бо қарори Ҳукумати ҶТ аз 29.08.2023 № 396 аз эътибор соқит дониста шуд 

Тартиби ташкили низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроию манбаъҳои афканишоти иондоркунанда

Тартиби ташкили низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроию манбаъҳои афканишоти иондоркунанда (минбаъд -Тартиб) мутобиқи моддаи 15 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи истифодаи энергияи атомӣ" таҳия карда шудааст.

1. Муқаррароти умумӣ

1. Санади мазкур тартиби ташкили низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроию манбаъҳои афканишоти иондоркунандаро бо мақсади таъмини реҷаи паҳн накардани яроқи ядроӣ, коҳишёбии эҳтимолияти шуоъдиҳии зараррасони тасодуфии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда ё истифодабарии қасдии онҳо барои расонидани зарар ба аҳолӣ ва муҳити зист, инчунин иҷро намудани талаботи Созишномаи байни Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Агентии байналмилалии энергияи атомиро (АБЭАМАГАТЭ) оид ба татбиқи кафолатҳо (аз 14 декабри соли 2004) дар робита бо Шартнома оид ба паҳн накардани яроқи ядроӣ аз 12 июни соли 1968 (ҳамроҳшавии Ҷумҳурии Тоҷикистон 17 январи соли 1995) ва протоколҳои он муайян менамояд.

2. Талаботи Тартиби мазкур ҳама шахсони воқеӣ ва ҳуқуқиро новобаста аз шакли моликият, мансубияти идоравӣ ва шакли ташкилию ҳуқуқӣ, ки бо фаъолияти вобаста ба муомилоти маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда (истеҳсол, истифодабарӣ, коркард, ҳамлу нақл, нигоҳдорӣ, ҷойгиркунии маводи ядроӣ, моддаҳои радиоактивӣ, манбаъҳои афканишоти ионофари аз истифода баровардашуда, интиқол тавассути сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон зимни содирот ва воридоти маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар, гузаронидани корҳои илмию таҳқиқотӣ) машғуланд, фаро мегирад.

3. Баҳисобгирӣ ва назорати давлатии маводи ядроию манбаъҳои афканишоти иондоркунанда бо мақсади зерин амалӣ карда мешавад:

- муайянсозии аниқи миқдори мавҷудаи маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда дар нуқтаҳои (маҳалҳои) ҷойгиршавии онҳо;

- пешгирии гум кардан, истифодаи беиҷозат ва тасарруфи онҳо;

- пешниҳоди маълумоти фаврӣ оид ба мавҷудият ва тағйирёбии макони ҷойгиршавӣ, аз истифода баровардан ва гӯронидан, содирот ва воридоти маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда ба мақоми ваколатдори Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин ба ташкилотҳои байналмилалии соҳаи муайян ва давлатҳо тибқи созишномаҳои байналмилалии аз ҷониби Ҷумҳурии Тоҷикистон имзошуда;

- таъмини иттилоотии мақоми ваколатдори давлатӣ барои таҳрир ва қабули санадҳои меъёрии ҳуқуқии идоравӣ дар доираи салоҳияташон оид ба муомилоти маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда ба нафъи амнияти аҳолӣ ва ҳифзи муҳити зист.

2. Маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда, ки ба баҳисобгирӣ ва назорати давлатӣ дохил мешавад

4. Ба баҳисобгирӣ ва назорати давлатӣ дохил мешавад:

- манбаъҳои афканишоти иондоркунанда (манбаъҳои радиоактивии кушода ва пӯшида, ки миқдор ва фаъолнокии онҳо аз сатҳи бозпасгирифтан (озодшавӣ) ва таркиби ҳосилкунандаи афканишоти иондоркунанда, ки энергияи афканишоташон аз 5 кэВ зиёд аст, баланд мебошанд);

- манбаъҳои афканишоти иондоркунандаи навсохташуда зимни воридот ба анбори маҳсулоти тайёр;

- маводи ядроӣ (маводи ибтидоӣ: маводи дорои уран ва/ё торий ва маводи таҷзияшавандаи махсус: маводи дорои плутоний-239, изотопҳои америтсий ва/ё нептуний, маводи бо изотопи плутоний-238, бо изотопҳои уран-233, уран-235 ғанӣ гардонидашуда).

5. Доруҳои радиофармасевтӣ, маҷмӯъҳо барои таҳлили иммунологӣ, ҳосилкунандагони (генераторҳои) радиоизотопии таъиноти тиббӣ, пайвастагиҳои бо радионуклидҳо нишонадоршуда, инчунин доруҳо ва маҳлулҳои радиоизотопӣ дар асоси радионуклидҳои кӯтоҳумр бо даври нимкоҳиши то 60 (шаст) шабонарӯз, аз ҷумла йод-125 танҳо дар ташкилотҳои онҳоро истифодабаранда ба ҳисоб гирифта мешаванд ва маълумот оид ба миқдори воридоти солона ба Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Агентии амнияти ядроӣ ва радиатсионии назди Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристода мешавад.

3. Баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроию манбаъҳои афканишоти иондоркунанда

6. Баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроию манбаъҳои афканишоти иондоркунанда аз ҷониби Агентии амнияти ядроӣ ва радиатсионии назди Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ташкилоти истифодабаранда тибқи ваколати онҳо амалӣ карда мешавад ва он аз марҳилаи аввали истеҳсол то ба гӯронидани пурраи онҳо бурда мешавад.

7. Агентии амнияти ядроӣ ва радиатсионии назди Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунандаро амалӣ менамояд, ки дар қаламрави Тоҷикистон ва ё дар зери доираи ҳуқуқи он мебошанд.

8. Бо мақсади амалӣ гардонидани баҳисобгирии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда барои таъмини баҳисобгирии онҳо, назорати мавҷудият ва ҳаракати онҳо, инчунин барои пешгӯии ҷамъшавии онҳо, ҳаҷми хизматрасонӣ, ниёзи корхонаҳои маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар истеҳсолкунанда ба иқтидори истеҳсолӣ ва корхонаҳои махсусгардонидашуда оид ба муомилот бо партовҳои радиоактивӣ дар доираи низоми давлатии баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар Махзани маълумоти давлатии маводи радиоактивӣ ва Феҳристи давлатии манбаъҳои афканишоти ионофар таъсис дода мешавад.

9. Баҳисобгирии давлатии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда аз ҷониби Агентии амнияти ядроӣ ва радиатсионии назди Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар асоси намунаҳои баҳисобгирии махсус амалӣ карда мешавад.

10. Барои муайянкунии мавҷудияти ҳақиқии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда ташкилоти истифодабаранда тафтишот ва барӯйхатгирии (инвентаризатсияи) ҳарсолаи онҳоро мегузаронад.

11. Баҳисобгирӣ ва назорати давлатии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда ба маълумоти баҳисобгирии ибтидоӣ зимни истеҳсол, истифодабарӣ, коркард, истифодаи дуюмкарата, нигоҳдорӣ, кӯчиш ва гӯронидани маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти ионофар, ки аз ҷониби ташкилоти истифодабаранда амалӣ мешавад, аз ҷумла баҳисобгирии онҳо зимни убури сарҳади гумрукии Ҷумҳурии Тоҷикистон асос меёбанд. Пешбурди баҳисобгирии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда аз рӯи миқдор, ҳаҷм, фаъолнокӣ, таркиби радиоизотопӣ, нуқтаҳои (маҳалҳои) ҷойгиршавӣ, нигоҳдорӣ ва гӯронидани онҳо ба роҳ монда мешавад.

12. Баҳисобгирӣ ва назорати давлатии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда бо истифода аз технологияҳои иттилоотӣ, ки ҷамъоварӣ, коркард ва интиқоли маълумот, муҳофизати он аз истифодаи берӯхсат ва мубодилаи маълумот бо дигар низомҳои иттилоотиро мутобиқи талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон таъмин менамоянд, амалӣ карда мешавад.

13. Агентии амнияти ядроӣ ва радиатсионии назди Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар доираи ваколатҳояш корҳои зеринро таъмин менамояд:

- ташкил ва фаъолияти низоми баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда;

- идоракунии ҷамъоварӣ ва нигоҳдории маълумот оид ба баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда;

- гузаронидани тафтишот оид ба санҷиши вазъи низомҳои баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда дар ташкилоти истифодабаранда;

- ташкили таҳияи дастурамалҳо оид ба пешбурди баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда;

- ташкил, пешбурд ва сари вақт нав кардани Махзани маълумоти давлатии маводи ядроӣ ва Феҳристи давлатии манбаъҳои афканишоти иондоркунанда;

- пешниҳоди маълумот ба мақомоти давлатӣ дар бораи мавҷудият ва ҳаракати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда, инчунин дар бораи воридот ва содироташон тибқи дархости онҳо;

- ҳамкорӣ дар доираи созишнома ва барномаҳои (лоиҳаҳои) байналмилалӣ оид ба масъалаҳои баҳисобгирӣ ва назорати маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда тибқи қонунгузории амалкунанда;

- риояи реҷаи махфияти маълумот дар бораи маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда барои пешгирии бе иҷозат дастрасӣ доштан ба онҳо.

14. Ташкилоти истифодабаранда инро таъмин менамояд:

- баҳисобгирии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда, ки дар тавозуни онҳо мебошанд;

- пешниҳоди маълумоти саҳеҳ ба Агентии амнияти ядроӣ ва радиатсионии назди Академияи илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи мавҷудият, ҷойгиршавӣ, миқдор, ҳаракат, воридот ва содироти маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда;

- дар мавриди зарурӣ нигоҳдории муносиби муваққатии маводи ядроӣ ва манбаъҳои афканишоти иондоркунанда;

- муҳофизати ҷисмии объектҳо ва анборҳои маводи ядроӣ ва ё манбаъҳои афканишоти иондоркунанда истифода ва нигоҳдошташаванда тибқи талаботи қонунгузории амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ мешавад.

15. Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Тартиби мазкур тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.