ҚОНУНИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
ДАР БОРАИ МУҚОВИМАТ БА ЭКСТРЕМИЗМ
Бо қарори Маҷлиси намояндагони
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
28 ноябри соли 2019, № 1516
қабул карда шуд.
Бо қарори Маҷлиси миллии
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон
25 декабри соли 2019, № 714
ҷонибдорӣ карда шуд.
Қонуни мазкур асосҳои ташкилӣ ва ҳуқуқии муқовимат ба экстремизмро бо мақсади ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, асосҳои сохтори конститутсионӣ, таъмини соҳибихтиёрӣ, тамомияти арзӣ ва амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян менамояд.
БОБИ 1. МУҚАРРАРОТИ УМУМӢ
Моддаи 1. Мафҳумҳои асосӣ
Дар Қонуни мазкур мафҳумҳои асосии зерин истифода мешаванд:
- экстремизм - ифодаи мафкура ва фаъолияти экстремистие, ки барои бо роҳи зӯроварӣ ва амалҳои дигари зиддиқонунӣ ҳал намудани масъалаҳои сиёсӣ, ҷамъиятӣ, иҷтимоӣ, миллӣ, нажодӣ, маҳалгароӣ ва динӣ (мазҳабӣ) равона карда шудааст;
- фаъолияти экстремистӣ - фаъолияти ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё динӣ, воситаҳои ахбори омма ё ташкилотҳои дигар, аз ҷумла созмонҳои байналмилалӣ ва шахсони воқеӣ оид ба банақшагирӣ, ташкил, тайёр кардан ва иҷрои амалҳое, ки ба содир кардани фаъолияти экстремистӣ, ноустувор сохтани амнияти миллӣ ва қобилияти мудофиавии давлат, инчунин даъвати оммавӣ ҷиҳати бо роҳи зӯроварӣ ғасб намудани ҳокимияти давлатӣ ё бо роҳи зӯроварӣ тағйир додани сохтори конститутсионӣ ва ҳаракатҳое, ки ба барангехтани кинаву адовати миллӣ, нажодӣ, маҳалгароӣ ё динӣ (мазҳабӣ) равона шудаанд;
- маблағгузории экстремизм - бевосита ё бавосита пешниҳод намудан, ҷамъ овардани молу мулк ва воситаҳо бо мақсади пурра ё қисман истифода бурдани онҳо барои банақшагирӣ, ташкил ва содир кардани амалҳои экстремистӣ ва хусусияти экстремистидошта ва дастгирии фаъолияти экстремистӣ ё дарки он ки маблағҳои мазкур барои ин мақсадҳо муқаррар гардидааст;
- ташкилоти экстремистӣ - гурӯҳи муташаккили шахсон, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, динӣ ё ташкилоти дигаре, ки нисбати онҳо қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суд дар бораи барҳам додан ё манъи фаъолияташ бинобар ба амал баровардани фаъолияти экстремистӣ мавҷуд аст;
- маводи экстремистӣ - ҳуҷҷат ва иттилоот дар ҳама намуди ҳомилҳо, ки дорои мафкураи экстремизм ё даъваткунанда, сафедкунанда ё асосноккунандаи амалӣ намудани фаъолияти экстремистӣ мебошад;
- ҳуҷҷат - ҳомили моддие, ки дар он ҳама намуди иттилоот дар шакли матнҳои дастнавис ё чопӣ (варақаҳо, адабиёт, маҷалла, рӯзнома ва китобчаҳо), сабти овозӣ, тасвирӣ ё якҷоя (маводи аккосӣ, навори кино, видеороликҳо, сабти аудиою видео) сабт шуда, дорои маълумоти имкониятдиҳандаи ҳаммонандкунонии он мутобиқ ба мафкураи экстремизм ё даъваткунанда, сафедкунанда ё асосноккунандаи фаъолияти экстремистӣ мебошад;
- муқовимат ба экстремизм - фаъолияти мақомоти давлатӣ, мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ва шахсони мансабдори онҳо, инчунин шахсони дигари ҳуқуқӣ, ки ба ҳимояи асосҳои сохтори конститутсионӣ, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, таъмини соҳибихтиёрӣ, тамомияти арзӣ ва амнияти давлат, ошкор кардани сабабу шароити ба зуҳуроти экстремизм мусоидаткунанда, инчунин барои огоҳонӣ, ошкор, пешгирӣ, рафъ ва қатъ намудани фаъолияти экстремистӣ ва аз байн бурдани оқибатҳои он равона карда шудааст;
- ҷиноятҳои хусусияти экстремистидошта - кирдори (ҳаракат ё беҳаракатии) содиршудаи гунаҳгоронаи барои ҷамъият хавфноке, ки дар асоси хусуматҳои сиёсӣ, ҷамъиятӣ, иҷтимоӣ, миллӣ, нажодӣ, мафкуравӣ, маҳалгароӣ ва динӣ (мазҳабӣ) бо мақсади маҳдудияти ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, расондани зарар ба амнияти ҷамъиятӣ, асосҳои сохтори конститутсионӣ, инчунин ба сулҳу амнияти байналмилалӣ равона гардида, бо таҳдиди татбиқи ҷазо тибқи Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда шудааст;
- ҳуқуқвайронкунии маъмурии хусусияти экстремистидошта - кирдори (амал ё беамалии) зиддиҳуқуқӣ ва гунаҳкорона, ки дар асоси хусуматҳои сиёсӣ, ҷамъиятӣ, иҷтимоӣ, миллӣ, нажодӣ, мафкуравӣ, маҳалгароӣ ва динӣ (мазҳабӣ) содир шуда, барои он тибқи тартиби муқаррарнамудаи Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгарии маъмурӣ пешбинӣ шудааст.
Моддаи 2. Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи муқовимат ба экстремизм
Қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи муқовимат ба экстремизм ба Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон асос ёфта, аз Қонуни мазкур, санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалие, ки Тоҷикистон онҳоро эътироф кардааст, иборат мебошад.
Моддаи 3. Фаъолияте, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон экстремистӣ ҳисобида мешавад
1. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти экстремистӣ манъ мебошад.
2. Фаъолияте, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон экстремистӣ ҳисобида мешавад:
- бо зӯрӣ сарнагун кардан ва ё тағйир додани сохтори конститутсионӣ, вайрон ва халалдор кардани соҳибихтиёрӣ, истиқлолият ва тамомияти арзии Ҷумҳурии Тоҷикистон, инчунин мусоидат кардан ба чунин кирдорҳо;
- барангехтани кинаю адовати нажодӣ, миллӣ, маҳалгароӣ, динӣ (мазҳабӣ) ва муноқишаҳои иҷтимоӣ, инчунин тарғиби махсусият ва бартарии шаҳрвандон аз нигоҳи муносибати онҳо ба дин (мазҳаб), забон, мансубияти онҳо ба миллат, нажод ё маҳал ба таври оммавӣ ё бо истифодаи воситаҳои ахбори омма ё содир кардани ин ҳаракатҳо бо роҳи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он;
- амалҳое, ки ба ноустувор сохтани амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон равона шудаанд;
- амалҳое, ки ба ғасб ё аз худ кардани ваколатҳои ҳокимият равона шудаанд;
- ташкил кардани гурӯҳҳои мусаллаҳи ғайриқонунӣ ё иштирок дар онҳо;
- паст задани шаъну эътибори миллӣ;
- вайрон кардани ҳуқуқ, озодӣ, манфиатҳои қонунии инсон ва шаҳрванд вобаста ба мансубияташ ба гурӯҳи иҷтимоӣ, нажод, миллат, қавм, маҳал, дин (мазҳаб) ва забон ё муносибати ӯ ба дин;
- ҷалб намудан барои иштирок дар амалҳои экстремистӣ, инчунин омӯзондани мафкураи экстремистӣ;
- монеъ шудан ё маҷбур кардан ба тағйир додани хусусияти фаъолияти қонунии мақомоти ҳокимияти давлатӣ, мақомоти худидоракунӣ, комиссияҳои интихоботӣ, ташкилот, иттиҳодияҳои дигар ва шахсони мансабдори онҳо;
- истифодаи зӯроварӣ ё таҳдиди истифодаи он нисбат ба кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ё ташкилоти дигари давлатӣ ва наздикони онҳо бо мақсади қасос гирифтан барои он амалҳое, ки бо иҷрои фаъолияти хизматӣ вобаста бошад ё ин ки хатари истифодаи зӯроварӣ вобаста ба ин асосҳо;
- ташвиқот ва ба намоиши оммавӣ гузоштани нишон, парчам ё рамзи дигари ташкилотҳои аз ҷониби суд экстремистӣ эътирофшуда;
- даъвати оммавӣ барои иҷро намудани амалҳои экстремистӣ ё интишори маводи экстремистӣ, инчунин тайёр кардан ва нигоҳ доштани онҳо бо мақсади паҳн намудан;
- нашр ва (ё) паҳн кардани маводи чопӣ, аудиоӣ, видеоӣ ва маводи дигари дорои хусусияти экстремистӣ дар воситаи ахбори омма, шабакаи интернет, воситаи алоқаи барқӣ.
Моддаи 4. Принсипҳои муқовимат ба экстремизм
Муқовимат ба экстремизм ба принсипҳои зерин асос меёбад:
- қонуният;
- риоя ва ҳифзи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, инчунин манфиатҳои қонунии ташкилотҳо;
- бартарияти таъмини амнияти давлат;
- бартарияти чораҳои пешгирикунандаи фаъолияти экстремистӣ;
- ба таври мунтазам, маҷмӯӣ ва мувозинавӣ ба роҳ мондани тадбирҳои сиёсӣ, иттилоотию ташвиқотӣ, иҷтимоӣ, иқтисодӣ, ҳуқуқӣ, аз ҷумла ҳуқуқӣ - маъмурӣ, ҳуқуқӣ - ҷиноятӣ ва чораҳои дигари муқовимат ба экстремизм;
- ҳамкории давлат бо шаҳрвандон, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, динӣ, воситаҳои ахбори омма, созмонҳои байналмилалӣ ва ташкилоту иттиҳодияҳои дигар дар муқовимат ба экстремизм;
- ногузирии ҷавобгарии ҷиноятӣ барои ба амал баровардани фаъолияти экстремистӣ;
- мутобиқати чораҳои муқовимат ба экстремизм ба дараҷаи хавфнокии фаъолияти экстремистӣ.
Моддаи 5. Самтҳои асосии муқовимат ба экстремизм
Муқовимат ба экстремизм дар самтҳои асосии зерин амалӣ мегардад:
- андешидани чораҳои пешгирикунанда, ки барои огоҳонии паҳншавии мафкураи экстремизм ва фаъолияти экстремистӣ, аз ҷумла ошкор намудан ва бартарафсозии сабабу шароити ба онҳо мусоидаткунанда равона гардидааст;
- огоҳонӣ, ошкор, пешгирӣ, рафъ ва қатъ намудани фаъолияти экстремистӣ, инчунин ошкор ва тафтиш намудани ҷиноятҳои хусусияти экстремистидошта;
- ҳамкории байналмилалӣ дар самти муқовимат ба экстремизм;
- ҳамкорӣ бо ҷомеаи шаҳрвандӣ дар самти муқовимат ба экстремизм.
Моддаи 6. Вазифаҳои асосии муқовимат ба экстремизм
Вазифаҳои асосии муқовимат ба экстремизм инҳоянд:
- ҳимояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, асосҳои сохтори конститутсионӣ, таъмини соҳибихтиёрӣ, тамомияти арзӣ ва амнияти давлат;
- барҳам додани таҳдиди экстремизм дар Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- ошкор, пешгирӣ ва қатъ намудани фаъолияти экстремистӣ, бартарафсозии сабабу шароити ба онҳо мусоидаткунанда;
- татбиқи сиёсати давлатӣ дар самти муқовимат ба экстремизм;
- таҳия ва амалӣ намудани тадбирҳои маҷмӯӣ ва дурнамои муқовимат ба экстремизм;
- таъмини уҳдадориҳои байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм, аз ҷумла иштирок дар чорабиниҳои байналмилалӣ ва минтақавии муқовимат ба экстремизм;
- баланд бардоштани маърифати сиёсӣ ва ҳуқуқии шаҳрвандон тавассути ташвиқу тарғиб, тарбияи онҳо дар рӯҳияи ватандӯстӣ, гиромӣ доштани урфу одатҳои миллӣ, фарҳангӣ, ташаккули фазои таҳаммулнопазирӣ нисбат ба экстремизм;
- дар ҳолати омодагии доимӣ нигоҳ доштани қувваю воситаҳои таъмини мубориза бо экстремизм;
- муқовимат ба маблағгузории экстремизм;
- андешидани тадбирҳои иловагӣ дар маҳалҳои аз ҷиҳати паҳншавии мафкураи экстремизм нисбатан осебпазир.
БОБИ 2. АСОСҲОИ ИДОРАКУНИИ МУҚОВИМАТ БА ЭКСТРЕМИЗМ
Моддаи 7. Салоҳияти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон самтҳои асосии сиёсати давлатии муқовимат ба экстремизмро муайян менамояд.
Моддаи 8. Салоҳияти Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм
Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои салоҳияти зерин мебошад:
- татбиқи сиёсати давлатиро дар самти муқовимат ба экстремизм роҳбарӣ менамояд;
- консепсия, стратегия, барномаи давлатӣ ва нақшаҳоро дар самти муқовимат ба экстремизм қабул ё тасдиқ намуда, иҷрои онҳоро назорат мекунад;
- санадҳои меъёрии ҳуқуқиро дар самти муқовимат ба экстремизм қабул ва тасдиқ менамояд;
- маблағгузории чораҳои татбиқи сиёсати давлатӣ дар самти муқовимат ба экстремизмро таъмин мекунад;
- ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ менамояд.
Моддаи 9. Субъектҳои муқовимат ба экстремизм
Субъектҳои муқовимат ба экстремизм аз субъектҳои ба экстремизм бевосита муқовиматкунанда ва субъектҳое, ки дар муқовимат ба экстремизм иштирок менамоянд, иборат мебошанд.
Моддаи 10. Субъектҳои ба экстремизм бевосита муқовиматкунанда
Субъектҳои ба экстремизм бевосита муқовиматкунанда инҳо мебошанд:
- Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросими назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Бонки миллии Тоҷикистон.
Моддаи 11. Ваколатҳои субъектҳои ба экстремизм бевосита муқовиматкунанда
1. Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- фаъолияти субъектҳои муқовимат ба экстремизмро дар самти ошкор ва пешгирии экстремизм ва рафъ намудани фаъолияти экстремистӣ ҳамоҳанг месозад;
- бо тартиби муқарраргардида ба Маҷлиси миллӣ ва Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи вазъи муқовимат ба экстремизм маълумот пешниҳод мекунад;
- лоиҳаҳои консепсия, стратегия ва барномаи давлатӣ, санадҳои меъёрии ҳуқуқиро дар самти муқовимат ба экстремизм мувофиқи тартиби муқарраргардида ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати қабул ва тасдиқ пешниҳод менамояд;
- ҷиҳати огоҳонӣ, ошкор, пешгирӣ, рафъ ва қатъ намудани фаъолияти экстремистӣ, инчунин муайян ва тафтиши ҷиноятҳои хусусияти экстремистидошта чораҳо меандешад;
- кӯшишҳои убури ғайриқонунии сарҳади давлатиро аз ҷониби аъзои ташкилоти экстремистӣ пешгирӣ менамояд;
- ғайриқонунӣ аз сарҳади давлатӣ гузарондани маводи экстремистӣ ва ҳамчунин силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, маводи тарканда, моддаҳои заҳрнок ва радиоактивиеро, ки метавонанд дар фаъолияти экстремистӣ истифода гарданд, пешгирӣ мекунад;
- иттилоотро оид ба самти муқовимат ба экстремизм ҷамъоварӣ, таҳлил ва ҷамъбаст менамояд;
- бо тартиби муқаррарнамудаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳимоя ва амнияти шахсони дар муқовимат ба экстремизм ҳамкорикунандаро таъмин менамояд;
- ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ менамояд.
2. Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- ҷиҳати ошкор, огоҳонӣ, пешгирӣ, рафъ ва қатъ намудан, инчунин муайян ва тафтиши ҷиноятҳои хусусияти экстремистидошта чораҳо меандешад;
- маълумотҳои омориро оид ба самти муқовимат ба экстремизм ҷамъоварӣ, таҳлил ва коркард намуда, бақайдгирӣ ва баҳисобгирии ҷиноятҳои хусусияти экстремистидошта ва шахсони чунин ҷиноятҳо содирнамударо амалӣ менамояд;
- бо мақсади огоҳонӣ ва пешгирии амалҳои экстремистӣ корҳои тарғиботиву ташвиқотиро ба роҳ мемонад;
- бо тартиби аз тарафи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида ҳимоя ва амнияти шахсони дар муқовимат ба экстремизм ҳамкорикунандаро таъмин менамояд;
- ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ менамояд.
3. Прокуратураи генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- фаъолияти мақомоти ҳифзи ҳуқуқро дар самти таҳқиқ ва тафтиши ҷиноятҳои вобаста ба экстремизм ҳамоҳанг менамояд;
- риояи дақиқ ва иҷрои якхелаи қонунҳоро дар самти муқовимат ба экстремизм назорат ва барои бартарафсозии қонунвайронкуниҳо дар ин самт ҳуҷҷатҳои мавриди эътиноии прокурорӣ қабул менамояд;
- барои огоҳонӣ, ошкор, пешгирӣ, рафъ ва қатъ намудани фаъолияти экстремистӣ тадбирҳо меандешад ва тафтиши пешакии ҷиноятҳои хусусияти экстремистидоштаро анҷом медиҳад;
- дар судҳо айбдоркунии давлатиро оид ба парвандаҳои ҷиноятии хусусияти экстремистидошта таъмин менамояд;
- оид ба экстремистӣ эътироф намудани ташкилотҳо ба суд аризаҳо пешниҳод менамояд;
- дар самти муқовимат ба экстремизм ҳамкории байналмилалии ҳуқуқиро амалӣ менамояд;
- якҷо бо Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати дар сатҳи байналмилалӣ ва ё аз тарафи кишварҳои хориҷӣ экстремистӣ эътироф намудани ташкилотҳое, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон экстремистӣ эътироф шудаанд, чораҳои зарурӣ меандешад.
4. Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- назорати риояи оинномаи иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ва ҳизбҳои сиёсиро амалӣ менамояд ва дар сурати ошкор гардидани аломатҳои экстремизм огоҳии хаттӣ медиҳад, инчунин тибқи тартиби пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон барои боздоштан ё қатъ намудани фаъолияташон чораҳо меандешад;
- оид ба ошкор, огоҳонӣ ва қатъ намудани фаъолияти экстремистӣ дар системаи иҷрои ҷазои ҷиноятӣ чораҳо меандешад.
5. Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Гвардияи миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошанд:
- ба фаъолияти экстремистӣ, ки ба амнияти давлат хатар дорад, муқовимат мекунанд;
- иттилоотро оид ба самти муқовимат ба экстремизм ҷамъоварӣ намуда, ба мақомоти амнияти миллӣ пешниҳод менамоянд;
- бо мақсади огоҳонӣ ва пешгирӣ намудани амалҳои экстремистӣ миёни хизматчиёни ҳарбӣ корҳои тарбиявӣ ва тарғиботиву ташвиқотиро ба роҳ мемонанд.
6. Агентии назорати давлатии молиявӣ ва мубориза бо коррупсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- ҷиҳати ошкор, пешгирӣ ва қатъ намудани фаъолияти экстремистӣ, инчунин таҳқиқ ва тафтиши ҳуқуқвайронкунӣ ва ҷиноятҳои хусусияти экстремистидошта чораҳо меандешад;
- иттилоотро оид ба самти муқовимат ба экстремизм ҷамъоварӣ намуда, ба мақомоти амнияти миллӣ пешниҳод менамояд.
7. Агентии назорати маводи нашъаовари назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- ҷиҳати ошкор, пешгирӣ ва қатъ намудани фаъолияти экстремистӣ, инчунин таҳқиқ ва тафтиши ҳуқуқвайронкунӣ ва ҷиноятҳои хусусияти экстремистидошта чораҳо меандешад;
- иттилоотро оид ба самти муқовимат ба экстремизм ҷамъоварӣ намуда, ба мақомоти амнияти миллӣ пешниҳод менамояд.
8. Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросими назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- фаъолияти иттиҳодияҳои динии дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон амалкунандаро омӯхта, таҳлил менамояд;
- фаъолияти иттиҳодияҳои диние, ки бе бақайдгирӣ амал менамоянд, ошкор ва огоҳ мекунад, масъалаҳои вайронкунии талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи озодии виҷдон ва иттиҳодияҳои динӣ"-ро баррасӣ намуда, огоҳӣ медиҳад ва оид ба қатъ ва манъ намудани фаъолияти иттиҳодияҳои динӣ, ки Қонуни мазкурро вайрон кардаанд, ба суд ариза пешниҳод менамояд;
- масъалаҳои гирифтани таълимоти динӣ дар дохил ва хориҷи кишварро бо мақоми ваколатдори давлатӣ дар соҳаи маориф ва илм ба танзим медарорад;
- чорабиниҳои иттилоотию таблиғотӣ, аз ҷумла экспертизаи давлатии диншиносӣ мегузаронад.
9. Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- масъалаи тарбияи ҷавонон, аз ҷумла тарбия дар рӯҳияи худшиносии миллӣ, ватандӯстӣ, эҳтиром ба рамзҳои давлатӣ, масъулияти шаҳрвандӣ, иштироки онҳо дар рушди фарҳанги миллӣ ва забони давлатиро баррасӣ менамояд;
- тарғибу ташвиқи идеологияи экстремизмро дар байни ҷавонон пешгирӣ мекунад;
- таъмини иштироки ҷавонон дар рушди ҷомеа ва ҳалли масъалаҳои иҷтимоӣ, иқтисодӣ, сиёсӣ ва фарҳангӣ, инчунин ба ҳаёти ҷомеа фаъолона ҷалб намудани онҳоро таъмин менамояд.
10. Хадамоти гумруки назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон муқовимат ба экстремизмро ба воситаи пешгирии аз сарҳади гумрукӣ гузарондани маводи экстремистӣ, силоҳ, лавозимоти ҷангӣ, маводи тарканда, моддаҳои заҳрнок, инчунин адабиёт, варақа, маводи видео ва аудиоии мазмуни экстремистидошта амалӣ мегардонад.
11. Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- ҷиҳати таъмини амнияти иттилоотӣ тамоми шабакаҳои интернетӣ ва сомонаҳои иҷтимоиро таҳти назорат қарор медиҳад;
- дар сурати ошкор кардани маводи хусусияти экстремистидошта иттилооти мазкурро ба мақомоти амнияти миллӣ ва мақомоти дигари ҳифзи ҳуқуқ вобаста ба салоҳияти онҳо пешниҳод менамояд:
- аз рӯи тамоми хизматрасониҳои алоқа тариқи шабакаи интернет, аз ҷумла сомонаҳои иҷтимоӣ мониторинг гузаронда, дар сурати зарурати пешгирӣ намудани фаъолияти экстремистӣ шабакаҳои зикршударо маҳдуд ё боз медорад;
- дар самти пешгирӣ намудани муқовимат ба экстремизм бо мақомоти дахлдори давлатӣ ҳамкорӣ менамояд;
- ҳангоми ба вуҷуд омадани ҳолатҳои фавқулода (амалиётҳои ҷангӣ, террористӣ, экстремистӣ ва офатҳои табиӣ), ки ба амнияти давлат хатар доранд, барои истифодаи афзалиятнок, маҳдуд ва боз доштани тамоми хизматрасониҳои алоқаи барқӣ, шабакаҳои иҷтимоӣ ва намудҳои дигари алоқа, новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ, ҳуқуқ дорад;
- шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии амаликунандаи фаъолияти хизматрасонии алоқа, аз ҷумла интернет-провайдерҳоро уҳдадор менамояд, ки нигоҳдории иттилооти хусусияти экстремистидоштаро дар муҳлати то 6 моҳ дар серверҳояшон таъмин намояд.
12. Бонки миллии Тоҷикистон татбиқи чорабиниҳо вобаста ба муқовимат ба маблағгузории экстремизмро ба роҳ мемонад.
13. Субъектҳое, ки дар доираи ваколатҳои худ ба экстремизм бевосита муқовимат мекунанд, дорои ваколатҳои зерин мебошанд:
- дар таҳия ва такмили лоиҳаҳои консепсия, стратегия, барномаҳои давлатӣ ва санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ дар самти муқовимат ба экстремизм иштирок менамоянд;
- дар самти муқовимат ба экстремизм санадҳои меъёрии ҳуқуқии зерқонунӣ қабул менамоянд;
- корҳои фаҳмондадиҳиро дар байни аҳолӣ ва муҳоҷирони меҳнатӣ дар хориҷи кишвар роҳандозӣ менамоянд;
- ҳамкориҳои байналмилалӣ ва минтақавиро дар самти муқовимат ба экстремизм ба роҳ мемонанд;
- ваколатҳои дигари пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистонро амалӣ менамоянд.
Моддаи 12. Субъектҳое, ки дар муқовимат ба экстремизм иштирок менамоянд
1. Субъектҳое, ки дар муқовимат ба экстремизм иштирок менамоянд, инҳо мебошанд:
- Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот.
2. Судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар муқовимат ба экстремизм бо тартиби пешбининамудаи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон, Қонуни конститутсионии Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон" ва санадҳои дигари меъёрии ҳуқуқӣ иштирок менамоянд.
Моддаи 13. Ваколатҳои субъектҳое, ки дар муқовимат ба экстремизм иштирок менамоянд
1. Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамаи зинаҳои таҳсилот барномаҳои тарбиявӣ ва санадҳои меъёрии дар самти такмили маърифати ҳуқуқӣ қабулгардидаро бо мақсади расондани таъсир ба шуури наврасону ҷавонон ҷиҳати роҳ надодани ҷалби онҳо ба ташкилотҳои экстремистӣ ва риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ менамояд.
2. Вазорати меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм дорои ваколатҳои зерин мебошад:
- баҳисобгирии муҳоҷирати меҳнатии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хориҷ ва бозгашт аз хориҷаро амалӣ менамояд;
- дар якҷоягӣ бо намояндагиҳои дипломатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷа барои таъмини ҳимояи ҳуқуқ ва манфиатҳои муҳоҷирони меҳнатӣ - шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон чораҷӯӣ менамояд;
- дар байни муҳоҷирон дар дохил ва хориҷи кишвар корҳои иттилоотӣ ва фаҳмондадиҳиро барои пешгирӣ аз шомилшавии онҳо ба сафи созмонҳои экстремистӣ ба роҳ мемонад;
- фаъолияти ташкилотҳоро оид ба бакортаъминкунии шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон дар хориҷи кишвар назорат мекунад;
- барои пешгирӣ ва бартарафсозии муҳоҷирати ғайриқонунӣ чорабиниҳоро татбиқ мекунад;
- масъалаҳои вобаста ба фаъолияти меҳнатии шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрвандро дар Ҷумҳурии Тоҷикистон танзим ва назорат мекунад;
- дар ҳолати ошкор намудани вайронкунии қоидаҳои будубош аз ҷониби шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои ба ҷавобгарӣ кашидани онҳо мавод таҳия карда, ба мақомоти дахлдори давлатӣ пешниҳод менамояд.
3. Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Кумитаи телевизион ва радиои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба воситаи ахбори омма бо мақсади роҳ надодани ташвиқу тарғиб ва дастгирии экстремизм ба риояи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон даъват менамоянд, фазои таҳаммулгароӣ ва ҳамдигарфаҳмиро дар байни шаҳрвандон, новобаста аз мансубияти иҷтимоӣ, нажодӣ, миллӣ, маҳалгароӣ ва динӣ (мазҳабӣ) фароҳам меоранд, инчунин дар доираи ваколатҳои худ дар самти мазкур чораҳои дигар меандешанд.
4. Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм муносибатҳои ҳуқуқии байналмилалиро ба роҳ монда, дар якҷоягӣ бо субъектҳои ба экстремизм бевосита муқовиматкунанда ҷиҳати дар сатҳи байналмилалӣ ва ё аз тарафи давлатҳои хориҷӣ экстремистӣ эътироф намудани ташкилотҳое, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон экстремистӣ эътироф шудаанд, чораҳои дахлдор меандешад.
5. Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи граждании назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати ошкор, огоҳонӣ, пешгирӣ ва рафъ намудани фаъолияти экстремистӣ иштирок менамояд.
6. Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар байни занон тарзи ҳаёти солимро ташвиқ менамояд, омилҳои номатлуби экстремистиро миёни онҳо ва оила огоҳ ва пешгирӣ менамояд.
7. Мақомоти маҳаллии ҳокимияти давлатӣ ва мақомоти худидоракунии шаҳрак ва деҳот ҷиҳати пешгирӣ намудани фаъолияти экстремистӣ дар ҳамкорӣ бо иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ чораҳо меандешанд, вазъи муҳити диниро дар маҳал меомӯзанд ва таҳлил мекунанд, чорабиниҳо ва корҳои тарғиботиро дар ҳудуди ба онҳо дахлдор ташкил менамоянд.
Моддаи 14. Уҳдадориҳо оид ба муқовимат ба экстремизм
1. Мақомоти давлатӣ, ки тибқи Қонуни мазкур ба рӯйхати субъектҳои ба экстремизм бевосита муқовиматкунанда ва субъектҳое, ки дар муқовимат ба экстремизм иштирок менамоянд, ҳамроҳ карда нашудаанд, новобаста аз тобеияти идоравӣ, дар доираи ваколатҳои худ уҳдадоранд чораҳои муқовимат ба экстремизм равонагардидаро андешанд.
2. Шахсони мансабдор ва шаҳрвандон уҳдадоранд ба мақомоти прокуратура, амнияти миллӣ, корҳои дохилӣ ё субъектҳои дигари муқовимат ба экстремизм оид ба тамоми воқеаҳое, ки дар бораи тайёрӣ ба амалиёти хусусияти экстремистидошта шаҳодат медиҳанд, фавран хабар расонанд.
Моддаи 15. Кафолати давлатӣ нисбати шахсоне, ки дар муқовимат ба экстремизм кумак мерасонанд
Давлат ҳимоя ва амнияти шахсонеро, ки дар муқовимат ба экстремизм кумак мекунанд, кафолат медиҳад. Иттилоот дар бораи чунин шахсон махфӣ буда, ошкор намудани он боиси ҷавобгарии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.
БОБИ 3. ЧОРАҲО ДАР САМТИ МУҚОВИМАТ БА ЭКСТРЕМИЗМ
Моддаи 16. Чораҳо оид ба пешгирии фаъолияти экстремистӣ
1. Бо мақсади пешгирии фаъолияти экстремистӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ аст:
- ташкил, бақайдгирӣ ва фаъолияти ташкилотҳои экстремистӣ ё ташкилотҳое, ки ба экстремизм мусоидат мекунанд;
- фаъолияте, ки ба тарғиби экстремизм алоқаманд аст, аз ҷумла дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон тайёр, нигоҳ доштан, воридот, ҳамлу нақл, табъу нашр ва паҳн кардани маводи экстремистӣ;
- созмон додан ва фаъолияти ташкилотҳо, воҳидҳои сохтории (филиалҳо, намояндагиҳои) ташкилотҳои хориҷӣ ё байналмилалӣ, ки мақсад ва амалҳояшон ба фаъолияти экстремистӣ алоқаманд аст;
- истифодаи номи ташкилоти тибқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон экстремистӣ эътирофшуда дар номгузории ташкилотҳои нав таъсисёбанда;
- ворид шудан, баромадан ё гузаштани транзитӣ аз ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи шаҳрвандони хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд, ки дар фаъолияти экстремистӣ иштирок кардаанд, инчунин ба онҳо додани ҳуҷҷат барои иқомат;
- додани шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, ки дар фаъолияти экстремистӣ иштирок намудаанд;
- гузарондани маҷлисҳо, гирдиҳамоиҳо, намоишҳо ва роҳпаймоиҳо, пикетгузориҳо ё чорабиниҳои дигари оммавӣ бо вайрон кардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- истифодаи шабакаҳои коммуникатсионии истифодаи умум, шабакаи интернет ва сомонаҳои иҷтимоӣ барои интишори даъватҳои экстремистӣ;
- кирдорҳои дигари барқасдона, ки ба фаъолияти экстремистӣ шароит фароҳам меоваранд.
2. Пешгирии фаъолияти экстремистӣ метавонад чораҳои дигарро, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии аз ҷониби Тоҷикистон эътирофнамуда пешбинӣ кардаанд, дар бар гирад.
Моддаи 17. Манъ ва ё маҳдуд кардани дастрасӣ ба иттилооти хусусияти экстремистидошта
1. Ҳангоми дар шабакаи интернет ва шабакаҳои дигари телекоммуникатсионӣ ошкор намудани тарғиби экстремизм, аз ҷумла иттилооте, ки ба бетартибиҳои оммавӣ, иштирок дар чорабиниҳои оммавӣ, ки ба вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ меорад, ба амалигардонии фаъолияти дигари экстремистӣ даъват мекунад, дастрасӣ ба чунин иттилоот фавран қатъ ё маҳдуд карда мешавад.
2. Қатъ ё маҳдуд кардани дастрасӣ ба иттилоот барои пешгирии таблиғоти экстремизм дар шабакаи интернет ва шабакаҳои дигари телекоммуникатсионӣ аз ҷониби Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамкорӣ бо мақомоти ҳифзи ҳуқуқ таъмин карда мешавад.
Моддаи 18. Асосҳо, тартиби эътирофи ташкилоти экстремистӣ ва оқибатҳои он
1. Асос барои ташкилоти экстремистӣ эътироф намудани гурӯҳҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё динӣ ва ё ташкилоти дигар мавҷуд будани аломатҳои экстремизм дар фаъолияти онҳо мебошад.
2. Гурӯҳҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё динӣ ва ё ташкилотҳои дигар метавонанд танҳо бо санади суд, ки дар асоси аризаи Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардидааст, экстремистӣ эътироф карда шаванд.
3. Субъектҳои ба экстремизм бевосита муқовиматкунанда ва субъектҳое, ки дар муқовимат ба экстремизм иштирок менамоянд, уҳдадоранд маводи аз фаъолияти экстремистии ин ё он гурӯҳҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё динӣ ё ташкилотҳои дигар шаҳодатдиҳандаро ба Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод намоянд.
4. Гурӯҳҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё динӣ ё ташкилотҳои дигаре, ки нисбати онҳо санади эътибори қонунӣ пайдокардаи суд дар бораи экстремистӣ эътироф намудани онҳо ва барҳам додан ё манъ намудани фаъолияташон бинобар ба амал баровардани фаъолияти экстремистӣ мавҷуд мебошад, ҳамчун ташкилоти экстремистӣ эътироф мегарданд ва иштирок дар фаъолияти онҳо манъ аст.
5. Санади эътибори қонунӣ пайдокарда дар бораи барҳам додан ё манъ намудани фаъолияти гурӯҳҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ ё динӣ ё ташкилоти дигар бинобар ба амал баровардани фаъолияти экстремистӣ ҷиҳати ворид намудан ба рӯйхати ташкилотҳои экстремистӣ аз тарафи судҳо ба мақомоти амнияти миллӣ ирсол карда мешавад ва мундариҷаи он дар матбуоти даврии расмӣ нашр карда, дар сомонаи расмии Вазорати адлияи Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷой дода мешавад.
6. Молу мулки ташкилоте, ки фаъолияташ бо тартиби дар Қонуни мазкур пешбинишуда барҳам дода шудааст, баъд аз қонеъ намудани талаботи қарздорон (дар сурати иштирок надоштани онҳо дар фаъолияти экстремистӣ) ба фоидаи давлат гузаронда мешавад. Санад дар бораи ба фоидаи давлат гузарондани молу мулки мазкур аз тарафи суд дар як вақт бо санад оид ба барҳам додан ё манъ намудани фаъолияти ташкилотҳои экстремистӣ қабул карда мешавад.
7. Дар сурати манъ намудани фаъолияти ташкилотҳои хориҷӣ ё байналмилалӣ бинобар ба амал баровардани фаъолияти экстремистӣ қарори эътибори қонунӣ пайдокардаи суд дар ин хусус барои хабардор кардани давлати дахлдори хориҷӣ ба Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристонда мешавад.
Моддаи 19. Тартиби экстремистӣ эътироф намудани мавод
Мавод дар асоси хулосаи экспертиза, ки аз ҷониби муассисаи давлатии ваколатдоркардашуда дода шудааст, экстремистӣ эътироф мегардад.
Моддаи 20. Додани огоҳии расмӣ, амр ва овардани пешниҳод дар бораи роҳ надодан ба амалӣ гаштани фаъолияти экстремистӣ
1. Ҳангоми мавҷуд будани иттилооти боэътимод дар бораи амалҳои зиддиҳуқуқии хусусиятҳои экстремистидошта, ки тайёр шуда истодаанд ё содир шудаанд, вале асоси кофӣ барои ба ҷавобгарии ҷиноятӣ ва маъмурӣ кашидан мавҷуд нест, ба роҳбарони гурӯҳҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияи ҷамъиятӣ ё динӣ, воситаи ахбори омма ё ташкилоти дигар, инчунин шахси воқеии дахлдор огоҳии расмӣ дар бораи роҳ надодан ба фаъолияти мазкур, амр дар бораи фавран бартараф намудани ҳуқуқвайронкунӣ ё пешниҳод дар бораи бартараф сохтани сабабу шароитҳои мусоидаткунандаи вайронкунии қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад.
2. Пешниҳод аз ҷониби Прокурори генералии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё прокурори дахлдори ба ӯ тобеъ оварда мешавад. Огоҳии расмӣ аз ҷониби Вазорати адлия, Кумитаи давлатии амнияти миллӣ ва Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросими назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дода мешавад. Дар ҳолатҳое, ки қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинӣ намудааст, чунин пешниҳод ё огоҳии расмиро метавонанд субъектҳои дигари муқовимат ба экстремизм бароранд.
3. Дар ҳолате, ки аз болои ҳуҷҷатҳои мавриди эътиноии расмии дар қисми 1 моддаи мазкур номбаршуда бо тартиби бо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон муқарраргардида шикоят оварда нашудааст ё бо қарори суд ин санадҳо ғайриқонунӣ эътироф нагардидаанд, вале аз ҷониби гурӯҳҳо, ҳизбҳои сиёсӣ, иттиҳодияҳои ҷамъиятӣ, динӣ ё ташкилотҳои дигар, ки ба онҳо ин санадҳо дода шудаанду дар муҳлатҳои муқарраргардида бе иҷро мондаанд, масъалаи нисбати онҳо татбиқ намудани ҷавобгарии дар қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон пешбинигардида, аз ҷониби мақомоти дахлдор баррасӣ карда мешавад.
Моддаи 21. Муқовимат ба маблағгузории экстремизм
1. Дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти иттиҳодияи ҷамъиятӣ ва динӣ, воситаҳои ахбори омма ё ташкилотҳои дигар ва сохторҳои минтақавӣ ва тобеи онҳо, аз ҷумла ташкилотҳои хориҷӣ ва байналмилалии дар Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолиятбаранда, ки ба маблағгузории экстремизм ва фаъолияти ба он монанд равона гардидаанд, боиси ҷавобгарии пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегардад.
2. Ташкилотҳои қарзӣ уҳдадоранд хизматрасониро ба шахсони ҳуқуқие, ки бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ташкилоти экстремистӣ эътироф гардидаанд, рад намоянд.
3. Назорати иҷрои муқаррароти қисмҳои 1 ва 2 моддаи мазкур ба зиммаи Бонки миллии Тоҷикистон ва субъектҳои дигари ба экстремизм бевосита муқовиматкунанда дар доираи ваколатҳои онҳо гузошта мешавад.
БОБИ 4. БАҲИСОБГИРИИ ТАШКИЛОТҲОИ ЭКСТРЕМИСТӢ ВА ШАХСОНЕ, КИ БАРОИ ФАЪОЛИЯТИ ЭКСТРЕМИСТӢ БА ҶАВОБГАРӢ КАШИДА Ё МАҲКУМ ШУДААНД, ҶАВОБГАРӢ БАРОИ АМАЛҲО ДАР ФАЪОЛИЯТИ ЭКСТРЕМИСТӢ
Моддаи 22. Баҳисобгирии ташкилотҳои экстремистӣ ва шахсоне, ки барои фаъолияти экстремистӣ ба ҷавобгарӣ кашида ё маҳкум шудаанд
1. Баҳисобгирии ташкилотҳои экстремистӣ, инчунин назорати шахсони ба фаъолияти экстремистӣ алоқамандидошта аз ҷониби Кумитаи давлатии амнияти миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
2. Баҳисобгирии шахсоне, ки барои ҷиноятҳои хусусияти экстремистидошта ба ҷавобгарӣ кашида ё маҳкум шудаанд ва (ё) барои ҳуқуқвайронкунии маъмурии хусусияти экстремистидошта ба ҷавобгарӣ кашида шудаанд, аз ҷониби Вазорати корҳои дохилии Ҷумҳурии Тоҷикистон амалӣ карда мешавад.
Моддаи 23. Роҳ надодан ба фаъолияти экстремистӣ ҳангоми гузарондани чорабиниҳои оммавӣ
1. Ҳангоми гузарондани маҷлисҳо, гирдиҳамоиҳо, намоишҳо ва роҳпаймоиҳо, пикетгузориҳо ё чорабиниҳои дигари оммавӣ ташкилкунандагони ин чорабиниҳо барои риоя кардани талаботи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба тартиби
гузарондани чунин чорабиниҳо, роҳ надодан ба фаъолияти экстремистӣ, ҳамчунин пешгирии саривақтии он масъул мебошанд.
2. Ташкилкунандагони маҷлисҳо, гирдиҳамоӣ ва чорабиниҳои дигари оммавӣ ҳангоми бо сабаби хунукназарӣ роҳ додан ба ҳолатҳои фаъолияти экстремистӣ, ҳамчунин наандешидани чораҳо барои пешгирии саривақтии он ҷавобгаранд.
Моддаи 24. Чораҳои муқовимат ба фаъолияти ташкилоте, ки экстремистӣ эътироф шудааст
Экстремистӣ эътироф гардидани ташкилот дар Ҷумҳурии Тоҷикистон боиси оқибатҳои зерин мегардад:
- бекор кардани бақайдгирии давлатӣ ва аккредитатсия;
- манъ намудани пешбурди ҳама гуна фаъолият дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон;
- манъ намудани чопи ҳама гуна мавод аз номи ташкилоти мазкур дар воситаи ахбори омма;
- манъ намудани гузарондани чорабиниҳои оммавӣ ва ҷамъиятӣ, инчунин иштирок дар чунин чорабиниҳо ба сифати намояндаи ташкилоти мазкур;
- манъ намудани созмон додани ташкилоти вориси ҳуқуқии ташкилоти мазкур новобаста аз шакли ташкилию ҳуқуқӣ;
- манъ намудани будубоши шаҳрванди хориҷӣ ё шахсони бешаҳрванд ба сифати намояндаи ин ташкилот дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон.
Моддаи 25. Ҷавобгарии шахсони мансабдор ва хизматчиёни давлатӣ барои амалӣ намудани фаъолияти экстремистӣ
1. Шахсони мансабдор ё хизматчиёни давлатӣ барои баён намудани андешаҳо ба таври оммавӣ ҳангоми иҷрои вазифаҳои хизматӣ ё бо зикри мансаби ишғолнамуда дар бораи зарурат, ҷоиз будан, имконпазирӣ ё хоҳиши амалӣ намудани фаъолияти экстремистӣ, ҳамчунин аз ҷониби шахсони мансабдор дар доираи ваколатҳояшон наандешидани тадбирҳо ҷиҳати бартараф намудани фаъолияти экстремистӣ тибқи муқаррароти қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.
2. Мақомоти ваколатдори давлатӣ ва шахсони мансабдори болоӣ уҳдадоранд ҷиҳати ба ҷавобгарӣ кашидани шахсоне, ки ба амалҳои дар қисми 1 моддаи мазкур пешбинишуда роҳ додаанд, фавран чораҳои зарурӣ андешанд.
Моддаи 26. Ҷавобгарии шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои амалӣ намудани фаъолияти экстремистӣ
1. Шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳрвандони хориҷӣ ва шахсони бешаҳрванд, инчунин шахсони ҳуқуқӣ ва роҳбарони онҳо барои амалигардонии фаъолияти экстремистӣ ба ҷавобгарии ҷиноятӣ, маъмурӣ ва гражданӣ-ҳуқуқии муқаррарнамудаи қонунгузориии Ҷумҳурии Тоҷикистон кашида мешаванд.
2. Барои шахсе, ки дар амалишавии фаъолияти экстремистӣ иштирок карда, барои ин кирдораш суд шудааст, тибқи тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон дастрасӣ ба хизмати давлатӣ, хизмати ҳарбӣ ва хизмат дар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ҳамчунин кор дар муассисаҳои таълимӣ маҳдуд карда мешавад.
3. Агар роҳбар ё узви мақоми роҳбарикунандаи шахси ҳуқуқӣ изҳороти оммавии даъвати амалӣ намудани фаъолияти экстремистӣ намояд, ҳамчунин дар ҳолатҳое, ки ҳукми суд нисбати чунин шахс барои ҷинояти хусусияти экстремистидошта эътибори қонунӣ пайдо карда бошад, шахси ҳуқуқӣ уҳдадор аст, ки дар муддати панҷ шабонарӯз аз санае, ки хабардор шудааст, дар бораи норозӣ буданаш ба изҳороти баёншуда ё кирдорҳои чунин шахсон изҳороти оммавӣ намояд.
4. Агар шахси ҳуқуқӣ чунин изҳороти оммавӣ пахш накунад, ин беамалӣ метавонад ҳамчун далели мавҷуд будани нишонаҳои экстремизм дар фаъолияти он баҳо дода шуда, нисбаташ чораҳои пешбининамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон андешида шаванд.
БОБИ 5. ҲАМКОРИИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ ДАР САМТИ МУҚОВИМАТ БА ЭКСТРЕМИЗМ
Моддаи 27. Ҳамкории байналмилалии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти муқовимат ба экстремизм
1. Ҷумҳурии Тоҷикистон мутобиқи шартномаҳои байналмилалӣ дар самти муқовимат ба экстремизм бо давлатҳои хориҷӣ, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва хадамоти махсуси онҳо, ҳамчунин ташкилотҳои байналмилалӣ, ки муқовимат ба экстремизмро амалӣ менамоянд, ҳамкорӣ менамояд.
2. Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳудуди давлати худ шахсони аз ҷониби давлатҳои хориҷӣ дар экстремизм гумонбар ва айбдоршавандаро танҳо мутобиқи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон, созишномаҳои дуҷониба ва бисёрҷонибаи басташуда ва санадҳои ҳуқуқии байналмилалии эътирофкардааш таъқиб менамояд.
БОБИ 6. МУҚАРРАРОТИ ХОТИМАВӢ
Моддаи 28. Ҷавобгарӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур
Шахсони воқеӣ ва ҳуқуқӣ барои риоя накардани талаботи Қонуни мазкур бо тартиби муқаррарнамудаи қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҷавобгарӣ кашида мешаванд.
Моддаи 29. Дар бораи аз эътибор соқит донистани Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон "Дар бораи мубориза бар зидди экстремизм (ифротгароӣ)"
Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 8 декабри соли 2003 "Дар бораи мубориза бар зидди экстремизм (ифротгароӣ)" (Ахбори Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, с. 2003, №12, мод. 697; с. 2007, №3, мод. 158; с. 2014, №11, мод. 655) аз эътибор соқит дониста шавад.
Моддаи 30. Тартиби мавриди амал қарор додани Қонуни мазкур
Қонуни мазкур пас аз интишори расмӣ мавриди амал қарор дода шавад.
Президенти
Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ РАҲМОН
ш. Душанбе, 2 январи соли 2020, № 1655
ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
О ПРОТИВОДЕЙСТВИИ ЭКСТРЕМИЗМУ
Принят постановлением МН МОРТ
от 28 ноября 2019 года, №1516
Одобрен постановлением ММ МОРТ
от 25 декабря 2019 года, №714
Настоящий Закон определяет организационные и правовые основы противодействия экстремизму в целях защиты прав и свобод человека и гражданина, основ конституционного строя, обеспечения суверенитета, целостности и безопасности Республики Таджикистан.
ГЛАВА 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 1. Основные понятия
В настоящем Законе применяются следующие основные понятия:
- экстремизм - это выражение идеологии и экстремистской деятельности, направленное на решение политических, общественных, социальных, национальных, расовых, региональных и религиозных вопросов насильственным путём и другими противозаконными действиями;
- экстремистская деятельность - деятельность политических партий, общественных или религиозных объединений, средств массовой информации или иных организаций, в том числе международных организаций и физических лиц по планированию, организации, подготовке и совершению действий, направленных на совершение экстремистской деятельности, нестабильности национальной безопасности и обороноспособности государства, а также публичные призывы к насильственному захвату государственной власти или насильственному изменению конституционного строя и действия, направленные к возбуждению национальной, расовой, региональной или религиозной вражды или розни;
- финансирование экстремизма - прямое или косвенное предоставление, сбор имущества и средств с целью полного или частичного их использования для планирования, организации и совершения экстремистских действий и действий экстремистского характера, для поддержки экстремистской деятельности или осознание того, что данные средства предназначены для этих целей;
- экстремистская организация - организованная группа лиц, политические партии, общественные, религиозные или иные организации, в отношении которых имеется вступившее в законную силу решение суда о ликвидации или запрете деятельности в связи с осуществлением экстремистской деятельности;
- экстремистские материалы - документы и информации на всех видах носителей, содержащие идеологию экстремизма либо призывающих, оправдывающих или обосновывающих осуществление экстремистской деятельности;
- документ - материальный носитель с зафиксированной на нем в любой форме информацией в виде рукописного или печатного текста (листовки, литература, журналы, газеты и брошюры), звукозаписи, изображения или сочетания (фотоматериалы, киносъемки, видеоролики, аудио и видео записи), который имеет реквизиты, позволяющие его идентифицировать и содержащие идеологию экстремизма либо призывающих, оправдывающих или обосновывающих осуществление экстремистской деятельности;
- противодействие экстремизму - деятельность государственных органов, органов местного самоуправления посёлков и сёл и их должностных лиц, а также иных юридических лиц, направленная на защиту основ конституционного строя, прав и свобод человека и гражданина, обеспечение суверенитета, территориальной целостности и безопасности государства, выявление причин и условий, способствующих проявлениям экстремизма, а также направленная на предупреждение, выявление, профилактику, пресечение, прекращение экстремистской деятельности и ликвидацию их последствий;
- преступления экстремистского характера - совершённое виновное общественно опасное деяние (действие или бездействие), основанное на политической, общественной, социальной, национальной, расовой, идеологической, региональной и религиозной неприязни с целью ущемления прав и свобод человека и гражданина, нанесения вреда общественной безопасности, основам конституционного строя, а также миру и международной безопасности, запрещенное Уголовным кодексом Республики Таджикистан под угрозой применения наказания;
- административное правонарушение экстремистского характера - противоправное виновное совершённое деяние (действие или бездействие), основанное на политической, общественной, социальной, национальной, расовой, идеологической, региональной и религиозной неприязни за совершение которого Кодексом Республики Таджикистан об административных правонарушениях установлена административная ответственность.
Статья 2. Законодательство Республики Таджикистан о противодействии экстремизму
Законодательство Республики Таджикистан о противодействии экстремизму основывается на Конституции Республики Таджикистан и состоит из настоящего Закона, иных нормативных правовых актов Республики Таджикистан, а также международных правовых актов, признанных Таджикистаном.
Статья 3. Деятельность, признанная в Республике Таджикистан экстремистской
1. В Республике Таджикистан экстремистская деятельность запрещена.
2. Деятельность, признанная в Республике Таджикистан экстремистской:
- насильственное свержение или изменение основ конституционного строя, нарушение суверенитета, независимости и целостности Республики Таджикистан, а также способствование этим действиям;
- разжигание расовой, национальной, региональной, религиозной и социальной вражды, а также пропаганда исключительности, превосходства граждан по признаку их религиозной, конфессиальной, языковой, национальной, расовой или региональной принадлежности публично или с использованием средств массовой информации или совершение этих действий с применением насилия или угрозой его применения;
- действия, направленные на подрыв безопасности Республики Таджикистан;
- действия, направленные на захват или присвоение властных полномочий;
- создание незаконных вооружённых формирований или участие в них;
- унижение национального достоинства;
- нарушение прав, свобод и законных интересов человека и гражданина в связи с его социальной, расовой, национальной, клановой, региональной, религиозной, языковой принадлежностью или его отношением к религии;
- привлечение к участию в экстремистских действиях, а также изучению экстремистской идеологии;
- воспрепятствование либо принуждение к изменению характера законной деятельности органов государственной власти, местного самоуправления, избирательных комиссий, других организаций, объединений и их должностных лиц;
- применение насилия, либо угрозы его применения в отношении сотрудников правоохранительных органов либо других государственных учреждений, их близких с целью мести за действия, связанные с осуществлением служебной деятельности, либо угроза применения насилия по этим мотивам;
- пропаганда и публичная демонстрация герба, флага или других символов организации, признанной судом экстремистской;
- публичный призыв к осуществлению экстремистских действий, либо распространение экстремистских материалов, а равно их изготовление и хранение в целях распространения;
- издание и (или) распространение печатных, аудио, аудиовизуальных и иных материалов экстремистского характера в средствах массовой информации, интернете, сетях электрической связи.
Статья 4. Принципы противодействия экстремизму
Противодействие, экстремизму основывается на следующих принципах:
- законности;
- соблюдения и защиты прав и свобод человека и гражданина, а равно законных интересов организаций;
- приоритета обеспечения безопасности государства;
- приоритета мер по предупреждению экстремистской деятельности;
- системного, комплексного и сбалансированного использования политических, информационно-пропагандистских, социальных, экономических, правовых, в том числе административно-правовых, уголовно-правовых и иных мер противодействия экстремизму;
- сотрудничества государства с гражданами, общественными, религиозными объединениями, средствами массовой информации, международными организациями и иными организациями и объединениями в противодействии экстремизму;
- неотвратимости уголовной ответственности за осуществление экстремистской деятельности;
- соответствия мер противодействия экстремизму степени опасности экстремистской деятельности.
Статья 5. Основные направления противодействия экстремизму
Противодействие экстремизму осуществляется по следующим основным направлениям:
- принятие профилактических мер, направленных на предупреждение распространения экстремистской идеологии и экстремистской деятельности, в том числе на выявление и устранение причин и условий, способствующих им;
- предупреждение, выявление, профилактика, пресечение и прекращение экстремистской деятельности, а также выявление и расследование преступлений экстремистского характера;
- международное сотрудничество в сфере противодействия экстремизму;
- сотрудничество с гражданским обществом в сфере противодействия экстремизму.
Статья 6. Основные задачи противодействия экстремизму
Основными задачами противодействия экстремизму являются:
- защита прав и свобод человека и гражданина, основ конституционного строя, обеспечение суверенитета, целостности и безопасности государства;
- пресечение угрозы экстремизма в Республике Таджикистан;
- выявление, предупреждение и прекращение экстремистской деятельности, устранение причин и условий, способствующих экстремизму;
- реализация государственной политики в сфере противодействия экстремизму;
- разработка и внедрение системных и перспективных мер противодействия экстремизму;
- обеспечение международных обязательств Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму, в том числе участие в международных и региональных мероприятиях по противодействию экстремизму;
- повышение политической и правовой культуры граждан путём пропаганды и агитации, воспитание патриотизма, уважения культуры, национальных обрядов и обычаев, формирование чувства нетерпимости к проявлениям экстремизма;
- обеспечение постоянной готовности сил и средств борьбы с экстремизмом;
- противодействие финансированию экстремизма;
- принятие дополнительных мер в уязвимых с точки зрения распространения экстремистской идеологии местностях.
ГЛАВА 2. ОСНОВЫ УПРАВЛЕНИЯ ПРОТИВОДЕЙСТВИЯ ЭКСТРЕМИЗМУ
Статья 7. Компетенция Президента Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму
Президент Республики Таджикистан определяет основные направления государственной политики в сфере противодействия экстремизму.
Статья 8. Компетенция Правительства Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму:
Правительство Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие компетенции:
- руководит реализацией государственной политики в сфере противодействия экстремизму;
- принимает или утверждает концепции, стратегии, государственные программы и планы в сфере противодействия экстремизму и осуществляет контроль за их исполнением;
- принимает и утверждает нормативные правовые акты в сфере противодействия экстремизму;
- обеспечивает финансирование мер по реализации государственной политики в сфере противодействия экстремизму;
- осуществляет другие функции, предусмотренные законодательством Республики Таджикистан.
Статья 9. Субъекты противодействия экстремизму
Субъекты противодействия экстремизму состоят из субъектов, непосредственно противодействующих экстремизму и субъектов, участвующих в противодействии экстремизму.
Статья 10. Субъекты, непосредственно противодействующие экстремизму
Субъектами, непосредственно противодействующими экстремизму, являются:
- Государственный комитет национальной безопасности Республики Таджикистан;
- Министерство внутренних дел Республики Таджикистан;
- Генеральная прокуратура Республики Таджикистан;
- Министерство юстиции Республики Таджикистан;
- Министерство обороны Республики Таджикистан;
- Агентство по государственному финансовому контролю и борьбе с коррупцией Республики Таджикистан;
- Агентство по контролю за наркотиками при Президенте Республики Таджикистан;
- Национальная гвардия Республики Таджикистан;
- Комитет по религии, упорядочению национальных традиций, торжеств и обрядов при Правительстве Республики Таджикистан;
- Комитет по делам молодёжи и спорту при Правительстве Республики Таджикистан;
- Таможенная служба при Правительстве Республики Таджикистан;
- Служба связи при Правительстве Республики Таджикистан;
- Национальный банк Таджикистана.
Статья 11. Полномочия субъектов, непосредственно противодействующих экстремизму
1. Государственный комитет национальной безопасности Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- координирует деятельность субъектов противодействия экстремизму по выявлению и предупреждению экстремизма, пресечению экстремистской деятельности;
- в установленном порядке информирует Маджлиси милли и Маджлиси намояндагон Маджлиси Оли Республики Таджикистан, Президента Республики Таджикистан и Правительство Республики Таджикистан о состоянии противодействия экстремизму;
- представляет проекты концепций, стратегий и государственных программ, нормативных правовых актов противодействия экстремизму в установленном порядке Правительству Республики Таджикистан для принятия и утверждения;
- предпринимает меры по предупреждению, выявлению, профилактике, пресечению и прекращению экстремисткой деятельности, а также раскрытию и расследованию преступлений экстремистского характера;
- предупреждает попытки незаконного пересечения государственной границы со стороны членов экстремистской организации;
- пресекает незаконное перемещение через государственную границу экстремистских материалов, а также оружия, боеприпасов, взрывчатых, отравляющих и радиоактивных веществ, которые могут быть использованы в экстремистской деятельности;
- осуществляет сбор, анализ и обобщение информации о состоянии противодействия экстремизму;
- в установленном Правительством Республики Таджикистан порядке обеспечивает защиту и безопасность лиц, сотрудничающих в противодействии экстремизму;
- осуществляет другие полномочия, предусмотренные настоящим Законом и законодательством Республики Таджикистан.
2. Министерство внутренних дел Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- предпринимает меры по выявлению, предупреждению, пресечению экстремистской деятельности, а также раскрытию и расследованию преступлений экстремистского характера;
- осуществляет сбор, анализ и обработку статистических данных о противодействии экстремизму, ведет регистрацию и учёт преступлений экстремистского характера и лиц, их совершивших;
- проводит агитационно-пропагандистскую работу с целью предупреждения и предотвращения экстремистских действий;
- в установленном Правительством Республики Таджикистан порядке обеспечивает защиту и безопасность лиц, содействующих противодействию экстремизму;
- осуществляет другие полномочия, предусмотренные законодательством Республики Таджикистан.
3. Генеральная прокуратура Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- координирует деятельность правоохранительных органов по дознанию и расследованию преступлений экстремистского характера;
- осуществляет надзор за точным и единообразным исполнением законов в сфере противодействия экстремизму и принимает акты прокурорского реагирования для устранения правонарушений в данном направлении;
- принимает меры по предупреждению, выявлению, профилактике, пресечению и прекращению экстремистской деятельности и проводит предварительное расследование преступлений экстремистского характера;
- обеспечивает государственное обвинение в судах по уголовным делам о преступлениях экстремистского характера;
- представляет заявления в суд о признании организаций экстремистскими;
- осуществляет международное правовое сотрудничество в сфере противодействия экстремизму;
- совместно с Министерством иностранных дел Республики Таджикистан предпринимает необходимые меры по признанию экстремистскими на международном уровне или иностранными государствами организаций, признанных в Республике Таджикистан экстремистскими.
4. Министерство юстиции Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- осуществляет контроль за соблюдением уставов общественными объединениями и политическими партиями и в случае обнаружения признаков экстремизма даёт письменное предупреждение о недопустимости нарушения закона, а также в предусмотренном законодательством Республики Таджикистан порядке принимает меры к приостановлению и прекращению их деятельности;
- предпринимает меры по выявлению, предупреждению, пресечению экстремистской деятельности в системе исполнения уголовного наказания.
5. Министерство обороны Республики Таджикистан и Национальная гвардия Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- противодействует действиям экстремистского характера, угрожающим безопасности страны;
- осуществляет сбор информации в сфере противодействия экстремизму и представляет ее органам национальной безопасности;
- в целях предупреждения и профилактики экстремистских действий проводит среди военнослужащих воспитательную и агитационно-пропагандистскую работу.
6. Агентство по государственному финансовому контролю и борьбе с коррупцией Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- принимает меры по выявлению, предупреждению, пресечению эктремистской деятельности, а также проверке и расследованию правонарушений и преступлений экстремистского характера;
- осуществляет сбор информации по противодействию экстремизму и предоставляет ее органам национальной безопасности.
7. Агентство по контролю за наркотиками при Президенте Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- принимает меры по выявлению, предупреждению, пресечению экстремистской деятельности, а также проверке и расследованию правонарушений и преступлений экстремистского характера;
- осуществляет сбор информации по противодействию экстремизму и представляет ее органам национальной безопасности.
8. Комитет по религии, упорядочению традиций, торжеств и обрядов при Правительстве Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- изучает и анализирует деятельность религиозных объединений, находящихся на территории Республики Таджикистан;
- осуществляет выявление и предупреждение деятельности незарегистрированных религиозных объединений, рассматривает вопросы нарушения Закона Республики Таджикистан "О свободе совести и религиозных объединениях", выносит предупреждение и представляет заявления в суд о приостановлении или запрете деятельности религиозных объединений, нарушивших данный Закон;
- регулирует вопросы получения религиозного образования в стране и за её пределами вместе с уполномоченным государственным органом в сфере образования и науки;
- проводит информационно-агитационные мероприятия, а также государственную религиоведческую экспертизу.
9. Комитет по делам молодёжи и спорта при Правительстве Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- рассматривает вопросы воспитания молодежи, в том числе воспитание в духе национального самосознания, патриотизма, уважения государственных символов, гражданской ответственности, их участия в развитии национальной культуры и государственного языка;
- предотвращает идеологию экстремизма среди молодёжи;
- обеспечивает участие молодежи в развитии общества и решении социальных, экономических, политических и культурных проблем, а также активное привлечение их к жизни общества.
10. Таможенная служба при Правительстве Республики Таджикистан осуществляет противодействие экстремизму посредством пресечения незаконной перевозки через таможенную границу экстремистских материалов, оружия, боеприпасов, взрывчатых и отравляющих веществ, а также литературы, листовок, видео и аудиоматериалов экстремистского содержания.
11. Служба связи при Правительстве Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- осуществляет для обеспечения информационной безопасности контроль за деятельностью интернет-сайтов и социальных сетей (интернет - провайдеров);
- информирует в случае обнаружения материалов, носящих экстремистский характер, органы национальной безопасности и другие правоохранительные органы в пределах их компетенций;
- проводит мониторинг всех услуг связи интернета, в том числе социальных сетей и при необходимости предотвращения экстремистской деятельности ограничивает или приостанавливает деятельность данных сетей (интернет - провайдеров);
- сотрудничает с соответствующими государственными органами в сфере противодействия экстремизму;
- при возникновении чрезвычайных ситуаций (боевые действия, террористические и экстремистские операции, стихийные бедствия), угрожающих безопасности государства, имеет право на приоритетное использование, приостановление или ограничение услуг электросвязи, социальных сетей и других видов связи, независимо от организационно-правовой формы;
- обязует физических и юридических лиц, осуществляющих деятельность по предоставлению услуг связи, в том числе интернет-провайдеров обеспечить до 6 месяцев хранение информации экстремистского характера в своих серверах.
12. Национальный банк Таджикистана обеспечивает меры по противодействию финансирования экстремизма.
13. Субъекты, непосредственно противодействующие экстремизму, в пределах своих полномочий имеют следующие полномочия:
- участвуют в разработке и совершенствовании проектов концепций, стратегий, государственных программ, нормативных правовых актов в сфере противодействия экстремизму;
- принимают подзаконные нормативные правовые акты в сфере противодействия экстремизму;
- проводят разъяснительную работу среди населения и трудовых мигрантов за границей;
- осуществляют международное и региональное сотрудничество в сфере противодействия экстремизму;
- осуществляют другие полномочия, предусмотренные законодательством Республики Таджикистан.
Статья 12. Субъекты, участвующие в противодействии экстремизму
1. Субъекты, участвующие в противодействии экстремизму:
- Министерство образования и науки Республики Таджикистан;
- Министерство труда, миграции и занятости населения Республики Таджикистан;
- Министерство культуры Республики Таджикистан;
- Министерство иностранных дел Республики Таджикистан;
- Комитет по чрезвычайным ситуациям и гражданской обороне Республики Таджикистан;
- Комитет по делам женщин и семьи при Правительстве Республики Таджикистан;
- Комитет по телевидению и радиовещанию при Правительстве Республики Таджикистан;
- местные органы государственной власти и органы местного самоуправления.
2. Суды Республики Таджикистан участвуют в противодействии экстремизму в порядке, предусмотренном Конституцией Республики Таджикистан, конституционным Законом Республики Таджикистан "О судах Республики Таджикистан", настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами.
Статья 13. Полномочия субъектов, участвующих в противодействии экстремизму
1. Министерство образования и науки Республики Таджикистан на всех ступенях образования внедряет принятые воспитательные образовательные программы и нормативные акты в области совершенствования правовой культуры, с целью оказания влияния на сознание подростков и молодежи для недопущения их вовлечения в экстремистские организации и строгого соблюдения законодательства Республики Таджикистан.
2. Министерство труда, миграции и занятости населения Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму имеет следующие полномочия:
- осуществляет регистрацию выезда граждан Республики Таджикистан в трудовую миграцию за границу и их возвращение;
- совместно с дипломатическими представителями Республики Таджикистан за границей предпринимает меры по обеспечению защиты прав и интересов трудовых мигрантов - граждан Республики Таджикистан;
- проводит информационную и разъяснительную работу среди мигрантов внутри страны и за ее пределами для предотвращения их вовлечения в экстремистские организации;
- контролирует деятельность организаций, обеспечивающих работой граждан Республики Таджикистан за границей;
- предпринимает меры по предотвращению и устранению незаконной трудовой миграции;
- контролирует и регулирует вопросы трудовой деятельности иностранных граждан и лиц без гражданства в Республике Таджикистан;
- в случае выявления нарушения иностранными гражданами и лицами без гражданства порядка пребывания в Республике Таджикистан, готовит материалы для привлечения их к ответственности и направляет в соответствующие государственные органы.
3. Министерство культуры Республики Таджикистан и Комитет по телевидению и радиовещанию при Правительстве Республики Таджикистан посредством средств массовой информации с целью недопущения агитации, пропаганды и поддержки экстремизма призывают к соблюдению законодательства Республики Таджикистан, создают атмосферу толерантности и взаимопонимания среди граждан, независимо от социального положения, расовой, национальной, региональной и религиозной принадлежности, а также предпринимают иные меры в данной сфере в рамках своих полномочий.
4. Министерство иностранных дел Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму посредством вступления в международно-правовые отношения и совместно с субъектами, непосредственно противодействующими экстремизму, предпринимает соответствующие меры по признанию их экстремистскими на международном уровне или иностранными государствами организаций, признанных в Республике Таджикистан экстремистскими.
5. Комитет по чрезвычайным ситуациям и гражданской обороне при Правительстве Республики Таджикистан в пределах своих полномочий принимает участие в выявлении, предупреждении, профилактики и пресечении экстремистской деятельности.
6. Комитет по делам женщин и семьи при Правительстве Республики Таджикистан пропагандирует среди женщин здоровый образ жизни, предупреждает и предотвращает негативные экстремистские проявления среди них и в семье.
7. Местные органы государственной власти и органы самоуправления посёлков и сёл предпринимают меры по предотвращению экстремистской деятельности совместно с общественными организациями, изучают и анализируют состояние религиозной среды, организуют мероприятия и разъяснительную работу на вверенной им территории.
Статья 14. Обязанности по противодействию экстремизму
1. Государственные органы, не включенные настоящим Законом в перечень субъектов, непосредственно противодействующих экстремизму и субъектов, участвующих в противодействии экстремизму, независимо от их ведомственной принадлежности, обязаны в пределах своей компетенции предпринимать меры, направленные на противодействие экстремизму.
2. Должностные лица и граждане обязаны незамедлительно информировать органы прокуратуры, национальной безопасности, внутренних дел или другие субъекты противодействия экстремизму обо всех происшествиях, признаки которых свидетельствуют о готовящемся действии экстремистского характера.
Статья 15. Государственная гарантия для лиц, оказывающих помощь в противодействии экстремизму
Государство гарантирует защиту и безопасность лиц, оказывающих помощь в противодействии экстремизму. Сведения о таких лицах являются секретными и их разглашение влечет ответственность, предусмотренную законодательством Республики Таджикистан.
ГЛАВА 3. МЕРЫ ПРОТИВОДЕЙСТВИЯ ЭКСТРЕМИЗМУ
Статья 16. Меры по предупреждению экстремистской деятельности
1. В целях предупреждения экстремистской деятельности в Республике Таджикистан запрещается:
- создание, регистрация и функционирование экстремистских организаций либо организаций, содействующих экстремизму;
- деятельность, связанная с пропагандой экстремизма, в том числе изготовление, хранение, ввоз, перевозка, издание и распространение экстремистских материалов на территории Республики Таджикистан;
- создание и деятельность организаций, структурных подразделений (филиалов и представительств) иностранных или международных организаций, цели и действия которых связаны с экстремистской деятельностью;
- использование названия организации, признанной на основании законодательства Республики Таджикистан экстремистской, для создания новых организаций;
- въезд, выезд или транзитный проезд через территорию Республики Таджикистан иностранных граждан и лиц без гражданства, участвовавших в экстремистской деятельности, а также выдача им документов для проживания;
- предоставлять гражданство Республики Таджикистан иностранным гражданам и лицам без гражданства, участвовавшим в экстремистской деятельности;
- проведение собраний, митингов, шествий, демонстраций, пикетов или иных публичных мероприятий с нарушением требований законодательства Республики Таджикистан;
- использование коммуникационных сетей общего пользования, сети интернет и социальных сайтов для распространения экстремистских призывов;
- другие умышленные действия, создающие благоприятные условия для экстремистской деятельности.
2. Предупреждение экстремистской деятельности может включат в себя иные меры, предусмотренные законодательством Таджикистан и международными правовыми актами, признанными Таджикистаном.
Статья 17. Запрещение или ограничение доступа к информации экстремистского характера
1. В случае выявления в сети интернета и других телекоммуникационных сетях пропаганды экстремизма, в том числе информации, призывающей к массовым беспорядкам, участию в массовых мероприятиях, приводящих к нарушению общественного порядка, осуществлению иной экстремистской деятельности, доступ к такой информации подлежит немедленному прекращению либо ограничению.
2. Прекращение либо ограничение доступа к информации для предотвращения пропаганды экстремизма в сети интернет и других телекоммуникационных сетях обеспечивается Службой связи при Правительстве Республики Таджикистан в сотрудничестве с правоохранительными органами.
Статья 18. Основания, порядок признания организации экстремистской и его последствия
1. Основанием для признания групп, политических партий, общественных или религиозных объединений или иных организаций экстремистскими является наличие в их деятельности признаков экстремизма.
2. Группы, политические партии, общественные или религиозные объединения, либо иные организации могут быть признаны экстремистскими только решением суда, вынесенном на основании заявления Генерального прокурора Республики Таджикистан.
3. Субъекты, непосредственно противодействующие экстремизму и субъекты, участвующие в противодействии экстремизму, обязаны в рамках своих полномочий представлять Генеральному прокурору Республики Таджикистан материалы, свидетельствующие об экстремистской деятельности тех или иных групп, политических партий, общественных или религиозных объединений или иных организаций.
4. Группы, политические партии, общественные или религиозные объединения либо иные организации, в отношении которых имеется вступившее в законную силу решение суда о признании их экстремистскими, и ликвидации или прекращении их деятельности в связи с осуществлением ими экстремистской деятельности признаются экстремистскими организациями, участие в которых запрещено.
5. Решение, вступившее в законную силу о ликвидации или запрете деятельности групп, политических партий, общественных или религиозных организаций или иных организаций в связи с осуществлением экстремистской деятельности направляется судом в органы национальной безопасности для внесения их в список экстремистских организаций, а его содержание публикуется в официальных периодических изданиях и размещается на официальном сайте Министерства юстиции Республики Таджикистан.
6. Имущество организации, деятельность которой прекращена в порядке, установленном настоящим Законом, после удовлетворения требований должников (в случае их неучастия в экстремистской деятельности) переходит в пользу государства. Решение о переходе данного имущества в пользу государства принимается судом одновременно с решением о ликвидации или запрете экстремистской организации.
7. В случае запрета деятельности иностранных или международных организаций в связи с осуществлением экстремистской деятельности, вступившее в законную силу судебное решение об этом для информирования соответствующего иностранного государства направляется судом в Министерства иностранных дел Республики Таджикистан.
Статья 19. Порядок признания материалов экстремистскими
Материалы признаются экстремистскими на основании заключения экспертизы, проведенной уполномоченным на то государственным учреждением.
Статья 20. Дача официального предостережения, предписания и внесение представления о недопустимости осуществления экстремистской деятельности
1. При наличии достоверных сведений о готовящихся или совершенных противоправных действиях, имеющих признаки экстремистской деятельности, но при недостаточности оснований для привлечения к уголовной либо административной ответственности, руководителям соответствующих групп, политических партий, общественных или религиозных объединений, средств массовой информации или иной организации, а также физическому лицу, выдается официальное предостережение о недопустимости данной деятельности, предписание о незамедлительном устранении правонарушения либо представление об устранении причин и условий, способствующих нарушению законодательства Республики Таджикистан.
2. Представление выносится Генеральным прокурором или подчинённым ему соответствующим прокурором. Официальные предупреждения выносятся Министерством юстиции, Государственным комитетом национальной безопасности и Комитетом по религии, упорядочению традиций, торжеств и обрядов при Правительстве Республики Таджикистан. В случаях, предусмотренных законодательством Республики Таджикистан, такое представление или официальное предупреждение может быть вынесено другими субъектами противодействия экстремизму.
3. В случае, если перечисленные в части 1 настоящей статьи акты официального реагирования не были обжалованы в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке или решением суда не признаны незаконными, но остались без исполнения в установленные сроки соответствующими группами, политическими партиями, общественными или религиозными объединениями или другими организациями, рассматривается вопрос о применении в отношении них ответственности, предусмотренной законодательством Республики Таджикистан соответствующим органом.
Статья 21. Противодействие финансированию экстремизма
1. На территории Республики Таджикистан запрещается деятельность общественных и религиозных объединений, средств массовой информации или других организаций и их региональных или структурных подразделений, в том числе иностранных и международных организаций, осуществляющих свою деятельность на территории Республики Таджикистан, направленная на финансирование экстремизма и подобная деятельность влечет ответственность, предусмотренную законодательством Республики Таджикистан.
2. Кредитные организации обязаны отказать в обслуживании юридических лиц, признанных в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке экстремистской организацией.
3. Контроль за исполнением требований частей 1 и 2 настоящей статьи возлагается на Национальный банк Таджикистана и другие субъекты, непосредственно противодействующие экстремизму, в рамках своих полномочий.
ГЛАВА 4. УЧЁТ ЭКСТРЕМИСТСКИХ ОРГАНИЗАЦИЙ И ЛИЦ, ПРИВЛЕЧЁННЫХ К ОТВЕТСТВЕННОСТИ ИЛИ ОСУЖДЕННЫХ ЗА ЭКСТРЕМИСТСКУЮ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ, ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА ДЕЙСТВИЯ В ЭКСТРЕМИСТСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
Статья 22. Учёт экстремистских организаций и лиц, привлечённых к ответственности или осужденных за экстремистскую деятельность
1. Учёт экстремистских организаций, а также оперативный контроль за лицами, причастными к экстремистской деятельности, осуществляется Государственным комитетом национальной безопасности Республики Таджикистан.
2. Учёт лиц, привлеченных к ответственности и (или) осужденных за преступления экстремистского характера, и (или) привлеченных к ответственности за административно-правовые нарушения экстремистского характера осуществляется Министерством внутренних дел Республики Таджикистан.
Статья 23. Недопущение осуществления экстремистской деятельности при проведении массовых мероприятий
1. При проведении собраний, митингов и иных массовых мероприятий организаторы этих мероприятий несут ответственность за соблюдение требований законодательства Республики Таджикистан о порядке проведения подобных мероприятий и недопущении осуществления экстремистской деятельности, а также ее своевременное пресечение.
2. Организаторы собраний, митингов и иных массовых мероприятий несут ответственность за допущение случаев экстремистской деятельности в связи с халатностью, а также за несвоевременное принятие мер по их предотвращению.
Статья 24. Меры противодействия деятельности организаций, признанных экстремистскими
Признание организации экстремистской в Республике Таджикистан влечет для неё следующие последствия:
- аннулирование государственной регистрации и аккредитации;
- запрет на ведение любой деятельности на территории Республики Таджикистан;
- запрет публикаций в средствах массовой информации любых материалов от имени данных организаций;
- запрет на проведение массовых и общественных мероприятий, а также участие в таких мероприятиях в качестве представителя данной организации;
- запрет на создание организаций-правопреемников данной организации, независимо от организационно-правовой формы;
- запрет пребывания на территории Республики Таджикистан иностранных граждан и лиц без гражданства в качестве представителей данной организации.
Статья 25. Ответственность должностных лиц и государственных служащих за осуществление экстремистской деятельности
1. Должностные лица или государственные служащие за высказывание о необходимости, допустимости, возможности или желательности осуществления экстремистской деятельности, озвученные публично при исполнении должностных обязанностей либо с указанием занимаемой должности, а равно непринятие должностными лицами в соответствии с их компетенцией мер по пресечению экстремистской деятельности, привлекаются к ответственности в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке.
2. Уполномоченные государственные органы и вышестоящие должностные лица обязаны незамедлительно принять необходимые меры по привлечению к ответственности лиц, допустивших действия, указанные в части 1 настоящей статьи.
Статья 26. Ответственность физических и юридических лиц за осуществление экстремистской деятельности
1. За осуществление экстремистской деятельности граждане Республики Таджикистан, иностранные граждане и лица без гражданства, а также юридические лица и их руководители несут уголовную, административную и гражданско-правовую ответственность, установленную законодательством Республики Таджикистан.
2. Лицу, участвовавшему в осуществлении экстремистской деятельности и осуждённому за данный проступок, в установленном законодательством Республики Таджикистан порядке ограничивается доступ к государственной службе, военной службе и службе в правоохранительных органах, а также к работе в образовательных учреждениях.
3. В случае если руководитель или член руководящего органа юридического лица выступает с публичным заявлением, призывающим к осуществлению экстремистской деятельности, а также в случае вступления в законную силу приговора суда в отношении такого лица за преступление экстремистского характера, юридическое лицо обязано в течение пяти суток со дня публичного высказывания заявить о своём несогласии с высказываниями или действиями такого лица.
4. Если юридическое лицо не сделает такого публичного заявления, это может рассматриваться как факт, свидетельствующий о наличии в его деятельности признаков экстремизма и в отношении него могут быть приняты меры, предусмотренные настоящим Законом и другими нормативными правовыми актами Республики Таджикистан.
ГЛАВА 5. МЕЖДУНАРОДНОЕ СОТРУДНИЧЕСТВО В СФЕРЕ ПРОТИВОДЕЙСТВИЯ ЭКСТРЕМИЗМУ
Статья 27. Международное сотрудничество Республики Таджикистан в сфере противодействия экстремизму
1. Республика Таджикистан в соответствии с международными договорами сотрудничает в сфере противодействия экстремизму с иностранными государствами, их правоохранительными органами и специальными службами, а также с международными организациями, осуществляющими противодействие экстремизму.
2. Республика Таджикистан преследует на территории своего государства лиц, обвиняемых или подозреваемых иностранными государствами в причастности к экстремизму, только в соответствии с законодательством Республики Таджикистан, заключенными ими двусторонними и многосторонними соглашениями и признанными ею международных правовых актов.
ГЛАВА 6. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 28. Ответственность за несоблюдение требований настоящего Закона
Физические и юридические лица несут ответственность за несоблюдение требований настоящего Закона в порядке, установленном законодательством Республики Таджикистан.
Статья 29. О признании утратившим силу Закона Республики Таджикистан "О борьбе с экстремизмом"
Признать утратившим силу Закон Республики Таджикистан от 8 декабря 2003 года "О борьбе с экстремизмом" (Ахбори Маджлиси Оли Республики Таджикистан, 2003 г., №12, ст. 697; 2007 г., №3, ст. 158; 2014 г., №11, ст. 655).
Статья 30. Порядок введения в действие настоящего Закона
Настоящий Закон ввести в действие после его официального опубликования.
Президент
Республики Таджикистан Эмомали Рахмон
г.Душанбе,
от 2 января 2020 года, №1655