Қоидаҳои гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат

1. Муқаррароти умумӣ

1. Қоидаҳои гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат (минбаъд-Қоидаҳои мазкур) тарзи гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ оид ба шароити меҳнат, яъне баҳодиҳии воқеии хусусияти меҳнат, бехатарӣ аз захмбардорӣ дар истеҳсолот ва баҳисобгирии таъминоти кормандон бо воситаҳои шахсии муҳофизат, инчунин тартиби истифодаи натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои кориро аз рӯи шароити меҳнат (минбаъд- аттестатсия) дар ташкилоту корхонаҳо (минбаъд-ташкилот), новобаста аз шакли моликияташон, муайян менамояд. Қоидаҳои мазкур гузаронидани баҳодиҳии шароити меҳнатро бо усулҳои асбобӣ, ташхисгоҳӣ (лабораторӣ) ва эргономикии (ченкунии таъсири омилҳои зарарнок дар истеҳсолот, шиддатнокии корҳои иҷрошаванда, вазни борҳои бардошташаванда ва ғайра) таҳқиқот пешбинӣ менамоянд.

2. Шароити меҳнати ҳамаи ҷойҳои кории ташкилот ва корхонаҳо бояд ба таври ҳатмӣ аттестатсия кунонида шаванд.

3. Қоидаҳои мазкур ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи ҳифзи меҳнат" асос ёфта, асосҳои аз ҷониби кормандон истифода гардидани кафолату имтиёзҳои пешбининамудаи Кодекси меҳнати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои меъёрии ҳуқуқии зеринро муайян менамояд:

- системаи стандартҳои бехатарии меҳнат (ССБТ), меъёрҳо ва қоидаҳои санитарию гигиенӣ, меъёрҳои соҳавии ба кормандон ройгон додани либосу пойафзоли махсус ва дигар воситаҳои муҳофатзи шахсӣ, ки бо қарорҳои Кумитаи давлатии меҳнати СССР ва Президиуми ВЦСПС дар солҳои 1979-1982 тасдиқ гардидаанд (номгӯи пурраи ин меъёрҳо дар замимаи 1 нишон дода шудаанд);

- Номгӯи истеҳсолот, сехҳо, корҳо, касбу вазифаҳое, ки шароити меҳнати зарарнок ва вазнини кор дар онҳо барои рӯзи кӯтоҳи корӣ ва рухсатии иловагии ҳарсола ҳуқуқ медиҳад, ки бо қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 31 декабри соли 2002, № 521 тасдиқ шудааст;

- қарори Кумитаи давлатии СССР оид ба меҳнат аз 16 декабри соли 1987, №731/П-13 "Дар бораи бепул додани шир ва ё дигар озуқаи баробарвазни он ба коргарон ва хизматчиёне, ки дар корҳои шароити меҳнаташон зарарнок машғуланд";

- рӯйхатҳои №1 ва №2 истеҳсолот, корҳо, касбҳо, вазифаҳо ва нишондиҳандаҳое, ки барои таъминоти нафақавии имтиёзнок ҳуқуқ медиҳанд ва бо қарори Совети Вазирони СССР аз 26 январи соли 1991, №10 қабул гардидаанд.

4. Натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнати тибқи Қоидаҳои мазкур гузаронидашуда бо мақсадҳои зерин истифода бурда мешаванд:

- банақшагирӣ ва гузаронидани чорабиниҳо оид ба бехатарӣ ва беҳтаргардонии шароити меҳнат мутобиқи санадҳои меъёрии ҳуқуқии амалкунанда;

- назорати ҳолати шароити меҳнати ҷойҳои корӣ ва таъминоти дурусти кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ ва дастаҷамъии сертификатсиякардашуда;

- баҳодиҳии эҳтимолияти хатари касбии аз даст додани саломатӣ ва ё фавти корманд ҳангоми иҷро намудани ӯҳдадориҳои шартномаи меҳнатӣ ва дигар ҳолатҳои муайяннамудаи қонунгузорӣ;

- ба кормандони ба кор қабулшаванда додани маълумоти дақиқ оид ба шароити меҳнати ҷойҳои корӣ, мавҷудияти хатари расонидани зарар ба саломатӣ, чораҳои муҳофизат аз таъсири омилҳои зараррасон ва хавфнок дар истеҳсолот ва кафолату имтиёзҳои пешбинишуда ба кормандони дар шароити меҳнати вазнин, зараровар ва хатарнок фаъолияткунанда;

- сертификатсиякунонии иншооти истеҳсолӣ ҷиҳати мутобиқ намудани онҳо ба талаботи ҳифзи меҳнат;

- мутобиқи меъёрҳои муқарраргардида ба кормандони дар корҳои дорои шароити меҳнати вазнин, зараровар ва хатарнок, корҳои дорои шароити махсуси ҳароратӣ ва вобаста бо ифлосшавӣ фаъолияткунанда ройгон додани либосу пойафзоли махсус ва дигар воситаҳои ҳимояи шахсии сертификатсиякардашуда, инчунин воситаҳои шӯянда ва безараркунанда;

- омода намудани рӯйхати шахсоне, ки ҳангоми ба кор қабул кардан аз муоинаи ҳатмии тиббӣ ва дар давраи фаъолияти корӣ ба таври мунтазам, инчунин аз муоинаи тиббии ғайринавбатӣ мегузаранд;

- ҳисобу китоби тахфифу иловапулиҳо ба тарифҳои суғуртаи ҳатмии кормандон аз ҳодисаҳои нохуш дар истеҳсолот ва бемориҳои касбӣ;

- ҳалли масъалаҳои марбут ба боздоштан ё манъ кардани фаолияти коргоҳ, минтақаи истеҳсолӣ, таҷҳизоти истеҳсолӣ ва тағйирдиҳии хатҳои технологие, ки ба ҳаёт ва саломатии кормандон таҳдиди бевосита доранд;

- шинос кардани кормандон бо шароити меҳнатии ҷойҳои корӣ;

- тартиб додани ҳисоботи оморӣ доир ба ҳолати шароити меҳнат, имтиёзҳо ва ҷубронҳо барои кор бо шароити меҳнаташ зарарнок ва вазнин аз рӯи шакли №1-Т (шароити меҳнат);

- истифодабарии муҷозоти муқарраргардида нисбат ба шахсони мансабдоре, ки ба вайрон кардани ҳифзи меҳнат роҳ додаанд.

5. Мӯҳлати гузаронидани аттестатсия дар ташкилот вобаста бо тағйирёбии шароит ва хусусияти меҳнат, вале на камтар аз як маротиба дар 5 сол муқаррар карда мешавад.

6. Дар сурати иваз кардани таҷҳизоти истеҳсолӣ, тағйир додани хати технологӣ, навсозии воситаҳои ҳимояи шахсӣ ва ғайра, инчунин бо талаби мақоми ваколатдори давлатӣ ҳангоми ошкор намудани қонунвайронкунӣ дар гузаронидани аттестатсияи шароити меҳнати ҷойҳои корӣ, аттестатсияи такрорӣ гузаронида мешавад. Натиҷаҳои аттестатсияи такрорӣ дар шакли замимаҳои алоҳида ба харитаи аттестатсияи шароити меҳнати ҷойҳои корӣ нишон дода мешаванд.

7. Ченкунии ҳудудҳои омилҳои хавфнок ва зараррасони истеҳсолӣ, муайян намудани нишондиҳандаҳои вазнинӣ ва шиддатнокии ҷараёни меҳнатро лабораторияи ташкилот амалӣ менамояд.

8. Дар сурати дар ташкилот мавҷуд набудани лаборатория, воситаҳои зарурии техникӣ ва заминаи меъёрии ҳуқуқӣ, ба ин гуна корҳо лабораторияҳои экспертизаи давлатии шароити меҳнат (мақоми ваколатдори гузаронидани экспертиза ва аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат), марказҳои назорати давлатии санитарию эпидемиологӣ ва дигар лабораторияҳое, ки тибқи тартиби муқаррарнамудаи санадҳои меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳуқуқи гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз шароити меҳнатро доранд, ҷалб карда мешаванд.

9. Баҳодиҳии бехатарии захмбардории ҷойҳои корӣ аз ҷониби мақомоти ваколатдори давлатӣ, ки барои ин ҳуқуқ доранд, мустақилона ё тибқи дархости корфармоён гузаронида мешавад.

2. Омодагӣ ба гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз шароити меҳнат

10. Омодагӣ ба гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат тартиб додани номгӯи ҳамаи ҷойҳои корӣ, ошкор намудани омилҳои зараррасон ва хавфнок дар истеҳсолот, муайян намудани нишондиҳандаҳои вазнинӣ ва шиддатнокии равандҳои истеҳсолии ташкилотҳоро, ки бояд бо мақсади муайян намудани аҳамияти воқеии параметрҳояшон мавриди баҳодиҳии асбобӣ қарор дода шаванд, дар бар мегирад.

11. Барои ташкил ва гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат дар ташкилот фармон оид ба таъсисдиҳии комиссияи аттестатсионии ташкилот, ҳангоми зарурат комиссияҳо дар воҳидҳои сохторӣ ба тавсиб расонида шуда, раиси комиссияи аттестатсионӣ, аъзои комиссия ва шахси масъул барои тартиб додан, пешбурд ва нигоҳдории маводи аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат таъин карда мешаванд, инчунин мӯҳлат ва ҷадвали гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат муайян карда мешавад.

12. Ба ҳайати комиссияи аттестатсионии ташкилот ворид намудани мутахассисони хадамоти бехатарии меҳнат, ташкили меҳнат ва музди меҳнат, сармутахассисон, роҳбарони воҳидҳои ташкилот, кормандони тиб, намояндагони ташкилотҳои иттифоқи касаба, кумитаҳои (комиссияҳои) ҳифзи меҳнат, шахсони ваколатдори (бовариноки) оид ба ҳифзи меҳнати иттифоқҳои касбӣ ё коллективи меҳнатӣ тавсия дода мешавад.

13. Комиссияи аттестатсионии ташкилот:

- роҳбарӣ ва назорати иҷрои корҳоро дар ҳамаи давраҳои гузаронидани аттестатсия амалӣ менамояд;

- заминаи меъёрии ҳуқуқӣ, маълумотӣ ва методиро, ки барои гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат зарур аст, ташаккул дода, омӯзиши онро ба роҳ мемонад;

- номгӯи пурраи ҷойҳои кории ташкилотро бо ҷудо намудани ҷойҳои кории шабеҳ аз рӯи хусусияти корҳои иҷрошаванда ва шароити меҳнат тартиб медиҳад;

- дар асоси таҳлили маълумоти мавҷуда сабабҳои захмбардории истеҳсолӣ дар ташкилот, қитъаҳо ва таҷҳизоти барои захмбардорӣ нисбатан хатарнокро ошкор менамояд;

- номгӯи омилҳои хавфнок ва зараррасони истеҳсолӣ, нишондиҳандаҳои вазнинӣ ва шиддатнокии равандҳои истеҳсолии ҷойҳои кории ташкилотро, ки бояд вобаста ба хусусияти ҷараёни технологӣ, таркиби таҷҳизот, ашё ва масолеҳи истифодашаванда, натиҷаҳои ченкуниҳои қаблан гузаронидашудаи омилҳои зараррасон ва хавфноки истеҳсолӣ, нишондиҳандаҳои вазнинӣ ва шиддатнокии ҷараёни меҳнат, арзу шикоятҳои кормандон оид ба шароити меҳнат баҳо дода шаванд, муайян менамояд;

- барои коркарди автоматии натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат ба истеҳсолот, сехҳо, қитъаҳо ва ҷойҳои корӣ рамзҳои рақамӣ мегузорад. Тавсия дода мешавад, ки ба ҳар ҷои корӣ, инчунин ба ҷойҳои кори як номгӯй рақами тартибии худ гузошта шавад;

- аттестатсия мекунад ва дар бораи истифодабарии минбаъдаи ҷойҳои корӣ қарор қабул мекунад;

- барои беҳтаргардонӣ ва солимгардонии шароити меҳнат таклифҳо таҳия менамояд;

- дар бораи тайёрии воҳидҳои ташкилот (иншооти истеҳсолӣ) барои гирифтани сертификати мутобиқат ба талаботи бехатарии меҳнат таклифҳо пешниҳод менамояд.

14. Ҳангоми аттестатсияи ҷойҳои корӣ баҳодиҳии шароити меҳнат ва баҳодиҳии бехатарии таҷҳизоту асбобҳо гузаронида мешавад. Зимнан таъмин будани кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ ва дастаҷамъӣ, инчунин самаранокии онҳо ба назар гирифта мешавад.

15. Ба ҳар як ҷойи корӣ (ё гурӯҳи ҷойҳои кори аз рӯи хусусияти корҳои иҷрошаванда шабеҳ) Харитаи аттестатсияи ҷойи (ҷойҳои) корӣ аз рӯи шароити меҳнат тартиб дода мешавад.

16. Баҳодиҳии омилҳои хатарнок ва зарарноки истеҳсолӣ дар ҷойҳои кории аз рӯи хусусиятҳои корҳои иҷрошаванда ва шароити меҳнат шабеҳ дар асоси маълумоте, ки ҳангоми аттестатсияи на камтар аз 20% ин гуна ҷойҳои корӣ ба даст оварда шудааст, амалӣ карда мешавад.

3. Гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат

17. Гузаронидани аттестатсия иборат аст аз:

- муайян намудани ҳолати воқеии омилҳои хатарнок ва зараррасони истеҳсолӣ дар ҷойҳои корӣ;

- баҳодиҳии бехатарӣ аз захмбардорӣ дар ҷойҳои корӣ;

- баҳодиҳии ҳолати воқеии шароити меҳнати ҷойҳои корӣ.

18. Ҳангоми аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат бояд ба ҳамаи омилҳои зараррасон ва хавфноки истеҳсолӣ (омилҳои физикӣ, химиявӣ, биологӣ), вазнинӣ ва шиддатнокии меҳат, ки дар ҷойҳои корӣ мавҷуданд, баҳо дода шавад.

19. Дараҷаҳои омилҳои зараррасон ва хавфноки истеҳсолӣ дар асоси ченкунӣ бо асбобҳо муайян карда мешаванд. Ченкунии омилҳои зараррасон ва хавфноки истеҳсолӣ ( омилҳои физикӣ, химиявӣ, биологӣ, психофизиологӣ) бо асбобҳо, таҳқиқоти эргонометрӣ бояд дар ҷараёни иҷрои корҳои истеҳсолӣ мутобиқи регламенти технологӣ, ҳангоми дуруст будан ва фаъолияти босамар доштани воситаҳои ҳимояи шахсӣ ва дастаҷамъӣ гузаронида шавад. Зимнан усулҳои назоратие истифода бурда мешаванд, ки мутобиқи стандартҳои давлатӣ ва (ё) дигар санадҳои меъёрӣ пешбинӣ шудаанд. Номгӯи санадҳои меъёрии зикргардида дар замимаи 2 ба Низомномаи мазкур оварда шудааст.

20. Ҳангоми гузаронидани ченкунӣ бояд аз воситаҳои ченкуние истифода бурда шавад, ки дар санадҳои меъёрӣ пешбинӣ шуда, аз санҷиши давлатӣ дар мӯҳлатҳои муқарраргардида гузашта бошанд.

21. Ченкунии асбобии дараҷаҳои омилҳои истеҳсолӣ бо протоколҳо ба расмият дароварда мешаванд. Шакли протоколҳо бо санадҳои меъёрии муайянкунандаи тартиби ченкунии нишондиҳандаҳои ин ё он омил муқаррар карда мешавад. Дар ҳар ҳолат протоколҳо бояд нишондиҳандаҳои зеринро дарбар гиранд:

- ном ва рамзи воҳиди ташкилот ва ҷойи кор;

- санаи гузаронидани ченкунӣ;

- номи ташкилот (ё воҳиди он), ки барои гузаронидани ченкунӣ ҷалб карда шудааст;

- номи омили истеҳсолии ченшаванда;

- воситаи ченкунӣ (номи асбоб, дастгоҳ, вақти санҷиш ва рақами шаҳодатнома дар бораи санҷиш);

- усули гузаронидани ченкунӣ бо нишон додани санади меъёрие, ки он асоси ченкунӣ гузаронида мешавад;

- ҷои гузаронидани ченкунӣ, тарҳи бино бо нишон додани нуқтаи ченкунӣ (иёргирӣ) дар он;

- нишондодҳои воқеии параметрҳои ченкунӣ;

- вазифа, насаб, сарҳарфҳои ном ва номи падар, имзоҳои корманде, ки ченкунӣ гузаронидааст, ва намояндаи маъмурияти иншооте, ки дар ченкунӣ гузаронида шудааст;

- имзои шахси масъул, мӯҳри ташкилот (ё воҳиди он), ки барои гузаронидани ченкунӣ ҷалб гардидааст.

Чунин маълумот ҳангоми ба расмият даровардани протоколҳои муайянкунии вазнинӣ ва шиддатнокии ҷараёни меҳнат зикр карда мешавад.

22. Объектҳои асосии баҳодиҳии бехатарии ҷойҳои корӣ аз захмбардорӣ инҳоянд:

- таҷҳизоти истеҳсолӣ;

- дастгоҳу асбоб;

- таъмин будан бо воситаҳоии таълимӣ ва дастурдиҳӣ.

23. Баҳодиҳии таҷҳизоти истеҳсолӣ, дастгоҳу асбоб дар асоси санадҳои меъёрии ҳуқуқии амалкунанда оид ба ҳифзи меҳнат (стандартҳои давлатӣ ва соҳавӣ, қоидаҳои ҳифзи меҳнат, дастурамалҳои намунавӣ оид ба ҳифзи меҳнат ва ғайра) гузаронида мешавад.

24. Баҳодиҳии бехатарии ҷойҳои корӣ аз захмбардорӣ бо роҳи санҷиши мутобиқати таҷҳизоти истеҳсолӣ, дастгоҳу асбоб, инчунин воситаҳои таълимӣ ва дастурдиҳӣ ба талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ гузаронида мешавад. Зимнан бояд мавҷудияти сертификатҳои бехатарии намунаи муқарраргардида ба таҷҳизоти истеҳсолӣ ба инобат гирифта шавад. Ҳангоми баҳодиҳии бехатарӣ аз захмбардорӣ ба таври санҷишӣ ба кор андохтан ва боздоштани таҷҳизоти истеҳсолӣ бо риояи талаботи бехатарӣ гузаронида мешавад.

25. Дар ҳолатҳое, ки таҷҳизоти истеҳсолӣ ва асбобҳо дар ҷойҳои корӣ то давраи мавриди амал қарор додани санадҳои меъёрии ҳуқуқии марбут ба онҳо истеҳсол шуда бошанд, ё ҳангоме ки ин санадҳо бо тартиби муқарраргардида таҳия ва тасдиқ нагардида бошанд, баҳодиҳии бехатарӣ аз захмбардории таҷҳизоти истеҳсолӣ ва асбобҳо дар бобати мутобиқати онҳо бо талаботи санадҳои меъёрии ҳуқуқии умумидавлатӣ, ки бехатарии меҳнатро дар ҷойҳои корӣ таъмин менамоянд, гузаронида мешаванд, аз ҷумла:

- мавҷуд будани воситаҳои ҳифзи кормандон аз таъсири қисмҳои ҳаракаткунандаи таҷҳизот, ки манбаи хавф мебошанд;

- бо девор (панҷара) ҷудо кардани қубурҳо, системаҳои обию буғӣ, пневматикӣ, клапанҳои муҳофизатӣ, ноқилҳо ва дигар унусурҳое, ки осеб дидани онҳо хавфнокиро ба вуҷуд меоварад;

- мавҷуд будани воситаҳо (дастакҳо) барои ба таври дастӣ интиқол додани қисмҳои таҷҳизот ҳангоми корҳои таъмиру васлкунӣ;

- истисно кардани хатарҳое, ки дар натиҷаи ба ҷойҳои корӣ пош хӯрдани мавод ва моддаҳои ҳангоми истифодаи таҷҳизоти истеҳсолӣ коркард ва (ё) истифодашаванда, афтодан ва партофта шудани ашё (масалан, асбоб, маҳсулоти нимтайёр) ба вуҷуд меоянд;

- истисно кардани хатарҳои вобаста бо вайроншавии конструксияҳо, қисмҳои биноҳо, афтодани қисмҳои кӯҳӣ дар конҳо ва истихроҷгоҳҳо ва ғайра;

- мавҷудият ва мутобиқати аломатҳо ва рангҳои огоҳкунанда ба талаботи меъёрӣ;

- таъмини фаъолияти воситаҳои муҳофизат дар давоми амали омили дахлдори хавфнок ва зарарноки истеҳсолӣ;

- дар лавҳаи идоракунӣ мавҷуд будани воситаҳои ҳушдоркунии вайрон гардидани амали мӯътадили таҷҳизоти истеҳсолӣ, инчунин воситаҳои нигоҳдории садамавӣ;

- истиснои ба вуҷуд омадани ҳолатҳои хатарнок ҳангоми пурра ё қисман қатъ гардидани таъминоти барқ ва барқарорсозии минбаъдаи он, инчунин вайрон шудани занҷири идоракунии барқтаъмикунӣ (худ аз худ таъмин шудани барқ ҳангоми таъмир ва барқароркунии хатҳои барқӣ, иҷро нагардидани фармони боздошти фаъолияти дастгоҳ, афтодан ва пош хӯрдани қисмҳои ҳаракаткунанда ва олотҳои дар дастгоҳҳои истеҳсолӣ насбшуда);

- амалисозии бехатарии таҷҳизоти барқӣ, ноқилҳои барқӣ (аз он ҷумла сими замин) аз таъсири механикӣ, хояндаҳо ва ҳашарот, дохилшавии воситаҳои химиявӣ, пайвасти ноқилҳо ба қуттиҳои пайвасткунандаи барқ ва дохили рӯйкашҳои таҷҳизоти барқии техникии маснуот, дастгоҳҳо, мошинҳо;

- истиснои васлшавии қисмҳои тафсони таҷҳизот бо қисмҳои кушодаи пӯсти бадани коркунон, бо маводи тарканда ва сӯзанда, агар васлшавӣ сабаби сӯхтан, сӯхтор ва таркиш шуда тавонад;

- мутобиқати андозаи гузаргоҳҳо ба талаботи меъёрӣ;

- ҷойгиркунии мутобиқ ва иҷроиши дурусти идоракунии воситаҳои нақлиёт (аз ҷумла воситаҳои нигоҳдории садамавӣ);

- бехатарии роҳҳои воситаҳои нақлиёт, таҷҳизонидани онҳо бо воситаҳои муҳофизат ва аломатҳои бехатарӣ;

- мавҷудияти дастурамалҳо оид ба бехатарии меҳнат ва мутобиқати онҳо ба ҳуҷҷатҳои меъёрӣ;

- мавҷудият ва мутобиқати асбобу олоти дастӣ ба талаботи ҳуҷҷатҳои меъёрӣ.

26. Баҳодиҳии бехатарӣ аз захмбардорӣ дар ҷойҳои корӣ мутобиқи замимаи 5 ба Қоидаҳои мазкур бо протокол ба расмият дароварда мешавад. Дар банди 2 протокол нишон инҳо зикр карда мешаванд:

- дар сутуни 2 "Талаботи меъёрҳои бехатарӣ ба ҷойҳои корӣ", танҳо он талаботҳое, ки ба омилҳои бехатарӣ аз захмбардорӣ мансубанд;

- дар су туни 3 "Мавҷудият" - ҳолати воқеии бехатарии меҳнат дар ҷойҳои корӣ (воситаҳо ва олоти насбгардида, аз ҷумла истеҳсоли худӣ, ки барои таъмини бехатарии меҳнат дар ҷойҳои корӣ пешбинӣ гардидаанд);

- дар сутуни 4 "Мутобиқат ба санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ" - баҳодиҳии мухтасари мутобиқати ҳолати воқеии бехатарии меҳнати ҷойҳои корӣ бо талаботи ҳуҷҷатҳои меъёрӣ;

- дар сутуни 5 "Чорабиниҳои зарурӣ" - чорабиниҳо оид ба иҷрои талаботи меъёрии мазкур нисбати ҷойҳои корӣ бо мақсади таъмини мутобиқати ҳолати воқеӣ ба меъёрҳо.

27. Аз рӯи натиҷаи баҳодиҳии бехатарӣ аз захмбардории ҷойҳои корӣ дар протокол хулосаҳои мухтасар оварда мешаванд. Дар онҳо нишон дода мешавад, ки кадом бандҳои меъёрҳо, қоидаҳо ва стандартҳо бо ҷойҳои кории баҳододашаванда мутобиқат намекунанд, инчунин, вазифа, насаб, ном, номи падар ва имзои шахсони баҳодиҳанда зикр карда мешавад.

28. Хулосаҳои мухтасари натиҷаҳои баҳодиҳии бехатарӣ аз захмбардории ҷойҳои корӣ ба Харитаи аттестатсияи ҷои (ҷойҳои) корӣ аз рӯи шароити меҳнат ворид карда мешаванд.

29. Дар ҳар як ҷойи корӣ таъмин будани кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ, инчунин самаранокии ин воситаҳо муайян карда мешавад.

30. Баҳодиҳии таъминоти кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ тавассути муқоисакунии воситаҳои воқеан додашуда бо меъёрҳои намунавии соҳавии ба коргарону хизматчиён ба таври ройгон додани либосу пойафзоли махсус ва дигар воситаҳои ҳимояи шахсӣ, инчунин бо дигар ҳуҷҷатҳои меъёрӣ (стандартҳои давлатӣ, шартҳои техникӣ ва ғайра) амалӣ карда мешавад.

31. Ҳангоми баҳодиҳии таъминоти кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ ҳамзамон баҳодиҳии мутобиқати воситаҳои ҳимояи шахсии додашуда бо ҳолати воқеии ҷойҳои корӣ, инчунин назорати сифати онҳо гузаронида мешавад. Самаранокии воситаҳои ҳимояи шахсӣ бояд бо сертификати мутобиқат тасдиқ карда шавад.

32. Баҳодиҳии таъминоти кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ мутобиқи замимаи 6 ба Қоидаҳои мазкур дар шакли протокол ба расмият дароварда мешавад.

33. Баҳодиҳии ҳолати воқеии шароити меҳнати ҷойҳои корӣ аз баҳодиҳиҳои зерин иборат аст:

- аз рӯи дараҷаи зарарнокӣ ва хавфнокӣ;

- аз рӯи дараҷаи бехатарии захмбардорӣ;

- таъмин будани кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ, инчунин самаранокии ин воситаҳо.

34. Баҳодиҳии ҳолати воқеии шароити мехнат аз рӯи дараҷаи зарарнокӣ ва хавфнокӣ мутобиқи Меъёрҳои баҳодиҳии гигиении шароити меҳнат аз рӯи нишондиҳандаҳои зарарнокӣ ва хавфнокии омилҳои истеҳсолӣ, вазнинӣ ва шиддатнокии равандҳои истеҳсолӣ дар асоси муқоисакунии натиҷаҳои ченкунии ҳамаи омилҳои зараррасон ва хавфноки истеҳсолӣ, вазнинӣ ва шиддатнокии равандҳои истеҳсолии ҷойҳои корӣ бо меъёрҳои гигиении муқарраршуда амалӣ карда мешавад. Дар заминаи чунин муқоисакунӣ дараҷаи шароити меҳнат ҳам барои ҳар омил ва ҳам барои комбинатсия ва якҷоякунии онҳо, чунин барои ҳар ҷойи корӣ дар маҷмӯъ муайян карда мешавад.

35. Муайянкунии вақти имконпазири алоқаи кормандон бо омилҳои зараррасон ва хавфноки истеҳсолӣ дар як баст ва (ё) давраи фаъолияти меҳнатӣ (маҳдудкунии собиқаи корӣ) бо пешниҳоди маъмурияти ташкилот нисбат ба гурӯҳҳои касбӣ аз ҷониби марказҳои Хадамоти назорати давлатии фаъолияти санитарию эпидемиологӣ амалӣ карда мешавад. Дар ин маврид шароити меҳнат метавонад ҳамчун на он қадар хатарнок, аммо на пасттар аз гурӯҳи 3.1. баҳогузорӣ карда шавад.

36. Дараҷаи хавфнокӣ аз рӯи натиҷаҳои баҳодиҳии бехатарӣ аз захмбардории ҷойҳои корӣ мутобиқи гурӯҳбандии шароити меҳнати аз рӯи бехатарӣ аз захмбардорӣ (замимаи 7 ба Қоидаҳои мазкур) алоҳида муайян карда мешавад ё оид ба мутобиқати пурраи ҷои корӣ ба талаботи бехатарӣ хулоса бароварда мешавад.

37. Натиҷаҳои баҳодиҳии ҳолати воқеии шароити меҳнат ба Харитаи аттестатсияи шароити меҳнати ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат ворид карда шуда, дар он комиссияи аттестатсионии ташкилот оид ба натиҷаҳои аттестатсия хулоса мебарорад.

38. Дар ҳолати дар ҷойи корӣ мавҷуд набудани омилҳои зараррасон ва хавфноки истеҳсолӣ ё мутобиқати нишондодҳои воқеии онҳо бо бузургиҳои мувофиқ ё имконпазир, инчунин дар сурати иҷро гардидани талаботи бехатарӣ аз захмбардорӣ ва таъмин будани кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ, ҷои корӣ ба талаботи гигиенӣ ва бехатарӣ ҷавобгӯ ҳисобида мешавад. Ин ҷойи корӣ аттестатсияшуда эътироф карда мешавад.

39. Дар ҳолатҳое, ки агар дар ҷои корӣ нишондодҳои воқеии омилҳои хатарнок ва зарарноки истеҳсолӣ аз меъёрҳои муқарраргардида зиёд ва ё меъёр ё талаботи ҷойдошта оид ба бехатарӣ аз захмбардорӣ ва таъминоти кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ ба меъёрҳои муқарраршуда мувафиқат накунанд, шароити меҳнати чунин ҷои корӣ ба ҷои кории зарарнок ва хавфнок мансуб дониста мешавад.

40. Дар сурати ба гурӯҳи 3 (зарарнок) мансуб донистани шароити меҳнат, ҷойи корӣ шартан аттестатсияшуда ҳисобида шуда, гурӯҳ ва дараҷаи зарарнокӣ (3.1, 3.2, 3.3, 3.4, инчунин 3,0 , аз рӯи бехатарии захмбардорӣ) нишон дода мешавад ва дар хусуси мутобиқгардонии он ба талаботи санадҳои меъёрию ҳуқуқӣ оид ба ҳифзи меҳнат дар Нақшаи чорабиниҳо оид ба беҳбуд ва солимгардонии шароити меҳнат дар ташкилот таклифҳо пешниҳод менамояд.

41. Ҳангоми сертификаткунонии мутобиқати объектҳои истеҳсолӣ бо талаботи ҳифзи меҳнат ҷои кории шартан аттестатсияшуда ҳамчун ҷойҳои кории аттестатсияшуда ҳисобида намешавад.

42. Дар сурати ба гурӯҳи 4 (хавфнок) мансуб донистани шароити меҳнати ҷои корӣ, он аттестатсиянашуда ҳисобида шуда, бояд бетаъхир мавриди азнавҷиҳозонӣ қарор дода шавад ё барҳам дода шавад.

4. Ба расмият даровардани натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнатӣ

43. Аз рӯи натиҷаҳои аттестатсияи шароити меҳнати ҷойҳои корӣ ҳуҷҷатҳои зерин пур карда мешаванд:

а) Феҳристи ҷойҳои корӣ ва натиҷаҳои аттестатсияи онҳо аз рӯи шароити меҳнат дар воҳиди ташкилот, ки ба он маълумот дар бораи ҷойҳои кори аттестатсияшаванда ва шароити меҳнат дар онҳо, шумораи кормандони дар ин шароит машғулбуда, таъминоти онҳо бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ (замимаи 8) зикр карда мешавад;

б) Феҳристи ҷамъбастии ҷойҳои корӣ ва натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат дар ташкилот, ки дар он миқдори ҷойҳои корӣ дар воҳидҳои сохторӣ ва умуман дар ташкилот, миқдори ҷойҳои кории аттестатсияишуда бо ҷудокунии онҳо ба гурӯҳҳои шароити меҳнат, миқдори кормандони дар ҷойҳои кории аттестатсияшуда машғулбуда, маълумот дар бораи таъминоти кормандон бо воситаҳои ҳимояи шахсӣ (замимаи 9) нишон дода мешаванд.

44. Натиҷаҳои кори комиссияи аттестатсионии ташкилот бо протоколи аттестатсияи шароити меҳнат ба расмият дароварда мешавад (замимаи 11) оварда шудааст. Ба проткол инҳо замима карда мешаванд:

- харитаҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат;

- феҳристи ҷойҳои корӣ ва натиҷаҳои аттестатсияи онҳо аз рӯи шароити меҳнат дар воҳидҳо;

- феҳристи ҷамъбастии ҷойҳои корӣ ва натиҷаҳои аттестатсияи онҳо аз рӯи шароити меҳнат дар ташкилот;

- Нақшаи чорабиниҳо оид ба беҳбуд ва солимгардонии шароити меҳнат дар ташкилот.

5. Андешидани тадбирҳо тибқи натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои аз рӯи корӣ шароити меҳнати

45. Комиссияи аттестатсионӣ тибқи натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат, бо дарназардошти пешниҳодҳои воҳидҳои ташкилот ва кормандони алоҳида, Нақшаи чорабиниҳоро оид ба беҳбуд ва солимгардонии шароити меҳнат дар ташкилот таҳия менамояд.

46. Дар Нақша бояд чорабиниҳо оид ба беҳгардонии техникаву технология, истифодабарии воситаҳои ҳимояи шахсӣ ва дастаҷамъӣ, чорабиниҳои солимгардонӣ, инчунин чорабиниҳо оид ба ҳифз ва ташкили меҳнат пешбинӣ карда шаванд.

47. Дар Нақша манбаъҳои маблағгузорӣ, мӯҳлати иҷрои онҳо ва иҷрокунандагон нишон дода мешавад. Дар Нақша бояд ба ҳифзи меҳнат мутобиқ гардонидани ҳамаи ҷойҳои корӣ пешбинӣ карда шавад.

48. Нақша аз ҷониби раиси комиссияи аттестатсионӣ имзо гардида, пас аз мувофиқа бо кумитаи (комиссияи) муштараки ҳифзи меҳнат ва иттифоқи касаба аз ҷониби роҳбари ташкилот тасдиқ гардида, ба шартномаи коллективӣ ворид карда мешавад.

49. Баъди анҷом ёфтани корҳо оид ба аттестатсияи ҷойҳои корӣ роҳбари ташкилот бо фармони худ ба аттестатсияи гузаронидашуда баҳо медиҳад ва натиҷаҳои онро тасдиқ мекунад.

50. Комиссияи аттестатсионӣ, бо дарназардошти натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат, оид ба тартиби тайёр кардани воҳидҳои ташкилот барои гирифтани сертификати мутобиқат бо талаботи ҳифзи меҳнат таклифҳо таҳия намуда, чорабиниҳои мушаххасгардонандаи мундариҷаи чунин тайёриро пешбинӣ менамояд. Ҳангоми зарурат номгӯи касбу вазифаҳои кормандони ташкилот ба талаботи Таснифоти умумидавлатии касбҳои коргарон, вазифаҳои хизматчиён ва дараҷаҳои тарифӣ мутобиқ карда мешаванд.

51. Натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат барои ташкил додани махзани маълумоти шароити меҳнати ҷойдошта дар сатҳи ташкилот, ноҳия, шаҳр, минтақа ва ҷумҳурӣ асос шуда метавонанд.

52. Иттилоот дар бораи натиҷаҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ ба маълумоти кормандони ташкилот расонида мешавад.

53. Ҳуҷҷатҳои аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат маводи ҳисоботдиҳии қатъӣ буда, бояд дар муддати 45 сол нигоҳ дошта шаванд.

54. Ҷавобгарӣ барои гузаронидани аттестатсияи ҷойҳои корӣ аз рӯи шароити меҳнат ба зиммаи роҳбари ташкилот вогузор карда мешавад.

Замимаҳо 1-11