Бо қарори Ҳукумати
Ҷумҳурии Тоҷикистон
аз 2 майи соли 2013, № 212
тасдиқ шудааст
Тартиби муайянкунӣ ва истифодабарии нархҳои бозорӣ барои мақсади андозбандӣ
1. Муқаррароти умумӣ
1. Тартиби мазкур дар асоси моддаи 24 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳия гардидааст. Дар ҳолати фарқият доштани нархи моли (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) андозсупоранда бо нархҳои бозорӣ ва аз тарафи андозсупоранда ба таври асоснок пешниҳод нашудани чунин фарқият, ҳангоми андозбандӣ нархҳои бозорӣ татбиқ карда мешавад.
2. Мафҳумҳое, ки дар Тартиби мазкур истифода бурда мешаванд:
-савдогарони касбӣ - савдогарон, тоҷирон, бозаргонони биржаҳо;
-давраи муайян кардани нарх - давраи нархмоние мебошад, ки дар давоми он нархи миёнаи (баланд ва пасти) таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ), ки барои муайян намудани нархи бозорӣ лозим мебошад, муқаррар карда мешавад;
-санаи ба харидор гузаштани ҳуқуқи моликият - рӯзи анҷом ёфтани таҳвили молҳо (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) мувофиқи шартҳои аҳд, дар амалиётҳои байналхалқӣ дар доираи аҳдҳои дарозмӯҳлат аз рӯзи пешниҳоди молҳо (иҷрои кор ва хизматрасониҳо) ба харидор, оид ба молҳои дар асоси аҳдҳои дарозмӯҳлат фурӯхташуда лаҳзаи бастани аҳд, дар хизматрасонӣ оид ба пешниҳоди қарзҳо рӯзи бастани шартномаи қарзӣ, оид ба иҷрои дигар корҳо ва хизматрасониҳо санаи бастани шартнома мебошад;
-мубодилаи мол - лаҳзаи таҳвил ё ивазкунии мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ), ки мувофиқи шартнома ба танзим дароварда шуда, дар шакли ҳуҷҷати муайян тасдиқ карда шудааст;
-сарчашмаҳои маълумот - сарчашмаҳои расман эътирофшудаи маълумотҳо, маълумоти мақомоти давлатӣ, мақомотҳои ваколатдори дигар давлатҳо ва ташкилотҳо, маълумоте, ки аз ҷониби иштирокчиёни аҳд пешниҳод гаштааст, инчунин дигар сарчашмаҳои иттилоот;
-сарчашмаҳои расмии иттилоот - сарчашмаҳои маълумоти расман эътирофшуда, сарчашмаҳои маълумоти расман аз мақомоти ваколатдор ва дигар сарчашмаҳои маълумот гирифташуда;
-истеъмолкунандаи ниҳоӣ - тарафи новобаста, ё тарафе, ки бо иштирокчиёни шартнома дар муносибатҳои махсус қарор надорад ва ба натиҷаҳои иқтисодии шартнома таъсир расонида наметавонад;
-аҳди дар қаламрави Ҷумҳурии Тоҷикистон амалишудаи бевосита алоқаманд бо амалиёти расмии байналмилалӣ оид ба таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ), аз ҷумла бо дарназардошти коркарди мол, ки баъдан мавзӯи амалиётҳои расмии байналмилалӣ мегардад, ба ҳисоб меравад.
2.Усулҳои муайян намудани нархи бозорӣ
3. Дар ҳолати набудани имконияти татбиқи муқаррароти бандҳои 15 моддаи 24 Кодекси андози Ҷумҳурии Тоҷикистон, нархи бозории мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ)-ро мақомоти ваколатдор дар асоси усулҳои зерин мӯайян мекунад:
-усули "муқоисавии нархи идоранашаванда";
-усули "ҳисоби хароҷот";
-усули "нархи минбаъдаи фурӯш";
-усули "тақсимоти фоида";
-усули "фоидаи соф".
4. Усули "муқоисавии нархи идоранашаванда" тавассути муқоисаи арзиши таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ), бо нархи бозории моли (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) айниятдошта бо дарназардошти шартҳои иқтисодии муқоисашаванда истифода бурда мешавад.
5. Ҳангоми муайян намудани нархи бозории таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) маълумоти мавҷуда дар бораи нархи таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) дар ҳолати таҳвили (хариди) ин мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) ба назар гирифта мешавад.
6. Муомилот ин ҳар як таҳвили моле (иҷрои кор ва хизматрасоние), ки дар доираи аҳд бо ҳуҷҷат тасдиқ карда шудааст, эътироф карда шуда, муқоисаи нархҳои таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) бо нархҳои бозорӣ бошад танҳо тавассути бозори ба таҳвили мол мувофиқ (иҷрои кор ва хизматрасонӣ), новобаста аз давлати бақайдгирандаи харидор амалӣ карда мешавад.
7. Шартҳои асосии истифодабарии усули "муқоисавии нархи идоранашаванда", ин мавҷуд будани сарчашмаи иттилоот оид ба нархҳои бозории таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) мебошад.
8. Дар ҳолати дар сарчашмаҳои расмӣ мавҷуд набудани маълумот оид ба нархи таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) дар рӯзи ба харидор гузаштани ҳуқуқи моликият нархе истифода бурда мешавад, ки пеш аз рӯзи ба ҳуқуқи моликият гузаштан арзи вуҷуд дошт.
9. Дар мавриди шартномаҳои дарозмӯҳлат оид ба молҳои (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) ғайри биржавӣ, ки дар онҳо нархҳои дарозмӯҳлат дарҷ карда шудааст, лаҳзаи таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) барои муайян намудани нархи бозорӣ, лаҳзаи бастани аҳд бо риоя намудани шартҳои зерин ба ҳисоб меравад:
-ба иҷро расонидани муомилот мувофиқи аҳд дар давоми як моҳ аз рӯзи бастани аҳд амалӣ карда мешавад;
-нархи бозори ҳамчун нархи расман интишоргардида ва дар сарчашмаҳои иттилоотӣ эътирофгардида барои аҳдҳои дарозмӯҳлат дар санаи охирон, нисбати санаи қаблии бастани аҳд муайян карда мешавад;
-нархи дарозмӯҳлат на зиёда аз 1 сол истифода бурда шуда, бо шартномаи ниҳоӣ байни иштирокчиёни муомилот, ё ин, ки бо воситаи шартномаҳои минбаъда байни савдогарони касбӣ бо иштирокчиёни аҳд-резидентҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ва истеъмолкунандагони ниҳоӣ, ки тарафи новобаста мебошанд, тасдиқ карда мешавад. Тасдиқи иҷрои аҳд ин мавҷуд будани ҳуҷҷатҳои зерин дар асоси дархости мақомоти ваколатдор ба ҳисоб меравад: аз ҷумла, аҳд барои таҳвили (харидории) мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ), ҳисобнома-фактураҳо (инвойс), санади иҷрои кор (хизматрасонӣ).
10. Дар ҳолатҳои зарурӣ мақомоти ваколатдори давлатӣ ҳуҷҷатҳои дигарро, ки иҷрои аҳдро тасдиқ менамоянд, талаб менамояд.
11. Усули муқоисавии нархи идоранашаванда барои муайян намудани нархи бозорӣ бо роҳи муқоисаи нархҳои дохила ва беруна истифода бурда мешавад. Дар ҳолати муқоисакунии нархҳои дохила муомилоти муқоисашаванда байни иштирокчиёни муомилот ва тарафҳои бо ҳам алоқаманд инчунин байни ҳамаи иштирокчиёни муомилот ва тарафҳои бо ҳам вобастанабуда муқоиса карда мешавад.
12. Дар ҳолати истифодабарии усули "муқоисавии нархи идоранашаванда", нархи бозорӣ ба таври зайл муайян карда мешавад:
-барои муомилоти таҳвили моле (иҷрои кор ва хизматрасоние), ки ҳуҷҷати тасдиқкунанда оид ба хатти сайри мол ба бозори дахлдор, нархи мол аз манбаи иттило дорад, нархи бозорӣ ҳамчун нархи аз сарчашмаи иттилоот гирифташуда муайян карда мешавад. Нархи муомилот ба воситаи нархи гуногуни афзоянда ба муқоисаи шартҳои иқтисодӣ бо нархи бозорӣ тавассути формулаи зерин муайян карда мешавад:
- НМ+<I=НММ
Дар ин ҷо: НМ-нархи муомилот, < I -нархи гуногуни афзоянда, НММ - нархи муқоисавии муомилот мебошад. Нархи муқоисавии муомилот бо нархи бозории аз сарчашмаи иттилоот гирифташуда муқоиса карда мешавад;
-барои муомилоти таҳвили моле (иҷрои кор ва хизматрасоние), ки ба талаботи зербанди 1 банди мазкур ҷавобгӯ намебошад, нархи бозорӣ мувофиқи пешниҳоди нархи аз сарчашмаи иттилоот дар бозори муайян дар асоси нархи гуногуни афзоянда ба шартҳои иқтисодии муқоисавӣ гирифташуда, бо формулаи зерин муайян карда мешавад:
НМБ=НСН+<I
Дар ин ҷо: НМБ-нархи муқоисавии бозорӣ; НСИ-нарх аз сарчашмаи иттилоот; < I-нархи гуногуни афзоянда.
13. Нархи гуногуни (мухталифи) афзоянда иборат аст аз:
-хароҷоти асоснок ва бо ҳуҷҷат тасдиқшуда барои таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) ба бозори муайян карда; аз ҷумла хароҷоти доимӣ ва тағйирёбанда.
14. Хароҷоти доимӣ аз таркиботи зерин иборат аст:
а) ҳамлу нақл вобаста ба шартҳои таҳвил;
б) кирояпулӣ;
в) тахфиф (ва ё баланд кардани нарх) барои сифати таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ).
15. Хароҷотҳои тағйирёбанда аз таркиботи зерин иборат аст:
а) суғуртаи мол;
б) талафоти (зиёни табии) миқдори мол;
в) маблағгузорӣ;
г) хароҷоти бандарӣ (вобаста ба шартҳои таҳвили мол).
16. Хароҷоти доимӣ ва ивазшаванда вобаста ба шартҳои таҳвил, инчунин дорои дигар намуди хароҷот буда метавонад:
-шартҳои таъсиррасонанда ба андозаи фарқи нархи муомилот нисбат ба нархи бозорӣ;
-сифати мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ).
17. Нархҳои гуногуни (мухталифи) афзоянда дар шакли ҳуҷҷат ва ё аз рӯи сарчашмаи маълумот тасдиқ карда мешаванд.
18. Нархҳои гуногуни (мухталифи) афзоянда, ки дар бандҳои 13-15 Тартиби мазкур пешбинӣ шудаанд, дар рафти муайян намудани нархи бозорӣ дар ҳолати пешниҳоди саривақт ва асосноккардашудаи иттилоот оид ба мониторинги муомилот истифода бурда мешавад. Оид ба моле (иҷрои кор ва хизматрасоние), ки ба мониторинги муомилот тааллуқ надорад, нархҳои гуногуни (мухталифи) афзоянда бо риояи иштирокчиёни муомилот ба эътибор гирифта мешаванд.
19. Нархҳои гуногуне (мухталифе), ки дар бандҳои 13-15 Тартиби мазкур нишон дода шудаанд, ба муомилоте, ки иштирокчиёни он дар давлати дорои андозсупории имтиёзнок ба қайд гирифта шудааст, паҳн намегардад, инчунин ислоҳоти объекти андозбандӣ ва объекти ба андозбандӣ алоқаманд, бе дарназардошти муқаррароти бандҳои 13-15 Тартиби мазкур гузаронида мешавад.
20. Дар ҳолати ғайриимкон будани истифодаи усули "муқоисавии нархи идоранашаванда", усулҳои дигар пайдарҳам истифода бурда мешаванд.
21. Усули "ҳисоби хароҷот" барои муайян намудани нархи бозорӣ дар мавриди ғайриимкон будани истифодаи усули муқоисавии нархи идоранашаванда истифода карда мешавад:
-ҳангоми истифодаи усули "ҳисоби хароҷот" нархи бозории таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) аз маблағи хароҷоти карда шуда (масраф) ва болонархи муайян карда мешавад;
-барои муайян кардани масраф (хароҷот), хароҷоти истеҳсоли (хариди) ва (ё) таҳвили молҳо (иҷрои кор ва хизматрасонӣ), масрафу хароҷоти нақлиётӣ, нигаҳдорӣ, суғурта, ва дигар масрафу хароҷот ба инобат гирифта мешавад. Ба ҳамин тариқ болонарх барои таъмин намудани махраҷи миёнаи фоизи даромадноки дар соҳаи фаъолият муайян карда мешавад;
-даромаднокии соҳаи фаъолияти мазкур дар асоси маълумотҳои мақоми ваколатдори давлатӣ ва мақомоти ваколатдор муайян карда мешавад;
-маълумот оид ба даромаднокӣ аз сарчашмаҳои муайяни иттилоот дар асоси шароитҳои иқтисодии муқоисавӣ танҳо барои моли биржавӣ истифода бурда мешавад.
22. Дар ҳолати аз ҷониби андозсупоранда пешниҳод нагардидани нарх барои молҳо (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) барои ҳисоби маблағи андоз, арзиши молҳо (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) аз рӯи даромаднокии 25 фоиз муайян карда мешавад.
23. Шартҳои асосии истифодаи усули ҳисоби хароҷот:
-набудани сарчашмаи иттилоот оид ба нархҳои бозорӣ барои таҳвили моли (иҷрои кор ва хизматрасонии) шабеҳ;
-набудани маълумот оид ба нархи моли минбаъд таҳвилшаванда.
24. Усули "нархи минбаъдаи фурӯш" усуле мебошад, ки дар он нархи бозории таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) ҳамчун фарқияти байни нархҳо, ки ба он чунин мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) аз тарафи харидор ҳангоми фурӯши дубора ба фурӯш монда мешавад ва хароҷоти ҳақиқӣ, ки аз тарафи харидор дар вақти фурӯши дубора (бе дарназардошти нархе, ки харидор дар вақти харид аз фурӯшандаи мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) нишон додааст), амалӣ шудааст, инчунин маблағи болонархие, ки ба таҳвили мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) гузошта шудааст. Ба ҳамин тариқ болонархӣ барои таъмин намудани махраҷи миёнаи фоизи даромадноки дар соҳаи фаъолият муайян карда мешавад;
25. Усули "нархи минбаъдаи фурӯш" дар мавриди иҷрои шартҳои зерин истифода бурда мешавад:
-муайян будани нархи фурӯши минбаъдаи мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ) ба харидори ниҳоӣ;
-мавҷуд будани шартнома бо харидори ниҳоӣ, ки мустақил мебошад;
-иштирокчии аҳд аз тарафи Ҷумҳурии Тоҷикистон ширкати оммавӣ ба ҳисоб равад;
-харидор бо тарафи иштирокчии муомилоти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки ширкати оммавӣ мебошад, алоқамандӣ дорад;
-набудани сарчашмаи иттилоот оид ба нархҳои фурӯши мол (иҷрои кор ва хизматрасонӣ);
-мавҷуд будани хароҷоти харидор ва пешниҳоди ҳуҷҷатҳои ибтидоӣ оид ба хароҷоти харидор.
26. Усули "тақсимоти фоида", фоидаи аз муомилот бадастомадаро муайян менамояд, ки бояд байни иштирокчиёни муомилот тақсим шавад. Усули "тақсимоти фоида" дорои чунин хусусиятҳо мебошад:
-ҳангоми истифодабарии усули "тақсимоти фоида" фоидаи умумие, ки аз аҳдномаҳо байни иштирокчиён дар давраи ҳисоботӣ ба даст меояд, байни ин иштирокчиён дар асоси аҳд мутобиқи принсипи ёрии додашуда ва саҳме, ки ҳар яки онҳо барои гирифтани фоидаи умумӣ гузоштаанд, тақсим карда мешавад;
-дараҷаи саҳм бо дарназардошти асосҳои иқтисодӣ, таҳлили функсионалӣ, хавфу хароҷоти иштирокчиёни муомилот муайян карда мешавад;
-усули "тақсимоти фоида", одатан дар ҳолате истифода мегардад, ки муомилот байни якдигар ба он қадар вобастааст, ки нархгузории онҳо дар алоҳидагӣ номумкин аст.
27. Усули "фоидаи соф" барои муайян намудани фоидаи соф асос меёбад, ки он дар натиҷаи ин муомилот аз ҷониби тарафҳои аз ҳамдигар вобастанабуда бо дарназардошти шароитҳои муқоисавии иқтисодӣ ба миён омадааст.
28. Фоидаи соф бо дарназардошти яке аз нишондиҳандаҳои зерин, ки дар натиҷаи нишондиҳандаҳои ҳисоботи муҳосибавӣ муқаррар шудааст, муайян мегардад:
-арзиши боқимондаи активҳо;
-ҳаҷми фурӯш;
-хароҷот.
3. Ислоҳоти объекти андозбандишаванда ва объекти ба андозбандӣ алоқаманд
29. Дар вақти муқаррар намудани ҳолати фарқияти нархи муомилот аз нархи бозорӣ бо дарназардошти дараҷаи нарх дар рафти гузаронидани санҷиш, мақомоти дахлдор дар объектҳои андозбандишаванда ва объекти ба андозбандӣ алоқаманд ислоҳот мегузаронанд.
30. Ҳисоби фарқияти нарх аз нархи бозорӣ дар асоси формулаи зерин гузаронида мешавад:
Фоизи фарқият=НБ-НД/НБ х 100 фоиз
Дар ин ҷо: НБ-нархи бозорӣ; НД-нархе, ки дар рафти муомилот истифода бурда мешавад.
31. Ҳаҷми фоидаи тасҳеҳии ислоҳшаванда ба воситаи зарби ҳаҷми воқеии мол дар шакли мол ба ҳаҷми фарқияти нархи муомилот аз нархи бозорӣ ҳисоб карда мешавад.
32. Ба молҳои биржавӣ, ҳангоми мувофиқати нархи муомилот ва нархи бозорӣ бо дарназардошти дараҷаи нарх, ки дар сарчашмаи махсуси иттилоот дарҷ гардидааст, ислоҳоти объектҳои андозбандишаванда ва объектҳои бо андозбандӣ алоқаманд, паҳн намегардад, агар дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон тартиби дигаре пешбинӣ нагардида бошад.
33. Дар ҳолати мувофиқат накардани нархи муомилот ба дараҷаи нархи бозорӣ бо мақсади ислоҳоти объектҳои андозбандишаванда ва ё объектҳои бо андозбандӣ алоқаманд, дараҷаи баланди (ва ё пасти) нарх, ки дар сарчашмаи иттилоот қайд шудааст, истифода бурда мешавад.
34. Ислоҳоти объектҳои андозбандишаванда ва ё объектҳои бо андозбандӣ алоқаманд, дар ҳолати фарқияти нархи муомилот аз нархи бозорӣ ба ҳисоби миёна, ки дар сарчашмаи иттилоот дарҷ гардидааст, нисбати муомилоти иштирокчиён дар ҳолатҳои зерин гузаронида мешавад:
-дар давлате ба қайд гирифта шудааст, ки дорои низоми андозбандии имтиёзнок мебошад;
-амалиёти ивазкунии (бартери) молро амалӣ намояд;
-дар асоси эъломияҳои пешниҳоднамудаи андоз, дар ду соли охири пеш аз соли иҷрои аҳд фаъолияти молиявиашро бо зарар ҷамъбаст намудаст;
-дорои имтиёзҳои андоз мебошад;
-аз иҷрои ӯҳдадориҳои ба зимма гирифташуда, ки аз шартнома бармеоянд, бо роҳи баҳисобгирии талаботи мутақобилан монанд (аз ҷумла, ҳангоми гузашт кардани талабот) мегузарад.
35. Дар асоси ислоҳоти объектҳои андозбандишаванда ва ё объектҳои бо андозбандӣ алоқаманд, маблағи андоз ва дигар пардохтҳои ҳатмии чунин ҳисобишудае ба буҷет гузаронида мешавад, ки агар фоида ва хароҷоти аз рӯи чунин муомилот ва дигар объектҳои андозбандишаванда дар давраи ҳисоботӣ аз рӯи нархи бозорӣ, бо истифодаи ҷарима ва фоизҳо муайян карда шудаанд.
36. Дар ҳолати муайян намудани фарқияти нархи муомилот аз нархи бозорӣ, бо дарназардошти дараҷаи нархи муайяннамудаи иштирокчии муомилот, ки дорандаи имтиёзҳои андозӣ ва ё имтиёз аз пардохтҳои гумрукӣ мебошанд, пардохти андоз ва ё дигар пардохтҳо дар даврае, ки дар он фарқияти нархи муомилот аз нархи бозорӣ муқаррар шудааст, бе истифодабарӣ аз маҷмӯи қоидаҳои махсус, ки дар асоси онҳо пардохти андоз ва дигар пардохтҳо кам карда мешаванд, бо тартиби умумӣ амалӣ мегардад.
37. Пардохти андоз бо тартиби муқарраршудаи умумӣ фақат аз рӯи он андозҳо амалӣ мегардад, ки онҳо ба ислоҳоти фоидаи иштирокчии муомилот таъсири бевосита мерасонад.
38. Манбаи андози пардохти андоз ба буҷет, дар асоси талаботҳои муқарраргардида танҳо маблағе ба ҳисоб меравад, ки ба ҳамин миқдор объекти андозбандишавандаи иштирокчиёни муомилоти чунин андоз ба буҷет, ислоҳот мешавад.
39. Ислоҳот оид ба объектҳои андозбандишаванда ва ё объектҳои ба андозбандӣ алоқаманд дар он сурат гузаронида мешавад, ки агар чунин ислоҳот дар оянда метавонад ба зиёд шудани маблағи андоз ба буҷет оварда расонад.
40. Ислоҳоти объектҳои андозбандишаванда ва ё объектҳои бо андозбандӣ алоқаманд, гузаронида намешавад, ҳангоми фарқияти нархи муомилот аз нархи бозорӣ бо баҳисобгирии дараҷаи нарх, агар гузаронидани чунин муомилот бо мақомоти дахлдор мувофиқа карда шуда, талаботи қонунгузорӣ оид ба танзими нарх дар ҳолатҳои зайл вайрон карда нашуда бошад, гузаронида намешавад:
-ҳангоми муқаррар ва муайян намудани нархи муомилот дар шартномаи байналмилалӣ, ки аз тарафи Ҷумҳурии Тоҷикистон эътироф карда шудаанд;
-ҳангоми мувофиқа кардани нархи муомилот, дар созишномаҳо байни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳукуматҳои давлатҳои дигар;
-ҳангоми мувофиқа намудани нархи муомилот дар асоси қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
41. Дар ҳолати аз тарафи иштирокчиёни муомилот татбиқи нархе, ки аз нархи ин ё он тараф фарқият дошта, дар банди 40 Тартиби мазкур муайян шудааст, мақомоти ваколатдори давлатӣ бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон назорат мебаранд.
42. Мақомоти андоз ва хадамоти гумрукӣ амалӣ гардидани муомилотро дар ҳолатҳои пешбининамудаи банди 40 Тартиби мазкур мувофиқа карда, хулосаи худро дода метавонанд.
43. Дар ҳолати аз тарафи иштирокчиёни муомилот муайян намудани далели фарқияти нарх аз нархи бозорӣ, иштирокчии муомилот метавонад ба объектҳои андозбандишаванда ва ба объектҳои бо андозбандӣ алоқаманд ислоҳот ворид намояд.
Порядок определения и использования рыночных цен в целях налогообложения
1. Общие положения
1. Настоящий Порядок разработан на основании статьи 24 Налогового кодекса Республики Таджикистан. В случае если цена товара (выполнения работ и оказания услуг), указанная налогоплательщиком, отличается от рыночной цены и налогоплательщиком не представлены обоснованные причины расхождения цен, при налогообложении используется рыночная цена.
2. Понятия, используемые в настоящем Порядке:
- трейдер - торговец, коммерсант, биржевой торговец;
- котировальный период ценообразования - период, в течение которого определяется среднее значение (максимальных, минимальных) цен на поставку товаров (выполнения работ и оказания услуг), необходимых для определения рыночной цены;
- дата перехода права собственности покупателю - день окончания поставки товара (выполнения работ и оказания услуг) в соответствии с условиями контракта при международных операциях в рамках долгосрочных контрактов - дата представления товаров (выполнения работ, оказания услуг) покупателю по товарам, реализованным в рамках долгосрочных контрактов -момент заключения контракта; по услугам по представлению кредитов и займов - дата заключения кредитного соглашения, договора о займе; по всем иным работам и услугам - дата заключения соглашения;
- товарообмен - момент поставки или обмена товаров (выполнения работ и оказания услуг), упорядоченный согласно контракту и утвержденный в установленной форме документа;
- источники информации - официально признанные источники, данные государственных органов, уполномоченных органов других государств и организаций, информация, предоставляемая участниками контрактов, и иные источники информации;
- официальные источники информации - официально признанные источники информации, официально полученные источники информации от уполномоченных органов и иные источники информации;
- конечный потребитель - независимая сторона либо сторона, не имеющая с участниками договора особых взаимоотношений, и не оказывающая влияние на экономические результаты контракта;
- контракт, совершаемый на территории Республики Таджикистан, непосредственно взаимосвязанный с международной деловой операцией контракта по купле-продаже товаров (выполнения работ и оказания услуг), в том числе с учетом переработки, являющейся в последующем предметом международной деловой операции.
2. Методы определения рыночной цены
3. При невозможности применения положений пунктов 1-5 статьи 24 Налогового кодекса Республики Таджикистан для определения рыночной цены товаров (выполнения работ и оказания услуг) уполномоченными органами используются следующие методы:
- метод "сопоставимой неконтролируемой цены";
- метод "затраты";
- метод "цены последующей реализации";
- метод "распределения прибыли";
- метод "чистой прибыли".
4. Метод "сопоставимой неконтролируемой цены" применяется путем сравнения стоимости поставки товаров (выполнения работ и оказания услуг) с рыночной ценой по идентичным (при их отсутствии - однородным) товарам (работам, услугам) с учетом сопоставимых экономических условий.
5. При определении рыночной цены поставки товаров (выполнения работ и оказания услуг) учитывается существующая информация о ценах на поставку товаров (выполнения работ и оказания услуг) на момент поставки приобретения этого товара (выполнения работ и оказания услуг).
6. Сделкой признается каждая документально подтвержденная поставка товаров (выполненная работа, оказанная услуга) в рамках контракта, подтвержденных документом, а сравнение цены поставки с рыночной ценой осуществляется только через соответствующего рынка поставки товаров (выполнения работ и оказания услуг) вне зависимости от страны регистрируемого покупателя.
7. Основными условиями применения метода "сопоставимой неконтролируемой цены" является наличие источника информации по рыночным ценам поставки товара (выполнения работ и оказания услуг).
8. В случаях отсутствия в официальных источниках информации о цен на поставку товара (выполнения работ и оказания услуг) на дату перехода права собственности применяется цена, предыдущая дате перехода права собственности.
9. По долгосрочным контрактам с внебиржевыми товарами (выполнения работ и оказания услуг), в которых указана долгосрочная цена, моментом поставки товара (выполнения работ и оказания услуг) для определения рыночной цены является момент заключения контракта при соблюдении следующих условий:
- совершение сделок по договору осуществляется в течение месяца с даты заключения контракта;
- рыночная цена определяется как цена, опубликованная официально признанными источниками информации для долгосрочных контрактов на последнюю дату, предшествующую дате заключения контракта;
- долгосрочная цена применяется не более одного года и подтверждается конечным контрактом между участниками сделок или последующим контрактом между трейдером, с участником сделкирезидентом Республики Таджикистан, и конечным потребителем, который является независимой стороной. Подтверждением исполнения контракта являются следующие документы, представленные по запросу уполномоченных органов: контракт (договор) на поставку (приобретение) товара (выполнения работ и оказания услуг); счета фактуры (инвойсы); акты о выполнении работ (оказании услуг).
10. В случаях необходимости уполномоченные органы запрашивают иные документы, являющиеся доказательством исполнения контракта.
11. Метод "сопоставимой неконтролируемой цены" применяется для определения рыночной цены путем сопоставления внутреннего и (или) внешних цен. При сопоставлении внутренних цел сравниваются сопоставимые сделки между участником сделки и взаимосвязанной стороной и между тем же участником сделки и независимой стороной.
12. При применении метода "сопоставимой неконтролируемой цены" рыночная цена определяется следующим образом:
- для сделок на поставку товаров (выполнения работ и оказания услуг), по которым имеется документально подтвержденная информация о маршруте транспортировки на соответствующий рынок, где имеется цена в источнике информации, рыночная цена определяется как цена из источника информации. Цена сделки приводится посредством дифференциала к сопоставимым экономическим условиям с рыночной ценой по следующей формуле:
Fc +
где Рс - цена сделки,
- для сделок с товарами (выполнения работ и оказания услуг), не соответствующими подпункту 1) настоящего пункта, рыночная цена определяется путем приведения цены из источника информации на соответствующем рынке посредством дифференциала к сопоставимым экономическим условиям с ценой сделки по следующей формуле: Рц = РмЛ-
где Рц - сопоставимая рыночная цена, Рм - цена из источника информации, - p дифференциал.<>
13. Дифференциал включает в себя:
- обоснованные и подтвержденные документально расход. необходимые для поставки товаров (выполнения работ и оказания услуг; на соответствующий рынок, в том числе постоянные и переменные затраты.
14. Постоянные затраты могут состоять из следующих составляющих:
а) транспортировка в зависимости от условий поставки;
б) плата за наём;
в) скидка/надбавка за качество поставки товара (выполнения работ и оказания услуг).
15. Переменные затраты могут состоять из следующих составляющих:
а) страхование груза;
б) потери (естественная убыль) количества товара;
в) финансирование;
г) портовые расходы (в зависимости от условий поставки товара).
16. Постоянные и переменные затраты включают иные расходы в зависимости от условий поставки товара:
- условия, влияющие на величину отклонения цены сделки от рыночной цены;
- качество товаров (выполнения работ и оказания услуг).
17. Составляющие разных цен (дифференциала) ’подтверждаются документально либо источниками информации.
18. Дифференциал, предусмотренный в пункты 13-15 настоящего Порядка, применяется в ходе определения рыночной цены в случае своевременного и обоснованного предоставления информации по мониторингу сделок. По товарам (выполнения работ и оказания услуг), не подлежащим мониторингу сделок, дифференциал учитывается при соблюдении участником сделки.
19. Дифференциал, указанный в пункты 13-15 настоящего Порядка, не влияет на сделки, участники которых зарегистрированы в государстве с льготным налогообложением, а также корректировка объектов налогообложения и объектов, связанных с налогообложением, производится без учета положений пункты 13-15 настоящего Порядка.
20. При невозможности применения метода "сопоставимой неконтролируемой цены" последовательно применяется другие методы.
21. Метод затраты плюс используется для определения рыночной цены в случае, когда невозможно применить метод сопоставимой неконтролируемой цены:
- при использовании метода "затраты плюс" рыночная цена поставки товаров (выполнения работ и оказания услуг) определяется как сумма произведенных затрат (расходов) и наценки;
- для определения затрат (расходов) учитываются затраты (расходы") на производство (приобретение) и (или) поставки товаров (выполнения работ и оказания услуг), затраты (расходы) по транспортировке, хранению, страхованию и иные затраты (расходы). Наценка определяется таким образом, чтобы обеспечить средний диапазон сложившихся для данной сферы деятельности норм рентабельности;
- рентабельность для данной сферы деятельности определяется на основании данных уполномоченного государственного органа и уполномоченных органов;
- сведения о рентабельности из указанных источников информации применяются в сопоставимых экономических условиях только по биржевым товарам.
22. В случае не представления налогоплательщиком цен на товары (выполнения работ и оказания услуг) для исчисления суммы налога цены на товары (выполнения работ и оказания услуг) определяются исходя из рентабельности 25 процентов.
23. Основными условиями применения метода "затраты плюс" являются:
- отсутствие источника информации по рыночным ценам на поставки идентичных (однородных) товаров (выполнения работ и оказания услуг);
- отсутствие информации о цене последующей реализации.
24. Метод "цены последующей реализации" - метод, при котором рыночная цена поставки товаров (выполнения работ и оказания услуг) определяется как разность между ценой, по которой такие товары (выполнения работ и оказания услуг) реализованы покупателем при последующей реализации (перепродаже), и подтверждаемыми затратами (расходами), понесенными покупателем при перепродаже (без учета цены, по которой были приобретены указанным покупателем у продавца товары (выполнения работ и оказания услуг), а также его наценкой. Наценка определяется таким образом, чтобы обеспечить средний диапазон сложившихся для данной сферы деятельности норм рентабельности.
25. Метод "цены последующей реализации" применяется в случае выполнения следующих условий:
- определения цены последующей реализации товара (выполнения работ и оказания услуг) конечному покупателю;
- наличия контракта с конечным покупателем, являющимся независимой стороной;
- участник сделки Республики Таджикистан является публичной компанией;
- покупатель имеет связь со стороной участника сделки Республики Таджикистан являющимся публичной компанией;
- отсутствия источника информации по ценам на реализуемый товар (работу, услугу);
- наличия расходов покупателя и предоставлении первичных документов по расходам покупателя.
26. Метод "распределения прибыли" определяет прибыль от сделки, которая должна быть распределена между участниками сделки. Методу "распределения прибыли" характерны такие свойства:
- при использовании метода "распределения прибыли" общая прибыль, полученная совместно участниками сделки за отчетный период, распределяется между этими участниками на основании контрактов в соответствии с принципом "вытянутой руки" и в зависимости от вклада, который каждый из них внес для получения этой общей прибыли;
- степень вклада определяется с учетом экономических обоснований, функционального анализа, рисков, расходов участников сделки;
- метод "распределения прибыли" обычно применим в случаях, когда сделки взаимосвязаны между собой до такой степени, что не могут быть оценены раздельно.
27. Метод "чистой прибыли" основывается на определении чистого дохода, который получили бы от этой сделки независимые стороны в сопоставимых экономических условиях.
28. Чистый доход определяется с учетом одного из следующих показателей, которые сформировались по итоговым данным бухгалтерского учета:
- остаточная стоимость активов;
- объем реализации;
- затраты.
3. Корректировка объектов налогообложения и объектов, связанных с налогообложением
29. При установлении факта отклонения цены сделки от рыночной цены с учетом диапазона цен в ходе проведения проверок уполномоченные органы производят корректировку объектов налогообложения и объектов, связанных с налогообложением.
30. Расчет отклонения цены сделки от рыночной цены производится
По следующей формуле: Процент отклонения- (Рц - Рс)1Рц *100%
где Рц - рыночная цена, Рс - цена, применяемая при совершении сделки.
31. Объем корректируемого дохода рассчитывается посредством умножения физического объема товара в натуральном выражении на величину отклонения цены сделки от рыночной цены.
32. По биржевым товарам корректировка объектов налогообложения и объектов, связанных с налогообложением, не производится в случае соответствия цены сделки рыночной цене с учетом диапазона цен, указанной в официально признанном источнике информации, если иное не предусмотрено законодательством Республики Таджикистан.
33. В случае несоответствия цены сделки диапазону рыночных цен в целях корректировки объектов налогообложения и объектов, связанных с налогообложением, принимается нижний (при экспорте) либо верхний (при импорте) предел диапазона цен, указанного в источнике информации.
34. Корректировка объектов налогообложения и объектов, связанных с налогообложением, производится при отклонении цены сделки от рыночной цены, определенной как среднее значение, указанное в источнике информации, по следующим сделкам с участниками:
- зарегистрированными в государстве с льготным налогообложением;
- осуществляющими товарообменные (бартерные) операции;
- имеющими убыток по данным налоговых деклараций за два последних налоговых периода, предшествующих, году совершения сделки;
- имеющими льготы по налогам;
- осуществляющими исполнение обязательств по сделкам, производимым путем зачета встречного однородных требований (включая зачет при уступке требования).
35. На основании корректировки объектов налогообложения и объектов, связанных с налогообложением, производится уплата налогов и обязательных платежей в бюджет, рассчитанных таким образом, как если бы доходы или расходы от этих сделок и другие объекты налогообложения за отчетный период были определены исходя из рыночной цены, с применением штрафов и пени.
36. В случае установления факта отклонения цены сделки от рыночной цены с учетом диапазона цен у участника сделки, который имеет льготы по налогам и (или) таможенным платежам, уплата налогов и платежей за период, в котором установлено отклонение цены сделки от рыночной цены, осуществляется в общеустановленном порядке, без применения комплекса специфических правил на основании которых производятся сокращения налоговых и других выплаты.
37. Уплата налогов и платежей в общеустановленном порядке осуществляется только по тем налогам и платежам, на которые прямо влияет корректировка дохода участника сделки.
38. Налоговой базой для расчета налогов и других обязательных платежей в бюджет в общеустановленном порядке является только сумма, на которую у участника сделки корректируется объект обложения таким налогом и другим обязательным платежом в бюджет.
39. Корректировка проводится по объектам налогообложения и объектам, связанным с налогообложением, если такая корректировка приводит или может в дальнейшем привести к увеличению сумм налогов и других обязательных платежей в бюджет.
40. Корректировка объектов налогообложения и объектов, связанных с налогообложением, не производится при отклонении цены сделки от рыночной с учетом диапазона цен, если проведение такой сделки согласовано с уполномоченными органами и не нарушает норм законодательства по регулированию цен в следующих случаях:
- при установлении или определении цены сделки в международном договоре, ратифицированном Республикой Таджикистан;
- при установлении цены сделки в соглашениях между Правительством Республики Таджикистан и правительствами других государств;
- при установлении цены сделки по решению Правительства Республики Таджикистан.
41. В случае применения цены участником сделки, в ту или иную сторону от цены, установленной в случаях, определенных пункта 40 настоящего Порядка, государственные уполномоченные органы осуществляют контроль в соответствии с порядком установленном законодательства Республики Таджикистан.
42. Налоговые органы и таможенные службы согласовывают проведение сделок в случаях, предусмотренным пунктом 40 настоящего Порядка, и представляют соответствующие заключения.
43. При выявлении, участником сделки факта отклонения цены сделки от рыночной цены, участник сделки может самостоятельно скорректировать объекты налогообложения и объекты, связанные с налогообложением.