоҳиши аз худ намудани касби механизатор-мошинист ва гирифтани шаҳодатномаи намунаи ягонаи механизатор-мошинисти Ҷумҳурии Тоҷикистонро доранд, гирифтан ва иваз намудани шаҳодатномаи миллии механизатор-мошинисти Ҷумҳурии Тоҷикистон тибқи муқаррароти қисмҳои 2, 3 ва 4 Тартиби мазкур амалӣ карда мешавад.
52. Шаҳрвандони хориҷие, ки забони давлатӣ ё забони муоширати байни миллатҳоро намедонанд, ба супоридани имтиҳонҳои назариявӣ ва амалӣ дар ҳузури тарҷумон роҳ дода мешаванд, ки маълумот дар бораи онҳо дар протоколи комиссияи имтиҳонӣ дохил карда мешавад.
Имтиҳонҳои назариявӣ дар ин ҳолат, чун қоида, бо усули сӯҳбати шифоҳи қабул карда мешавад ва вақти супоридани имтиҳон маҳдуд карда намешавад.
6. Тартиби баҳисобгирӣ ва нигоҳдории ҳуҷҷатҳо вобаста ба шаҳодатномаи механизатор-мошинист
53. Ба ҳисоб гирифтани воридшавӣ ва хароҷоти варақаҳои (китобчаҳои) шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талонҳои бақайдгирии қоидавайронкунӣ аз рӯи китоби баҳисобгирии воридот ва сарфи варакаҳои хисоботии қатъӣ ва аломатҳои рақамӣ пеш бурда мешавад.
54. Варақаҳои шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талонҳои бақайдгирии қоидавайронкунӣ, ҳамчун ҳуҷҷатҳои ҳисоботи қатъӣ нигоҳдорӣ карда мешаванд. Воридот ва сарфи варақаҳои шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талонҳои бақайдгирии қоидавайронкунӣ аз тарафи мақомоти дар маҳалбудаи Бозрасӣ амалӣ гардида, бо ҳисоботи семоҳаи молиявӣ ба Дастгоҳи марказии Бозрасӣ пешниҳод карда мешаванд.
55. Шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунии шакли муқарраршуда бо пешниҳоди Бозрасӣ дар матбааҳои барои иҷрои чунин фаъолият иҷозатдошта, нашр карда шуда, тибқи дархост ба мақомоти дар маҳалбудаи Бозрасӣ таъмин карда мешавад.
56. Варақаҳои шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талонҳои бақайдгирии қоидавайронкунӣ, ки ҳангоми пур намудан вайрон щудаанд, дар натиҷаи санҷиши мунтазам бо восита ва усулҳое, ки имкони истифодаи такрории онҳоро истисно менамояд, нобуд карда шуда, дар ин хусус санади дахлдор тартиб дода мешавад.
57. Ҳуҷҷатҳое, ки дар асоси онҳо шаҳодатномаи механизатормошинист дода шудаанд, ё иваз карда шудааст (аризаҳо, шаҳодатномаи кӯҳнаи механизатор-мошинист, нусхаи гувоҳнома дар бораи хатми муассисаи таълимӣ, нусхаи шиноснома, нусхаи маълумотномаи тиббӣ, расид (квитансия), рӯйхати гурӯҳҳои таълимӣ, протоколҳо ва санадҳои имтиҳонҳо) дар ҷузъгирҳои алоҳида духташуда, бо тартиби муқарраргардида панҷ сол нигоҳ дошта мешаванд.
58. Шаҳодатномаи механизатор-мошинист, ки ба ҷои он шаҳодатномаи нав дода шудааст, бо гузоштани қайди "Бекор карда шудааст" ба ҷузъгир дӯхта мешавад. Протоколҳо ва китобҳои додани шаҳодатномаҳои механизатор-мошинист дар мақомоти Бозрасӣ нигоҳ дошта мешаванд.
59. Мӯҳлати нигоҳдории протоколҳои комиссияҳои имтиҳонӣ 5 сол буда, китобҳои додани шаҳодатномаҳои механизатор-мошинист - 45 сол, баъди пур кардани онҳо мебошад.
60. Нусхаҳои аслии маълумотномаҳои тиббӣ, варақаҳои имтиҳонии механизатор-мошинист, гувоҳномаҳо дар бораи хатми муассисаи таълимӣ баъди қайдҳои дахлдор ба онҳо, ҳангоми додани шаҳодатномаи механизатор-машинист ба соҳибони онҳо баргардонида мешаванд.
61. Шаҳодатномаи механизатор-мошинист ва талони бақайдгирии қоидавайронкунии шахсоне, ки аз ҳуқуқи идоракунии мошин ба мӯҳлати як сол ё беш аз он маҳрум карда шудаанд, дар мақомоти минтақавии Бозрасӣ ё маҳалли зисти соҳибони онҳо нигоҳ дошта мешаванд.
Замимаи 1-2
Замимаи 3-4
Замимаи 5-6
Порядок приёма экзаменов и выдачи гражданам удостоверения "механизатора-машиниста"
1. Общие положения
1. Настоящий Порядок является нормативным правовым актом и его исполнение обязательно для физических и юридических лиц Республики Таджикистан, а также иностранных граждан и лиц без гражданства, проживающих на территории Республики Таджикистан. Настоящий Порядок определяет категории тракторов, комбайнов, самоходных сельскохозяйственных, мелиоративных, дорожно строительных машин (далее - "машины") и устанавливает порядок приёма экзаменов и выдачи гражданам удостоверения механизатора-машиниста, талона учета правонарушений к удостоверению механизатора-машиниста на право управления соответствующих категорий машин.
2. Все машины в зависимости от вида, предназначения и особенности управления, подразделяются на следующие категории: "А", "Б", "В", "Г", "Д" и "Е", для управления которых выдается удостоверение механизатора-машиниста единого образца (Приложение 1), с разрешительной отметкой в соответствующей категории и талона учета правонарушений к нему (Приложение 2).
3. Механизатор-машинист имеет право управлять теми машинами в графе категории удостоверения механизатора-машиниста которых проставлены разрешительные отметки:
"А" - колесные трактора до класса 14 Кн (1,4 тс);
"Б" - колесные трактора свыше класса 14 Кн (1,4 тс);
"В" - гусеничные трактора;
"Г" - самоходные машины с механической трансмиссией;
"Д" - самоходные машины с гидростатической трансмиссией;
"Е" - самоходные мелиоративные и дорожно-строительные машины, в том числе погрузчики и экскаваторы.
4. Механизаторам-машинистам, имеющим категории "А", "Б", "В", разрешается управлять машинами, на которых, временно или постоянно навешено дополнительное оборудование (погрузчик, монтажная лестница, уборочное оборудование и др.).
5. Приём экзаменов и выдача гражданам удостоверения механизатора-машиниста на управление машин категории "А", "Б", "В", "Г", "Д" и "Е" осуществляется регистрационно-экзаменационными единицами Государственной инспекции, по техническому надзору сельскохозяйственной техники Министерства сельского хозяйства Республики Таджикистан (далее - "Инспекция"),
6. Обучение и переподготовка механизаторов-машинистов осуществляется в соответствии с законодательством Республики Таджикистан учебными учреждениями, независимо от ведомственной подчиненности и форм собственности, по планам и единым учебным программам, утвержденным Министерство образования и науки Республики Таджикистан, Министерство труда, миграции и занятости населения Республики Таджикистан и согласованным с Инспекцией.
7. Учебные группы по обучению и переподготовке (повышению квалификации) механизаторов-машинистов создаются в пределах до 30 человек. Не позднее 15 дней со времени начала учебы учебное заведение с письмом и представлением списка обучаемых каждой группы в соответствии с установленной формой регистрирует их в органах Инспекции.
8. Регистрация учебных групп, обучение которых составляет 1 год и свыше одного года, в соответствии с имеющими основаниями может быть произведена в течении двух месяцев со времени начала учебы.
9. Документом единого образца, подтверждающим обучение и переподготовку механизаторов-машинистов, является "Свидетельство об окончании учебных курсов механизаторов-машинистов" (Приложение 3), которое выдается учебным заведением. Свидетельство является документом строгой отчетности, в котором ряд из букв "А", "Б", "В", "Г", "Д" и "Е" означают категории машин, а порядковый номер свидетельства состоит из 6-ти цифр.
10. Бланки свидетельства изготавливаются централизованно Инспекцией и учебные заведения, имеющие лицензии на организацию курсов механизаторов-машинистов, обеспечиваются ими согласно заявок.
11. Выпускникам профессионально-технических учреждений, учебных центров, и комбинатов, студентам колледжей и высших учебных заведений, а также учащимся средних общеобразовательных школ, окончившим курсы механизаторов по программе механизаторов - машинистов и сдавшим квалификационные экзамены, учебными заведениями выдаются свидетельства единого образца.
12. Указанное свидетельство без удостоверения механизатора - машиниста и талона предупреждения к нему не дает права на управление машин.
2. Порядок допуска к управлению машин
13. Лица, желающие получить удостоверение механизатора-машиниста категории "А", "Б", "В", "Г", "Д", "Е", должны в установленном Министерством здравоохранения и социальной зашиты населения Республики Таджикистан порядке, пройти медицинский осмотр и освоить полный учебный курс в учебных заведениях.
14. К управлению машин категорий, указанных в пункте 3 настоящего Порядка, допускаются лица, достигшие 18-летного возраста.
15. К сдаче экзаменов в органах Инспекции граждане допускаются после предъявления заявления (Приложение 4) с соответствующими документами, уплаты сбора установленного законодательством Республики Таджикистан и суммы платных услуг Инспекции.
16. Лица, окончившие высшее или среднее специальное учебное заведение по специальности инженер-механик, в учебной программе которых предусмотрено изучение устройства, эксплуатация и вождение машин, а также обеспечение безопасности дорожного движения, допускаются к сдаче экзаменов на получение удостоверения механизатора-машиниста категории "А", "Б" и "В".
17. Документами, подтверждающими окончание учебного заведения с изучением предметов устройства, эксплуатации и вождения машин, а также обеспечение безопасности дорожного движения могут быть:
- для лиц, окончивших средне-специальное учебное заведение, диплом и листок с выпиской оценок;
- для лиц, окончивших высшее учебное заведение,- диплом и приложение к нему.
18. Высшие и средне - специальные учебные заведения, колледжы, лицеи и средние общеобразовательные школы, обучение студентов и учащихся для получения специальности механизатора-машиниста категории "А", "Б", "В" осуществляют по специальным программам, утвержденным Министерством образования и науки Республики Таджикистан, Министерством труда, миграции и занятости населения. Республики Таджикистан и согласованым с органами Инспекции, если такое обучение предусмотрено учебным планом по специальности для студентов или программой профессиональной подготовки учащихся.
19. Приём экзаменов на получение удостоверения механизатора-машиниста проводится органами Инспекции, как правило, по месту постоянной или временной прописки граждан. Приём экзаменов у лиц, обучающихся в высших и средне - специальных учебных заведениях, колледжах, профессионально-технических лицеях и пребывающих в длительных служебных командировках, а также в других случаях, подтвержденных соответствующими документами, разрешается проводить по месту нахождения учебного заведения.
20. Приём практического экзамена у лиц, окончивших учебное заведение по программе управление машин категории "А-В", проводится на обоих видах машин, относящихся к категориям "А" и "В".
21. Право управления машинами категории "Е" выдается тем лицам, в удостоверении механизатора-машиниста которых имеется разрешительная отметка категорий "А" и "В", "В-Г", "В-Г-Д", и прошедшим переподготовку по установленным программам по машинам категории "Б". Теоретические и Практические экзамены сдаются в органах Инспекции на машинах, относящихся к категории "Е",
22. Право управления машинами категории "Д" выдается тем лицам, в удостоверении механизатора-машиниста которых имеется разрешительная отметка категорий "А", "Б" или "В-Г", и прошедшим переподготовку по установленным программам по машинам категории "Д". Теоретические и практические экзамены сдаются в органах Государственной инспекции по надзору сельскохозяйственной техники на машинах, относящихся к категории "Д".
23. Все водители машин, обязаны пройти периодический медицинский осмотр в сроки, установленные Министерством здравоохранения и социальной защиты населения Республики Таджикистан,
3. Порядок выдачи гражданам удостоверения механизатора-машиниста
24. Удостоверение механизатора-машиниста на право управления машинами категории "А", "Б", "В", "Г", "Д" и "Е" выдается лицам, сдавшим теоретические и практические экзамены в органах Государственной инспекции по техническому надзору сельскохозяйственной техники.
25. Порядок приёма экзаменов устанавливается Инспекцией в установленном порядке.
26. При сдаче практического экзамена проверяется навыки управления машины той категорий, для управления которой затребовано удостоверение механизатора-машиниста.
27. Лица, желающие получить удостоверение механизатора-машиниста, представляют в органы Инспекции следующие документы:
- заявление на имя территориального органа Инспекции;
- свидетельство об окончании обучения по программам соответствующих категории машин, на право управления которых требуется разрешение;
- копии диплома с приложением к нему или с выпиской оценок (для лиц, указанных в пункте 17);
- две фотографии размером 3,5 х 4,5 см;
- медицинская справка установленной формы;
- копия паспорта;
- удостоверение механизатора-машиниста и талон учета правонарушений к нему (для лиц обратившихся для замены удостоверения механизатора-машиниста);
- квитанция об уплате установленного сбора и услуг за экзамены.
28. Перед сдачей экзаменов на получение удостоверения механизатора-машиниста учебным заведением заполняется экзаменационный лист механизатора-машиниста (Приложение 5), который вместе с паспортом представляется экзаменационной комиссии.
29. Лицам, сдавшим теоретические и практические экзамены, удостоверение механизатора-машиниста и талон учета правонарушений к нему выдаются после записи в книге выдачи удостоверений механизаторов-машинистов (Приложение 6) и экзаменационном листе.
30. Удостоверение механизатора-машиниста и талон учета правонарушений к нему заполняются ручкой (каллиграфическим шрифтом) или печатным способом.
31. Удостоверение механизатора-машиниста и талона учета правонарушений к нему подписывается ответственным лицом - инженером инспектором Инспекции и утверждается печатью данной Инспекции.
32. При выдаче удостоверения механизатора-машиниста в свидетельстве об окончании учебного заведения записывается дата, серия, номер удостоверения механизатора-машиниста и орган Инспекции, выдавший её, и утверждается печатью данной Инспекции.
33. В таблице напротив категории машин, на управление которых выдается удостоверение механизатора-машиниста, производится разрешительный запись или ставится штамп с названием категории машин. В других графах таблицы удостоверения механизатора - машиниста напротив категории, по которым не дано разрешение на право управления, ставится обозначение "X", а в талоне предупреждения проделываются компостером отверстия.
34. При получении удостоверения на право управления другой категории машин, удостоверение механизатора-машиниста и талон учета правонарушений к нему заменяются.
35. Удостоверение механизатора-машиниста гражданам выдается по предъявлению паспорта после подписания владельцем в книге выдачи удостоверений механизатора-машиниста. В порядке исключения удостоверение механизатора-машиниста может быть выдано по доверенности.
36. Лицам, отбывающим наказание в виде лишения свободы и судом не лишенных прав на управление машин, изъятое удостоверение механизатора-машиниста на основании рекомендации администрации исправительно- трудового учреждения в установленном порядке может быть возвращено органами Инспекции по месту отбывания наказания.
4. Порядок замены удостоверение механизатора-машиниста
37. Замена удостоверения механизатора-машиниста и талона учета правонарушений к нему производится на основании следующих документов:
- заявления на имя территориального органа Инспекции;
- удостоверения механизатора-машиниста и талона учета правонарушений, подлежащий замене;
- копии паспорта;
- медицинской справки;
- экзаменационного листа механизатора-машиниста или справки органа Инспекции, ранее выдавшего удостоверение механизатора - машиниста.
38. При замене удостоверения механизатора-машиниста, в графе "Особые отметки" нового удостоверения записываются серия, номер и дата выдачи предыдущего удостоверения механизатора-машиниста и талона учета правонарушений.
39. Основанием, подтверждающим постоянное управление машиной, могут быть:
- работающим механизаторам-машинистам, выписка из трудовой книжки или справка с места работы, с указанием наименования и марка машины закрепленного за механизатором-машинистом;
- лицам, имеющим в своем владении машину, документы о регистрации машины;
- лицам, эксплуатирующих машин по доверенности, документы о регистрации машины и доверенности на совместное владение и использование машины.
40. При утрате удостоверения механизатора-машиниста, новое удостоверение с записью "Дубликат" выдается органом Инспекции места проживания по представлению заявления (с отметкой органов Инспекции или Государственной автомобильной инспекции двух районов об отсутствии у них утерянного удостоверения), копии паспорта, а также свидетельства об окончании учебного заведения, или справки органа Инспекции, выдавшего ранее удостоверения механизатора-машиниста.
41. В случае утраты механизатором-машинистом талона учета правонарушений, новый талон предупреждения выдается органом Инспекции по месту жительства.
42. О выдаче новых удостоверений механизатора-машиниста и талонов учета правонарушений к нему в замен утерянных производится соответствующая запись в книге выдачи удостоверений механизатора - машиниста.
43. Найденное удостоверение механизатора-машиниста и талон учета правонарушений, взамен которых выданы дубликаты, считаются недействительными и сдаются в органы Инспекции для последующего уничтожения в установленном порядке.
44. Замена удостоверения механизатора-машиниста старого образца на удостоверение механизатора-машиниста единого образца осуществляется на общих основаниях. При этом, на новем удостоверении механизатора-машиниста разрешительные отметки ставятся в тех категориях, которое разрешены в старом удостоверении.
45. Механизатором-машинистам, получившим удостоверение механизатора-машиниста до 1990 года, с квалификацией механизатор-машинист второго или первого класса, замена удостоверения старого образца на удостоверение механизатора-машиниста единого образца производится после сдачи практического экзамена с отметкой соответственно в категориях "В", "Г", "Д" и "В", "Г", "Д", "Е".
46. Если лицо имеет удостоверение механизатора-машиниста единого образца или удостоверение о присвоении ему квалификации механизатора-машиниста второго или первого класса после 1990 года, то разрешительная отметка в категории "Е" ставится в удостоверении механизатора-машиниста единого образца при представлении свидетельства учебного заведения о прохождении переподготовки и сдачи практического экзамена по данной категории.
5. Порядок выдачи удостоверения механизатора-машиниста зарубежным гражданам
47. Международное удостоверение механизатора-машиниста и национальное удостоверение механизатор-машиниста, соответствующий требованиям Конвенции о дорожном движении, признаются для управления машин на территории Республики Таджикистан.
48. Национальные удостоверения механизатора-машиниста, не соответствующие требованиям Конвенции о дорожном движении, не действительны для управления машинами на территории Республики Таджикистан. Гражданам, имеющим такие удостоверения, выдача удостоверения механизатор-машиниста единого образца Республики Таджикистан осуществляется на общих основаниях.
49. Работникам дипломатических представительств и зарубежных консульств в Республике Таджикистан, другим совместным международным организациям (за исключением граждан СНГ) при наличии у них признанного международного или национального удостоверения механизатор-машиниста, выдача удостоверения механизатора-машиниста единого образца Республики Таджикистан производится без прохождения медицинского осмотра и установленных экзаменов. Основанием для выдачи удостоверения механизатора - машиниста единого образца Республики. Таджикистан служит письмо соответствующего отдела Министерства иностранных дел Республики Таджикистан.
50. Если зарубежные граждане не имеют Признанного международного или национального удостоверения механизатора-машиниста, то выдача удостоверения механизатора-машиниста единого образца Республики Таджикистан производится на общих основаниях.
51. Зарубежным гражданам, постоянно или временно проживающим (не менее 6 месяцев) на территории Республики Таджикистан, желающим освоить квалификацию механизатора - машиниста и получить удостоверение механизатора-машиниста единого образца Республики Таджикистан, выдача и замена удостоверения механизатора-машиниста единого образца Республики Таджикистан производится в соответствии с частями 2, 3 и 4 настоящего Порядка.
52. Зарубежные граждане, не владеющие государственным языком или языком межнационального общения, к сдаче теоретического и практического экзаменов допускаются в присутствии переводчиков, данные которых также заносятся в протоколы экзаменационной комиссии.
Теоретический экзамен, как правило, в таких случаях принимается в виде собеседования и время сдачи экзамена не ограничивается
6. Порядок учета и хранения документов, относящихся к удостоверению механизатора - машиниста
53. Учет поступления и расхода бланков удостоверений механизатора-машиниста и талонов учета правонарушений осуществляется по книге поступления и расхода бланков с номерными знаками и строгой отчетности.
54. Бланки удостоверений механизатора-машиниста и талонов учета правонарушений подлежат хранению как документы строгой отчетности. Поступление и расход удостоверений механизатора - машиниста и талонов учета правонарушений на местах осуществляется органами Инспекции, и данные по ним представляются в Центральный аппарат Инспекции с квартальными финансовыми отчетами.
55. Удостоверение механизатора-машиниста и талон учета правонарушений к нему, форма которых установлены настоящим Порядком, по представлению Инспекции изготавливаются на типографиях имеющих разрешение на такую деятельность, и по заявкам ими обеспечиваются местные органы Инспекции.
56. Бланки удостоверения механизатора-машиниста и талона учета правонарушений к нему, которые испорчены при заполнении, при периодической проверке уничтожаются таким способом, чтобы невозможно было их повторное использование, о чём составляется соответствующий акт.
57. Документы, на основании которых выданы или заменены удостоверения механизатора-машиниста (заявление, старое удостоверение механизатора-машиниста, копии свидетельств учебных заведений, копии паспорта, копии медицинской справки, квитанции, список учебных групп, протоколы и акты экзаменов) подшиваются в отдельную папку и в установленном порядке хранятся в течении пяти лет.
58. Удостоверение механизатора-машиниста, взамен которого выдано новое, с отметкой "Аннулирован" подшивается в папку. Протоколы и книги выдачи удостоверения механизатора-машиниста хранятся в органах Инспекции.
59. Сроки хранения протоколов экзаменационных комиссий - 5 лет, а книг выдачи удостоверений механизатора-машиниста - 45 лет после их заполнения.
60. Оригинальные экземпляры медицинских справок, экзаменационных листов механизатора-машиниста, свидетельства об окончании учебных заведений после занесения соответствующих отметок в них, при выдаче удостоверения механизатора - машиниста возвращаются их владельцам.
61. Удостоверения механизатора-машиниста и талоны учета правонарушений лиц, лишенных права управления машинами сроком на год или более, хранятся в региональных органах Инспекции или органах Инспекции по месту жительства их владельцев.
